ΛΕΠΤΟ ΕΝΤΕΡΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ & ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΥΛΙΚΟΥ ΒΙΟΨΙΑΣ. Ιωάννα Γκικόντη Κωνσταντοπούλειο Συγκρότηµα, Π.Γ.Ν.Ν. Ιωνίας «Η Αγία Όλγα»

ΛΕΠΤΟ ΕΝΤΕΡΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΑ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ & ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΥΛΙΚΟΥ ΒΙΟΨΙΑΣ Ιωάννα Γκικόντη Κωνσταντοπούλειο Συγκρότηµα, Π.Γ.Ν.Ν. Ιωνίας «Η Αγία Όλγα»

ΛΕΠΤΟ ΕΝΤΕΡΟ Ολοκλήρωση διεργασίας πέψης (έκκριση ενζύµων) Κύρια θέση απορρόφησης αµινοξέων, σακχάρων, λιπών Συµµετοχή στην ανοσολογική διέγερση (GALT)

12/δάκτυλο (20-25 εκ) 3 µοίρες νήστιδα (240 εκ) ειλεός (360 εκ)

ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΣ Κυκλοτερείς πτυχές (νήστιδα-εγγύς ειλεός) Λάχνες : 0.5-1.5 χιλ., επιθήλιο-χόριο, x8

Κρύπτες (αδένες Lieberkuhn): κατώτερο 20% επιθηλίου zώνη πολλαπλασιασµού

Σχέση Λ/Κ : 3/1-5/1 Φυσιολογική µορφολογία λαχνών : ισοζύγιο κυτταρικής απώλειας / κυτταρικής παραγωγής Λάχνες χαµηλότερες, ανώµαλης αρχιτεκτονικής : αδένες Brunner λεµφοκυτταρικές αθροίσεις

ΜΟΡΦΟΛΟΓΙΑ ΛΑΧΝΩΝ ΜΕ Η.Μ. ιάφορες µοίρες Λ.Ε. Ηλικία ιατροφή Τόπος διαβίωσης Φυλλοειδείς ακτυλιοειδείς Ακρολοφιώδεις

ΚΥΤΤΑΡΑ ΚΑΛΥΠΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ Α) Απορροφητικά/ εντεροκύτταρα (Λάχνες) κυλινδρικά µικρολάχνες, γλυκοκάλυκα ράση : προστατευτική/ φραγµός απορρόφηση- µεταφορά ουσιών στο χόριο (ενζύµα) Αντιγονοπαρουσιαστικά κύτταρα (εκφράζουν αντιγόνα τάξης Ι-ΙΙ) Ρ.Α :5 ηµέρες

Β) Καλυκοειδή (Λάχνες-κρύπτες) 12/δάκτυλο νήστιδα-ειλεός ουδέτερους και όξινους βλεννοπολυσάκχαρίτες Ρ.Α. = 5 ηµέρες

Γ) Paneth κύτταρα (κρύπτες) εκκρίνουν : a- defensins λυσοζύµη- φωσφολιπάση Α 2 αντιβακτηριδιακή δράση Ρ.Α. : 5 ηµέρες

) Ενδοκρινή (κρύπτες-λάχνες) τριγωνικά-εκκριτικά κοκκία Εκκρίνουν : σεροτονίνη-σωµατοστατίνη εκκριµατίνη- γαστρίνη εντερογλυκαγόνη-vip

Ε) Αρχέγονα (stem) κύτταρα (κρύπτες) Κατώτερο 1/3 κρυπτών ιατήρηση σταθερού αριθµού επιθηλιακών κυττάρων Αύξηση αριθµού : κυτταρική απώλεια µιτώσεις, ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ ΚΡΥΠΤΩΝ

Ζ) Μεµβρανικά Μ κύτταρα (ειλεός) εξειδικευµένο επιθήλιο Μεταφέρουν αντιγόνα και µικροοργανισµούς (εντεροβακτήρια) στον υποκείµενο λεµφικό ιστό, «διαπερνούν» τον βλεννογονικό φραγµό. Επαγωγή ανοσοαπάντησης Προστασία τοπική (εντ. βλεννογόνου)- συστηµατική

Η) Κηλικοειδή (cup) κύτταρα - ιαυγές πρωτόπλασµα -«Χαµηλότερη» ψυκτροειδής παρυφή -Προσέλκυση και συγκράτηση βακτηριδίων στην επιφάνειά τους

Θ) Θυσανωτά (tuft) κύτταρα -Υψηλές µικρολάχνες -Ιδιότητες: απορροφητικές εκκριτικές χηµειοδεκτικές

Ι) Ενδοεπιθηλιακά λεµφοκύταρα (ΕΕΛ- GALT) - πλάγιες επιφάνειες λαχνών (φυσιολογικών) - 1/5-6 επιθηλ. Κύτταρα - CD8 + (80%), CD4 + (20%), TcR α/β (75%) υσαπορρόφηση : ενεργός µετανάστευση στο επιθήλιο TcR γ/δ CD8 - CD4 - CD5 + ΕΕΛ :> 20-30/ 100 επιθηλιακά κύτταρα

Χαλαρός συνδετικός ιστός Αιµοφόρα-λεµφικά αγγεία Νευρικές- µυϊκές ίνες ΧΟΡΙΟ Λεµφοκύτταρα: κυρίως Τ Πλασµατοκύτταρα: κυρίως IgA CD4 + (70%) CD8 + (30%) B κύτταρα: IgA (70-90%) IgM, IgE, IgG ενίοτε IgM Ηωσινόφιλα-µαστοκύτταρα Μακροφάγα: -φαγοκύτταρα (εγκόλπωση αντιγόνων) -αντιγονοπαρουσιαστικά 12/δάκτυλο : αριθµός µονοπύρηνων κύτταρων δράση του όξινου γαστρικού περιεχοµένου

Παϋέριες πλάκες -εξειδικευµένα λεµφοζίδια βλεννογόνου -σχεδόν αποκλειστικά στον ειλεό: αντιµεσεντερικό χείλος -το µεγαλύτερο τµήµα του GALT υπερκείµενο επιθήλιο: ΕΞΕΙ ΙΚΕΥΜΕΝΟ -κυβοειδές -Μ κύτταρα - καλυκοειδή κύτταρα - ΕΕΛ (κυρίως Β, CD4+) - µεσολεµφοζιδιακός χώρος CD4 + > CD8 +

ΥΠΟΒΛΕΝΝΟΓΟΝΙΟΣ ΧΙΤΩΝΑΣ Αδένες Brunner : βολβός 12/δακτύλου εκκρίνουν: βλέννη (ph 8.0-9) (προστασία από όξινο γαστρικό χυµό) πεψινογόνο ΙΙ

ΜΥΪΚΟΣ ΧΙΤΩΝΑΣ ΟΡΟΓΟΝΟΣ ΧΙΤΩΝΑΣ

ΒΙΟΨΙΑ ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ Βασική ιαγνωστική Εξέταση - νεοπλάσµατα - µη νεοπλασµατικές αλλοιώσεις - συστηµατικά νοσήµατα

ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΒΙΟΨΙΑΣ ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ - 4-6 βιοψίες (συγκεκριµένες περιοχές) βλεννογόνος, βλ. µυϊκή στοιβάδα, ανώτερος υποβλεννογόνιος - ορθός προσανατολισµός : άµεση τοποθέτηση σε διηθητικό χαρτί-gelfoam βλεννογόνος επάνω - άµεση µονιµοποίηση - εµπέδωση σε παραφίνη (χωρίς το διηθητικό χαρτί) - λήψη τοµής κάθετης στο βλεννογόνο (ολικού πάχους) - 4-6 τοµές από 3 τουλάχιστον επίπεδα (διαφορετικά) - 3-4 τοµές για Η.Ε. - 2-3 τοµές για: PAS, τριχρωµική, Giemsa Θέση επιλογής: τελικές µοίρες 12/δακτύλου

ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ Ηλικία- φύλο ασθενούς Χώρα προέλευσης Συνυπάρχον (?) νόσηµα Ταξίδια- φάρµακα Εγχειρήσεις Πρόσφατη συµπτωµατολογία Ενδοσκοπικά ευρήµατα Τοπογραφία βιοψιών

ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΣ Λ. ΕΝΤΕΡΟΥ βλάπτεται: σε επίπεδο: α) εντεροκυττάρων β) κυττάρων κρυπτών

ΤΥΠΟΙ ΑΝΩΜΑΛΗΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗΣ ΛΑΧΝΩΝ Α) Σοβαρή ανωµαλία λαχνών - Ικανή ατροφία απουσία λαχνών - επιµήκυνση κρυπτών: ΥΠΕΡΠΛΑΣΙΑ πάχος βλεννογόνου : φυσιολογικό ή ελαφρά µειωµένο ΕΕΛ αριθµός εντεροκυττάρων Συνήθως διάχυτη βλάβη

1. Ολική ικανής βαρύτητας παθολογία (ατροφία) λαχνών υπερπλασία κρυπτών 1. Κοιλιοκάκη (στεατόρροια ) 2.Ανθεκτική ή αταξινόµητη στεατόρροια (κοιλιοκάκη) 3. Λοιπές πρωτεϊνικές αλλεργίες 4. Λεµφοκυτταρική εντεροκολίτιδα

Β) Ποικίλη ανωµαλία λαχνών (τµηµατική- µερική ατροφία) - λάχνες εστιακή επιπέδωση ήπια-µέτρια βράχυνση - βράχυνση κρυπτών: ΥΠΟΠΛΑΣΙΑ - συχνά ΕΕΛ Ειδικά ιστολογικά ευρήµατα Απουσία ειδικών ιστολογικών ευρηµάτων

2. Ποικίλης βαρύτητας παθολογία (ατροφία) λαχνών υποπλασία κρυπτών 1. υστροφία, Kwashiorkor 2. Μεγαλοβλαστική αναιµία 3. Επίδραση ακτινοβολίας/χηµειοθεραπείας 4. Νόσος εγκλείστων Μικρολαχνών 3. Μη ειδική ποικίλης βαρύτητας παθολογία (µη επιπέδωση) λαχνών 1. Αλλοιώσεις συνδυαζόµενες µε ερπητοειδή δερµατίτιδα] 2. Μερικά αποκατεστηµένη ή υποκλινική (ατελούς έκφρασης - δυνητική) κοιλιοκάκη (στεατόρροια) 3. Λοίµωξη 4. Στάση 5. Τροπική στεατόρροια 6. Σύνδροµο Zollinger Ellison 7. Μαστοκύτωση 8. Μη ειδική δωδεκαδακτυλίτιδα 9. Αυτοάνοση εντεροπάθεια 10. Σύνδροµο Torkelson

4. Ποικίλης βαρύτητας παθολογία (ατροφία) λαχνών µε ειδικές διαγνωστικές αλλοιώσεις 1. Κολλαγονώδης κοιλιοκάκη (στεατόρροια) 2. Σύνδροµα ανοσοανεπάρκειας (εξαιρουµένης AIDS) 3. Νόσος Whipple 4. Σύνθετη λοίµωξη από Mycobacterium avium intracellulare 5. Ηωσινοφιλική γαστρεντερίτιδα 6. Λέµφωµα λεπτού εντέρου 7. Παρασιτικές λοιµώξεις 8. Μακροσφαιριναιµία Waldenstrom 9. Λεµφαγγειεκτασία 10. Τ- λέµφωµα συνδυαζόµενο µε εντεροπάθεια 11. Α β λιποπρωτεϊναιµία 12. Εντεροπαθητική δερµατίτιδα των άκρων 13. Θυσανωτή εντεροπάθεια

ΠΡΟΣΟΧΗ! - Ελλειπτικοί αδένες πολυστιβάδωση κρυπτών & επιφανειακού επιθηλίου Κακός Προσανατολισµός - Επίπεδος βλεννογόνος: ύπερθεν πλακών Payer - ιαταραχή αρχιτεκτονικής : ύπερθεν αδένων Brunner - Λάχνες αποµακρυσµένες/κοντές/διευρισµένες: απουσία Βλ. Μ. Στ. - Απογυµνωµένος βλεννογόνος, αιµορραγίες, λίγα ουδετερόφιλα, «πύκνωση» φλεγµονώδους-συνδετικού ιστού και κολλαγόνου χορίου «Τραυµατισµός» crush artifacts

ΒΑΘΜΟΠΟΙΗΣΗ ΑΛΛΟΙΩΣΕΩΝ ΛΑΧΝΩΝ Σχέση Λ/Κ >= 2.5 : φυσιολογικό βλεννογόνο 2-2.5 : Grade 1 1-2 : Grade 2 1-0.5 : Grade 3 <1 : Grade 4 ήπια Ατροφία Λαχνών µέτρια Drut et al. The histopathology of pediatric celiac disease. Int J Surg Path 2001, 9:261-264 σοβαρή

ΣΤΕΡΕΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ ΛΑΧΝΩΝ Φυσιολογικές Μωσαϊκό Εγκεφαλοειδείς Επιπέδωση

ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΒΙΟΨΙΑΣ ΛΕΠΤΟΥ ΕΝΤΕΡΟΥ Σχέση Λαχνών/Κρυπτών: 3/1-5/1 Επιφανειακό επιθήλιο Στοιχεία χορίου (απουσία ουδετεροφίλων) Εναποθέσεις-νεοπλάσµατακοκκιώµατα Περιεχόµενο αυλού Κατάσταση αγγειών

ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΒΙΟΨΙΑ 4 φυσιολογικές λάχνες σε σειρά σε µία τοµή.