Τα σύμβολα της Ευρώπης

ΜΑΘΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΚΛΙΜΑΚΙΟΥ Δ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΑΓΛΑΝΤΖΙΑΣ Κ.Α ΤΙΤΛΟΣ: «Από το νησί του Αιόλου στο νησί της Αφροδίτης με το καράβι της Κερύνειας» Τάξη: Γ 3 (23 μαθητές/τριες) Διάρκεια: 2Χ80 Τρόπος εργασίας: ατομικός, συνεργατικός (5 τετραμελείς ομάδες και μία τριμελής, μικτής ικανότητας) Ημερομηνία: 02/05/2012 Εκπαιδευτικός: Ευρυδίκη Αννίβα Διευθύντρια: Έλλη Παντελή Τα σύμβολα της Ευρώπης Η Ευρωπαϊκή σημαία Ο Ευρωπαϊκός ύμνος Ημέρα της Ευρώπης, η 9η Μαΐου Το έμβλημά μας: Eνότητα στην πολυμορφία Ευρυδίκη Αννίβα Κλιμάκιο 2012 1

ΣΤΟΧΟΙ: Οι μαθητές: 1. Να αλληλεπιδράσουν γύρω από το κειμενικό είδος της πληροφόρησης μέσα από συζήτηση και διάλογο (ανάπτυξη προφορικού λόγου) αναδεικνύοντας τα νοήματά τους. 2. Να κατανοήσουν τον τρόπο συνομιλίας του κειμένου με την κοινωνική πραγματικότητα (κατανόηση της οπτικής γωνίας του/της συγγραφέα)- κριτικός γραμματισμός. 3. Να συνειδητοποιήσουν πώς συγκεκριμένα γλωσσικά/γραμματικά φαινόμενα (αντίθετα επίθετα, μέλλοντας) χρησιμοποιούνται από τον/την συγγραφέα για να βοηθήσουν στη μετάδοση συγκεκριμένων μηνυμάτων. 4. Να παράγουν γραπτό λόγο ανάλογα με το κείμενο το οποίο πραγματεύονται (6 διαφορετικά τρίπτυχα στα οποία θα παρουσιάζονται σημαντικά ιστορικά, πολιτιστικά και πολιτισμικά, οικολογικά θέματα αναφορικά με την Κύπρο). ΜΕΣΑ-ΥΛΙΚΑ: διαδραστικός πίνακας βιντεοπροβολέας ηλεκτρονικός υπολογιστής καράβι (αντίγραφο του καραβιού της Κερύνειας) πληροφοριακό κείμενο (διασκευή) για την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης φύλλα εργασίας με δημιουργικές δραστηριότητες που θα προκύψουν από τα ενδιαφέροντα των μαθητών χρηστικό υλικό σχετικά με την Κύπρο (ιστορία, αξιοθέατα, ήθη και έθιμα, περιβάλλον κ.ά) ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΑΞΗΣ: Οι μαθητές είναι χωρισμένοι σε ομάδες μικτής ικανότητας. Ανάλογα με τη δραστηριότητα και το στόχο της εργασίας που αναλαμβάνουν είτε εργάζονται ατομικά είτε συνεργάζονται. Κατά τη διάρκεια εξέλιξης του μαθήματος ανταλλάσσουν απόψεις και ιδέες, δημιουργούν και ανακοινώνουν στην ολομέλεια της τάξη το αποτέλεσμα της συνεργατικής τους εργασία. ΠΡΟŸΠΑΡΧΟΥΣΕΣ ΓΝΩΣΕΙΣ: Έννοια του επιθέτου και του μέλλοντα (μέλλοντας στιγμιαίος και εξακολουθητικός) Πληροφορίες για την Ευρώπη (έρευνα για μια ευρωπαϊκή χώρα, ημερολόγιο για μια ευρωπαϊκή χώρα που έχουν επισκεφθεί οι μαθητές) Ανάκληση προϋπάρχουσων γνώσεων με βάση τις πληροφορίες του κειμένου, όσον αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση (ημερομηνία ένταξης, ανάληψη κυπριακής Προεδρίας κ.ά) Συλλογή υλικού από τους μαθητές που έχει σχέση με την Κύπρο (ιστορία, γεωγραφία, περιβάλλον, ήθη και έθιμα, ανθρώπινα δικαιώματα κ.ά) Ευρυδίκη Αννίβα Κλιμάκιο 2012 2

ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ-ΜΕΘΟΔΟΙ: Κριτικός γραμματισμός, συνεργατική μέθοδος. ΠΟΡΕΙΑ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ-ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ: Πλαίσιο επικοινωνίας Αφόρμηση: Μπαίνουν στην τάξη οι Ευρωπαίοι επισκέπτες κρατώντας στα χέρια τους μερικές σημαίες ευρωπαϊκών χωρών και στέκονται μέσα στο αντίγραφο του καραβιού της Κερύνειας (Κερύνεια Ελευθερία). Ταυτόχρονα προβάλλεται στο βιντεοπροβολέα ένα μικρό απόσπασμα από το καράβι της Κερύνειας, το οποίο αρμενίζει. Αμέσως μετά παρουσιάζεται και ο τίτλος «Από το νησί του Αιόλου στο νησί της Αφροδίτης με το καράβι της Κερύνειας» και οι μαθητές/τριες διατυπώνουν υποθέσεις για το πιθανό περιεχόμενο του κειμένου που πρόκειται να διαβάσουν στη συνέχεια. Παράλληλα μέσα από διάφορες ερωτήσεις γίνεται σύνδεση με το κείμενο που προηγήθηκε («Το νησί του Αιόλου», σσ. 19-22, βιβλίο: Τα απίθανα μολύβια, γ τεύχος). Κείμενο 1: Κυπριακή Προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Μεγαλόφωνη ανάγνωση (από τη δασκάλα). Ακολουθεί ανάλυση του κειμένου σύμφωνα με τα τέσσερα επίπεδα κατανόησης και επεξεργασίας κειμένων του κριτικού γραμματισμού: Οι μαθητές αριθμούν τις παραγράφους. Γίνεται εξήγηση των άγνωστων λέξεων. Παρουσίαση του σημασιολογικού περιεχομένου της λέξης μοναδικό. Τα παιδιά αναζητούν στο λεξικό τη λέξη «μοναδικό». Ακολουθεί η παρουσίαση των ερωτήσεων για τα δομικά στοιχεία του κειμένου. Οι μαθητές εντοπίζουν το συγγραφέα, τα πρόσωπα, το χώρο και το χρόνο. Επίσης συζητούν για το είδος του κειμένου. Επίπεδο 1: Κείμενο και πλαίσιο επικοινωνίας: -Τι είδους κείμενο είναι αυτό που έχετε μπροστά σας; (ενημερωτικό/πληροφοριακό) -Ποιο είναι το θέμα του κειμένου; (Η ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης από την Κυπριακή Δημοκρατία και τα οφέλη που θα αποκομίσει η Κύπρος) -Ποιος είναι ο σκοπός του; (να πληροφορήσει τους αναγνώστες για τη σημαντικότητα της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης από την Κυπριακή Δημοκρατία). -Ποιος είναι ο συγγραφέας του κειμένου και σε ποιον απευθύνεται; (το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών της Κυπριακής Δημοκρατίας και απευθύνεται στους Κύπριους πολίτες. Το κείμενο έχει διασκευαστεί σύμφωνα με την ηλικία και το επίπεδο των μαθητών της γ τάξης). Ευρυδίκη Αννίβα Κλιμάκιο 2012 3

-Με ποιο τρόπο ο συγγραφέας παρουσιάζει αυτό που θέλει να πει; (πολυτροπικό κείμενο: εικόνα, κείμενο). -Ποιος είναι ο σκοπός της ανάγνωσης τέτοιου κειμένου; (απόκτηση πληροφοριών σχετικά με το μοναδικό γεγονός της ανάληψης της Προεδρίας). Επίπεδο 2: Το κείμενο ως γλωσσική και νοηματική δομή: -Ποιο ύφος έχει το κείμενο; (επίσημο, σε γ ενικό και πληθυντικό πρόσωπο). -Πώς σας φαίνεται το λεξιλόγιο που χρησιμοποιεί; (κατανοητό). -Τι έχετε να παρατηρήσετε για το λεξιλόγιο που χρησιμοποιείται; (χρήση εξειδικευμένου/θεματικού λεξιλογίου που αφορά την ένταξη της Κύπρου στην Ευρώπη, την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης, τα οφέλη κ.ά). -Ποιος ο ρόλος της εικόνας σε σχέση με το κείμενο; (εικόνα 1: για να κατανοήσουν τη σημαντικότητα της έννοιας «Ενότητα στην πολυμορφία», που αποτελεί ένα από τα σύμβολα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εικόνα 2: οι σημαίες όλων των ευρωπαϊκών χωρών). -Διεύρυνση γραμματικής ενημερότητας: Πώς λειτουργούν τα άλλα γλωσσικά μέσα στο κείμενο; Έντονα χρωματισμένες λέξεις (Οι μαθητές καλούνται να εντοπίσουν τις λέξεις με έντονο χρώμα και να αναγνωρίσουν τον χρόνο που χρησιμοποιείται από το συγγραφέα και να επεξηγήσουν τη χρησιμότητά του/γιατί ο συγραφέας χρησιμοποιεί το μέλλοντα και όχι τον ενεστώτα;). Αντίθετα επίθετα (Οι μαθητές καλούνται να βρουν 3 επίθετα από τη 2 η παράγραφο και να δώσουν τα αντίθετά τους ως μέρη του λόγου και να τα αναγνωρίσουν ως σημαντικότατα στοιχεία σε μια περιγραφή). (-Γιατί χρησιμοποιεί αυτά τα γλωσσικά μέσα και όχι άλλα;) -Οργάνωση των πληροφοριών: Οι εικόνες και ο τίτλος προσελκύουν την προσοχή των αναγνωστών και λειτουργούν ως εισαγωγή. Το πρώτο μισό του κειμένου αποτελεί το κύριο θέμα που είναι η ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης από την Κυπριακή Δημοκρατία. Το δεύτερο μισό του κειμένου πληροφορεί τους αναγνώστες για τα οφέλη που θα αποκομίσει η Κυπριακή Δημοκρατία μέσα από την ανάληψη της Προεδρίας. Επίπεδο 3: Το κείμενο ως κοινωνική πράξη: -Ύφος: επίσημο. Ευρυδίκη Αννίβα Κλιμάκιο 2012 4

-Ιδεολογικά μηνύματα: το πόσο σημαντικό είναι για την Κύπρο το γεγονός αυτό και ότι η Κύπρος μπορεί να είναι ένα ισότιμο μέλος. Επίπεδο 4: Το κείμενο ως αντικείμενο αξιολόγησης: -Αποτελεσματικότητα κειμένου: Είναι το κείμενο αποτελεσματικό για την περίσταση επικοινωνίας; Μας ενημερώνει με όσα μας λέει; -Κοινωνικοπολιτισμική λειτουργία του κειμένου: Ενημερώνει τους αναγνώστες για την ανάληψη της Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρώπης από την κυπριακή Δημοκρατία καθώς και για τα οφέλη που θα αποκομίσει η Κύπρος. -Δημόσια-επίσημη φωνή 1. Ανακεφαλαίωση: Εξετάσαμε ένα κείμενο που σχετιζόταν με ένα συγκεκριμένο θέμα. - Ποιος θα ήθελε να μας θυμίσει το βασικό στοιχείο του κειμένου που διαβάσαμε; -Ποιες πληροφορίες δόθηκαν που θεωρείτε πολύ σημαντικές; -Θα θέλατε να αναλάβετε ρόλους και να αναπαραστήσετε τους ξεναγούς προς τους Ευρωπαίους επισκέπτες μας σύμφωνα με όσα αναφέρθηκαν προηγουμένως μέσα από θεατρικό παιχνίδι; 2. Θεατρικό παιχνίδι: Με τη βοήθεια της δασκάλας οι μαθητές/τριες αναλαμβάνουν μια «αποστολή». Κάθε ομάδα παιδιών αναλαμβάνει ένα τομέα μέσα από τον οποίο θα παρουσιαστεί η Κύπρος. 1 η ομάδα: Παρουσίαση γεωγραφικών και ιστορικών πληροφοριών για την Κύπρο 2 η ομάδα: Παρουσίαση μνημείων, αρχαιολογικών χώρων κ.ά. 3 η ομάδα: Παρουσίαση περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων που αναλαμβάνει η Κύπρος σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές συμφωνίες 4 η ομάδα:παρουσίαση περιβαλλοντικών δραστηριοτήτων που πραγματοποιούνται στο σχολείο μας 5 η ομάδα: Παρουσίαση κώδικα για τα ανθρώπινα δικαιώματα καθώς και είσηγηση για δράσεις στις οποίες μπορούν να εμπλακούν ηλικιωμένα άτομα (Ένα ανθρώπινο σχολείο για παιδιά και μεγάλους) 6 η ομάδα: Παρουσίαση για τα ήθη, έθιμα και παραδόσεις της Κύπρου. Οι μαθητές παίρνουν την αποστολή τους και το υλικό που έχουν φέρει, οργανώνονται και ξεκινά το παιχνίδι Η δασκάλα γυρίζει τις ομάδες και μέσα από συζήτηση βοηθά τους μαθητές/τριες να εντοπίσουν τις πληροφορίες που χρειάζονται από το υλικό που έχουν μπροστά τους. Οι μαθητές Ευρυδίκη Αννίβα Κλιμάκιο 2012 5

συνεργάζονται και συμπληρώνουν τα τρίπτυχά τους ανάλογα με το θέμα της ομάδας τους. Ακολούθως, ανακοινώνουν τις απαντήσεις τους στην ολομέλεια της τάξης. Καταληκτικά γίνεται συζήτηση μεταξύ των μαθητών της τάξης, οι οποίοι συμπληρώνουν και αξιολογούν τις απαντήσεις που δόθηκαν. 3. Γραπτή ομαδική εργασία/δημοσιοποίηση: Δημιουργία έξι τρίπτυχων εντύπων για ενημέρωση των ευρωπαίων πολιτών αναφορικά με την Κύπρο. 4. Αναστοχασμός μαθήματος: μετά την ολοκλήρωση του μαθήματος οι μαθητές/τριες θα συμπληρώσουν έντυπο αναστοχασμού όπου θα βοηθήσει την εκπαιδευτικό για τη βελτίωση της μαθησιακής διαδικασίας. Ευρυδίκη Αννίβα Κλιμάκιο 2012 6

Έντυπο Αναστοχασμού μαθητή/τριας Συμπλήρωσε τον παρακάτω πίνακα: 1.Τι μου άρεσε περισσότερο ή μου έκανε εντύπωση; 2.Τι με δυσκόλεψε; 3.Τι άλλο θα ήθελα να μάθω; 4.Συνεργάστηκα με τα υπόλοιπα παιδιά της ομάδα μου; 5.Αυτά που έμαθα σήμερα μπορούν να με βοηθήσουν στην καθημερινή μου ζωή; Πώς θα γίνει αυτό; Ονοματεπώνυμο: Ευρυδίκη Αννίβα Κλιμάκιο 2012 7

Αξιολόγηση/Ενδεικτικός προγραμματισμός Εμπέδωσης Κατά τη διάρκεια του μαθήματος θα ακολουθείται συντρέχουσα διαμορφωτική αξιολόγηση. Αν κατά την ολοκλήρωση της διδασκαλίας παρατηρηθεί ότι οι μαθητές/τριες δυσκολεύονται και δεν έχουν κατακτήσει τους στόχους του μαθήματος που έχουν προγραμματισθεί τότε θα εξασκηθούν στις παρακάτω διαφοροποιημένες δραστηριότητες. Δραστηριότητες Εμπέδωσης Δείκτης δυσκολίας 1 1. Να βάλεις τα ρήματα που είναι στην παρένθεση στο σωστό πρόσωπο του στιγμιαίου μέλλοντα. Αύριο η μητέρα μου (μαγειρεύω) το φαγητό που αρέσει σε όλη την οικογένειά μου. Τα δέντρα (πρασινίζω) την άνοιξη. Όταν (γυρίζω) από το σχολείο, (παίζω) στην αυλή με τους φίλους μου. Εμείς (αγοράζω) τα υλικά και εσείς (μαγειρεύω). 2. Να βάλεις τα ρήματα που είναι στην παρένθεση στο σωστό πρόσωπο του εξακολουθητικού μέλλοντα. Εγώ (χορεύω) και εσύ (παίζω) το αρμόνιο. Η γη (γυρίζω) πάντα γύρω από τον ήλιο. Μπορεί να μην έρθουν, εμείς όμως (περιμένω). Αποφάσισα ότι θα γίνω αρχιτέκτονας και (χτίζω) σπίτια και πολυκατοικίες. Κάθε Τρίτη και Παρασκευή (πηγαίνω) ιδιαίτερα αγγλικά. Ευρυδίκη Αννίβα Κλιμάκιο 2012 8

Δραστηριότητες Εμπέδωσης Δείκτης δυσκολίας 2 Ο Ιάσονας ταξιδεύει με την Αργώ και τους Αργοναύτες για την Κολχίδα και αναρωτιέται πώς θα καταφέρουν να περάσουν από τις Συμπληγάδες πέτρες. Να γράψεις τα ρήματα που βρίσκονται στην παρένθεση στο μέλλοντα, για να διαβάσεις τις σκέψεις του και τις δυσκολίες των συντρόφων του. Ο Ιάσονας γνωρίζει πως οι βράχοι...(ανοίγω) και... (κλείνω) συνέχεια. Έπρεπε όμως να περάσουν οπωσδήποτε ανάμεσα από τις Συμπληγάδες για να φτάσουν στην Κολχίδα. Ο μάντης Φινέας τούς είπε πως... (πρέπει) να αφήσουν ένα περιστέρι να περάσει κι, αν αυτό τα καταφέρει, τότε...(μπορώ) να περάσουν ανάμεσα στους βράχους χωρίς να πάθουν τίποτε. Έτσι κι έγινε. Οι Αργοναύτες και ο Ιάσονας πήραν ένα περιστέρι και περίμεναν την κατάλληλη στιγμή για να το αφήσουν. Οι σύντροφοι του, αν και φοβισμένοι, είχαν στο νου τους τα λόγια του Ιάσονα που τους είπε: «Την ώρα που...(φτάνω) κοντά στις πόρτες και οι βράχοι...(είναι) ανοιχτοί, αμολήστε το περιστέρι». Πραγματικά το πουλί πρόφτασε και πέρασε και μόνο η ουρά του πιάστηκε λίγο απ το κλείσιμο. Σε λίγο με τον ίδιο τρόπο πέρασε και η Αργώ. Μόνο το τελευταίο σημείο της πρύμνης χάλασε λίγο. Την ίδια στιγμή, οι Συμπληγάδες άνοιξαν και σταμάτησαν εκεί, ανοιγμένες για πάντα. Τώρα, ο Ιάσονας με τους Αργοναύτες του...(συνεχίζω) το ταξίδι του για την Κολχίδα για να αρπάξει το χρυσόμαλλο δέρας. Σε όλο το ταξίδι του ονειρεύεται τη στιγμή που... το...(παίρνω),... (γυρνώ) στην Ιωλκό,... το...(παραδίνω) στον Πελία και... (γίνω) βασιλιάς. Ευρυδίκη Αννίβα Κλιμάκιο 2012 9

Δραστηριότητες Εμπέδωσης Δείκτης δυσκολίας 3 Το σιδερένιο μπαούλο Το απόγευμα, μαζί με τη μητέρα μου, πήγαμε επίσκεψη στη θεία μου. Χτυπήσαμε την πόρτα. Η όμορφη μου θεία μας καλωσόρισε γελαστή. Το πρόσωπό της πρόσχαρο, τα μαλλιά της μακριά, καστανά και δεμένα προς τα πίσω. Φορούσε ένα μακρύ, πράσινο φόρεμα, μ ένα χρυσοπράσινο λουλούδι στη μέση. Με ευγενικό και ήρεμο τρόπο μάς είπε να καθίσουμε και σε λίγο εμφανίστηκε μ ένα μεγάλο ασημένιο δίσκο γεμάτο νόστιμα γλυκίσματα και παγωμένη πορτοκαλάδα. Καθώς μιλούσαν με τη μητέρα μου, το βλέμμα μου έπεσε σ ένα μικρό σιδερένιο μπαούλο. Πρώτη φορά το έβλεπα. Το χρώμα του ήταν πράσινο και τα σχέδια που είχε πάνω ήταν ζωγραφισμένα με το χέρι. Ιδιαίτερη εντύπωση μου έκαναν τα δύο κόκκινα λουλούδια που είχε αριστερά και δεξιά Α. Αφού διαβάσεις προσεχτικά το παραπάνω κείμενο, να υπογραμμίσεις τα επίθετα. Β. Στη συνέχεια να γράψεις τα αντίθετα επίθετα και να ξαναδιαβάσεις το κείμενο. Τι παρατηρείς; Έχει αλλάξει κάτι; Σου αρέσει το νέο κείμενο με τα αντίθετα επίθετα; Ευρυδίκη Αννίβα Κλιμάκιο 2012 10