Βασιλική Ψάρρα, MSc Επιμελήτρια Β Ψυχιατρικής Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής

Βασιλική Ψάρρα, MSc Επιμελήτρια Β Ψυχιατρικής Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής

Εισαγωγή Η διάγνωση καρκίνου του μαστού αποτελεί ιδιαίτερα τραυματικό γεγονός 1,2 Στην τελευταία έκδοση του Diagnostic and Statistical Manual-IV-TR περιλαμβάνονται οι απειλητικές για τη ζωή ασθένειες ως εν δυνάμει τραυματικά γεγονότα (Αmerican Psychiatric Association, 2000) Μπορεί να οδηγήσει στην εκδήλωση ψυχιατρικών διαταραχών κατά την περίοδο προσαρμογής 1,2 1. Andrykowski et al, J Cons Clin Psychology, 1998 2. Palmer et al, Psychosom Medicine, 2004

Εισαγωγή Παρατηρείται εκτεταμένη έρευνα σχετικά με τις ψυχολογικές επιπτώσεις του καρκίνου του μαστού στις ασθενείς και τις οικογένειές τους την ανάπτυξη παρεμβάσεων για τη μείωση της δυσφορίας και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών Compass & Luecken, Cur Dir Psychol Science, 11, 2002

Ψυχολογικές επιπτώσεις Αγχώδη και καταθλιπτικά συμπτώματα (30-40% των ασθενών), θυμός, αισθήματα αυτομομφής, φόβος Διαταραγμένη εικόνα εαυτού και σεξουαλικότητας Σύνδρομο κόπωσης (σχετιζόμενο και με τις γνωστικές λειτουργίες) Compass & Luecken, Cur Dir Psychol Science, 11, 2002

Ψυχολογικές επιπτώσεις Αϋπνία 1 Πόνος- αίσθημα μέλους φαντάσματος 2 Συνήθως τα συμπτώματα είναι εντονότερα το πρώτο τρίμηνο μετά τη διάγνωση και τη χειρουργική αντιμετώπιση και υποχωρούν στην πορεία 1. Compass & Luecken, Cur Dir Psychol Science, 11, 2002 2. Markopoulos et al, Psychiatry Res, 179, 2010

Ψυχολογικές επιπτώσεις Αυξημένη ψυχιατρική νοσηρότητα στους συντρόφους και τα παιδιά ασθενών 1 Καταθλιπτικά συμπτώματα και εξαιτίας σκέψεων σχετικών με την αναπαραγωγική ικανότητα 2 1. Segrin et al, Issues in Mental Health Nursing, 27, 2006 2. Gorman, University of California http://www.cbcrp.org/research/pageinstitution.asp?institution_id=251

Επιπτώσεις της θεραπείας Εμφάνιση καταθλιπτικού επεισοδίου σχετιζόμενου με ορμονική θεραπεία με αντιοιστρογόνα σε ασθενείς με όγκους θετικούς για ορμονικούς υποδοχείς 1, 2 Εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα ως συνηθισμένες παρενέργειες των ορμονοθεραπειών και μερικών φαρμάκων χημειοθεραπείας (προσωρινά ή μόνιμα) 3 εξάψεις διαταραχή ύπνου μείωση της λίμπιντο 1. Lee et al, Psychosomatics,48, 2007 2. Bourque et al, Psychosomatics, 50, 2009 3. Desmarais & Looper, Maturitas, 67, 2010

Προγνωστικοί παράγοντες προσαρμογής Χαρακτηριστικά της νόσου Χαρακτηριστικά της ασθενούς Δημογραφικά (ηλικία, εκπαίδευση) Χαρακτηριστικά προσωπικότητας Κοινωνικές σχέσεις Πεποιθήσεις και αιτιοπροσδιορισμοί Μέθοδοι αντιμετώπισης Compass & Luecken, Cur Dir Psychol Science, 11, 2002

Εργασία και ασθενείς με καρκίνο Η βελτίωση της πρόγνωσης έχει οδηγήσει σε: Αύξηση των ποσοστών των εργαζόμενων ασθενών με καρκίνο(έχουν αναφερθεί ποσοστά 56-84%) Πιθανόν να υπάρχει αλλαγή στην εργασία, τον επαγγελματικό ρόλο ή το ωράριο Villaverde et al, Occup Med, 58, 2008

Εργασία και ασθενείς με καρκίνο Σημαντική για την κοινωνική επανένταξη 1 Προβλήματα λειτουργικότητας 2 Αρνητικές στάσεις συναδέλφων και προϊσταμένων 3 Σε ασθενείς με καρκίνο μαστού ανησυχία σχετικά με τις επιδράσεις της συνεχιζόμενης θεραπείας και τη φυσική κατάστασή τους 4 1. Steiner et al, Cancer, 101, 2004 2. Weis et al, Soz Praventivmed, 37,1992 3. Spelten et al, Psychooncology, 11, 2002 4. Maunsell et al, Psych-Oncology, 8, 1999

Φαρμακευτική αντιμετώπιση Ορισμένα αντικαταθλιπτικά (πχ βενλαφαξίνη) έχουν φανεί αποτελεσματικά στην αντιμετώπιση της κατάθλιψης του άγχους, των εμμηνοπαυσιακών συμπτωμάτων που οφείλονται στις θεραπείες καθώς και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής 1 Είναι ακόμη υπό διερεύνηση η υπόθεση ότι η θεραπεία της κατάθλιψης σε ασθενείς με καρκίνο του μαστού έχει θετική επίδραση στη νοσηρότητα και τη θνητότητα 2 Χρησιμοποίηση υπναγωγών για την αντιμετώπιση της αϋπνίας καθώς και σκευασμάτων για το νευροπαθητικό πόνο 3 1. Bordeleau et al, J Clin Oncol, 28, 2010 2. Goodwin et al, N Engl J Med, 345, 2001 3. Joffe et al, Menopause, 17, 2010

Ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις Ατομικές Ομαδικές Χρησιμοποίηση τεχνικών χαλάρωσης, εκπαιδευτικού υλικού, έκφρασης συναισθημάτων Ενίσχυση των δικτύων κοινωνικής στήριξης (οικογένεια, φίλοι, ομάδες ασθενών) Compass & Luecken, Cur Dir Psychol Science, 11, 2002

Ψυχοθεραπευτικές παρεμβάσεις Γνωσιακή συμπεριφορική: υποχώρηση των αρνητικών συναισθημάτων, βελτίωση της ποιότητας ζωής Υποστηρικτικού τύπου με εστίαση στην έκφραση συναισθημάτων, συμμαχία με τον ασθενή, ενσυναίσθηση Compass & Luecken, Cur Dir Psychol Science, 11, 2002

Οικονομική και πρακτική υποστήριξη Κόστος εξετάσεων και θεραπειών Πιθανό κόστος μετακινήσεων Επιδόματα ασθενείας Επιδόματα για παιδική φροντίδα, γεύματα ή γενική οικιακή βοήθεια.

Σωματική άσκηση Βελτίωση Φυσικής κατάστασης Ψυχοκοινωνικής λειτουργικότητας Ποιότητας ζωής Courneya et al, 16, 2007

Συμπεράσματα Αρκετά είδη φαρμακοθεραπείας και ψυχοθεραπείας φαίνεται να προσφέρουν ανακούφιση από τα αγχώδη και καταθλιπτικά συμπτώματα 1 Είναι απαραίτητη μια ολοκληρωμένη και εξατομικευμένη θεραπευτική προσέγγιση 2 Η μελλοντική έρευνα πρέπει να διερευνήσει περισσότερο την καταλληλότητα της κάθε θεραπευτικής προσέγγισης και τη δυνατότητα βελτίωσης παραμέτρων όπως η ποιότητα ζωής και η επιβίωση των γυναικών με καρκίνο του μαστού 2 1.Bordeleau et al, Clin Ther, 29, 2007 2. Edwards et al, Cochrane breast cancer group, 3, 2008

Ευχαριστώ