EΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΠΑΘΟΛΟΓΙΚΗΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΗΣ Η ΩΡΑ ΤΟΥ ΕΙ ΙΚΕΥΟΜΕΝΟΥ 1 Οκτωβρίου 2007, Θεσσαλονίκη 3 Οκτωβρίου 2007, Αθήνα ΑΝΑΤΟΜΙΑ-ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ- ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ ΗΠΑΤΟΣ Ντίνα Τηνιακού Eπικ. Καθηγήτρια, Εργ/ριο Ιστολογίας & Εµβρυολογίας Ιατρική Σχολή Πανεπιστηµίου Αθηνών
ΗΠΑΡ Ανήκει στο επικουρικό σύστηµα αδένων πεπτικής οδού
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΗΠΑΤΟΣ
Σ Α Σ A Colour Atlas of Human Anatomy. McMinn & Hutchings. Wolfe Medical Publ., London 1985
HΠΑΡ: ιαφραγµατική επιφάνεια ιάφραγµα εξιός λοβός Αριστερός λοβός ρεπανοειδής σύνδεσµος A Colour Atlas of Human Anatomy. McMinn & Hutchings. Wolfe Medical Publ., London 1985
ΗΠΑΡ: OΠΙΣΘΙΑ και ΚΑΤΩ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑ ΚΚΦ ιάφραγµα Αριστερός λοβός Κερκοφόρος λοβός εξιός λοβός A Colour Atlas of Human Anatomy. McMinn & Hutchings. Wolfe Medical Publ., London 1985 ΗΑ ΠΦ ΧΠ Τετράγωνος λοβός Χοληδόχος κύστη
ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ ΗΠΑΤΟΣ
ΗΠΑΡ Τεράστιο χηµικό εργοστάσιο! ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΕΣ ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ σύνθεση µεγάλων µορίων από µικροµοριακές ενώσεις αποδόµηση τοξικών ουσιών παραγωγή χολής µεταφορά µε πυλαίο αιµοφόρο σύστηµα ηπατική αρτηρία µεταφορά µε το χοληφόρο σύστηµα
ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ Ηπατική φλεβα Κάτω κοίλη φλέβα ΠΦ ΗΑ ΧΑ Ιστολογία του ανθρώπου. Stevens & Lowe. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 1998
Πυλαίο διάστηµα Κεντρική φλέβα
BAΣΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΜΟΝΑ Α ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ ΗΠΑΤΙΚΟ ΛΟΒΙΟ Η ΗΠΑΤΙΚΗ Α ΕΝΟΚΥΨΕΛΗ; Hepatic lobule or acinus? Kλασσικό ηπατικό λόβιο εξαγωνικό κεντρική φλέβα (ΚΦ) δοκίδες ηπατοκυττάρων (Η) εκτεινόµενες από την ΚΦ στην περιφέρεια του λοβίου πυλαία διαστήµατα (Π ) στην περιφέρεια Ιστολογία του ανθρώπου. Stevens & Lowe. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 1998
BAΣΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΜΟΝΑ Α ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ Ηπατική αδενοκυψέλη πρίσµα µε κεντρικές φλέβες στις δύο κορυφές και πυλαία διαστήµατα στις άλλες δύο κεντρικό σηµείο η παροχή αίµατος Στο ανθρώπινο ήπαρ τα λόβια ή οι αδενοκυψέλες δεν έχουν ορατό περίγραµµα! Ιστολογία του ανθρώπου. Stevens & Lowe. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 1998
ΗΠΑΤΙΚΗ Α ΕΝΟΚΥΨΕΛΗ
BAΣΙΚΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΜΟΝΑ Α ΤΟΥ ΗΠΑΤΟΣ Ιστολογία του ανθρώπου. Stevens & Lowe. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 1998 Α: αδενοκυψέλη Λ: λόβιο Π : πυλαίο διάστηµα ΚΦ: κεντρκή φλέβα ΗΠΑΡ ΑΝΘΡΩΠΟΥ
ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΕΤΕΡΟΓΕΝΕΙΑ Π Π ΤΗΦ 3 2 1 1 2 Π 3 ΤΗΦ ΖΩΝΕΣ ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΩΝ (ΗΚ) : Ζώνη 1 ή περιπυλαία: ΗΚ που εφάπτονται του πυλαίου διαστήµατος (αφοριστικό πέταλο) δέχονται τη µέγιστη επίδραση κάθε τοξίνης της συστηµατικής κυκλοφορίας. Προσλαµβάνουν τη χολή, περιέχουν οξειδωτικά ένζυµα Ζώνη 2 ή ενδιάµεση Π Ζώνη 3 ή κεντρολοβιακή: Η πιο αποµακρυσµένη από την αρτηριακή παροχή. ΗΚ µε ένζυµα εστεροποιητικών αντιδράσεων
Kάψα Glisson x40
Ποικιλία στο µέγεθος των πυλαίων διαστηµάτων Liver biopsy interpretation. Scheuer & Lefkowitch. Elsevier, Philadelphia,2006 Π Π Π Χρώση Masson trichrome
Π ΤΗΦ Χρώση ρετικουλίνης Ήπαρ ενήλικα Liver biopsy interpretation. Scheuer & Lefkowitch. Elsevier, Philadelphia,2006
Ηπαρ παιδιού έως 5 ετών
Χρώση ρετικουλίνης Ηπαρ παιδιού έως 5 ετών
Πυλαίο διάστηµα χολαγγείο ΗΑ ΠΦ x100
ΧΑ ΗΑ ΠΦ
ΗΠΑΤΟΚΥΤΤΑΡΟ Το κύριο λειτουργικό κύτταρο του ήπατος Ιστολογία του ανθρώπου. Stevens & Lowe. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 1998
Τα ηπατοκύτταρα έχουν τρεις επιφάνειες κολποειδική (70%) χολαγγειολική (15%) µεσοκυττάρια (15%) Ιστολογία του ανθρώπου. Stevens & Lowe. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 1998
Eνδοκυτταροπλασµατικό γλυκογόνο Χρώση Periodic acid-sciff (PAS)
Κοκκία λιποφουσκίνης ΤΗΦ Ήπαρ ενήλικα Liver biopsy interpretation. Scheuer & Lefkowitch. Elsevier, Philadelphia,2006
Liver biopsy interpretation. Scheuer & Lefkowitch. Elsevier, Philadelphia,2006 Ήπαρ ηλικιωµένου
ΧΟΛΗΦΟΡΟΙ ΣΩΛΗΝΙΣΚΟΙ ιάµετρος 0,5-2,5 µm ΧΣ ΣΣ CEA τοίχωµα µε µικρολάχνες αποµόνωση αυλού µε συνδετικά συµπλέγµατα (ΣΣ) Ιστολογία του ανθρώπου. Stevens & Lowe. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 1998
Πυλαίο διάστηµα Μεσολόβιο χολαγγείο Πυλαία φλέβα
Μονάδα χολαγγειολίου-αγωγού Hering Crawford JM. Semin Liv Dis 22; 213-226, 2002 Πυλαία φλέβα µεσολόβιο χολαγγείο Αγωγός του Hering χολαγγειόλιο Πυλαίο διάστηµα Ηπατικό παρέγχυµα
Πυλαίο διάστηµα Μεσολόβιο χολαγγείο Πυλαία φλέβα χολαγγειόλιο Keratin 19 Crawford JM. Semin Liv Dis 22; 213-226, 2002 αγωγός Hering
ΗΠΑΤΙΚΑ ΚΟΛΠΟΕΙ Η Aνταλλαγή ουσιών µεταξύ ηπατοκυττάρων και αίµατος Χρώση ρετικουλίνης Ιστολογία του ανθρώπου. Stevens & Lowe. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 1998
Τελικό ηπατικό φλεβίδιο (κεντρικό φλεβίδιο)
ΗΠΑΤΙΚΑ ΚΟΛΠΟΕΙ Η Ηπατοκύτταρο θυριδωτό ενδοθήλιο Ηπατοκύτταρο διαχωρίζονται από τα ηπατοκύτταρα µε τον περικολποειδικό χώρο του Disse Pathology of the Liver.4 th Ed. MacSween RNM et al. Churvhill Livingstone, London, 2002.
Περικολποειδικός χώρος του Disse Ηπαρ (νεκροτοµικό υλικό)
Μακροφάγα του ήπατος Κύτταρα Κupffer Ιστολογία του ανθρώπου. Stevens & Lowe. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 1998
πατοκύτταρο Χοληφόρος σωληνίσκος κύτταρο Κupffer ηπατικό αστεροειδές κύτταρο πατοκύτταρο Κολποειδές Ενδοθηλιακό κύτταρο Pathology of the Liver.4th Ed. MacSween RNM et al. Churvhill Livingstone, London, 2002.
Ηπατικά αστεροειδή κύτταρα (Ηepatic stellate cells) (κύτταρα Ιto) βρίσκονται στον περικολποειδικό χώρο του Disse περιέχουν λιποσταγονίδια αποθηκεύουν βιταµίνη Α Pathology of the Liver.4th Ed. MacSween RNM et al. Churvhill Livingstone, London, 2002. Χρώση λίπους Ηλεκτρονικό µικροσκόπιο αsma Ανοσοϊστοχηµεία
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΗΠΑΤΙΚΗ ΒΛΑΒΗ ΗΠΑΡ ΗΠΑΤΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΕΙ ΕΣ ΚΥΤΤΑΡΟ ΒΛΑΒΗ ΕΝ ΗΡΕΜΙΑ πλούσιο σε ρετινοειδή απουσία πρωτεϊνών λείων µυικών κυττάρων ελάχιστη εξωκυττάρια ουσία λίγοι υποδοχείς ελάχιστος πολλαπλασιασµός ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΟ πτωχό σε ρετινοειδή άφθονες πρωτεϊνες λείων µυικών κυττ. άφθονη εξωκυττάρια ουσία πολλοί υποδοχείς αυξηµένος πολλαπλασιασµός
ΗΠΑΤΙΚΟ ΑΣΤΕΡΟΕΙ ΕΣ ΚΥΤΤΑΡΟ ΗΠΑΤΙΚΗ ΒΛΑΒΗ Η κύρια πηγή κολλαγόνου ΒΛΑΒΗ στο ήπαρ κατά την ίνωση ΕΝ ΗΡΕΜΙΑ πλούσιο σε ρετινοειδή απουσία πρωτεϊνών λείων µυικών κυττάρων ελάχιστη εξωκυττάρια ουσία λίγοι υποδοχείς ελάχιστος πολλαπλασιασµός ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΜΕΝΟ πτωχό σε ρετινοειδή άφθονες πρωτεϊνες λείων µυικών κυττ. άφθονη εξωκυττάρια ουσία πολλοί υποδοχείς αυξηµένος πολλαπλασιασµός
ΕΜΒΡΥΟΛΟΓΙΑ ΗΠΑΤΟΣ
Μέσον 3ης εβδ. Langman s Βασική Ιατρική Εµβρυολογία. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 2005
Langman s Βασική Ιατρική Εµβρυολογία. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 2005
Langman s Βασική Ιατρική Εµβρυολογία. Ιατρ. Εκδ. Πασχαλίδης, Αθήνα, 2005 ηπατικός
Ανάπτυξη ήπατος-χοληδόχου κύστης Παραγωγή χολής: 3ος εµβρυϊκός µήνας έντονη αιµοποιητική λειτουργία από την 6η-7η εβδ. µε µέγιστη δραστηριότητα µεταξύ 12ης και 24ης εβδ.
Εµβρυϊκό ήπαρ x40
Αιµοποιητικά κύτταρα Πυλαία φλέβα
Ανάπτυξη ήπατος και ενδοηπατικού χοληφόρου δένδρου Πρόσθιο έντερο Εγκάρσιο διάφραγµα Ηπατο βλάστες ηµέρες ηµέρες Χολαγγειακοί δίσκοι (ductal plates) ηµέρες Crawford JM. Semin Liv Dis 22; 213-226, 2002 Εβδοµ.
Χολαγγειακός δίσκος: έναρξη ανάπτυξης 7η-8η εβδ.κ. Μονή κυκλική στιβάδα ηπατοβλαστών στις παρυφές του µεσεγχύµατος των αρχέγονων πυλαίων διαστηµάτων Κολποειδή Χορδές ηπατοβλαστών Πυλαία Χολαγγειακός φλέβα δίσκος Μεσέγ χυµα Crawford JM. Semin Liv Dis 22; 213-226, 2002
Ηπατοβλάστες Ηπατοκύτταρα? Χολαγγειο- κύτταρα Χολαγγειακός δίσκος
ΑΝΟΣΟΦΑΙΝΟΤΥΠΟΣ ΕΠΙΘΗΛΙΑΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΗΠΑΤΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΕΜΒΡΥΪΚΗ ΚΑΙ ΕΝΗΛΙΚΗ ΖΩΗ Xoλαγγειακός Ηπατοβλάστες δίσκος Ηπατοκύτταρα Χολαγγειοκύτταρα 3-10 εβδ.κ. 7-8 εβδ.κ.-γένν. 12 εβδ.κ.-ενηλ. 12 εβδ.κ. ενηλ. K8 K8 K8 K8 K18 K18 K18 K18 αfp αfp αfp αλβουµίνη αλβουµίνη αλβουµίνη α 1 -αντιθρυψίνη α 1 -αντιθρυψίνη K19 K19 K19 K7 K7 K20 c-kit CD34 είκτες αρχέγονων κυττάρων Crawford JM. Semin Liv Dis 22; 213-226, 2002
Χολαγγειακός δίσκος διπλή ασυνεχής κυτταρική στιβάδα Πυλαία φλέβα Crawford JM. Semin Liv Dis 22; 213-226, 2002 K19
Επαναδόµηση χολαγγειακού δίσκου, 18 εβδ. κ. Πυλαία φλέβα Crawford JM. Semin Liv Dis 22; 213-226, 2002 K19
Επαναδόµηση χολαγγειακού δίσκου, 18 εβδ. κ. Πυλαία φλέβα Crawford JM. Semin Liv Dis 22; 213-226, 2002 K19
Πυλαίο διάστηµα, γέννηση Πυλαία φλέβα Crawford JM. Semin Liv Dis 22; 213-226, 2002 K19
Ωρίµανση ενδοηπατικού χοληφόρου δένδρου χολαγγειακός δίσκος υποστρέφων χολαγγειακός δίσκος Πυλαία φλέβα χολαγγειόλια νέο χολαγ γειόλιο νεοσχηµατισµένο µεσολόβιο χολαγγείο µεσολόβιο χολαγγείο ώριµο µεσολόβιο χολαγγείο ώριµο διαφραγµατικό χολαγγείο διαφραγµατικό χολαγγείο «Ανώριµο», 16 εβδ.κ. Crawford JM. Semin Liv Dis 22; 213-226, 2002 «Ωριµο», µετά τη γέννηση
Ανάπτυξη ενδοηπατικού χοληφόρου δένδρου Η φυγόκεντρη ωρίµανση του ενδοηπατικού χοληφόρου δένδρου συνεχίζεται µετά τη γέννηση Ήπαρ νεογνού: µεσολόβια χολαγγεία/πυλαίο διάστηµα= 0,67±0,27 Ηπαρ ενήλικα µεσολόβια χολαγγεία/πυλαίο διάστηµα= 0,9-1,8 Μεγάλη σηµασία στη διάγνωση της χολαγγειοπενίας