ΑΓΧΟΛΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΥΠΝΩΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ
Η φύση του άγχους Το άγχος είναι μία δυσάρεστη κατάσταση έντασης ή ανησυχίας ένας φόβος που φαίνεται να προέρχεται από άγνωστη αιτία. Οι διαταραχές που σχετίζονται με το άγχος είναι οι πιο συνηθισμένες ψυχικές διαταραχές.
Η φύση του άγχους Οι αγχώδεις διαταραχές περιλαμβάνουν: Γενικευμένη αγχώδη διαταραχή.. Εξελισσόμενη κατάσταση υπερβολικού άγχους που δεν εστιάζεται και δεν προκαλείται από ξεκάθαρη αιτία. Διαταραχή πανικού (κρίσεις ακατανίκητου φόβου σε συνδυασμό με υπερβολικά σωματικά συμπτώματα, όπως εφίδρωση, ταχυκαρδία, πόνο στο στήθος, κ.α.). Φοβίες (έντονοι φόβοι συγκεκριμένων πραγμάτων ή καταστάσεων). Διαταραχή μετα-τραυματικού τραυματικού stress (άγχος που ξεκινάει από επίμονη ανάκληση στρεσσογόνων εμπειριών του παρελθόντος).
ΒΕΝΖΟΔΙΑΖΕΠΙΝΕΣ alprazolam (Xanax) chlorazepate (Tranxene) diazepam (Valium) lorazepam (Ativan) oxazepam (Serax)
Στο Κ.Ν.Σ. το GABA είναι ο κύριος ανασταλτικός μετασυναπτικός νευροδιαβιβαστής στο 30% όλων των συνάψεων. Παίζει σημαντικό ρόλο σε μηχανισμούς που σχετίζονται με το άγχος.
Pentameric = 5 Subunits in each receptor α β β 1 subunit γ α 5subunit families - -alpha (α1 6) beta (β1 4) gamma (γ1 3) delta (δ) epsilon (ε) Οι βενζοδιαζεπίνες τροποποιούν τις δράσεις του GABA συνδεόμενες σε ειδική θέση υψηλής συγγένειας που εντοπίζεται στο σημείο επαφής της υπομονάδας α με την υπομονάδα γ2.
Η δέσμευση του GABA στον υποδοχέα του πυροδοτεί το άνοιγμα ενός διαύλου χλωρίου με αποτέλεσμα την αύξηση της αγωγιμότητας για το χλώριο.
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Οι βενζοδιαζεπίνες αυξάνουν τη συχνότητα ανοίγματος διαύλων που προκαλεί το GABA. Η εισροή Cl- προκαλεί μικρή υπερπόλωση που απομακρύνει το μετασυναπτικό δυναμικό από το κατώφλι πυροδότησης Αναστέλλει την παραγωγή των δυναμικών ενέργειας.
1. Μείωση του άγχους. Σε μικρές δόσεις είναι αγχολυτικές. Μειώνουν το άγχος ενισχύοντας εκλεκτικά την GABAεργική μεταβίβαση στους νευρώνες που διαθέτουν την υπομονάδα α2 στους GABA υποδοχείς τους, αναστέλλοντας τα νευρωνικά κυκλώματα στο μεταιχμιακό σύστημα του εγκεφάλου. ΔΡΑΣΕΙΣ
2. Κατασταλτική και υπνωτική δράση: Σε υψηλότερες δόσεις μπορούν να προκαλέσουν ύπνωση. Οι δράσεις αυτές μεσολαβούνται από τους α1- GABA υποδοχείς. 3. Προδρομική αμνησία: η προσωρινή αναστολή της μνήμης μεσολαβείται από τους υποδοχείς α1-gaba. ΔΡΑΣΕΙΣ
ΔΡΑΣΕΙΣ 4.Αντιεπιληπτική δράση: Αυτή η δράση μεσολαβείται εν μέρει αλλά όχι πλήρως από τους υποδοχείς α1-gaba. 5.Μυοχαλαρωτική δράση: Σε υψηλές δόσεις χαλαρώνουν την σπαστικότητα των σκελετικών μυών, αυξάνοντας την προσυναπτική αναστολή στον νωτιαίο μυελό, όπου εντοπίζονται οι υποδοχείς α2-gaba.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 1. Αγχώδεις διαταραχές: θεραπεία του άγχους που συνοδεύει κάποιες μορφές κατάθλιψης και σχιζοφρένειας. ΑΥΤΆ ΤΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΓΙΑ ΑΝΑΚΟΥΦΙΣΗ ΑΠΌ ΤΟ ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟ ΣΤΡΕΣ ΤΗΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗΣ ΖΩΗΣ.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ Οι ουσίες με μεγαλύτερη διάρκεια δράσης όπως η διαζεπάμη προτιμώνται σε ασθενείς με άγχος που απαιτεί πιο μακροχρόνια θεραπεία.. Στα αγχολυτικά αποτελέσματα των βενζοδιαζεπινών εμφανίζεται σπανιότερα ανοχή απ ότι στα κατασταλτικά και υπνωτικά αποτελέσματα. Για διαταραχές πανικού πιο αποτελεσματική είναι η αλπραζολάμη.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 2. Μυικές διαταραχές: Η διαζεπάμη είναι χρήσιμη στη θεραπεία των σπασμών των σκελετικών μυών που εμφανίζονται στην καταπόνηση των μυών και στην αντιμετώπιση της σπαστικότητας από εκφυλιστικές διαταραχές όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας και η εγκεφαλική παράλυση. 3. Αμνησία
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 4. Επιληπτικοί σπασμοί: Η κλοναζεπάμη είναι χρήσιμη για τη χρόνια θεραπεία της επιληψίας. Η διαζεπάμη είναι το φάρμακο εκλογής για τον τερματισμό των κρίσεων και της επιληπτικής κατάστασης. Το χλωροδιαζεποξείδιο, η κλοραζεπάτη, η διαζεπάμη και η οξαζεπάμη είναι χρήσιμες για την αντιμετώπιση της οξείας φάσης στη διακοπή της χρήσης οινοπνεύματος.
Το Εσωτερικό Βιολογικό Ρολόι Υπερχιασματικοί πυρήνες του υποθαλάμου Ρυθμίζει την εναλλαγή ύπνου- εγρήγορσης Η λειτουργία του καθορίζεται από τον κύκλο φωτός-σκότους σκότους, τη θερμοκρασία του σώματος και την έκκριση των ορμονών Ο όρος «κιρκάδιος» προ-έρχεται από τις λατινικές λέξεις «circa», που σημαίνει «περίπου» και «dies» που σημαίνει «ημέρα».this cycle is controlled by a biological clock in the brain and in part by bright light, melatonin and body temperature. Melatonin is a hormone, produced in the brain during darkness, that makes us sleepy. When light enters the eye, melatonin production is inhibited.
Μηχανισμοί ρύθμισης του ύπνου Βιολογικοί ρυθμοί Συστατικά του κιρκάδιου συστήματος φωτουποδοχείς Ραβδία και κωνία φως Εξειδικευμένα κύτταρα που περιέχουν μελανοψίνη Υπερχιασματικός πυρήνας Αμφιβληστροειδο υποθαλαμική οδός Δεξιό οπτικό νεύρο Οπτικό χίασμα Άριστερό οπτικό νεύρο Η μελανοψίνη είναι μία πρωτεΐνη δίκηνοψίνης και εικάζεται ότι αντιπροσωπεύει την οπτική χρωστική των RGCs, που κατευθύνουν το κιρκαδιανό ρολόι
Κιρκαδικός ρυθμός ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ Bιολογικό ωρολόι: SCN - suprachiasmatic nucleus in hypothalamus Παίρνει ερεθίσματα από το οπτικό νεύρο Απελευθέρωση γλουταμίνης κατά τη διάρκεια της ημέρας Απελευθέρωση μελατονίνης στο σκοτάδι (απελευθερώνεται επίσης από την υπόφυση) Κορτισόλη Φυσιολογικά υψηλή το μεσημέρι, μειώνεται το απόγευμα και αυξάνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας), Υψηλή κορτισόλη τη νύχτα = αυπνία
ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ Διάφορα επίπεδα ύπνου Φυσιολογικής σημασίας είναι ο ονειρικός ή παράδοξος ύπνος ή ύπνος ταχείας κίνησης ματιών REM Δημιουργία ονείρων Ύπνος χαμηλού κύματος Αντιστοιχεί στο βαθύτατο επίπεδο ύπνου όταν ο μεταβολικός ρυθμός και η έκλυση στεροειδών βρίσκονται στο χαμηλότερο επίπεδό τους και η έκλυση αυξητικής ορμόνης βρίσκεται στα υψηλότερα επίπεδά της.
Body temperature drops at night and that is when we get sleepy. The darkness, the melatonin and the temperature drop all contribute to sleep. Typically, there is a balance of sleep and alertness whereby we are most alert throughout the day except for an afternoon dip when we tend to feel sleepy and then the sleep drive becomes stronger toward the evening and is at its peak between 2 4 am. As we age, the circadian rhythm may be altered and advanced so that an older person may get sleepy and go to bed earlier in the evening. This may be followed by an early awakening around 3 5 am when the older adult may become alert, and finds it difficult to get back to sleep. A consequence of this shift may be daytime sleepiness and the urge to take naps during the day.
5. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΥΠΝΟΥ Οι φυσιολογικοί μηχανισμοί που ρυθμίζουν την εναλλαγή ύπνου και εγρήγορσης δεν έχουν αποσαφηνισθεί πλήρως. Οι ισταμινεργικοί,, οι χολινεργικοί,, οι γλουταμινεργικοί,, και οι αδρενεργικοί νευρώνες είναι περισσότερο ενεργοί σε καταστάσεις εγρήγορσης παρά στις μη REM φάσεις του ύπνου.
Πολλαπλά νευροδιαβιβαστικά συστήματα ρύθμισης του ύπνου
Η εναλλαγή στην ενεργοποίηση των διεγερτικών (κόκκινο) και των ανασταλτικών (πράσινο) νευρώνων είναι υπεύθυνη για τον κιρκαδιανό χαρακτήρα της επέλευσης του ύπνου. Επί συναισθηματικής επιβάρυνσης προκαλείται απορύθμιση της λειτουργίας των νευρώνων προς όφελος των διεγερτικών ερεθισμάτων.
Καθώς το εύρος μεταξύ της διεγερτικής και της ανασταλτικής δραστηριότητας Ελαττώνεται με την αύξηση της ηλικίας, αυξάνεται η πιθανότητα εκδήλωσης Βραχέων περιόδων ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας και αύξηση της συχνότητας Των νυχτερινών αφυπνίσεων.
ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΑΫΠΝΙΑ ΨΥΧΟΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΑΫΠΝΙΑ ΚΑΚΗ ΥΓΙΕΙΝΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ ΑΚΑΝΟΝΙΣΤΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΚΑΤΑΚΛΙΣΗΣ-ΑΦΥΠΝΙΣΗΣ ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΟΣ ΥΠΝΟΣ ΚΑΤΑ ΤΗΝ ΗΜΕΡΑ
ΑΫΠΝΙΑ Ανεπαρκής διάρκεια ύπνου Κακή ποιότητα ύπνου Έντονη δυσφορία Επηρεάζονται δυσμενώς οι συνήθεις δραστηριότητες της καθημερινής ζωής Τουλάχιστον 3 φορές/εβδ., > 1 μήνα
Συχνότητα Αϋπνίας 1/3 του γεν. πληθυσμού πάσχει από προβλήματα αϋπνίας Υψηλότερος κίνδυνος: Γυναίκες Ηλικιωμένοι Ψυχιατρικοί ασθ. Ασθ. με ιατρικά νοσήματα, κυρίως επώδυνα σύνδρομα Εργαζόμενοι σε βάρδιες None Όχι 64% Occasional 27% Περιστασιακή Χρόνια Chronic 9% Ancoli-Israel et al. Sleep. 1999;22(suppl 2):S354-S358.
ΑΫΠΝΙΑ Επιδημιολογία Επιπολασμός (%) 30 25 20 15 10 5 0 Βαρύτητα αϋπνίας και ηλικία Ήπια Μέτρια /σοβαρή 15-19 20-29 30-39 40-49 50-59 60-69 70+ Ηλικία Η εμφάνιση της αϋπνίας αυξάνεται με την ηλικία 1 Περίπου το 50% των ηλικιωμένων αναφέρουν αϋπνία και είναι δυσαρεστημένοι από την ποιότητα του ύπνου 2 1. Weyerer and Dilling, Sleep.1991 Oct;14(5):392-8 2. Lemoine et al, Journal of Sleep Research, Vol 16 issue 4, in press
Ο ΦΑΥΛΟΣ ΚΥΚΛΟΣ ΤΗΣ ΑΫΠΝΙΑΣ Ενδοβολή προβλημάτων Ανησυχία Φόβος αϋπνίας Ψυχοφυσιολογική ενεργοποίηση - Υπερεγρήγορση Αϋπνία
Επίπτωση (%) Η αϋπνία μπορεί να αποτελέσει παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση ψυχιατρικών δτρ/χών 18 16 14 12 10 8 6 4 2 0 * Επίπτωση (%) για 3.5 έτη * Insomnia, n=240 No Insomnia, n=739 Depression Anxiety Alcohol Abuse Drug Abuse Breslau N et al. Biol Psychiatry. 1996;39:411-418 Roth & Drake, 2004 * *95% CI for odds ratio excludes 1
ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Α. ΦΛΟΥΡΑΖΕΠΑΜΗ Μειώνει σημαντικά τον χρόνο επέλευσης του ύπνου και τον αριθμό των αφυπνίσεων και αυξάνει τη διάρκεια του ύπνου. Έχει μακρά διάρκεια δράσης και προκαλεί σε μικρό βαθμό φαινόμενα επανακάμπτουσας αυπνίας με τη διακοπή της (rebound insomnia). Cl Et N N Et O N F
ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Σε συνεχή χρήση φαίνεται να διατηρεί τη δραστικότητά του μέχρι και 4 εβδομάδες. Η φλουραζεπάμη και οι μεταβολίτες της έχουν χρόνο ημίσειας ζωής 85 ωρών, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε καταστολή κατά τη διάρκεια της ημέρας και συσσώρευση του φαρμάκου.
ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Β. ΤΕΜΑΖΕΠΑΜΗ (Normison) Η τεμαζεπάμη είναι χρήσιμη σε ασθενείς με συχνές αφυπνίσεις. Η μέγιστη κατασταλτική δράση εμφανίζεται 2 με 3 ώρες μετά από του στόματος χορήγηση και είναι προτιμότερο να χορηγείται αρκετές ώρες πριν από την κατάκλιση. Cl CH 3 O N N OH
ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Γ. ΤΡΙΑΖΟΛΑΜΗ (Halcion) Έχει σχετικά μικρή διάρκεια δράσης και χρησιμοποιείται για την πρόκληση ύπνου σε ασθενείς με επαναλαμβανόμενα επεισόδια αυπνίας. Είναι δραστική για την αντιμετώπιση ατόμων που έχουν δυσκολία στην επέλευση του ύπνου. H 3 C N Cl N N N Cl
ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ Αναπτύσσεται αντοχή μέσα σε λίγες ημέρες και η διακοπή του φαρμάκου οδηγεί σε φαινόμενο επανακάμπτουσας αυπνίας, γεγονός που οδηγεί τον ασθενή να ζητήσει νέα συνταγή. Το φάρμακο είναι προτιμότερο να χρησιμοποιείται διακεκομένα παρά καθημερινά.
ΑΫΠΝΙΑ REBOUND ΜΕΤΑ ΤΗ ΔΙΑΚΟΠΗ Επιδείνωση των δυσκολιών στον ύπνο μετά την απότομη διακοπή της χρήσης των υπνωτικών, σε επίπεδα χειρότερα από αυτά της βασικής τιμής
ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΤΟΥ ΥΠΝΟΥ ΣΕ ΓΕΝΙΚΕΣ ΓΡΑΜΜΕΣ ΤΑ ΥΠΝΩΤΙΚΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΧΟΡΗΓΟΥΝΤΑΙ ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΕΝΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΔΙΑΣΤΗΜΑ ΣΥΝΗΘΩΣ ΜΙΚΡΟΤΕΡΟ ΤΩΝ 2 ΕΩΣ 4 ΕΒΔΟΜΑΔΩΝ.
ΦΑΡΜΑΚΟΝΙΝΗΤΙΚΗ ΒΕΝΖΟΔΙΑΖΕΠΙΝΩΝ 1. Απορρόφηση και κατανομή Είναι λιπόφιλες ουσίες και απορροφώνται γρήγορα και πλήρως μετά από απορρόφηση από το στόμα και κατανέμονται σε ολόκληρο το σώμα.
ΦΑΡΜΑΚΟΝΙΝΗΤΙΚΗ ΒΕΝΖΟΔΙΑΖΕΠΙΝΩΝ 2. Διάρκεια δράσης Οι χρόνοι ημίσειας ζωής έχουν μεγάλη κλινική σημασία αφού η διάρκεια δράσης τους καθορίζει τη θεραπευτική χρήση τους. Μπορούν να χωριστούν αδρά σε ομάδες βραχείας, μέσης και μακράς δράσης.
ΦΑΡΜΑΚΟΝΙΝΗΤΙΚΗ ΒΕΝΖΟΔΙΑΖΕΠΙΝΩΝ 3. Κατάληξη Οι περισσότερες βενζοδιαζεπίνες μεταβολίζονται από το ηπατικό μικροσωμικό μεταβολικό σύστημα σε ενώσεις που είναι επίσης ενεργές. Ο φαινομενικός χρόνος ημίσειας ζωής αντιπροσωπεύει τις συνδυασμένες δράσεις του μητρικού φαρμάκου και των μεταβολιτών του. Απεκκρίνονται στα ούρα ως γλυκουρονίδια ή ως οξειδωμένοι μεταβολίτες. Διαπερνούν τον αιματοπλακουντιακό φραγμό και καταστέλλουν το νεογνό εάν χορηγηθούν πριν τη γέννα.
ΕΞΑΡΤΗΣΗ Μπορεί να αναπτυχθεί ψυχολογική και σωματική εξάρτηση από τις βενζοδιαζεπίνες αν χορηγηθούν υψηλές δόσεις για μεγάλη χρονική περίοδο. Η απότομη διακοπή έχει ως αποτέλεσμα συμπτώματα στέρησης,, όπως σύγχυση, άγχος, ευερεθιστότητα, ανησυχία, αυπνία και ένταση.
ΕΞΑΡΤΗΣΗ Οι βενζοδιαζεπίνες με μικρό χρόνο ημίσειας ζωής όπως η τριαζολάμη προκαλούν πιο απότομες και σοβαρές αντιδράσεις στέρησης από αυτές που εμφανίζονται με φάρμακα που απομακρύνονται βραδύτερα, όπως η φλουραζεπάμη.
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. Υπνηλία και σύγχυση Οι δύο πιο συνηθισμένες ανεπιθύμητες ενέργειες. Σε υψηλές δόσεις εμφανίζεται αταξία και αποκλείει δραστηριότητες που απαιτούν λεπτό κινητικό χειρισμό. Διαταραχές των γνωστικών λειτουργιών. Η τριαζολάμη (η βενζοδιαζεπίνη με την ταχύτερη απομάκρυνση) οδηγεί στην ταχεία εμφάνιση αντοχής, πρωινής αϋπνίας και άγχους μαζί με αμνησία και σύγχυση.
AΛΛΑ ΑΓΧΟΛΥΤΙΚΑ ΚΑΙ ΥΠΝΩΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Α.. ΖΟΛΠΙΔΕΜΗ (Stilnox) Δεν είναι βενζοδιαζεπίνη,, δρα σε μία υποκατηγορία της οικογένειας των υποδοχέων των βενζοδιαζεπινών. Δεν έχει αντισπασμωδικές ή μυοχαλαρωτικές ιδιότητες. Δεν παρουσιάζει σύνδρομο στέρησης και αναπτύσσεται μικρή ή καθόλου αντοχή από την παρατεταμένη χρήση της.
Α. ΖΟΛΠΙΔΕΜΗ Απορροφάται γρήγορα από το ΓΕΣ και έχει ταχεία έναρξη δράσης και μικρό χρόνο ημίσειας ζωής (2-3 ώρες). Υφίσταται ηπατική οξείδωση από το Ρ450 προς ανενεργά προϊόντα. Φάρμακα που επάγουν το ενζυμικό σύστημα βραχύνουν το χρόνο ημιζωής (ριφαμπικίνη). Ευερεθιστότητα, κεφαλαλγία, γαστρεντερικές διαταραχές, ίλιγγο και νωθρότητα.
Β. ΖΑΛΕΠΛΟΝΗ Sonata Όμοια με τη ζολπιδέμη ως προς τις υπνωτικές της δράσεις, αλλά προκαλεί λιγότερες δράσεις στις ψυχοκινητικές και γνωσιακές λειτουργίες συγκριτικά με τη ζολπιδέμη ή τις βενζοδιαζεπίνες. Αυτό οφείλεται στην ταχεία απομάκρυνσή της με χρόνο ημιζωής λιγότερο από μία ώρα.
Γ. ΒΟΥΣΠΙΡΟΝΗ Bespar Χρήσιμη για τη θεραπεία διαταραχών γενικευμένου άγχους. Οι δράσεις της ασκούνται μέσω των υποδοχέων σεροτονίνης (5-ΗΤ 1Α ). Παρουσιάζει κάποια συγγένεια για τους ντοπαμινεργικούς υποδοχείς DA 2 και τους σεροτονινεργικούς υποδοχείς 5-ΗΤ 2.
Γ. ΒΟΥΣΠΙΡΟΝΗ Δεν διαθέτει τις αντισπασμωδικές και μυοχαλαρωτικές ιδιότητες των βενζοδιαζεπινών, προκαλεί μικρή μόνο καταστολή. Προκαλεί υποθερμία και αυξήσεις στην προλακτίνη και στην αυξητική ορμόνη. Yπόκειται σε μεταβολισμό από το CYP3A4. Χρόνος ημιζωής βραχύνεται με ριφαμπικίνη Χρόνος ημιζωής επιμηκύνεται με ερυθρομυκίνη Μειονέκτημα βραχείας έναρξης δράσης.
Δ. ΕΣΖΛΟΠΙΚΟΝΗ Μη βενζοδιαζεπινικό από του στόματος για την αντιμετώπιση της αυπνίας. Έχει τη μοναδικότητα να είναι το μόνο φάρμακο για την αυπνία που είναι αποτελεσματικό για έως και 6 μήνες συγκριτικά με το placebo. Απορροφάται ταχέως, μεταβολίζεται μέσω οξείδωσης και απομεθυλίωσης και απεκκρίνεται στα ούρα. Αγχος,, ξηροστομία, θωρακαλγία,, κεφαλαλγία, ημικρανία, περιφερικό οίδημα, υπνηλία και δυσάρεστη γεύση.
Ε. ΥΔΡΟΞΥΖΙΝΗ Αντιισταμινικό με αντιεμετική δράση. Μικρή τάση για εθισμό Χρήσιμη σε ασθενείς με άγχος που έχουν ιστορικό κατάχρησης φαρμάκων. Καταστολή για οδοντιατρικές ή χειρουργικές επεμβάσεις. Υπνηλία.
ΒΑΡΒΙΤΟΥΡΙΚΑ Παλαιότερα το κυριώτερο θεραπευτικό μέσο για την καταστολή των ασθενών ή για την πρόκληση και τη διατήρηση του ύπνου. Σήμερα έχουν αντικατασταθεί σε μεγάλο μέρος από τις βενζοδιαζεπίνες, κυρίως γιατί: Δημιουργούν ανοχή Επάγουν ένζυμα που μεταβολίζουν φάρμακα Προκαλούν σωματική εξάρτηση Συμπτώματα στέρησης Κώμα σε τοξικές δόσεις.
ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Αλληλεπίδραση με τους υποδοχείς GABA A ενίσχυση της GABAεργικής μεταβίβασης. Θέση σύνδεσης διαφορετική από τις βενζοδιαζεπίνες. Ενισχύουν τη δράση του GABA ως προς την είσοδο Cl εντός του νευρώνα Παρατείνοντας τη διάρκεια των ανοιγμάτων των διαύλων Cl -. Aποκλείουν επιπλέον τους διεγερτικούς υποδοχείς γλουταμικού.
Have multiple sites for drug interaction GABAA Receptors are Ligand- Gated Chloride Channels
ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΚΝΣ Σε μικρές δόσεις καταστολή Σε μεγαλύτερες δόσεις ύπνωση αναισθησία τελικά κώμα και θάνατο. Ανάλογα με τη δόση είναι δυνατή η κάθε βαθμού καταστολή του ΚΝΣ. Χρόνια χρήση ανοχή
ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 2. ΚΑΤΑΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΌΥ Καταστέλλουν την αντίδραση στην υποξία και την απάντηση των χημειουποδοχέων στο CO 2. Υπέρβαση της δόσης καταστολή αναπνοής και θάνατο.
ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 3. ΕΝΖΥΜΙΚΗ ΕΠΑΓΩΓΗ Επάγουν τα μικροσωμικά ένζυμα στο ήπαρ Η χρόνια χορήγηση βαρβιτουρικών μειώνει τη δράση πολλών φαρμάκων των οποίων η συγκέντρωση εξαρτάται από τη δραστηριότητα του μεταβολικού συστήματος Ρ450.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 1. ΑΝΑΙΣΘΗΣΙΑ Η επιλογή ενός βαρβιτουρικού επηρεάζεται από τη επιθυμητή διάρκεια δράσης. Τα υπερβραχείας δράσης όπως η θειοπεντάλη χρησιμοποιούνται ενδοφλεβίως για αναισθησία.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 2. ΑΝΤΙΕΠΙΛΗΠΤΙΚΑ Φαινοβαρβιτάλη στη μακροχρόνια αντιμετώπιση των τονικοκλονικών σπασμών της επιληπτικής κατάστασης και της εκλαμψίας. Θεωρείται φάρμακο εκλογής για τη θεραπεία των μικρών παιδιών με επαναλαμβανόμενους πυρετικούς σπασμούς. Μπορεί να καταστείλει τη γνωσιακή απόδοση στα παιδιά και πρέπει να χορηγείται με προσοχή.
ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΧΡΗΣΕΙΣ 3. ΑΓΧΟΣ Ήπια κατασταλτικά για την ανακούφιση από το άγχος, τη νευρική ένταση και την αυπνία. Καταστέλλουν τον ύπνο REM από τα άλλα στάδια.
ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ Απορροφώνται όταν χορηγούνται από το στόμα και κατανέμονται ευρέως σε όλο το σώμα. Ανακατανέμονται στο σώμα από τον εγκέφαλο προς τις σπλαγχνικές περιοχές, τους σκελετικούς μυς και τελικά στον λιπώδη ιστό. Σημαντική μετακίνηση γιατί βραχύνεται η διάρκεια δράσης της θειοπεντάλης. Διέρχονται ευρέως εντός του πλακούντα και μπορούν να καταστείλλουν το έμβρυο. Μεταβολίζονται στο ήπαρ.
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 1. ΚΝΣ. Υπνηλία, διαταραχές της συγκέντρωσης, διανοητική και σωματική νωθρότητα. Συνέργεια με το αλκόλ. 2. Υπολειμματική δράση (hang over). Οι υπνωτικές δόσεις προκαλούν αίσθημα κόπωσης αμέσως μετά την αφύπνιση μειώνει την ικανότητα φυσιολογικής λειτουργίας για πολλές ώρες μετά το ξύπνημα.
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 3. Προφυλάξεις. Μειώνουν την ενέργεια φαρμάκων λόγω επαγωγής του μικροσωμικού συστήματος. Αυξάνουν τη σύνθεση της πορφυρίνης και αντενδείκνυται σε ασθενείς με διαλείπουσα πορφυρία. 4. Εξάρτηση.. Η απότομη διακοπή Τρόμο, άγχος, αδυναμία, ανησυχία, ναυτία, σπασμούς, παραλήρημα, και καρδιακή παύση. Το σύνδρομο στέρησης είναι σοβαρότερο από αυτό που προκαλούν τα οπιοειδή.
ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ 5. Δηλητηρίαση. Η δηλητηρίαση από βαρβιτουρικά ήταν η κύρια αιτία θανάτου από υπερδοσολογία φαρμάκων για πολλές δεκαετίες. Η βαριά καταστολή της αναπνοής συνδέεται με κεντρική καρδιαγγειακή καταστολή και οδηγεί σε κατάσταση που μοιάζει με καταπληξία. Αντιμετώπιση: τεχνητή αναπνοή και πλύση στομάχου αν το φάρμακο έχει ληφθεί πρόσφατα. Αιμοκάθαρση (μεγάλες ποσότητες φαρμάκου). Αλκαλοποίηση των ούρων βοηθά στην απομάκρυνση της φαινοβαρβιτάλης.
ΜΗ ΒΑΡΒΙΤΟΥΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΑ 1. ΕΝΥΔΡΗ ΧΛΩΡΑΛΗ. Τριχλωριωμένο παράγωγο της ακεταλδεύδης που μετατρέπεται στο σώμα σε τριχλωραιθανόλη. Δραστικό ηρεμιστικό και υπνωτικό που προκαλεί ύπνο σε 30 λεπτά και διαρκεί 6 ώρες. Ερεθιστική για το ΓΕΣ. Προκαλεί ασυνήθιστη και δυσάρεστη γεύση. Συνεργεί με αιθανόλη.
ΜΗ ΒΑΡΒΙΤΟΥΡΙΚΑ ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΑ 2. ΑΝΤΙΙΣΤΑΜΙΝΙΚΑ Τα αντιισταμινικά με κασταλτικές ιδιότητες που χορηγούνται χωρίς συνταγή όπως η διφενυδραμίνη και η δοξυλαμίνη είναι αποτελεσματικά για την ήπια αυπνία.
ΑΙΘΑΝΟΛΗ Αγχολυτική και κατασταλτική δράση αλλά η πιθανότητα εμφάνισης τοξικότητας υπερκαλύπτει τα οφέλη. Κατασταλτικό του ΚΝΣ που προκαλεί καταστολή και ύπνωση σε αυξημένες δόσεις.
ΑΙΘΑΝΟΛΗ Η πρώτη κατασταλτική δράση εμφανίζεται σε πολυσυναπτικές περιοχές του δικτυωτού σχηματισμού και ορισμένες περιοχές του φλοιού, έτσι ώστε ο φλοιός αφήνετε χωρίς έλεγχο. Η λεπτή διακριτική ικανότητα στη σκέψη, οι λεπτοί συντονισμένοι χειρισμοί, η μνήμη, η συγκέντρωση αμβλύνονται.
ΑΙΘΑΝΟΛΗ Η αυτοπεποίθηση αυξάνει, το άτομο γίνεται ζωηρό, εξωστρεφές, ομιλητικό. Η ψυχική διάθεση εύκολα αλλάζει και οι αλλαγές της ψυχικής διάθεσης συνοδεύονται από αισθητικές και κινητικές διαταραχές. Τελικά εμφανίζεται γενική αναισθησία.
ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Α. KNΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΤΕΙ ΚΑΝΕΝΑΣ ΕΙΔΙΚΟΣ ΥΠΟΔΟΧΕΑΣ Επηρεάζει μεγάλο αριθμό μεμβρανικών πρωτεϊνών που συμμετέχουν σε οδούς μεταγωγής σήματος.
ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Η οξεία έκθεση στην ETOH ενισχύει τη δράση του GABA στους GABA A υποδοχείς Αναστέλλει την ικανότητα του γλουταμικού στη διάνοιξη του NMDA o οποίος ενέχεται στις νοητικές λειτουργίες όπως η μάθηση και η μνήμη. Οι συσκοτίσεις-περίοδοι απώλειας μνήμης μπορεί να συνδυάζονται με την αναστολή του NMDA.
ΦΑΡΜΑΚΟΔΥΝΑΜΙΚΗ Β. ΚΑΡΔΙΑ Καταστολή συσταλτικότητας. Η ακεταλδεύδη έχει ενοχοποιηθεί ως αιτία της καρδιακής δυσλειτουργίας μέσω πιθανής τροποποίησης των αποθεμάτων των κατεχολαμινών.
ΦΑΡΜΑΚΟΚΙΝΗΤΙΚΗ Μεταβολίζεται κυρίως στο ήπαρ αρχικά προς ακεταλδεύδη από την αλκοολική αφυδρογονάση και στη συνέχεια προς οξικό οξύ από την αλδευδική αφυδρογονάση.
Το καθαρό αποτέλεσμα της οξείδωσης της ETOH δημιουργεί αυξημένη ποσότητα NADH η οποία φαίνεται ότι ευθύνεται για τις μεταβολικές διαταραχές οι οποίες συνοδεύουν τον χρόνιο αλκοολισμό.
ΑΙΘΑΝΟΛΗ Απομακρύνεται κυρίως από τους νεφρούς, αλλά ένα μέρος απομακρύνεται και δια των πνευμόνων. Εμφανίζει συνέργεια με πολλές άλλες κατασταλτικές ουσίες και μπορεί να προκαλέσει βαριά καταστολή του ΚΝΣ με αντιισταμινικά ή βαρβιτουρικά. Η χρόνια κατανάλωση: βαριά ηπατοπάθεια. Μυοκαρδιοπάθεια, συνέπεια βαριάς κατανάλωσης. Η θεραπεία εκλογής για την απόσυρση από το αλκοόλ είναι οι βενζοδιαζεπίνες. Η καρβαμαζεπίνη είναι αποτελεσματική στην αντιμετώπιση επιληπτικών επεισοδίων κατά τη φάση στέρησης.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΡΟΝΙΑΣ Α. ΗΠΑΡ ΚΑΙ ΓΕΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Ηπατοπάθεια (15-30%) Το αλκοολικό λιπώδες ήπαρ είναι μία αναστρέψιμη κατάσταση που μπορεί να εξελιχθεί σε αλκοολική ηπατίτιδα, κίρρωση και ηπατική ανεπάρκεια. Παγκρεατίτιδα Γαστρίτιδα
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Β. ΝΕΥΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ 1. Ανοχή και φυσική εξάρτηση Στερητικά συμπτώματα: υπερδιεγερσιμότητα (ήπιες καταστάσεις) Σπασμοί, τοξική ψύχωση, τρομώδες παραλήρημα (σοβαρά περιστατικά).
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Ψυχολογική εξάρτηση Καταναγκαστική επιθυμία της απόλαυσης των ενεργειών ανταμοιβής και αποφυγή των αρνητικών συνεπειών της στέρησης. Μοριακή βάση της ανοχής δεν έχει διευκρινιστεί. Υπερύθμιση των NMDA και των τασεοελεγχόμενων διαύλων Ca μπορεί να ευθύνεται για τους σπασμούς. Οι μεταβολές στην GABAεργική μεταβίβαση πρέπει να διαδραματίζουν κεντρικό ρόλο στην ανάπτυξη ανοχής και στέρησης. Νευροχημικό σύστημα ανταμοιβής (οπιοειδή)
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ 2. ΝΕΥΡΟΤΟΞΙΚΟΤΗΤΑ Η συχνότερη νευρολογική βλάβη αρχίζει με περιφερικές παραισθησίες σε χέρια και πόδια. Διαταραχές βάδισης και αταξία οφεόλινται σε εκφυλιστικές μεταβολές στο ΚΝΣ. Σύνδρομο Wernicke-Korsakoff σπάνια αλλά σημαντική νοσοσλογική οντότητα που χαρακτηρίζεται από παράλυση των έξω οφθαλμικών μυών, αταξία, συγχυτική διαταραχή, κώμα και θάνατο.
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Σχετίζεται με ανεπάρκεια θειαμίνης αλλά σπάνια παρατηρείται επί απουσίας αλκοολισμού. Η θειαμίνη υπό τη μορφή του πυροφωσφορικού συνενζύμου συμμετέχει σε απαραίτητες αντιδράσεις παραγωγής ενέργειας και βιοσύνθεση λιπιδίων και ακετυλοχολίνης που έχουν να κάνουν με τη σύσταση και τη λειτουργία του νευρικού συστήματος Ένα διαχωριστικό της εγκεφαλοπάθειας από την οξεία αλκοολική δηλητηρίαση είναι η μακρύτερη διάρκεια συγχυτικής κατάστασης και η απουσία επιθετικότητας. Θειαμίνη
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΡΟΝΙΑΣ Γ. Καρδιαγγειακό Σύνθετες ενέργειες. ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Βαριά κατανάλωση: διατατική καρδιομυπάθεια με κοιλιακή υπερτροφία και ίνωση. Κολπικές και κοιλιακές αρρυθμίες Υπέρταση
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΡΟΝΙΑΣ Θετικές συνέπειες ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Μέτρια κατανάλωση οινοπνεύματος Αύξηση HDL ΕΡΓΑΣΙΑ!!!!!!!!!!
Δ. ΑΙΜΑ ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Ήπια αναιμία που σχετίζεται με ανεπάρκεια φυλλικού οξέος. Σιδηροπενική αναιμία από αιμορραγία του ΓΕΣ. Ε. ΕΝΔΟΚΡΙΝΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Διαταραχές στο ισοζύγιο ύδατος και ηλεκτρολυτών. Μεταβολές Κ, υπογλυκαιμία (διαταραχές ηπατικής γλυκονεογένεσης).
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ ΣΤ. ΕΜΡΥΙΚΟ ΑΛΚΟΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Πνευματική καθυστέρηση και συγγενείς δυσμορφίες στα έμβρυα. 1. ενδομήτρια καθυστέρηση της σωματικής ανάπτυξης 2. μικροκεφαλία 3. πλημελλή συντονισμό 4. υπoανάπτυξη της μέσης περιοχής του προσώπου 5. ήπιες ανωμαλίες των αρθρώσεων Συγγενείς καρδιoπάθειες Μηχανισμοί: επιλεκτική δράση στη σύνθεση ή την λειτουργία μορίων κρίσιμα για την κυτταρική αναγνώριση και μετανάστευση όπως πχ ανοσοσφαιρίνες
ΣΥΝΕΠΕΙΕΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗΣ Ζ. ΑΝΟΣΟΠΟΙΗΤΙΚΟ Σε μερικούς ιστούς αναστολή (πνεύμονες) και σε άλλους ενίσχυση (ήπαρ, πάγκρεας). Η χρόνια βαριά χρήση προδιαθέτει για την εμφάνιση λοιμώξεων, ιδιαίτερα των πνευμόνων. Η. ΑΥΞΗΜΕΝΟΣ ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΥ Στόματος, φάρυγγα, λάρυγγα οισοφάγου και ήπατος.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΟΞΕΙΑΣ ΑΛΚΟΟΛΙΚΗΣ ΜΕΘΗΣ Πρόληψη σοβαρής αναπνευστικής καταστολής και της εισρόφησης από τον έμετο. Αντιμετώπιση υπογλυκαιμίας (χορήγηση γλυκόζης). Διαλύματα ηλεκτρολυτών
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΑΛΚΟΟΛΙΚΟΥ ΣΤΕΡΗΤΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ Πρόληψη σπασμών, παραληρήματος, αρρυθμιών. Η θεραπεία με θειαμίνη ξεκινάει σε όλες τις περιπτώσεις. Η ειδική φαρμακευτική αγωγή σχετίζεται με 2 βασικές αρχές. Την υποκατάσταση με ένα μακράς διάρκειας δράσης ηρεμιστικό-υπνωτικό και εν συνεχεία τη σταδιακή μείωση της δόσης. Βενζοδιαζεπίνες (χλωροδιαζεποξείδιο, διαζεπάμη, χλωραζεπάτη) Η χρήση φαινοθειαζινών έχει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες (αύξηση των σπασμών).
ΦΑΡΜΑΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΣΟΥΛΦΙΡΑΜΗ ΝΑΛΤΡΕΞΟΝΗ ΑΛΚΟΟΛΙΣΜΟΥ
ΔΙΣΟΥΛΦΙΡΑΜΗ Αποκλείει την οξείδωση της ακεταλδεύδης σε οξικό οξύ αναστέλλοντας την αφυδρογονάση της αλδεύδης. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα τη συσσώρευση της ακεταλδεύδης στο αίμα προκαλώντας ερυθρότητα του προσώπου, ταχυκαρδία και ναυτία. Έχει χρησιμοποιηθεί σε ασθενείς που επιθυμούν έντονα να διακόψουν τη λήψη οινοπνεύματος.