ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗ ΜΟΥΣΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: «ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΧΡΩΜΑΤΑ» Δράσεις που υλοποιήθηκαν με το Νηπιαγωγείο του οικισμού Αγίας Σοφίας Οκτώβριος Δεκέμβριος 2012
Συντελεστές προγράμματος Οι μαθητές/ριες του νηπιαγωγείου του οικισμού της Αγ. Σοφίας, σε συνεργασία με την υπεύθυνη και τις δασκάλες της παράλληλης στήριξης. Συντονιστής: Δημήτρης Αγγελάκης, συνεργάτης του Προγράμματος. Υπεύθυνη των παρεμβάσεων στη μουσική εκπαίδευση: Ελένη Λαπιδάκη. 2
Σκοπός του προγράμματος είναι η διδασκαλία των χρωμάτων μέσω της μουσικής με αυτοσχεδιαστικές προεκτάσεις. Στόχοι η επαφή των παιδιών με το περιβάλλον η γνωριμία με μουσικά όργανα η δυνατότητα έκφρασης απλών συναισθημάτων και παραστάσεων μέσω της μουσικής η γνωριμία με τους ήχους της φύσης και η μουσική τους περιγραφή η εκμάθηση των χρωμάτων και διάφορων φυσικών φαινομένων η δημιουργική επικοινωνία μέσω της μουσικής έκφρασης η εκμάθηση βασικών αρχών του αυτοσχεδιασμού 3
ασκήσεις μουσικής που περιλαμβάνουν συνεργασία και επικοινωνία μουσικές δυναμικές και κίνηση διδασκαλία απλών ηχοχρωμάτων διδασκαλία απλών ρυθμικών αξιών Συνοπτική παρουσίαση του προγράμματος Το πρόγραμμα διήρκησε δεκαεννέα ώρες και έγινε με τη συνεργασία της χορεύτριας του προγράμματος. Ο κεντρικός άξονας του θέματος είναι η εκμάθηση των τεσσάρων χρωμάτων (κόκκινο, μπλε, κίτρινο και κόκκινο) σε συνδυασμό με τη μουσική. Ο λόγος που επιλέχθηκαν αυτά τα χρώματα είναι γιατί πολλά από αυτά, τα παιδιά δεν μπορούσαν να τα αναγνωρίσουν. Αρχικά, έγινε μια αντιστοίχιση ήχων και μουσικών οργάνων. Πιο συγκριμένα τα χρώματα αντιστοιχίσθηκαν με ένα συγκριμένο μουσικό ηχόχρωμα, το οποίο σε όλη 4
τη διάρκεια της δραστηριότητας παρέμεινε ίδιο, έτσι ώστε τα παιδιά να εξοικειωθούν με τη σχέση αυτή: Κόκκινο χρώμα = ντέφι Μπλε χρώμα = καστανιέτες Κίτρινο χρώμα = ξυλάκια Πράσινο χρώμα = πιατίνια Τα παιδιά χωρίστηκαν σε δυο ομάδες όπου η μία ομάδα έπαιζε τα μουσικά όργανα ενώ η άλλη έπρεπε να αναγνωρίσει το χρώμα με βάση το όργανο που μόλις άκουσε. Η μουσική ομάδα ήταν χωρισμένη σε τέσσερις επιμέρους ομάδες (από ένα εώς τέσσερα παιδιά). Η κάθε ομάδα είχε και από ένα όργανο και ανάλογα με τον ήχο η ομάδα που άκουγε αλληλεπιδρούσε. Η ίδια δραστηριότητα εκτελέστηκε και μεμονωμένα όπου η μουσική ομάδα έπαιζε και ένα μόνο παιδί έπρεπε ή να διαλέξει ένα χρώμα ή να το αναγνωρίσει ακούγοντας τον χτύπο: 5
Το παιδί πρέπει να διαλέξει από μια ποικιλία χρωμάτων το σωστό Τα παιδιά έτοιμα να διαλέξουν το χρώμα ανάλογα με τον ήχο που άκουσαν 6
Προϋπόθεση της μουσικής εκτέλεσης ήταν να παίζει μια ομάδα μόνο όταν δίνεται σινιάλο με το αντίστοιχο χρώμα, έτσι ώστε η αντιστοιχία χρώματος και μουσικής να έχει ουσιαστική πρακτική εφαρμογή. Η ομάδα-ντέφι παίζει όταν υψώνεται το κόκκινο χρώμα Σε δεύτερο επίπεδο, δουλεύτηκαν και οι δυναμικές της κίνησης μέσω της απεικόνισης πραγμάτων και στοιχείων της φύσης, στα αντίστοιχα χρώματα. Για παράδειγμα, το 7
κόκκινο χρώμα (ντέφι) συνδέθηκε με την άνθιση του τριαντάφυλλου. Πιο συγκεκριμένα, τα παιδιά όταν άκουγαν το ντέφι να παίζει σιγανά, όχι μόνο απεικόνιζαν το τριαντάφυλλο αλλά και την αργή κίνηση που προσδίδει ο ήχος, ενώ στο δυνατό ήχο η κίνηση ήταν ανάλογη. Κόκκινο χρώμα = ντέφι = η άνθιση του τριαντάφυλλου Μπλε χρώμα = καστανιέτες = η κίνηση της θάλασσας Κίτρινο χρώμα = ξυλάκια = η κίνηση των ακτινών του ήλιου Πράσινο χρώμα = πιατίνια = η συγκεκριμένη κίνηση ακόμη δουλεύεται Δραστηριότητες γνωριμία με ηχοχρώματα της φύσης συνδυασμός ήχων της μουσικής και της φύσης 8
αποτύπωση μουσικών φαινομένων σε μουσικά όργανα διδασκαλία μουσικών ηχοχρωμάτων αυτοσχεδιασμός ηχοχρωμάτων σε κρουστά όργανα συνδυασμός των μουσικών δυναμικών με την κίνηση του σώματος διδασκαλία χρωμάτων μέσα από τη μουσική αυτοσχεδιασμός απλών ρυθμικών αξιών σε μικρές ομάδες για την ανάπτυξη της επικοινωνίας και της συνεργατικότητας παίξιμο μουσικών αξιών και ηχοχρωμάτων Το γεγονός ότι τα παιδιά δεν έμειναν μόνο στην εκμάθηση των χρωμάτων αλλά προχώρησαν και σε γνωριμία μουσικών στοιχείων είχε ως αποτέλεσμα την ολοκληρωμένη γνώση ενός αντικειμένου. Το ίδιο project μπορεί να επαναληφθεί σε μελλοντικό στάδιο προσθέτοντας περισσότερα χρώματα και μουσικά 9
όργανα, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στα παιδιά να απεικονίσουν και να κατανοήσουν μεγαλύτερη ποικιλία εικόνων της φύσης και του περιβάλλοντος καθώς επίσης και την εξοικείωση με τη μουσική εκτέλεση. Φυσικά όλη αυτή η δράση δεν θα μπορούσε να έχει γίνει χωρίς τη βοήθεια των εκπαιδευτικών του νηπιαγωγείου οι οποίες ακόμα και χωρίς την παρουσία μας δουλεύανε με τα παιδιά το παραπάνω θέμα. 10
Η ποικιλία χρωμάτων που δουλεύτηκαν κατά την παρέμβαση 11