Η πρόληψη του καρκίνου τησ μήτρασ υπό το πρίςμα των οικονομικϊν τησ υγείασ

Η πρόληψη του καρκίνου τησ μήτρασ υπό το πρίςμα των οικονομικϊν τησ υγείασ Γιάννθσ Κυριόπουλοσ MD, MSc, MPH, PhD, Αναςτάςθσ Σκρουμπζλοσ BSc,MSc Τομζασ Οικονομικϊν τθσ Υγείασ Εκνικι Σχολι Δθμόςιασ Υγείασ 17/9/2012 1

Ο θαρθίλος ηοσ ηρατήιοσ ηες κήηρας ζηελ Ειιάδα Ο θαξθίλνο ηνπ ηξαρήινπ ηεο κήηξαο απνηειεί κηα απφ ηηο ζπρλφηεξεο θαθνήζεηεο ζην γπλαίθεην πιεζπζκφ θαη ζπκβάιιεη ζεκαληηθά ζην ζπλνιηθφ θνξηίν λνζεξφηεηαο θαη ζλεζηκφηεηαο ηεο ρσξάο 345 πεξίπνπ λέα πεξηζηαηηθά εηεζίσο 15 PYLLs αλά 100.000 πιεζπζκνχ εηεζίσο 18 DALYs αλά 100.000 πιεζπζκνχ εηεζίσο 175-200 ζαλάηνπο εηεζίσο 2

Ο θαρθίλος ηοσ ηρατήιοσ ηες κήηρας ζηελ Ειιάδα Ο ηφο ησλ αλζξσπίλσλ ζεισκάησλ (HPV) ζεσξείηαη σο ε βαζηθή αηηία αλάπηπμεο θαξθίλνπ ηνπ ηξαρήινπ ηεο κήηξαο θαζψο ζην 99% ησλ πεξηπηψζεσλ ζρεηίδεηαη άκεζα κε ηε κφιπλζε ησλ γελλεηηθψλ νξγάλσλ απφ ηνλ ηφ (WHO, 2004) Agorastos et sl. (2009). Prevalence and distribution of high-risk human papillomavirus in Greece. European journal of cancer prevention. 18:504 509 3

Η πρόιευε ηοσ θαρθίλοσ ηοσ ηρατήιοσ ηες κήηρας ζηελ Ειιάδα Η πιεηνλφηεηα ησλ γπλαηθψλ (84,2%) θαίλεηαη λα γλσξίδεη φηη ν θαξθίλνο ηνπ ηξαρήινπ ηεο κήηξαο είλαη κία πάζεζε πνπ κπνξεί λα πξνιεθζεί, θαη ην 77,2% γλσξίδεη ηε ζπκβνιή test Παπαληθνιάνπ ζηελ πξφιεςε απηνχ (Agorastos et al,2009). Ελ ηνχηνηο ζχκθσλα κε έξεπλα ηνπ ΙΚΠΙ εκθαλίδεηαη φηη 35.1% ησλ γπλαηθψλ δελ θάλεη Pap test Agorastos et sl. (2009). Prevalence and distribution of high-risk human papillomavirus in Greece. European journal of cancer prevention. 18:504 509 4

Η πρόιευε ηοσ θαρθίλοσ ηοσ ηρατήιοσ ηες κήηρας ζηελ Ειιάδα Απφ εκπεηξηθά δεδνκέλα εθηηκάηαη φηη ν πξνζπκπησκαηηθφο έιεγρνο γίλεηαη ρσξίο ζπγθξηκέλε ζπρλφηεηα θαη ζε άηαθηα ρξνληθά δηαζηήκαηα κε απνηέιεζκα ηελ κείσζε ησλ σθειεηψλ ηνπ ειέγρνπ θαη ηελ αχμεζε ηεο δαπάλεο ρσξίο εκθαλή απνηειέζκαηα ζηελ πγεία ηνπ πιεζπζκνχ Αλάινγεο κειέηεο παξνπζηάδνπλ φηη κφλνλ ην 50% ησλ εξσηεζέλησλ γπλαηθψλ γλσξίδεη ηε ζρέζε ηνπ HPV κε ηνλ θαξθίλν ηνπ ηξαρήινπ ηεο κήηξαο θαη 38% ηελ χπαξμε ηνπ εκβνιίνπ ελάληηα ζηνλ ηφ. Επίζεο απφ ηηο γπλαίθεο ειηθίαο 16-28 εηψλ κφλν ην 11% δήισζε φηη έρεη θάλεη ην εκβφιην Tsakiroglou M, Bakalis M, Valasoulis G, et al. (2011). Women's knowledge and utilization of gynecological cancer prevention services in the Northwest of Greece. Eur J Gynaecol Oncol. 32(2):178-81. 5

θάνατοι/100.000 Επίδοζε ζσζηήκαηος σγείας Σκοπόσ και ςτόχοι Προησποποηεκέλε αποηρεπηή ζλεζηκόηεηα από θαρθίλο ηοσ ηρατήιοσ ηες κήηρας Η διερεφνθςθ τθσ δυνατότθτασ εφαρμογισ εκνικϊν προγραμμάτων προςυμτωματικϊν ελζγχων για υψθλοφ φορτίου νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν Ελλάδα 1,20 1,00 0,80 Επιμζρουσ ςτόχοι 0,60 Εφρεςθ των αςκενειϊν με το μεγαλφτερο φορτίο αςκζνειασ ςτθν Ελλάδα 0,40 Ηλικίεσ κινδφνου ςτισ οποίεσ εκδθλϊνονται και μποροφν να 0,20 προλθφκοφν 0,00 Κλινικά αποτελεςματικοί και οικονομικά αποδοτικοί προςυμπτωματικοί ζλεγχοι για τθν πρόλθψι τουσ Εκτίμθςθ του κόςτουσ και των ωφελειϊν από τθν εφαρμογι τουσ Τρόποσ οργάνωςθσ, αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ 1980 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 Πεγή: Δζληθή Σρνιή Γεκόζηαο Υγείαο, 2009 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 6

Οργαλφκέλος VS εσθαηρηαθός προζσκπηφκαηηθός έιεγτος Ο νξγαλσκέλνο πξνζπκπησκαηηθφο έιεγρνο δχλαηαη λα κεηψζεη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ηελ επίπησζε ηνπ θαξθίλνπ ηνπ ηξαρήινπ ηεο κήηξαο φπσο θαη ηε ζλεζηκφηεηα ιφγσ ησλ απμεκέλσλ πνζνζηψλ θάιπςεο ηνπ πιεζπζκνχ, ηεο κεηέπεηηα παξαθνινχζεζεο (screening algorithm) θαη ηεο θαιχηεξεο πνηφηεηαο ππεξεζηψλ πνπ παξέρεη. Η εηζαγσγή ΕΠΠΕ νδήγεζε ζε αχμεζε ηνπ πνζνζηνχ ησλ αηφκσλ ηνπ πιεζπζκνχ -ζηφρνπ πνπ έθαλε ρξήζε ηεο ππεξεζίαο απφ 40% ζε 80% ζηελ Αγγιία (1988-2003), απφ 65% ζε 71% ζηελ Ννξβεγία (1995-2002) θαη απφ 43% ζε 74% ζε θάπνηα απφ ηα πξνγξάκκαηα ζηελ Ιηαιία (1996-2000) Miles Α, Cockburn J, Smith RA, Wardle J. (2004) A Perspective from Countries Using Organized Screening Programs. CANCER 101 (5): 1201-1213 7

Οργαλφκέλος VS εσθαηρηαθός προζσκπηφκαηηθός έιεγτος Ο νξγαλσκέλνο έιεγρνο απνζθνπεί ζηελ κεγηζηνπνίεζε ηνπ νθέινπο ζε επίπεδν πιεζπζκνχ θαη ζηελ εμηζνξξφπεζε ηνπ νθέινπο θαη ηεο δεκίαο. Ωο, εθ ηνχηνπ κπνξεί λα κελ πξνζθέξεη ηε κέγηζηε πξνζηαζία ζε αηνκηθφ επίπεδν αιιά παξέρεη ηε κέγηζηε πξνζηαζία απφ ηα κεηνλεθηήκαηα ηνπ ειέγρνπ Ο νξγαλσκέλνο έιεγρνο βειηηψλεη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ ηελ ηζφηεηα ζηελ πξφζβαζε απφ φηη ν επθαηξηαθφο έιεγρνο Ο νξγαλσκέλνο έιεγρνο κεηψλεη ηελ επίδξαζε ηνπ θφζηνπο ρξήκαηνο ζαλ εκπφδην ζηελ πξφζβαζε αιιά δελ εμνπδεηεξψλεη ηελ επίδξαζε θνηλσληθννηθνλνκηθψλ παξαγφλησλ ζηελ ρξήζε ηεο ππεξεζίαο Miles Α, Cockburn J, Smith RA, Wardle J. (2004) A Perspective from Countries Using Organized Screening Programs. CANCER 101 (5): 1201-1213 8

Οργαλφκέλος VS εσθαηρηαθός προζσκπηφκαηηθός έιεγτος Σηνλ νξγαλσκέλν έιεγρν ε πηζαλφηεηα θάπνηνο λα θάλεη ρξήζε ηεο ππεξεζίαο εμαξηάηαη ζε κεγάιν βαζκφ απφ ηελ πνιηηηθή πγείαο θαη απφ ηελ νξγάλσζε ηνπ πξνγξάκκαηνο. Αληίζεηα ζηνλ επθαηξηαθφ έιεγρν ε πηζαλφηεηα ρξεζηκνπνίεζεο ηεο ππεξεζίαο εμαξηάηαη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ απφ αηνκηθνχο παξάγνληεο, φπσο ην εηζφδεκα, ε γλψζε θαη ε πιεξνθφξεζε, ε ζπκπεξηθνξά ηαηξνχ θαη αζζελή, ε χπαξμε αζθαιηζηηθήο θάιπςεο, θ.α. Ο επθαηξηαθφο έιεγρνο είλαη πην αθξηβφο, επαίζζεηνο ζηα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ρξήζηε. ιηγφηεξν απνηειεζκαηηθφο θαη πεξηζζφηεξν Miles Α, Cockburn J, Smith RA, Wardle J. (2004) A Perspective from Countries Using Organized Screening Programs. CANCER 101 (5): 1201-1213 9

Η οηθολοκηθή ζσγθσρία Ο δηεζλήο νηθνλνκηθφο έιεγρνο ππφ ηνλ νπνίν έρεη πεξηέιζεη ε ρψξα, επηβάιιεη ζηνλ πγεηνλνκηθφ ηνκέα, κηα κεγάιε κείσζε ησλ αλζξψπηλσλ, ηερλνινγηθψλ θαη νηθνλνκηθψλ πφξσλ. Ωο εθ ηνχηνπ πξνβιέπεηαη ζεκαληηθή κείσζε ηεο δεκφζηαο δαπάλεο ζηελ πγεία, ε νπνία ζεκεησηένλ είλαη απφ ηηο ρακειφηεξεο κεηαμχ ησλ ρσξψλ ηνπ ΟΟΣΑ σο πνζνζηφ ηνπ ΑΕΠ (απφ 5,9% ηo 2009 ζε 4,5% πεξίπνπ ην 2012). 10

Η οηθολοκηθή ζσγθσρία Παξάιιεια, αλακέλεηαη θαη ζεκαληηθφο πεξηνξηζκφο ηεο ηδησηηθήο δαπάλεο γηα αγαζά θαη ππεξεζίεο πγείαο (>15% ην 2011 θαη >35% ην 2012), ε νπνία πξν ηεο θξίζεο αληηζηνηρνχζε πεξίπνπ ζην 40% ηεο ζπλνιηθήο δαπάλεο πγείαο. Καηά ζπλέπεηα αλακέλεηαη φηη ε ζπλνιηθή δαπάλε γηα ηελ πγεία πξφθεηηαη λα κεησζεί δξακαηηθά, δειαδή ε ζπλνιηθή ην 2009 εζληθή δαπάλε απφ 22,5 δηο αλακέλεηαη λα θπκαλζεί θαη εθηίκεζε ζην επίπεδν ησλ 15,5 δηο ην 2013. 11

Η οηθολοκηθή ζσγθσρία αλεξγίαο 12

Σοβαρότθτα των προβλθμάτων υγείασ Η τρήζε σπερεζηώλ σγείας Ζιτθςθ Κατανάλωςθ Ανάγκεσ Κοινωνικι κζςθ Πεγή: Δζληθή Σρνιή Γεκόζηαο Υγείαο 13

Η τρήζε σπερεζηώλ σγείας Σκοπόσ και ςτόχοι Η ρξήζε ππεξεζηώλ πξόιεςεο θαζώο θαη ε ρξήζε ππεξεζηώλ από ηαηξνύο εηδηθνηήησλ θαίλεηαη λα εμαξηάηαη ζεκαληηθά από ην θνηλσληθννηθνλνκηθό επίπεδν ησλ Η διερεφνθςθ τθσ δυνατότθτασ εφαρμογισ εκνικϊν προγραμμάτων προςυμτωματικϊν ελζγχων για υψθλοφ φορτίου νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν Ελλάδα ρξεζηώλ εηο βάξνο ησλ ρακειόηεξσλ ηάμεσλ (αλάγθεο > ρξήζε) Επιμζρουσ ςτόχοι Εφρεςθ των αςκενειϊν με το μεγαλφτερο φορτίο αςκζνειασ ςτθν Ελλάδα Ηλικίεσ κινδφνου ςτισ οποίεσ εκδθλϊνονται και μποροφν να προλθφκοφν Κλινικά αποτελεςματικοί και οικονομικά αποδοτικοί προςυμπτωματικοί ζλεγχοι για τθν πρόλθψι τουσ Εκτίμθςθ του κόςτουσ και των ωφελειϊν από τθν εφαρμογι τουσ Τρόποσ οργάνωςθσ, αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ Lorant V, Boland B, Humblet P, Deliège D. Equity in prevention and health care. Journal of Epidemiology & Community 14 Health 2002;56:510 6.

τρήζε σπερεζηώλ προζσκπηφκαηηθού ειέγτοσ Σκοπόσ και ςτόχοι Παράγονηες ποσ ζτεηίζονηαι με ηη ζήηηζη και τρήζη σπηρεζιών προζσμπηωμαηικού έλεγτοσ για καρκίνο ηοσ ηρατήλοσ ηης μήηρας Η διερεφνθςθ τθσ δυνατότθτασ εφαρμογισ εκνικϊν προγραμμάτων προςυμτωματικϊν ελζγχων για υψθλοφ φορτίου νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν Ελλάδα Ηλικία Advantages Disadvantages Επιμζρουσ Improved prognosis ςτόχοι for some Longer morbidity in cases where prognosis is cases detected unaltered Εφρεςθ Οικογενειακή των αςκενειϊν με το μεγαλφτερο φορτίο αςκζνειασ ςτθν κατάςταςη Less-radical Ελλάδα treatment which cures some early Overtreatment of questionable abnormalities cases Ηλικίεσ κινδφνου ςτισ οποίεσ εκδθλϊνονται και μποροφν να Resource savings Resource costs προλθφκοφν Ειςόδημα Reassurance for those with negative results False reassurance for those with false negative test Κλινικά αποτελεςματικοί results και οικονομικά αποδοτικοί προςυμπτωματικοί ζλεγχοι για τθν πρόλθψι τουσ Anxiety and sometimes morbidity for those with Εκτίμθςθ false-positive results Απαςχόληςη του κόςτουσ και των ωφελειϊν από τθν εφαρμογι τουσ Hazard of screening test itself Τρόποσ οργάνωςθσ, αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ 15

τρήζε σπερεζηώλ προζσκπηφκαηηθού ειέγτοσ Σκοπόσ και ςτόχοι r Επιπλέον παράγονηες ποσ ζτεηίζονηαι με ηη ζήηηζη και τρήζη σπηρεζιών προζσμπηωμαηικού Η διερεφνθςθ έλεγτοστθσ για καρκίνο δυνατότθτασ ηοσ ηρατήλοσ εφαρμογισ ηης μήηρας εκνικϊν προγραμμάτων προςυμτωματικϊν ελζγχων για υψθλοφ φορτίου νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν Η χπαξμε Ελλάδα νξγαλσκέλνπ πξνγξάκκαηνο πξνζπκπησκαηηθνχ ειέγρνπ Η χπαξμε Επιμζρουσ αζθαιηζηηθήο ςτόχοι θάιπςεο Εφρεςθ των αςκενειϊν με το μεγαλφτερο φορτίο αςκζνειασ Η χπαξμε ςτθν νηθνγελεηαθνχ Ελλάδα ηαηξνχ Ηλικίεσ κινδφνου ςτισ οποίεσ εκδθλϊνονται και μποροφν να Η πξφζθαηε προλθφκοφν δηελέξγεηα αηκαηνινγηθψλ εμεηάζεσλ θαη ε απνπζία θαπλίζκαηνο Κλινικά αποτελεςματικοί και οικονομικά αποδοτικοί Ο βαζκφο προςυμπτωματικοί αζηηθφηεηαο ζλεγχοι για τθν πρόλθψι τουσ Εκτίμθςθ του κόςτουσ και των ωφελειϊν από τθν εφαρμογι Τν απηναλεθεξφκελν τουσ επίπεδν πγείαο Τρόποσ οργάνωςθσ, αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ Η γλψζε γηα ηνλ θαξθίλν ηνπ ηξαρήινπ ηεο κήηξαο World Health Organization International Agency For Research On Cancer (2005). IARC Handbooks of Cancer Prevention Cervix Cancer Screening. Volume 10 16

τρήζε σπερεζηώλ προζσκπηφκαηηθού ειέγτοσ Σκοπόσ και ςτόχοι r Οι γυναίκεσ χαμθλότερου κοινωνικοοικονομικοφ επιπζδου Η διερεφνθςθ τθσ δυνατότθτασ εφαρμογισ εκνικϊν αποδεικνφεται προγραμμάτων ότι διατρζχουν προςυμτωματικϊν μεγαλφτερο ελζγχων κίνδυνογιαεμφάνιςθσ υψθλοφ φορτίου νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν καρκίνου Ελλάδα το τραχιλου τθσ μιτρασ ενϊ παράλλθλα παρουςιάηουν χαμθλότερα ποςοςτά ςυμμετοχισ ςε προγράμματα Επιμζρουσ ςτόχοι προςυμπτωματικοφ Εφρεςθ των αςκενειϊν ελζγχου. με το μεγαλφτερο φορτίο αςκζνειασ ςτθν Ελλάδα Οι κοινωνικοοικονομικζσ Ηλικίεσ κινδφνου ςτισ ανιςότθτεσ οποίεσ εκδθλϊνονται που εντοπίηονται και μποροφν ςτθν να διενζργεια προλθφκοφν προςυμπτωματικοφ ελζγχου φαίνεται να μειϊνονται με Κλινικά αποτελεςματικοί και οικονομικά αποδοτικοί τθν προϊκθςθ προςυμπτωματικοί των ΕΠΠΕ, ζλεγχοι τθν άρςθ για τθν οικονομικϊν πρόλθψι τουσ και πολιτιςμικϊν Εκτίμθςθ του κόςτουσ και των ωφελειϊν από τθν εφαρμογι εμποδίων τουσ κακϊσ και τθν ανάπτυξθ προγραμμάτων κοινωνικισ υποςτιριξθσ Τρόποσ(Segnan, οργάνωςθσ, 1997) αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ Segnan N. Socioeconomic status and cancer screening. IARC Sci Publ. 1997;(138):369-76 17

τρήζε σπερεζηώλ προζσκπηφκαηηθού ειέγτοσ Σκοπόσ και ςτόχοι Παράγονηες ποσ ζτεηίζονηαι με ηη ζήηηζη και τρήζη σπηρεζιών προζσμπηωμαηικού έλεγτοσ για καρκίνο ηοσ ηρατήλοσ ηης μήηρας από γσναίκες ηλικίας 16-25 εηών Η διερεφνθςθ τθσ δυνατότθτασ εφαρμογισ εκνικϊν προγραμμάτων προςυμτωματικϊν ελζγχων για υψθλοφ φορτίου νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν Ελλάδα utilization Odds Ratio Std. Err z P>[z] [95% Conf. Interval] Marital status Advantages 2.391816.4429427 4.71 0.000 1.663769 3.438449 Disadvantages Επιμζρουσ Improved prognosis ςτόχοι for some Longer morbidity in cases where prognosis is cases detected unaltered Εφρεςθ1.040869 των αςκενειϊν.1884166 με0.22 το μεγαλφτερο 0.825 φορτίο.7299834 αςκζνειασ 1.484156 ςτθν Less-radical Ελλάδα treatment which cures some early Overtreatment of questionable abnormalities cases Ηλικίεσ κινδφνου ςτισ οποίεσ εκδθλϊνονται και μποροφν να Resource savings Resource costs προλθφκοφν Reassurance for those with negative results False reassurance for those with false negative test Κλινικά1.276305 αποτελεςματικοί.246883 1.26 results και 0.207 οικονομικά.8735777 αποδοτικοί 1.864693 προςυμπτωματικοί ζλεγχοι για τθν πρόλθψι τουσ Anxiety and sometimes morbidity for those with Εκτίμθςθ του κόςτουσ και των false-positive ωφελειϊν results από τθν εφαρμογι τουσ Hazard of screening test itself Τρόποσ οργάνωςθσ, αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ Informed about Pap Employment status education 1.273162.1214495 2.53 0.011 1.056054 1.534905 age 1.887287.1629905 7.35 0.000 1.593405 2.235372 Πεγή:Εζληθή Σρνιή Δεκφζηαο Υγείαο 18

Η τρήζε ηοσ εκβοιίοσ Σκοπόσ και ςτόχοι Παράγοληες ποσ ζτεηίδοληαη κε ηε δήηεζε θαη ηε τρήζε ηοσ εκβοιίοσ Εκνικότθτα Η διερεφνθςθ τθσ δυνατότθτασ εφαρμογισ εκνικϊν προγραμμάτων προςυμτωματικϊν ελζγχων για υψθλοφ φορτίου νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν Ελλάδα Ηλικία τθσ μθτζρασ Advantages κατα τθ γζννθςθ Disadvantages Επιμζρουσ Improved prognosis ςτόχοι for some Longer morbidity in cases where prognosis is cases detected unaltered Εφρεςθ των αςκενειϊν με το μεγαλφτερο φορτίο αςκζνειασ ςτθν Less-radical Ελλάδα treatment which cures some early Overtreatment of questionable abnormalities cases Ηλικίεσ κινδφνου ςτισ οποίεσ εκδθλϊνονται και μποροφν να Resource savings Resource costs προλθφκοφν Reassurance for those with negative results False reassurance for those with false negative test results επίπεδο Κλινικά αποτελεςματικοί και οικονομικά αποδοτικοί προςυμπτωματικοί ζλεγχοι για τθν πρόλθψι τουσ Anxiety and sometimes morbidity for those with Εκτίμθςθ του κόςτουσ και των false-positive ωφελειϊν results από τθν εφαρμογι τουσ Hazard of screening test itself Τρόποσ οργάνωςθσ, αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ Βακμόσ αςτικότθτασ Κοινωνικοοικονομικό A Steens, CCH Wielders, JA Bogaard et al (2012). Association between human papillomavirus vaccine uptake and cervical cancer screening in the Netherlands: Implications for future impact on prevention International Journal of Cancer,Wiley 19

Σκοπόσ και ςτόχοι Η διερεφνθςθ τθσ δυνατότθτασ εφαρμογισ εκνικϊν προγραμμάτων προςυμτωματικϊν ελζγχων για υψθλοφ φορτίου νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν Ελλάδα Advantages Η τρήζε ηοσ εκβοιίοσ Παράγοληες ποσ ζτεηίδοληαη κε ηε δήηεζε θαη ηε τρήζε ηοσ εκβοιίοσ Disadvantages Επιμζρουσ Improved prognosis ςτόχοι for some Longer morbidity in cases where prognosis is cases detected unaltered Εφρεςθ των αςκενειϊν με το μεγαλφτερο φορτίο αςκζνειασ ςτθν Less-radical Ελλάδα treatment which cures some early Overtreatment of questionable abnormalities cases Ηλικίεσ κινδφνου ςτισ οποίεσ εκδθλϊνονται και μποροφν να Resource savings Resource costs προλθφκοφν Reassurance for those with negative results False reassurance for those with false negative test Κλινικά αποτελεςματικοί results και οικονομικά αποδοτικοί προςυμπτωματικοί ζλεγχοι για τθν πρόλθψι τουσ Anxiety and sometimes morbidity for those with Η δήηεζε ηνπ Εκτίμθςθ εκβνιίνπ τουαπμάλεηαη κόςτουσ και όζντων false-positive απμάλεη ωφελειϊν results ην νηθνγελεηαθό από τθν εφαρμογι εηζόδεκα θαη είλαη θαηά 4τουσ έσο 16 θνξέο κεγαιύηεξε αλhazard ε κεηέξα of screening test δηελεξγεί itself πξνζπκπησκαηηθό έιεγρν. Τρόποσ οργάνωςθσ, αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ Lefevere E, Hens N, Theeten H, et al. Like mother, like daughter? Mother s history of cervical cancer screening and daughter s human papillomavirus vaccine uptake in Flanders (Belgium).Vaccine2011;29:8390 96 20

Σκοπόσ και ςτόχοι Η διερεφνθςθ τθσ δυνατότθτασ εφαρμογισ εκνικϊν προγραμμάτων προςυμτωματικϊν ελζγχων για υψθλοφ φορτίου νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν Ελλάδα Advantages Η τρήζε ηοσ εκβοιίοσ Παράγοληες ποσ ζτεηίδοληαη κε ηε δήηεζε θαη ηε τρήζε ηοσ εκβοιίοσ Η δήηεζε θαη ε ρξήζε ηνπ εκβνιίνπ εμαξηάηαη επίζεο από ηε ζπκκεηνρή ζηα επηκέξνπο πξνγξάκκαηα ησλ Disadvantages εζληθώλ Επιμζρουσ Improved πξνγξακκάησλ prognosis ςτόχοι for some εκβνιηαζκνύ Longer morbidity inθαη cases where από prognosis ηεis ζρεηηθή cases detected unaltered Εφρεςθ των αςκενειϊν με το μεγαλφτερο φορτίο αςκζνειασ ςτθν Less-radical Ελλάδα treatment which cures some early Overtreatment of questionable abnormalities cases Ηλικίεσ κινδφνου ςτισ οποίεσ εκδθλϊνονται και μποροφν να Resource savings Resource costs προλθφκοφν Reassurance for those with negative results False reassurance for those with false negative test Κλινικά αποτελεςματικοί results και οικονομικά αποδοτικοί προςυμπτωματικοί ζλεγχοι για τθν πρόλθψι τουσ Anxiety and sometimes morbidity for those with Εκτίμθςθ του κόςτουσ και των false-positive ωφελειϊν results από τθν εφαρμογι τουσ Hazard of screening test itself Τρόποσ οργάνωςθσ, αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ δήηεζε ηνπ ηξηπινύ εκβνιίνπ MMR (ηιαξά,εξπζξά θαη καγνπιάδεο) ηνπ εκβόιην γηα ηελ επαηίηηδα Β (Hepatitis B) θαη ηνπ εκβνιίνπ γηα ην κεληγγηηηδόθνθθν (Meningococcal C) Smith LM, Brassard P, Kwong JC et al. Factors associated with initiation and completion of the quadrivalent human papillomavirus vaccine series in an ontario cohort of grade 8 BMC Public Health 2011, 11:645 21

Συχνότητα χρήςησ Πηζαλές απαληήζεης ζε ζσλζήθες θρίζες Σκοπόσ και ςτόχοι Η διερεφνθςθ τθσ δυνατότθτασ εφαρμογισ εκνικϊν προγραμμάτων προςυμτωματικϊν ελζγχων για υψθλοφ φορτίου νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν Ελλάδα Advantages Disadvantages Επιμζρουσ Improved prognosis ςτόχοι for some Longer morbidity in cases where prognosis is cases detected unaltered Εφρεςθ των αςκενειϊν με το μεγαλφτερο φορτίο αςκζνειασ ςτθν Less-radical Ελλάδα treatment which cures some early Overtreatment of questionable abnormalities cases Ηλικίεσ κινδφνου ςτισ οποίεσ εκδθλϊνονται και μποροφν να Resource savings Resource costs προλθφκοφν Reassurance for those with negative results False reassurance for those with false negative test Κλινικά αποτελεςματικοί results και οικονομικά αποδοτικοί προςυμπτωματικοί ζλεγχοι για τθν πρόλθψι τουσ Anxiety and sometimes morbidity for those with Εκτίμθςθ του κόςτουσ και των false-positive ωφελειϊν results από τθν εφαρμογι τουσ Hazard of screening test itself Συνολική δαπάνη Τρόποσ οργάνωςθσ, αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ Πεγή: Εζληθή Σρνιή Δεκφζηαο Υγείαο 22

Πηζαλές απαληήζεης ζε ζσλζήθες θρίζες Μείωςη των περιςτατικϊν Τριτοβάκμια φροντίδα υγείασ Δευτεροβάκμια φροντίδα υγείασ Πρωτοβάκμια φροντίδα υγείασ και δθμόςια υγεία Μείωςη του κόςτουσ Κοινοτικι, οικογενειακι φροντίδα και αυτοεξυπθρζτθςθ αναγκϊν Πθγι: Peckam S, Exworthy M, (2003). Primary care in the UK. Basingstoke: Palgrave Mcmillan 23

Πηζαλές απαληήζεης ζε ζσλζήθες θρίζες Οιηθή επαλαθνξά ζηε Δηαθήξπμε ηεο Alma-Ata (WHO 1979) (α) Αλάπηπμε ηνπ πγεηνλνκηθνχ ηνκέα κε βάζε ηελ πξσηνβάζκηα θξνληίδα πγείαο, ηελ πξναγσγή ηεο πγείαο θαη ηελ ελίζρπζε ησλ πνιηηηθψλ δεκφζηαο πγείαο. (β) Πξνηεξαηνπνίεζε ησλ πνιηηηθψλ άξζεο ησλ αληζνηήησλ, κε πξνζήισζε ζηα θξηηήξηα ηεο ηζφηεηαο, ηεο θνηλσληθήο δηθαηνζχλεο θαη ηελ πγεία γηα φινπο. (γ) Έκθαζε ζηνπο θνηλσληθνχο πξνζδηνξηζηέο ηεο πγείαο, κε ηελ θηλεηνπνίεζε ηεο θνηλνηηθήο θαη δηαηνκεαθήο δξάζεο θαη ηελ αλάπηπμε ηνπ θνηλσληθνχ θεθαιαίνπ. (δ) Ελδπλάκσζε ησλ κεζφδσλ απνδνηηθήο ρξήζεο ησλ πφξσλ θαη εθαξκνγήο ηεο θαηάιιειεο ηερλνινγίαο. Πθγι: Declaration of Alma-Ata. International Conference on Primary Health Care, Alma-Ata, USSR, 6 12 September 1978. Available at <http://www.who.int/hpr/archive/docs/almaata.html>. 24

Εθνικό Πρόγραμμα Προςυμπτωματικοφ Ελζγχου ΕΠΠΕ για ενηλίκουσ ςτην Ελλάδα 80+ Πξνζπκπησκαηηθόο έιεγρνο γηα ξήμε αλεπξύζκαηνο θνηιηαθήο ανξηήο γηα άλδξεο ειηθίαο 65 εηώλ Πξνζπκπησκαηηθόο έιεγρνο γηα θαξθίλν ηνπ καζηνύ θάζε 3 έηε γηα γπλαίθεο ειηθίαο 50-70 εηώλ Πξνζπκπησκαηηθόο έιεγρνο γηα θαξθίλν ηνπ ηξαρήινπ ηεο κήηξαο γηα γπλαίθεο ειηθίαο 25-64 εηώλ θάζε 3 έηε 70 60 50 40 30 20 10 Πξνζπκπησκαηηθόο έιεγρνο γηα θαξθίλν ηνπ εληέξνπ θάζε 2 έηε γηα άλδξεο/ γπλαίθεο ειηθίαο 50 έσο 74 εηώλ Έιεγρνο θηλδύλνπ γηα θαξδηαθά λνζήκαηα, εγθεθαιηθό, δηαβήηε θαη λόζνπο ηνπ λεθξνύ θάζε 5 έηε γηα άλδξεο/γπλαίθεο ειηθίαο 40 έσο 74 εηώλ Ηιηθία 25

Κιηληθή Σκοπόσ αποηειεζκαηηθόηεηα και ςτόχοι ηφλ ΕΠΠΕ Γράθεκα 2: Μείσζε ηνπ θηλδύλνπ εκθάληζεο θξνπζκάησλ θαξθίλνπ ηνπ ηξαρήινπ ηεο κήηξαο γηα δηαθνξεηηθέο ζηξαηεγηθέο ΕΠΠΕ για καρκίνο του Η διερεφνθςθ τθσ πξνζπκπησκαηηθνύ δυνατότθτασ ειέγρνπ τραχ. τησ εφαρμογισ εκνικϊν προγραμμάτων μήτρασ προςυμτωματικϊν ελζγχων για υψθλοφ Το πρόγραμμα φορτίου μπορεί νοςθρότθτασ και κνθςιμότθτασ αςκενειϊν ςτθν να ςυμβάλει Ελλάδα ςτθ μείωςθ τθσ κνθςιμότθτασ Επιμζρουσκατά ςτόχοι 80% ενϊ ςε Εφρεςθ ςυνδυαςμό των αςκενειϊν με με το μεγαλφτερο φορτίο αςκζνειασ το εμβόλιο ςτθν ζναντι Ελλάδατου HPV είναι Ηλικίεσ ικανό κινδφνου να ςτισ οποίεσ εκδθλϊνονται και μποροφν να μειϊςειπρολθφκοφν τα κροφςματα καρκίνων Κλινικά ζωσ καιαποτελεςματικοί 95% και οικονομικά αποδοτικοί (Day, 1986, προςυμπτωματικοί Goldhaber- ζλεγχοι για τθν πρόλθψι τουσ Fiebert, Εκτίμθςθ 2008) του κόςτουσ και των ωφελειϊν από τθν εφαρμογι τουσ Πεγή: Goldhaber-Fiebert, 2008. Τρόποσ οργάνωςθσ, αποηθμίωςθσ και ενθμζρωςθσ του κοινοφ Day NE (1986) The epidemiological basis for evaluating different screening policies. In Screening for Cancer of the Uterine Cervix, Lyon:International Agency for Research on Cancer Goldhaber Fiebert DJ, Stout KN, Salomon AJ,Kuntz MK, Goldie JS, (2008). Cost Effectiveness of Cervical Cancer Screening With Human Papillomavirus DNA Testing and HPV 16,18 Vaccination. J Natl Cancer Inst, 100: 308 320 26

Εθνικό Πρόγραμμα Προςυμπτωματικοφ Ελζγχου Καρκίνοσ του μαςτοφ Ανάλυςη κόςτουσ Καρκίνοσ του τραχήλου τησ μήτρασ Καρκίνοσ του εντζρου Στοιχεία κόςτουσ Τιμι ( ) Στοιχεία κόςτουσ Τιμι ( ) Στοιχεία κόςτουσ Τιμι ( ) Διοικθτικό κόςτοσ (προςκλιςεισ, ραντεβοφ) 3 Διοικθτικό κόςτοσ 3 Διοικθτικό κόςτοσ 3 Κλινικι εξζταςθ 20 Κλινικι εξζταςθ 20 Κλινικι εξζταςθ 20 Μαςτογραφία 9.95 Εξζταςθ Παπανικολάου 6.66 FOB test 2.26 Σφνολο Πθγι: ΠΔ 157/1991,ΦΕΚ Α 62 32.95 Σφνολο 29.66 Σφνολο 35.26 ΠΔ 127/2005,ΦΕΚ Α 182. ΠΔ 427/1991, ΦΕΚ Α 156. 27

Εθνικό Πρόγραμμα Προςυμπτωματικοφ Ελζγχου Ετήςιο κόςτοσ ΕΠΠΕ Έτοσ 1 (20%) Έτοσ 2 (30%) Έτοσ 3 (40%) Έτοσ 4 (50%) Έτοσ 5 (75%) Καρκίνοσ του μαςτοφ 2.936.848 4.405.271 5.873.695 7.342.119 11.013.178 Καρκίνοσ του τραχιλου τθσ μιτρασ 6.537.330 9.805.994 13.074.659 16.343.324 24.514.986 Καρκίνοσ του παχζοσ εντζρου 3.655.305 5.482.957 7.310.610 9.138.262 13.707.393 28

Οικονομική αποδοτικότητα εναλλακτικϊν ςτρατηγικϊν για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου τησ μήτρασ Παρέκβαζε Ηιηθία Σστλόηεηα ειέγτοσ (έηε) Δείθηες θόζηοσςαποηειεζκαηηθόηεηας Pap test with HPV triage 25-65 5 $1,500 - $2,600/LYG Pap test > 20 5 $3,100/LYG Pap test with HPV triage 30-60 5 $3,700/LYG Pap test with HPV triage 20-65 5 $5,500/ LYG Pap test with HPV triage 25-65 3 $5,900 - $9,000/LYG Pap test >18 4 $9,400/LYG Pap test 25-30, combination Pap test & HPV DNA test 30-65 25-65 5 $9,800/LYG Pap test with HPV triage 30-60 3 $12,500/LYG Pap test 20-30, combination Pap test & HPV DNA test 30-65 20-65 5 έηε $13,800/LYG Liquid Pap test with HPV DNA triage for ASC-US >18 4 $20,600/LYG Pap test 25-30, combination Pap test & HPV DNA test 30-65 25-65 3 $25,600 - $26,300/LYG Pap test 25-29, HPV DNA test >30 >25 2 $28,000/LYG Combination Pap test & HPV DNA test 30-60 5 $32,700/LYG Pap test 20-30, combination Pap test & HPV DNA test 30-65 20-65 αλά 3 έηε 20-39 εηώλ θαη αλά 5 έηε 40-65 εηώλ $33,200/LYG Pap test 20-29, HPV DNA test >30 > 20 2 $34200/LYG Goldie SJ,et al., (2004).. Cost-effectiveness of human papillomavirus DNA testing for cervical cancer screening in women aged 30 years or more. Obstet Gynecol 103:619-31 29 Kim J., et al., (2002). Cost-effectiveness of alternative triage strategies for atypical squamous cells of undetermined significance. JAMA. 287:2382 90.

Οικονομική αποδοτικότητα εναλλακτικϊν ςτρατηγικϊν για την πρόληψη του καρκίνου του τραχήλου τησ μήτρασ Παρέκβαζε Ηιηθία Σστλόηεηα ειέγτοσ (έηε) Δείθηες θόζηοσςαποηειεζκαηηθόη εηας Combination Pap test & HPV DNA test 30-60 3 $37,400/LYG Pap test 25-29, HPV DNA with Pap triage >30 >25 3 $53,000/LYG Pap test 20-29, Combination Pap test & HPV DNA test > 20 2 $56,300/LYG Pap test 20-30, combination Pap test & HPV DNA test 30-65 20-65 3 $75,900/LYG Pap test 20-29, HPV DNA with Pap triage >30 > 20 3 $78,000/LYG Liquid Pap test with HPV DNA triage for ASC-US >18 3 $95,300/LYG Pap test 25-29, HPV DNA with Pap triage >30 >25 2 $105,000/LYG Pap test > 20 1 $108,000/LYG Pap test 20-29, HPV DNA with Pap triage >30 > 20 2 $113,000/LYG Pap test 20-29, HPV DNA test >30 > 20 1 $186,500/LYG Liquid Pap test < 30, combination Liquid Pap & HPV DNA test >30 >18 3 $228,000/LYG Liquid Pap test with HPV DNA triage for ASC-US >18 2 $257,400/LYG Liquid Pap test < 30, combination Liquid Pap & HPV DNA test >30 >18 2 $452,000/LYG Liquid Pap test < 30, combination Liquid Pap & HPV DNA test >30 >18 1 $2,215,100/LYG Kim J., et al (2005). Cost-effectiveness of human papillomavirus DNA testing in the United Kingdom, The Netherlands, France, and Italy. J Natl Cancer Inst 97(12):888 9 Sroczynski G., et al (2010).Decision-analytic modeling to evaluate the long-term effectiveness and cost-effectiveness of HPV-DNA testing in primary cervical cancer screening in Germany. GMS Health Technology Assessment 6:1-13 30

Κόςτοσ, προςδόκιμο επιβίωςησ και κίνδυνοσ ανάπτυξησ καρκίνο του τραχήλου τησ μήτρασ με εναλλακτικζσ ςτρατηγικζσ προςυμπτ. ελζγχου 31

Κόςτοσ και προςδόκιμο επιβίωςησ με εναλλακτικζσ ςτρατηγικζσ προςυμπτωματικοφ ελζγχου 32

Η οικονομική αποδοτικότητα του εμβολίου Συγγραφείσ (ζτοσ δθμοςίευςθσ) Χϊρα Στόχοσ του εμβολίου Οπτικι Χρονικόσ ορίηοντασ Κόςτοσ ανά QALY Sanders and Taira (2003) Ηνωμζνεσ Πολιτείεσ HPV 16/18 Δεν αναφζρεται Εφόρου ηωισ I$26,641 Goldie et al. (2004) a Ηνωμζνεσ Πολιτείεσ HPV 16/18 Κοινωνικι Εφόρου ηωισ I$28,007 Taira et al. (2004) Ηνωμζνεσ Πολιτείεσ HPV 16/18 Δεν αναφζρεται Εφόρου ηωισ I$17,073 Brisson et al. (2007) a Καναδάσ HPV 6/11/16/18 Υπουργείο Υγείασ Εφόρου ηωισ I$17,906 I$27,585 Elbasha et al. (2007) a Ηνωμζνεσ Πολιτείεσ HPV 6/11/16/18 Σφςτθμα Υγείασ 100 ζτθ I$3,147 Ginsberg et al. (2007) Ιςραιλ HPV 6/11/16/18 Υπουργείο Υγείασ 100 ζτθ I$81,404 Insinga et al. (2007) a Μεξικό HPV 6/11/16/18 Σφςτθμα Υγείασ 100 ζτθ I$2,887 Kulasingam et al. (2007) Αυςτραλία HPV/16/18 Κυβζρνθςθ 12-85 ζτθ I$14,137 Bergeron et al. (2008) a Γαλλία HPV 6/11/16/18 Σφςτθμα Υγείασ 14-85 ζτθ I$9,594 Chesson et al. (2008) Ηνωμζνεσ Πολιτείεσ HPV 6/11/16/18 Κοινωνικι 12-99 ζτθ I$4,147/I$15,631 Dasbach et al. (2008) a Ηνωμζνο Βαςίλειο HPV 6/11/16/18 Σφςτθμα Υγείασ 100 ζτθ I$9,052 Jit et al. (2008) Ηνωμζνο Βαςίλειο HPV 6/11/16/18 Πάροχοσ Φροντίδασ Υγείασ 100-ζτθ I$33,745 Πηγή: Puig-Junoy & Valcarcel, 2009 33

Οικονομική αποδοτικότητα υπό προυποθέςεισ Τα απνηειέζκαηα ηεο πιεηνςεθίαο ησλ κειεηψλ είλαη ζεηηθά ζε φξνπο θφζηνπο απνηειεζκαηηθφηεηαο, δεδνκέλσλ ησλ θνηλά απνδεθηψλ νξίσλ ρξεκαηνδφηεζεο λέσλ ηερλνινγηψλ θάζε ζπζηήκαηνο πγείαο Προϋποθέζεις και Παραδοτές δηάξθεηα αλνζίαο εθ φξνπ δσήο πςειή θιηληθή απνηειεζκαηηθφηεηα (75%-100%) πςειή πιεζπζκηαθή θάιπςε (70% έσο 95% ) πιεζπζκφο-ζηφρνο έθεβεο γπλαίθεο (12-14 εηψλ) Πηγή: Puig-Junoy & Valcarcel, 2009 34

Οικονομική αποδοτικότητα υπό προυποθέςεισ Δεδνκέλσλ ησλ θιηληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ απνηειεζκάησλ ηνπ εκβνιίνπ θαη ππφ ην πξίζκα ηεο αιιαγήο ηεο ηερλνινγίαο παξαγσγήο θξίλεηαη απαξαίηεηε ε κεηαθνξά πφξσλ πξνο αλαβάζκηζε θαη βειηίσζε ηεο νξγάλσζεο ηνπ Εζληθνχ Πξνγξάκκαηνο Εκβνιηαζκνχ κε ζηφρν ηελ άξζε ησλ εκπνδίσλ ζηελ πξφζβαζε θαη ηελ αχμεζε ηεο πιεζπζκηαθήο θάιπςεο ζην επίπεδν πνπ δηαζθαιίδεηαη ε νηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα ησλ παξεκβάζεσλ 35

Συνδυαςμόσ προςυμπτωματικού ελέγχου και εμβολιαςμού Παξ φια απηά, κηα ζπλδπαζηηθή ζηξαηεγηθή πξνζπκπησκαηθνχ ειέγρνπ θαη εκβνιηαζκνχ έρεη σο απνηέιεζκα: ηελ θζίλνπζα νξηαθή απνηειεζκαηηθφηεηα ησλ ειέγρσλ θαη ηελ αχμεζε ηνπ ζπλνιηθνχ θφζηνπο Επνκέλσο, ε απνδνηηθφηεηα ηνπ εκβνιηαζκνχ ζε φξνπο θφζηνποαπνηειεζκαηηθφηεηαο ζα ήηαλ ειθπζηηθφηεξε αλ: κεησλφηαλ ε ζπρλφηεηα δηεμαγσγήο ηνπ πξνζπκπησκαηηθνχ ειέγρνπ κεηαηίζεην ρξνληθά ε έλαξμή ηνπο (Haug, 2008) Ελ ηνχηνηο κηα κείσζε ηεο ζπκκεηνρήο ζην πξφγξακκα πξνζπκπησκαηηθνχ ειέγρνπ, ππφ ηε βεβαηφηεηα ηεο αλνζίαο ηνπ εκβνιίνπ, ζα αληηζηάζκηδε ηα αλακελφκελα νθέιε ηνπ εκβνιηαζκνχ (Bergeron et al., 2008) Haug, C.J., (2008). Human papillomavirus vaccination reasons for caution. N. Engl. J. Med. 359, 861 862 Bergeron, C., Largeron, N., Mcallister, R., Mathevet, P., Remy, V., (2008). Cost-effectiveness analysis of the introduction of a quadrivalent human papillomavirus vaccine in France. Intl. J. Technol. Assess. Health Care 24 (1), 19 36

Συνδυαςμόσ προςυμπτωματικού ελέγχου και εμβολιαςμού Kulasingam SL, Myers ER (2003). Potential Health and Economic Impact of Adding a Human Papillomavirus Vaccine to Screening Programs. JAMA. 290(6):781-789. 37

Συνδυαςμόσ προςυμπτωματικού ελέγχου και εμβολιαςμού Ωο εθ ηνχηνπ, ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη ε εκβνιηαζηηθή θάιπςε ζα αλέιζεη ζε ηθαλνπνηεηηθά επίπεδα θαη δεδνκέλνπ φηη αλακέλεηαη ε εηζαγσγή λένπ εκβνιίνπ ην νπνίν ζα πξνζηαηεχεη απν πεξηζζφηεξνπο νξφηππνπο ηνπ ηνπ, ζα πξέπεη αλ εμεηαζηεί ε πεξίπησζε πηνζέηεζεο ελφο πξνγξάκκαηνο πξνζπκπησκαηηθνχ ειέγρνπ δχν ηαρπηήησλ φπνπ ε ζπρλφηεηα ειέγρνπ θαη ν πιεζπζκφο-ζηφρνο ζα θαζνξίδεηαη απν ηελ πξφηεξε δηελέξγεηα ή κε ηνπ εκβνιίνπ 38

Συμπεράςματα Η αζθνχκελε πνιηηηθή εμπγίαλζεο ηεο ειιεληθήο νηθνλνκίαο πξνυπνζέηεη κείδνλεο αιιαγέο ζην ηνκέα ηεο πγείαο κε θχξην ζηφρν ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο δεκφζηαο δαπάλεο. Ταπηφρξνλα, ε θξίζε ζηελ πξαγκαηηθή νηθνλνκία θαη ε απνπζία αλαπηπμηαθψλ κεραληζκψλ νδεγεί ζε επηδείλσζε ηελ πιεηνςεθία ησλ καθξννηθνλνκηθψλ δεηθηψλ κε απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηεο αλεξγίαο θαη ηε κείσζε ηνπ δηαζέζηκνπ εηζνδήκαηνο θαη ζπλεπψο ηε κείσζε ηεο ηδησηηθήο δαπάλεο. Ωο εθ ηνχηνπ εγείξνληαη βάζηκα εξσηεκαηηθά γηα ηελ εθηθηφηεηα δηαηήξεζεο ελφο ηθαλνπνηεηηθνχ επηπέδνπ ππεξεζηψλ πγείαο ζε ζπλζήθεο δξακαηηθήο κείσζεο ησλ δηαζέζηκσλ πγεηνλνκηθψλ πφξσλ. 39

Συμπεράςματα Επηπιένλ, δεδνκέλεο ηεο εμάξηεζεο ηεο δήηεζεο γηα ππεξεζίεο πξφιεςεο απφ θνηλσληθννηθνλνκηθνχο παξάγνληεο, αλακέλεηαη φηη ππφ ζπλζήθεο νηθνλνκηθήο θξίζεο ε δήηεζε γηα πξνζπκπησκαηηθφ έιεγρν θαη ε ζπκκεηνρή ζην εζληθφ πξφγξακκα εκβνιηαζκνχ ζα κεησζεί ζεκαληηθά, κε απνηέιεζκα ηελ επηδείλσζε θαηλνκέλσλ αληζφηεηαο ζηελ πξφζβαζε θαη ζηα απνηειέζκαηα θαζψο θαη ζηελ ελίζρπζε ηνπ θχκαηνο ηεο δήηεζεο πξνο δεπηεξνβάζκηεο ππεξεζίεο πγείαο, ε πξνζθνξά ησλ νπνίσλ, δεδνκέλεο ηεο ρξεκαηνδνηηθήο δπζθακςίαο πνπ παξαηεξείηαη, εκθαλίδεη ηζρπξέο ελδείμεηο ππνρψξεζεο. 40

Συμπεράςματα Καηά ζπλέπεηα, ε δηαζθάιηζε επαξθνχο πνζφηεηαο αγαζψλ θαη ππεξεζηψλ πγείαο ζηηο πεξηνξηζηηθέο ζπλζήθεο ηεο ζπγθπξίαο απαηηεί ηελ αιιαγή ηεο «ηερλνινγίαο παξαγσγήο», κέζσ ηεο απνκάθξπλζε απφ ην πεξηνξηζηηθφ ηερληθφ βηνταηξηθφ παξάδεηγκα ηεο πγείαο θαη ηεο κεηαθνξάο πφξσλ ζηελ πξσηνβάζκηα πγεία θαη ζηε δεκφζηα πγεία Η πηνζέηεζε ελφο εζληθνχ πξνγξάκκαηνο πξνζπκπησκαηηθνχ ειέγρνπ θαη ε ελδπλάκσζε ηνπ εζληθνχ πξνγξάκκαηνο εκβνιηαζκνχ δχλαηαη λα εληζρχζεη ηελ ζηξνθή πξνο ην λέν παξάδεηγκα ηνπ πγεηνλνκηθνχ ηνκέα θαη λα ζπκβάιιεη ζηελ κεξηθή άξζε ησλ επηπηψζεσλ ηεο θξίζεο θαη ζηελ αχμεζε ηεο απνδνηηθφηεηαο ηνπ ζπζηήκαηνο πγείαο ππν ηνπο πθηζηάκελνπο πεξηνξηζκνχο 41

Ευχαριςτϊ θερμά για την προςοχή ςασ! 42