My personal story Greece 22 Male Primary Topic: CHILDHOOD / FAMILY LIFE / RELATIONSHIPS Topics: EDUCATION IDENTITY PROFESSIONAL CAREER SOCIETAL CONTEXT Key actors: employer Year: 2000 2010 childhood family life power roles/role pattern support prejudice health sexuality (in-) dependence appearance/physical beauty behaviour femininity masculinity competences leadership occupation/job promotion/selection discrimination internet/cyber-world patriarchy/matriarchy rural context sexism Read this story in English (...) R: In September 2010, last year, my parents had an acquaintance. An acquaintance 1
because we often bought books from him. He had a bookstore and usually bookstores in September need some extra personnel because of the bigger demand in school stuff. And even though they had agreed with him that the boy will come and work, and everything OK, and I had gone and talked to him about my salary and work hours and such, they did not hire me in the end. Certainly, I believe it made a difference that I was a boy...i will tell you this only, because when we, when my mother went by the store two weeks later, he had hired two girls for the same post. OK. This de nitely upset me and, to tell you the truth, out of spite I did not go to that bookstore again. And I shan t ever! I: Why do you think he chose a girl in the end? R I ll tell you why because I have also worked in Fairs and I have seen how things work. Well, you might say this too racist or something, but in sales, unfortunately, or fortunately, when they are looking for personnel they want girls. I: Why? R: I don t know why. I think the reason is strictly biological. For me. Because I have seen this thing at the Fairs where I have worked. When we had girls at the counter, of course we were very polite too, but when we had girls the sales soared. In other words, we couldn t do it. I believe it might be the sweetness that captures the eye of the buyer. Because, to put it another way, sales girls in relation to sales boys are very sweet. The way they talk to you, the smile, it makes a big difference. It doesn t matter, you can have the highest education, if you aren t sweet. you can t promote the product you want. Unfortunately. I believe it is strictly a marketing issue. (...) R: It has to do with the façade, the show case. Because essentially a salesperson is a show case. That is, you won t trust even if you don t know in advance who will be nicer, you won t trust a girl who is overweight and a bit untidy, in relation to a girl who is blond and tall and beautifully groomed. De nitely, you mind will go to the second girl and not the rst. 2
I: Why? R: Look I believe it is I told you I believe it is a biological matter. From research that I ve heard, the brain and particularly for biological reasons the man s brain chooses a mate. Of course, in these cases it s not about nding a mate, but the brain, the subconscious works like this and a man will go to the nice girl and not to the untidy one. It s about what captures the eye and get to you, where a click happens. I: (...) And how do you feel about this? R: Look, essentially this creates an antagonism. This is certain. Because if you go to get a job and they want a salesgirl, and then you go to the next one and it s the same, salesgirl, salesgirl, salesgirl, then in the end you will turn around and say, OK, it will create in you a kind of social racism, unconsciously of course ( ) I: Social racism, what social racism? R: Of gender. (...) Think of the characteristic example of the antagonism between a beautiful girl and n overweight girl. Why do they have antagonism? Because the one creates a complex in the other. The one dominates. Maybe the overweight girl is prettier, but the girl with the good looks will dominate and be more popular. This creates a bad antagonism. (...) Read this story in Greek I: Ξεκινώντας λοιπόν θα ήθελα να φέρεις στο νου σου και να μου διηγηθείς μία ιστορία όπου πιστεύεις ότι έπαιξε ρόλο το ότι είσαι άντρας. R: Μία ιστορία την οποία μπορώ να σας διηγηθώ, όπως τα έχουμε ξαναπεί κιόλας, είνα πέρσι, φέτος..., το Σεπτέμβρη του 2010 πέρσι, όπου είχανε οι γονείς ένα γνωστό. Γνωστό επειδή πέρναμε βιβλία συχνά απ' αυτόν, ο οποίος είχε ένα βιβλιοπωλείο και συνήθως τα βιβλιοπωλεία το Σεπτέμβρη θέλουνε κάποια άτομα, λόγω της αυξημένης 3
κινητικότητας σε σχολικά είδη κτλ. Και ενώ είχανε συμφωνήσει ότι θα έρθει να δουλέψει το παιδί, όλα εντάξει και δεν υπάρχει θέμα, όταν πήγα, παρόλο που συζητούσαμε για μισθούς, για ρεπό, για ωράρια, για οτιδήποτε δεν με πήρανε. Σαφώς, πιστεύω ότι έπαιξε ρόλο ότι ήμουνα αγόρι... Σε σχέση με το μια κοπέλα και θα σας το πω αυτό γιατί δεν είναι μόνο είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα γιατί όταν είχαμε πάει, όταν πήγα εγώ η μάνα μου συγκεκριμένα είχε πάει μετά από 2 εβδομάδες; Είχε δύο κοπέλες στο πόστο αυτό. Εντάξει. Εμένα αυτό με πείραξε σαφώς και να σου το πω και έτσι εκδικητικά δεν ξαναπάτησα στο βιβλιοπωλείο. Κι ούτε πρόκειται! I: Και γιατί νομίζεις ότι δεν ήθελε τελικά αγόρι και προτίμησε τελικά κορίτσι; R: Να σας πω γιατί... επειδή έχω δουλέψει και σε εκθέσεις και έχω δει πως δουλεύει θα μου πείτε είναι πολύ... δεν ξέρω αν είναι ρατσιστικό ή δεν είναι στις πωλήσεις δυστυχώς ή ευτυχώς όταν θέλουνε πωλητές θέλουνε κοπέλες. I: μμμ. Γιατί; R: Δεν ξέρω για ποιό λόγο. Θεωρώ ότι είναι καθαρά βιολογικός. Για μένα. Γιατί το έχω δει και στην έκθεση που έχω δουλέψει. Λοιπόν, όταν είχαμε κοπέλες στην έκθεση δουλεύαμε κι εμείς. Ευγενικοί, με το 'σεις' με το 'σας' όλα καλά, αλλά όταν είχαμε κοπέλες οι πωλήσεις πηγαίνανε... ξεπερνούσαν κάθε όριο. Δηλαδή εμείς δεν μπορούσαμε να το κάνουμε. Πιστεύω ίσως ότι είναι η γλυκύτητα που παίζει στο μάτι του ενδιαφερόμενου στο να πάρει κάτι, Το αν είναι κοπέλα ή όχι. Δηλαδή η γλυκύτητα την οποία θα βγάλει. Γιατί για να το θέσουμε κι αλλιώς, όσες είναι πωλήτριες σε σχέση με εμάς τους πωλητές, δηλαδή οι κοπέλες είναι πολύ γλυκές. Δηλαδή, όπως σου μίλαγαν, το χαμόγελό τους, έπαιζε πολύ μεγάλο ρόλο. Δεν έχει σημασία, ας έχεις ότι μόρφωση θέλεις, άμα δεν είσαι γλυκός δεν [...2'46''] Δεν προωθείς το προιόν όπως θέλεις. Δυστυχώς. Δηλαδή εγώ πιστεύω ότι είναι καθαρά θέμα μάρκετινγκ. Καθαρά θέμα μάρκετινγκ. Ι: Δηλαδή οι γυναίκες ας πούμε, μπορούν πιο εύκολα, υποτίθεται ότι μπορούν πιο εύκολα να πιάσουν μια επικοινωνία, μία... ναι. R: Ναι. Και χαρακτηριστικό παράδειγμα που μπορώ να σας πω είναι ότι όταν έψαχνα για 4
δουλειά στη Χρυσή Ευκαιρία, δεν θα αναφέρω ένα ποσοστό... θα αναφέρω ένα τυχαίο ποσοστό, δίχως να έχω κάνει δειγματοληπτική έρευνα, τουλάχιστον το 70 με 75 τοις εκατό ζητούσε πωλήτριες [με έμφαση στην κατάληξη της λέξης]. Πωλήτριες. Ζητείται πωλήτρια, ζητείται σερβιτόρα, ζητείται φοιτήτρια. Φοιτητής δηλαδή ήτανε πολύ... ελάχιστες οι αγγελίες. Ζητούσανε γένους θηλυκού κυρίως. Ι: ναι, ναι, ναι. Γι' αυτές τις δουλειές που έχουνε σχέση με το κοινό. R: Δηλαδή με το είναι, με τη βιτρίνα να σας το πω κι έτσι. Διότι ουσιαστικά ένας πωλητής είναι μια βιτρίνα. Δηλαδή δεν θα εμπιστευτείς... ακόμα κι αν δεν ξέρεις ποιός είναι πιο ευγενής πάντως. Δεν θα εμπιστευτείς μια κοπέλα η οποία θα έχει λίγα παραπάνω κιλά, θα είναι λίγο πιο απεριποίητη σε σχέση με μια κοπέλα η οποία θα είναι ξανθιά, δίμετρη, καλλωπισμένη. Σαφώς ο νους σου θα πάει σε εκείνη εκεί την κοπέλα και όχι εκείνη. Ι: Γιατί, γιατί; R: Κοιτάχτε πιστεύω ότι το ένα είναι... σας είπα πιστεύω ότι είναι θέμα βιολογικό. Επειδή από έρευνες που έχω ακούσει ότι ο εγκέφαλος κυρίως για βιολογικούς όμως ρόλους, των αντρών κυρίως ότι διαλέγουνε... σαν ταίρι, βέβαια δεν είναι σαν ταίρι σ' αυτές τις περιπτώσεις, απλώς ο εγκέφαλος, το υποσυνείδητο δουλεύει ότι θα πάει στην καλή κοπέλα και όχι στην λίγο απεριποίητη. Είναι μια αρχή αυτή. πιστεύω... Και από την άλλη είναι και βιτρίνα. Γιατί να πας εκεί και να μην πας εκεί; Δηλαδή είναι το τι δείχνει στο μάτι, τι βαράει. Να στο πω έτσι που λέμε.. τι βάρ... τι κάνει το κλικ. Ι: ναι... Αυτό εσένα πως σε κάνει να νιώθεις; R: Κοιτάχτε να δείτε, ουσιαστικά αυτό δημιουργεί έναν ανταγωνισμό. Αυτό είναι το μόνο σίγουρο. Διότι όταν πας σε μια δουλειά σου λένε θέλουμε πωλήτρια. Πας στην άλλη πωλήτρια. Πωλήτρια, πωλήτρια, πωλήτρια στο τέλος θα γυρίσεις και θα πεις 'εντάξει'. Θα σου δημιουργήσει ένα είδος κοινωνικού ρατσισμού, υποσυνείδητο βέβαια κι αυτό, το οποίο... δεν μπορείς να πεις ούτε ποιός έχει άδικο, ούτε ποιός έχει δίκιο. Ο καθένας έχει τους λόγους του. Ι: κοινωνικού ρατσισμού, ποιού δηλαδή κοινωνικού ρατσισμού; R: του φύλου. Δηλαδή θα πεις, 'ντάξει μωρέ σιγά εγώ τώρα μην πάω σ' αυτή'. Θα 5
γυρίσεις και θα το πεις. Επειδή θα σ' έχει πειράξει μέσα, διότι δεν θα ξέρεις το υπόβαθρο. Πολλές φορές τ' ακούμε κι από άλλους οι οποίοι λένε 'εγώ να πάω εκεί; όχι δεν πάω δε...' Δηλαδή υπάρχουν κάποια ό... κάποιο υπόβαθρο. Σκεφτείτε ότι χαρακτηριστικό παράδειγμα που θα μπορούσαμε να αναφέρουμε τον ανταγωνισμό μιας όμορφης κοπέλας και μιας κοπέλας με παραπανίσια κιλά. Γιατί έχουν ανταγωνισμό; Γιατί η μία δημιουργεί κόμπλεξ στην άλλη. Γιατί η μία επιβάλλεται. Μπορεί η κοπέλα με τα παραπανίσια κιλά να είναι πιο όμορφη. Γιατί η κοπέλα η οποία όμως έχει την εξωτερική ομορφιά να επιβάλλεται όσον αφορά σε δημό... πόσο δημοφιλής είναι σε σχέση με μια άλλη κοπέλα το οποίο δημιουργεί έναν άσχημο ανταγωνισμό. I: Ποιές νομίζεις λοιπόν ότι 'ταν οι αδυναμίες σου; Και... δεν σε πήρανε ας πούμε σ' αυτή την εεε.. R: Να σου πω κάτι. Οι αδυναμίες μου ήτανε ότι η έλλειψη της αυτοπεποίθησης, η οποίααα φαίνεται. Δεν ξέρω πως. Αλλά μπορείς να την καταλάβεις ότι φαίνεται στο άλλο άτομο. Εγώ πλέον - να στο πω έτσι - σε εκθέσεις στις οποίες συμμετέχω, απ' το μάτι μόνο, απ' αυτό που θα δει κάποιος καταλαβαίνω επί τόπου τι σκέφτεται. Και το τι θα ήθελε να ρωτήσει και να μάθει. Κι όταν παίρνεις την πρωτοβουλία να το εξηγήσεις, δηλαδή να πεις: "Έλα δω, να σου εξηγήσω. Εγώ ξέρω αυτό κι αυτό. Άλφα κι άλφα κάνει δύο άλφα. Εντάξει; Το 'χουμε;" Αυτό. Δηλαδή αυτό παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στο ότι ο άλλος σε εμπιστεύεται, δηλαδή θέλει να αφεθεί. Να 'σαι εσύ ο ηγέτης. Να του εξηγήσεις κάποια πράγματα. Γιατί σαφώς όπως έχουνε γίνει τα πράγματα, επειδή η κοινωνία δεν είναι όπως ήτανε κάποτε - με την έννοια ότι είναι... είμαστε τα παιδιά εμείς να το πω έτσι... η δεκαετία μου που εγώ βγήκα το '89, όπου μεγαλώσαμε σε μια ηλικία στην οποία δεν προλάβαμε τις αλάνες. Κι αν τις προλάβαμε, τις προλάβαμε πολύ λίγο. Τα επόμενα παιδιά, η γενιά του 2000, που είναι τα παιδιά των υπολογιστών για μένα και του ίντερνετ - που αυτή είναι η αλάνα τους, μια διαδικτυακή αλάνα - μπορεί να γράφουνε γρήγορα, μπορούνε να ψυχολογούνε κατά προσέγγιση ο άλλος τι εννοεί, αλλά σαφώς όταν έρθουνε όμως επαφή με κάποιο άτομο θα δυσκολευτούν ιδιαίτερα την αυτοπεποίθηση να του επι... Όχι να του επιβληθούνε με την κακή έννοια. Να γίνει ηγέτης. Δηλαδή να τον εμπιστευτεί ο άλλος. Δηλαδή η αδυναμία ήταν η 6
αυτοπεποίθηση και η έλλειψη ηγετικότητας. R: Γενικότερα, αυτές οι δουλειές που έχουνε σχέση με βιτρίνα και με κόσμο σημασία έχει η ηγετικότητα, το ένα βήμα παραπέρα, τι θα δεις. Το ότι θα τους μιλήσεις ευγενικά. Ευγενικά εγώ μίλαγα. Δεν είχα θέμα ότι δεν μιλούσα στον πληθυντικό ή τους μιλούσα στον ενικό σα να γνωριζόμασταν από χθες. Αλλά το θέμα είναι ότι η ηγετικότητα, οι κινήσεις του σώματος, το να δίνεις στον άλλον την αμεσότητα την οποία έχεις - φυσικά με σεβασμό πάντα - όλα αυτά παίζουν... δημιουργούν ένα μοτίβο βιτρίνας. Και μάλιστα πολύ καλής βιτρίνας. Αυτό είναι η βιτρίνα ας πούμε η κατάλληλη για τον άντρα. Για τη γυναίκα δεν μπορούσα να αναφέρω ποιά είναι η βιτρίνα γιατί δεν είμαι γυναίκα. Δεν ξέρω δηλαδή το τι παίζει ρόλο. Ξέρω ότι παίζει ρόλο η εξωτερική ομορφιά. Αυτό το ξέρω. Αλλά δεν μπορώ να ξέρω από κει και πέρα... δεν λέω ότι μπορεί να μην έχουν ηγετικότητα ή μπορεί να μην έχουνεεε... αμεσότητα και ό,τι συνεπάγεται. Απλώς πιστεύω ότι... Περισσότερο βγαίνει στον άντρα ας πούμε, ότι ο άντρας θα χειριστεί αυτά τα γεγονότα. Περισσότερο. Σαφώς όμως έχουμε και παραδείγματα ότι οι γυναίκες... πολλές επιχειρήσεις που έχουνε γυναίκες στο τιμόνι πάνε πολύ καλύτερα απ' ότι έχουνε άντρες. Εντάξει, κι αυτό είναι ένα θέμα. Δηλαδή πιστεύω ότι για να είσαι άντρας και να είσαι η βιτρίνα... ν' ανήκεις στη βιτρίνα της κοινωνίας πρέπει να συμπεριφέρεσαι με γυναικεία ηγετικά χαρακτηριστικά. Όχι μ' αντρικά. Δηλαδή... Γιατί τα αντρικά κυρίως χαρακτηριστικά είναι η αλαζονεία, ότιι "εμένα δεν μ' ενδιαφέρει, 'ντάξει δικαίωμά σου". Πρέπει να 'χεις δηλαδή και τη διπλωματία και να μην είσαι αλαζονικός ταυτόχρονα. Δηλαδή να πεις "εντάξει, ξέρετε κάτι αυτό". Δηλαδή δεν είναι ντροπή να κάνεις ένα βήμα πίσω. Αυτό είναι κανόνας. Έχετε δει όπως λένε και στο χωριό, "ποιός κάνει" λέει "κουμάντο;". "Η γυναίκα στο σπίτι", άσχετα το τι φαίνεται ο άντρας. [Γέλια]. I: Έτσι λένε; R: Ναι. Αυτό είναι κανόνας. Πόσες γυναίκες να σας το πω έτσι... δεν... που δουλεύανε οι άντρες τους και πηγαίναν στο καφενείο, τους λέγανε "όχι δεν θα πας". Ή "δώσε μου τα λεφτά σε μένα". Δηλαδή κάναν το κουμάντο του σπιτιού. Μπορεί να λέμε γιααα... Να σας το πω έτσι. Οι γυναίκες είναι αυτό που λέμε ο άνθρωπος των παρασκηνίων. Και 7
πάνω απ' όλα αυτό που παίζει ρόλο είναι να είσαι ο άνθρωπος των παρασκηνίων και όχι η βιτρίνα. Αυτό είναι δηλαδή κανόνας. Πιστεύω ότι είναι καλύτερα να είσαι άνθρωπος των παρασκηνίων και να κινείς τα νήματα παρά να είσαι η βιτρίνα και να κάνεις ότι σου λένε οι άλλοι και να νομίζουν οι θεατές από κάτω ότι είναι οι δικιές σου πρωτοβουλίες. Για μένα. 8