Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα στη Λογιστική & Χρηματοοικονομική Master of Science (MSc) in Accounting and Finance ΤΕΙ ΠΕΙΡΑΙΑ Λογιστική Θεωρία και Έρευνα Ιστορία της Λογιστικής
Ιστορία της Λογιστικής Γιατί θα πρέπει να μας ενδιαφέρει η ιστορία της Λογιστικής; Φωτίζει μονοπάτια του παρελθόντος της Λογιστικής (ιστορικό ενδιαφέρον) Εξηγεί την ανάπτυξη του λογιστικού επαγγέλματος σε παγκόσμιο επίπεδο
Απόψεις για την εξέλιξη του λογιστικού επαγγέλματος εξελίχθηκε στα πλαίσια του διαρκώς μεταβαλλόμενου περιβάλλοντος και των κοινωνικών απαιτήσεων εξελίχθηκε σύμφωνα με την εξέλιξη και τις διαρκώς μεταβαλλόμενες ανάγκες του εμπορίου και των επιχειρήσεων η ιστορία της λογιστικής μπορεί να φωτίσει πολλά σημεία της εξέλιξης των επιχειρήσεων και της επιχειρηματικότητας και να συμβάλει στην πρόβλεψη της μελλοντικής τους μορφής. Ερώτημα του W.Sombart: εάν ο καπιταλισμός μας προήγαγε τη σύγχρονη λογιστική ή η σύγχρονη λογιστική προήγαγε τον καπιταλισμό
Ιστορική αναδρομή στη λογιστική
Πρώιμη περίοδος Σκυτάλες (κομμάτια ξύλου με εγκοπές χωρισμένα στα δύο) 3945 Π.Χ έκθεση διοικητικών αρχείων των Σουμερίων 3500 Π.Χ Ασσύριοι, Βαβυλώνιοι, Σουμέριοι, στην περιοχή της Μεσοποταμίας μεταξύ Τίγρη και Ευφράτη (Ελάμ) ανέπτυξαν την γεωργία Βαβυλώνα και Νινευή κέντρα εμπορίου και επιχειρηματικότητας με καταγραφή εμπορικών συναλλαγών και συμφωνιών από τους, Γραφείς επάγγελμα υψηλού κύρους και προφίλ. Κώδικας Χαμουραμπί
..συνέχεια Χρήση ράβδων χρυσού, λογαριασμοί εισοδημάτων των ναών, πρώιμες πιστωτικές λειτουργίες των ναών Κρήτη: πινακίδες Αίγυπτος 2250 Π.Χ οικονομική δραστηριότητα με επίκεντρο το παλάτι και το ναό καταγραφή οικονομικών πράξεων και κανονιστικό πλαίσιο Βασιλική γραφειοκρατία Ιερείς λογιστική εκπαίδευση γραφέων Λογιστών (Megagly)
Αρχαία Ελλάδα Δεν χαρακτηρίστηκε από ιδιαίτερη συνεισφορά στην Επιστήμη της Λογιστικής - Έλλειψη ενδιαφέροντος για τις εμπορικές επιστήμες (υποτιμητική αντιμετώπιση) - Εισαγωγή μεταλλικού χρήματος (μπορεί να χαρακτηριστεί ως η συνεισφορά της Αρχαίας Ελλάδας στη Λογιστική) -Δημόσιοι Λογιστές ελέγχουν τα οικονομικά της κυβέρνησης -Λογιστικό σύστημα ΧΡΕΩΣΗ ΞΕΧΡΕΩΣΗ
Κίνα 1122-256 Π.Χ Οι Λογιστές αξιολογούσαν την αποτελεσματικότητα των κυβερνητικών προγραμμάτων Αρχαία Ρώμη Οι αρχηγοί των οικογενειών τηρούσαν αρχεία εισπράξεων και πληρωμών στην Adversaria και στον codex accepti et expensi Οι πολίτες έστελναν στο κράτος καταστάσεις με τα περιουσιακά στοιχεία και τις υποχρεώσεις για φορολογικούς λόγους Λογιστική καινοτομία: η χρήση του ετήσιου προϋπολογισμού για το συντονισμό και έλεγχο των επιχειρήσεων της αυτοκρατορίας (έσοδα έξοδα και καθορισμός φόρων λαμβάνοντας υπόψη την ικανότητα των πολιτών να πληρώνουν φόρους)
Μεσαίωνας Στασιμότητα ανάπτυξης επιχειρήσεων μη ευνοϊκό κλίμα για επιχειρηματική ανάπτυξη - Επιδίωξη οικονομικών στόχων ευτελής ενασχόληση - Επίτευξη κέρδους Αμάρτημα - Έντοκος Δανεισμός - Απαγορεύονταν Οικονομική ζωή περιορίστηκε στα φέουδα και την εκκλησία Λογιστικό σύστημα ΧΡΕΩΣΗ ΞΕΧΡΕΩΣΗ Θεωρητική Εκπαίδευση Grammar School (παράρτημα Πανεπιστημίου εκπαίδευση Λογιστών αντίστοιχη με αυτής στην Βαβυλώνα)
Αναγέννηση Άνθηση εμπορίου και της επιχειρηματικότητα Ανάγκη καταγραφής γεγονότων Απεικόνιση σύνθετων εμπορικών και οικονομικών συναλλαγών μεταφορά πιστώσεων χρηματοδότηση επιχειρήσεων
Ανάπτυξη εμπορίου Η ολοκλήρωση συναλλαγών ξεπερνά τα γεωγραφικά όρια της πόλης Ίδρυση εμπορικών σταθμών Ανάγκη για επιμήκυνση κύκλου συναλλαγών Ανάγκη πίστωσης (χρόνου) ή δανείων Ανάγκη χρηματοδότησης επιχειρήσεων ως αυτόνομες μονάδες από τράπεζες και επενδυτές Ανάγκη διακριτής παρακολούθησης της επιχείρησης Συμψηφισμός πιστώσεων χωρίς απαραίτητη χρήση μετρητών
Luca Pacioli Summa di Arithmentrica, Geometrica, Proportioni e Proportionalita. Γέννηση της διπλογραφικής (διγραφικής) μεθόδου με τρία βιβλία Πρόχειρο (memorial) Ημερολόγιο Καθολικό
Τέλη 18 ου αιώνα Η εξέλιξη της Λογιστικής επηρεάστηκε (Θανοπούλου) από τα παρακάτω γεγονότα: Δημιουργία μεγάλων επιχειρήσεων στη βιομηχανία, ναυτιλία και τράπεζες Διεύρυνση των επιχειρήσεων με το θεσμό των επιχειρήσεων περιορισμένης ευθύνης Καθιέρωση της επί μισθό διοίκησης Παρέμβαση του κράτους στις επιχειρήσεις για την αποκομιδή φόρων
Werner Sombart Κανένας δεν θα φανταστεί πως θα ήταν ο καπιταλισμός δίχως τη διπλογραφική καταστιχογραφία: τα δύο αυτά φαινόμενα συνδέονται τόσο στενά όσο και η μορφή και το περιεχόμενο. Κάποιος δεν μπορεί να πει εάν ο καπιταλισμός δημιούργησε τη διπλογραφική καταστιχογραφία ως εργαλείο επέκτασής του, ή ένα ίσως, αντιστρόφως, η διπλογραφική καταστιχογραφία δημιούργησε τον καπιταλισμό Der moderne Kapitalismus
Επιχειρήματα Sombart Η διπλογραφία συνεισέφερε στην ανάπτυξη της ιδιωτικής επιχείρησης για 2 λόγους: α) επέτρεψε το διαχωρισμό της επιχείρησης από τους ιδιοκτήτες. β) επέτρεψε την πλήρη αντιπροσώπευση της ροής κεφαλαίου δια μέσου της επιχειρηματικής μονάδας: από τους λογαριασμούς του Κεφαλαίου (αντιπροσωπεύουν την επένδυση) στον Λογαριασμό Αποτελεσμάτων Χρήσεων (αντιπροσωπεύουν τον σκοπό της επένδυσης που είναι το κέρδος) και πίσω πάλι στους λογαριασμούς του Κεφαλαίου
Επιχειρήματα Sombart Η διπλογραφία συνεισέφερε στην ανάπτυξη του οικονομικού ορθολογισμού για 3 λόγους: α) μόνο οι συναλλαγές που επηρεάζουν την οικονομική μονάδα καταγράφονται και εκφράζονται χρηματικά. β) επιτρέπει την ανάλυση των δραστηριοτήτων μιας επιχείρησης και της διαμόρφωσης σχεδίων για βελτίωση με διατεταγμένο τρόπο, δηλαδή επιτρέπει τον σχεδιασμό και τον έλεγχο. γ) βοήθησε στην κατασκευή ενός εννοιολογικού πλαισίου για εξηγηθεί η φύση της οικονομίας με όρους όπως ενεργητικό, παθητικό, έσοδο, κόστος, έξοδο, κέρδος.
Επιχειρήματα Yamey Δεν υπάρχει ιστορική τεκμηρίωση που να δείχνει ότι η εξίσωση λογαριασμών, το κλείσιμο λογιστικών βιβλίων και ο υπολογισμός του κέρδους ή ζημίας γινόταν από τις επιχειρήσεις σε τακτά χρονικά διαστήματα. Ένα απλογραφικό σύστημα αρκεί για τον προσδιορισμό του κέρδους και του κεφαλαίου. Ένα διπλογραφικό σύστημα λόγω της συστηματοποίησης βοηθάει μόνο σε καθημερινά προβλήματα. Ένα διπλογραφικό σύστημα δεν βοηθάει τους επιχειρηματίες να επιλέγουν τις πλέον επιτυχείς ευκαιρίες.
Επιχειρήματα Winjum Υπάρχουν ιστορικά τεκμήρια: κλασσικά παραδείγματα είναι: «λογιστική κατά εγχείρημα» (venture accounting) και «κατά εγχείρημα κέρδη ή ζημίες» (venture profit and losses). Ένα διπλογραφικό σύστημα είναι καλύτερο από ένα απλογραφικό σύστημα για τον προσδιορισμό του κέρδους και του κεφαλαίου. Η ευταξία και συστηματική οργάνωση που προσφέρει ένα διπλογραφικό σύστημα είναι επιθυμητά χαρακτηριστικά σε μια επιχείρηση (π.χ. αποφεύγονται οι οι πτωχεύσεις). Τα λογιστικά στοιχεία είναι χρήσιμα για την λήψη αποφάσεων