ΝΕΟΛΙΘΙΚΟ ΟΙΚΙΜΟ ΑΤΓΗ ΕΚΠΑΙΔΕΤΣΙΚΕ ΔΡΑΕΙ 2013 Δ Ε Λ Σ Ι Ο Σ Τ Π Ο Τ H ΚΘϋ Εφορεία Προϊςτορικϊν & Κλαςικϊν Αρχαιοτιτων και θ Επιςτθμονικι Ομάδα των Αναςκαφϊν Αυγισ ςε ςυνεργαςία με το Διμο Καςτοριάσ οργανϊνουν για τζταρτθ χρονιά εκπαιδευτικζσ δράςεισ με αφορμι τθν αρχαιολογικι ζρευνα ςτο Νεολικικό Οικιςμό Αυγισ. Μζςα από βιωματικζσ δραςτθριότθτεσ, που απευκφνονται πρωτίςτωσ ςε παιδιά, αλλά και ςε ενιλικεσ, επιδιϊκεται θ επικοινωνία τθσ αρχαιολογικισ ζρευνασ με το ευρφ κοινό, κακϊσ και θ ενεργι ςυμμετοχι τθσ ςτθ διαμόρφωςθ του ςφγχρονου πολιτιςμικοφ και εκπαιδευτικοφ τοπίου. Για τθν περίοδο Μαΐου-Οκτωβρίου 2013 προγραμματίηονται οι ακόλουκεσ εκπαιδευτικζσ δραςτθριότθτεσ: τθν Αυγι των πρϊτων αγροτϊν Για τζταρτθ χρονιά ςυνεχίηεται το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «τθν Αυγι των πρϊτων αγροτϊν», το οποίο εμπλουτίηεται φζτοσ με νζο περιεχόμενο. Στο πρόγραμμα, τα παιδιά κα ζχουν τθν ευκαιρία να γνωρίςουν τισ μεκόδουσ και πρακτικζσ που χρθςιμοποιοφν οι αρχαιολόγοι για να κατανοιςουν και να ηωντανζψουν το παρελκόν. Θα ταξιδζψουν ςτθ μακρινι περίοδο τθσ Προϊςτορίασ και κα γνωρίςουν καλφτερα τθ Νεολικικι Εποχι (περίπου 6500-3500 π.χ.), τισ κακθμερινζσ ςυνικειεσ των ανκρϊπων, τα υλικά που χρθςιμοποιοφςαν και τα αντικείμενα που καταςκεφαηαν. Θα γνωρίςουν το Νεολικικό Οικιςμό τθσ Αυγισ, τα ςπίτια, τισ αυλζσ και τα ευριματά τουσ. Το πρόγραμμα πραγματοποιείται με τθν ενεργι ςυμμετοχι των παιδιϊν, κακϊσ ςε όλθ τθ διάρκειά του εκφράηουν ελεφκερα τισ ςκζψεισ και τισ ιδζεσ τουσ για όςα παρακολουκοφν, ενϊ με τθ βοικεια των αρχαιολόγων-εκπαιδευτϊν κατακζτουν τθ δικι τουσ ερμθνεία για το αρχαιολογικό υλικό. 1
Φζτοσ, για πρϊτθ φορά, τα ςχολεία που κα ςυμμετζχουν κα μποροφν να επιλζξουν μια από τισ ακόλουκεσ δραςτθριότθτεσ, ανάλογα με τα ενδιαφζροντα και τθν θλικία των παιδιϊν: Α. Θζματα τθσ νεολικικισ κακθμερινότθτασ [Προτείνεται για μαθητζσ Δ, Ε & Στ Δημοτικοφ & Γυμναςίου] Μζςα από τθ ςυμμετοχι τουσ ςε ομαδικι δραςτθριότθτα τα παιδιά εμβακφνουν ςε ςυγκεκριμζνεσ όψεισ τθσ Νεολικικισ ηωισ (π.χ. ςπίτια, διατροφι, εργαλεία, κοςμιματα, πιλινα αντικείμενα) με βάςθ το αρχαιολογικό υλικό και τουσ τρόπουσ ερμθνείασ του, ενϊ ςυνεργάηονται προκειμζνου να παρουςιάςουν ςτουσ ςυμμακθτζσ και τουσ δαςκάλουσ τουσ τα αποτελζςματα τθσ δικισ τουσ αρχαιολογικισ ζρευνασ. Β. Δθμιουργϊντασ με τον πθλό [Προτείνεται για μαθητζσ όλων των τάξεων του Δημοτικοφ] Τα παιδιά μακαίνουν για τισ χριςεισ του πθλοφ ςτθ Νεολικικι Εποχι, τισ τεχνικζσ καταςκευισ των νεολικικϊν αγγείων και τα πιλινα αντικείμενα τθσ περιόδου. Οργανωμζνα ςε ομάδεσ, ςυνεργάηονται για να καταςκευάςουν αντικείμενα από πθλό (μικρά αγγεία, ειδϊλια, ςφραγίδεσ, ομοιϊματα ςπιτιϊν & φοφρνων) και προςπακοφν να ερμθνεφςουν κάποια αινιγματικά πιλινα αντικείμενα, βοθκϊντασ τουσ αρχαιολόγουσ να λφςουν μερικά από τα μυςτιρια που τουσ απαςχολοφν. 2
Γ. Καταγραφι ευρθμάτων [Προτείνεται για μαθητζσ των τελευταίων τάξεων του Δημοτικοφ & του Γυμναςίου] Τα παιδιά αναλαμβάνουν το ρόλο του αρχαιολόγου ςτο εργαςτιριο. Σε ειδικά διαμορφωμζνα δελτία καταγραφήσ κα περιγράψουν και κα ςχεδιάςουν ευριματα (λίκινα εργαλεία & κεραμικι), κα μελετιςουν τα ςτοιχεία καταςκευισ τουσ, κα αναηθτιςουν τα ίχνθ και τουσ τρόπουσ χριςθσ τουσ και κα ςυνεργαςτοφν ςτθν αναηιτθςθ τμθμάτων ςπαςμζνων αγγείων. Στόχοσ είναι να παρακολουκιςουν τθν πορεία τεκμθρίωςθσ και μελζτθσ των κινθτϊν ευρθμάτων μετά τθν αναςκαφι και να εξοικειωκοφν με τα ςτάδια τθσ αρχαιολογικισ διαδικαςίασ και μεκόδου για τθ παραγωγι ιςτορικισ γνϊςθσ. Στθ ςυνζχεια κα παρουςιάςουν ςτουσ ςυμμακθτζσ και τουσ δαςκάλουσ τουσ τα αποτελζςματα τθσ εργαςίασ τουσ. Δ. Ιςτορίεσ ευρθμάτων/κεατρικό παιχνίδι [Προτείνεται για μαθητζσ του Δημοτικοφ & του Γυμναςίου] Διαλζγοντασ ζνα ι περιςςότερα ευριματα από τισ αναςκαφζσ οι μακθτζσ προςπακοφν να ςυνκζςουν ςταδιακά μια ιςτορία ι ιςτορίεσ που να ςχετίηεται με αυτά (καταςκευζσ ςτο χϊρο ι αντικείμενα) και τουσ ανκρϊπουσ που το/τα χρθςιμοποίθςαν. 3
Τα παιδιά χωρίηονται ςε δφο ομάδεσ. Η μια ομάδα ζχει τον ρόλο παιδιϊν τθσ Νεολικικισ Εποχισ και θ άλλθ ομάδα είναι τα παιδιά τθσ εποχισ μασ. Οι δφο ομάδεσ ςυηθτοφν για τον τρόπο ηωισ τουσ, τθν κακθμερινότθτά τουσ, τα ςπίτια τουσ, τα αντικείμενα και τα εργαλεία που χρθςιμοποιοφν, τα παιχνίδια τουσ, τισ αςχολίεσ και τισ δουλειζσ των γονιϊν τουσ, τα όνειρά τουσ για το μζλλον τουσ. Το εκπαιδευτικό πρόγραμμα «τθν Αυγι των πρϊτων αγροτϊν» κα υλοποιθκεί τον Μάιο-Ιοφνιο και τον επτζμβριο-οκτϊβριο 2013. Επιφανειακι ζρευνα (δράςθ πεδίου) [Προτείνεται για μαθητζσ των τελευταίων τάξεων του Δημοτικοφ & του Γυμναςίου] Με τθν επιφανειακι ζρευνα οι αρχαιολόγοι εντοπίηουν ςε μια ςυγκεκριμζνθ περιοχι, τα ευριματα που μαρτυροφν τθν φπαρξθ ανκρϊπινθσ παρουςίασ ςτο παρελκόν. Με βάςθ τα ευριματα αυτά υπολογίηουν περίπου τθν χρονολόγθςθ και τθν ζκταςθ των αρχαιολογικϊν κζςεων, χωρίσ να γίνει αναςκαφι. Στθ ςυγκεκριμζνθ εκπαιδευτικι δράςθ τα παιδιά ςε ρόλο αρχαιολόγου πραγματοποιοφν μαηί με τουσ ςυντονιςτζσ του προγράμματοσ επιφανειακι ζρευνα ςτθν περιφζρεια του Νεολικικοφ Οικιςμοφ Αυγισ. Πριν τισ εργαςίεσ ςτο πεδίο οι μακθτζσ ενθμερϊνονται για τισ επιφανειακζσ ζρευνεσ και τθ ςθμαςία τουσ για τθν επιςτιμθ τθσ αρχαιολογίασ και προετοιμάηονται για τθν ζρευνα που κα πραγματοποιιςουν (μελζτθ χάρτθ, χωριςμόσ ςε ομάδεσ, προετοιμαςία εξοπλιςμοφ). Η δράςθ κα πραγματοποιθκεί τον επτζμβριο & τον Οκτϊβριο 2013. 4
Ζωντανζσ μνιμεσ (εκνογραφικζσ δράςεισ για ενιλικεσ & παιδιά) Κφκλοσ ςυηθτιςεων και δράςεων με τθ ςυμμετοχι ενθλίκων τθσ περιοχισ, με ςτόχο τθν καταγραφι και διάςωςθ μαρτυριϊν για κζματα παραδοςιακήσ αρχιτεκτονικήσ, γεωργίασ & κτηνοτροφίασ, παραςκευήσ, ςυντήρηςησ, αποθήκευςησ και μαγειρζματοσ τροφών με μεκόδουσ του πρόςφατου παρελκόντοσ. Για τθ φετινι χρονιά προετοιμάηονται κεματικζσ ςχετικζσ με τθν καταςκευή πλιθιών, την επεξεργαςία και το μαγείρεμα φυτικών τροφών. Η καταγραφι των δράςεων, κυρίωσ οι ςυνεντεφξεισ των ςυμμετεχόντων, κα μποροφςαν να πραγματοποιθκοφν από μακθτζσ μετά από ςυνεννόθςθ με τουσ ςυντονιςτζσ του προγράμματοσ. Επίςθσ, ενκαρρφνουμε τα ςχολειά και τουσ μακθτζσ να ςυμμετζχουν ςτισ δράςεισ αποτυπϊνοντασ και καταγράφοντασ τισ παραδοςιακζσ τεχνικζσ με όποιο τρόπο επικυμοφν. Οι δράςεισ κα πραγματοποιθκοφν τον επτζμβριο & τον Οκτϊβριο 2013. Γενικζσ πλθροφορίεσ Οι εκπαιδευτικζσ δράςεισ κα υλοποιθκοφν κατά τα χρονικά διαςτιματα 15 Μαΐου-14 Ιουνίου & 16 επτεμβρίου-31 Οκτωβρίου. Οι δράςεισ υλοποιοφνται ςτο Κζντρο Τεκμθρίωςθσ των Αναςκαφϊν Αυγισ και ςτο πρϊθν Δθμοτικό Σχολείο τθσ Αυγισ. Για ςυμμετοχι ςτο πρόγραμμα ι για διευκρινιςεισ κα πρζπει να προθγείται ςυνεννόθςθ μεταξφ των αρχαιολόγωνεκπαιδευτϊν και των Σχολείων. Σθλ. Επικοινωνίασ: 24670 97568 (Κζντρο Τεκμθρίωςθσ Αναςκαφϊν Αυγισ, διακζςιμο από 13/5/2013 κ.ε.) 6947 078575 (Δρ Γ. Στρατοφλθ, υπεφκυνθ του ερευνθτικοφ προγράμματοσ Αναςκαφϊν Αυγισ) 6972 030112 (Τ. Μπεκιάρθσ, ερευνθτισ αρχαιολόγοσ & εκπαιδευτισ) 5
Επικοινωνιςτε μαηί μασ και μζςω θλεκτρονικοφ ταχυδρομείου ςτο gstratouli@gmail.com (Γ. Στρατοφλθ) και ςτο anasbek3@gmail.com (T. Μπεκιάρθσ) Για περιςςότερεσ πλθροφορίεσ ςχετικά με τα νζα εκπαιδευτικά προγράμματα, προπαραςκευαςτικό υλικό για τθν επίςκεψι ςασ και πλθροφορίεσ για το Νεολικικό Οικιςμό Αυγισ επιςκεφκείτε τθν ιςτοςελίδα www.neolithicavgi.gr 6