ΑΣΠΑΙΤΕ ΕΠΑΙΚ 2013-2014 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΗ ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΔΙΔΑΣΚΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ : ΜΑΥΡΙΚΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ «Ο ΕΝΣΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ-ΕΝΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ» ΣΤΑΜΑΤΑΚΗ ΜΑΡΙΑ ΤΣΕΜΕΚΙΔΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑ ΣΥΝΤΥΧΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ ΣΜΥΡΝΑΚΗ ΕΦΗ ΚΥΖΙΚΟΥ-ΠΑΠΑΣΤΕΦΑΝΟΥ ΘΑΛΕΙΑ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΙΟΡΔΑΝΗΣ
ΕΝΣΤΕΡΝΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΑΞΙΩΝ Βασικά προβλήματα Σύγχρονου κόσμου Δέουσα παιδαγωγική αντιμετώπιση Θα μελετήσουμε Εσωτερικές διεργασίες που καθορίζουν την ανθρώπινη συμπεριφορά Βασικές αξίες που υποκρύπτονται πίσω από κάθε συμπεριφορά Τι είναι ΑΞΙΑ-ΣΤΑΣΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΚΟΠΟΣ Ευαισθητοποίηση και συνειδητοποίηση του ανθρώπου για τις αξίες αλλά και Ο ΕΝΣΤΕΡΝΙΣΜΟΣ
«ΤΟ ΑΛΛΟ ΚΙΒΩΤΙΟ» ΚΕΙΜΕΝΟ ΚΩΣΤΑ ΓΕΩΡΓΟΥΣΟΠΟΥΛΟΥ Στην συνείδηση του, υπήρχαν χαραγμένες ανώτερες αξίες και έντονη θετική στάση απέναντι σε αυτές Δεν πρόδωσε ηθικές αξίες Η πεποίθηση στις αξίες και οι εδραιωμένες στάσεις απέναντι τους, διαμορφώνουν ισχυρά κίνητρα σταθερή και συχνα ΑΜΕΤΑΒΛΗΤΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ
ΑΞΙΑ ΣΤΑΣΗ-ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ Διακρίνονται από μια εσωτερική σύνδεση όπου η μια προσδιορίζει ή προϋποθέτει την άλλη και όλες μαζί επηρεάζουν τον άνθρωπο και υποδηλώνουν την ΠΟΙΟΤΗΤΑ της συμπεριφοράς και πολιτισμού του
Αξίες Διαμόρφωση Συστήματος Αξιών
Ορισμός - Διακρίσεις Γενικές & αφηρημένες Έννοιες Αποτελούν τον Βασικό Πυρήνα για το σχηματισμό Προτύπων Ιστορικά διαμορφωμένες διαχρονικότητα Συστατικό στοιχείο του Πολιτισμού μιας κοινωνίας Προϋπόθεση συνοχής συνέχειας μιας κοινωνίας Γενικές Διακρίσεις Ταξινομήσεις : Θρησκευτικές Ηθικές Κοινωνικές Πολιτικές Εθνικές κ.α.
Σύστημα Αξιών Η εσωτερική σύνδεση του συνόλου των αξιών ενός ανθρώπου οι οποίες διακρίνονται από σχετική συνάφεια μεταξύ τους Η υιοθέτηση αντίθετης αξίας με το γενικό πνεύμα του Σ.Α. δύσκολη & συχνά αδύνατη Παράδειγμα η ισότητα των ανθρώπων ανεξαρτήτως φυλής = ανάμεσα στα δυο φύλα Στάση : το υπόβαθρο που δημιουργεί το Σ.Α. ενός ανθρώπου το οποίο καθορίζει τη γνώμη και λογική συμπεριφορά του.
Όρια ταξινομήσεων Δυσδιάκριτα: η αξία «ισότητα των ανθρώπων» είναι μόνο κοινωνική; - αποκτά και πολιτικό περιεχόμενο ( Χρυσή Αυγή)
Διάγραμμα ενστερνισμού των αξιών ΕΠΙΤΥΧΗΣ Α Ξ Ι Α Διαμεσολάβηση ΘΕΣΜΩΝ ή ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΑΝΕΠΙΤΥΧΗΣ Θετική στάση Αρνητική ή ουδέτερη στάση Εσωτερικό έλεγχο Απουσία εσωτερικού ελέγχου α. Εναρμόνιση συμπεριφοράς β. Αξιώνει από τους άλλους να εναρμονίζουν τη δική τους συμπεριφορά Πιθανή δυσαρμονία συμπεριφοράς Απουσία εξωτερικού ελέγχου Εξωτερικός έλεγχος Συνειδητός... ΑΝΘΡΩΠΟΣ Μη συνειδητός...
Κοινωνικοποίηση Ο ενστερνισμός των αξιών και η καλλιέργεια θετικής στάσης συντελούνται μέσα από τη διαδικασία της κοινωνικοποίησης από πολύ μικρή ηλικία. Πρωταρχική κοινωνική στερέωση Ανεπεξέργαστες θεμελιώδεις αρχές και αξίες. Η συμπεριφορά του παιδιού διαμορφώνεται με βάση κυρίως τις αντιλήψεις και τις προσδοκίες των γονέων. Δευτερογενής κοινωνική στερέωση Σε μετέπειτα στάδιο, το παιδί αναμένει και από τον περίγυρό του να συμπεριφέρεται με παρόμοιο τρόπο.
Κοινωνικοποίηση Ο ρόλος του σχολείου Επεξεργάζεται και διαφοροποιεί τις θεμελιώδεις αρχές και αξίες που προέρχονται από τους γονείς. Διαμορφώνει τον κοινωνικό άνθρωπο. Πραγματεύεται σύγχρονα προβλήματα, συμβάλλοντας στην εδραίωση της παγκόσμιας ειρήνης, της ισότητας των ανθρώπων και της προστασίας των δικαιωμάτων τους, στην προστασία του περιβάλλοντος, στην καταπολέμηση του ρατσισμού.
ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΕΝΗΛΙΚΙΩΣΗ Δημοτικό Γυμνάσιο Λύκειο
ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ Διευρύνει τους ορίζοντες των παραστάσεων και επιρροών λόγω ερεθισμάτων του νέου περιβάλλοντος Εμπλουτίζεται από νέες εμπειρίες που τον ωθούν να τροποποιήσει αξίες και να υιοθετήσει θετική στάση
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΦΗΒΕΙΑ Αποστασιοποιούνται, αναιρούν, αναζητούν, αμφισβητούν, αναλύουν φιλοσοφικά θέματα και ακτινοσκοπούν τον ανθρώπινο κόσμο
ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΛΥΚΕΙΟ ΕΦΗΒΕΙΑ Το τελευταίο στάδιο είναι το κυριότερο από πλευράς εστερνισμού των αξιών γιατί εδώ βρίσκεται πρόσφορο έδαφος με περιθώρια δράσης περισσότερα αλλά και θετικής στάσης και επιρροής.
Για την διευκόλυνση της προσπάθειας του εκπαιδευτικού να ωθήσει τους μαθητές στον ενστερνισμό των αξιών και την καλλιέργεια θετικής στάσης θα πρέπει να επισημανθεί ότι: 1. Ο ενστερνισμός καθώς επίσης και η μετάδοση των αξιών δεν γίνεται μέσω διδασκαλίας ή διδαχής αλλά βιώνεται μέσω της καθημερινότητας, σχετίζεται με το συναισθηματικό τομέα ενώ επιτυγχάνεται μέσω βιωμάτων και των διαθρώπινων σχέσεων. Σε αυτό το σημείο έγκειται και ο ρόλος του σχολείου που καλείται να οργανώσει τη σχολική ζωή έτσι ώστε να ευννοείται η ανάδειξη των βασικών αξιών και να καλλιεργείται θετική στάση απένατι σε αυτές.
Για την διευκόλυνση της προσπάθειας του εκπαιδευτικού να ωθήσει τους μαθητές στον ενστερνισμό των αξιών και την καλλιέργεια θετικής στάσης θα πρέπει να επισημανθεί ότι:
Για την διευκόλυνση της προσπάθειας του εκπαιδευτικού να ωθήσει τους μαθητές στον ενστερνισμό των αξιών και την καλλιέργεια θετικής στάσης θα πρέπει να επισημανθεί ότι: 2. Οι αξίες δεν μεταδίδονται έυκολα από κάποιον ο οποίος δεν τις έχει ενστερνιστεί στη ζωή του έτσι ώστε να υπάρχει συνέπεια λόγων και έργων γι αυτό και η προσωπικότητα του εκπαιδευτικού είναι καθοριστικής σημασίας για την καλλιέργεια της θετικής σκέψης απέναντι στις αξίες.
Για την διευκόλυνση της προσπάθειας του εκπαιδευτικού να ωθήσει τους μαθητές στον ενστερνισμό των αξιών και την καλλιέργεια θετικής στάσης θα πρέπει να επισημανθεί ότι: 3. Αν κάποιες αξίες εκπροσωπούνται από κάποιο θεσμό που έχει θεσπιστεί για να επιτηρεί την εφαρμογή τους τότε βασική προϋπόθεση είναι η ορθή επιλογή των προσώπων που θα τις ενσαρκώσει. Σε περίπτωση λανθασμένης εκπροσώπησης αξιών μπορεί να συμβούν τα εξής: 3α) διαχωρισμός της αξίας από το θεσμό εκπροσώπησης αλλά διατήρηση της θετικής σκέψης προς την αξία από το άτομο 3β) ταύτιση θεσμού ή προσώπου με την αξία και αυτόματη απόρριψη και των δύο. Το σχολείο ως κοινωνικοποιητικός φορέας θα πρέπει να λάβει υπόψη του τις βασικές αυτές αρχές και να πράξει ανάλογα.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ 1. Κ. Γεωργουσόπουλου, εφημ. «Τα Νέα», 27 Οκτωβρίου 1998, στήλη «Τρίτη άποψη». 2. Χ. Χενέκα: Κοινωνική ένταξη και εκπαίδευση, ελλην. μεταφρ. Γ. Κακαλέτρης, Αθήνα 1989. 3. Henri Mendras: Στοιχεία Κοινωνιολογίας, ελλην. μεταφρ. Β. Νικολόπουλος, Αθήνα, Ελληνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, 1973. 4. Χρ. Νόβα-Καλτσούνη: Κοινωνικοποίηση. Η γένεση του κοινωνικού υποκειμένου, Αθήνα, Gutenberg, 1995. 5. Ι. Ε. Πυργιωτάκης: Κοινωνικοποίηση και εκπαιδευτικές ανισότητες, Αθήνα, Γρηγόρη, 7η εκδ., 1997.
Σας Ευχαριστούμε για την προσοχή σας!