Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Dr. Anthony Montgomery Επίκουρος Καθηγητής Εκπαιδευτικής & Κοινωνικής Πολιτικής antmont@uom.gr

Ποιός είναι ο σκοπός του μαθήματος μας? Στο τέλος του σημερινού μαθήματος, με πλήρη συμμετοχή και με αυτομάθηση, ο φοιτητής θα: Έχει αποκτήσει γνώσεις για τις ποιοτικές και τις ποσοτικές ερευνητικές μεθόδους που χρησιμοποιούνται στις κοινωνικές επιστήμες.

Σκόπος του μαθήματος Ο σκοπός του μαθήματος είναι να εισάγει τους φοιτητές στην θεωρία και πράξη της έρευνας στις κοινωνικές επιστήμες. Συγκεκριμένα το μάθημα θα εστιάσει στην κοινωνική έρευνα στο χώρο της ειδικής αγωγής, και της συνεχιζόμενης εκπαίδευσης

Τα Θέματα του μαθήματος ειναι... Xρηση ερευνών Συνεντεύξεις Δειγματοληψία Ποιοτικές ερευνητικές μέθοδοι Ποσοτικές ερευνητικές μέθοδοι

Προτεινόμενη βιβλιογραφία Η ΕΡΕΥΝΑ ΤΟΥ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΚΟΣΜΟΥ- Colin Robson Μέθοδοι αξιολόγησης: 100% Εξετάσεις (Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών) Η εργασία δεν είναι υποχρεωτική. Όλες οι πληροφορίες βρίσκονται στο COMPUS.

Βοήθεια Αν έχετε συγκεκριμένες ερωτήσεις σχετικά με το υλικό των μαθημάτων, μπορείτε να στείλετε email στο antmont@uom.gr

Βοήθεια Η κα. Λαζαριδου και Ο κ. Γερογιαννης είναι υποψήφιου οι διδάκτορες. Θα συμμετέχουν στο μάθημα και μπορείτε να ζητείτε Βοήθεια για το μάθημα Κ. Λαζαριδου asiminalaz@uom.gr Κ. Γερογιαννης gerogian@gmail.com

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση βασίζεται στην προϋπόθεση ότι Α) Δεν έχει γίνει καμιά προηγούμενη δουλειά για το θέμα Β) Η γνώση συσσωρεύεται και μαθαίνει από τη δουλειά των άλλων Γ) Το να επαναλαμβάνεις προηγούμενες δουλειές είναι καλό πράγμα Δ) Τίποτα από τα παραπάνω

Ερωτήσεις πολλαπλών επιλογών Μια βιβλιογραφική ανασκόπηση βασίζεται στην προϋπόθεση ότι Α) Δεν έχει γίνει καμιά προηγούμενη δουλειά για το θέμα Β) Η γνώση συσσωρεύεται και μαθαίνει από τη δουλειά των άλλων Γ) Το να επαναλαμβάνεις προηγούμενες δουλειές είναι καλό πράγμα Δ) Τίποτα από τα παραπάνω

Ποιος είμαι; Το όνομά μου είναι Anthony Montgomery και είμαι οργανωτικός ψυχολόγος. Είμαι Ιρλανδός, αλλά έχω εργαστεί ως οργανωτικός ψυχολόγος στην Ιρλανδία, τη Βρετανία, την Ολλανδία, τη Μέση Ανατολή και τώρα στην Ελλάδα.

Τώρα, Θα ήθελα να σας Γνωρίσω! Ο καθένας να πάρει συνέντευξη από τον διπλώνοντος στα δεξιά Μιλάτε για πέντε λεπτά, και ο καθένας θα παρουσιάσετε τα εξής Το όνομα του/της Από πού είναι Η αγαπωμένη ταινία (του/της) Ένα διάσημο πρόσωπο που πιστεύουν ότι μοιάζουν

Βασικές αρχές Για να μάθουμε για την έρευνα στις κοινωνικές επιστήμες, πρέπει πρώτα να κατανοούμε τις λέξεις κλειδί ή την ορολογία που χρησιμοποιούμε στην έρευνα. Η πραγματοποίηση μια καλής μελέτης προϋποθέτει να είμαστε τόσο επιστήμονας όσο και «καλλιτέχνης» Εννοώντας, πως πρέπει να κατέχουμε τόσο τεχνικές γνώσεις όσο και να είμαστε ικανοί να ερμηνεύουμε τις έρευνες.

Θεωρητική και Εμπειρίκη Η κοινωνική έρευνα είναι θεωρητική, δηλαδή ένα μεγάλο μέρος της άφορα την ανάπτυξη, τη διερεύνηση ή τον έλεγχο θεωριών και αντιλήψεων για τον τρόπο που λειτουργεί ο κόσμος, που έχουν ήδη οι κοινωνικοί ερευνητές. Εμπειρική, δηλαδή βασίζεται σε παρατηρήσεις και μετρήσεις της πραγματικότητας όσων δηλαδή αντιλαμβανόμαστε από τον κόσμο γύρω μας.

Νομοθετική και Ιδιογραφική Νομοθετική, δηλαδή αναφερόμενη σε νομούς ή κανόνες που σχετίζονται με ένα γενικότερο πλαίσιο. Σε αντίθεση με τον ορό «ιδιογραφική» ο οποίος αναφέρεται σε νομούς ή κάνονες που αφορούν το άτομο. Το μεγαλύτερο κομμάτι της κοινωνικής έρευνας ασχολείται με το νομοθετικό --το γενικότερο πλαίσιο- - παρά με το άτομο. Συχνά μελετούμε και το άτομο, άλλα τότε, συνήθως μας ενδιαφέρει να γενικεύσουμε σε κάτι ευρύτερο από αυτό.

Πιθανολογική Τα συμπεράσματα στα οποία φτάνουμε, με την κοινωνική έρευνα, σχετίζονται πάντα με πιθανότητες σπάνια πρέπει να λαμβάνονται ως νομοί που διέπουν όλες τις περιπτώσεις. Ο λόγος για τον οποίο βλέπουμε την στατιστική να κυριαρχεί τόσο πολύ στην κοινωνική έρευνα είναι γιατί μας επιτρέπει να εκτιμούμε τις πιθανότητες για τις καταστάσεις τις οποίες μελετάμε.

Αιτιώδης Μεγάλο ποσοστό της κοινωνικής έρευνας ασχολείται με σχέσεις αίτιου αποτελέσματος. Υπάρχουν έρευνες οι οποίες άπλα παρατηρούν-- για παράδειγμα, δημοσκοπήσεις που προσπαθούν να περιγράψουν τι ποσοστό των ανθρώπων έχει μια συγκεκριμένη γνώμη. Υπάρχουν και πολλές μελέτες που διερευνούν σχέσεις για παράδειγμα, οι μελέτες που επιχειρούν να δουν αν υπάρχει κάποια συσχέτιση μεταξύ του φύλου και του μισθού. Πιθανότατα η συντριπτική πλειοψηφία της εφαρμοσμένης κοινωνικής έρευνας, αποτελείται από τέτοιες περιγραφικές και συσχετίστηκες έρευνες.

Ερευνητικά ερωτήματα: 3 βασικοί τύποι Υπάρχουν τρεις βασικοί τύποι ερευνητικών ερωτημάτων τα οποία απευθύνει η κοινωνική έρευνα. 1. Περιγραφικά 2. Συσχετίσεων 3. Αίτιου αποτελέσματος

Περιγραφικά Ερωτήματα Όταν μια έρευνα σχεδιάζεται έτσι ώστε κυρίως να περιγράψει τι υπάρχει ή τι συμβαίνει. Οι δημοσκοπήσεις που επιζητούν μονό να περιγράψουν το ποσοστό των ανθρώπων που έχουν διάφορες συγκεκριμένες απόψεις, είναι κυρίως περιγραφικής φύσης.

Ερωτήματα συσχετισμού Όταν μια εύρυνα σχεδιάζεται ώστε να διερευνήσει τις σχέσεις μεταξύ δυο ή περισσότερων μεταβλητών. Μια δημοσκόπηση που συγκρίνει το ποσοστό των ανδρών και των γυναικών οι οποίοι δηλώνουν ότι θα ψήφιζαν έναν υποψήφιο της ΝΔ ή του ΠΑΣΟΚ στις επόμενες εκλογές, ουσιαστικά μελέτα τον συσχετισμό μεταξύ φύλου και επιλογής ψήφου.

Αίτιο-αποτέλεσμα Όταν μια έρευνα σχεδιάζεται ώστε να καθορίσει κατά ποσόν μια ή περισσότερες μεταβλητές (π.χ. σε σχέση με ένα πρόγραμμα ή μια θεραπεία) προκαλεί ή επηρεάζει μια άλλη μεταβλητή. Για παράδειγμα, αν αξιολογούσαμε το κατά ποσόν μια νέα μέθοδος διδασκαλίας θα επηρεάσει την επίδοση των μαθητών.

Ο χρόνος στην έρευνα Ο χρόνος είναι μια σημαντική διάσταση της ερευνητικής διαδικασίας: έρευνες χρονικής στιγμής(cross-sectional) και έρευνες σε βάθος χρόνου(longitudinal) Χρονικής στιγμής, είναι μια έρευνα που διενεργείται σε μια στιγμή στον χρόνο. Ως αποτέλεσμα, κάνουμε μια τομή αυτού του οποίου μελετάμε ή παρατηρούμε. Σε βάθος χρόνου, ονομάζουμε μια έρευνα που διαρκεί στον χρόνο έχουμε τουλάχιστον δυο (και συχνά περισσότερα) κύματα μετρήσεων χωρισμένα μέσα στον χρόνο.

Ο χρόνος στην έρευνα Υπάρχει μια επιπλέον διάκριση μεταξύ δυο τύπων σε βάθος χρόνου ερευνών: επαναλαμβανόμενες μετρήσεις (repeated measures) και χρονικής σειράς (time series). Δεν υπάρχει ομοφωνία για το πως διακρίνονται αυτοί οι δυο οροί, άλλα γενικότερα, άν έχουμε μονό δυο ή λίγα κύματα μετρήσεων μέσα στον χρόνο, τότε λέμε ότι χρησιμοποιούμε, επαναλαμβανόμενες μετρήσεις. Αν έχουμε πολλά, τότε έχουμε μια έρευνα σειράς.

Ο χρόνος στην έρευνα Ποσό πολλά είναι τα πολλά ; Συνήθως δεν χρησιμοποιούμε τον όρο σειρά, εάν δεν έχουμε τουλάχιστον είκοσι στιγμές μετρήσεων, ή συχνά και ακόμα περισσότερες. Μερικές φορές μπορούμε να διακρίνουμε μεταξύ των δυο τύπων, μέσω της μεθόδου ανάλυσης που ακολουθείται. Η ανάλυση των σειρών μετρήσεων απαιτεί να έχουμε τουλάχιστον είκοσι παρατηρήσεις. Η ανάλυση επαναλαμβανόμενων μετρήσεων (όπως η ANOVA) δεν χρησιμοποιείται συχνά για τόσες πολλές παρατηρήσεις.

Είδη συσχετίσεων Μπορούμε να αντιληφθούμε τις μεταβλητές και τις συσχετίσεις μεταξύ τους με δυο τρόπους: είδος συσχέτισης και πρότυπο συσχέτισης.

Το είδος συσχέτισης Υπάρχει ένας βασικός διαχωρισμός μεταξύ μιας απλής σχέσης συσχέτισης και μιας σχέσης αίτιου- αποτελέσματος. Μια σχέση συσχέτισης σημαίνει άπλα, ότι δυο πράγματα συμπεριφέρονται με κάποιου είδους συγχρονισμό. Για παράδειγμα συχνά μιλάμε για έναν συσχετισμό μεταξύ του πληθωρισμού και της ανεργίας. Όταν ο πληθωρισμός είναι υψηλός, η ανεργία τείνει και αυτή να είναι σε υψηλά επίπεδα και αντίστροφα.

Απλή συσχέτιση ή αίτιο-αποτέλεσμα Η γνώση πως δυο μεταβλητές συσχετίζονται δεν μας λέει τίποτα για το εάν η μια προκαλεί την άλλη. Για παράδειγμα, φαίνεται να υπάρχει ένας συσχετισμός μεταξύ του αριθμού των δρόμων που κατασκευάζονται στην Ευρώπη και του αριθμού των παιδιών που γεννιούνται στις ΗΠΑ. Ωστόσο, γνωρίζουμε πως δεν υπάρχει καμιά σχέση μεταξύ των δυο.

Το πρόβλημα της τρίτης μεταβλητής Αυτό μας οδηγεί να εξετάσουμε κάτι που συχνά αποκαλείται πρόβλημα της τρίτης μεταβλητής. Στο παράδειγμα μας, είναι πιθανόν μια άλλη, τρίτη μεταβλητή να προκαλεί τόσο την κατασκευή δρόμων όσο και το ποσοστό γεννήσεων; Για παράδειγμα, μπορεί να είναι η παγκόσμια οικονομία που προκαλεί και τα δυο. Όταν η οικονομία είναι καλή περισσότεροι δρόμοι κατασκευάζονται στην Ευρώπη και περισσότερα παιδιά γεννιούνται στις ΗΠΑ.

Πρότυπα σχέσεων Θετική σχέση. Υψηλές τιμές της μιας μεταβλητής σχετίζονται με υψηλές τιμές της άλλης και χαμηλές με χαμηλές. Για παράδειγμα, η θετική σχέση μεταξύ του συνολικού χρόνου σπουδών και του αναμενόμενου μισθού.

Πρότυπα σχέσεων Αρνητική σχέση δηλαδή όταν υψηλές τιμές στην μια μεταβλητή σχετίζονται με χαμηλές στην άλλη. Αποκαλείται και αντίστροφη σχέση. Για παράδειγμα η κατανάλωση αλκοόλ έχει μια αρνητική σχέση με την απόδοση στην οδήγηση.

Μη γραμμικές σχέσεις Μερικές σχέσεις μεταξύ μεταβλητών μπορεί να είναι μη-γραμμικές, εννοώντας πως μπορεί αρχικά να σχετίζονται άλλα τελικά να μην υπάρχει σχέση μεταξύ τους. Για παράδειγμα, οι ώρες μελέτης και η απόδοση στις εξετάσεις συνήθως έχουν μια καμπύλη σχέση. Μέχρι ενός σημείου η μελέτη οδηγεί σε έναν καλύτερο βαθμό στις εξετάσεις, άλλα έπειτα από ένα σημείο, μπορεί όντως να βλάψει την επίδοσή σας στις εξετάσεις.

Τέλος Αν έχετε συγκεκριμένες ερωτήσεις σχετικά με το υλικό των μαθημάτων, μπορείτε να στείλετε email στο antmont@uom.gr

Ερευνα Τώρα, θα κάνουμε κάποιες ερευνες στο Μάθημα μας. Έχω κάποιες ερωτήσεις και Θα ήθελα να χωριστειτε σε δυο ομάδες. Απαντήστε τις ερωτήσεις και παρουσιάστε τα αποτελέσματα. Από πού είσαι; Ποια είναι η αγαπωμένη σου ταινία; Οι άνδρες είναι καλύτεροι ηγέτες από τις γυναίκες; ΝΑΙ η ΌΧΙ Οι γυναίκες είναι καλύτερες στα ψέμματα; ΝΑΙ η ΌΧΙ