ΤΟΠΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ : ποια και πότε ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ ΔΕΡΜΑΤΟΛΟΓΟΣ ΑΦΡΟΔΙΣΙΟΛΟΓΟΣ
ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΩΣΤΗ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ Αξιολόγηση κλινικής εικόνας ακμής(μορφή και βαρύτητα) Γνώση του σκευάσματος που πρόκειται να χρησιμοποιήσουμε (αναμενόμενο θεραπευτικό αποτέλεσμα, ανεπιθύμητες ενέργειες, χρονική διάρκεια θεραπείας) Χρήση τοπικών αντιβιωτικών (διάρκεια,ένδειξη) Φαρμακο-οικονομική συσχέτιση
Η ασφάλεια και αποτελεσματικότητα της τοπικής αγωγής επηρεάζεται σε μεγάλο βαθμό απο την επιλογή του εκδόχου Το πρόσωπο είναι η συχνότερη περιοχή για τη θεραπία της ακμής και έννοιες όπως εξωτερική εμφάνιση, αποφυγή ουλών, ποιότητα ζωής συχνά αναφέρονται από τους ασθενείς.
Κακοί προγνωστικοί παράγοντες Οικογενειακό ιστορικό Φλεγμονώδεις βλάβες και η βαρύτητά τους Επίμονη και ανθεκτική στη θεραπεία ακμή Σμηγματόρροια Ορμονικές διαταραχές (ανδρογόνα) Ακμή στον κορμό Ψυχικό stress Νεογνική ακμή
Ουλές και ακμή Ουλές εμφανίζονται μετά από έντονα φλεγμονώδεις-διηθημένες βλάβες Σπάνια εμφάνιση μετά από επιφανειακές φλεγμονώδεις βλάβες 90% ασθενών με ακμή παρουσιάζουν ουλές Ουλές : ατροφικές ή χηλοειδή Η παρουσία ουλών επιβάλλει πιο επιθετική θεραπεία
Ταξινόμηση βάσει της μορφολογίας βλαβών Φαγεσωρική Βλατιδώδης ή βλατιδοφλυκταινώδης Κυστική
Φαγεσωρική Πρώιμη εμφάνιση (έναρξη ακμής) Εντόπιση μέση γραμμή προσώπου Όσο μικρότερη ηλικία εμφάνισης, χειρότερη πρόγνωση
Τοπική θεραπεία στη φαγεσωρική ακμή Τοπικά ρετινοειδή (ανταπαλένη, τρετινοϊνη, ισοτρετινοϊνη) BPO Αζελαϊκό οξύ
Δεν ενδείκνυται η αγωγή: Τοπικά αντιβιοτικά Συστηματική αγωγή
Δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις για αποτελεσματική θεραπεία με : Ορατό φως Lasers στο φάσμα του ορατού φωτός IPL PDT
European Evidence-based (S3) Guidelines for Treatment of Acne.JEADV vol.26 suppl 1 Feb 2012
Μία δραστική ουσία έχει μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από κάποια άλλη όταν με την χορήγησή της προκαλεί >10% υποχώρηση βλαβών σε σχέση με την δεύτερη
Σύγκριση τοπικής μονοθεραπείας σε σxέση με placebo Τοπικά ρετινοειδή, BPO, Αζελαϊκό οξύ > placebo Κλινδαμυκίνη, τετρακυκλίνη > placebo Ερυθρομυκίνη = placebo
Σύγκριση μεταξύ τοπικών μονοθεραπειών Τρετινοϊνη BPO Τρετινοϊνη Κλινδαμυκίνη BPO > Τοπικά αντιβιοτικά BPO > Αζελαϊκό οξύ
Τα αποτελέσματα των μελετών για την σύγκριση αποτελεσματικότητας μεταξύ ρετινοϊδών είναι αντικρουόμενα : Ανταπαλένη Τρετινοϊνη Ισοτρετινοϊνη > Τρετινοϊνη Ανταπαλένη = Ισοτρετινοϊνη
Τοπικές συνδυαστικές θεραπείες BPO + Κλινδαμυκίνη = BPO BPO + Κλινδαμυκίνη > Κλινδαμυκίνη BPO + Ανταπαλένη BPO BPO + Ανταπαλένη Ανταπαλένη BPO + Κλινδαμυκίνη = BPO + Ανταπαλένη
Φαγεσωρική ακμή Λόγω της ήπιας κλινικής εικόνας της φαγεσωρικής ακμής συστήνεται μόνο τοπική αγωγή Τη μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα παρουσιάζουν τα τοπικά ρετινοειδή, BPO και το αζελαϊκό οξύ. Ο συνδυασμός BPO + ανταπαλένη εμφανίζει λίγο μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα από κάθε μία από τις δύο δραστικές ουσίες
Φαγεσωρική ακμή Η συμμόρφωση των ασθενών στη θεραπεία με BPO ή στη θεραπεία με τοπικά ρετινοειδη είναι παρόμοια Το αζελαικό οξύ έχει καλύτερο προφίλ ασφάλειας από τα ρετινοειδή Οι ασθενείς εκδήλωσαν προτίμηση στη χρήση ανταπαλένης σε σχέση με τα υπόλοιπα ρετινοειδή Έλλειψη πρωτοκόλλων και κλινικών δοκιμών για τη χρήση Laser στη φαγεσωρική ακμή
Βλατιδώδης ή βλατιδοφλυκταινώδης ακμή Περισσότεροι ασθενείς έχουν μικτές μη φλεγμονώδεις και φλεγμονώδεις βλάβες Βλατίδες και φλύκταινες < 5mm Φλεγμονώδεις κηλίδες (υποτροπή βλαβών)
Τοπική θεραπεία στη ήπια - μέτρια βλατιδοφλυκταινώδη ακμή Πρώτη επιλογή : BPO + ανταπαλένη και BPO + κλινδαμυκίνη Δεύτερη επιλογή : BPO, τοπικά ρετινοιδή και αζελαικό
Δεν ενδείκνυται η αγωγή: Τοπικά αντιβιοτικά ως μονοθεραπεία
Δεν υπάρχουν σαφείς αποδείξεις για αποτελεσματική θεραπεία με : Lasers στο φάσμα του ορατού φωτός IPL PDT
Τοπική θεραπεία στη σοβαρή βλατιδοφλυκταινώδη ακμή Ισχυρή ένδειξη : per os ρετινοειδή Μέτρια ένδειξη : per os αντιβιοτικά σε συνδιασμό με ανταπαλένη,bpo + ανταπαλένη, αζελαικό Χαμηλή ένδειξη : per os αντιανδρογόνα σε συνδυασμό με τοπική αγωγή
Δεν ενδείκνυται η αγωγή: Τοπική αγωγή ως μονοθεραπεία απλή ή συνδυαστική
Σύγκριση τοπικής μονοθεραπείας σε σxέση με placebo Τοπικά ρετινοειδή, BPO, Αζελαϊκό οξύ, τοπικά αντιβιοτικά > placebo
Σύγκριση μεταξύ τοπικών μονοθεραπειών BPO = Αζελαϊκό οξύ Ανταπαλένη = Αζελαϊκό οξύ BPO = Ανταπαλένη Τρετινοϊνη ισοτρετιμοϊνη = ανταπαλένη Μονοθεραπεία με τοπικά αντιβιοτικά δεν συνιστάται λόγω του κίνδυνου ανάπτυξης ανθεκτικών στελεχών
Τοπικές συνδυαστικές θεραπείες BPO + Κλινδαμυκίνη > BPO BPO + Κλινδαμυκίνη > Κλινδαμυκίνη BPO + Ανταπαλένη BPO BPO + Ανταπαλένη = Ανταπαλένη BPO + Ανταπαλένη = BPO + Κλινδαμυκίνη
Τοπική ή συστηματική αγωγή Υπάρχει η πεποίθηση ότι η συστηματική αγωγή είναι πιο αποτελεσματική 5 μελέτες αποτελεσματικότερη τοπική αγωγή 10 μελέτες παρόμοια αποτελεσματικότητα Μόνο 3 μελέτες αποτελεσματικότερη συστηματική αγωγή
Σοβαρή βλατιδοφλυκταινώδη ακμή ή μέτρια κυστική ακμή μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα η συστηματική αγωγή Παρόλα αυτά οι μελέτες δείχνουν ότι δεν αυξάνεται η αποτελεσματικότητα από το πέρασμα από την τοπική στην συστηματική αγωγή αλλά όταν υπάρχει συνχορήγηση
Συστηματική αγωγή ως μονοθεραπεία ή συνδυασμός συστηματικής και τοπικής αγωγής Δοξυκυκλίνη per os + ανταπαλένη > Δοξυκυκλίνη per os Δοξυκυκλίνη per os + (BPO + ανταπαλένη) > Δοξυκυκλίνη per os
Ασφάλεια και συμμόρφωση στην αγωγή
Τοπική μονοθεραπεία Το αζελαϊκό οξύ είναι καλύτερα ανεκτό σχέση με BPO και τα τοπικά ρετινοειδή Το BPO παρόμοια ασφάλεια με τα τοπικά ρετινοειδή Μεταξύ των τοπικών ρετινοειδών η ανταπαλένη παρουσιάζει καλύτερο προφίλ ασφάλειας και ακολουθεί η ισοτρετινοϊνη και η τρετινοϊνη
Τοπικές συνδυαστικές θεραπείες BPO+Κλινδαμυκίνη = BPO Κλινδαμυκίνη > BPO+Κλινδαμυκίνη BPO ποιο ασφαλές BPO + Ανταπαλένη BPO + Κλινδαμυκίνη > BPO + Ανταπαλένη
Παρενέργειες στην τοπική αγωγή συνήθως περιορίζονται στην περιοχή εφαρμογής Στη συστηματική αγωγή παρενέργειες αφορούν συνήθως το πεπτικό Στις μελέτες πιο συχνή είναι η αποχώρηση ασθενών λόγω παρενεργειών από τοπική αγωγή παρά από συστηματική
Μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα έναντι φλεγμονωδών βλαβών πετυχένεται με σταθερούς συνδυασμούς BPO + Κλινδαμυκίνη ή BPO + Ανταπαλένη σε σχέση με τις τοπικές μονοθεραπείες Οι τοπικές μονοθεραπείες (αζελαϊκό οξύ, BPO,τοπικά ρετινοειδη ) συγκρινόμενες μεταξύ τους παρόμοια αποτελεσματικότητα
Συστηματικές μονοθεραπείες με αντιβιοτικά δεν υπερέχουν στην αποτελεσματικότητα σε σχέση με την τοπική αγωγή Βαριά περιστατικά συνιστάται συστηματική θεραπεία με ισοτρετινοϊνη
Κυστική Κύστες οζίδια φλεγμονώδη >5mm Επώδυνα στην πίεση
Η θεραπεία στη κυστική ακμή είναι συστηματική
Προϋπόθεση για να είναι μια θεραπεία μακροχρόνια και επιτυχημένη είναι να γίνεται ανεκτή από τον ασθενή και να εφαρμόζεται αβίαστα στη καθημερινότητά του Ο χρόνος θεραπείας μπορεί να κυμαίνεται από μήνες έως χρόνια Τα οφέλη που αποκομίζει από τη θεραπεία ο ασθενής, όσον αφορά την ψυχική του υγεία και ισορροπία ίσως είναι ο σημαντικότερος λόγος για τη μακροχρόνια και σωστή εφαρμογή της τοπικής αγωγής
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ