ΛΗΜΝΟΛΟΓΗΑ Ζ Λζικμθμβία είκαζ ιία ζπεηζηά κέα επζζηήιδ: πνώηδ ακαθμνά ημ 1895 από ημκ Δθαεηό F. A. Forel ζημ αζαθίμ ημο ιε ηίηθμ: Le Leman: Monographie limnologique. Απμηεθεί οπμζύκμθμ ηδξ επζζηήιδξ ηδξ Θαθάζζζαξ Βζμθμβίαξ ηαζ ηδξ Ωηεακμβναθίαξ. Μεθεηά ημοξ ααζμηζημύξ ηαζ ημοξ αζμηζημύξ πανάβμκηεξ ηςκ εζωηεξηθώλ πδάηωλ (ζοβηεκηνώζεζξ βθοημύ ή αθιονμύ κενμύ πμο οπάνπμοκ ζηδκ λδνά). ηα εζςηενζηά κενά ακήημοκ: μζ θίικεξ, ηα πμηάιζα, μζ πείιαννμζ, ηα έθδ, μζ αάθημζ, μζ θζικμεάθαζζεξ, μζ θζικμδελαιεκέξ ηαζ μζ ηαιζεοηήνεξ.
εκαζία ηωλ εζωηεξηθώλ πδάηωλ Δίκαζ απμδέηηεξ βθοημύ κενμύ βζα ύδνεοζδ, άνδεοζδ, ή ηαζ άθθεξ πνήζεζξ Πνμζθένμοκ πνμζηαζία από ηζξ πθδιιύνεξ οκηδνμύκ ιεβάθδ πμζηζθία γςήξ (θοηά, γώα) ιέζα ζημ κενό αθθά ηαζ ζηα όνζά ημο ιε ηδκ λδνά (παναθίικζα γώκδ) Απμηεθμύκ ζδιακηζηά ακαπαναβςβζηά πεδία ηαζ ηόπμοξ ζοκάενμζζδξ πηδκώκ (οδνόαζα, απμδδιδηζηά) Απμηεθμύκ ζδιακηζηά αθζεοηζηά πεδία ζηδνίγμκηαξ ηδκ ημπζηή μζημκμιία (π.π. αεενίκα Σνζπςκίδαξ) Απμηεθμύκ πεδία ακάπηολδξ οδαημηαθθζενβεζώκ οκεζζθένμοκ ζημκ ημονζζιό ηαζ ηδκ ακαροπή (π.π. ημθύιπζ, αβώκεξ)
Πξνβιήκαηα - απεηιέο Ακενςπμβεκείξ δναζηδνζόηδηεξ Τπενάκηθδζδ κενμύ βζα άνδεοζδ απμλήνακζδ οδάηζκμο απμδέηηδ Τπεναθίεοζδ, ελάκηθδζδ αζμηζηώκ ζημζπείςκ Απόννζρδ νύπςκ Ακελέθεβηημ ηοκήβζ Γόιδζδ ζηδκ παναθίικζα γώκδ Γεςιμνθμθμβία Μμνθμιεηνζηά ζημζπεία Τπόβεζα ύδαηα Τδαηζηό ζζμγύβζμ Κθζιαηζηέξ ιεηααμθέξ Οικοζσζηήμαηα εζωηερικών σδάηων Μηθξή ηθαλόηεηα αλάδξαζεο
ΟΗ ΜΔΓΑΛΤΣΔΡΔ ΛΗΜΝΔ ΣΖ ΓΖ Μαύξε Θάιαζζα (εζσηεξηθή ιίκλε πνπ επηθνηλσλεί κε ηε ζάιαζζα) Καζπία Θάιαζζα (θιεηζηή αικπξή ιίκλε) : 436.400 km 2 Λίκλεο Β. Ακεξηθήο (Superior, Huron, Michigan, Ontario, Erie) : ε κεγαιύηεξε κάδα επηθαλεηαθνύ γιπθνύ λεξνύ ζηε γε κε ζπλνιηθή έθηαζε 245.240 km 2 θαη όγθν 24.620 km 3 Βατθάιε (ηβεξία) : 1.741 m Σαγθαλίθα (Αθξηθή) : 1.470 m Φοζζηέξ θίικεξ : 200.000 km 3 Σεπκδηέξ θίικεξ & πμηάιζα : 1.200-1.300 km 3
Δζωηεξηθά λεξά ηεο Διιάδαο Φπζηθέο ιίκλεο & ηερλεηέο ιίκλεο : 956 km 2 56 θπζηθέο ιίκλεο κε ζπλνιηθή έθηαζε 600 km 2 25 ηερλεηέο ιίκλεο κε ζπλνιηθή έθηαζε 356 km 2 Ληκλνζάιαζζεο : 288 km 2 Έιε : 58 km 2 Εθβνιέο & δέιηα πνηακώλ : 723 km 2 Πνηακνί : κήθνο 4.268 km ΔΚΣΑΖ Σξηρσλίδα (Γ. Διιάδα) : 98.6 km 2 Βόιβε (Μαθεδνλία) : 68.0 km 2 Βεγνξίηηδα (Μαθεδνλία) : 53.0 km 2 Βεγνξίηηδα (Μαθεδνλία) : Σξηρσλίδα (Γ. Διιάδα) : ΒΑΘΟ 70 m 58 m
Τύποι οικοζυζηημάηων εζωηερικών υδάηων Σερλεηέο ιίκλεο ηακηεπηήξεο Πμηάιζα γώκδ (riverine zone): Zώκδ ζπεηζηά ιζηνμύ πθάημοξ (ζηεκή) ιε ιζηνό αάεμξ Έκημκδ ακάιζλδ ηαζ νμή κενμύ Μεηαθμνά αζςνμύιεκςκ ζςιαηζδίςκ ηαζ μνβακζηήξ ύθδξ Μεβάθδ εμθενόηδηα Μεβάθεξ ζοβηεκηνώζεζξ μλοβόκμο Αενόαζεξ ζοκεήηεξ Μεηαααηζηή γώκδ (transition zone): Μεβαθύηενμ αάεμξ Μζηνέξ ηαπύηδηεξ (νμή) κενμύ ηαζ ιεζςιέκδ ακάιζλδ ιζηνή εμθενόηδηα Ακάπηολδ θοηζηήξ αθάζηδζδξ, ορδθή ζοζζώνεοζδ μνβακζημύ θμνηίμο Αολδιέκδ θςημζοκεεηζηή παναβςβή Μεβάθεξ ζοβηεκηνώζεζξ μλοβόκμο Αενόαζεξ ζοκεήηεξ Λζικαία γώκδ (lacustrine zone): Πμθύ ιεβάθμ αάεμξ & ηαεόθμο νμή κενμύ έπεζ παναηηδνζζηζηά θίικδξ Θενιζηή ζηνςιάηςζδ πενζμνζζιόξ παναβςβζηόηδηαξ θόβς έθθεζρδξ ενεπηζηώκ Σνμπμπμζήζεζξ ζηζξ ηζκήζεζξ ημο κενμύ θόβς απόθδρήξ ημο Ακαενόαζεξ ζοκεήηεξ ζε ιεβάθμ αάεμξ ή ιέζα ζημ οπόζηνςια ημο ποειέκα
Έθδ, ηέθιαηα πενζμπέξ ηδξ λδνάξ πμο ηαθύπημκηαζ πενζμδζηά ή ιόκζια ιε κενά ιζηνμύ αάεμοξ ηαζ έπμοκ ποηκή αθάζηδζδ πζηήκαηα πςειήο παξαγσγηθόηεηαο πνπ επεξεάδεηαη από ηε ζύζηαζε ηνπ εδάθνπο Ζ ζηάζκε ηνπ λεξνύ απμνκεηώλεηαη πεξηνδηθά εμαηηίαο μεξαζίαο ή βξνρνπηώζεσλ ΒΑΗΚΖ ΓΗΑΚΡΗΖ ΔΛΩΝ 1) Αλάινγα κε ην βάθος θαη ηε θερμική ζηρωμάηωζη Έλη με βάθορ < 25cm (δελ παξνπζηάδνπλ ζεξκηθή ζηξσκάησζε, ε ζεξκνθξαζία ηνπ λεξνύ εμαξηάηαη απόιπηα από ηε ζεξκνθξαζία ηνπ πεξηβάιινληνο) Έλη με βάθορ >25 cm (ζε απηά κπνξεί λα δεκηνπξγείηαη ζεξκηθή ζηξσκάησζε) 2) Αλάινγα κε ηελ προέλεσζη ηοσ νερού Αποκλειζηικά ομβποδίαιηα έλη (είλαη πεξηνρέο πνπ θαηαθιύδνληαη κεξηθώο ή νιηθώο από λεξό ην νπνίν πξνέξρεηαη απνθιεηζηηθά από ηα αηκνζθαηξηθά θαηαθξεκλίζκαηα όπσο βξνρή, ραιάδη, ρηόλη Όσι αποκλειζηικά ομβποδίαιηα έλη (ην λεξό ζ απηά πξνέξρεηαη ηόζν από αηκνζθαηξηθά θαηαθξεκλίζκαηα, όζν θαη από γεηηνληθέο πεγέο όπσο πνηάκηα, ρείκαξξνη, αλαβιύζεηο, θ.ι.π.) 3) Αλάινγα κε ηε βλάζηηζη Έλη με ποώδη βλάζηηζη (ε ππεξπδάηηα βιάζηεζε απνηειείηαη από πνώδε θπηά) Έλη με ξςλώδη βλάζηηζη (ππεξπδάηηα βιάζηεζε θπξίσο από ζάκλνπο) 4) Αλάινγα κε ηελ αλαηόηηηα ηνπ λεξνύ Αλαηούσα έλη (ε αιαηόηεηα ηνπ λεξνύ είλαη κεγαιύηεξε από ην γιπθό λεξό (0 ) Έλη γλςκών νεπών (ε αιαηόηεηα ζ απηά πξνζεγγίδεη απηή ηνπ γιπθνύ λεξνύ)
Ρέμκηα ύδαηα (πμηάιζα, πείιαννμζ ) Πμηάιζα γώκςζδ: θαηά κήθνο ελόο πνηακνύ δηαθξίλνληαη δηάθνξεο δώλεο θπξίωο κε βάζε ηνπο ηρζπνπιεζπζκνύο πνπ επηθξαηνύλ εθεί Εώκδ ηδξ πέζηνμθαξ: Μεβάθδ ηθίζδ ημο εδάθμοξ βνήβμνα ηαζ πεζιαννώδδ κενά Βναπώδδξ ημίηδ πμηαιμύ, ποειέκαξ ιε πέηνεξ, παθίηζα ή άιιμ Νενό ροπνό (5-10 μ C) ιε ιεβάθδ ζοβηέκηνςζδ μλοβόκμο Εώκδ ημο εοιάθθμο ή ηοθζκανζμύ: Μεβαθύηενα νεύιαηα ιε αάεμξ έςξ 2 m, ιζηνή ηθίζδ ημο εδάθμοξ, ιζηνόηενδ ζοβη. Ο 2 Σα νδπά κενά εκαθθάζζμκηαζ ιε πμηαιόθαηημοξ, εενιμηναζία κενμύ (8-14 μ C) Πεζηνμθμεζδή είδδ (Salmo) ηαζ νεόθζθα ηοπνζκμεζδή (Barbus, Abramis) Εώκδ ηδξ ιπνζάκαξ (Barbus): Σιήια πμηαιμύ ιε ιέηνζα ηθίζδ ηαζ νεύιαηα ιε εκαθθαζζόιεκα βνήβμνα ηαζ ήνεια κενά Σα ήνεια κενά ζε πμθύ ιεβαθύηενδ έηηαζδ απ όηζ ζηδ γώκδ ημο ηοθζκανζμύ (12-18 μ C) Μπμνεί κα ζοκακηάηαζ αηόιδ πέζηνμθα ζηα ηιήιαηα ιε ηδ ιεβάθδ νμή κενμύ Εώκδ ηδξ θεζηζάξ (Abramis): Πενζθαιαάκεζ ηα παιδθόηενα ηιήιαηα ημο πμηαιμύ, ηακάθζα ηαζ ηάθνμοξ (αάεμξ < 2 m) Ρεύιαηα αδύκαια, κενά ιε ορδθή εμθενόηδηα Υαιδθή ζοβηέκηνςζδ Ο 2 ηαζ ορδθή εενιμηναζία (16-20 μ C) ζδζαίηενα ημ ηαθμηαίνζ
Πέζηνμθα δ ημζκή (Salmo trutta) Σοθζκάνζ (Leuciscus cephalus) Μπνζάκα (Barbus barbus) Λεζηζά (Abramis brama)
Πμηάιζα γώκςζδ: ζρεκαηηθή αλαπαξάζηαζε ηωλ 4 δωλώλ θαηά κήθνο ελόο πνηακνύ - Εώκδ πέζηνμθαξ, Εώκδ ηοθζκανζμύ, Εώκδ ιπνζάκαξ, Εώκδ θεζηζάξ
Πδβέξ πμηαιώκ - Υείιαννμζ - Δηαμθέξ Πδβέξ: Θενιέξ πδβέξ ημ κενό δζεζζδύεζ ζε ιεβάθμ αάεμξ ηαζ βίκεηαζ εενιόηενμ (1 μ C ακά 30m) Δθμηνζκείξ πδβέξ (ηα κενα ελένπμκηαζ ανβά ιε ιζηνή πανμπή έθδ, αάθημζ) Λζικμηνζκείξ πδβέξ (ακααθύγμοκ ζημκ ποειέκα εθώκ ηαζ θζικώκ, ζδιακηζηή πανμπή κενμύ) Ρεμηνζκείξ πδβέξ (ζε ηεηθζιέκα εδάθδ, ζηαεενή πανμπή, εενιμηναζία, ζύζηαζδ κενμύ) Φνέαν (ηεπκδηή δζάκμζλδ πδβήξ οπόβεζμο κενμύ) (*) μζ πδβέξ είκαζ εκδζάιεζα πενζαάθθμκηα ιεηαλύ ημο επίβεζμο ηαζ ημο οπόβεζμο ηόζιμο. Οζ μνβακζζιμί πμο γμοκ ζηζξ πδβέξ είκαζ μθζβάνζειμζ ζε είδδ ηαζ άημια ηαζ ζοπκά είκαζ εκδδιζηά είδδ Υείιαννμζ: Δπζθακεζαηά κενά πμο ζοβηεκηνώκμκηαζ ζε πενζμπέξ ιε ιεβάθδ ηθίζδ ημο εδάθμοξ Νενά δνμζενά ηαζ εμνοαώδδ πμο νέμοκ πάκς ζε πμκηνή άιιμ, παθίηζα ή πέηνεξ Πνμηαθμύκ δζάανςζδ ημο εδάθμοξ Μεηαθένμοκ ζημοξ απμδέηηεξ ημοξ δζαθοιέκα άθαηα ζοιαάθθμκηαξ ζημκ ειπθμοηζζιό ημοξ Δηαμθέξ πμηαιώκ - Γέθηα: Δίκαζ ημ ηιήια ημο πμηαιμύ όπμο ζοκακηά ηδ εάθαζζα ή ηδ θίικδ Ζ δζαθμνά ποηκόηδηαξ πμο δδιζμονβείηαζ ιεηαλύ εαθάζζζμο ηαζ βθοημύ κενμύ μδδβεί ζε ζηνςιάηςζδ (ποηκμζηνςιάηςζδ) Οζ εηαμθέξ πανμοζζάγμοκ ζοπκά εηηεηαιέκεξ ζθοώδεζξ εηηάζεζξ πμο ηαθύπημκηαζ ηαζ απμηαθύπημκηαζ ιε ηδ δνάζδ ηδξ παθίννμζαξ ακάδεοζδ ηαζ επακαζώνδζδ ηνμθζηώκ ζημζπείςκ αύλδζδ ηδξ παναβςβζηόηδηαξ διακηζηέξ πενζμπέξ πανμοζίαξ ρανζώκ ηαζ μζηναημεζδώκ (ακαπαναβςβή, δζαηνμθή)
Λζικμηνζκείξ πδβέξ (Λμύνμξ πμηαιόξ)
Λζικμεάθαζζεξ νη λιμνοθάλαζζερ είλαη παξάθηηεο πδάηηλεο πεξηνρέο κε κηθξό βάζνο θαη ζπλήζωο ρωξίδνληαη από ηε γεηηνληθή ζαιάζζηα πεξηνρή κε θπζηθό θξάθηε ηελ ακκνινπξίδα ε νπνία δηαρωξίδεη θαη νπζηαζηηθά ζπληεξεί ηε ιηκλνζάιαζζα ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΩΝ Πεξηνρέο κε πςειέο ζπγθεληξώζεηο ζξεπηηθώλ Πεξηνρέο πνιύ πςειήο παξαγσγηθόηεηαο (ηρζπνπαξαγσγηθά πεδία) Έληνλεο δηαθπκάλζεηο πεξηβαιινληηθώλ παξαγόλησλ: Θερμοκρασία Αλατότητα Συγκέμτρωση Ο 2 Πεξηνρέο ρακειήο βηνπνηθηιόηεηαο αιιά κεγάιεο αθζνλίαο πζηήκαηα ηδηαίηεξα αζηαζή θαη επαίζζεηα κε πεξηνξηζκέλε «αδξάλεηα» Παξαηεξνύληαη ζπρλά «θξίζεηο δπζηξνθηζκνύ»
Ακκνινπξίδα κεηαμύ ζάιαζζαο θαη ιηκλνζάιαζζαο
Ληκλνζάιαζζα Μεζνινγγίνπ-Αηηωιηθνύ
Δζνδεπηηθά ζηόκηα ιηκλνζάιαζζαο
Παναδμζζαηέξ ηαζ ζύβπνμκεξ πήνεξ δζαανζώκ
ΠΡΟΣΤΠΟ ΕΩΝΩΖ ΛΗΜΝΟΘΑΛΑΩΝ Εώλε Η: εαθάζζζμξ παναηηήναξ, ιε ύπανλδ απμηθεζζηζηά εαθάζζζςκ εζδώκ ηαζ θοημπθαβηημύ κδνζηζηήξ πνμέθεοζδξ Εώλε ΗΗ: απμοζζάγμοκ ηα ηοπζηά εαθάζζζα είδδ, απακημύκ ζηεκύαθα αεκεζηά είδδ Εώλε ΗΗΗ: ηα είδδ πμο απακημύκ είκαζ εονύμζηα, δ αζμιάγα έπεζ ιέβζζηδ ηζιή ηαζ ημ θοημπθαβηηό δεκ έπεζ κδνζηζηό παναηηήνα Εώλε ΗV: απμοζζάγεζ δ εαθάζζζα πακίδα, ηα είδδ πμο απακημύκ έπμοκ θζικμεαθάζζζμ παναηηήνα Εώλε V: απακηάηαζ ορδθή απμιόκςζδ, ζηζξ οπενύαθεξ ηαζ ζηζξ οπμΰαθεξ πενζμπέξ απακημύκ ζοκήεςξ έκημια ηαζ ζηώθδηεξ Εώλε VΗa: οπάνπεζ ιέβζζηδ απμιόκςζδ, ηα κενά είκαζ ηονίςξ βθοηά ηαεώξ ηαζ ηα είδδ πμο απακηώκηαζ εκώ εθάπζζηα είκαζ ηα ιεηαηζκμύιεκα οθάθιονα είδδ Εώλε VΗb: απμοζζάγμοκ ηα είδδ ημο βθοημύ κενμύ, απακημύκ οπενύαθα είδδ
Οη νξγαληζκνί ηωλ εζωηεξηθώλ πδάηωλ 1) ΗΟΗ Δίλαη ππνρξεσηηθά παξάζηηα (ε επηβίσζε θαζώο θαη ε αλαπαξαγσγή ηνπο εμαξηώληαη από άιινπο νξγαληζκνύο - μεληζηέο) ηνπο ηνύο αλήθνπλ θαη νη θάγνη (πξνζβάινπλ κόλν βαθηήξηα θαη θάπνηεο θαηεγνξίεο θπθώλ όπσο θαηνθύθε θαη πξαζηλνθύθε) Σν κέγεζόο ηνπο είλαη πνιύ κηθξό (ζπλήζσο ηεο ηάμεο ησλ 0.02 κm, θαη κπνξεί λα είλαη νξαηνί κόλν κε ειεθηξνληθό κηθξνζθόπην) ΡΟΛΟ ΣΑ ΤΓΑΣΗΝΑ ΟΗΚΟΤΣΖΜΑΣΑ Οη θπαλνθάγνη ζρεηίδνληαη κε ηε κείσζε ησλ θπαλνθπθώλ πνπ ζπλαληώληαη ζην πεξίθπην ή ζην θπηνπιαγθηόλ (δηάθνξνη ηνί έρνπλ ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηνλ πεξηνξηζκό ησλ θπαλνθπθώλ)
Φωηνγξαθία ηωλ κπνηώλ Prochlorococcus P-SSM2 θαη P-SSM4 (Ζθεηηνμκζηή Μζηνμζημπία ανκδηζηήξ πνώζδξ)
2) ΒΑΚΣΖΡΗΑ Δίλαη ζπλήζσο κνλνθύηηαξνη νξγαληζκνί νη πνπ πνιιαπιαζηάδνληαη κε κεγάινπο ξπζκνύο (ζπλήζσο κε απιή θπηηαξηθή δηαίξεζε) Τπάξρνπλ θσηνζπλζεηηθά (ιίγα) θαζώο θαη εηεξόηξνθα βαθηήξηα Τπάξρνπλ αεξόβηα θαη αλαεξόβηα βαθηήξηα Σα πεξηζζόηεξα έρνπλ πνιύ κηθξό κέγεζνο κεηαμύ 0.2 θαη 5κm Κάπνηα βαθηήξηα έρνπλ ηε δπλαηόηεηα λα θνιπκπνύλ κε ηε βνήζεηα καζηηγνθόξσλ πξνεμνρώλ ΡΟΛΟ ΣΑ ΤΓΑΣΗΝΑ ΟΗΚΟΤΣΖΜΑΣΑ Σα βαθηήξηα κεζνιαβνύλ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε ησλ πεξηζζόηεξσλ ρεκηθώλ κεηαζρεκαηηζκώλ από νπνηαδήπνηε άιιε νκάδα νξγαληζκώλ (π.ρ.: αλαθύθιωζε δηαθόξωλ νξγαληθώλ θαη αλόξγαλωλ ζηνηρείωλ θαη ελώζεωλ, κεηαζρεκαηηζκόο ηνπ αδώηνπ, ληηξνπνίεζε θαη απνληηξνπνίεζε, δηάζπαζε ηεο θπηηαξίλεο, θ.ι.π.)
3) ΜΤΚΖΣΔ Δίλαη ζαπξνθπηηθνί, δειαδή ρξεζηκνπνηνύλ νξγαληθά ππνζηξώκαηα γηα ηελ αλάπηπμή ηνπο, είηε είλαη παξαζηηηθνί Όινη νη κύθεηεο έρνπλ ζθιεξά εμσηεξηθά ηνηρώκαηα ην λεξό ζπλαληώληαη πην ζπρλά νη θαηώηεξεο ηάμεηο κπθήησλ, νη θπθνκύθεηεο, θάπνηα είδε καγηάο θαη νη ιεγόκελνη Αηειείο Μύθεηεο ΡΟΛΟ ΣΑ ΤΓΑΣΗΝΑ ΟΗΚΟΤΣΖΜΑΣΑ Παίξλνπλ κέξνο ζηε δηαδηθαζία απνζύλζεζεο θαη αλαθύθισζεο ηεο θπηηθήο θαη δσηθήο ύιεο κέζα ζην λεξό Σν ιεπηό ζηξώκα από βαθηήξηα θαη κύθεηεο πνπ παξαηεξείηαη ζρεδόλ ζε όια ηα νξγαληθά ππνιείκκαηα κέζα ζην λεξό απνηειεί θύξηα πεγή ηξνθήο γηα πνιιά πνηάκηα θαη ιηκλαία αζπόλδπια κόλν νη κύθεηεο θαη ειάρηζηα βαθηήξηα θαηέρνπλ ηα θαηάιιεια έλδπκα γηα ηε δηάζπαζε ηεο ιηγλίλεο (ην ζθειεηηθό πιηθό ησλ θύιισλ)
5) ΠΡΧΣΟΕΧΑ 4) Μνλνθύηηαξνη νξγαληζκνί κε κέγεζνο πνπ θπκαίλεηαη από κεξηθά κηθξόκεηξα έσο θαη 5 ρηιηνζηά Μπνξνύλ λα θηλνύληαη κε ακνηβαδνεηδείο θηλήζεηο κε ηε βνήζεηα καζηηγίσλ ή βιεθαξίδσλ Σξέθνληαη κε ππνιείκκαηα λεθξήο νξγαληθήο ύιεο, ελώ επίζεο θάπνηα είδε θαηαλαιώλνπλ θαη δσληαλνύο νξγαληζκνύο, όπσο βαθηήξηα, κύθεηεο, θύθε ή θαη άιια πξσηόδσα Κάπνηα είδε είλαη απνθιεηζηηθά παξάζηηα Μεξηθά καζηηγνθόξα πξσηόδσα, όπσο ηα Ceratium θαη Peridinium, κπνξνύλ λα θσηνζπλζέηνπλ ΡΟΛΟ ΣΑ ΤΓΑΣΗΝΑ ΟΗΚΟΤΣΖΜΑΣΑ Δίλαη νη αθζνλόηεξνη νξγαληζκνί ζε λεξά όπνπ ππάξρνπλ επίζεο ζε αθζνλία ζε πεξηνρέο πινύζηεο ζε νξγαληθό πιηθό, βαθηήξηα ή θύθε Πξσηόδσα ηα νπνία παξαζηηνύλ ζην θπηνπιαγθηό ησλ γιπθώλ λεξώλ κπνξνύλ λα πξνθαιέζνπλ ζεκαληηθέο κεηαβνιέο ζηε ζύλζεζε ησλ θπθώλ πνπ ην απνηεινύλ Δπίζεο, επίδξαζε παξαζηηηθώλ πξσηνδώσλ κπνξεί λα επεξεάζεη ηε ζύλζεζε ζηηο βηνθνηλσλίεο ηνπ δσνπιαγθηνύ αιιά θαη ησλ ςαξηώλ
5) ΠΡΑΗΝΑ ΦΤΣΑ: ΦΤΚΖ & ΜΑΚΡΟΦΤΣΑ Α) ΦΤΚΖ Σα θύθε ζπλαληώληαη σο ειεύζεξα πιαλώκελνη νξγαληζκνί κέζα ζην λεξό (θπξίωο ζε κεγαιύηεξεο ιίκλεο θαη ζε πεξηνρέο κε κηθξόηεξε θίλεζε λεξνύ), ή βξίζθνληαη πξνζθνιιεκέλα (ζηηο αβαζείο πεξηνρέο ιηκλώλ κε θαζαξά λεξά θαη ζε πνηάκηα) Σα θσηνζπλζεηηθά θύθε ζηεξνύληαη ξηδώλ, βιαζηώλ θαη θύιισλ Μπνξεί λα απνηεινύληαη κόλν από έλα θύηηαξν, λα δεκηνπξγνύλ απνηθίεο ή λα είλαη λεκαηνεηδή Πεξηέρνπλ βαζηθά δύν θύξηνπο ηύπνπο ρξσζηηθώλ, ηηο ριωξνθύιιεο θαη ηα θαξνηελνεηδή Σα εμσηεξηθά ηνηρώκαηα ησλ θπθώλ απνηεινύληαη από θπηηαξίλε θαη άιινπο πνιπζαθραξίηεο, ππξίηην, πξσηείλεο θαη ιηπίδηα Φύθε ηα νπνία δνπλ κέζα ζην λεξό πξνζθνιιεκέλα ζε βξάρνπο, θπηά ή άιια ππνζηξώκαηα ζε ιίκλεο ή ζε πνηάκηα απνθαινύληαη ζπρλά πεξίθπην ή αιιηώο πξνζθνιιεκέλα θύθε
Καηεγνξίεο θπθώλ 1) Κοακμθύηδ ή ηοακμααηηήνζα Απθή δμιή ηοηηάνμο (πνμηανοςηζημί μνβακζζιμί) Μμκμηύηηανεξ, απμζηζαηέξ ή κδιαημεζδείξ ιμνθέξ Δηενμηύζηεζξ: πώνμζ απμεήηεοζδξ αένζμο αγώημο Αηζκέηεξ: αηίκδηα ηαζ ακεεηηζηά ηύηηανα ιε πνςηεσκζηά απμεέιαηα --> οπό εοκμσηέξ ζοκεήηεξ αθαζηάκμοκ 2) Υθςνμθύηδ πεδόκ απμηθεζζηζηά ζηα βθοηά κενά (π.π. Volvox) Απμζηζαηέξ ιμνθέξ ή κδιαημεζδείξ ζπδιαηζζιμί 3) Ξακεμθύηδ Μεβάθα πμζμζηά ηανμηεκμεζδώκ πνςζηζηώκ --> ηζηνζκμ-πνάζζκδ απόπνςζδ Μμκμηύηηανεξ, απμζηζαηέξ ή κδιαημεζδείξ ιμνθέξ Πμθθά είδδ ακαπηύζζμκηαζ πάκς ζε οπμζηνώιαηα ηαζ εθάπζζηα είκαζ πθαβηηζηά
4) Υνοζμθύηδ Υαναηηδνζζηζηή πνοζμ-ηαζηακή απόπνςζδ θόβς ηδξ επζηνάηδζδξ ηδξ α- ηανμηίκδξ ηαζ άθθςκ ηανμηεκμεζδώκ Σα πενζζζόηενα είκαζ ιμκμηύηηανα, θίβα είκαζ ηα απμζηζαηά είδδ ηαζ ζπάκζα ζοκακηώκηαζ κδιαημεζδείξ ιμνθέξ Σα ιμκμηύηηανα είδδ κακμπθαβηηό Κάπμζα είδδ ηνέθμκηαζ ηαζ ιε ααηηήνζα (θαβμηνμθία) 5) Γζάημια Ζ πζμ ζδιακηζηή μιάδα ημο θοημπθαβηημύ Δδναία ηα πενζζζόηενα είδδ (αέκεμξ ή πενίθοημ) Κέθοθμξ από δζμλείδζμ ημο πονζηίμο Μμκμηύηηανεξ ή απμζηζαηέξ ιμνθέξ 6) Κνοπημθύηδ Σα πενζζζόηενα είδδ πςνίξ ηέθοθμξ ηαζ ιμκμηύηηανα Μζηνέξ δζαζηάζεζξ ζώιαημξ (κακμπθαβηηό) Βνίζημκηαζ ζε θίικεξ πμο ακήημοκ ζε όθμοξ ημοξ ηύπμοξ ηνμθζηόηδηαξ ηαζ ζοκήεςξ αολάκμοκ ιεηά ηδκ άκεζζδ ηάπμζμο άθθμο ηύπμο θοημπθαβηημύ
7) Γζκμιαζηζβςηά Φένμοκ ιαζηίβζα ηαζ ηα πενζζζόηενα έπμοκ ειθακέξ ηοηηανζηό ημίπςια ιε δζαημζιήζεζξ ηαζ άηακεεξ Πανάβμοκ ηύζηεζξ πμο παναιέκμοκ αδνακείξ (δζάπαοζδ) βζα ιεβάθα πνμκζηά δζαζηήιαηα (π.π. ηύζηεζξ δζαπείιακζδξ) ιαγζηή εηηόθαρδ ηςκ ηύζηεςκ ζε εοκμσηέξ ζοκεήηεξ άκεζζδ (π.π. ενοενέξ παθίννμζεξ) Δπμπζηόξ πμθοιμνθζζιόξ ζημ Ceratium: ηα ηέναηά ημο πνμεηηείκμκηαζ ηαζ αολάκεζ μ ανζειόξ ημοξ ηαεώξ αολάκεζ δ εενιμηναζία ημο κενμύ πενζμνζζιόξ αύεζζδξ ηαζ παναιμκή ζηδκ εύθςηδ γώκδ 8) Δοβθδκμεζδή Σα πενζζζόηενα είδδ είκαζ αεκεζηά ή επζθοηζηά Κάπμζα είδδ δεκ έπμοκ πνςζηζηέξ (άπνμα) ηαζ ηνέθμκηαζ ιε θαβμηύηηςζδ Ακαπηύζζμκηαζ ζδζαίηενα ζε αολδιέκεξ ζοβηεκηνώζεζξ αιιςκίαξ αθθά ηαζ ζε αααεείξ θίικεξ ιε ορδθή μνβακζηή νύπακζδ 9) Φαζμθύηδ & Ρμδμθύηδ Σα θαζμθύηδ πενζθαιαάκμοκ ζπεδόκ απμηθεζζηζηά εαθάζζζα είδδ, εκώ πμθύ θίβα είδδ γμοκ ζε βθοηά κενά Γεκ πενζθαιαάκμοκ πθαβηηζηά είδδ αθθά είδδ πμο δζααζμύκ ζε αεκεζηά οπμζηνώιαηα
Β) ΜΑΚΡΟΦΤΣΑ Δίλαη κεγάινπ κεγέζνπο θπηά άθζνλα ζε πγξόηνπνπο, ξερέο ιίκλεο θαη πνηάκηα Τπάξρνπλ είδε πνπ πξνζθνιινύληαη κε ξίδεο ζην ππόζηξσκα θαη είδε επηπιένληα ε καθξόθπηα πνπ δηαζέηνπλ ξίδεο ην βιαζηηθό θαη ην αλαπαξαγσγηθό ζύζηεκα κπνξεί λα βξίζθνληαη, κεξηθώο ή εμνινθιήξνπ, επάλσ ή κέζα ζην λεξό Πνιιά είδε δηαζέηνπλ θύιια ή άλζε ηα νπνία πξνβάιινπλ πάλσ από ην λεξό γηα κηθξά ρξνληθά δηαζηήκαηα Οη ξίδεο δελ ρξεζηκνπνηνύληαη κόλν γηα ηελ πξνκήζεηα ησλ ζξεπηηθώλ νπζηώλ από ην ππόζηξσκα αιιά θαη γηα λα ζηεξίδνπλ θαη λα ζπγθξαηνύλ ην θπηό ηδηαίηεξα ζηηο πεξηπηώζεηο ηξερνύκελσλ λεξώλ ΡΟΛΟ ΣΑ ΤΓΑΣΗΝΑ ΟΗΚΟΤΣΖΜΑΣΑ Πνιιά ρξεζηκεύνπλ σο ηξνθή ζε πνιινύο νξγαληζκνύο αιιά θαη ζηελ θηελνηξνθία Οη ζπόξνη από πνιιά καθξόθπηα είλαη ζεκαληηθή ηξνθή γηα πνιιά είδε πνπιηώλ Σα θπζηθά θαηαθύγηα πνπ δεκηνπξγνύληαη ζε απηνύ ηνπ ηύπνπ ηε βιάζηεζε είλαη ηδηαίηεξα θξίζηκα γηα πνιιά αζπόλδπια θαη γηα ηα απγά πνιιώλ ςαξηώλ πκβάιινπλ ζηελ αύμεζε ηνπ νξγαληθνύ θνξηίνπ θαη ηελ αλαθύθισζε νπζηώλ (π.ρ. άδσην) ζηα πδάηηλα νηθνζπζηήκαηα Διέγρνπλ ηε ζηάζκε ηνπ λεξνύ δεκηνπξγώληαο θπζηθά θξάγκαηα
Έννζγα ιαηνόθοηα (ηαθάιζα) Δπζπθέμκηα ιαηνόθοηα (κμύθανα)
Οζ μνβακζζιμί ηςκ εζςηενζηώκ οδάηςκ (ζοκέπεζα.) 6) ΣΡΟΥΟΕΧΑ Eίλαη νξγαληζκνί κηθξνύ κεγέζνπο (από 0.05 έσο 0.1 mm) Έρνπλ βιεθαξίδεο ηηο νπνίεο θηλνύλ γηα λα θέξνπλ ηελ ηξνθή θνληά ηνπο δίλνληαο ηελ αίζζεζε πεξηζηξεθόκελνπ ηξνρνύ Αλαπαξάγνληαη παξζελνγελεηηθά πνιιέο θνξέο ζηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο, ελώ ζε δύζθνιεο ζπλζήθεο παξάγνπλ απγά δηάπαπζεο Σα πεξηζζόηεξα ιηκλαία είδε είλαη βελζηθά ή επηθπηηθά ΡΟΛΟ ΣΑ ΤΓΑΣΗΝΑ ΟΗΚΟΤΣΖΜΑΣΑ Πνιιά είδε είλαη δσνπιαγθηνληθά θαη ζπκκεηέρνπλ ζε κεγάια πνζνζηά ζην ζπλνιηθό δσνπιαγθηόλ ζηηο ιίκλεο, ελώ θπξηαξρνύλ ζε απηό ζηα πνηάκηα Σξέθνληαη κε λαλνπιαγθηό, βαθηήξηα θαη ζξύκκαηα κηθξόηεξα από 15 κm, ελώ ππάξρνπλ θαη αξπαθηηθά είδε (π.ρ. Asplanchna sp.) πνπ ηξέθνληαη κε πξσηόδσα, ή θαη κηθξά ηξνρόδσα Υξεζηκνπνηνύληαη πνιύ ζηηο ηρζπνθαιιηέξγεηεο σο ηξνθή ησλ ιαξβώλ
7) ΚΑΡΚΗΝΟΔΗΓΖ Εσνπιαγθηνληθνί νξγαληζκνί (θσπήπνδα, θιαδνθεξαησηά) Βελζηθνί νξγαληζκνί (γαξίδεο, θαξαβίδεο, θαβνύξηα θαη αζηαθνί) Υαξαθηεξηζηηθό ηνπο είλαη ην θαηλόκελν ηεο έθδπζεο (αιιαγή ηνπ ρηηηλώδνπο πεξηβιήκαηνο) πζηεκαηηθή νκάδα 1. ΚΛΑΓΟΚΔΡΑΗΩΣΑ ( λεξόςπιινη ) ΓΗΑΣΡΟΦΖ - ΓΗΑΒΗΧΖ ύλεζεο πεξηβάιινλ δηαβίωζεο γι.λ., π γι.λ., π, β γι.λ., π γι.λ., π, β γι.λ., π γι.λ., αι.λ., π Μέζνδνο δηαηξνθήο ζήξεπζε εζκνθαγία εζκνθαγία εζκνθαγία εζκνθαγία ζήξεπζε 2. ΚΩΠΖΠΟΓΑ Αξπαθηηθνεηδή γι.λ., αι.λ., β εζκνθαγία θαη παξαζηηηζκόο Κπθινπνεηδή γι.λ., αι.λ., β, π παξαζηηηζκόο ζε δσηθά είδε Παξαδείγκαηα Leptodora Sida Daphnia Chydorus Bosmina Polyphemus Nitocra Cyclops Megacyclops παξαζηηηζκόο Thermocyclops ζε θπηηθά είδε Eucyclops Καιαλνεηδή γι.λ., αι.λ., π εζκνθαγία Limnocalanus 3. ΑΜΦΗΠΟΓΑ αι.λ., γι.λ., β παξαζηηηζκόο θαη πακθαγία Boeckella Diaptomus Gammarus 4. ΓΔΚΑΠΟΓΑ αι.λ., γι.λ., β παξαζηηηζκόο θαη πακθαγία Astacus, Cancer Pacifastacus * π = πιαγθηνληθό, β = βελζηθό ή πξνζθνιιεκέλν, γλ.ν. = γιπθνύ λεξνύ, αλ.ν. = αικπξνύ λεξνύ
8) ΤΓΡΟΒΗΑ ΔΝΣΟΜΑ Μέζα ζηα γιπθά λεξά ππάξρνπλ αξθεηέο εθαηνληάδσλ πξνλπκθώλ εληόκσλ αλά 1000 cm 2 πνπ αλήθνπλ ζε κεξηθέο δεθάδεο ρεξζαίσλ ή θαη πδξόβησλ εηδώλ. Σα ελήιηθα άηνκα έρνπλ ζπλήζσο κηθξό ρξόλν δσήο ζε ζύγθξηζε κε ηπηάκελα είδε. Οη πδξόβηεο πξνλύκθεο ηξέθνληαη ζπλήζσο κε ηα νξγαληθά ππνιείκκαηα πνπ παξαζύξνληαη από ην λεξό, ή είλαη θπηνθάγεο ή ζαπξνθάγεο, ελώ ππάξρνπλ θαη αξθεηά είδε ζαξθνθάγσλ πξνλπκθώλ. Οη πεξηζζόηεξεο πξνλύκθεο δηαζέηνπλ αγθάζηα ή γάληδνπο γηα λα κε παξαζύξνληαη από ην λεξό. Chironomidae (βελζηθά): είλαη ηα πην άθζνλα έληνκα κέζα ζην λεξό ζε όιν ηνλ θόζκν, ελώ, εμαηηίαο ηεο κεγάιεο αληνρήο ηνπο ζε ρακειέο ζπγθεληξώζεηο νμπγόλνπ, κπνξνύλ αθόκε λα βξεζνύλ θαη ζην αλνμηθό ζηξώκα ηνπ ππνιηκλίνπ θάπνησλ επηξνθηθώλ ιηκλώλ. ΡΟΛΟ ΣΑ ΤΓΑΣΗΝΑ ΟΗΚΟΤΣΖΜΑΣΑ Δίλαη πνιύ άθζνλνη νξγαληζκνί θαη νη πξνλύκθεο ηνπο αιιά θαη ηα ελήιηθα άηνκα απνηεινύλ ζεκαληηθή ηξνθή γηα πνιιά ςάξηα Πνιιά είδε είλαη επηθίλδπλα γηα ηε δεκόζηα πγεία (ηδηαίηεξα ζε ηξνπηθέο πεξηνρέο) θαη θαηαπνιεκνύληαη
Δίδδ εκηόιςκ ιε οδνόαζεξ πνμκύιθεξ: A. Chironomus, B. Tanytarsus, C. Chaoborus, D. Culex, E. Culicoides
9) ΜΑΛΑΚΗΑ & ΚΧΛΖΚΔ ΚΩΛΖΚΔ (λεκαηώδεηο, νιηγόραηηνη, βδέιιεο, πιαηπέικηλζεο) ΜΑΛΑΚΗΑ (δίζπξα, γαζηεξόπνδα) Οη βδέιιεο, είλαη εμσηεξηθά παξάζηηα κεγάισλ νξγαληζκώλ ή ςαξηώλ, ελώ νη λεκαηώδεηο ζθώιεθεο παξαζηηνύλ ζαλ εζσηεξηθά παξάζηηα ζε πνιινύο πδξόβηνπο νξγαληζκνύο. Σα γαζηεξόπνδα (ζαιηγθάξηα) πνπ αθζνλνύλ ζηελ παξαιίκληα βιάζηεζε ζε θάζε ιίκλε ή πνηάκη, είλαη θπηνθάγνη νξγαληζκνί θαη ηξέθνληαη κε κεγάιεο πνζόηεηεο πξνζθνιιεκέλσλ θπθώλ Γίζπξα: επηξξεπή ζε ζπζζώξεπζε ξύπσλ εμαηηίαο ηεο δηαηξνθήο ηνπο (εζκνθαγία). Όρη ζε ξππαζκέλεο ιίκλεο ή πνηάκηα Γείθηεο ξύπαλζεο ΡΟΛΟ ΣΑ ΤΓΑΣΗΝΑ ΟΗΚΟΤΣΖΜΑΣΑ Οη πεξηζζόηεξνη από ηνπο ζθώιεθεο κεηαηξέπνπλ ηε λεθξή νξγαληθή ύιε ζε ηξνθή γηα ηνπο ίδηνπο θαη γηα αλώηεξνπο θαηαλαισηέο (ςάξηα) Πνιιά παξαζηηηθά είδε ζθσιήθσλ είλαη επηθίλδπλα γηα ηε δεκόζηα πγεία (ηδηαίηεξα ζε ηξνπηθέο πεξηνρέο) Σα γαζηεξόπνδα γίλνληαη νη μεληζηέο γηα παξαζηηηθνύο ζρηζηόζσκνπο, νη νπνίνη είλαη ππεύζπλνη γηα ηε κεηάδνζε δηαθόξσλ ηξνπηθώλ λόζσλ. Σα γαζηεξόπνδα αλαπηύζζνληαη πάξα πνιύ ζε εθηάζεηο κε καθξόθπηα θαη απνηεινύλ ζεκαληηθό δηαρεηξηζηηθό πξόβιεκα ζηηο ηξνπηθέο πεξηνρέο.
10) ΦΑΡΗΑ Άγναθα Υονδριτθύες Οζηεϊτθύες ζηεξνύληαη ζηαγόλσλ, ηξέθνληαη κε απνκύδεζε αίκαηνο από άιια είδε ν ζθειεηόο ηνπο είλαη ρόλδξηλνο θαη όρη νζηέτλνο (θαξραξίεο, ζειάρηα) ν ζθειεηόο ηνπο είλαη νζηέτλνο Petromyzontidae, Myxini (ειάρηζηα είδε) (ηα πεξηζζόηεξα είδε) Σα πεξηζζόηεξα είδε ςαξηώλ ηνπ γιπθνύ λεξνύ θέξνπλ αεξνθόξνπο ζαιάκνπο γηα λα έρνπλ κηθξό εηδηθό βάξνο κέζα ζην γιπθό λεξό θαη λα κελ θαηαλαιώλνπλ πνιύ ελέξγεηα γηα ηελ επίπιεπζή ηνπο. Αληηπξόζσπνη ησλ νζηετρζύσλ: νμύξπγρνη (κνπξνύλα), Salmonidae (πέζηξνθα, ζνισκόο), Esocidae (ινύηζνο), Percidae (πέξθα), Cyprinidae (θππξίλνο), Anguilidae (ρέιη). Ανάδπομοι ισθύερ: πεξλνύλ ην κεγαιύηεξν κέξνο ηεο δσήο ηνπο σο ελήιηθα ζηε ζάιαζζα αιιά αλαπαξάγνληαη ζηα γιπθά λεξά (π.ρ : ζνισκόο, κνπξνύλα) - Μεηαθνξά βηνκάδαο από ηε ζάιαζζα ζην πνηάκη (ζάλαηνο ςαξηώλ εκπινπηηζκόο ησλ λεξώλ κε ηα νξγαληθά ππνιείκκαηα ηεο απνζύλζεζεο ησλ λεθξώλ ςαξηώλ) Καηάδπομοι ισθύερ: πεξλνύλ ην κεγαιύηεξν κέξνο ηεο δσήο ηνπο σο ελήιηθα ζηα γιπθά λεξά αιιά αλαπαξάγνληαη ζηε ζάιαζζα (π.ρ : ρέιηα)
11) ΑΜΦΗΒΗΑ, ΔΡΠΔΣΑ, ΠΣΖΝΑ, ΘΖΛΑΣΗΚΑ ΑΜΦΗΒΗΑ Υαξαθηεξηζηηθνί αληηπξόζσπνη απηήο ηεο νκάδαο είλαη δηάθνξα είδε βαηξάρσλ ή ζαιακάλδξεο πνπ δνπλ ζηα γιπθά λεξά ηα ακθίβηα γελλνύλ ηα απγά ηνπο κέζα ζην λεξό ζην νπνίν ζα κεγαιώζνπλ ηα λεαξά άηνκα κέρξη θάπνην ζηάδην αλάπηπμεο ε δηαβίσζε ησλ ακθηβίσλ κέζα ζην λεξό είλαη απαξαίηεηε γηαηί ην δέξκα ηνπο πξέπεη λα δηαηεξείηαη πγξό ΔΡΠΔΣΑ ηελ νκάδα απηή ζπλαληώληαη είδε πνπ δνπλ ηόζν ζηα εζσηεξηθά ύδαηα όζν θαη ζηε ζάιαζζα θίδηα ζαύξεο ρειώλεο θξνθόδεηινη ν αξηζκόο ησλ εηδώλ πνπ έρνπλ πξνζαξκνζηεί ζην ζαιάζζην πεξηβάιινλ είλαη κηθξόηεξνο από ηνλ αληίζηνηρν γηα ηα γιπθά λεξά
ΠΣΖΝΑ ηελ θαηεγνξία απηή αλήθνπλ πνιιά είδε ησλ νπνίσλ ε δηαβίσζε εμαξηάηαη από ην πδάηηλν πεξηβάιινλ, είηε γηαηί ηξέθνληαη είηε γηαηί αλαπαξάγνληαη εθεί Οη πγξόηνπνη απνηεινύλ παξαδνζηαθνύο ηόπνπο αλαπαξαγσγήο θαη δηαηξνθήο πνιιώλ εηδώλ πδξόβησλ πηελώλ. Σα πδξόβηα πνπιηά έρνπλ αλαπηύμεη πνηθίινπο ηξόπνπο δηαηξνθήο δεδνκέλνπ όηη ηξέθνληαη από θάζε ηξνθηθό επίπεδν ελόο πδάηηλνπ ηξνθηθνύ πιέγκαηνο. ΘΖΛΑΣΗΚΑ Τπάξρνπλ πνιιά είδε ησλ νπνίσλ ε δηαβίσζε εμαξηάηαη από ην πδάηηλν πεξηβάιινλ (θάζηνξαο, κνζρνπόληηθαο ή βηδόλ, ελπδξίδεο ή βίδξεο, θάπνηα είδε θώθηαο, ηππνπόηακνο-ζε ηξνπηθέο πεξηνρέο). Ο απμεκέλνο αξηζκόο εηδώλ ζειαζηηθώλ πνπ δηαβηνύλ ζε νηθνζπζηήκαηα εζσηεξηθώλ πδάησλ είλαη ζεκάδη «πγείαο» απηώλ ησλ πεξηνρώλ Δκοδνίδα (Lutra lutra)
Οηθνινγηθή δηάθξηζε ηωλ ιηκλαίωλ νξγαληζκώλ Πιαγθηό(λ): μνβακζζιμί πμο ζηενμύκηαζ ζηακήξ ιεηαηίκδζδξ (παναζύνμκηαζ από ηζξ ηζκήζεζξ ημο κενμύ) θπηνπιαγθηό (θςημζοκεεηζημί-αοηόηνμθμζ μνβακζζιμί) δωνπιαγθηό (εηενόηνμθμζ μνβακζζιμί) Νεθηό: μνβακζζιμί πμο έπμοκ ιεβάθδ ζηακόηδηα αοηόκμιδξ ιεηαηίκδζδξ ηαζ ανίζημκηαζ ζημ πεθαβζηό ημιιάηζ ηςκ θζικώκ (π.π. ράνζα) Βέλζνο: μνβακζζιμί πμο δζααζμύκ ζημ αοεό (πάκς ή ιέζα ζημ αοεό) ή πενκμύκ ημ ιεβαθύηενμ ιένμξ ηδξ γςήξ ημοξ ζε αοηόκ θπηνβέλζνο (επάκς ή ζημ εζςηενζηό επζθακεζώκ) δωνβέλζνο (επάκς, ιέζα ή ημκηά ζημ θζικαίμ οπόζηνςια) Πεξίθπην: ζημ πενίθοημ ακήημοκ αζμημζκςκίεξ ιζηνμμνβακζζιώκ πμο ακαπηύζζμκηαζ ςξ αθεκκώδεζξ επζηαθύρεζξ πάκς ζηδκ επζθάκεζα δζαθόνςκ οπμζηνςιάηςκ Νεπζηό(λ): μνβακζζιμί πμο δζααζμύκ ζημ θεπηό ζηνώια πάπμοξ θίβςκ πζθζμζηώκ ζηδ δζαπςνζζηζηή γώκδ ημο επζθακεζαημύ κενμύ ιε ημκ αηιμζθαζνζηό αένα
Υαξαθηεξηζηηθνί νξγαληζκνί ηνπ λεπζηνύ Δπηθαλεηαθό ζηξώκα επηθξαηνύλ ηδηαίηεξεο ζπλζήθεο Έκημκεξ δζαηοιάκζεζξ ζε: εενιμηναζία, δθζαηή αηηζκμαμθία Τρδθέξ ζοβηεκηνώζεζξ μλοβόκμο Τρδθέξ ζοβηεκηνώζεζξ ενεπηζηώκ (π.π. θςζθμνζηά) ιεβάθεξ αολήζεζξ ζε ααηηήνζα Ήνειδ επζθάκεζα κενμύ Πμθύ θίβμζ μνβακζζιμί έπμοκ πνμζανιμζηεί ζε αοηέξ ηζξ ζοκεήηεξ
ΣΟ ΛΗΜΝΑΗΟ ΠΔΡΗΒΑΛΛΟΝ κεηαιίκλην (ή ζεξκνθιηλέο) Δπζθίικζμ: πενζμπή έκημκδξ θςημζύκεεζδξ ορδθή ζοβη. Ο 2 παιδθή ζοβη. ενεπηζηώκ Μεηαθίικζμ: ή εενιμηθζκέξ ειπμδίγεζ ηδκ ηαηαηόνοθδ ακάιζλδ ημο κενμύ Τπμθίικζμ: δ ααεύηενδ γώκδ ιε ιζηνήξ εενιμηναζίαξ κενό έθθεζρδ μλοβόκμο ορδθή ζοβη. ενεπηζηώκ
Εώλωζε ιηκλαίνπ πεξηβάιινληνο Παξαιίκληα δώλε: θηάκεζ ιέπνζ ημκ ποειέκα όπμο ηαζ θύμκηαζ θοηά ιε νίγεξ (πενζθαιαάκεζ ημ αοεό ηαζ ημ οπενηείιεκμ κενό) Ληκλεηηθή δώλε: πενζθαιαάκεζ ηδκ ακμζηηή πενζμπή ηδξ θίικδξ πένα από ηδκ παναθίικζα γώκδ Βαζπιηκλαία δώλε: δ ααεύηενδ πενζμπή ηάης από ηδκ παναθίικζα ηαζ ηδ θζικδηζηή γώκδ
Α) Βιοκοινωνία Παπαλίμνιαρ Εώνηρ Πενζααθθμκηζηά παναηηδνζζηζηά - ηθαλνπνηεηηθή έληαζε θωηόο γηα θωηνζύλζεζε - γεηηλίαζε κε ηελ μεξά - θεξηέο ύιεο θαη νξγαληθά πιηθά από ηελ μεξά - πνιύ κεγάιε πνηθηιία κηθξνβηνηόπωλ ε πινπζηόηεξε παλίδα θαη ρισξίδα από ηηο άιιεο πεξηνρέο πνιιά είδε έξξηδσλ θπηώλ (μακπόθςηα) εθηόο ηνπ θπηνπιαγθηνύ έληνλε παξνπζία δσηθώλ νξγαληζκώλ πξνζθνιιεκέλσλ ζηελ επηθάλεηα ησλ πδξόβησλ θπηώλ (πεπίθςηο) εθηόο από ςάξηα, κπνξεί λα ππάξρνπλ θαη πνιιά ακθίβηα (βάηξαρνη, ζαιακάλδξεο), εξπεηά (θίδηα, ρειώλεο), αιιά θαη ζειαζηηθά (θάζηνξεο, βίδξεο, θ.ι.π.) θαη πηελά δσνπιαγθηόλ : θπξηαξρνύλ είδε κε αζζελέζηεξνπο κεραληζκνύο αηώξεζεο (από όηη ζηε ιηκλεηηθή δώλε) θαη ζπρλά πξόθεηηαη γηα είδε πξνζθνιιεκέλα ζε θπηά ππάξρεη κεγάιε παξνπζία εληόκσλ (ρεξζαία θαη πδξόβηα)
Β) Βιοκοινωνία Λιμνηηικήρ Εώνηρ Πενζααθθμκηζηά παναηηδνζζηζηά - ηθαλνπνηεηηθή έληαζε θωηόο γηα θωηνζύλζεζε - εληνλόηεξεο θηλήζεηο πδάηηλωλ καδώλ - κηθξή πνζόηεηα θεξηώλ πιώλ θαη νξγαληθώλ πιηθώλ από ηελ μεξά - κηθξή πνηθηιία κηθξνβηνηόπωλ κηθξόηεξε βηνπνηθηιόηεηα από όηη ζηελ παξαιίκληα δώλε δελ ππάξρνπλ έξξηδα θπηά άξα δελ ζπλαληάηαη πεξίθπην, ελώ ππάξρεη θπηνπιαγθηόλ ΌΥΗ ακθίβηα θαη εξπεηά, ΝΑΗ ςάξηα, ζειαζηηθά θαη πηελά δσνπιαγθηόλ : απνηειείηαη θπξίσο από είδε κε ηζρπξνύο κεραληζκνύο αηώξεζεο θαη πιεύζεο πνιύ κηθξή ε ζπκκεηνρή ησλ εληόκσλ ζην δσνπιαγθηόλ
Γ) Βιοκοινωνία Βαθςλιμναίαρ Εώνηρ Πενζααθθμκηζηά παναηηδνζζηζηά πνιύ κηθξή βηνπνηθηιόηεηα όρη απηόηξνθνη νξγαληζκνί, αιιά κόλν ζαξθνθάγνη θαη ζαπξνθάγνη ΌΥΗ ακθίβηα, εξπεηά, ζειαζηηθά θαη πηελά, ΝΑΗ ςάξηα θαη βελζηθά αζπόλδπια (πξνλύκθεο εληόκσλ, δαθηπιηνζθώιεθεο, δίζπξα θαη γαζηεξόπνδα καιάθηα) νη ηύπνη ησλ βελζηθώλ νξγαληζκώλ εμαξηώληαη από ηε ζύλζεζε ησλ ηδεκάησλ κεγάιε αθζνλία από κύθεηεο θαη βαθηήξηα πνπ πξνθαινύλ ηελ απνζύλζεζε ηεο νξγαληθήο ύιεο πξνζαξκνγέο νξγαληζκώλ ηνπ βέλζνπο ζηηο ρακειέο ζπγθεληξώζεηο νμπγόλνπ (π.ρ: αεξόζαθνη ζηηο πξνλύκθεο εληόκσλ, πςειή νμπγνλνδεζκεπηηθή ηθαλόηεηα ζηηο αηκνζθαηξίλεο ησλ δαθηπιηνζθσιήθσλ) ύπαξμε πνιιώλ αλαεξόβησλ ηύπσλ βαθηεξίσλ - όρη ηθαλνπνηεηηθή έληαζε θωηόο γηα θωηνζύλζεζε - κεγάιε εμάξηεζε από ηα ηδήκαηα ηνπ βπζνύ - όρη θεξηέο ύιεο ζηα ηδήκαηα ηα νπνία πξνέξρνληαη από ηα αξρηθά πεηξώκαηα ηεο πεξηνρήο - ε βαζηθή πεγή ηξνθήο είλαη ε λεθξή νξγαληθή ύιε πνπ θαηαθξεκλίδεηαη από ηε ιηκλεηηθή δώλε
Σξνθηθή θαηάηαμε νηθνζπζηεκάηωλ - Ακάθμβα ιε ηδκ παναβςβζηόηδηα ημο έκα μζημζύζηδια ηαηαηάζζεηαζ ζε δζάθμνεξ ηαηδβμνίεξ: π.π. μθζβόηνμθμ ιεζόηνμθμ εύηνμθμ οπενεύηνμθμ δύζηνμθμ Οιηγνηξνθηζκόο: (π.π. Σνζπςκίδα) Μεζνηξνθηζκόο: (π.π. Αιαναηία) Δπηξνθηζκόο: (π.π. Λοζζιαπεία) οπενμπή ηςκ Φ/Υ παναβόκηςκ ηαζ ζπεηζηά αζήιακημξ μ νόθμξ ηςκ μνβακζζιώκ - Μζηνέξ ζοβη. ενεπηζηώκ ιζηνή παναβςβζηόηδηα θίβδ μνβακζηή ύθδ - Τρδθή δζαθάκεζα, ιεβάθμ αάεμξ (ιεβάθμξ μ θόβμξ όβημξ οπμθζικίμο / επζθζικίμο) απμηεθεί έκα εκδζάιεζμ ζηάδζμ ελέθζλδξ ιζαξ μθζβόηνμθδξ θίικδξ - διακηζηέξ ζοβη. ενεπηζηώκ αολδιέκδ ζοβη. Φοημπθαβηημύ - Ηγήιαηα πθμύζζα ζε μνβακζηέξ ύθεξ, όπζ ιεβάθδ δζαθάκεζα κενμύ απμηεθεί ελέθζλδ ηδξ ιεζόηνμθδξ ηαηάζηαζδξ όηακ οπάνλεζ έκημκδ θόνηζζδ ιε ενεπηζηά Η εξέλιξη μιας λίμνης
Βαζζηά παναηηδνζζηζηά εύηνμθςκ θζικώκ - Τρδθέξ ζοβηεκηνώζεζξ αγώημο (Ν) ηαζ θςζθόνμο (Ρ) - Τρδθή ζοβηέκηνςζδ θοημπθαβηημύ ηαζ ιαηνμθύηςκ - Αολδιέκδ παναβςβζηόηδηα (πνςημβεκήξ, δεοηενμβεκήξ) - Μεζςιέκδ δζαθάκεζα κενμύ - Τρδθέξ πμζόηδηεξ κεηνήξ μνβακζηήξ ύθδξ - Αολδιέκδ απμζύκεεζδ ηδξ κεηνήξ μνβακζηήξ ύθδξ - Απόημιδ ιείςζδ ημο μλοβόκμο ιε ημ αάεμξ & επμπζηή ακμλία ζημ αοεό Γύζηνμθεξ θίικεξ - Νενά ζοκήεςξ όλζκα, ιε θαζό πνώια ηαζ πμθύ ιζηνή δζαθάκεζα - Μεβάθδ ζοβηέκηνςζδ πμοιζηώκ μλέςκ θοηζηήξ πνμέθεοζδξ - Υαιδθή ζοβηέκηνςζδ μλοβόκμο ηαζ ακμλζηέξ ζοκεήηεξ ημκηά ζημ αοεό - Μζηνή αζμπμζηζθόηδηα θοημπθαβηημύ, γςμπθαβηημύ, ρανζώκ
Πίκαηαξ παναηηδνζζηζηώκ ηνμθζζιμύ Γείηηδξ ηνμθζζιμύ ημο Carlson (Trophic State Index ή TSI) Βαζίγεηαζ ζε δεδμιέκα βζα ηνεζξ παναιέηνμοξ ημο κενμύ: - Οθζηόξ θώζθμνμξ - Γζαθάκεζα κενμύ - οβη. πθςνμθύθθδξ-α
100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 ΓΔΗΚΣΖ TSI TP Chl-a SD Υπερ-εύτροφη Εύτροφη Μεςότροφη Ολιγότροφη ΗΝ ΗΛ Α Ο Ν Γ Η Φ ΜΡ ΑΠ Μ 2009 2010 ΓΔΗΚΣΖ TSI TP Chl-a SD Υπερ-εύτροφη Εύτροφη Μεςότροφη Ολιγότροφη Ο Ν Γ Η Φ Μ Α Μ ΗΝ ΗΛ Α Ο Ν Γ Η Φ Μ Α Μ ΗΝ ΗΛ Α 2006 2007 2008 Λίκλε Λπζηκαρεία TSI (TP) & TSI (SD) Κονίςξ εκηόξ ηςκ μνίςκ εύηνμθςκ μζημζοζηδιάηςκ TSI (Chl-a) Μεζόηνμθδ έςξ εύηνμθδ Λίκλε Ακβξαθία TSI (TP) Κονίςξ εκηόξ ηςκ μνίςκ ιεζόηνμθςκ μζημζοζηδιάηςκ TSI (SD) & TSI (Chl-a) Δκηόξ ηςκ μνίςκ μθζβόηνμθςκ ιεζόηνμθςκ μζημζοζηδιάηςκ