ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Γ. ΖΑΓΓΕΛΙΔΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΑΡΑΤΕ SHOTOKAN RYU

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ Γ. ΖΑΓΓΕΛΙΔΗΣ ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟ ΚΑΡΑΤΕ SHOTOKAN RYU ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΟ ΕΤΟΣ 2012-2013 Γ. ΖΑΓΓΕΛΙΔΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2008

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος 1 Εισαγωγή.. 3 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. Ιστορική αναδρομή Στυλ του καράτε. 6 1.1. Ιστορική αναδρομή. 6 1.2. Ο Gichin Funakoshi 6 1.3. O σκοπός του καράτε ντο 8 1.4. Ο μύθος του karate (shuri-te, naha te, tomari te) 10. 1.5. Κύρια Ιαπωνικά στυλ του karate do.. 18 1.5.1. Goju-ryu.. 18 1.5.2. Shito-ryu 19 1.5.3. Wado-ryu 20 1.5.4. Shotokan-ryu 20 1.5.4.1. Η σημερινή φυσιογνωμία του shotokan 22 1.5.4.2. Τo shotokan στην Ελλάδα 23 1.6. Γνωστά στυλ και υποομάδες του καράτε 24 1.6.1. Chito ryu karate 24 1.6.2. Isshin-ryu karate 25 1.6.3. Kajukenbo 25 1.6.4. Kenpo (Αμερικής) 26 1.6.5. Kyokushin karate... 26 1.6.6. Sankukai karate 27 1.6.7. Shidokan karate...... 27 1.6.8 Shorinji kempo 28 1.6.9. Shorei ryu.. 28 1.6.10. Shorin ryu karate.. 28 1.6.11. Seibukan shorin ryu. 29 1.6.12. Shotokai karate-do.... 29 1.6.13. Shukokai karate 30 1.6.14. Uechi-ryu 30 Βιβλιογραφία Παραπομπές... 32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ 2. Ορολογία των τεχνικών Εθιμοτυπία Βασικοί κανονισμοί 34 2.1. Οι στάσεις.. 34 2.2. Οι τεχνικές των αποκρούσεων-(μπλοκ)... 35 Σελ. i

2.2.1. Οι αποκρούσεις ενάντια στα κτυπήματα.. 35 2.2.1.1. Οι αποκρούσεις με δυο χέρια 36 2.2.2. Οι αποκρούσεις ενάντια στα λακτίσματα 36 2.3. Τα κτυπήματα με γροθιά 36 2.4. Άλλα κτυπήματα εκτός γροθιάς 37 2.5. Οι τεχνικές των λακτισμάτων... 37 2.6. Οι όροι που χρησιμοποιούνται στην προπόνηση 38 2.7. Η εθιμοτυπία 47 2.8. Οι βασικοί κανονισμοί και η ορολογία διαιτησίας των αγώνων 50 Βιβλιογραφία Παραπομπές. 60 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ 3. Η προπόνηση στο shotokan καράτε - Οι βασικές τεχνικές του καράτε - (kihon). 61 3.1. Η προπόνηση στο shotokan καράτε 61 3.2 Οι βασικές αρχές των τεχνικών του karate 63 3.3. Τα βασικά τεχνικά στοιχεία προόδου στο καράτε 68 3.3.1. Οι θέσεις. 70 3.3.2. Η εισαγωγή στα βασικά (kihon) 71 3.3.2.1. Οι στάσεις 72 3.3.2.2. Οι αποκρούσεις και οι τύποι των αποκρούσεων 79 3.3.2.3. Τα βασικά κτυπήματα του καράτε 83 3.3.2.4. Τα βασικά λακτίσματα του karate 86 Βιβλιογραφία Παραπομπές.. 90 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ 4. Ο αγώνας. (kumite ) και τα kata του shotokan καράτε. 91 4.1. Το kumite - προπόνηση και πρακτική. 91 4.1.1. Τα επίπεδα του kumite 95 4.2. Οι ονομασίες των kata Χαρακτηριστικά και ιστορικά στοιχεία. 96 4.3. Η εκτέλεση του kata σαν επίδειξη της τέχνης 107 4.4. Πίνακας (kata) για απονομή βαθμών της Ελληνικής Ομοσπονδίας 109 Βιβλιογραφία παραπομπές 110 ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ 5. Οι σκοποί και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης παιδιών ηλικίας 6-9 ετών 111 5.1 Οι σκοποί της εκπαίδευσης παιδιών ηλικίας 6-9 ετών 111 5.2. Το περιεχόμενο της εκπαίδευσης 111 5.3. Παιδαγωγικά-προπαρασκευαστικά παιγνίδια για την εκμάθηση του karate 112 5.3.1. Ομαδικά παιγνίδια 112 ii

5.3.2. Παιχνίδια σε ζευγάρια 115 5.3.2.1. Παιχνίδια για την αίσθηση και καλλιέργεια του προσανατολισμού στο χώρο 117 5.3.2.2. Παιχνίδια για την καλλιέργεια της αίσθησης της κίνησης του αντιπάλου 118 5.3.2.3. Παιχνίδια για την καλλιέργεια της ισορροπίας και του συγχρονισμού 119 5.3.2.4. Παιχνίδια για την καλλιέργεια - διαμόρφωση αίσθησης της κατάλληλης στιγμής για την ανατροπή της ισορροπίας (ωθήσεις, έλξεις, περιστροφές) 119 5.3.2.5. Παιχνίδια για την εκμάθηση των βασικών στάσεων (άμυνας) στο έδαφος 120 5.3.2.6. Παιχνίδια για την ανάπτυξη της δύναμης 120 5.3.2.7. Παιχνίδια για την εκμάθηση των πτώσεων 121 5.3.2.8. Παιχνίδια για την εκμάθηση κάποιων τεχνικών ρίψεων. 122 Βιβλιογραφία παραπομπές 123 iii

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Το Καράτε λόγω της μεγάλης του θεαματικότητας και της εξέλιξης του σαν τέχνη αυτοάμυνας και αθλήματος Ολυμπιακών προδιαγραφών, απολαμβάνει μεγάλης δημοτικότητας τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας, με αποτέλεσμα την έλευση μεγάλων διακρίσεων σε διεθνές επίπεδο. Ο αυξανόμενος αριθμός των αθλητών του οφείλεται στο γεγονός ότι καλλιεργείται σε συλλόγους, Δήμους και ιδιωτικά γυμναστήρια. Όπως και το οποιοδήποτε άθλημα, το Καράτε διαθέτει το δικό του περιεχόμενο, τις δικές του τεχνικές και τις κατάλληλες μορφές οργάνωσης και προετοιμασίας. Το άθλημα του Καράτε χαρακτηρίζει ένα πλήθος τεχνικών από κτυπήματα, λακτίσματα, αποκρούσεις, μετακινήσεις, αποφυγές, ρίψεις (με ανατροπές, με σαρώματα, με γαντζώματα) κ.λπ., συμπεριλαμβάνει επίσης Kata, τεχνικές επίθεσης των ζωτικών σημείων ( Atemi-Waza) και τεχνικές που χρησιμοποιούνται κυρίως στην αυτοάμυνα. Όλες αυτές οι τεχνικές προσδίδουν στο Καράτε δυναμισμό και θεαματικότητα, ενώ συμβάλλουν παράλληλα στην καλλιέργεια της φαντασίας και της δημιουργικής σκέψης των αθλητών. Στη χώρα μας το καράτε εμφανίστηκε πριν δύο δεκαετίες, όμως αναγνωρίστηκε από τη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού ως άθλημα στις 07/02/1990. Αντιπροσωπεύεται από την ΕΛ.Ο.Κ (Ελληνική Ομοσπονδία Καράτε) και εκπροσωπεί τη χώρα μας σε παγκόσμια πρωταθλήματα με υψηλές διακρίσεις. Το άθλημα του Καράτε βασίζεται όπως και τα άλλα αθλήματα σε κανονισμούς, σε αντίθεση όμως με τα αυτά τα οποία δεν έχουν καμία άλλη πρακτική εφαρμογή το Καράτε κάλλιστα μπορεί να λειτουργήσει και να υφίσταται και χωρίς την ύπαρξη κανονισμών διότι βασίζεται σε φυσικές και αναγκαίες κινήσεις που γεννιούνται από το ένστικτο της επιβίωσης. Αντίθετα από το «καθαρό σπορ», η «καθαρή πολεμική τέχνη» μπορεί να έχει άμεση εφαρμογή στην καθημερινή ζωή. Δύο από τους πιο σημαντικούς λόγους ώστε να ασχοληθεί κανείς με το καράτε είναι πρώτον η σωστή σωματική εξάσκηση που προσφέρει και δεύτερον η νοητική καλλιέργεια και η συναισθηματική ισορροπία. Είναι επίσης πολύ δυναμικό και συναρπαστικό άθλημα. Γυμνάζει, δυναμώνει και αναπτύσσει αρμονικά το σώμα, γι` αυτό άφοβα τα παιδιά και οι γυναίκες μπορούν να μάθουν καράτε. Για τις γυναίκες δεν υπάρχει κίνδυνος να χάσουν τη θηλυκότητα τους, γιατί το καράτε είναι πιο κοντά στο κλασσικό μπαλέτο, παρά στην πυγμαχία. Το καράτε ταιριάζει στο σύγχρονο άνδρα ή γυναίκα γιατί διαμορφώνει ένα σωστό και υγιές σώμα και τους χαρίζει αυτοπεποίθηση. Οι «καρατέκα» δεν είναι υπέρ της βίας, χρησιμοποιούν τη δύναμη και την τεχνική τους μόνο όταν κινδυνεύουν και υπερασπίζονται με επιτυχία τον εαυτό τους. Το πρώτο κεφάλαιο της παρούσας εργασίας αναφέρεται στην ιστορία του καράτε διαχρονικά μέχρι σήμερα, σε σημαντικές προσωπικότητες καθοριστικές για την εξέλιξη του, στις κυριότερες τεχνοτροπίες στυλ, καθώς επίσης και σε διάφορες γνωστές υποομάδες - στυλ. Στο δεύτερο επιχειρείται παράθεση της ορολογίας των τεχνικών και των όρων που 1

χρησιμοποιούνται στην προπόνηση και τη διαιτησία στα ελληνικά. Επίσης περιγράφονται οι γενικοί κανόνες που αφορούν την εθιμοτυπία και τη συμπεριφορά των εκπαιδευομένων, καθώς και οι βασικοί κανονισμοί διεξαγωγής των αγώνων. Το τρίτο κεφάλαιο αναφέρεται στο τι περιλαμβάνει η προπόνηση στο καράτε, τις βασικές αρχές των τεχνικών του karate, τα βασικά τεχνικά στοιχειά της προόδου στο καράτε, αναλύονται επίσης μερικά από τα βασικά τεχνικά στοιχεία τα οποία κρίνονται απαραίτητα για την εκμάθηση του σε αρχάριους. Το πρώτο μέρος του τέταρτου κεφαλαίου αναφέρεται στο κομμάτι της προπόνησης για το αγωνιστικό καράτε, το kumite, ενώ το δεύτερο αναφέρεται στα kata (σειρά κινήσεων και τεχνικών συνδεδεμένων μεταξύ τους οι οποίες αναπαράγουν συγκεκριμένες φάσεις κινήσεων ενάντια σε φανταστικούς αντιπάλους). Στο πέμπτο και τελευταίο κεφάλαιο παρατίθεται ένα θεωρητικό μοντέλο εκπαίδευσης παιδιών ηλικίας 6-9 ετών (σκοποί, περιεχόμενο), το οποίο επιχειρεί να συμπεριλάβει όλες τις απαραίτητες εκείνες ικανότητες για την προώθηση του νέου Karateka (αθλητή του καράτε) στην ανώτερη περίοδο προετοιμασίας. Σε αναλογία με το μοντέλο αυτό καθορίζονται οι στόχοι της εκπαίδευσης. Στόχοι οι οποίοι επιδιώκουν την πραγματοποίηση κάποιων παραμέτρων όσον αφορά τη φυσική, την τεχνική, την τακτική, τη ψυχική και τη θεωρητική προετοιμασία. Με την εργασία αυτή επιχειρείται η συμβολή στην κατεύθυνση της γνωριμίας με το άθλημα με παράθεση στοιχείων τεχνικής, μεθοδικής, ορολογίας και βασικών κανονισμών, ιδιαίτερα για τους φοιτητές του Τ.Ε.Φ.Α.Α. οι οποίοι επιθυμούν να γνωρίσουν καλύτερα το άθλημα αυτό. Αυτή καταγράφει και συστηματοποιεί διάφορα στοιχεία τεχνικής και μεθοδικής, τα οποία συμβάλλουν στην εκμάθηση του Καράτε σε μικρά παιδιά κυρίως, αλλά και γενικές πληροφορίες που αφορούν το Καράτε. Στο σύνολό της είναι συνδυασμός θεωρίας και πρακτικής, συμπεριλαμβάνοντας θέματα, η γνώση των οποίων κρίνεται απαραίτητη για όσους ασχολούνται ή θα ασχοληθούν ενεργά με το άθλημα αυτό. Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι το καράτε σε Πανελλήνια κλίμακα εισήχθη για πρώτη φορά στο Τ.ΕΦ.Α.Α. Θεσσαλονίκης, σαν μάθημα ελεύθερης επιλογής, το Ακαδημαϊκό έτος 2003-04, κατόπιν επιθυμίας των φοιτητών και μετά από εισήγηση του Κ.Φ.Α./Προπονητή Γ. Ζαγγελίδη (επίκουρου καθηγητή του τμήματος), με αποδοχή της σχετικής πρότασης από τον πρόεδρο και τη γενική συνέλευση του τμήματος. 2

ΕΙΣΑΓΩΓΗ Σχεδόν κάθε βιβλίο που γράφεται για το καράτε εμπεριέχεται και μια σύντομη ιστορία που λέει στον αναγνώστη το ίδιο πράγμα. Υπάρχουν πολύ λίγες πληροφορίες σχετικά με την αρχικό στάδιο της ανάπτυξης των πολεμικών τεχνών. Οι περισσότεροι απολογισμοί αναφέρουν την Κίνα να έχει μια σημαντική επιρροή στην αρχική του εξάπλωση, εντούτοις είναι σαφές ότι το νησί της Okinawa (γνωστό τότε ως Ryukyu Βασίλειο) θεωρείται το λίκνο της τέχνης η οποία είναι γνωστή σαν καράτε (Mottern 2001, 240). Η Okinawa είναι ένα μικρό νησί της Ιαπωνίας ανάμεσα σε ένα σύμπλεγμα 60 μικρών νησιών στο νότο της ηπειρωτικής χώρας και εξ αιτίας της στρατηγικής θέσης του δεχόταν επισκέψεις συχνά από Ιάπωνες, Κινέζους, Κορεάτες και άλλους αλλοδαπούς..πολλοί από τους ντόπιους επισκέπτονταν για λόγους εργασίας και σπουδών τις χώρες αυτές. Αυτό διευκόλυνε την ανταλλαγή αγαθών, υπηρεσιών και φυσικά συνέβαλε στη διάδοση γνώσεων. Η εγκατάσταση στην Okinawa ενός μικρού αριθμού Κινέζων για οικονομικούς λόγους συνέβαλε και στην διάδοση του κινέζικου chuan fa γνωστού σαν kempo στα ιαπωνικά. Είναι ασαφές εάν αυτή η ανταλλαγή γνώσεων είχε μια αληθινά σημαντική επιρροή στην ανάπτυξη του γηγενούς συστήματος πάλης της Okinawa, γνωστής με το όνομα To-te (Toudi) ή Okinawa-te (Krug 2001, 396). Εντούτοις, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η ανάγκη κατείχε τον ισχυρότερο ρόλο στην ανάπτυξη της Okinawa te σε αυτό που είναι γνωστό σήμερα ως καράτε. Το καράτε είναι μια εντυπωσιακή τέχνη, την οποία χαρακτηρίζουν χτυπήματα με γροθιές, λακτίσματα, χτυπήματα με τα γόνατα, τους αγκώνες και τεχνικές ανοικτών χεριών όπως: λαβές, τεχνικές εξάρθρωσης, καθηλώσεις, ακινητοποιήσεις, Χαρακτηρίζεται από την ιδιαίτερη χρήση των ισχίων και των στάσεων από τα οποία και παράγεται εντυπωσιακή δύναμη, από τη διακριτική χρήση της αναπνοής (απότομη, εκρηκτική, μακρόσυρτη) την εστίαση της δύναμης, και από την χρήση των φορμών (kata) στην προπόνηση. Ο ασκούμενος στο καράτε λέγεται karate-ka (Ιαπωνικά). Μια συνηθισμένη επίδειξη Karate είναι η θραύση υλικών όπως ξύλινες σανίδες ή διάφορες της δύναμης πλάκες με ένα χτύπημα, αυτό δείχνει το μέγεθος της ισχύος και της εστίασης. Η λέξη "karate" αρχικά προέρχεται από την προφορά των κατοίκων της Okinawa των Κινεζικών χαρακτήρων (ιδεογραμμάτων) " kara" αναφορικά με την Κίνα ή τη δυναστεία των Tang και το "te" σημαίνει χέρι. 3

唐 手 "KARATE" Κατά συνέπεια "Κινεζικό χέρι" ή " χέρι των Tang " ή Κινεζική πυγμή ή "Κινεζικές τεχνικές": " χέρι των Tang " με την έννοια "πυγμαχία των Tang ", από την κινεζική δυναστεία των Tang ή κατ' επέκταση "Κινεζικό χέρι", αναφορικά στην κινέζικη επιρροή. Το 1933 μετά από προσάρτηση της Ιαπωνίας ενός μεγάλου μέρους της Κίνας,, στην περίοδο 1931-3, ο Gichin Funakoshi στην Ιαπωνία (γνωστός σαν ο πατέρας του σύγχρονου karate) άλλαξε τον χαρακτήρα "kara" στον ομώνυμο "karate" που σημαίνει "άδειο-κενό" (Johnson, 2012). 空 手 "KARATE" Από τότε χρησιμοποιείται η λέξη "karate" (ίδια προφορά, διαφορετικοί χαρακτήρες) που σημάνει "άδειο χέρι ". Ο όρος «άδειο χέρι» προέρχεται από το Ιαπωνικό Zen-βουδισμός Zen με την έννοια του ότι όχι μόνο γιατί ο ασκούμενος στο καράτε δεν φέρει όπλα, αλλά για τη διαδικασία του Zen-«διαλογισμός» στην κατεύθυνση της τελειοποίησης του χαρακτήρα και της τέχνης με παράλληλη "εκκένωση" της καρδιάς και του μυαλού από τις γήινες επιθυμίες και την ματαιοδοξία (James & Jones 1982). Το "κενό-άδειο" που προτείνεται από το νέο ιδεόγραμμα αναφέρεται στο εγώ, με απώτερο σκοπό την περαιτέρω πνευματική ανάπτυξη. Αυτή είναι την έννοια έχει το kara ή "κενό-άδειο" του Karate-Dō." 空 手 道 "KARATE DO" Το "do" επίθημα χρησιμοποιείται και για διάφορες άλλες τέχνες και υπονοεί ότι δεν είναι μόνο τέχνες αλλά εμπεριέχουν και πνευματικά στοιχεία. Σε αυτήν την περίσταση είναι συνήθως μεταφρασμένο όπως " ο τρόπος-δρόμος ", όπως στο Aikido, στο Karate και το Kendo. Κατά συνέπεια, το "karate-do" είναι " ο τρόπος-δρόμος του άδειου-κενού χεριού ". Η προπόνηση στο karate διαιρείται σε τρία σημαντικά μέρη: - Οι βασικές τεχνικές, ("kihon"στα ιαπωνικά). - Οι φόρμες, τα ("kata" στα ιαπωνικά). - Η εξάσκηση με αντίπαλο, το ("kumite" στα ιαπωνικά) : α) με συμφωνημένη επίθεση (Jiyū ippon kumite) β) ο ελεύθερος αγώνας (Jiyū kumite) Οι βασικές τεχνικές είναι η εκμάθηση των θεμελιωδών κινήσεων (Kihon), των βασικών συστατικών, οι οποίες απαιτούνται γα την τελειοποίηση της τεχνικής. Τα Kata-Φόρμες ή "η μίμηση τυποποιημένων προτύπων". Είναι μια σειρά κινήσεων και τεχνικών συνδεδεμένων μεταξύ τους με φυσικές και πνευματικές αρχές, τις οποίες τα ίδια εκφράζουν και αναπαράγουν συγκεκριμένες φάσεις κινήσεων ενάντια σε φανταστικούς αντιπάλους. Η εξάσκηση με αντίπαλο ("kumite") και η σωστή εκτέλεση των φορμών συμβάλλει καταλυτικά στη διεξαγωγή του ελεύθερου αγώνα/kumite (Doria et al., 2009). 4

Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι τα μέρη αυτά δεν αντιπροσωπεύουν ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης, ούτε είναι μια πλήρης αντιπροσώπευση του μεγέθους της τέχνης, αλλά ούτε και απαραίτητα η "παραδοσιακότερη" προσέγγιση της. Υπάρχουν πολλές και διαφορετικές εκφράσεις των τεχνικών του karate που συναντώνται σε διάφορες μορφές από τους διαφορετικούς σε πολιτισμούς προέλευσης δασκάλους και κανένας δεν μπορεί να θεωρηθεί κατώτερος ή ανώτερος χωρίς μια λεπτομερή έρευνα. Πολλά στυλ karate περιλαμβάνουν επίσης εξειδικευμένο εξοπλισμό, όπως είναι η makiwara (ελαστικό ξύλο που είναι τυλιγμένο από ψάθα για προπόνηση στα χτυπήματα) κ.τ.λ. και εξασκούνται στα παραδοσιακά όπλα "kobudo" της Okinawa. 5

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ 1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΣΤΥΛ ΤΟΥ ΚΑΡΑΤΕ Το Karate ή karate-dō είναι μια πολεμική τέχνη με προέλευση από την Okinawa. Είναι μια σύνθεση από τις γηγενείς μεθόδους πάλης της Okinawa και τις νότιες κινεζικές πολεμικές τέχνες, ενδεχομένως μια έκδοση του συστήματος της κινέζικής πυγμαχίας των ναών των Shaolin ή του kung fu (chuan fa, kenpo). Στο πρώτο μέρος του κεφαλαίου επιχειρείται μια ιστορική αναδρομή του καράτε και καταδεικνύεται ο ρόλος του δασκάλου Funakoshi ο οποίος και διαδραμάτισε έναν κεντρικό ρόλο στην διάδοση του καράτε αρχικά στην Ιαπωνία και μετέπειτα σε όλο τον κόσμο (Krug, 2001). 1.1. ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Στην Okinawa υπήρχαν πάντα προβλήματα μεταξύ των αντίπαλων Βασιλείων (Chuzan, Nanzan, Hokuzan), αλλά το 1429 τα βασίλεια ήταν ενωμένα και προκειμένου να διατηρηθεί αυτή η ενότητα εκδόθηκε ένα διάταγμα που απαγόρευσε την κατοχή όλων των όπλων. Αυτό φάνηκε να λειτουργεί αρκετά καλά για σχεδόν 200 έτη, το 1609 η Okinawa χωρίς πολλή αντίσταση κατακτήθηκε από τους Ιάπωνες κυβερνήτες της φυλής satsuma της περιοχής Kyushu. Φυσικά δεν υπήρξε κανένα κίνητρο για τους νέους κυβερνήτες να επιτρέψουν στους κατοίκους της Okinawa την κατοχή όπλων, οι οποίοι και προχώρησαν ακόμα περαιτέρω με εξαναγκασμό σε έλεγχο των μέσων καλλιέργειάς τους (που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως όπλα) κάθε πρωί και την επιστροφή τους κάθε βράδυ. Χωρίς όπλα για την υπεράσπιση των ίδιων και των οικογενειών τους οι κάτοικοι της Okinawa άρχισαν να αναπτύσσουν την τέχνη μάχης «των άδειων χεριών». Η διδασκαλία και η εκπαίδευση γινόταν μυστικά στα μέσα της αρχής του δέκατου όγδοου αιώνα. Ένα μεγάλο μέρος της κατάρτισης γινόταν τη νύχτα ενώ οι κατακτητές της Okinawa κοιμόνταν και επομένως η αμφίεση της εκπαίδευσης ήταν τα ενδύματα ύπνου (ο προκάτοχος της στολής του σύγχρονου καράτε το "gi"). Κατά τη διάρκεια των ετών η απαγόρευση ενάντια στην κατάρτιση του καράτε άρχισε να μειώνεται και διάφοροι μύθοι άρχισαν να αναπτύσσονται. Υπάρχουν πάρα πολλοί που αναφέρονται σε αυτήν την συνοπτική ιστορία, ο πιο σημαντική αναφορά όμως είναι αυτή που περιλαμβάνει σίγουρα τον Sokon Matsumura, που δίδαξε πολλούς μεγάλους δασκάλους συμπεριλαμβανομένου του Azato και Itosu. Αυτοί οι δύο κύριοι έγιναν οι δάσκαλοι του Gichin Funakoshi του ιδρυτή του Shotokan. 1.2. Ο GICHIN FUNAKOSHI Ο Gichin Funakoshi ήταν γεννημένος πρόωρα και ήταν ευπαθές άτομο, το οποίο και δόθηκε στους από μητέρα παππού και γιαγιά του για περισσότερη φροντίδα. Παρακολουθώντας 6

το σχολείο της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης έγινε φίλος με το γιο του Yasutsune Azato και έκτοτε άρχισε το καράτε υπό την καθοδήγηση αυτού του μεγάλου δασκάλου. Σύμφωνα με τον Funakoshi, αφότου είχε εκπαιδευτεί μερικά έτη, συνειδητοποίησε ότι η υγεία του είχε βελτιωθεί παρά πολύ και ότι δεν ήταν πλέον ευπαθής. Ήταν αυτή τη στιγμή που άρχισε να συλλογίζεται το καράτε σαν "ένα τρόπο της ζωής". Ο Gichin Funakoshi έγινε δάσκαλος, αλλά συνέχισε να εκπαιδεύεται στο σπίτι του κύριου Azato και επίσης κάτω από διάφορους άλλους μεγάλους δασκάλους. Τη χρονική αυτή περίοδο δεν υπήρξαν πολλές επίσημες "σχολές" καράτε και πολύ καρατέκα επιδίωξαν και εκπαιδεύτηκαν υπό την καθοδήγηση διάφορων άλλων επωνύμων. Αυτοί οι κύριοι μοιράστηκαν επίσης τις πληροφορίες μεταξύ τους, συχνά χωρίς ανταγωνισμό ο ένας με τον άλλον, αλλά με το ίδιο πνεύμα και με την ίδια αγάπη τις πολεμικές τέχνες. Είναι επίσης η ίδια χρονική περίοδος κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών ζωής του Gichin Funakoshi που οι μεγάλες αλλαγές σάρωσαν την Okinawa και την ηπειρωτική χώρα της Ιαπωνίας. Η κυβέρνηση επιδίωξε ενεργά να αναπτύξει μια ισχυρότερη αίσθηση του εθνικισμού και του μιλιταρισμού και οι πολεμικές τέχνες ήταν σίγουρα σημαντικός παράγων στην ανάπτυξη τους. Το 1902 ο Funakoshi εκτέλεσε την πρώτη επίσημη καταγραμμένη επίδειξη καράτε και το 1917 την πρώτη δημόσια επίδειξη στην Ιαπωνία στο Butoku-den του Kyoto (Hassel,1984). Ως αποτέλεσμα αυτού και άλλων επιδείξεων σε όλη την ηπειρωτική χώρα Ιαπωνία, το καράτε όχι μόνο κέρδισε την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και εισήχθη στα προγράμματα σπουδών των δημόσιων σχολείων, αλλά έγινε επίσης ίδρυμα των ιαπωνικών οργανώσεων νεολαίας, του μιλιταρισμού, των κολεγίων, των εμπορικών επιχειρήσεων, και του ευρύ κοινού. Ο Funakoshi ήταν περιζήτητος ως δάσκαλος και εγκαταστάθηκε μόνιμα στην ηπειρωτική χώρα της Ιαπωνίας για να παρακολουθήσει την εκπαίδευση του καράτε στους Γιαπωνέζους. Οι σπουδαστές του άρχισαν την οικοδόμηση του πρώτου δημόσιου καράτε dojo (αίθουσα κατάρτισης) που άνοιξε το 1936 και που ονομάστηκε "Σότο-καν" (χρησιμοποιώντας το υποκοριστικό του Funakoshi - "Shoto" και "kan" για το κτίριο, ( Maliswewski,1992). Η λέξη "Shoto" στα ιαπωνικά σημαίνει «κύματα πεύκων», την οποία και χρησιμοποιούσε για να υπογράψει τα ποιήματα τα οποία έγραφε κατά τη νεότητα του και αποδίδεται στο θρόισμα των πεύκων όταν φυσούσε και στη γοητευτική μοναξιά του δάσους, την οποία ο ίδιος δια των περιπάτων του σε αυτό θεωρούσε ένα θαυμάσιο τρόπο για να πετύχει την νοητική γαλήνη που απαιτεί το καράτε. Αν και ο δρόμος δεν ήταν ποτέ εύκολος για τον Funakoshi, το καράτε ήκμασε στην ηπειρωτική χώρα της Ιαπωνίας και κατά συνέπεια, το 1948 ιδρύθηκε η ιαπωνική ένωση καράτε της Ιαπωνίας (JKA) της οποία υ πήρξε και προϊστάμενος. Η καθιέρωση της JKA ανοίγει το δρόμο στη διάδοση του καράτε σε όλο τον κόσμο. Ο Masatoshi Nakayama, ένας από τους καλύτερους μαθητές του Funakoshi διαδραμάτισε έναν κεντρικό ρόλο στην διάδοση του καράτε 7

σε όλο τον κόσμο. Δια μέσω των προσπαθειών της JKA το καράτε αληθινά έχει γίνει μια παγκόσμια τέχνη, που εμπλουτίζει τις ζωές χιλιάδων νέων και ενήλικων με έναν τρόπο που μόνο αυτοί οι ίδιοι μπορούν αληθινά να καταλάβουν. 1.3. Ο ΣΚΟΠΌΣ ΤΟΥ KΑΡΑΤΕ ΝΤΟ Φαινομενικά το καράτε είναι ένα από τα πάρα-πολλά αθλήματα. Στην πραγματικότητα όμως, είναι μια τέχνη άοπλης αυτοάμυνας, που συνδυάζει την συνεργασία των χεριών με τα πόδια, με αποτέλεσμα την ταυτόχρονη άσκηση του νου και του σώματος. Σκοπός του αθλήματος είναι η διάπλαση του σώματος και η διαμόρφωση του χαρακτήρα. Βασίζεται στη συνεχή άσκηση και την ηθική συμπεριφορά. Ο νους, τα χέρια και τα πόδια συντονίζονται σε μια διαρκή ετοιμότητα και ικανότητα, τέτοια ώστε σε περίπτωση που κάποιος δεχτεί μια ξαφνική επίθεση να μπορεί να την αναχαιτίσει αποτελεσματικά, όπως θα του δινόταν η ευκαιρία και με αληθινά όπλα. Υπάρχει η εντύπωση ότι το να παρουσιάσει κανείς την τέχνη του καράτε είναι πιο δύσκολο από το να την μάθει: Σε αυτό το είδος πάλης αποκαλύπτεται στον καρατέκα (ο αθλητής του καράτε) η μυστηριώδης φύση αυτής της τέχνης, που στην ουσία συνιστά έναν αόρατο εσωτερικό πόλεμο Καραστέργιος, 1993, 33). Ο μαθητής που ακολουθεί τον δρόμο του καράτε, δεν πρέπει να θεωρεί την τέχνη του καράτε μόνο σαν σωματική εκγύμναση, αλλά σαν μια ικανότητα, που απορρέει από ψυχοσωματική άθληση. Αν πράγματι, κάποιος, θέλει να γίνει αληθινός καρατέκα, οι τεχνικές γνώσεις δεν αρκούν. Πρέπει να προχωρήσει πέρα από την τεχνική ώστε η αυτή να γίνει μια " τέχνη χωρίς τέχνη-και να έχει τις ρίζες της στο υποσυνείδητο. Αυτό δεν επιτυγχάνεται παρά μόνο, όταν ο καρατέκα έχει εντελώς απελευθερωθεί από το εγώ του. Όταν αυτός και η τελειότητα της τεχνικής του ικανότητας αποτελούν αρμονικά μια ενότητα ( Cynarski, & Obodyński, 2011). ΚΑRΑ=άδειο ΤΕ=χέρι και NTO=δρόμος (Nakaya,1986) Ο μάστερ Μασατόσι Νακαυάμα. Έλεγε " η απόφαση ποιος είναι ο νικητής και ποιος ο νικημένος δεν είναι ο τελικός σκοπός του καράτε- Ντο. Το καράτε είναι επιστήμη για όλο το ανθρώπινο γένος και σχολείο για την ανώτερη πειθαρχία της ψυχής. Γενικότερα είναι τρόπος ζωής. Καράτε -Ντο σημαίνει άμυνα χωρίς όπλα, αλλά και χωρίς κακία (αγνός νους). Το κύριο χαρακτηριστικό των τεχνικών του καράτε είναι το κίμε (kime). Το κίμε έχει την έννοια μιας εκρηκτικής επίθεσης στο στόχο με την κατάλληλη τεχνική και τη μέγιστη ισχύ στον ελάχιστο δυνατό χρόνο. (Πριν από χρόνια, υπήρχε η έκφραση ίκκεν χισάτσου-ikken hisatsu-που 8

σημαίνει «να σκοτώσεις μ" ένα χτύπημα», αλλά, το αν υποτεθεί ότι κάτι τέτοιο είναι ο σκοπός, είναι επικίνδυνο και λανθασμένο. Οι παλιοί καρατέκα ήταν ικανοί να εξασκούνται στο κίμε κάθε μέρα και με απόλυτη σοβαρότητα χρησιμοποιώντας τη μακιβάρα ( makiwara), δηλαδή το ελαστικό ξύλο που είναι τυλιγμένο από ψάθα, καουτσούκ ή σφουγγάρι προορισμένο να δέχεται και να απορροφά τα κτυπήματα (Νακαγιάμα, 1979, 11). Το κίμε μπορεί να εκτελεστεί με χτύπημα, γροθιά ή λάκτισμα, αλλά επίσης και με απόκρουση. Μια τεχνική χωρίς κίμε δεν είναι ποτέ αληθινό καράτε, έστω και αν μοιάζει πολύ με καράτε. ο αγώνας δεν αποτελεί εξαίρεση. Πάντως, είναι αντικανονικό να γίνεται επαφή στο στόχο, μια και αυτό περικλείει κίνδυνο τραυματισμού. Η λέξη Kime μεταφράζεται σαν τη "μέγιστη αποτελεσματικότητα" και αντιπροσωπεύει το σύνολο των φυσικών και πνευματικών ενεργειών, οι οποίες συμμετέχουν και παρεμβαίνουν ταυτόχρονα στην τελευταία φάση μιας κίνησης, λίγο νωρίτερα από την εκτέλεσή της και διατηρούνται λίγο μετά το Kake (το τέλος της τεχνικής). Οι ενέργειες αυτές συντελούν ώστε η καταβαλλόμενη από πλευράς Tori ενέργεια να εξασφαλίζει την ολοκλήρωση μιας τεχνικής (Cohen, 2006). Το Kime δεν παρεμβαίνει παρά μόνο στο τελευταίο μέρος της τροχιάς της ενέργειας του Tori, δηλαδή τη στιγμή κατά την οποία ολόκληρη η δύναμη του σώματος είναι αποκλειστικά συγκεντρωμένη στην ενέργεια ολοκλήρωσης της τεχνικής. Κάποιες φορές το Kime γίνεται περισσότερο συγκεκριμένο με το Kensei, δηλαδή την κραυγή εκείνη η οποία ποτέ δεν θα πάψει να αιφνιδιάζει και να εντυπωσιάζει τους απρόσεκτους. Συνηθίζεται να ονομάζεται επίσης Kiai, αλλά όμως στην πραγματικότητα το Kiai δεν είναι τίποτε άλλο παρά μόνο η εσωτερική κατάσταση έντασης, η οποία προηγείται και προκαλεί αυτή την κραυγή. Το Kensei είναι η εσωτερική εκείνη συγκέντρωση που εκδηλώνεται με τρόπο θορυβώδη. Η κραυγή είναι ένα συστατικό του Kime όπως φαίνεται από τα προηγούμενα και αντιπροσωπεύει την υλοποίηση μιας φυσικής και πνευματικής έντασης, η οποία έφτασε περίπου στο μέγιστο σημείο της, την ακλόνητη θέληση για νίκη. Εκδηλώνεται με φυσικό τρόπο, χωρίς προσπάθεια από το υπογάστριο, όχι από το λάρυγγα, υποστηρίζοντας την τεχνική που εκτελείται παραλύοντας στον αντίπαλο για ένα δέκατο του δευτερολέπτου οποιαδήποτε αντίδραση. Η επιτυχία της εξαρτάται από την ηχητική της ένταση, τον τόνο της (η κραυγή πρέπει να είναι διαπεραστική) και προπάντων, με πειθώ από αυτόν που την εκτελεί στη δεδομένη στιγμή πάνω στο πνεύμα του αντιπάλου του. Εάν ο Uke δεν είναι αρκετά αυτοσυγκεντρωμένος μπορεί να υποταχθεί από το Kensei. Σούν-ντόμε (sun-dome) σημαίνει να σταματώ μια τεχνική ακριβώς πριν αγγίξω το στόχο (ένα σούν, περίπου τρία εκατοστά). Αλλά, αν δεν τελειώσω μια τεχνική με το κίμε, δεν είναι αληθινό καράτε. 'Έτσι, στην ερώτηση πώς θα συμβιβαστεί η αντίθεση μεταξύ κίμε και σουνντόμε; Η απάντηση είναι η εξής: αν θεωρηθεί ο στόχος λίγο πιο μπροστά από το ζωτικό σημείο του αντίπαλου. Τότε μπορεί κανείς να χτυπήσει με ελεγχόμενο τρόπο και μέγιστη ισχύ, χωρίς να κάνει επαφή (Νακαγιάμα, 1979, 11). 9

1.4. O ΜΥΘΟΣ ΤΟΥ KARATE (SHURI-TE, NAHA TE, TOMARI TE) Μεγάλος είναι μύθος γύρω από την ιστορία του καράτε διότι αρχεία όπως και άλλες μορφές τεκμηρίωσης δεν χρησιμοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια της πρώτης περιόδου ανάπτυξης των πολεμικών τεχνών. Οι μύθοι είναι συχνά βασισμένοι στα γεγονότα. Υπάρχουν διάφοροι μύθοι, η παρακάτω ιστορία είναι από τις πλέον αντιπροσωπευτικές. Αυτή η περίοδος ιστορίας της Okinawa στην οποία γίνεται αναφορά ήταν από τις πλέον βίαιες και αυστηρής πειθαρχίας στην ιστορία του ανθρώπου. Η γνώση και η κατανόηση μαζί με την υπομονή είναι αυτό που οι πραγματικοί Karateka θα μεταφέρουν προς τους μαθητές τους με τη διατήρηση της τέχνης όσο το δυνατό πλησιέστερα με την αρχική της μορφή. Η ενασχόληση με τις πολεμικές τέχνες γίνεται συνήθως για τρεις κύριους λόγους: αυτοάμυνα, σωματική πειθαρχία και διανοητική πειθαρχία. Ιδανικά και τα τρία αυτά πράγματα συνυπάρχουν στη διαδικασία της εκμάθησης του Karate. Οι ρίζες του Karate, που διαμορφώθηκαν κατά τη διάρκεια του έκτου αιώνα απέβλεπαν προς την κατεύθυνση ότι η εκπαίδευση του μυαλού και του σώματος θα μπορούσαν να πραγματοποιούνται ενιαία. Τα Kata όπως πολλοί από τους αρχαίους δασκάλους τα δίδαξαν κατέστησαν αυτήν την ενότητα πραγματικότητα. Οι αρχαίοι δάσκαλοι έζησαν και πέθαναν χρησιμοποιώντας τις τεχνικές τους. Οι τεχνικές τους έχουν διατηρηθεί μέχρι σήμερα σαν δοκιμασίες μάχης στα παλαιά kata. Τα Kata παραμένουν η ιστορία της επιβίωσης του Karate, το οποίο έφθασε ως εδώ από τους ειδήμονες όσο το δυνατόν πιο αμετάβλητο από την αρχική του μορφή. Τα Kata δημιουργήθηκαν όταν είχαν οι ειδήμονες τις πνευματικές ιδέες περί ενότητας του κόσμου. Η φιλοσοφία και η πνευματική ενότητα μυαλού και σώματος μπορούν να αναπτυχθούν δια μέσου της πρακτικής του kata. Ο μαθητής βιώνει τη μέγιστη μάχη του στην πρακτική του στο Kata, διότι πρέπει να ελέγξει το σώμα του με το μυαλό του και να τα κάνει ένα. Αυτή η ενότητα δεν είναι μια ξεπερασμένη ιδέα. Ενσωματώνει την έννοια της ισορροπίας και έχει εφαρμογή στην καθημερινή ζωή. Μια πολύ μεγαλύτερη δύναμη είναι διαθέσιμη σε μας από τη δύναμη μιας γροθιάς, η οποία είναι η ενοποίηση του μυαλού και του σώματος που αποκτώνται μετά από πολλές ώρες πρακτικής εξάσκησης. Αυτή η αντίληψη είναι ίσως το μέγιστο δώρο που οι ειδήμονες μας έχουν αποστείλει δια μέσω των αιώνων. Η επιρροή άλλων ασιατικών πολιτισμών, όπως αυτού της Ινδίας, είναι εμφανής στην Okinawa. Στον έκτο αιώνα μ.χ. ένας Ινδός μοναχός ο Bodhidharma, Daruma στα ιαπωνικά (470-473 μ.χ), ταξίδεψε από την Ινδία στην Κίνα, και άρχισε την πρώτη διδασκαλία πολεμικών τεχνών γνωστή σαν "Bodhidharma, Daruma, ή Ta Mo. Αυτός έφθασε σε ένα ναό των Shaolin ( Shorin στα ιαπωνικά) περίπου το 520 μ.χ. και εκεί ίδρυσε ένα μοναστήρι. Οι διδασκαλίες του συμπεριέλαβαν το Zen από τη φιλοσοφία βουδισμού, το διαλογισμό, καθώς και διάφορες μετατοπίσεις του σώματος, αλλά και διάφορα φυσικά χτυπήματα με τα χέρια και τα πόδια, στοιχεία που αποτελούν πρόδρομο του σημερινού καράτε. Η διδασκαλία του αυτή 10

ενσωματώθηκε στις υπάρχουσες κινεζικές πεποιθήσεις των Tao (ταοϊσμός), οι οποίες τόνιζαν ότι ο διαλογισμός αποβλέπει στην ενοποίηση με το σύμπαν (Spiessbach,1992). Ο Bodhidharma δίδαξε στους οπαδούς του έναν τρόπο να εκπαιδεύουν το μυαλό και τα σώματα τους, έτσι ώστε να μπορούν να ακολουθούν τις θρησκευτικές του οδηγίες. Η εκπαίδευση του βασίστηκε στη γνώση της κίνησης των ζώων και της δημιουργίας της φύσης. Στους Βουδιστές δεν επιτρεπόταν να φέρουν τα όπλα, έτσι γεννήθηκε η ανάγκη μιας εναλλακτικής μορφής άμυνας. Τα "18 Lohan Shou", κινήσεις των χεριών βασισμένες σε κινήσεις ζώων, ήταν το όνομα που δόθηκε στις ασκήσεις του Bodhidharma και αποτέλεσαν τη βάση για "τις πέντε ζωικές μορφές του δράκου, της λεοπάρδαλης, του φιδιού, της τίγρης και του γερανού" αυτές οι μορφές βρίσκονται ακόμα σε πολλά από τα στυλ που υπάρχουν σήμερα. Ιστορικά η Okinawa ήταν υπό είτε ιαπωνικό είτε κινεζικό έλεγχο. Παρά όλα αυτά το εμπόριο και οι διπλωματικές σχέσεις της Okinawa διατηρήθηκαν πάντα και με τις δύο αυτές μεγαλύτερες χώρες. Οι πειρατές και ο Ιάπωνες Σαμουράι τρομοκρατούσαν συχνά τους κατοίκους της Okinawa. Οι Κινέζοι έκαναν λίγα για να προστατεύσουν τους ντόπιους από αυτές τις επιθέσεις, έτσι οι κάτοικοι έπρεπε να προστατεύονται μόνοι τους. Η σημασία του μυστικού των πολεμικών τεχνών αυξήθηκε παρά πολύ. Πρώτα γνωστή σαν To-de, έπειτα σαν kara-te", η κινεζική επιρροή των πολεμικών τεχνών συνεχίστηκε. Πολλές κινεζικές οικογένειες ζούσαν στην Okinawa προς το τέλος του 1300 και μερικοί από αυτούς υποστήριξαν τις σημαντικές κοινωνικές και πολιτικές αλλαγές. Το γεγονός αυτό ενθάρρυνε τις κοινωνικές και εμπορικές συναλλαγές μεταξύ των δύο χωρών. Οι επαφές με αυτούς τους κινέζους επισκέπτες έδωσαν στους κατοίκους της Okinawa ακόμη περισσότερη γνώση στο θέμα των πολεμικών τεχνών και τους βοήθησαν να αναπτύξουν τις καλύτερες δεξιότητες μάχης. Τώρα πλέον απέβλεπαν στην Κίνα για την παγιοποίηση της νέας τέχνης τους, το Karate (Halbrook, 1974; Funakoshi, 1975, 21). Ο Tokugawa, αυτοκράτορας της Ιαπωνίας, είχε ενώσει την Ιαπωνία κάτω από την ηγεσία του. Σε μια προσπάθεια να παγιωθεί η ειρήνη και να διατηρηθεί η αρμονία, παρέδωσε την Okinawa στη γενιά των Shimazu, μια οικογένεια Σαμουράι, η οποία καθοδηγούσε την φυλή των Satsuma και είχε αντιπαραταχθεί στον Tokugawa κατά το παρελθόν. Το 1609 οι πολεμιστές Satsuma κατέλαβαν τη βασιλική πόλη Shuri. Υπήρξε μια γενναία αλλά ανώφελη προσπάθεια αντίστασης από τους κατοίκους της Okinawa και όλα τα όπλα του νησιού δημεύθηκαν από τους Σαμουράι (Friman 1998). Τα μεταλλικά σκεύη μαγειρικής, καθώς επίσης και τα όπλα αφαιρέθηκαν από τους Ιάπωνες. Η κανονική ζωή για τους ντόπιους άλλαξε δραστικά. Αντί να γίνουν αδύνατοι και υποχωρητικοί, όπως οι Σαμουράι ανέμεναν, οι κάτοικοι της Okinawa αναζήτησαν τρόπους για ανεύρεση τροφής και άμυνας. Οι υπερήλικες των νησιών είχαν ακούσει τις ιστορίες της Κίνας και των τρομερών χωρίς όπλα μαχητών εκείνης της χώρας. Επέλεξαν λοιπόν κάποιους νεαρούς άνδρες για να πάνε στην Κίνα να μελετήσουν αυτές τις πολεμικές τέχνες και στην επιστροφή 11

τους να μοιραστούν τη γνώση τους με τους άλλους. Όλα αυτά έγιναν με τη μεγαλύτερη μυστικότητα. Η περιοχή Fukien της Κίνας ήταν ο προορισμός τους, στην οποία αναπτύχθηκε και παροικία όπου και διδάχθηκαν διάφορα στυλ Shaolin. Το Okinawa-te ή To-de γεννήθηκε. Οι Ιάπωνες δεν ήξεραν ακόμα τίποτα για τις σχετικές με την άοπλη μάχη γνώσεις, αλλά όλο και περισσότεροι στρατιώτες βρέθηκαν νεκροί και τα όπλα τους κλάπηκαν. Οι κάτοικοι του νησιού προσάρμοσαν σύμφωνα με τις ανάγκες και τους στόχους τους τις κινεζικές τεχνικές. Το te καλλιεργήθηκε αρχικά στις τρεις πόλεις της Okinawa τη Shuri, τη Naha και την Tomari. Οι ντόπιοι εκπαιδεύθηκαν για να αμύνονται ενάντια στις ένοπλες επιθέσεις και μπορούσαν να διαπεράσουν την πανοπλία ενός Σαμουράι με τα ξύλινα όπλα τους. Διάφορες τέχνες αυτοάμυνας αναπτύχθηκαν γνωστές σαν Naha-te, Tomari te και Shurite οι οποίες όλες μαζί είχαν τις ονομασίες okinawa te, bushi no te, to-de. Από αυτές αναπτύχθηκε αργότερα περαιτέρω μέσω μιας διαδικασίας συστηματοποίησης το σύγχρονο καράτε, το όποιο βασίστηκε στις προσπάθειες των γνωστών Sokon Matsumura (1828-1898) από το Shuri-te σύστημα, Kosaku Matsumora (1829-1898) από το Tomari-te σύστημα και Kanryo Higaonna (1853-1915) από το Naha-te σύστημα. Στη Okinawa υπήρξαν 3 βασικά συστήματα (Tan, 2004): 1). Το Shuri-Te ( το εξωτερικό, γνωστό επίσης σαν Shorin Ryu.) 2). Το Tomari-Te (το εξωτερικό και εσωτερικό, γνωστό επίσης σαν Isshin Ryu.) 3). Το Naha-Te ( το εσωτερικό, γνωστό επίσης σαν Goju Ryu.) Η διάκριση των συστημάτων σε εξωτερικά και εσωτερικά είναι ανάλογη με τον βαθμό αφομοίωσης των ταοϊστικών αρχών και είναι περισσότερο εμφανής στην πρακτική των συστημάτων τα οποία είναι γνωστά σαν εσωτερικά. Τα συστήματα αυτά τα διακρίνουν απαλές διαδοχικές αμυντικές κινήσεις, ο διαλογισμός και αναπνευστικές τεχνικές, πάνω στις οποίες στηρίζεται η καλλιέργεια της εσωτερικής ενέργειας (chi). Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται επίσης ιατρικές τεχνικές για τη θεραπεία τραυματισμών. Τα εξωτερικά συστήματα δίνουν έμφαση στην τεχνική και τη μυϊκή δύναμη και χαρακτηρίζονται από κινήσεις δυναμικές, ρυθμικές, γρήγορες και θεαματικές που εκτελούνται με τα άκρα. Σταδιακά το καράτε διαχωρίστηκε σε δύο μεγάλες ομάδες το Shorin-ryu το οποίο αναπτύχθηκε στις περιοχές Shuri και Tomari και το Shorei-ryu στην περιοχή της Naha. Παρά τις επιφανειακές τους διαφορές οι μέθοδοι και στόχοι των οκιβανέζικων καράτε είναι ίδιοι. Το Shorin-ryu βασιζόταν σε γρήγορες και ευθείες κινήσεις με φυσιολογική αναπνοή και το Shoreiryu σε σταθερές κυκλικές κινήσεις με συγχρονισμό της αναπνοής σε κάθε κίνηση. Είναι ενδιαφέρον ότι τα δύο αυτά βασικά στυλ υπάρχουν επίσης στο Kung-fu με τον ίδιο διαχωρισμό χαρακτηριστικών (Σκοπελίτης, 2004, 189). 12

SHURI-TE Ένας κινέζος ειδήμων των πολεμικών τεχνών που ήρθε Okinawa το 1761 ήταν ο Kushanku (Kong Su Kung), ο οποίος συμμετείχε σε πολλές επιδείξεις παρουσιάζοντας τις τεχνικές των άδειων-χεριών (το γνωστό σαν κινέζικο Kempo, chuan fa). Το kata Kushanku, γνωστό ως "Kwanku" στα ιαπωνικά στυλ, λέγεται ότι έχει ενσωματώσει μερικές από τις αρχικές τεχνικές που χρησιμοποιήθηκαν από τον Kushanku στις επιδείξεις στην Okinawa. Sakugawa "Tode" Satunushi (1733-1815) Ενώ ήταν ακόμα στην Okinawa, ο Kushanku συνάντησε και δίδαξε σε έναν νέο μαθητή Karate, τον Sakugawa Satunushi, ο οποίος έχει αναφερθεί ως "ο πρώτος δάσκαλος" και πρώτος ειδήμων αυτού που αποκαλείται συνήθως πραγματικό Οκιβανέζικο και ιαπωνικό Karate." Ο Sakugawa γεννήθηκε στο Shuri και στην εφηβεία του άρχισε Okinawa-te με έναν εντόπιο μοναχό τον Peichin Takahara., ενώ ταξίδεψε και στη Κίνα για να μελετήσει πολεμικές τέχνες. Στα 23 του χρόνια περίπου ο Sakugawa άρχισε τη μελέτη του με τον Kushanku. Μετά από αρκετά έτη ο Kushanku επέστρεψε στην πατρίδα του την Κίνα. Ο Sakugawa ξόδεψε ένα μεγάλο μέρος του χρόνου του με ταξίδια στη Κίνα και τη νότιο Okinawa. Το kata Kushanku αναπτύχθηκε και διαδόθηκε από αυτόν. Η αρχή του Shuri-Te συστήματος ανάγεται στον Sakugawa Tode. Σε αυτόν αποδίδεται ο συνδυασμός του Κινεζικού kempo με τις ντόπιες τεχνικές της Okinawa που αποκαλούνταν "te". Το Karate και το kata έγιναν περισσότερο τυποποιημένα κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου και στον Sakugawa πιστώνεται η διαμόρφωση των αρχών του dojo σχετικά με τον χαρακτήρα, την ειλικρίνεια, την προσπάθεια, την εθιμοτυπία και τον αυτοέλεγχο. Ο διασημότερος μαθητής του ήταν ο Bushi Matsumura. Με τον Sakugawa μεταδόθηκε μαζί με το Kusanku kata και ένα bo (ξύλινο ραβδί) kata. Οι δάσκαλοι του Karate αυτήν την εποχή ήταν περιζήτητοι από τους κατοίκους του νησιού για προστασία. Ο Sakugawa και οι μαθητές συνέβαλλαν στην απομάκρυνση των κακοποιών. Για να ολοκληρώσουν αυτόν τον στόχο τους, οι μαθητές επεδίωξαν να βελτιώσουν καλά σε όλες τις πτυχές την τέχνη τους. Sokοn (Bushi) Matsumura (1797-1889) Ο Sakugawa ήταν 78 χρονών όταν δέχτηκε τον Sokon Matsumura ως μαθητή του. Ο Matsumura μεγάλωσε μέσα στο χωριό Yamagawa της πόλης Shuri. Ήταν της τάξης των πολεμιστών και ξόδεψε πάνω από τέσσερα έτη μελετώντας τις πολεμικές τέχνες κάτω υπό την καθοδήγηση του Sakugawa. Στρατολογήθηκε στην υπηρεσία του βασιλέων της Okinawa της οικογένεια Sho και έγινε ο κύριος εκπαιδευτής πολεμικών τεχνών του βασιλιά και έγινε τελικά ο επικεφαλής σωματοφύλακας του βασιλιά της Okinawa. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου πέρασε αρκετό χρόνο στην Κίνα και έλαβε πρόσθετη κατάρτιση στις κινεζικές πολεμικές 13

τέχνες. Σε αναγνώριση των δυνατοτήτων και των επιτευγμάτων του, ο βασιλιάς της Okinawa του έδωσε τον τίτλο Bushi, που σημαίνει " πολεμιστής." Ο Matsumura έζησε στο Shuri και οργάνωσε το δικό σύστημα του Karate. Ο Bushi Sokon Matsumura θεωρείται ο ιδρυτής του Shuri-Te/Shorin-ryu. Ονόμασε την τέχνη του Shorin Ryu, δεν όμως είναι το ίδιο στυλ με αυτό που είναι σήμερα γνωστό με το ίδιο όνομα. Το στυλ του Matsumura το Shorin Ryu μεταφράζεται ως "σύστημα καράτε του πευκοδάσους " στο οποίο προσέθεσε και άλλα kata. Σε αυτόν πιστώνεται η ανάπτυξη της σειράς των Naihanchi Kata. Το γεγονός αυτό χαρακτήρισε τις σημαντικότερες αλλαγές στο Shuri-Te σύστημα και τα kata του. Ο Bushi Matsumura δημιούργησε το Shorin-Ryu σύστημα karate. Το Shuri-Te (επίσης γνωστό σαν shorin-ryu), κατόπιν διαιρεθηκε σε Kobayashi-Ryu (Chosin Chibana), Matsubayashi-Ryu (Shoshin Nagamine), Shobayashi-Ryu (Chotoku Kyan) και Matsumura orthodox (Hohan Soken). Από το Shorin-Ryu στη συνέχεια δημιουργήθηκαν το Shotokan Ryu, το Kobayashi Ryu και το Shito Ryu συστήματα. Ο Sokon Matsumura θεωρείται ο ιδρυτής του shuri te μαζί με τους μαθητές του Anko Asato και Anko Itosu. Ο Matsumura δίδαξε τον "Anko" Itosu Yatsume (1830-1915), άφησε όμως συνεχιστή του με το βαθμό ju-dan ( μαύρη ζώνη 10 ου βαθμού) τον εγγονό του Nabe Matsumura. Ο Nabe ήταν θείος και εκπαιδευτή karate του Hohan Soken. Ο Hohan πέθανε το 1982, αλλά πριν από το θάνατό του, όρισε τον Fusei Kise κληρονόμο του στο παλαιό οικογενειακό στυλ των Matsumura. Μεταξύ των μαθητών του Matsumura, οι οποίοι επηρέασαν τις νέες γενιές ήταν και οι Choki Motobu και ο Chotoku Kyan. Anko Itosu(1831-1915) Ο "Anko" Itosu Yatsune απλούστευσε τα Naihanchi kata, σε αυτόν αποδίδεται η διαμόρφωση και η διατήρηση των περισσοτέρων από τα kata της Okinawa. Υπάρχουν αντιφατικές ημερομηνίες στις αναφορές για την εισαγωγή του Karate στο σχολικό σύστημα της Okinawa από τον Itosu, πιθανολογείται μεταξύ του 1900 και 1910. Αν και Itosu επέλεξε να φέρει το Karate στις μάζες, αυτό δεν έγινε σε καμία περίπτωση με την συναίνεση όλων γενικά των δασκάλων πολεμικών τεχνών. Οι Sensei (δάσκαλοι) πολλών χωριών και οικογενειακών στυλ διατήρησαν την τέχνη τους κρυφά, συνεχίζοντας όπως πριν με μερικούς μόνο μαθητές. Ο Itosu ήταν από Shuri. Μια ιστορία για αυτόν λέει πώς πήγε στη πόλη Νάχα και πάλεψε για να υπερασπιστεί το Karate Shuri. Οι Karateka της Νάχα θεωρούσαν το στυλ τους Go-Ju 14

σπουδαιότερο και καλύτερα προσαρμοσμένο για μάχη και εχθροπραξίες από το στυλ Shorin Ryu του Shuri. Με το άκουσμα διαφόρων συζητήσεων για αποτυχία του στυλ του, ο Itosu αποφάσισε να προκαλέσει σε αγώνα τον πρωταθλητή της Νάχα. Σε μια πασίγνωστη τοποθεσία της Νάχα σε ένα τεράστιο βράχο, ο Itosu νίκησε τρεις αντιπάλους τους δύο με όπλα και τον πρωταθλητή Tomoyose. Όταν ο Tomoyose του επιτέθηκε ο Itosu χτύπησε τον βραχίονα του Tomoyose και τον έσπασε τελειώνοντας με τον τρόπο αυτό τον αγώνα. Λόγω αυτού και άλλων γεγονότων, όπως η δημιουργία των Pinan Kata, η φήμη του Itosu διαδόθηκε. Στον κατάλογο των μαθητών του Itosu συμπεριλαμβάνονται διάσημοι μετέπειτα δάσκαλοι όπως: ο Gichin Funakoshi, ο Chomo Hanashiro, ο Chotoku Kyan, ο Chosin Chibana, ο Kentsu Yabu, ο Choki Motobu, ο Kenwa Mabuni και ο Shigeru Nakamura. Chibana Chosin (1885-1969) Ο επόμενος στη γραμμή ιδρυτών είναι o Chibana Chosin (1885-1969). O Chibana άρχισε την προπόνηση του με τον Itosu σε ηλικία 15 ετών, στον Chibana Sensei πιστώνεται το στυλ που ασκείται ουσιαστικά αμετάβλητο μέχρι σήμερα. Όταν άρχισε να διδάσκει karate θέλησε τη διαφοροποίηση μεταξύ των στυλ μέσα στο σύστημα του Shorin- ryu και ονόμασε το στυλ του Shorin (Kobayashi), ή το στυλ του μικρού δάσους. Ήταν ο εκπαιδευτής στο τμήμα της αστυνομίας του Shuri από 1954-1958. Gichin Funakoshi (1870-1954) Ο Itsosu είχε πολλούς μαθητές μερικοί από αυτούς έγιναν ειδήμονες και ιδρυτές διαφόρων στυλ Karate. Ένας τέτοιος μαθητής ήταν ο Gichin Funakoshi. Ο Funakoshi επιλέχτηκε για να αντιπροσωπεύσει το Karate της Okinawa όταν ζητήθηκε από την Ιαπωνία ένας Karateka για σύγκριση με τους ειδήμονες των ιαπωνικών πολεμικών τεχνών. Αν και οι Ιάπωνες ήταν δύσπιστοι ως προς την αξία του Karate, ο Funakoshi τους κέρδισε βαθμιαία. Έμεινε στην Ιαπωνία και άρχισε να διδάσκει την τέχνη του. Ίδρυσε το στυλ Shotokan που ήταν το πρώτο συστηματοποιημένο στυλ Karate, στο οποίο και συμπεριέλαβε τον κώδικα των ιαπώνων Σαμουράι. Το Shotokan είχε 19 το kata, 12 από το εξωτερικό σύστημα Shuri-te ή Shorin Ryu και 7 από το εσωτερικό σύστημα της Νάχα το Naha-te. Τακτοποιώντας εκ νέου και οργανώνοντας το στυλ, ο Funakoshi άλλαξε το όνομα στα 5 Pinan Kata σε kata Heian (ήρεμο μυαλό). Ο Funakoshi πέθανε το 1957 αφήνοντας ένα μεγάλο κενό στο στυλ του Shotokan του. NAHA TE Το naha te καλλιεργήθηκε αρχικά από τον Kojo Uekata, τον Sakugawa, και τον Κινέζο δάσκαλο Kushanku και στη συνέχεια από τον Kanryo Higaonna. Αυτό ήταν άμεσα επηρεασμένο από τα κινέζικα αμυντικά συστήματα και συμπεριελάμβανε μεταξύ άλλων και τον 15

έλεγχο της αναπνοής. Δύο ευδιάκριτα συστήματα που προέρχονται από αυτό είναι: το Goju- Ryu και το Ueshi-Ryu Kanryo Higaonna (Higashionna) (1845-1915) Ο Kanryo Higaonna (1845-1915), ένας κορυφαίος Karateka του δέκατου ένατου αιώνα, συνδύασε τις τεχνικές του Naha-te και του Shuri-te, πρόσθεσε και διάφορες κινήσεις από τις κινέζικες τέχνες Shao Lin Chuan, mo-kempo, pakua και δημιούργησε μία νέα τέχνη την οποία και ονόμασε Shorei-ryu. Ο Higaonna(Higashionna) μελέτησε Karate στην Okinawa κάτω από την καθοδήγηση των κυρίων Sοkon Matsumura, Arakaki Κamadeunchu και Shao Lin Chuan κάτω από την καθοδήγηση του κυρίου Liu Liu Ko (Doruku) για περίπου δέκα έτη στην επαρχία Fukien (Foochow) της Κίνας. Το shorei-ryu είναι ένα στυλ το οποίο χαρακτηρίζουν οι ψηλές στάσεις και οι δυναμικές κυκλικές κινήσεις. Ο Kanryo Higashionna καλλιέργησε και πίστεψε έντονα στη στάση Sanchin Dachi. Οι μαθητές του Higahonna και του μαθητή του Miyagi μελέτησαν και πίστεψαν στην ενσωμάτωση της ταπεινότητας στο στυλ τους. Αυτός είχε υποσχεθεί ότι οι εκπαιδευτές του Karate ποτέ να δεν θα κάνουν κακή χρήση της διδασκαλίας του με αποτέλεσμα τη βλάβη κάποιου και πάντοτε διατήρησε την υπόσχεση του. Miyagi Chogun (1888-1953) Το Goju Ryu είναι το εσωτερικό στυλ του Okinawa-te. Ο ιδρυτής και ο ειδήμων αυτού του στυλ ήταν ο Miyagi Chogun (1888-1953), μαθητής του Kanryo Higaonna. Αρχικά το στυλ ονομάζονταν Naha-te, από το θορυβώδες και φουρτουνιασμένο λιμάνι της πόλης Νάχα. Ο Miyagi γεννήθηκε στη Νάχα (188 8-1953) και όπως πολλοί άλλοι ειδήμονες των πολεμικών τεχνών της εποχής του πήγε στην Κίνα στην επαρχία Fukien και μελέτησε τις μορφές Saolin, Pa Kua, της κινέζικης πυγμαχίας και την αναπνοή του Zen. Συνδύασε αυτήν την αναπνοή στα δύο από τα kata του τα οποία είναι το Sanchin και το Tenso. Ο Miyagi τόνισε την εφαρμογή του bunkai (ανάλυση του kata) στη διδασκαλία του ανησυχώντας για το εάν ο μαθητής του καταλαβαίνει τη μορφή της εφαρμογής των τεχνικών του. Δίδαξε τους μαθητές πώς να χρησιμοποιούν τους τις αποκρούσεις, τα κτυπήματα και τα λακτίσματα για να θέσουν εκτός μάχης τους αντιπάλους. Ένα από το πρώτα που μελέτησαν κατά την επίσκεψη τους στην Κίνα οι οκιβανέζοι ήταν η έννοια του Yara, την οποίαν και μετέφεραν στον τόπο τους δηλαδή την ζωτική σημασία της ισορροπίας μεταξύ του μυαλού και του σώματος. Ο Miyagi Chojun ενσωμάτωσε αυτήν την έννοια στη τέχνη του. TOMARI TE Τέλος το tomari te που είχε στοιχεία και από τα δύο προηγούμενα συστήματα, αναπτύχθηκε από τον Kosaku Matsumora τον 19 ο αιώνα, θεωρείται όμως κατώτερο από τα δύο 16

προηγούμενα. Το Tomari-Te το σύστημα άρχισε μέσω των προσπαθειών του Sakugawa. Το αρχικό kata που χρησιμοποιήθηκε ήταν μια έκδοση του Kusanku. Το Tomari-Te αναπτύχθηκε από το Shuri-Te σύστημα karate και ήταν ενδεικτικό των ασκούμενων στο karate στην περιοχή του Tomari κοντά στο Shuri. Υπήρξαν διάφοροι κινέζοι επισκέπτες στην περιοχή Tomari που δεν έφθασαν ποτέ στο Shuri. Οι διδασκαλίες τους δεν επηρέασαν αρχικά την πρόελευση του Shuri-Te, αλλά αργότερα μια ανταλλαγή στις ιδέες και τα kata πραγματοποιήθηκε. Πολλά kata αποτέλεσαν μέρος και των δύο συστημάτων. Εντούτοις υπήρξαν και διάφορα kata, τα οποία είναι μοναδικά στο Tomari-Te. Ο Yasutsune Itosu (1830-1915) λέγεται ότι ανέπτυξε τις εκδόσεις του Shodan, Nidan, και Sandan από το Rohai kata του Tomari-Te. Πολλές από τις γνώσεις του Itosu πρόερχονται από τον δάσκαλο του Tomari τον Gusukuma και από το δάσκαλο του Naha τον Nagahama και όχι μόνο από τον Sokon Matsumura. Οι διαφορές μεταξύ των δύο συστημάτων είναι μικρές. Οι διασημότεροι δάσκαλοι του Tomari-te συστήματος τον 19 ο αιώνα υπήρξαν ο Kosaku Matsumora (1829-1898), ο Kokan Oyadomari (1827-1905) και ο Gikei Yamazato (1835-1905). Ο Matsumora και ο Oyadomari υπήρξαν μαθητές δύο τοπικών δασκάλων του Kishin Teruya (1804-1864) και του Giko Uku (1800-1850). Οι παραπάνω συμπεριλαμβανομένου και του Gusukuma διετέλεσαν μαθητές του κινέζου Annan - Chinto (βλ. Kata), ο οποίος και δίδαξε το ομώνυμο Kata στον Sokon Matsumura. Ο Kosaku Matsumora θεωρείται ο διάδοχος του Annan., ο ίδιος θεωρούσε όμως τον Kishin Teruya σαν τον πραγματικό του δάσκαλο. Ένας από τους μετέπειτα διάσημους δασκάλους του Tomari-Te συστήματος είναι ο Shoshin Nagamine (1907-1997). Το σύστημα του Matsubayashi Ryu συμπεριλαμβάνει πολλές εκδόσεις kata του Tomari-Te από τα kata του Shuri-Te. Στα Tomari-Te kata συμπεριλαμβάνονται τα: Pinan, Wankan, Ananku, Gojushiho, Rohai, Wanshu, Passai, Naihanchi, Kusanku και Chinto. Ανακεφαλαίωση Αργότερα τα συστήματα πολεμικών τεχνών της Okinawa χωρίστηκαν σε δύο μεγάλες κατηγορίες. Στην πρώτη ανήκουν τα αμιγώς κινεζικής προέλευσης συστήματα που αποτελούσαν συνέχεια του naha te με κυριότερο το Shorei-ryu, ενώ στη δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνονταν τα υπόλοιπα συστήματα που προέρχονταν από τη μίξη των Shuri-Te και Tomari-Te και έγιναν γνωστά σαν Shorin Ryu. Το στυλ του Shorin Ryu εκτελεί ακόμα το Pinan Kata, ενώ το ιαπωνικό στυλ του Shotokan εκτελεί τα Heian Kata του Funakoshi. Το βήμα σε σχήμα μισού φεγγαριού (Sanchin Dachi) χρησιμοποιείται από τους εκπαιδευτές του Goju Ryu, αλλά όχι στο σύστημα Shorin Ryu. Σε γενικές γραμμές τα Shorin συστήματα ήταν γρήγορα με φυσική αναπνοή και ευθείες κινήσεις, ενώ τα Shorei ήταν πιο αργά και στατικά με καλή βάση, δυναμικές αναπνοές και συγχρονισμό μεταξύ αναπνοών και κινήσεων. Οι τεχνικές των Shorei ήταν κατάλληλες για 17

μεγαλόσωμα άτομα, ενώ αντίθετα οι τεχνικές των Shorin δεν απαιτούσαν ιδιαίτερη σωματική δύναμη. Βέβαια παρά το διαχωρισμό και τα Shorin συστήματα είχαν σημαντικές κινέζικες επιρροές, αφού το ίδιο το όνομα Shorin σημαίνει Shaolin και παραπέμπει στον ομώνυμο κινέζικο ναό όπου άνθησαν οι πολεμικές τέχνες. Από τα τέλη του 19 ου αιώνα, όταν η Okinawa ενσωματώθηκε στην ιαπωνική αυτοκρατορία, πολλά πράγματα άλλαξαν στις ντόπιες πολεμικές τέχνες. Μια νέα γενιά δασκάλων προσπάθησε να τις προσαρμόσει στα ιαπωνικά δεδομένα, ώστε να είναι δυνατή η διάδοση τους. Ανάμεσα στους δασκάλους αυτούς βρίσκονται οι ιδρυτές των σημαντικότερων συστημάτων karate του 20 ου αιώνα. Ο Gichin Funakoshi (μαθητής των Azato και Itoshu) δημιούργησε το Shotokan που με μια έννοια είναι συνέχεια του shuri te, ενώ ο Chojun Miyagi (μαθητής του Kanryo Higaoanna) δημιούργησε το goju ryu, σύστημα που εκφράζει τις κινέζικες επιρροές και αποτελεί συνέχεια του naha te και του shorei ryu. Συνδυασμό των δύο τάσεων έκανε ο Kenwa Mabuni, που έχοντας δασκάλους τον Itoshu (εκπρόσωπο του shuri te) και τον Higaoanna (εκπρόσωπο του naha te), δημιούργησε το shito ryu. Τέλος, η είσοδος του karate στην Ιαπωνία κατά τον 20 αιώνα είχε σαν αποτέλεσμα τη εμφάνιση δύο ακόμη σημαντικών συστημάτων karate, του wado ryu και του kyokushikai, τα οποία δημιουργήθηκαν από Ιάπωνες δασκάλους των πολεμικών τεχνών. 1.5. ΚΥΡΙΑ ΙΑΠΩΝΙΚΑ ΣΤΥΛ ΤΟΥ KARATE DO Επειδή είναι αδύνατο να αναλυθούν όλες οι μορφές στη συνέχεια εκτός των κυρίων στυλ της Ιαπωνίας, Shotokan-Ryu, Goju-Ryu, Shito-Ryu, Wado-Ryu, τα οποία αναλύονται παρακάτω, γίνονται και κάποιες αναφορές και σε άλλα στυλ τα οποία είναι σχετικά γνωστά, ενώ γενικά αποδίδεται μεγαλύτερη έμφαση στο στυλ του Shotokan. 1.5.1. GOJU-RYU KARATE Το Goju-ryu αναπτύχθηκε από το Naha-te, η δημοτικότητά του οφείλεται πρώτιστα στην επιτυχία του Kanryo Higaonna (1853-1915). Ο καλύτερος μαθητής του ο Chojun Miyagi (1888-1953) αργότερα το 1930, ίδρυσε το στυλ Goju-ryu "σκληρός και μαλακός τρόπος". Στο Gojuryu δίνεται πολλή έμφαση στο συνδυασμό των μαλακών κυκλικών τεχνικών απόκρουσης με τις γρήγορες ισχυρές και διαδοχικές αντεπιθέσεις. Το Goju-ryu είναι ένας κλάδος των Ιαπωνικών καράτε Το 1929 διεξήχθη ένα μεγάλο συνέδριο για τις πολεμικές τέχνες στο Κιότο της Ιαπωνίας. Ο δάσκαλος Miyagi δεν μπορούσε να παρευρεθεί και έστειλε στη θέση του ένα μαθητή του τον Shinsato. Το κάθε πρόσωπο στο συνέδριο ρωτήθηκε ποιο ήταν το στυλ στο οποίο αυτός εκπαιδεύεται. Εκείνη τη χρονική στιγμή δεν υπήρχε κανένα όνομα για το στυλ στο οποίο ο Shinsato εκπαιδεύονταν. Έχοντας την αίσθηση ότι η τέχνη του υποβαθμίζονταν και θα θεωρούνταν ερασιτεχνική, επέλεξε γρήγορα το Hankry-ryu, το οποίο σημαίνει τον τρόπο κατά 18

το ήμισυ σκληρά. Όταν Shinsato είπε στον Miyagi τι είχε συμβεί, ο Miyagi συμπάθησε την ιδέα την οποία έπειτα προχώρησε ένα βήμα περαιτέρω. Από τις οκτώ κινέζικες γραφές ενός κινεζικού ποιήματος, στο οποίο αναφέρεται ότι: "Όλα στο σύμπαν αναπνέουν σκληρά και μαλακά", ο Miyagi εμπνεύστηκε ένα νέο όνομα το Goju-ryu «ο σκληρός και μαλακός τρόπος». Οι λέξεις Go-ju σημαίνουν στα ιαπωνικά σκληρόςμαλακός (απαλός).στο στυλ αυτό δίνεται έμφαση στις απαλές κυκλικές αποκρούσεις σε συνδυασμό με σύντομες και δυνατές αντεπιθέσεις με γρήγορα διαδοχικά κτυπήματα. Οι γενικές μετακινήσεις ολόκληρου του συστήματος είναι βασισμένες στην ταχύτητα. Ένα άλλο γεγονός στο Goju είναι η ακραία λεπτομέρεια με την οποία τα χτυπήματα αποδίδονται στο Kumite (ελεύθερος αγώνας). Το στυλ τονίζει τον έλεγχο των κινήσεων και κάθε μαθητής πρέπει να είναι σε θέση να σταματήσει ένα κτύπημα ή ένα λάκτισμα ελάχιστα εκατοστά από το στόχο. Υπάρχει μια άλλη μορφή Kata για την οποία το στυλ αυτό είναι διάσημο και χωρίς την οποία καμία εξήγηση του συστήματος Goju δεν θα ήταν πλήρης. Αυτά είναι τα Kata αναπνοής το Sanchin και το Tenso τα οποία έχουν αναφερθεί και προηγουμένως. Στο σημείο αυτό θα πρέπει να γίνει αναφορά και στον μεγάλο δάσκαλο του goju-ryu karate τον Gogen Yamaguchi (1909) ιδρυτή της οργάνωσης goju-kai τον οποίο ο Miyagi όρισε σαν εκπρόσωπο του στυλ του στην Ιαπωνία. Αυτός συνδύασε τις θρησκευτικές πρακτικές με την προπόνηση του καράτε και ενσωμάτωσε το Yoga και το Shinto στο Goju-Kai θεμελιώνοντας το Goju-Shinto, διακηρύττοντας ότι μυαλό και σώμα σχετίζονται μεταξύ τους και ότι δια μέσου της αναπνοής και της αυτοσυγκέντρωσης καθίσταται κάποιος ικανός να κατανοήσει την ουσία των πολεμικών τεχνών. Λόγος για τον οποίο το στυλ του goju έχει ενσωματώσει τις αναπνευστικές ( ibuki) ασκήσεις,. Σε αυτόν αποδίδεται η πρώτη σκέψη ελεύθερου αγώνα με κανονισμούς, το γνωστό ( jyu kumite), μερικοί από του οποίους ισχύουν μέχρι και σήμερα. 1.5.2. SHITO-RYU Το shito-ryu θεμελιώθηκε από τον Kenwa Mabuni (1868-1952) το 1928 και είναι άμεσα επηρεασμένο από το Naha-te και το Shuri-te (Shorei-ryu και Shorin-ryu) σε συνδυασμό με το κινέζικο Chuan Fa. Ο Mabuni ήταν γόνος της τάξης ( bushi) των αριστοκρατικών πολεμιστών της Okinawa και ξεκίνησε την εκπαίδευση του στο καράτε το 1902 σε ηλικία 13 ετών υπό τον Anko Itosu, ιστορική φυσιογνωμία διότι ήταν ο άνθρωπος που για πρώτη φορά εισήγαγε το καράτε στο κανονικό σχολικό σύστημα της νήσου Okinawa. Αργότερα ο Μabυni έγινε ο δεύτερoς soke (ιδρυτής στυλ) του σύγχρονου shuri - Te στυλ Ιtοshu-kai. Ο Μabuni επίσης διδάχθηκε καράτε από τον Chοjun Miyagi τον ιδρυτή του Gοjυ Ryu καράτε, ο oπoίoς τον σύστησε στον Κanryo Higaonna, μεγάλη φυσιογνωμία του Naha Te. Άλλος δάσκαλός του υπήρξε ο Araraki Κamadeunchu, δάσκαλoς επίσης του Gichin Funakοshi (ιδρυτή του shotokan) και του Τsuyοshi Citose ιδρυτή του Chito Ryu. 19