Αντιμετωπίζοντας το στρες για μια χαρούμενη και δημιουργική ζωή Το στρες μπορεί από εχθρός μας να γίνει σύμμαχος Ένα ποσοστό άγχους είναι αναγκαίο στη ζωή μας γιατί μας βοηθάει να ενεργοποιηθούμε και να κινητοποιηθούμε. Τα είδη του στρες Οξύ στρες -προκαλείται από μια έντονη κατάσταση που μας συνέβη ή πρόκειται να μας συμβεί, (εξετάσεις, συνέντευξη) Θέτει το άτομο σε εγρήγορση. Επεισοδιακό οξύ στρες- είναι το στρες που κάποιος βιώνει σε καθημερινή βάση και προκαλεί έντονα σωματικά συμπτώματα και προβλήματα στη συμπεριφορά. Χρόνιο στρες- το άτομο βρίσκεται σε μια κατάσταση στρες την οποία συνηθίζει ως αναπόσπαστο μέρος της ζωή του. Το άτομο φθείρεται ψυχικά και σωματικά και νιώθει δυστυχισμένο. Τι είναι το στρες Μια σωματική και βιολογική κατάσταση που βιώνουμε όταν καταλαβαίνουμε ότι οι απαιτήσεις στις οποίες πρέπει να ανταποκριθούμε είναι μεγαλύτερες από τις δυνατότητές Όταν αισθανθούμε ότι κάτι μας απειλεί ο οργανισμός μας ετοιμάζεται για το σύνδρομο Fight or Flight, δηλαδή παλεύω ή φεύγω. 1
Καταστάσεις που μπορεί να είναι απειλητικές για την καθημερινότητά μας Εξετάσεις. Εύρεση δουλείας. Οικονομικές υποχρεώσεις. Οργάνωση του χρόνου Σημαντικές αλλαγές στη ζωή Προβλήματα με τις σχέσεις Προβλήματα με τους γονείς Υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό Τα σημάδια του στρες στο σώμα Διαταραχή στον ύπνο Πόνος στον αυχένα, στην πλάτη, στους ώμους Μυαλγίες, ένταση στο μυϊκό σύστημα Πονοκέφαλοι, ημικρανίες, ζαλάδες Απώλεια ή αύξηση βάρους Συνεχής κόπωση Δερματικά προβλήματα Δύσπνοια Υψηλή πίεση, ταχυπαλμίες Χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα Τα σημάδια του στρες στη συμπεριφορά μας Έντονος εκνευρισμός Μελαγχολική διάθεση Απώλεια μνήμης Έλλειψη συγκέντρωσης, δυσκολία στην μάθηση Κρίσεις πανικού Έντονη ανησυχία Υπερβολικές αντιδράσεις στη συμπεριφορά Το πρώτο βήμα για να αντιμετωπίσουμε το στρες είναι να καταλάβουμε τα σημάδια του στο σώμα μας και στη συμπεριφορά μας και να προσδιορίσουμε τις πλευρές της ζωής μας που μας το προκαλούν. 2
Τα αίτια του στρες οφείλονται σε δυο παράγοντες (Lazarus) Στο εξωτερικό περιβάλλον (π.χ. δουλειά, σχολείο, οικογένεια) Στο ίδιο το άτομο- πως δηλαδή ο κάθε άνθρωπος αντιλαμβάνεται και αντιμετωπίζει μια κατάσταση. Ο τρόπος που ερμηνεύουμε μια κατάσταση είναι πιο σημαντικός από το ίδιο το γεγονός. Όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε μια κατάσταση όλοι μας έχουμε κάποιες σκέψεις. Αυτές μπορεί να είναι θετικές και επομένως χρήσιμες ή αρνητικές και άχρηστες. Οι αρνητικές σκέψεις μπορεί να οδηγήσουν σε περισσότερο στρες μιας και πολλές φορές διαστρεβλώνουν πως πραγματικά είναι μια κατάσταση. Οι αρνητικές σκέψεις κάνουν τα πράγματα να φαίνονται χειρότερα από ότι πραγματικά είναι. Οι αρνητικές σκέψεις μας εμποδίζουν να κάνουμε αυτό που θέλουμε. Οι αρνητικές σκέψεις προσπαθούν να προβλέψουν το μέλλον αρνητικά. Οι αρνητικές σκέψεις σπάνια βγαίνουν αληθινές. Μερικές συνήθειες αρνητικής σκέψης Υπεργενίκευση π.χ. ποτέ δεν μπορώ να κάνω τίποτα σωστά Καταστροφολογία Τελειομανία Προσωποποίηση Συνήθεια του να κατηγορούμε τον εαυτό Συνήθεια του να εστιάζουμε στα αρνητικά γεγονότα και να αγνοούμε τα θετικά. Οι σκέψεις μας δημιουργούν τα συναισθήματά μας και αυτά καθορίζουν την συμπεριφορά 3
Πως μπορούμε να διαχειριστούμε το στρες Να μάθουμε να οργανώνουμε σωστά τον χρόνο Να ιεραρχούμε τις προτεραιότητές Να ξεχωρίσουμε τα πρέπει από τα θέλω Να βρούμε ελεύθερο χρόνο για τον εαυτό Να έχουμε μια ισορροπημένη διατροφή. Να βάλουμε την φυσική άσκηση στην καθημερινότητά Να μιλάμε με άτομα που εμπιστευόμαστε κι αισθανόμαστε άνετα μαζί τους. Το στρες Μας κάνει πιο συμπονετικούς Μας κάνει πιο γενναιόδωρους και πρόθυμους να βοηθήσουμε άλλους ανθρώπους. Μας κάνει να εμπιστευόμαστε τους άλλους. Μας κάνει να νοιαζόμαστε για τους γύρω Αυτή η συμπεριφορά ονομάστηκε tend-to-befriend Αν επιλέξουμε να δούμε το στρες που νιώθουμε ως μια ευκαιρία σύνδεσης με τους γύρω μας, παρά να φύγουμε και να απομονωθούμε, τότε θα αισθανθούμε ΔΥΝΑΜΗ, ΚΟΥΡΑΓΙΟ και ΕΛΠΙΔΑ, ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε κάθε δυσκολία στη ζωή Συνοψίζοντας Το στρες είναι μια φυσιολογική αντίδραση του οργανισμού μας σε μια δύσκολη κατάσταση. Λίγο στρες είναι αναγκαίο και χρήσιμο. Το πολύ στρες μπορεί να μας δημιουργήσει προβλήματα. Για να αντιμετωπίσουμε το στρες πρέπει να προσδιορίσουμε τις πλευρές της ζωής μας που μας το προκαλούν. Να προσπαθήσουμε τις αρνητικές σκέψεις να τις μετατρέψουμε σε θετικές. Όταν νιώθουμε στρες να βρούμε τρόπους να συνδεθούμε με τους γύρω 4
5