H επίδραζε ηες άζθεζες ζηελ οζηεοπόρωζε θαη ζηελ ποηόηεηα δωής ηωλ αζζελώλ ΚΑΣΟΤΠΑΚΗ ΓΗΜΗΣΡΗ Φσζηοζεραπεσηής Δργ.ζσλεργάηες ΑΣΔΙ-Θ
Οζηεοπόρωζε θαη άζθεζε (εηζαγωγή) Απνηειεί θαηά θύξην ιόγν γπλαηθεία λόζν Οζηηθή απώιεηα ιόγν έιιεηςεο νηζηξνγόλσλ Τν νζηενπνξσηηθό ζύλδξνκν, ηδίσο ζηηο γπλαίθεο, κεηά ηελ εκκελόπαπζε, έρεη πνιιαπιέο αηηίεο: Οξκνληθέο, Μεηαβνιηθέο, Δηαηηηηηθέο Ο ηξόπνο δσήο (απηνθίλεην, αζαλζέξ, ππνινγηζηέο) Καθή δηαηξνθή (θάζη-θνύλη) Έιιεηςε θπζηθήο δξαζηεξηόηεηαο
Οζηεοπόρωζε θαη άζθεζε (εηζαγωγή) Θεσξείηαη δεκόζην πξόβιεκα αθνύ επεξεάδεη 75 εθθαηνκύξηα άηνκα αλά ηελ πθήιην Τν θόζηνο ησλ λνζειείσλ απμάλεηαη όζν απμάλεηαη ν πιεζπζκόο ηεο 3εο ειηθίαο (Chan, et al. 1996) Η ρξήζε πξνεγκέλσλ ηερλνινγηθά κέζσλ γηα ηελ δηάγλσζε ηεο νζηηθήο ππθλόηεηαο πξηλ από θαηάγκαηα έρεη ζεκαληηθά βνεζήζε ζηελ δηάγλσζε Η έξεπλα γηα ηελ άζθεζε ζα πξέπεη λα απνηειεί έλα αθόκε κέζν γηα ηελ θαηαπνιέκεζε ηεο αζζέλεηαο
O ρόιος ηες άζθεζες ζηελ πρόιεψε ηες οζηεοπόρωζες Ι Η πξνιεπηηθή παξέκβαζε πξέπεη λα μεθηλά από κηθξέο ειηθίεο όπνπ ε θπζηθή δξαζηεξηόηεηα είλαη ηδηαίηεξα ζεκαληηθή ζηηο δύν πξώηεο δεθαεηίεο Καηά ηελ ηξίηε δεθαεηία ηεο δσήο, κέρξη ηελ επίηεπμε ηεο θνξύθσζεο ηεο νζηηθήο ππθλόηεηαο ζπληζηάηαη ζπζηεκαηηθή θαη ζπλερείο άζθεζε γηα ην κέγηζην απνηέιεζκα Σηα δύν θύια κέρξη ηελ επίηεπμε ηεο θνξύθσζεο (θαη κέρξη ηελ εκκελόπαπζε ζηηο γπλαίθεο) αθνινπζεί ειηθηνεμαξηώκελε νζηηθή απώιεηα Η γπκλαζηηθή εδώ παίδεη ξόιν πξνθπιαθηηθό θαζώο κε ζπκπιεξώκαηα αζβεζηίνπ θαη νξκνληθή ζεξαπεία απμάλεηαη ε επίδξαζε ηεο ζηα νζηά Μεκνλσκέλε ζεξαπεία (αζβεζηίνπ, νξκνλώλ, άζθεζεο) δελ έρεη ηα απνηειέζκαηα ηνπ ζπλδπαζκνύ
O ρόιος ηες άζθεζες ζηελ πρόιεψε ηες οζηεοπόρωζες ΙΙ Παξά ηελ ρξήζε ζύγρξνλσλ ηαηξηθώλ κέζσλ ε άζθεζε ζεσξείηαη ν ζεκαληηθόηεξνο ηξόπνο παξέκβαζεο Η πξνιεπηηθή ηεο αμία δελ πεξηνξίδεηαη κόλν ζηελ δπλαηόηεηα ειαρηζηνπνίεζεο απώιεηαο ηνπ αζβεζηίνπ ζηα νζηά αιιά θαη ζηελ δπλαηόηεηά κείσζεο ησλ πηώζεσλ θαη θαη επέθηαζε ησλ θαηαγκάησλ (Thimian, 2002) H εληαηηθή άζθεζε ζπκβάιιεη ζηελ αύμεζε νζηηθήο κάδαο δξώληαο επηθνπξηθά θαη απμάλνληαο ηελ νζηηθή ππθλόηεηα
O ρόιος ηες άζθεζες ζηελ πρόιεψε ηες οζηεοπόρωζες ΙΙΙ Απηνζθνπόο δελ είλαη κόλν ε πγεία απηώλ πνπ γπκλάδνληαη αιιά ε δπλακηθή ηζνξξνπία, ε κπτθή δύλακε, ε ζηάζε ηνπ ζώκαηνο θαη ε ζηαζεξόηεηα ηεο ζηάζεο Η άζθεζε εηδηθά ζηνλ γπλαηθείν πιεζπζκό είλαη πνιύ ζεκαληηθή αθνύ 8 ζηα 10 άηνκα πνπ πξνζβάιινληαη από ηελ αζζέλεηα είλαη γπλαίθεο Σε έξεπλα κε ρξήζε ζπλδπαζκνύ άζθεζεο θαη ζπκπιεξσκάησλ (αζβεζηίνπ θιπ) παξαηεξήζεθε απμεκέλε νζηηθή ππθλόηεηα ζε ζρέζεη κε απηό ηνπ ειέγρνπ. Τν γθξνππ ηνπ νηζηξνγόλνπ παξνπζίαζε ηηο κεγαιύηεξεο βειηηώζεηο αιιά θαη παξελέξγεηεο (Prince, et al. 2001)
O ρόιος ηες άζθεζες ζηελ πρόιεψε ηες οζηεοπόρωζες Ο κεραληζκνί ηεο άζθεζεο σο κέζν πξόιεςεο ζηελ νζηενπόξσζε θαζώο θαη ην είδνο/κνξθή ηεο άζθεζεο πνπ ελδείθλπηαη δελ είλαη μεθάζαξν Βνεζά: Σηελ αύμεζε ηεο νζηηθήο ππθλόηεηαο Σηελ κπτθή ελδπλάκσζε Σηελ ειάηησζε ηεο απόηνκεο κείσζεο ηεο νζηηθήο κάδαο κεηά ηελ εκκελόπαπζε Σηελ πξόιεςε θαη θαηαπνιέκεζε ηεο νζηενπόξσζεο
Η άζθεζε θαη ε βειηίωζε ηες ποηόηεηας δωής ζηελ οζηεοπόρωζε Ι Τα νζηενπνξσηηθά θαηάγκαηα απνηεινύλ έλα απ ηα κεγαιύηεξα πξνβιήκαηα γηα ηνπο αζζελείο Η πξόιεςε κείσζε θαη απνθπγή ησλ πηώζεσλ είλαη ζεκαληηθή όζν θαη ε θαξκαθεπηηθή αληηκεηώπηζε ηεο αζζέλεηαο Τα θαηάγκαηα επηθέξνπλ δξακαηηθέο αιιαγέο ζηελ πνηόηεηα δσήο ησλ αζζελώλ θαη θαη ζε πνιιέο πεξηπηώζεηο ηνλ ζάλαην
Η άζθεζε θαη ε βειηίωζε ηες ποηόηεηας δωής ζηελ οζηεοπόρωζε ΙI H άζθεζε ηνπ Τάτ Τζί είλαη κία κνξθή πνπ ζα πξέπεη λα κειεηεζεί εθηελέζηεξα αθνύ ε ρξήζε ηεο απνδεδεηγκέλα βνεζά ζηελ θαιή ηζνξξνπία ηνπ ζώκαηνο, έρεη ρακειή ηαρύηεηα θίλεζεο, βειηηώλεη ηελ θπζηθή θαηάζηαζε, ηελ ειαζηηθόηεηα, ηελ κπτθή δύλακε θαη κεηώλεη ηελ εππάζεηα ζηηο πηώζεηο Παξόκνηεο αζθήζεηο κείσλνπλ ηνλ θίλδπλν πνιιαπιώλ πηώζεσλ θαηά 47% ζε ειηθησκέλα άηνκα θαζώο θαη ηνλ θόβν ηεο πηώζεο πνπ κπνξεί λα επεξεάδεη ηελ πνηόηεηα δσήο ησλ αζζελώλ (Wolf, et al. 1996)
Η άζθεζε θαη ε βειηίωζε ηες ποηόηεηας δωής ζηελ οζηεοπόρωζε ΙII Σε έξεπλεο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ δηαθνξεηηθα πξνγξάκκαηα σο πξνο ηελ κνξθή ηνπο (θαη νίθνλ θνηλσληθήο βάζεο) θαη ζπλδπαζκνί αζθήζεσλ αεξνβηθήο (πεξπάηεκα) θαη κπτθήο ελδπλάκσζεο ζε γπλαίθεο κεηά ηελ εκκελόπαπζε παξαηεξήζεθε βειηίσζε παξακέηξσλ όπσο ε δπλακηθή ηζνξξνπία θαη ε κπτθή δύλακε, θαζώο θαη βειηίσζε ζηελ αληίιεςε γηα ηελ πνηόηεηα δσήο ησλ αζζελώλ (Papaioannou et al. 2002, Carter, et al. 2002)
σκπεράζκαηα Η άζθεζε είλαη ζεκαληηθό κέζν γηα ηελ πξόιεςε θαη αληηκεηώπηζε ηεο αζζέλεηαο ηεο νζηενπόξσζεο Απμάλεη ηελ νζηηθή κάδα θαη παξακέηξνπο πνπ βνεζνύλ ζηελ βειηίσζε ηεο πνηόηεηαο δσήο ησλ αζζελώλ κεηώλνληαο ηνλ θίλδπλν ησλ πηώζεσλ θαη νζηενπνξσηηθώλ θαηαγκάησλ Η πξαθηηθή ηεο εθαξκνγή έγγπηαη ζηελ ζεσξεηηθή βάζε ησλ πξνγξακκάησλ άζθεζεο θαη ζηελ πξνώζεζε κνληέισλ άζθεζεο πνπ ζα είλαη αζθαιείο γηα ηα άηνκα κε νζηενπόξσζε
Βηβιηογραθία Carter, N.D., Khan, K.M., McKay, H.A., Moira, P.A., Waterman, C., Heinonen, A., et al. (2002). Community-based exercise program reduces risk factors for falls ini 65- to 75- year-old women with osteoporosis: randomized controlled trial. Journal of Canadian Medical Association, 167(9), 997-1004. Chan, K.M., Anderson, M., & Lau, E.M.C. (2003). Exercise interventions: defusing the world s osteoporosis time bomb. Bulletin of the World Health Organization, 81, 827-830. Ιwamoto, J., Takeda, T., & Ichimura, S. (2001). Effect of exercise and detraining on bone mineral density in postmenopausal women with osteoporosis. Journal of Orthopaedic Science, 6(2), 128-132. Papaioannou, A., Adachi, J.D., Winegard, K., Ferko, N., Parkinson, W., Cook, R.J., et al. (2003). Efficacy of home-based exercise for improving quality of life among elderly women with symptomatic osteoporosis-related vertebral fractures. Preisinger, E., Alacamlioglu, Y., Pils, K., Bosina, E., Metka, M., Schneider, B., et al. (1996). British Journal of Sports Medicine, 30(3), 209-212. Prince, R.L., Smith, M., Dick, I.M., Price, R.I., Webb, P.G., Henderson, N.K., et al. (1991). Prevention of postmenopausal osteoporosis. A comparative study of exercise, calcium supplementation, and hormone replacement therapy. The New England Journal of Medicine, 325(17), 1189-1195. Thimian, B., (2002). Make no bones about it: use it or lose!vegeterian, 21(3), 1-5. Wolf, S.L., Barnbart, H.X., Kutner, N.G., McNeely, E., Coogler, C., Xu, T.S., et al. (1996). Reducing fraility in older person: an investigation of Tai Chi and computerized training. Journal of the American Geriatrics Society, 44, 489-497.