ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ. σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 577/98 του Συμβουλίου

ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 28.11.2012 COM(2012) 701 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 577/98 του Συμβουλίου EL EL

ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ σχετικά με την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 577/98 του Συμβουλίου 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ O κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 577/98 του Συμβουλίου για τη διενέργεια δειγματοληπτικής έρευνας εργατικού δυναμικού στην Κοινότητα 1 καθορίζει τα ελάχιστα πρότυπα για την παραγωγή εναρμονισμένων ερευνών εργατικού δυναμικού στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της. Ο κανονισμός τροποποιήθηκε το 2002, το 2003 και το 2007 2. Το άρθρο 7 του κανονισμού 577/98 αναφέρει ότι: «Κάθε τρία έτη, και για πρώτη φορά το έτος 2000, η Επιτροπή υποβάλλει στο Κοινοβούλιο και στο Συμβούλιο έκθεση για την εφαρμογή του παρόντος κανονισμού. Η έκθεση αυτή αξιολογεί κυρίως την ποιότητα των στατιστικών μεθόδων που σκοπεύουν να χρησιμοποιήσουν τα κράτη μέλη για τη βελτίωση των αποτελεσμάτων ή την ελάφρυνση των διαδικασιών έρευνας.» Η παρούσα είναι η πέμπτη έκθεση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο. Στο Τμήμα 2 παρουσιάζεται μια επισκόπηση της έρευνας εργατικού δυναμικού της ΕΕ και η συνάφειά της με την υποστήριξη των πολιτικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στο Τμήμα 3 καταγράφεται ο τρόπος με τον οποίο ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 577/98 έχει εφαρμοστεί στα κράτη μέλη, στις υποψήφιες χώρες, στις χώρες της ΕΖΕΣ και στην Ελβετία. Το Τμήμα 4 επικεντρώνεται στις τρέχουσες πρωτοβουλίες που δρομολογήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Στατιστικό Σύστημα (ΕΣΣ) 3, ώστε να βελτιωθεί η ποιότητα και να μειωθεί το διοικητικό βάρος της έρευνας εργατικού δυναμικού. 2. ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 2.1. Γενική περιγραφή Η έρευνα εργατικού δυναμικού της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΕΕΔ στην ΕΕ») είναι μια μεγάλη δειγματοληπτική έρευνα με τη συμμετοχή κατοίκων από ιδιωτικά νοικοκυριά. Παρέχει τόσο 1 2 3 ΕΕ L 77 της 14.3.1998, σ. 3. Κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2104/2002 της Επιτροπής (ΕΕ L 324 της 29.11.2002, σ. 14), κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1991/2002 (ΕΕ L 308 της 9.11.2002, σ. 1), κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 2257/2003 (ΕΕ L 336 της 23.12.2003, σ. 6) και κανονισμός (EΚ) αριθ. 1372/2007 (ΕΕ L 315 της 3.12.2007, σ. 42) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα (ΕΣΣ) είναι η σύμπραξη μεταξύ της ευρωπαϊκής στατιστικής αρχής, που είναι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Eurostat), και των εθνικών στατιστικών υπηρεσιών (ΕΣΥ) και των άλλων εθνικών αρχών που είναι υπεύθυνες σε κάθε κράτος μέλος για την ανάπτυξη, την παραγωγή και τη διάδοση των ευρωπαϊκών στατιστικών. EL 2 EL

τριμηνιαίες όσο και ετήσιες στατιστικές για την αγορά εργασίας, την απασχόληση και την ανεργία, καθώς και στατιστικές για άτομα εκτός του εργατικού δυναμικού. Συλλέγει επίσης πολυετείς πληροφορίες από ενότητες ad hoc και παρέχει στοιχεία για μηνιαίες εκτιμήσεις της ανεργίας και του ποσοστού ανεργίας βάσει μοντέλων. Οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες των κρατών μελών είναι υπεύθυνες για τον σχεδιασμό των εθνικών ερωτηματολογίων, την επιλογή του δείγματος, τη διεξαγωγή συνεντεύξεων και τη διαβίβαση των αποτελεσμάτων στην Επιτροπή (Eurostat) σύμφωνα με ένα κοινό σύστημα κωδικοποίησης που συστάθηκε με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 377/2008 4. Η Eurostat είναι υπεύθυνη για την παρακολούθηση της εφαρμογής του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 577/98, παρέχοντας βοήθεια σε εθνικές στατιστικές υπηρεσίες, προωθώντας τις εναρμονισμένες έννοιες και μεθόδους και διαδίδοντας συγκρίσιμες εθνικές και ευρωπαϊκές στατιστικές για την αγορά εργασίας. Το μέγεθος του δείγματος της έρευνας για το εργατικό δυναμικό στην ΕΕ είναι 1,8 εκατομμύρια άνθρωποι κάθε τρίμηνο και καλύπτει 33 συμμετέχουσες χώρες 5. Το γεγονός αυτό καθιστά την έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ τη μεγαλύτερη ευρωπαϊκή έρευνα στα νοικοκυριά. 2.2. Συνάφεια Η έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ είναι η σημαντικότερη πηγή επίσημων στατιστικών για τις αγορές εργασίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνολικά, συγκεντρώνει περισσότερες από 100 μεταβλητές σχετικά με την κατάσταση της εργασίας, τα χαρακτηριστικά της απασχόλησης, τον χρόνο εργασίας, την εκπαίδευση και την κατάρτιση των ατόμων, οι οποίες συμπληρώνονται από θεματικές ετήσιες ενότητες ad hoc 6. Με βάση διεθνή πρότυπα και ορισμούς, η συνάφεια ξεπερνά τα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, και επιτρέπει να συγκριθεί η κατάσταση της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας με την κατάσταση σε άλλες περιοχές ή χώρες. Ορισμένες βασικές πρωτοβουλίες πολιτικής της ΕΕ βασίζονται σε στοιχεία της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ για την παρακολούθηση της προόδου. Για παράδειγμα, η έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ είναι μία από τις κύριες πηγές στοιχείων για την παρακολούθηση της προόδου των κρατών μελών βάσει των κατευθυντήριων γραμμών για την απασχόληση στο πλαίσιο του άρθρου 148 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης 7 (ΣΛΕΕ) και της αναπτυξιακής στρατηγικής της ΕΕ «Ευρώπη 2020». Δύο από τους πέντε πρωταρχικούς στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020» παρακολουθούνται με τους δείκτες της έρευνας εργατικού δυναμικού (στόχος για 75% ποσοστό απασχόλησης στην ηλικιακή ομάδα 20-64 ετών ποσοστό ατόμων που εγκαταλείπουν το σχολείο κάτω από 10 % τουλάχιστον το 40 % των ατόμων ηλικίας 30-34 ναέχουν ολοκληρώσει την τριτοβάθμια εκπαίδευση). Πολλοί άλλοι δείκτες με βάση την 4 ΕΕ L 114 της 26.4.2008, σ. 57. 5 Συμμετέχουσες χώρες είναι τα 27 κράτη μέλη, η Ισλανδία, η Νορβηγία, η Ελβετία, η Κροατία, η πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας και η Τουρκία. 6 Οι ενότητες ad hoc το 2008, το 2009 και το 2010 ήταν: 2008: Κατάσταση των μεταναστών και των άμεσων κατιόντων τους όσον αφορά την αγορά εργασίας 2009: Είσοδος των νέων στην αγορά εργασίας 2010: Συμφιλίωση της επαγγελματικής και της οικογενειακής ζωής 7 Βλέπε απόφαση 2011/308/ΕΕ Συμβουλίου, της 19ης Μαΐου 2011, για τις κατευθυντήριες γραμμές των πολιτικών απασχόλησης των κρατών μελών, ΕΕ L 138 της 26.5.2011, σ. 56. EL 3 EL

έρευνα εργατικού δυναμικού χρησιμοποιούνται στο πλαίσιο της κοινής αξιολόγησης της στρατηγικής «Ευρώπη 2020». Τα στοιχεία της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ διαδραμάτισαν επίσης βασικό ρόλο στη στρατηγική της Λισαβόνας (2000-2010). Το μηνιαίο ποσοστό ανεργίας με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού είναι ένας σημαντικός βραχυπρόθεσμος οικονομικός δείκτης. Είναι ένας από τους κύριους ευρωπαϊκούς οικονομικούς δείκτες 8, ο οποίος χρησιμοποιείται και για τη δημιουργία κινητών ετήσιων μέσων όρων των ποσοστών ανεργίας για τον πίνακα αποτελεσμάτων οικονομικών και χρηματοοικονομικών δεικτών προκειμένου να εντοπιστούν οι μακροοικονομικές ανισορροπίες και οι ανισορροπίες στην ανταγωνιστικότητα. Η έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ παρέχει στοιχεία για τους εθνικούς λογαριασμούς όσον αφορά τους μισθωτούς και το χρόνο εργασίας καθώς και άλλους τομείς εκτός από την αγορά εργασίας, όπως η εκπαίδευση. Τέλος, η έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ είναι μία από τις σημαντικότερες πηγές στατιστικών μικροδεδομένων για τους ερευνητές στην Ευρώπη. Τα μεγάλα δείγματα δίνουν τη δυνατότητα να πραγματοποιηθούν μελέτες σε ειδικές ομάδες στην αγορά εργασίας. Υπάρχει επίσης ευρεία κάλυψη, μεταξύ άλλων, των δημογραφικών και περιφερειακών μεταβλητών καθώς και των μεταβλητών της εκπαίδευσης. 3. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 3.1. Ακρίβεια Οι εκτιμήσεις από δειγματοληπτικές έρευνες υπόκεινται σε δύο είδη σφαλμάτων: σφάλματα δειγματοληψίας και σφάλματα που δεν σχετίζονται με τη δειγματοληψία. Και τα δύο μαζί προσδιορίζουν την ακρίβεια των εκτιμήσεων. Τα σφάλματα δειγματοληψίας οφείλονται στο γεγονός ότι μόνο ένα υποσύνολο ολόκληρου του πληθυσμού περιλαμβάνεται στην έρευνα. Τα σφάλματα που δεν σχετίζονται με τη δειγματοληψία είναι όλα τα άλλα σφάλματα που δεν αποτελούν το αποτέλεσμα της δειγματοληψίας (σφάλματα κάλυψης, μέτρησης, επεξεργασίας, μη απάντησης). Όσον αφορά τα σφάλματα δειγματοληψίας, το μέγεθος του δείγματος είναι ο κύριος καθοριστικός παράγοντας των σφαλμάτων δειγματοληψίας. Τα μεγαλύτερα δείγματα βελτιώνουν την ακρίβεια των αποτελεσμάτων. Ο παρακάτω πίνακας δείχνει το μέγεθος του δείγματος που συμμετείχε κάθε τρίμηνο σε κάθε συμμετέχουσα χώρα, τόσο σε απόλυτους όρους όσο και σε σχέση με το συνολικό πληθυσμό. Το ποσοστό δειγματοληψίας 9 κυμαίνεται από 0,2% (Βέλγιο, Γερμανία, Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο, Κροατία και Τουρκία) σε 1,6% (Μάλτα). Κατά μέσο όρο, το μέγεθος τριμηνιαίου δείγματος ήταν 1,8 εκατομμύρια άτομα το 2010, ποσοστό 0,3% του συνολικού πληθυσμού στις 33 συμμετέχουσες χώρες. Ευρωπαϊκή έρευνα για το εργατικό δυναμικό Μέγεθος του δείγματος που λήφθηκε και ποσοστό του συνολικού πληθυσμού (μέσος όρος το τρίμηνο του 2010) 8 9 Βλέπε Κύριοι Ευρωπαϊκοί Οικονομικοί Δείκτες Ένας στατιστικός οδηγός, Eurostat 2009. Ορίζεται ως ο λόγος του μεγέθους του δείγματος (ο αριθμός μονάδων του δείγματος στο δείγμα) και του μεγέθους του πληθυσμού (ο συνολικός αριθμός μονάδων του δείγματος στον πληθυσμό-στόχο). EL 4 EL

Τριμηνιαίο μέγεθος δείγματος (σε χιλιάδες) Ποσοστό συνολικού πληθυσμού Τριμηνιαίο μέγεθος δείγματος (σε χιλιάδες) Ποσοστό συνολικού πληθυσμού BE 26 0,2 % NL 96 0,6 % BG 34 0,4 % AT 46 0,5 % CZ 59 0,6 % PL 104 0,3 % DK 30 0,5 % PT 40 0,4 % DE 174 0,2 % RO 61 0,3 % EE 5 0,4 % SI 16 0,8 % IE 62 1,4 % SK 26 0,5 % EL 76 0,7 % FI 37 0,7 % ES 172 0,4 % SE 65 0,7 % FR 108 0,2 % ΗΒ 106 0,2 % IT 166 0,3 % IS 3 1,0 % CY 11 1,4 % NO 20 0,4 % LV 9 0,4 % CH 32 0,4 % LT 17 0,5 % HR 10 0.2 % LU 5 0.9 % MK 14 0.7 % HU 71 0.7 % TR 131 0.2 % MT 7 1.6 % ΕΕ27 1 626 0.3 % ΣΥΝΟΛΟ 1 837 0.3 % Οι επίσημες έρευνες, όπως η έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ, χρησιμοποιούν πιθανοθεωρητικό δείγμα. Αυτό καθιστά δυνατό να προσδιοριστούν ποσοτικά σφάλματα δειγματοληψίας που μπορούν να εκφραστούν ως διαστήματα εμπιστοσύνης. Ο παρακάτω πίνακας παρέχει εκτιμήσεις και διαστήματα εμπιστοσύνης στο 95% που επιτεύχθηκαν για τους τέσσερις κύριους δείκτες στο συγκεντρωτικό επίπεδο της ΕΕ των 27. Για παράδειγμα, το διάστημα 215,5 216,5 καλύπτει την πραγματική αξία των μισθωτών με πιθανότητα 95%. Διάστημα εμπιστοσύνης 95% των κύριων δεικτών της έρευνας εργατικού δυναμικού για την ΕΕ των 27 (2010) Αριθμός των μισθωτών Αριθμός των ανέργων Ποσοστό ανεργίας (%) Μέσος αριθμός ωρών εργασίας EL 5 EL

(σε εκατ. ευρώ) (σε εκατ. ευρώ) (σε ώρες) 216 ± 0,5 22,9 ± 0,2 9,6 ± 0,1 37,3 ± 0,1 Τα εν λόγω διαστήματα αντιστοιχούν στις απαιτήσεις ακριβείας που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 577/98 του Συμβουλίου. Όσον αφορά τα σφάλματα που δεν σχετίζονται με τη δειγματοληψία, η Eurostat και οι συμμετέχουσες χώρες παρακολουθούν τακτικά τις σχετικές πηγές των σφαλμάτων που δεν σχετίζονται με τη δειγματοληψία (σφάλματα μη απάντησης, απάντηση μέσω τρίτου). Οι συμμετέχουσες χώρες αναφέρουν τις κύριες αιτίες των σφαλμάτων στην Eurostat σε ετήσια βάση, σε συνδυασμό με τις μεθόδους που εφαρμόζονται σε εθνικό επίπεδο προκειμένου να μειωθούν. Δημοσιεύεται περίληψη στην ετήσια έκθεση ποιότητας για την έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ 10. 3.2. Επικαιρότητα και χρονική ακρίβεια Η επικαιρότητα των στατιστικών ορίζεται ως η χρονική απόκλιση μεταξύ της περιόδου αναφοράς και της χρονικής στιγμής της διάθεσης των στοιχείων για τους χρήστες. Για την έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ, αυτή η χρονική καθυστέρηση εξαρτάται από τον χρόνο που χρειάζονται τα κράτη μέλη για να διεξαγάγουν την έρευνα και στη συνέχεια να διαβιβάσουν τα αποτελέσματα στην Eurostat και η Eurostat να επεξεργαστεί, να επικυρώσει και να δημοσιεύσει τα αποτελέσματα. Στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 577/98 προβλέπεται ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να παραδώσουν στοιχεία στην Eurostat εντός 12 εβδομάδων από τη λήξη του τριμήνου αναφοράς. Η Eurostat επικυρώνει τα εθνικά σύνολα στοιχείων μόλις τα παραλάβει. Το διάγραμμα που ακολουθεί δείχνει το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί από τη λήξη του τριμήνου αναφοράς μέχρι τη διαθεσιμότητα των στοιχείων στους χρήστες της Eurostat για την περίοδο 2008-2010, σε σύγκριση με το τελευταίο έτος που καλύπτεται από την προηγούμενη έκθεση (2007). 10 http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/product_details/publication?p_product_code=ks- RA-12-021. EL 6 EL

Dissemination of LFS data by Eurostat Timeliness in 2007-2010 Share of Member States datasets published (total = 27) 100% 80% 60% 40% 20% 2007 2008 2009 2010 0% Q+12 Q+13 Q+14 Q+15 Q+16 >Q+16 Weeks after the end of the reference quarter Αυτό δείχνει ότι η επικαιρότητα των στοιχείων της έρευνας εργατικού δυναμικού βελτιώθηκε σταθερά κατά την υπό εξέταση περίοδο. Το 2007 η Eurostat δημοσίευσε το 90% του συνόλου στοιχείων των κρατών μελών 16 εβδομάδες μετά τη λήξη του τριμήνου αναφοράς. Έως το 2010 το ποσοστό αυτό επιτεύχθηκε δύο βδομάδες νωρίτερα. Με βάση αυτή τη βελτίωση, η Eurostat είναι σήμερα σε θέση να εξαγγείλει τις ημερομηνίες δημοσίευσης των κύριων δεικτών τριμήνου για τα συγκεντρωτικά στοιχεία των κρατών μελών και της ΕΕ. Δεδομένου ότι υπάρχει μια ημερομηνία δημοσίευσης-στόχος, η Eurostat μπορεί να μετρήσει τη χρονική ακρίβεια των στατιστικών, που ορίζεται ως ο χρόνος που μεσολαβεί μεταξύ της ημερομηνίας δημοσίευσης που έχει ανακοινωθεί και της πραγματικής ημερομηνίας δημοσίευσης. Η Eurostat τηρεί σταθερά τις προθεσμίες για την ημερομηνία δημοσίευσης από τότε που εισήχθη το χρονοδιάγραμμα δημοσίευσης της έρευνας εργατικού δυναμικού. Η επικαιρότητα των στοιχείων της έρευνας εργατικού δυναμικού είναι επίσης καίριας σημασίας για την εκτίμηση των μηνιαίων ποσοστών ανεργίας. Μόλις η Eurostat επεξεργαστεί τα εθνικά στοιχεία, αυτά χρησιμοποιούνται για να υπολογιστεί το επόμενο μηνιαίο ποσοστό ανεργίας. Το μηνιαίο ποσοστό ανεργίας δημοσιεύεται περίπου 31 μέρες μετά το τέλος του μήνα. 3.3. Προσβασιμότητα και σαφήνεια Η Eurostat διαδίδει τις στατιστικές της έρευνας εργατικού δυναμικού με διάφορους τρόπους. Το κύριο εργαλείο είναι η διαδικτυακή βάση δεδομένων της Eurostat που προσφέρει περισσότερους από 350 πίνακες με λεπτομερή στοιχεία της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ. Οι πρωταρχικοί δείκτες «Ευρώπη 2020» δημοσιεύονται επίσης σε συγκεκριμένο τμήμα του δικτυακού τόπου 11. Οι πίνακες αυτοί καλύπτουν μόνο τα σημαντικότερα αποτελέσματα της έρευνας εργατικού δυναμικού. Η Eurostat παράγει άλλους συνδυασμούς μεταβλητών της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ ως εξατομικευμένες πινακοποιήσεις κατόπιν αιτήσεως. 11 http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/europe_2020_indicators/headline_indicators. EL 7 EL

Τα μικροδεδομένα της έρευνας εργατικού δυναμικού έχουν επίσης πολύ μεγάλη σημασία για επιστημονικούς σκοπούς. Όλο και περισσότεροι ερευνητές από πανεπιστήμια, ερευνητικά ιδρύματα και εθνικές στατιστικές υπηρεσίες μέσα και έξω από την Ευρώπη ζητούν μικροδεδομένα της έρευνας εργατικού δυναμικού. Η Eurostat παρέχει αυτά τα μικροδεδομένα δωρεάν από το 2011. Η πρόσβαση δίνεται ανάλογα με τους όρους που τίθενται στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 831/2002 12 της Επιτροπής για να εξασφαλιστεί η προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα των συμμετεχόντων στην έρευνα. Τα αρχεία δεδομένων, αποτελούμενα από επιμέρους αρχεία, καθίστανται «ανώνυμα» για να αποτρέπεται η παράνομη αποκάλυψη δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Η λεπτομερής τεκμηρίωση (μεταδεδομένα) παρέχεται σε χρήστες μέσω διαφόρων διαύλων διάδοσης. Οι γενικές πληροφορίες διαδίδονται στο κοινό ευρέως στο τμήμα του δικτυακού τόπου της Eurostat για την έρευνα εργατικού δυναμικού 13. Οι ειδικές πληροφορίες σχετικά με το περιεχόμενο και την ποιότητα των στατιστικών περιγράφονται στα μεταδεδομένα που επισυνάπτονται σε κάθε πίνακα στη βάση δεδομένων. Τέλος, η πιο προηγμένη μεθοδολογική τεκμηρίωση παρέχεται σε εξειδικευμένες δημοσιεύσεις (π.χ. στην ετήσια έκθεση ποιότητας και σε μια δημοσίευση σχετικά με τα χαρακτηριστικά των εθνικών ερευνών, κλπ.). 3.4. Συγκρισιμότητα Η έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ βασίζεται σε υψηλό βαθμό εναρμόνισης των εννοιών, των ορισμών, των ταξινομήσεων και των μεθοδολογιών. Στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 377/2008 καθορίζεται ένα κοινό σύστημα κωδικοποίησης, που εξασφαλίζει ότι όλες οι συμμετέχουσες χώρες χρησιμοποιούν τους ίδιους ορισμούς των μεταβλητών. Χρησιμοποιούνται κοινές ταξινομήσεις (π.χ. NACE για την οικονομική δραστηριότητα, ISCO για τα επαγγέλματα) και κάθε φορά που οι ταξινομήσεις αυτές αναθεωρούνται, η Eurostat εξασφαλίζει ότι όλες οι εμπλεκόμενες χώρες συντονίζουν την ενσωμάτωση των αλλαγών. Επιπλέον, τα κοινά επεξηγηματικά σημειώματα παρέχουν λεπτομερείς κατευθυντήριες γραμμές σχετικά με τον σκοπό, την κωδικοποίηση και εφαρμογή από τις εθνικές στατιστικές υπηρεσίες. Μεθοδολογικά ζητήματα συζητιούνται στο πλαίσιο ειδικής ομάδας εργασίας, της ομάδας εργασίας για τις στατιστικές της αγοράς εργασίας, η οποία προωθεί την ανταλλαγή εμπειριών και κοινών πρακτικών μεταξύ όλων των συμμετεχουσών χωρών. Για να εξασφαλιστεί ότι η μέτρηση της ανεργίας είναι εναρμονισμένη σε όλες τις συμμετέχουσες χώρες, ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 1897/2000 της Επιτροπής 14 καθορίζει ένα λειτουργικό ορισμό της ανεργίας καθώς και αρχές που πρέπει να τηρούνται κατά τη διατύπωση των ερωτήσεων της έρευνας σχετικά με την κατάσταση απασχόλησης. Ο ορισμός της ανεργίας είναι σύμφωνος με τα πρότυπα της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), τα οποία είχαν εγκριθεί από τη 13η και 14η διεθνή διάσκεψη των στατιστικολόγων εργασίας. Αυτό διασφαλίζει ότι οι στατιστικές της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ είναι συγκρίσιμες με εκείνες που προέρχονται από άλλες χώρες, ιδίως από άλλα μέλη του ΟΟΣΑ. Οι χώρες τακτικά βελτιώνουν την έρευνα εργατικού δυναμικού, είτε τη μεθοδολογία της είτε τις διαδικασίες της. Αν οι βελτιώσεις αυτές οδηγούν σε διακοπή των δεδομένων της έρευνας εργατικού δυναμικού, η οικεία εθνική στατιστική υπηρεσία ενημερώνει την Eurostat. Σημαντικές διακοπές τεκμηριώνονται και επισημαίνονται σε δημοσιεύσεις της Eurostat. Η 12 13 14 ΕΕ L 133 της 18.5.2002, σ. 7. http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/employment_unemployment_lfs/introduction. ΕΕ L 228 της 8.9.2000, σ. 18. EL 8 EL

Eurostat δημοσιεύει ένα ειδικό σύνολο στοιχείων, που ονομάζεται «κύριοι δείκτες της έρευνας εργατικού δυναμικού», στο οποίο οι προηγούμενες σειρές προσαρμόζονται για πιθανές διακοπές και τα τυχόν κενά σε στοιχεία συμπληρώνονται. 3.5. Συνοχή Η συνοχή μεταξύ των εκτιμήσεων πληθυσμού με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ και των δημογραφικών στατιστικών είναι μια σημαντική πτυχή της συνολικής ποιότητας. Δεδομένου ότι η έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ είναι δειγματοληπτική, τα αποτελέσματά της υπολογίζονται από τις απαντήσεις ενός υποσυνόλου του πληθυσμού. Οι απαντήσεις στη συνέχεια συγκρίνονται σε σχέση με το σύνολο του πληθυσμού. Τα στοιχεία για τον πληθυσμό βασίζονται στις βέλτιστες διαθέσιμες εκτιμήσεις εκείνη τη στιγμή (ταξινομημένα ανά φύλο και ηλικιακή ομάδα για να βελτιωθεί η ακρίβεια της διαδικασίας). Καταρχήν, αυτή η διαδικασία συγκριτικής αξιολόγησης εξασφαλίζει συνοχή μεταξύ της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ και των δημογραφικών στατιστικών. Διαφορές, ωστόσο, μπορεί να υπάρχουν υπό εξαιρετικές περιστάσεις. Για παράδειγμα, κάθε 10 χρόνια, διατίθενται τα αποτελέσματα νέας απογραφής πληθυσμού. Αν από μια νέα απογραφή προκύψουν στοιχεία που διαφέρουν από προηγούμενες εκτιμήσεις του πληθυσμού, ενδέχεται να πρέπει να αναθεωρηθούν προηγούμενες σειρές. Σε αυτή την περίπτωση, η πολιτική αναθεώρησης των δημογραφικών στατιστικών και της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ μπορεί να διαφέρει όσον αφορά τη διάρκεια και το χρονοδιάγραμμα, λόγω της περιορισμένης διαθεσιμότητας λεπτομερών στοιχείων σχετικά με τον πληθυσμό τα 10 έτη μεταξύ των απογραφών. Όσον αφορά τη συνοχή των εκτιμήσεων ανεργίας, πολλές χώρες δημοσιεύουν επίσης στατιστικές σχετικά με τον αριθμό των ατόμων που είναι εγγεγραμμένα στις δημόσιες υπηρεσίες απασχόλησης και αναζητούν εργασία. Τα στοιχεία της έρευνας εργατικού δυναμικού για την ανεργία και ο αριθμός των εγγεγραμμένων ανέργων που αναζητούν εργασία διαφέρουν λόγω της διαφορετικής φύσης των στοιχείων που έχουν συγκεντρωθεί. Ενώ η έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ στηρίζεται σε εναρμονισμένη μεθοδολογία για την έρευνα σε νοικοκυριά όσον αφορά τις δραστηριότητες απασχόλησης και τη διαθεσιμότητα για εργασία, τα διοικητικά μητρώα των δημόσιων υπηρεσιών απασχόλησης περιλαμβάνουν διεξοδικό κατάλογο των εγγεγραμμένων και επιλέξιμων για τις παροχές ανεργίας. Δεδομένου ότι το κριτήριο για την εγγραφή εξαρτάται από την εθνική κοινωνική πολιτική, οι στατιστικές σχετικά με τους εγγεγραμμένους αιτούντες εργασία δεν είναι συγκρίσιμες μεταξύ των χωρών ούτε κατά την πάροδο του χρόνου. Ένας άλλος τομέας στον οποίο η στατιστική συνοχή είναι σημαντική αφορά την εκτίμηση της απασχόλησης που μπορεί να παρασχεθεί τόσο από την έρευνα εργατικού δυναμικού όσο και από τους εθνικούς λογαριασμούς. Οι εκτιμήσεις δεν είναι κατ ανάγκη οι ίδιες. Αυτό οφείλεται στις διαφορετικές μεθοδολογίες (οι έννοιες και η κάλυψη του πληθυσμού δεν ταυτίζονται), αλλά και στις διαφορετικές διαδικασίες κατάρτισης. Οι εθνικοί λογαριασμοί καταρτίζονται συγκρίνοντας και συνδυάζοντας όλες τις σχετικές πηγές στοιχείων που είναι διαθέσιμα σε μια χώρα, λαμβάνοντας τα καλύτερα από κάθε πηγή έτσι ώστε να προκύπτει ένα ολοκληρωμένο αποτέλεσμα. Επιδιώκουν επίσης τη συνοχή μεταξύ της απασχόλησης και της παραγωγής (ΑΕγχΠ). Η έρευνα εργατικού δυναμικού είναι μία πηγή στοιχείων σε αυτή τη διαδικασία, όπως είναι οι έρευνες σε επιχειρήσεις, τα μητρώα απασχόλησης ή τα μητρώα κοινωνικής ασφάλισης. Η συνοχή μεταξύ της έρευνας εργατικού δυναμικού και των εθνικών λογαριασμών έχει EL 9 EL

αντιμετωπιστεί από την ομάδα εργασίας για τις στατιστικές της αγοράς εργασίας. Η Eurostat παρακολουθεί τις διαφορές μεταξύ των δύο εκτιμήσεων και πολλές εθνικές στατιστικές υπηρεσίες έχουν αναλύσει τα αίτια και το μέγεθος των διαφορών. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα κράτη μέλη έχουν δημοσιεύσει συνδυαστικούς πίνακες μεταξύ των δύο συνόλων στοιχείων. Συνολικά, οι εθνικοί λογαριασμοί κρίνονται καταλληλότεροι για τη μέτρηση των επιπέδων απασχόλησης, την αύξηση της απασχόλησης και την κατανομή ανά κλάδο. Η έρευνα εργατικού δυναμικού είναι καταλληλότερη για τη μέτρηση της συμμετοχής στην αγορά εργασίας (δηλαδή τα ποσοστά απασχόλησης και ανεργίας, τα ποσοστά δραστηριότητας, κλπ.), ή για την ανάλυση της κατάστασης συγκεκριμένων κοινωνικοοικονομικών ομάδων του πληθυσμού (π.χ. ανά ηλικία, φύλο ή επίπεδο εκπαίδευσης). 4. ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΑΙΤΕΡΩ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ ΕΡΓΑΤΙΚΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ 4.1. Ομάδα δράσης για την ποιότητα της έρευνας εργατικού δυναμικού και των επακόλουθων ενεργειών Το 2007 η Eurostat και τα κράτη μέλη ξεκίνησαν την αναθεώρηση της ποιότητας της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ. Συστάθηκε μια ομάδα δράσης προκειμένου να προσδιοριστούν ενδεχόμενες αδυναμίες και να προταθούν κατάλληλες ενέργειες για όλες τις διαστάσεις του πλαισίου ποιότητας για τη στατιστική παραγωγή της έρευνας εργατικού δυναμικού. Στην τελική της έκθεση (2009) 15, η ομάδα δράσης διατύπωσε πάνω από 40 συστάσεις για τη βελτίωση του σχεδιασμού, της οργάνωσης και της διεξαγωγής της έρευνας. Οι συστάσεις διαφέρουν όσον αφορά την πολυπλοκότητα, την εμβέλεια, τους απαιτούμενους πόρους και τον χρόνο που απαιτείται για την εφαρμογή της. Οι συμμετέχουσες χώρες αυτοαξιολογήθηκαν με βάση τις συστάσεις και, το 2010, κάθε μία όρισε ένα εθνικό σχέδιο δράσης για την εφαρμογή των συστάσεων. Η πρόοδος στον τομέα αυτό αξιολογείται τακτικά από την ομάδα εργασίας για τις στατιστικές της αγοράς εργασίας. 4.2. Ανάπτυξη νέων στατιστικών προϊόντων Ένας τρόπος για να επεκταθεί η χρήση των αποτελεσμάτων της έρευνας εργατικού δυναμικού είναι να βελτιωθεί η χρήση των διαθέσιμων μικροδεδομένων, παραδείγματος χάριν, προσφέροντας στους χρήστες νέους δείκτες. Για παράδειγμα, υπάρχουν σήμερα νέοι δείκτες που συμπληρώνουν το ποσοστό ανεργίας. Η ανεργία, όπως ορίζεται από τη ΔΟΕ, απαιτεί να πληρούνται τρεις όροι ταυτόχρονα: να μην έχει εργαστεί ούτε για μία ώρα μέσα στην εβδομάδα αναφοράς ενεργή αναζήτηση εργασίας διαθεσιμότητα για εργασία. 15 Ομάδα δράσης για την ποιότητα της έρευνας εργατικού δυναμικού Τελική έκθεση, Eurostat 2009. EL 10 EL

Πολλοί άνθρωποι μόνον εν μέρει πληρούν αυτούς τους όρους, συνεπώς, δεν θεωρούνται άνεργοι στα στατιστικά στοιχεία για την ανεργία. Με σκοπό την παροχή δεικτών για τις εν λόγω ειδικές ομάδες και, ως εκ τούτου, μιας πληρέστερης εικόνας της ζήτησης εργασίας που δεν έχει ικανοποιηθεί, η Eurostat και οι εθνικές στατιστικές υπηρεσίες των κρατών μελών έχουν αναπτύξει ορισμούς των τριών νέων δεικτών. Ένας δείκτης αφορά την υποαπασχόληση και οι άλλοι δύο εξετάζουν τις ειδικές περιπτώσεις της ανεργίας με ορισμένη προσήλωση στην αγορά εργασίας. Τα στοιχεία σχετικά με αυτές τις ομάδες πρωτοδημοσιεύτηκαν το 2011. Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο νέος δείκτης για τους νέους που δεν είναι ούτε στην απασχόληση ούτε στην εκπαίδευση/κατάρτιση (ΝΕΕΤ). Αυτό είναι σημαντικό για την παρακολούθηση των νεαρών ενηλίκων που υπάρχει κίνδυνος η κοινωνία να τους αφήσει πίσω. Συνδυάζει πληροφορίες σχετικά με την εκπαίδευση και την αγορά εργασίας, που προκύπτουν και τα δύο από τα στοιχεία της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ. Ένα άλλο αίτημα που διατύπωσαν οι χρήστες αφορά στατιστικές σχετικά με τη δυναμική της αγοράς εργασίας. Πρόκειται για πληροφορίες σχετικά με τις μεταβάσεις από ένα εργασιακό καθεστώς σε άλλο, για παράδειγμα, σχετικά με τον αριθμό των ατόμων που κατέστησαν άνεργοι ή βρήκαν εργασία κατά τη διάρκεια μιας ορισμένης περιόδου. Αυτό καθιστά δυνατό τον προσδιορισμό των ομάδων που έχουν περισσότερες πιθανότητες να βρουν εργασία ή ευάλωτων ομάδων που κινδυνεύουν περισσότερο να παραμείνουν άνεργοι. Η ικανοποίηση αυτής της ανάγκης στοιχείων με την έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ δεν είναι απλή, δεδομένου ότι η έρευνα αυτή είχε σχεδιαστεί αρχικά για τη συλλογή αποθεματικών πληροφοριών (π.χ. αριθμός των ανέργων σε μία συγκεκριμένη χρονική στιγμή) και όχι τόσο για την καταγραφή ροών. Οι εκτιμήσεις της ροής είναι, ωστόσο, δυνατές, αν και δεν είναι τόσο ακριβείς όσο οι αποθεματικές εκτιμήσεις και πρέπει να πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις. Στις περισσότερες συμμετέχουσες χώρες, η έρευνα εργατικού δυναμικού έχει σχεδιαστεί ως εκ περιτροπής πάνελ, όπου δηλαδή το ίδιο πρόσωπο ερωτάται επανειλημμένα σε διαδοχικά τρίμηνα. Αυτός ο σχεδιασμός επιτρέπει να απορρέουν από την έρευνα εργατικού δυναμικού δείκτες για τις μεταβάσεις στην αγορά εργασίας. Ορισμένες χώρες δημοσιεύουν ήδη τακτικά στοιχεία αυτού του είδους, μέσω της πτυχής του πάνελ της έρευνας εργατικού δυναμικού. Χρειάζεται δράση για να μπορέσει να γίνει το ίδιο σε επίπεδο ΕΕ. Πρώτον, οι συμμετέχουσες χώρες οι οποίες δεν διαθέτουν εκ περιτροπής πάνελ χρειάζεται να σχεδιάσουν ένα σύστημα σύμφωνα με αυτές τις γραμμές. Δεύτερον, τα εκ περιτροπής μοντέλα διαφέρουν μεταξύ των χωρών, και είναι προτιμότερη η μεγαλύτερη εναρμόνιση. Τέλος, ορισμένες εναπομένουσες μεθοδολογικές προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν, όπως η απαιτούμενη συνοχή μεταξύ των αποθεματικών στοιχείων και των στοιχείων για τις ροές. Σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, η Eurostat επεξεργάζεται τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την παραγωγή δυναμικών στατιστικών στο μέλλον από την έρευνα εργατικού δυναμικού στην ΕΕ. 4.3. Η έρευνα εργατικού δυναμικού σε ένα εκσυγχρονισμένο σύστημα κοινωνικών στατιστικών Με βάση την ανακοίνωση της Επιτροπής σχετικά με τη μέθοδο παραγωγής των στατιστικών της ΕΕ: ένα όραμα για την επόμενη δεκαετία 16», έχει ξεκινήσει μια πρωτοβουλία για τον εκσυγχρονισμό των ευρωπαϊκών κοινωνικών στατιστικών. Στο μνημόνιο του Wiesbaden το 16 COM (2009)404 της 10ης Αυγούστου 2009. EL 11 EL

2011 17, ορίστηκε μια στρατηγική για να γίνει πιο συγκεκριμένη αυτή η πρωτοβουλία. Συμφωνήθηκε ότι ήταν θεμελιώδης η βελτίωση της αποδοτικότητας στην παραγωγή κοινωνικών στατιστικών, διατηρώντας παράλληλα υψηλά ποιοτικά πρότυπα και ότι, για να επιτευχθούν αυτά, ήταν αναγκαία η κοινή πρόοδος προς την κατεύθυνση μιας κοινής αρχιτεκτονικής για τις ευρωπαϊκές κοινωνικές στατιστικές. Η στρατηγική αυτή έχει ως κύριους στόχους: τη βελτίωση των πλαισίων δειγματοληψίας τον εξορθολογισμό των κοινωνικών ερευνών τη μεγαλύτερη χρήση των νέων και υφιστάμενων πηγών στοιχείων, ιδιαίτερα των διοικητικών πηγών. Ο εκσυγχρονισμός της οργάνωσης των κοινωνικών στατιστικών θα επηρεάσει επίσης την έρευνα εργατικού δυναμικού. Η μεγαλύτερη χρήση των νέων τεχνολογιών θα είναι επίσης σημαντική στο πλαίσιο της παρούσας στρατηγικής. Στην περίπτωση των κοινωνικών στατιστικών, η χρήση του διαδικτύου για τη συλλογή στοιχείων φαίνεται ότι είναι ένας ελπιδοφόρος τρόπος για να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της συλλογής στοιχείων και για να διατηρηθεί η καλή θέληση των ερωτηθέντων. Πολλές χώρες εξετάζουν την εκτέλεση έργων στον τομέα αυτό. Για να τονωθεί η διεθνής συνεργασία και η ανάπτυξη κοινών εργαλείων, δρομολογήθηκε ένα κοινό έργο ΕΣΣ 18 το 2012. Η έρευνα εργατικού δυναμικού θα είναι η πιλοτική έρευνα για το έργο αυτό. Τέλος, η Eurostat αξιολογεί σήμερα τις ad hoc ενότητες της έρευνας εργατικού δυναμικού. Κάθε χρόνο, μια ad hoc ενότητα σχετικά με ποικίλα θέματα περιλαμβάνεται στην έρευνα εργατικού δυναμικού. Η διαδικασία κατάρτισης θα μπορούσε να γίνει πιο αποδοτική και να βελτιωθεί η ποιότητα των αποτελεσμάτων. Μια πιθανή προσέγγιση θα ήταν η εισαγωγή ενός συστήματος επαναλαμβανόμενων ενοτήτων, επιλεγμένων από έναν κατάλογο επικρατέστερων ενοτήτων, με την πιθανότητα να ικανοποιηθούν οι αναδυόμενες ανάγκες πολιτικής. Αυτό θα καταστήσει δυνατή την καλύτερη παρακολούθηση των θεμάτων σε πολυετή βάση. 5. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Η Eurostat παρακολουθεί τη συμμόρφωση με τη νομική βάση. Η Επιτροπή θεωρεί ότι η εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 577/98 είναι ικανοποιητική. Τα κράτη μέλη συμμορφώνονται πλήρως ή σχεδόν πλήρως με τον κανονισμό. Ανοικτά θέματα συζητούνται με τα κράτη μέλη, και, εφόσον απαιτείται, καθορίζονται από κοινού σχέδια δράσης. Η συνολική ποιότητα της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ είναι καλή. Το ευρωπαϊκό στατιστικό σύστημα καταβάλλει προσπάθειες για να εισαγάγει συνεχώς βελτιώσεις στις μεθόδους και τις διαδικασίες της έρευνας εργατικού δυναμικού στην ΕΕ και έχει διατηρήσει τη δυναμική παρά το δύσκολο περιβάλλον, με λιγοστούς πόρους και μεγάλες περικοπές του προϋπολογισμού. Η αναθεώρηση της μεθοδολογίας της έρευνας εργατικού 17 18 http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page/portal/pgp_ess/0_docs/de/dgins2011_memorandum.pdf «Συλλογή στοιχείων για κοινωνικές έρευνες με τη χρήση πολλαπλών τρόπων». EL 12 EL

δυναμικού στην ΕΕ βρίσκεται σε εξέλιξη με σκοπό την προσαρμογή στις αλλαγές των αναγκών των χρηστών και στις νέες προκλήσεις (π.χ. βελτιωμένες απαιτήσεις επικαιρότητας, εκτιμήσεις σχετικά με τις μεταβολές στην αγορά εργασίας). Το έργο θα αποτελέσει μέρος του συνολικού εκσυγχρονισμού των κοινωνικών στατιστικών. EL 13 EL