ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΘΕΜΑ ΕΡΓΑΣΙΑΣ: ΤΑ ΕΝΤΟΜΑ ΣΤΗ ΖΩΗ ΜΑΣ Δράσεις που υλοποιήθηκαν με τη Γ Τάξη του 1 ου Δημοτικού Σχολείου Κυμίνων Σχολικό έτος 2012-2013
Συντονιστής Σ.Ελευθερίου Παιδαγωγικώς υπεύθυνη Κ.Ταμουτσέλη Επιλογή του θέματος Το σχολείο υλοποιούσε πρόγραμμα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης (ΠΕ) με θέμα: «Η αυλή του σχολείου». Το πρόγραμμα αυτό εντάχθηκε στην ευέλικτη ζώνη και διήρκησε όλη τη χρονιά. Προέκυψε ως συνέχεια της συνεργασίας του προγράμματος εκπαίδευσης παιδιών Ρομά με το σχολείο αυτό για την υλοποίηση σχολικού λαχανόκηπου την προηγούμενη χρονιά. Οι δραστηριότητες στο πλαίσιο του προγράμματος που υλοποιούνταν στο σχολείο αφορούσαν κυρίως το σχολικό λαχανόκηπο. Τα έντομα, αφενός ως εχθροί των καλλιεργιών των παιδιών στο λαχανόκηπο αλλά και τα κουνούπια ως φλέγον τοπικό ζήτημα λόγω της
καλλιέργειας ρυζιού, επιλέχθηκαν ως θέμα της παρέμβασης και συνδέθηκαν με το πρόγραμμα ΠΕ που υλοποιούνταν στο σχολείο. Επιλέξαμε να ασχοληθούμε με τα κουνούπια από τα επιβλαβή και τη μέλισσα από τα ωφέλιμα έντομα και στη συνέχεια να σχεδιάσουμε στην αυλή του σχολείου σχέδια για παραδοσιακά παιχνίδια και όχι μόνο. Σκοπός της παρέμβασης ήταν να γνωρίσουν τα παιδιά τα έντομα όχι μόνο ως εχθρούς αλλά και ως φίλους του ανθρώπου. Να αντιληφθούν τον πολυδιάστατο ρόλο τους στη φύση και τη σημασία τους στη διατήρηση της βιοποικιλότητας και την γεωργική παραγωγή. Στόχοι να γνωρίσουν την ανατομία και βιολογία των εντόμων και τον κύκλο ζωής
να εμπλουτίσουν το λεξιλόγιό τους με νέες λέξεις και έννοιες που συνδέονται με τα έντομα, την ανατομία και τη βιολογία τους να ευαισθητοποιηθούν απέναντι στην προστασία της μέλισσας να γνωρίσουν μέτρα προστασίας από τα κουνούπια Γνωστικές περιοχές με τις οποίες συνδέσαμε το πρόγραμμα: γλώσσα, μαθηματικά, εικαστικά, μελέτη περιβάλλοντος, μουσική. Διδακτικές τεχνικές Καταιγισμός ιδεών Συζήτηση (προβολή video ) χαρτογράφιση χώρου ανάληψη δράσης
Πορεία Υλοποίησης Πρώτη δραστηριότητα Ζητήσαμε από τα παιδιά να πουν ποια έντομα γνωρίζουν. Έγινε καταγραφή στον πίνακα και στη συνέχεια επιλέχθηκε να μελετήσουμε αυτό που εμφανίστηκε με τη μεγαλύτερη συχνότητα. Τα κουνούπια εμφανίστηκαν με τη μεγαλύτερη συχνότητα μιας και αποτελούν σοβαρό πρόβλημα στην περιοχή και ταλαιπωρούν ιδιαίτερα τους κατοίκους της περιοχής. Συζητήσαμε για το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν με τα κουνούπια. Στη συνέχεια δείξαμε δύο video με το βιολογικό κύκλο των κουνουπιών, και ένα PP με τα μέτρα πρόληψης και αντιμετώπισης των κουνουπιών και συζητήσαμε για τους παράγοντας που ευνοούν την εξάπλωση των κουνουπιών στην περιοχή τους.
Στη συνέχεια τα παιδιά ζωγράφισαν τον κύκλο αναπαραγωγής των κουνουπιών και έκαναν τις δικές τους προτάσεις για τα μέτρα προστασίας που πρέπει να πάρουν στο σπίτι, στο σχολείο και στη γειτονιά τους. Δεύτερη δραστηριότητα Συζήτηση για ωφέλιμα έντομα που επισκέπτονται το λαχανόκηπο. Παρουσίαση PP σχετικά με τη μέλισσα, την ανατομία, τη βιολογία της, την κοινωνική οργάνωση, την
παραγωγή μελιού, τη διατροφική αξία των προϊόντων της μέλισσας, τα οποία καταγράψαμε στον πίνακα. Έγινε αναφορά στο ρόλο των μελισσών στην επικονίαση των φυτών, τη σημασία για τη γεωργική παραγωγή αλλά και τις απειλές που αντιμετωπίζει η μέλισσα από τις ανθρώπινες δραστηριότητες, όπως η χρήση των φυτοφαρμάκων για προστασία των καλλιεργειών από άλλα επιβλαβή έντομα. Μιλήσαμε για την ανατομία των εντόμων γενικά και τα παιδιά ζωγράφισαν τη μέλισσα και περιέγραψαν τα διάφορα τμήματα του σώματός της. Αναφέρθηκαν σε τραγούδια που γνώριζαν για τις μέλισσες. Ακολούθησε συζήτηση για την προστασία από τα τσιμπήματα της μέλισσας, και την ανάγκη για φιλική αντιμετώπιση μελισσών.
Τρίτη δραστηριότητα Με αφορμή τον κάδο κομποστοποίησης που είχαν τοποθετήσει στην αυλή συζητήσαμε για το θέμα των απορριμμάτων, τη διάκριση σε οργανικά και μη απορρίμματα και για το ρόλο των εντόμων και άλλων μικροοργανισμών στην αποικοδόμηση της οργανικής ύλης.
Έγινε παρουσίαση video για την ανακύκλωση και τη ρύπανση του περιβάλλοντος που προκαλούν τα απορρίμματα. Τα παιδιά κατέγραψαν σε ομάδες οργανικά απορρίμματα που μπορούν να μπούνε στον κάδο κομποστοποίησης και μετά την παρουσίαση στον πίνακα έκαναν μια λίστα για να την τοποθετήσουν στον κάδο κομποστοποίησης του λαχανόκηπου. Τέταρτη δραστηριότητα Το ενδιαφέρον των παιδιών για περαιτέρω βελτίωση της σχολικής αυλής. Την προηγούμενη χρονιά είχαν σχεδιάσει και κατασκευάσει σε συνεργασία με το σύλλογο γονέων τοίχο αναρρίχηση. Η συμμετοχή στη δραστηριότητα αλλά και στη συνέχεια το γεγονός ότι ο τοίχος έδωσε ποικιλία στο παιχνίδι τους είχε κεντρίσει το ενδιαφέρον για περισσότερες
παρεμβάσεις στην αυλή ώστε να εξυπηρετηθούν διάφορες μορφές παιχνιδιού. Έγινε συζήτηση στις ομάδες για παραδοσιακά παιχνίδια που παίζονται στο έδαφος και τη δυνατότητα να σχεδιαστούν στην αυλή. Κάθε ομάδα σχεδίασε τα δικα της παιχνίδια στο χαρτί και επέλεξε τα χρώματα με τα οποία θα τα ζωγράφιζε. Παρουσίασαν τα σχέδια στην τάξη και επέλεξαν με ψηφοφορία τα σχέδια που θα ήθελαν να σχεδιάσουν στην αυλή. Ζήτησαν από τη διευθύντρια να τους προμηθεύσει τα απαραίτητα χρώματα. Επόμενη δραστηριότητα ήταν να μεταφέρουν τα σχέδια στο έδαφος και να τα χρωματίσουν.
Πέμπτη δραστηριότητα Συζητήσαμε στην τάξη για τον τρόπο συνεργασίας στη φροντίδα του λαχανόκηπου. Κάθε ομάδα είχε υιοθετήσει ένα παρτέρι στο οποίο είχε δώσει και ένα όνομα. Αποφασίσαμε να κατασκευάσει κάθε ομάδα μια καρτέλα με το όνομα του δικού της παρτεριού και με τα ονόματα των μελών της ομάδας. Στη συνέχεια μεταβήκαμε στον κήπο για να τοποθετήσουμε τις καρτέλες. Τα παιδιά συνεργάστηκαν αρμονικά σε όλες τις δραστηριότητες και έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τα θέματα που επεξεργαστήκαμε μια και αφορούσαν άμεσα τη καθημερινότητά τους στο σχολείο αλλά και στο σπίτι.