ΙΣΧΑΙΜΙΚΗ ΚΟΛΙΤΙΔΑ Ι. Δελλαδέτσιμα
Αποφρακτικά αίτια ισχαιμίας Αθηροσκλήρυνση Αρτηριακή θρόμβωση και εμβολή Συμπίεση, συστροφή, στραγγαλισμός αγγείων Αρτηρίτιδα Μικροαγγειοπάθειες Διάχυτη ενδαγγειακή πήξη (σηψαιμία, αιμολυτικό- ουραιμικό σύνδρομο, νεοπλασίες) Θρόμβωση μεσεντερίου φλέβας Φάρμακα Εντερικές λοιμώξεις (CMV,( CMV, clostridium difficile) Οπισθοπεριτοναϊκή ίνωση
Μη αποφρακτικά αίτια ισχαιμίας Αγγειοσύσπαση με μείωση της σπλαχνικής ροής (υπογλυκαιμία, καρδιακή ανεπάρκεια, υπόταση, αφυδάτωση, φάρμακα, τοξικές ουσίες)
Παράγοντες που καθορίζουν τη βαρύτητα της ισχαιμικής κολίτιδας Είδος αγγείου Βαθμός ισχαιμίας Διάρκεια ισχαιμίας Παράπλευρος κυκλοφορία Μικροβιακή επιλοίμωξη
Βαρύτητα ισχαιμικής κολίτιδας Ήπια,, αναστρέψιμη με βλάβες περιο- ριζόμενες στο βλεννογόνο και υποβλεν- νογόνιο χιτώνα Οξεία Οξεία κεραυνοβόλος (διατοιχωματικό έμφρακτο) Ενδιάμεσες μορφές μερικώς αναστ- ρέψιμες επιπλεκόμενες με ίνωση και στενώσεις
Παθογένεια ισχαιμικής κολίτιδας βλάβες κυτταρικής μεμβράνης Ο2 τοξικά προϊόντα αναερόβιου μεταβολισμού έξοδος λυσοσωματικών ενζύμων ελεύθερες ρίζες λυσοσωματικά ένζυμα κυτταρική ιστική βλάβη και νέκρωση είσοδος μικροβίων ουδετερόφιλα επαναιμάτωση κατάλυση βλεννογονικού φραγμού
Οξεία ισχαιμική κολίτιδα Β α ρ ύ τ η τ α Μακροσκοπικά χαρακτηριστικά Οιδηματώδης βλεννογόνος, αβαθή έλκη Αιμορραγική διαπότιση και λέπτυνση του τοιχώματος, επιπέδωση των πτυχών και εκτεταμένες εξελκώσεις του βλεννογόνου, διάταση του αυλού
Οξεία ισχαιμική κολίτιδα Β α ρ ύ τ η τ α Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά Αποκόλληση του επιθηλίου της επιφανείας και του ανωτέρου τμήματος των κρυπτών. Συρρίκνωση και βλεννοπενία του επιθηλίου Πηκτικού τύπου νέκρωση του βλεννογόνου με σκιώδη διαγραφή των κρυπτών Εξέλκωση Διαδοχική νέκρωση του μυϊκού και των υπολοίπων χιτώνων
Άλλα ευρήματα Οίδημα Συμπεφορημένα αγγεία Αιμορραγικές διηθήσεις Θρομβώσεις
Πρωιμότερη και ηπιότερη ισχαιμική βλάβη Αποκόλληση του επιθηλίου της επιφανείας Διαφορική διάγνωση : α) παρατεταμένη ισχαιμία στα πλαίσια χειρουργικών χειρισμών β) αυτόλυση
Οξεία φλεγμονή στην ισχαιμική κολίτιδα Μικροβιακή επιλοίμωξη Επαναιμάτωση Φλεγμονώδης διήθηση από ουδετερόφιλα
Οξεία φλεγμονή στην ισχαιμική κολίτιδα ΔιήθησηΔιήθηση βλεννογόνου από ουδετερό- φιλα πολ/να Διατεταμένες κρύπτες με κατεστραμ- μένο επιθήλιο και βλεννοπυώδες περιε- χόμενο Σχηματισμός ψευδομεμβράνων από ινιδοπυώδη εξιδρώματα και νεκρωμένα επιθηλιακά κύτταρα
Επούλωση ισχαιμικής βλάβης 1) Διατήρηση της βάσης των κρυπτών ταχεία επούλωση με πλήρη αποκατάσταση του βλεννογόνου σε 1 εβδομάδα 1) Πλήρης νέκρωση του βλεννογόνου ή και των υπολοίπων χιτώνων ινωτική επουλωτική διαδικασία με στενώσεις και συμφύσεις υπερπλασία και μετανάστευση επιθηλίου και στρωματικών κυττάρων από το διατηρούμενο βλεννογόνο αναγγεννηθείς βλεννογόνος με μόνιμη διαταραχή της αρχιτεκτονικής
Χρονία ισχαιμική κολίτιδα Μακροσκοπικά χαρακτηριστικά Τμηματικές στενώσεις Πάχυνση του τοιχώματος Τμηματικές επιμήκεις ή οφιοειδείς εξελκώσεις
Χρονία ισχαιμική κολίτιδα Μικροσκοπικά χαρακτηριστικά Διάσπαση ή και μερική αντικατάσταση της βλεννογονίου μυϊκής στιβάδας όπως και του μυϊκού χιτώνα από ινώδη ιστό Αναγεννητικού τύπου φαινόμενα στα χείλη των εξελκώσεων Ατροφικός βλενογόννος,, διαταραχή της αρχιτεκτονικής των κρυπτών, εστίες ψευδοπυλωρικής μετάπλασης
Χειρισμός χειρουργικού παρασκευάσματος Εκτίμηση της έκτασης της ισχαιμίας Έλεγχος των χειρουργικών ορίων Έλεγχος των εξωτοιχωματικών αγγείων
Παθήσεις με ισχαιμικό παθογενετικό παράγοντα Ακτινική κολίτιδα Σύνδρομο προπίπτοντος βλενογόννου Νεκρωτική εντεροκολίτιδα Αποφρακτική κολίτιδα Κοπρανώδες έλκος Μη ειδικό έλκος του κόλου Αγγειίτιδες (οζώδης πολυαρτηριίτιδα, ερυθηματώδης λύκος, νόσος Bechet,, νόσος Buerger)
Οξεία ακτινική κολίτιδα Αναστολή κυτταρικού πολλαπλασιασμού Εξαφάνιση καλυκοειδών κυττάρων Εκφυλιστικές και υπόστροφες αλλοιώσεις του επιθηλίου Νέκρωση και απόπτωση των επιθηλιακών κυττάρων στον αυλό των κρυπτών Οίδημα Διαβρώσεις- Νέκρωση του κολλαγόνου Εξελκώσεις
Χρονία ακτινική κολίτιδα Οίδημα Ατροφικός βλεννογόνος με ανώμαλες κρύπτες, εξελκώσεις Υποεπιθηλιακή πάχυνση του κολλαγόνου Ίνωση (υαλοειδοποίηση κολλαγόνου, άτυπες ινοβλάστες) Αγγειακές βλάβες Τελαγγειεκτασίες
Βλάβες αρτηριδίων και μικρών αρτηριών στην ακτινική κολίτιδα Πάχυνση και ίνωση του έσω και μέσου χιτώνα με στένωση του αυλού Υποενδοθηλιακές αθροίσεις αφρωδών ιστιοκυττάρων Διόγκωση ενδοθηλιακών κυττάρων Σπανιότερα ινιδοειδής νέκρωση Θρομβώσεις
Προπίπτων βλεννογόνος Πρόπτωση ορθού Σύνδρομο μονήρους έλκους Χείλη Χείλη κολοστομίας Παρυφές Παρυφές εκκολπωμάτων Προπίπτων αιμορροϊδικός όζος
Ιστολογικά χαρακτηριστικά προπίπτοντος βλεννογόνου Ινωση του χορίου με παρουσία λείων μυϊκών ινών Διαταραχή αρχιτεκτονικής των κρυπτών με μείωση των καλυκοειδών κυττάρων Υπερπλασία και ενίοτε θηλώδης διαμόρφωση του βλεννογόνου Διαβρώσεις και εξελκώσεις που δεν ξεπερνούν τον υποβλεννογόνιο χιτώνα
Νεκρωτική κολίτιδα Κλινικά χαρακτηριστικά: σε ηλικιωμένους βαρέως πάσχοντες μετεγχειρητικά ή μετά από shock και σε πρόωρα νεογνά Συνήθης εντόπιση: τελικός ειλεός και δεξιό κόλο Ιστολογικά χαρακτηριστικά: γαγγραινώδης φλεγμονή σε έδαφος ισχαιμίας
Αποφρακτική κολίτιδα Κλινικά χαρακτηριστικά: ηλικιωμένες γυναίκες με εντερική απόφραξη (90% καρκινώματα) προϋπάρχουσα αγγειακή πάθηση Συνήθης εντόπιση: στο κεντρικό εγγύς της απόφραξης εντερικό τμήμα σε απόσταση 2,5 35εκ. Μορφολογικά χαρακτηριστικά: αλλοιώσεις οξείας ή και χρόνιας ισχαιμικής νόσου ποικίλου βαθμού ΔΔ: ελκώδης κολίτιδα
Κοπρανώδη έλκη Κλινικά χαρακτηριστικά: έλκη λόγω κοπρόστασης και πλημμελούς αιμάτωσης,, συχνότερα σε κλινήρη ηλικιωμένα άτομα Συνήθης εντόπιση: κατώτερο τμήμα παχέος εντέρου Μορφολογικά χαρακτηριστικά: συνήθως πολλαπλά καλά αφοριζόμενα έλκη. Εξέλκωσεις του βλεννογόνου και διατοιχωματική φλεγμονή με παρουσία μικροβίων και εντερικού περιεχομένου. Ενίοτε διάτρηση.
Μη ειδικό έλκος του κόλου Κλινικά χαρακτηριστικά: ισχαιμία φάρμακα stress, τελικά στάδια νεφρικής ανεπάρκειας, CMV Συνήθης εντόπιση: δεξιό κόλο Μορφολογικά χαρακτηριστικά: καλά αφορι- ζόμενα έλκη, σπάνια διάτρηση, συχνά μικρά θρομβωμένα αγγεία, ενίοτε έγκλειστα CMV
ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ Ι. Δελλαδέτσιμα
Φάρμακα που προκαλούν βλάβες στο έντερο Καθαρτικά Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη Χημειοθεραπευτικά Βαρέα μέταλλα Ψυχοφάρμακα Άλατα καλίου
Ευρήματα συχνά παρατηρούμενα σε φαρμακευτικές βλάβες Ηωσινοφιλία Κρύπτες με αποπτωτικά σωμάτια Μονήρεις εξελκώσεις Εστιακά ενεργός κολίτιδα
Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα Έλκη (ορθό, εγκάρσιο, σιγμοειδές) Κολίτιδες Μη ειδική Ελκωτική Ισχαιμική Ψευδομεμβρανώδης Ηωσινοφιλική Κολλαγονώδης Λεμφοκυτταρική Στενώσεις Βλάβες μυεντερικού πλέγματος
Καθαρτικά της ομάδας των ανθρακινονών Μελάνωση κόλου Αθροίσεις ιστιοκυττάρων με κοκκία λιποφου- σκίνωσης,, συνήθως στη βαθύτερη μοίρα του χορίου και στο δεξιό κόλο
Καθαρτικά της ομάδας των ανθρακινονών Καθαρτικό κόλο Λέπτυνση του εντερικού τοιχώματος, απώ- λεια βλεννογονικής πτύχωσης, ατροφία μυϊκού χιτώνα και της βλεννογονίου μυϊκής στιβάδας, μελάνωση, λίπωση υποβλεννο- γονίου,, βλάβες μυεντερικού πλέγματος.
Ψυχοφάρμακα Βλάβες μυεντερικού πλέγματος Κοπρανώδη έλκη
Χημειοθεραπευτικά ΟίδημαΟίδημα Φλεγμονή με υπεροχή ηωσινοφίλων Αποπτωτικά σωμάτια στις κρύπτες Πύκνωση των πυρήνων και καρυορήξη κατ αρχήν στη βάση των κρυπτών Απογύμνωση κρυπτών Εξελκώσεις
Φάρμακα που προκαλούν ισχαιμικές βλάβες ΜηΜη στεροειδή αντιφλεγμονώδη Αντισυλληπτικά Ανοσοκατασταλτικά IL-2,, α-ιντερφερόνηα σε υψηλές δόσεις Άλατα Άλατα καλίου (φλεβικός σπασμός) έλκη στενώσεις