ΑΠΟΚΌΛΛΗΣΗ ΠΛΑΚΟΎΝΤΑ Παθοφυσιολογία, Διάγνωση και Αντιμετώπιση Alexander Kofinas, MD Director Kofinas Perinatal Associate Professor Clinical Obstetrics and Gynecology Cornell University, College of Medicine www.kofinasperinatal.org
Κλινικές Ενδείξεις Ήπια αποκόλληση (πλέον συχνή): Ελαφρά αιμορραγία με ή χωρίς συσπάσεις, με ή χωρίς πόνους στη πλάτη και με καθησυχαστική κατάσταση του εμβρύου Σοβαρή αποκόλληση (λιγότερο συχνή): Αιμορραγία της μήτρας (78% των περιπτώσεων), πόνοι στη πλάτη, υπερτονία (συσπάσεις) της μήτρας, τετανικές συσπάσεις και κίνδυνος για το έμβρυο 03/06/12 Kofinas Perinatal 2
Συχνότητα εμφάνισης Μονήρης κύηση: 5,9 6,5 / 1000 γεννήσεις Δίδυμη κύηση: 12,2 / 1000 γεννήσεις 03/06/12 Kofinas Perinatal 3
Θνησιμότητα του εμβρύου Η αποκόλληση πλακούντα είναι μια αιτία θανάτου για το έμβρυο: η θνησιμότητα είναι 119 θάνατοι ανά 1000 γεννήσεις με αποκόλληση (11.9%) Συγκριτικά η συνολική περιγεννητική θνησιμότητα είναι μόνο 8.2 θάνατοι ανά 1000 υγιείς γεννήσεις (0.8%) 03/06/12 Kofinas Perinatal 4
Κίνδυνος Επανάληψης Μετά από μια αποκόλληση ο κίνδυνος σε μία δεύτερη εγκυμοσύνη είναι 10 φορές υψηλότερος ( περίπου 6%) Μετά από δύο αποκολλήσεις σε συνεχόμενες εγκυμοσύνες ο κίνδυνος αυξάνεται 30 φορές (~18%) Σε μεταγενέστερες εγκυμοσύνες ο κίνδυνος μπορεί να φτάσει εως και 30%. 03/06/12 Kofinas Perinatal 5
Παράγοντες Κινδύνου Υπερτασικές παθήσεις Πρόωρη ρήξη υμένων Κάπνισμα Κοκαϊνη Πολυεμβρυική κύηση Υδράμνιο Τραυματισμός Αμεσος (αιχμηρό αντικείμενο) Εμμεσος (αμβλύς τραυματισμός) Ηλικία εγκύου/parity Θρομβοφιλία 03/06/12 Kofinas Perinatal 6
Παθοφυσιολογία Η κλασική αποκόλληση (ρήξη) πλακούντα περιγράφεται το 1775 και ορίστηκε ως μια παθολογική αιμορραγία στο βασικό φθαρτό απο παθολογικά μικρά αρτηριακά αγγεία της μήτρας 03/06/12 Kofinas Perinatal 7
Παθοφυσιολογία (Η πλεόν σοβαρή μορφή) Η μήτρα Couvelaire (Couvelaire 1911) σχηματίζεται όταν η αιμορραγία είναι μεγάλη και διηθεί το μυομήτριο προς τον ορογόνο υμένα του μυομητρίου. Αυτή είναι η πλέον σοβαρή μορφή και συνδέεται με υψηλή περιγεννητική θνησιμότητα και αυξημένη νοσηρότητα όπως επίσης και θνησιμότητα της μητέρας (εγκύου). 03/06/12 Kofinas Perinatal 8
Παθοφυσιολογία (Αιτίες της αποκόλλησης) Αγγειακές αρτηριακές/πλακουντιακές ανωμαλίες Εύθραυστα τοιχώματα των αγγείων Δυσπλασίες των αγγείων Παθολογική διαδικασία ανάπτυξης του πλακούντα 03/06/12 Kofinas Perinatal 9
Παθοφυσιολογία Ανάπτυξη του πλακούντα (Πρώιμη εισβολή τροφοβλάστη) 03/06/12 Kofinas Perinatal 10
Παθοφυσιολογία (περιφερειακή αποκόλληση) Θεωρείται ότι προκύπτει από την αποκόλληση του περιφερειακού φλεβώδους κόλπου Η κλινική εμφάνιση και τα αποτελέσματα είναι διαφορετικά (πιό ήπια) από την κεντρική αποκόλληση Αυτή είναι η πλέον κοινή μορφή αποκόλλησης και η οποία δεν διαγιγνώσκετε ως αποκόλληση 03/06/12 Kofinas Perinatal 11
Παράγοντες Κινδύνου (Υπερτασικές διαταραχές) Σχετικοί κίνδυνοι (RR) αποκόλλησης σε διάφορες υπερτασικές διαταραχές Σοβαρή προεκλαμψία (RR = 3.8) Χρόνια υπέρταση (RR = 2.8) Μεμονωμένη υπέρταση (RR = 1) Ήπια προεκλαμψία (RR = 1) Δεν υπάρχει συσχέτιση μεταξύ του βαθμού υπέρτασης ή λευκωματουρίας, το οποίο υποδεικνύει ένα πιο πολύπλοκο μηχανισμό από αυτόν που πιστεύαμε προηγούμενα Ananth et al 03/06/12 Kofinas Perinatal 12
Παράγοντες Κινδύνου (κάπνισμα) Ο κίνδυνος αυξάνεται με την αύξηση του καπνίσματος. Η ποσότητα και ο χρόνος έκθεσης είναι σημαντικοί. Υπάρχει μια σχέση δόσης-απόκρισης. Ο αθροιστικός κίνδυνος στη διάρκεια των χρόνων αυξάνεται κατά ~90%. Ο συνδυασμός καπνίσματος και υπέρτασης αυξάνουν τον κίνδυνο έξι φορές σε σύγκριση με την υπέρταση χωρίς κάπνισμα. 03/06/12 Kofinas Perinatal 13
Παράγοντες Κινδύνου Πολυεμβρυϊκές εγκυμοσύνες (διφορούμενα αποτελέσματα) Χρήση ναρκωτικών ουσιών Φυλή (εθνικότητα) 03/06/12 Kofinas Perinatal 14
Παράγοντες Κινδύνου Μη εξηγούμενη αύξηση της α-φετοπρωτεΐνης (AFP) του μητρικού πλάσματος AFP δεν διασχίζει τον πλακούντα Έγκυες με ανεξήγητη αύξηση AFP του μητρικού αίματος έχουν ενδείξεις πλακουντιακής αγγειακής θρόμβωσης Βλάβη των αγγείων του εμβρύου δύναται να οδηγήσει σε εμβρυική-μητρική αιμορραγία η οποία προκαλεί την αύξηση του AFP στο μητρικό αίμα 03/06/12 Kofinas Perinatal 15
Παράγοντες Κινδύνου (Θρομβοφιλία) Οι περισσότερες μελέτες είναι αναδρομικές με ελλιπείς ή χωρίς ελέγχους που δείχνουν υψηλή συχνότητα θρομβοφιλίας (60-70 %) σε εγκύους με αποκόλληση. Υπάρχουν προοπτικτικές μελέτες οι οποίες έδειξαν αυξημένο κίνδυνο αποκόλλησης. Η θρομβοφιλία συσχετίζεται με θρόμβωση του πλακούντα (μητρική και εμβρυϊκή) και επομένως συσχετίζεται με την αποκόλληση. 03/06/12 Kofinas Perinatal 16
Διάγνωση Η διάγνωση με βάση τις κλινικές ενδείξεις είναι το πλέον σημαντικό διαγνωστικό μέσο Οι υπέρηχοι είναι χρήσιμοι για: Αποκλεισμό προδρομικού πλακούντα Αναγνώριση υπο-πλακουντιακού θρόμβου Εξέταση με Doppler για τη διάγνωση διαστολικής εγκοπής (notch) Παθολογοανατομική εξέταση του πλακούντα Ολική εξέταση: παρουσία θρόμβων στην επιφάνεια του πλακούντα Μικροσκοπική εξέταση: αποδείξεις για παθολογία των υπόπλακουντικών αρτηριών της μήτρας 03/06/12 Kofinas Perinatal 17
Επιπλοκές της Εγκύου Σοβαρή αιμορραγία Μήτρα Couvelaire που μπορεί να οδηγήσει σε αφαίρεση μήτρας ακόμα και στο θάνατο της εγκύου Διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (DIC) Θάνατος της εγκύου (σπάνιος αλλά πραγματικός) 03/06/12 Kofinas Perinatal 18
Νοσηρότητα του Εμβρύου Προωρότητα Νεογνό μικρό σε σχέση με την ηλικία του (RR = 4) Υπολειπόμενη ενδομήτρια ανάπτυξη (RR = 2) Αναιμία του νεογνού λόγω αιμορραγίας (σπάνια και μόνο αν εμπλέκονται χοριακές λάχνες) Υπερχολερυθριναιμία (αυξημένα επίπεδα χολής στο αίμα του νεογνού μπορούν να είναι αιτία για εγκεφαλικές βλάβες) Ασφυξία Θνησιγενές έμβρυο (RR = 9) RR: Σχετικός κίνδυνος 03/06/12 Kofinas Perinatal 19
Πρόληψη Η αποκόλληση του πλακούντα δεν μπορεί να προληφθεί διότι δεν γνωρίζουμε ποιά έγκυος έχει πραγματικό κίνδυνο να της συμβεί. Γνωρίζουμε ότι η υποβόσκουσα παθολογία του πλακούντα είναι υπεύθυνη αλλά δεν είμαστε σε θέση να προσδιορίσουμε τον χρόνο του συμβάντος. Ο καλύτερος και μοναδικός τρόπος να μειώσουμε την εμφάνιση αποκόλλησης είναι το να κάνουμε ότι είναι δυνατόν για να έχουμε ενα υγιή πλακούντα ήδη απο το πρώτο τρίμηνο (και μετά). 03/06/12 Kofinas Perinatal 20