ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Σχετικά έγγραφα
Βάρος κοπράνων σε διάφορους λαούς

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Μικροβιολογία & Υγιεινή Τροφίμων

Δυσκοίλιο, θεωρούμε ένα άτομο όταν εμφανίζει δύο τουλάχιστον από τα παρακάτω προβλήματα για 3 ή περισσότερους μήνες:

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Γενική Ιατρική

Βασικές Αρχές Φαρμακοκινητικής

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Εκκλησιαστικό Δίκαιο. Ενότητα 10η: Ιερά Σύνοδος της Ιεραρχίας και Διαρκής Ιερά Σύνοδος Κυριάκος Κυριαζόπουλος Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.

Εκκλησιαστικό Δίκαιο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Λογιστική Κόστους Ενότητα 12: Λογισμός Κόστους (2)

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Παθοφυσιολογία Ι

Ιστορία της μετάφρασης

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Πιθανότητες. Συνδυαστική Ανάλυση Διδάσκων: Επίκουρος Καθηγητής Κωνσταντίνος Μπλέκας

Εκκλησιαστικό Δίκαιο

Χρόνια Δυσκοιλιότητα. Ανδρέας Πρωτοπαπάς Ειδικός Γαστρεντερολόγος Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ ΓΝΠ Θεσσαλονίκης «ΑΧΕΠΑ»

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Παθοφυσιολογία Ι

Εφαρμοσμένη Στατιστική

ΓΕΝΙΚΗ ΚΑΙ ΑΝΟΡΓΑΝΗ ΧΗΜΕΙΑ

ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 12: Κριτήρια Σύγκλισης Σειρών. Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Πολιτικές Υγείας. Λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων Πολιτικής Υγείας

Γεωργική Εκπαίδευση Ενότητα 9

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Βασικές Αρχές Φαρμακοκινητικής

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 15: Ολοκληρώματα Με Ρητές Και Τριγωνομετρικές Συναρτήσεις Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

ΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗΣ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ ΙIΙ

Λογιστική Κόστους Ενότητα 8: Κοστολογική διάρθρωση Κύρια / Βοηθητικά Κέντρα Κόστους.

Ιστορία της μετάφρασης

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη

Γεώργιος Πέππας Χειρουργός

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία Ι

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φυσιολογία Ι. Λευκά αιμοσφαίρια Θρομβοκυττάρωση Διδάσκων: Αν. Καθηγήτρια Πατρώνα Βεζυράκη

Υπολογιστές Ι. Άδειες Χρήσης. Δομή του προγράμματος. Διδάσκοντες: Αν. Καθ. Δ. Παπαγεωργίου, Αν. Καθ. Ε. Λοιδωρίκης

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Εκκλησιαστικό Δίκαιο

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Επιμέλεια Εκθέσεων. Εκθέτοντας την τέχνη Διδάσκουσα: Επίκουρη Καθηγήτρια Εσθήρ Σ.

Ηλεκτρονικοί Υπολογιστές I

Διαγλωσσική μεταφορά και διαμεσολάβηση

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής

Αξιολόγηση μεταφράσεων ιταλικής ελληνικής γλώσσας

Μυελού των Οστών Ενότητα #1: Ερωτήσεις κατανόησης και αυτόαξιολόγησης

Παράκτια Τεχνικά Έργα

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής

Μαθηματικά Διοικητικών & Οικονομικών Επιστημών

Φυσική Περιβάλλοντος

Εισαγωγή στην Διατροφή

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία Ι

Μάρκετινγκ Αγροτικών Προϊόντων

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ

Χώρος και Διαδικασίες Αγωγής

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

Οικονομία των ΜΜΕ. Ενότητα 7: Μορφές αγοράς και συγκέντρωση των ΜΜΕ

Διπλωματική Ιστορία Ενότητα 13η:

ΑΤΟΜΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ Α ΛΥΚΕΙΟΥ. «ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΡΕΙΑ»

Διπλωματική Ιστορία Ενότητα 2η:

ΥΠΟΛΟΓΙΣΤΕΣ ΙI. Άδειες Χρήσης. Δείκτες Διδάσκοντες: Αν. Καθ. Δ. Παπαγεωργίου, Αν. Καθ. Ε. Λοιδωρίκης

Διαγλωσσική μεταφορά και διαμεσολάβηση

Χώρος και Διαδικασίες Αγωγής

Εργαστήριο Χημείας Ενώσεων Συναρμογής

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ. Φαρμακολογία Ι

Οδοποιία IΙ. Ενότητα 14: Υπόδειγμα σύνταξης τευχών θέματος Οδοποιίας. Γεώργιος Μίντσης ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Διπλωματική Ιστορία. Ενότητα 12η: Ο Β Παγκόσμιος Πόλεμος Η Ευρώπη. του Hitler Ιωάννης Στεφανίδης, Καθηγητής Τμήμα Νομικής Α.Π.Θ.

Ηλεκτρισμός & Μαγνητισμός

Θερμοδυναμική. Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα. Πίνακες Νερού σε κατάσταση Κορεσμού. Γεώργιος Κ. Χατζηκωνσταντής Επίκουρος Καθηγητής

Μηχανολογικό Σχέδιο Ι

Μεθοδολογία Έρευνας Κοινωνικών Επιστημών Ενότητα 2: ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΣΗ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ Λοίζου Ευστράτιος Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων-Kατεύθυνση

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Τίτλος Μαθήματος: Μαθηματική Ανάλυση Ενότητα Γ. Ολοκληρωτικός Λογισμός

Εισαγωγή στους Αλγορίθμους

1 η Διάλεξη. Ενδεικτικές λύσεις ασκήσεων

ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ: EΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ. Με την αποκλειστική συνεργασία και χορηγία της Boehringer Ingelheim Ellas

Εκκλησιαστικό Δίκαιο

Θεσμοί Ευρωπαϊκών Λαών Ι 19 ος -20 ος αιώνας

Ηλεκτρισμός & Μαγνητισμός

Λογιστική Κόστους Ενότητα 11: Λογισμός Κόστους (1)

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Εφαρμογή Υπολογιστικών Τεχνικών στην Γεωργία

Σχεδιασμός & Αξιολόγηση Προγραμμάτων Εκπαίδευσης Ενηλίκων

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΦΥΣΙΚΗΣ Ι ΘΕΩΡΙΑ ΣΦΑΛΜΑΤΩΝ. Κανονισμός Μαθήματος και Εργαστηρίου Καθηγήτρια Γεωργά Σταυρούλα Τμήμα Φυσικής

Χρονία δυσκοιλιότητα. Ορισμός. Δυσλειτουργία του πεπτικού συστήματος: δυσκοιλιότητα

Βιολογικές Μεμβράνες και Μεταγωγή Σήματος

Εισαγωγή στην Διοίκηση Επιχειρήσεων

Γενικά Μαθηματικά Ι. Ενότητα 14: Ολοκλήρωση Κατά Παράγοντες, Ολοκλήρωση Ρητών Συναρτήσεων Λουκάς Βλάχος Τμήμα Φυσικής

Φ 619 Προβλήματα Βιοηθικής

Εκκλησιαστικό Δίκαιο Ι (Μεταπτυχιακό)

Χώρος και Διαδικασίες Αγωγής

Εκκλησιαστικό Δίκαιο Ι (Μεταπτυχιακό)

Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη

Διοίκηση Εξωτερικής Εμπορικής Δραστηριότητας

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΕΙΑ ΙΙ

Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις και Ανάπτυξη

Εφαρμοσμένη Στατιστική

Transcript:

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Παθοφυσιολογία ΙΙ Γαστρεντερολογία Υπεύθυνος μαθήματος: Καθηγητής Αλέξανδρος Α. Δρόσος

Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπως εικόνες, που υπόκειται σε άλλου τύπου άδειας χρήσης, η άδεια χρήσης αναφέρεται ρητώς.

Δυσκοιλιότητα Κενώσεις λιγότερες από τρεις την εβδομάδα σε άτομα που σιτίζονται με δίαιτες δυτικού τύπου Δυσκολία κατά την αφόδευση Ιδιαίτερη σημασία έχει η εμφάνιση δυσκοιλιότητας σε άτομα με φυσιολογική εντερική λειτουργία στο παρελθόν

Βάρος κοπράνων σε διάφορους λαούς Μεγ. Βρετανία 116 Β. Αμερική 99, 120 Ν. Ζηλανδία 113, 119 Βάρος κοπράνων Ιαπωνία 133, 195 Δανία 136, 151, 169 Σουηδία 150 Μαλαισία 170, 227, 465 Φινλανδία 176, 196, 209 Ινδία 311 Περού 325 Ουγκάντα 470

ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΠΟΥ ΔΕΝ ΚΑΝΕΙ ΤΙΠΟΤΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΟΥ 35 30 32 24% 31 25 20 15 19 23 23 21 17 16 10 5 0 Ελλάδα USA UK Γαλλία Γερμανία Ιταλία Βραζιλία Ν. Κορέα

ΠΟΣΟΣΤΟ ΠΑΣΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΔΥΣΚΟΙΛΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥΣ 12 ΜΗΝΕΣ Βάση: Σύνολο Πληθυσμού (ν=1000) OXI 84% NAI ΤΟΥΣ ΤΕΛEYΤΑΙΟΥΣ 12 ΜΗΝΕΣ, ΔΗΛΩΣΑΝ 14 % ΝΑΙ ΤΟΥΣ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟΥΣ 12 ΜΗΝΕΣ, ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΟΝ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΟΡΙΣΜΟ, ΑΛΛΑ ΔΕΝ ΕΧΟΥΝ ΕΠΙΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ 2 % Σύνολο όσων υπέφεραν από δυσκοιλιότητα τους τελευταίους 12 μήνες στην Ελλάδα 16% Ποσοστό δυσκοιλιότητας σε διάφορες διεθνείς μελέτες: 2-20% ~ 15%

Οξεία δυσκοιλιότητα Οργανικά αίτια Καρκίνος παχέος εντέρου Εκκολπωματίτιδα με ίνωση και απόφραξη αυλού Παραλυτικός ειλεός λόγω περιτονίτιδας Μη οργανικά αίτια Κλινοστατισμός Νέα φάρμακα Αλλαγή διατροφής

Ταξινόμηση αιτίων δυσκοιλιότητας Δίαιτα Παθήσεις παχέος εντέρου και πρωκτού Κινητικές διαταραχές του παχέος εντέρου (βραδύς χρόνος διαβάσεως) Διαταραχές αφόδευσης Μεγάκολον Φάρμακα Παθήσεις ΚΝΣ Ψυχογενή Ενδοκρινικά και μεταβολικά Εγκυμοσύνη, έμμηνος ρύση και γυναικείο φύλο

Αίτια δυσκοιλιότητας Τρόπος ζωής Καθιστική ζωή Ακινησία, έλλειψη άσκησης Παρατεταμένη νοσηλεία Δίαιτα Δίαιτα πτωχή σε φυτικές ίνες Υποσιτισμός Χρόνια νοσήματα Χρόνια φλεγμονώδη Υποθυρεοειδισμός Σακχαρώδης διαβήτης Χρ Νεφρ Ανεπάρκεια Ιδιοπαθή Νευρολογικά και ψυχιατρικά νοσήματα Βλάβη νωτιαίου μυελού Σκλήρυνση κατά πλάκας Ν. Πάρκινσον Κατάθλιψη Άνοια Φάρμακα Ψυχοφάρμακα Αναστολείς διαύλων ασβεστίου Οπιούχα Αποφρακτικές βλάβες παχέος εντέρου Εκκολπωματίτιδα Ισχαιμία Καρκίνος εντέρου

Διαιτητικές αιτίες δυσκοιλιότητας Δυτικός τρόπος ζωής Ελαττωμένη λήψη φυτικών πολυσακχαριτών και τροφής πλούσιας σε υπόλειμμα Μεγάλη ηλικία Γενική μείωση στη λήψη τροφής (μείωση δραστηριότητας) Θεραπευτικές δίαιτες Αδυνατίσματος, ελεύθερης γλουτένης, παραδοσιακή δίαιτα διαβητικού, δίαιτα φτωχή σε υπόλειμμα Νευρογενής ανορεξία και βουλιμία Διακοπές και ταξίδια Εντερική και παρεντερική διατροφή

Κινητικές διαταραχές που προκαλούν δυσκοιλιότητα Ενδογενείς Βραδεία διάβαση (; Συγγενής) Ψευδοαπόφραξη Χρόνια χρήση καθαρτικών Ν. Chagas Σ. ευερέθιστου εντέρου Εκκολπωμάτωση παχέος εντέρου Μικτές Σ. Hirschsprung (αγαγγλιόνωση) Μεγάκολο διάφορα αίτια Εξωγενείς (ΚΝΣ) Σκλήρυνση κατά πλάκας Ν. Parkinson Παθήσεις νωτιαίου μυελού και ιππουρίδας Άνοια Παθήσεις στελέχους Μυική δυστροφία Γενικευμένες Πλήρης ακινησία

Παθήσεις παχέος εντέρου και ορθοπρωκτικής περιοχής Παθήσεις που προκαλούν στένωση Καρκίνος Ισχαιμική κολίτιδα Μετά από χειρουργική επέμβαση Μετά από ακτινοβολία Πρωκτικές παθήσεις Αιμορροϊδες, ραγάδες, αποστήματα, στενώσεις Φλεγμονώδεις Πρωκτίτιδα (διάφορης αιτιολογάις)

Ενδοκρινικά και μεταβολικά αίτια Υποφυσιακή ανεπάρκεια Υποθυρεοειδισμός Διαβήτης Αφυδάτωση Υπερασβεσταιμία Υποκαλιαιμία Πορφυρία Δηλητηρίαση με μόλυβδο

Διαγνωστική προσπέλαση Ιστορικό, συνοδά συμπτώματα Συνοδά νοσήματα Εργαστηριακός έλεγχος (+ Σάκχαρο, TSH, Κ, Ca) Ακτινολογικός έλεγχος Ορθοσκόπηση, κολοσκόπηση Δοκιμασίες κινητικότητας εντέρου (ακτινοσκιεροί δείκτες εντερικής διέλευσης, σπινθηρογράφημα) Μελέτη λειτουργίας πυελικού εδάφους (τεστ εξώθησης μπαλονιού, μανομετρία και ακτινολογική καταγραφή αφόδευσης)

Κίνδυνοι δυσκοιλιότητας Αιμορροϊδες ; Νευροπάθεια γεννητικών οργάνων και ακράτεια Καρκίνος παχέος εντέρου Συστροφή Αυξημένο δεοξυχολικό οξύ στη χολή Μεγαλύτερος κίνδυνος δυσπλασίας στα αδενικά κύτταρα του μαστού

Θεραπεία δυσκοιλιότητας Γενικά μέτρα: άσκηση, λήψη υγρών, διόρθωση υποκείμενου νοσήματος ή αιτίου, εκπαίδευση αφόδευσης κάθε πρωί Διαιτητικά: αύξηση φυτικών ινών στα 20-30 γρ / ημέρα Bran, ψύλλιο, μεθυλοσελλουλόζη κ.α. Φάρμακα Ωσμωτικά καθαρτικά: λακτουλόζη, λακτιτόλη Καθαρτικά άλατα: υδροξείδιο μαγνησίου Μαλακτικά καθαρτικά: sodium docusate, παραφινέλαιο

Θεραπεία ανθεκτικής δυσκοιλιότητας Βιοανατροφοδότηση (ασυνέργεια πυελικού τοιχώματος) Χειρουργική επέμβαση (εκτομή τμήματος του παχέος εντέρου) Ψυχιατρική υποστήριξη (υποκείμενη κατάθλιψη)

Σας ευχαριστώ πολύ

Τέλος Ενότητας

Χρηματοδότηση Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό έχει αναπτυχθεί στα πλαίσια του εκπαιδευτικού έργου του διδάσκοντα. Το έργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων» έχει χρηματοδοτήσει μόνο τη αναδιαμόρφωση του εκπαιδευτικού υλικού. Το έργο υλοποιείται στο πλαίσιο του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση» και συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο) και από εθνικούς πόρους.

Σημειώματα

Σημείωμα Ιστορικού Εκδόσεων Έργου Το παρόν έργο αποτελεί την έκδοση 1.0. Έχουν προηγηθεί οι κάτωθι εκδόσεις: Έκδοση 1.0 διαθέσιμη εδώ. http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1060.

Σημείωμα Αναφοράς Copyright Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Διδάσκοντες: Αγαθοκλής Τσατσούλης, Επαμεινώνδας Τσιάνος, Ιωάννης Μπασούκας, Ευάγγελος Μπριασούλης, Λεωνίδας Χρήστου, Σταυρούλα Τσιάρα, Γεώργιος Καλαμπόκης, Κωνσταντίνος Κατσάνος, Ελένη Καψάλη, Μαρία Κοσμίδου Γεράσιμος Μπαλταγιάννης, Στυλιανός Τίγκας, Δημήτριος Χριστοδούλου, Γεώργιος Πενθερουδάκης, Γεώργιος Καλαμπόκης. Υπεύθυνος μαθήματος: Καθηγητής Αλέξανδρος Α. Δρόσος. «Παθοφυσιολογία ΙΙ. Γαστρεντερολογία». Έκδοση: 1.0. Ιωάννινα 2014. Διαθέσιμο από τη δικτυακή διεύθυνση: http://ecourse.uoi.gr/course/view.php?id=1060.

Σημείωμα Αδειοδότησης Το παρόν υλικό διατίθεται με τους όρους της άδειας χρήσης Creative Commons Αναφορά Δημιουργού - Παρόμοια Διανομή, Διεθνής Έκδοση 4.0 [1] ή μεταγενέστερη. [1] https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/.