Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΩΝ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΗΣ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΝΟΣΟΥ Γαργάνη Κωνσταντίνα: ΤΕ Νοσηλεύτρια Σ/Μ ΓΝΘ Παπανικολάου
Η στεφανιαία νόσος είναι µία πάθηση των αρτηριών της καρδιάς που οφείλεται σε αθηροσκλήρωση των στεφανιαίων αρτηριών και προκαλεί στένωση στον αυλό τους, µε συνέπεια την εµφάνιση κλινικών συνδρόµων (στηθάγχη, οξύ έµφραγµα του µυοκαρδίου, αιφνίδιο θάνατο)
Ελλάδα κάθε χρόνο 9500 άτοµα πεθαίνουν από ισχαιµική καρδιοπάθεια: 25% πεθαίνει τις 3 πρώτες ώρες από την έναρξη των ενοχληµάτων και συνήθως εκτός νοσοκοµείου 10-15% πεθαίνει τις επόµενες 4 εβδοµάδες Αυτοί που επιβιώνουν παρουσιάζουν 5πλάσια πιθανότητα θανάτου τα επόµενα 5 χρόνια σε σχέση µε τα άτοµα χωρίς ιστορικό ΕΜ
Προδιαθεσικοί παράγοντες ή παράγοντες κινδύνου (Risk Factors). η στεφανιαία νόσος είναι από αιτιολογική άποψη µια πολυπαραγοντική νόσος. υπάρχουν ορισµένοι παράγοντες η παρουσία των οποίων προδιαθέτει-συσχετίζεται µε αυξηµένη πιθανότητα εµφάνισης της νόσου στο εγγύς ή απώτερο µέλλον.
Προδιαθεσικοί παράγοντες είναι καθοριστικοί για την εκτίµηση του βαθµού του κινδύνου που διατρέχει ένα άτοµο για τη µελλοντική εµφάνιση ΣΝ αποτελούν στόχο θεραπευτικών παρεµβάσεων
τροποποιήσιµοι και µη τροποποιήσιµοι µόνο στους τροποποιήσιµους µπορούµε να παρέµβουµε προληπτικά, ενώ η παρουσία των µη τροποποιήσιµων επηρεάζει την απόφαση για το βαθµό παρέµβασης.
Mη Τροποποιήσιµοι Ηλικία Φύλο Θετικό οικογενειακό ιστορικό
Τροποποιήσιµοι Δυσλιπιδαιµία Αρτηριακή υπέρταση Κάπνισµα Σακχαρώδης διαβήτης Παχυσαρκία Καθιστική ζωή Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες
Δυσλιπιδαιµία Υπερλιποπρωτειναιµία (αυξηµένη LDL,τριγλυκερίδια) Υπερχολιστεριναιµία
υπάρχει ανάστροφη συσχέτιση της HDL και της στεφανιαίας νόσου η πυκνότητα της HDL είναι µεγαλύτερη στις γυναίκες και αυξάνει µε τη χορήγηση οιστρογόνων, τη µέτρια χρήση οινοπνεύµατος και τη σωµατική άσκηση ελάττωση των λιποπρωτεϊνών σε άτοµα µε δυσλιπιδαιµία πριν από την εκδήλωση της νόσου, µειώνει την πιθανότητα εµφάνισης στεφανιαίας νόσου
Αρτηριακή υπέρταση ΑΠ>140/90 mmηg Γραµµική συσχέτιση Α/Υ-Σ/Ν
Η υπέρταση προκαλεί αθηροσκλήρωση: η υπερπλασία των λείων µυϊκών ινών λόγω της αυξηµένης τάσης στο τοίχωµα των αγγείων και η βλάβη των ενδοθηλιακών κυττάρων έχει αποτέλεσµα την προσκόλληση των αιµοπεταλίων στο τραυµατισµένο ενδοθήλιο. Η υπερτροφία της αριστερής κοιλίας συνοδεύεται συχνά από κοιλιακές αρρυθµίες και αυξηµένη επίπτωση αιφνίδιου θανάτου.
Κάπνισµα οι καπνιστές έχουν 70% µεγαλύτερη πιθανότητα εµφάνισης στεφανιαίας νόσου σε σχέση µε τους µη καπνιστές υπάρχει συνέργεια ανάµεσα στο κάπνισµα και στους άλλους παράγοντες κινδύνου
Νικοτίνη-CO:διαταραχή του ισοζυγίου µεταξύ προσφοράς και απαιτήσεων του µυοκαρδίου σε οξυγόνο => Σ/Ν προκαλεί µείωση της λειτουργικότητας της αριστερής κοιλίας, µείωση του χρόνου επιβίωσης των αιµοπεταλίων και συγκόλληση αυτών
Σακχαρώδης διαβήτης από αγγειογραφική απεικόνιση των στεφανιαίων αγγείων στους διαβητικούς προκύπτει: διάχυτη προσβολή των στεφανιαίων αρτηριών µε αθηρωµάτωση ελαττωµένη αναδιαµόρφωση στην ανάπτυξη της αθηρωµατικής πλάκας ελαττωµένη διατασιµότητα των στεφανιαίων αγγείων.
Η πρώτη εκδήλωση της στεφανιαίας ανεπάρκειας στους διαβητικούς ασθενείς είναι η σταθερή στηθάγχη και κατά δεύτερο λόγο το ΕΜ, το οποίο µπορεί να εµφανισθεί χωρίς την τυπική κλινική εικόνα(σιωπηρό ΕΜ )
Παχυσαρκία προκαλεί αύξηση της στάθµης των λιπιδίων και της αρτηριακής πίεσης συχνότερα πάσχουν από ΣΝ εκείνοι οι οποίοι έχουν περίµετρο κοιλιάς στο ύψος του οµφαλού µεγαλύτερη από την περίµετρο που λαµβάνεται χαµηλότερα στο ύψος των λαγονίων ακανθών
Καθιστική ζωή ευνοεί την παχυσαρκία, την ελάττωση της ζωτικής χωρητικότητας των πνευµόνων και την ταχυκαρδία άτοµα που παρουσιάζουν 2 από τα 3 αυτά χαρακτηριστικά της καθιστικής ζωής, κινδυνεύουν κατά τα επόµενα 12 χρόνια 5 φορές περισσότερο από ΣΝ από ότι τα ασκούµενα
Η σωµατική άσκηση οδηγεί σε: αύξηση της προστατευτικής HDL αύξηση της κυτταρικής ευαισθησίας στην ινσουλίνη βελτίωση του σακχάρου του αίµατος στους διαβητικούς ελάττωση της ΑΠ ελάττωση του καπνίσµατος µείωση της παχυσαρκίας
Ψυχοκοινωνικοί παράγοντες Η συµπεριφορά τύπου Α ενός ατόµου, χαρακτηρίζεται από επιθετικότητα, ανταγωνιστικότητα και αίσθηµα «χρονικής πίεσης» Stress κοινωνική κινητικότητα καταστάσεις µε µεγάλη συναισθηµατική επιβάρυνση
Άλλοι παράγοντες: έλλειψη οιστρογόνων οµοκυστείνη ( βλάβη στο αγγειακό ενδοθήλιο) λιποπρωτείνη α(λόγω θροµβώσεων)
Η συνύπαρξη 2 ή περισσοτέρων παραγόντων κίνδυνου σε ένα άτοµο αυξάνει µε γεωµετρική πρόοδο την πιθανότητα εµφάνισης Σ/Ν. Ο ένας παράγοντας µεγεθύνει το βλαπτικό ρόλο του άλλου και όταν συνυπάρχουν πολλοί παράγοντες δρουν επιπρόσθετα
Επίλογος Η στεφανιαία νόσος ευθύνεται για ποσοστό 10% των ετήσιων θανάτων Ιδιαίτερη µνεία λοιπόν θα πρέπει να δοθεί στην πρόληψη, πρωτογενή και δευτερογενή (πολιτεία - επαγγελµατίες υγείας-κοινωνικό σύνολο)
ευχαριστώ