È ÌÂÙÚ ÛÂÈ ÙË apple ÁÂÈ æëêè Î ËÏÂfiÚ ÛË

È ÌÂÙÚ ÛÂÈ ÙË apple ÁÂÈ æëêè Î ËÏÂfiÚ ÛË Συνοπτικά Ανοίγοντας «το κουτί της Πανδώρας», θα αγγίξουµε ένα βαθύ και πολύπλοκο κεφάλαιο στον τοµέα των τηλεπικοινωνιών, αυτό των µετρήσεων! Ο θαυµαστός αυτός κόσµος, µπορεί να µας ανοίξει τα µάτια εάν είµαστε σε θέση να «µεταφράσουµε» αυτό που κοιτάµε. Στις επόµενες σελίδες, θα γνωρίσουµε τις µετρήσεις της DVB T, θα τις συγκρίνουµε µεταξύ τους και θα ανοίξουµε τις πόρτες σε αυτό το τεράστιο κεφάλαιο, ώστε να είµαστε έτοιµοι να διαβάσουµε αυτά που θα µας δείξει το πεδιόµετρό µας. Γράφει ο Παύλος Κερασίδης Hεπίγεια ψηφιακή τηλεόραση έφτασε και πολλές κεραίες πλέον νιώθουν το αεράκι της στα δίπολά τους και περιµένουν ένα δέ κτη για να παραδώσουν το σήµα που λαµβάνουν Η DVB T θα µας δώ σει πολλά καλά, όπως περισσότερη πληροφορία, καλύτερη ποιότητα θέ ασης, νέες υπηρεσίες και άλλα πολλά. Μαζί µε αυτά όµως, θα µας δώσει και καινούρια προβλήµατα, σπαζοκεφαλιές, ερωτήµατα. Τα όπλα µας για να τα αντιµετωπίσουµε όλα αυτά, είναι οι µετρήσεις. Φυσικά όµως, όπως είναι νέα για µας η τεχνολογία της επίγειας ψηφιακής, έτσι νέες είναι και οι µετρήσεις της. Στο σύντοµο µέλλον, θα κοιτάµε ανεξερεύνητα µενού των πεδιοµέτρων µας, µε νέες έννοιες και διαγράµµατα, γιατί πλέον δεν θα λαµβάνουµε µόνο αναλογικά PAL ή δορυφορικά QPSK σήµατα, αλλά και ψηφιακά COFDM κανάλια! Ο δρόµος για την κατάκτηση και τη βαθιά κατανόηση των µετρήσεων είναι πολύ µακρύς, όµως η γνωριµία µε αυτές είναι το πρώτο βήµα. Ας ξεκινήσουµε λοιπόν 130 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΙΟΥΝΙΟΣ 2006

MER Modulation Error Ratio To MER δηλώνει την αναλογία του σφάλµατος διαµόρφωσης. Είναι µια νέα µέτρηση, η οποία όπως θα δούµε, θα µας βοηθήσει πολύ στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση. Στην εικόνα 2 βλέπετε ένα σήµα COFDM, που χρησιµοποιεί διαµόρφωση 16QAM, κατά την πολυπλεξία FDM της COFDM. Κάθε σταυρός αντιστοιχεί σε µια υποφέρουσα, δηλώνοντας το πλάτος της και τη φάση της, τα δύο στοιχεία δηλαδή που αλλά ζει η QAM, κατά τη διαµόρφωση ενός σήµατος. Το µπλε διάνυσµα δη λώνει την υποφέρουσα της ιδανικής λήψης, ενώ το πορτοκαλί την υ ποφέρουσα της πραγµατικής λήψης. Όπως βλέπουµε, η υποφέρουσα της πραγµατικής λήψης αποκλίνει από την ιδανική, όσον αφορά το πλάτος και τη φάση της. Η διανυσµατική διαφορά των δύο, που ανα παρίστανται µε το κόκκινο διάνυσµα, δηλώνει το σφάλµα διαµόρφω σης. ηλαδή έχουµε: Σφάλµα διαµόρφωσης = Πραγµατικό σήµα λήψης Ιδανικό σήµα λήψης 1 Μέτρηση του MER στο κανάλι 48 της DTT στην Αθήνα. Η ένδειξη «N.M» που βλέπουµε πάνω δεξιά, µας δείχνει πόσα db απέχει το MER από το κατώφλι QEF (για το QEF ακολουθεί αναλυτική επεξήγηση). Έτσι λοιπόν, σύµφωνα µε τη µέτρηση, εάν το MER µειωθεί στα 19,1 5,7=13,4dB, θα είµαστε στο σηµείο QEF, όπου η λήψη µας είναι οριακά αποδεκτή. Το MER όµως είπαµε, είναι η αναλογία του σφάλµατος διαµόρφωσης και ο τύπος που µας το προσδιορίζει είναι: Iσχύς σήµατος λήψης MER= Ισχύς σφάλµατος διαµόρφωσης Βλέπουµε λοιπόν, ότι το σφάλµα διαµόρφωσης είναι αντιστρόφως α νάλογο µε την τιµή του MER. Οπότε, όσο µικρότερο είναι το σφάλ µα διαµόρφωσης, δηλαδή όσο λιγότερο αποκλίνει το σήµα λήψης α πό το ιδανικό, τόσο µεγαλύτερη είναι η ένδειξη του MER. Άρα: Oσο αυξάνει η ένδειξη MER, τόσο βελτιώνεται το σήµα λήψης. BER Bit Error Ratio Να σας προλάβω, πριν αρχίσετε να δαγκώνετε για την ερµηνεία των αρχικών του BER! Στις διάφορες βιβλιογραφίες που µελέτησα για να συλλέξω πληροφορίες για τη COFDM και τις µετρήσεις της, συνά ντησα το BER ως Bit Error Rate, αλλά και ως Bit Error Ratio. εν πρό κειται για λογοπαίγνιο, αλλά για διαφορετική απόδοση της έννοιας του BER, αφού, από τη µια παρουσιάζεται ως ρυθµός των εσφαλµένων bit και από την άλλη ως αναλογία των εσφαλµένων bit. Έφτασα έως την «πηγή», έναν άνθρωπο που βρίσκεται στη µελέτη και στην εξέλιξη της COFDΜ και δυστυχώς η απάντηση που πήρα και από εκεί δεν ήταν µονολεκτική Οπότε, µην παραξενευτείτε εάν συναντήσετε το BER είτε ως ratio είτε έως rate. Περισσότερη σηµασία όµως, έχει να κα τανοήσουµε τη µέτρηση καθαυτή και έπειτα µπορεί ο καθένας να την αποδώσει όπως εκτιµά καλύτερα. Το BER αναφέρεται στα εσφαλµένα bit της σειράς δεδοµένων κατά τη λήψη. Για παράδειγµα, µια ένδειξη στο πεδιόµετρο 3.1E 7, δηλαδή 3,1x10 7, σηµαίνει 3,1 λανθασµένα bit σε κάθε 10.000.000 bit. Οπότε, ό σο µικραίνει το BER τόσο καλύτερο είναι το σήµα λήψης, εφόσον έ χουµε λιγότερα εσφαλµένα bit. Προσοχή όµως στον αρνητικό εκθέτη της ένδειξης, ο οποίος όσο αυξάνει το BER µειώνεται. Άρα: 2 Η διανυσµατική αναπαράσταση του σφάλµατος διαµόρφωσης (modulation error). 3 Η µέτρηση του BER πριν και µετά το διορθωτή σφάλµατος Viterbi. Όσο µικρότερη είναι η τιµή του BER, τόσο καλύτερη είναι η λήψη µας. 131

4 Το block διάγραµµα του τµήµατος λήψης στην COFDM και τα σηµεία που πραγµατοποιούνται οι διάφορες µετρήσεις. Όσο µικραίνει το ΒER, τόσο καλύτερο είναι το σήµα λήψης. Κατά τη λήψη ενός σήµατος COFDM, εφαρµόζονται δύο διορθώσεις σφάλµατος (όπως και κατά τη λήψη ενός δορυφορικού σήµατος QPSK), όπως βλέπουµε στο block διάγραµµα της εικόνας 4 του τµήµατος λή ψης. Η µέτρηση του BER, εφαρµόζεται πριν και µετά το διορθωτή Viterbi, δείχνοντάς µας τα σφάλµατα απευθείας µετά τη λήψη, αλλά και µετά την πρώτη διόρθωση λαθών. 5 Μέτρηση του CSI στο κανάλι 48 της DTT. Όσο µικρότερο είναι το ποσοστό του CSI, τόσο καλύτερη ποιότητα λήψης έχουµε. 6 BER MER Η συµπεριφορά του MER και του BER, σε σχέση µε την ποιότητα λήψης. 7 Η συχνότητα συντονισµού του καναλιού 48 είναι στους 690MHz και ο θόρυβος µετριέται στους 686MHz, σύµφωνα µε τον τύπο του C/N. CSI Channel State Information Μια ακόµη νέα µέτρηση που πρωτογνωρίζουµε από την επίγεια ψηφια κή τηλεόραση DVB T, είναι η CSI και δηλώνει το θόρυβο µέσα σε κάθε φέρουσα του σήµατος COFDM. Πιο συγκεκριµένα, όσο µειώνεται το CSI, τόσο µεγαλύτερες ανοχές στο θόρυβο έχει το σήµα, οπότε και η λήψη µας είναι καλύτερη. Άρα: Όσο µικραίνει το CSI, τόσο καλύτερο είναι το σήµα λήψης. To CSI είναι ποσοστιαία µέτρηση από 0 100% και όπως είπαµε, το σή µα βελτιώνεται σε τιµές τείνοντος του µηδενός. Ο γενικός κανόνας λέ ει ότι 1dB επιπλέον περιθώριο στο θόρυβο, µειώνει κατά 2.6% το CSI. To MER σε σχέση µε το BER Η συµπεριφορά του MER σε σχέση µε την αυξοµείωση της ποιότητας του σήµατος λήψης είναι γραµµική, σε αντίθεση µε του BER που εί ναι λογαριθµική. Ας ρίξουµε µια µατιά στο σχέδιο της εικόνας 6, ό που βλέπουµε το MER και το BER σε σχέση µε το θόρυβο (στον άξο να x) του σήµατος. Παρατηρούµε την αύξουσα γραµµική συνάρτηση του MER, σε σχέση µε την ποιότητα του σήµατος, ενώ αντίθετα το BER, µειώνεται καθώς βελτιώνεται η ποιότητα του σήµατος. Αυτό ό µως που έχει πολύ µεγαλύτερο ενδιαφέρον, είναι ένα σηµείο στο διά γραµµα του BER, όπου µε πολύ µικρή αλλαγή της ποιότητας του σή µατος, το BER µειώνεται απότοµα. Αυτό το σηµείο, η «κατηφόρα» στο διάγραµµα του BER, ονοµάζεται «cliff effect» και είναι το σηµείο ό που το σήµα λήψης µπορεί να θεωρηθεί ικανοποιητικό ή όχι. Έτσι λοιπόν, το BER µας δείχνει µε µεγάλη ακρίβεια σε ποιο σηµείο της «κατηφόρας» είµαστε, δηλαδή πόσο κοντά είµαστε στην οριακή λήψη ή αλλιώς, πόσο κοντά είµαστε στο κατώφλι, όπου το σήµα µας θεω ρείται ικανοποιητικό. Το κατώφλι αυτό ονοµάζεται QEF Quasi Error 132 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΙΟΥΝΙΟΣ 2006

Free και η τιµή του QEF=2.0x10 4 BER σηµαίνει 2 εσφαλµένα bit, σε κάθε 10.000 bit εκποµπής. εξιά ή αριστερά του «cliff effect» βλέπουµε ότι το BER παραµένει σταθερό. Έτσι, λοιπόν, πέραν του σηµείου αυτού, το BER δεν µπορεί να µας βοηθήσει στη µέτρηση του σήµατος λήψης. Αντιθέτως, όπως βλέπουµε και στο διάγραµµα, το MER µε αύξουσα γραµµική συµπεριφορά, µας δίνει τις πληροφορίες που θέλουµε. 8 Ένα αναλογικό κανάλι, µπορεί να προκαλέσει σφάλµα στη µέτρηση του C/N ενός διπλανού ψηφιακού, αφού η µέτρηση του θορύβου, λαµβάνεται µέσα στο εύρος του. To CSI σε σχέση µε το BER Για να συγκρίνουµε τις δύο αυτές µετρήσεις, θα µελετήσουµε την εικό να 5, που λάβαµε από το πεδιόµετρο PROLINK 4 Premium, µετρώντας το ψηφιακό κανάλι της ΕΡΤ. Αυτό που βλέπουµε στη µέτρηση, είναι ότι το BER έχει φτάσει στο χαµηλότερο σηµείο της ένδειξής του και δεν µπορεί να µειωθεί άλλο. Εποµένως, από το BER, δεν µπορούµε να κα ταλάβουµε εάν το σήµα µας µπορεί να βελτιωθεί περισσότερο ή όχι. Α ντιθέτως όµως, το CSI µπορεί να µειωθεί κι άλλο, δείχνοντάς µας ότι υ πάρχουν περιθώρια βελτίωσης. Το CSI είναι µια µέτρηση, που θα µας βοηθήσει να πάρουµε το καλύτερο αποτέλεσµα κατά τη λήψη µας και θα µας δείξει την ποιότητα εκποµπής του σήµατος που λαµβάνουµε. Για παράδειγµα, ας φανταστούµε ότι έχουµε τελειοποιήσει τη ρύθµιση της κεραίας µας (από το BER και το MER). Με το CSI θα µπορέσουµε να συγκρίνουµε την ποιότητα εκποµπής δύο διαφορετικών σταθµών, ώστε να γνωρίζουµε τα µέγιστα, που µπορούµε να αποκοµίσουµε από αυτούς. 9 Το διάγραµµα αστερισµού του καναλιού 48 και οι δεκάξι θέσεις που µπορεί να βρεθεί κάθε υποφέρουσα, στη διαµόρφωση 16 QAM της COFDM. C/N Carrier to Noise Ratio To C/N, παλιός µας γνώριµος σε οτιδήποτε σήµα έχουµε µετρήσει, είναι παρόν και στην ψηφιακή επίγεια τηλεόραση. Το C/N δηλώνει την αναλογία της µέσης στάθµης του σήµατος και της µέσης στάθµης του θορύβου, µέσα στο εύρος του καναλιού. Αυτός όµως είναι ο θεωρητικός ορισµός του C/N. Είναι αυτό που θα ήθελε να µας δείξει το C/N Όµως στην πράξη τα πράγµατα είναι διαφορετικά, για τον απλούστατο λόγο ότι τα πεδιόµετρα δεν µπο ρούν να ξεχωρίσουν το θόρυβο από το ωφέλιµο σήµα, για να τον µε τρήσουν µέσα στο εύρος του καναλιού, αφού γι αυτά είναι το ίδιο 10 Καλή λήψη σήµατος 64 QAM. 133

11 12 Σήµα 64 QAM µε θόρυβο. Σήµα 64 QAM, µε πρόβληµα στη θέση των υποφερουσών. πράγµα: σήµατα στο πεδίο των συχνοτήτων. Στα αναλογικά κανάλια, τα πράγµατα ήταν κάπως καλύτερα, αφού πέρα από τη φέρουσα ει κόνας και ήχου, το κανάλι ήταν άδειο και έτσι ενδιάµεσα µπορούσε να µετρηθεί ο θόρυβος. Στην ψηφιακή DVB T όµως, µέσα σε ένα κα νάλι εύρους 8MHz είναι χιλιάδες φέρουσες, οπότε και είναι αδύνατο να µετρηθεί ο θόρυβος πίσω από αυτό. Έτσι λοιπόν, ο θόρυβος µε τριέται έξω από το κανάλι, σε απόσταση από τη συχνότητα συντονι σµού, το µισό του εύρους του καναλιού: fθορύβου = fσυντονισµού ± ½ BW καναλιού (εικόνα 7 εικόνα 17) Αυτός είναι ο γενικός κανόνας µέτρησης του θορύβου. Από εκεί και πέ ρα, υπάρχουν πολλοί τρόποι για τον τελικό υπολογισµό του C/N και α πό πεδιόµετρο σε πεδιόµετρο θα βρούµε µεγάλες διαφορές. Αυτός εί ναι και ο λόγος που έχουµε µεγάλες αποκλίσεις στο C/N, µεταξύ δια φορετικών οργάνων. Για να µάθετε τον τρόπο που υπολογίζει το πεδιό µετρό σας το C/N, συµβουλευτείτε αρχικά το εγχειρίδιο χρήσης του ή τους κατασκευαστές του. Ως παράδειγµα, µπορώ να σας παραθέσω τον τρόπο µέτρησης του C/N, από το PROLINK 4 Prenium, από το οποίο µά λιστα έχουµε λάβει τα φάσµατα που βλέπετε στο παρόν άρθρο. Το συ γκεκριµένο πεδιόµετρο λοιπόν, στην αυτόµατη µέτρηση του C/N, µε τράει το θόρυβο, εφαρµόζοντας ένα στενό φίλτρο 230kHz στη συχνό τητα που υπολογίζει από την προαναφερθείσα εξίσωση (εικόνα 7). Έ πειτα όµως, για να υπολογίσει το C/N και να το αναγάγει στο εύρος των 8MHz, χρησιµοποιεί τον τύπο: C/N = (Ισχύς συχνότητας συντονισµού) (Ισχύς θορύβου) + + 10log(8MHz/230KHz). Μέσα όµως στο εγχειρίδιο χρήσης, αναφέρεται ότι υπάρχει η πιθανό τητα λανθασµένης µέτρησης του θορύβου, σε περιπτώσεις όπως αυτή της εικόνας 8, όπου υπάρχει µεγάλη παρεµβολή στο σηµείο µέτρησης από διπλανό αναλογικό κανάλι, το οποίο όµως δεν προσθέτει απαραί τητα θόρυβο µέσα στο ψηφιακό κανάλι. Γι αυτό το λόγο υπάρχει η επι λογή, που επιτρέπει το χειροκίνητο ορισµό της συχνότητας µέτρησης του θορύβου (reference noise). Από όλα τα παραπάνω, καταλαβαίνετε ότι το C/N δεν είναι µια σαφής µέτρηση, ιδιαίτερα όταν µιλάµε για ψηφιακά κανάλια. Υπολογίζεται από πατέντες που εφαρµόζονται, προκειµένου να ξεχωρίσει το πεδιόµετρο το θόρυβο από το ωφέλιµο σήµα και έχουν πολλές πιθανότητες να κα ταλήξουν σε λανθασµένη ένδειξη. Ο θόρυβος, όσο κατανοητός είναι σε εµάς, τόσο «δυσανάγνωστος» είναι για τα πεδιόµετρά µας. Αυτό φυσι κά δεν αποκλείει και την περίπτωση της σωστής µέτρησης του C/N. Ό µως, η δικιά µου άποψη είναι ό,τι καλύτερα να βασιστείτε στις άλλες µε τρήσεις για να βγάλετε τα συµπεράσµατά σας, για να µη στηρίζεστε στις πιθανότητες 13 Σήµα 64 QAM µε θόρυβο και πρόβληµα στη θέση των υποφερουσών. Constellation diagram ιάγραµµα Αστερισµού Μια πολύ εντυπωσιακή και κατατοπιστική µέτρηση, είναι το διάγραµµα constellation που µας παρουσιάζει τη θέση και τη µορφή των υποφε ρουσών, της διαµόρφωσης QAM στο τεταρτηµόριο. Στη δικιά µας COFDM, έχουµε πει ότι χρησιµοποιείται διαµόρφωση 16QAM κατά την πολυπλε ξία, αλλά µπορεί να χρησιµοποιηθεί και 64QAM. Στην εικόνα 9 στο διά γραµµα constellation στο κανάλι 48 της επίγειας ψηφιακής µετάδοσης στην Αθήνα. Μπορείτε να διακρίνετε τις 16 τελίτσες, που αντιστοιχούν στις 16 υποφέρουσες και δηλώνουν το πλάτος και τη φάση τους. 134 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΙΟΥΝΙΟΣ 2006

Το διάγραµµα constellation µας δείχνει µε µια µατιά εάν έχουµε θόρυβο στο σήµα λήψης, σφάλµα στη φάση ή στη θέση των υποφερουσών στο τεταρτηµόριο ή παρεµβολές από άλλα κανάλια. Για να µελετήσουµε το constellation και να το κατανοήσουµε καλύτερα, θα χρησιµοποιήσουµε φωτογραφίες από COFDM µε 64QAM που λάβα µε από το εγχειρίδιο χρήσης του PROLINK 4 Premium, για να έχουµε πλούσια εικόνα 1 : ❶ Στο φάσµα της εικόνας 10, βλέπετε τη λήψη ενός άρτιου σήµατος. ❷ Στο φάσµα της εικόνας 11, βλέπετε τη λήψη ενός σήµατος µε θόρυ βο. Παρατηρήστε ότι το στίγµα των υποφερουσών έχει «φουσκώσει». ❸ Στο φάσµα της εικόνας 12, βλέπετε ότι οι υποφέρουσες του σήµα τος λήψης δεν είναι στα σωστά σηµεία στο τεταρτηµόριο, υποδει κνύοντας λανθασµένες τιµές σε πλάτος και φάση. ❹ Στο φάσµα της εικόνας 13, εκτός από την παρουσία θορύβου (φου σκωµένες υποφέρουσες), οι υποφέρουσες δεν είναι σωστά τοποθε τηµένες στο τεταρτηµόριο. ❺ Στο φάσµα της εικόνας 14, βλέπετε ένα σήµα λήψης µε πρόβληµα στη φάση των υποφερουσών. Παρατηρήστε ότι όχι όλες, αλλά ορισµένες υποφέρουσες, αποκλίνουν από τη σωστή τους θέση. Αυτό έχει ως συ νέπεια, ο δέκτης να τις µεταφράσει λάθος, εφόσον δίνουν λανθα σµένες πληροφορίες για το πλάτος και τη φάση τους. Το constellation µας δίνει κυριολεκτικά µια πολύ καλή εικόνα του σήµα τος λήψης! Το µόνο αρνητικό της µέτρησης, είναι ότι είναι δυσεύρετη! Impulse Response Η διαµόρφωση COFDM, προσδίδει στην DVB T την ιδιότητα να δουλέψει σε µονοσυχνοτικό δίκτυο SFN. Ένα δίκτυο SFN, δίνει τη δυνατότητα στον παροχέα να εκπέµπει στο ίδιο κανάλι. Για παράδειγµα, στην Αθήνα, η ΕΡΤ θα εκπέµψει στο κανάλι 48 από Υµηττό, Πάρνηθα και Αίγινα. Το Impulse Response µας δίνει τη δυνατότητα να δούµε τις διαφορετικές λήψεις ενός µονοσυχνοτικού δικτύου και να τις συγκρίνουµε µεταξύ τους. 14 15 Σήµα 64 QAM µε πρόβληµα στη φάση των υποφερουσών. Η µέτρηση Impulse Response, δείχνει τις διαφορετικές λήψεις ενός καναλιού, σε µονοσυχνοτικό δίκτυο. Στο εικόνα 15 βλέπετε ένα φάσµα από Impulse Response. Για τη µέτρη ση αυτή, το πεδιόµετρο εντοπίζει την ισχυρότερη λήψη και την τοπο θετεί στο πεδίο του χρόνου σε t=0 και δεξιότερα παρουσιάζει τις υπό λοιπες λήψεις. Έτσι, στον οριζόντιο άξονα, έχουµε τους διαφορετικούς χρόνους άφιξης και στον κατακόρυφο τις διαφορετικές στάθµες των λή ψεων. Η ανάγνωση της µέτρησης γίνεται πάντα, συγκρίνοντας τη λήψη στο χρόνο t=0 µε κάποια άλλη. Στην εικόνα 15, βλέπετε τον κέρσορα ε στιασµένο στη δεξιότερη λήψη. Οι µετρήσεις που παίρνουµε σύµφωνα µε το φάσµα της εικόνας για τη συγκεκριµένη λήψη, είναι οι εξής: ❶ Η λήψη αφίχθη 147µs αργότερα, από τη λήψη αναφοράς. ❷ Η στάθµη της είναι 25,2dB χαµηλότερη, από τη λήψη αναφοράς. 16 Η µέτρηση Impulse Response στο κανάλι 48 της ΕΡΤ. Βλέπουµε µόνο µία κυµατοµορφή, αφού προς το παρόν, έχουµε εκποµπή µόνο από Υµηττό. 1. Μην παραξενευτείτε στην ένδειξη QAM στα αριστερά. Ακριβώς ίδια είναι και η εικόνα για τη COFDM, αφού ουσιαστικά και πάλι είναι η ένδειξη της QAM 135

❸ Οι πηγές των δύο λήψεων, απέχουν προσεγγιστικά 44km. Όπως καταλαβαίνετε, ο σκοπός της µέτρησης Impulse Response, δεν εί ναι για το συντονισµό µιας κεραίας ή τη ρύθµιση ενός ενισχυτή, αλλά για να γνωρίζουµε τι σήµατα λαµβάνουµε. Μετρώντας το Impulse Response στην Αθήνα, λαµβάνουµε την εικόνα 16, όπου έχουµε µία µό νο κυµατοµορφή, εφόσον προς το παρόν η ΕΡΤ εκπέµπει µόνο από τον Υµηττό. 17 Το τραπέζιο φάσµα του ψηφιακού καναλιού. Στην εικόνα µπορούµε να διακρίνουµε επίσης τη συχνότητα µέτρησης του θορύβου για το C/N, που απέχει από τη συχνότητα συντονισµού, το µισό του εύρους του καναλιού, δηλαδή 4MHz. 18 Η πολύ ενδιαφέρουσα εικόνα της παρεµβολής ενός αναλογικού καναλιού, πάνω σε ένα ψηφιακό! Το φάσµα και η Ισχύς Να µην ξεχάσουµε να αναφέρουµε τους παλαίµαχους του παιχνιδιού, που όπως φαίνεται γέρασαν αρκετά και δεν θα µας βοηθήσουν και πολύ!.. Αυτές οι δύο οι µετρήσεις, είναι µάλιστα οι µόνες αποµείναντες στα πα λιά αναλογικά πεδιόµετρα, τα οποία, πέραν αυτών είναι «τυφλά» στην επίγεια ψηφιακή τηλεόραση. Στην εικόνα 17 βλέπουµε το τραπέζιο σχήµα ενός ψηφιακού καναλιού. Όσο πιο τραπέζιο είναι το σχήµα του καναλιού, τόσο καλύτερη είναι η λήψη της DVB T, χωρίς όµως αυτό να σηµαίνει ότι στην περίπτωση που έχουµε «κουτσουρεµένο» τραπέζιο, δεν µπορούµε να αποδιαµορφώ σουµε το σήµα λήψης. Όσον αφορά τώρα την ισχύ του ψηφιακού κανα λιού, δυστυχώς δεν θα µας βοηθήσει και πολύ στην κατανόηση της ποι ότητάς του. Εµπειρικά να σας αναφέρω, ότι σε διάφορες πειραµατικές µετρήσεις, ο δέκτης άνοιξε το ψηφιακό µπουκέτο µε λιγότερα από 35dBµV, ενώ παρατηρήθηκε σε υψηλότερες στάθµες, να µειώνονται οι τιµές στις µετρήσεις ποιότητας. Ας ρίξουµε µια µατιά σε δύο πολύ ιδιαίτερα φάσµατα, που δηµιουρ γήθηκαν στα εργαστήρια του BBC και για καλή µας τύχη έφτασαν και στα δικά µας χέρια: Στην εικόνα 18 βλέπουµε την παρεµβολή ενός α ναλογικού καναλιού PAL, σε ένα ψηφιακό. Μπορούµε να ξεχωρίσουµε εύκολα τη φέρουσα εικόνας και ήχου του αναλογικού καναλιού, που προεξέχουν από το τραπέζιο του ψηφιακού καναλιού. Στην εικόνα 19, το περίεργο αυτό σχήµα είναι ένα ψηφιακό κανάλι, µε προβληµατική πολυκατευθυντική λήψη. ηλαδή, αυτό που κοιτάµε στην εικόνα, είναι ένα τραπέζιο ενός ψηφιακού καναλιού, χαλασµένο από τις διαφορε τικές λήψεις του ιδίου. 19 Το τραπέζιο ενός ψηφιακού καναλιού, αλλοιωµένο από προβληµατική πολυκατευθυντική λήψη του ίδιου. Κλείνοντας Στο σηµείο αυτό, θα κλείσουµε την πολύ σύντοµη αναφορά µας στο τε ράστιο αυτό κεφάλαιο των µετρήσεων, οπωσδήποτε το σηµαντικότερο κεφάλαιο στον τοµέα των τηλεπικοινωνιών. Οι µετρήσεις είναι το ερ γαλείο για την κατανόηση και την επίλυση των προβληµάτων που συ ναντάµε καθηµερινά στην πράξη, αλλά και ο καλύτερος δάσκαλος στην εξερεύνηση των επιµέρους τεχνολογιών. Κοιτώντας τις µετρήσεις στο πεδιόµετρό µας, µπορούµε όχι απλά να ρυθµίσουµε καλύτερα έναν ενι σχυτή ή µια κεραία, αλλά και να κατανοήσουµε σε βάθος τη συµπερι φορά των σηµάτων στα µέσα επικοινωνίας. Για την κατάκτηση λοιπόν αυτού του κεφαλαίου, απαιτείται βαθιά γνώση της θεωρίας του εκάστοτε αντικειµένου, αλλά και αµέτρητες ώρες στην πράξη, ώστε να γίνει ο ι δανικός συνδυασµός της θεωρητικής και πρακτικής γνώσης. Το πρώτο βήµα όµως, είναι φυσικά η γνωριµία µε αυτές και ελπίζουµε πως έγινε µέσα από τις παραπάνω σελίδες 136 ΟΡΥΦΟΡΙΚΑ νέα ΙΟΥΝΙΟΣ 2006