3η ΕΚΔΟΣΗ ISBN 960-372-033-X ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ...

ΣΥΓΧΡΟΝΗ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΑΙ ΓΝΑΘΟΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑ ΑΓΓΕΛΟΣ Π. ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΣ Καθηγητής του Τομέα Παθολογίας και Χειρουργικής Στόματος της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ΣΤΑΥΡΟΣ ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ Καθηγητής του Τομέα Παθολογίας και Χειρουργικής Στόματος της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών ΕΛΕΝΗ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ Επίκουρη Καθηγήτρια του Τομέα Παθολογίας και Χειρουργικής Στόματος της Οδοντιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών 3η ΕΚΔΟΣΗ ISBN 960-372-033-X ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΟΛΟΓΟΣ... xi ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο Εισαγωγή στην Παθολογία του Στόματος και της Γναθοπροσωπικής Χώρας... 1 1.1. Γενικά... 3 1.2. Εξελικτικές Τάσεις στη Σύγχρονη Παθολογία του Στόματος... 3 1.2.1. Ιστορική ανασκόπηση... 4 1.2.2. Ορισμός και περιεχόμενο... 6 1.2.3. Εξελικτικές τάσεις στην Εκπαίδευση... 6 1.2.4. Εξελικτικές τάσεις στην Έρευνα... 9 1.2.5. Εξελικτικές τάσεις στην Κλινική Πράξη... 10 1.3. Ταξινόμηση της Ύλης του Βιβλίου... 12 1.4. Βιβλιογραφία... 13 ΓΕΝΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο Στοιχεία Εμβρυολογίας του Στόματος... 17 2.1. Διάπλαση Στόματος και Προσώπου... 19 2.2. Διάπλαση Υπερώας... 23 2.3. Διάπλαση Οστών Άνω και Κάτω Γνάθου... 27 2.4. Διάπλαση Δοντιών (Οδοντογένεση)... 30 2.5. Διάπλαση Γλώσσας... 38 2.6. Διάπλαση Χειλέων και Παρειάς... 39 2.7 Διάπλαση Σιαλογόνων Αδένων... 40 2.8. Βιβλιογραφία... 42 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο Στοιχεία Ιστολογίας του Στόματος... 45 3.1. Ιστολογία των Οστών των Γνάθων... 47 3.1.1. Αρχιτεκτονική κατασκευή... 47 3.1.2. Ιστολογική δομή... 50 3.1.3. Ιστολογικοί τύποι οστού... 51 3.2. Ιστολογία της Κροταφογναθικής Διάρθρωσης... 53 3.3. Ιστολογία του Γναθιαίου Κόλπου... 56 3.4. Ιστολογία του Βλεννογόνου του Στόματος... 57 3.4.1. Επιθήλιο... 57 3.4.2. Υπερμικροσκοπική δομή και κερατινοποίηση... 60 3.4.3. Μη κερατινοκύτταρα... 63 3.4.3.1 Μελανοκύτταρα... 63 3.4.3.2. Κύτταρα Langerhans... 65 3.4.3.3. Κύτταρα Merkel... 66 3.4.3.4. Φλεγμονώδη κύτταρα... 67 3.4.4. Χόριο... 67 3.4.5. Υποθλεννογόνιος... 68 3.4.6. Ανατομικές διαφορές βλεννογόνου... 68 3.4.6.1 Μαθητικός βλεννογόνος... 69 3.4.6.2. Καλυπτικός βλεννογόνος... 69 3.4.6.3. Εξειδικευμένος βλεννογόνος... 71 3.5. Ιστολογία των Σιαλογόνων Αδένων... 72

3.5.1 Ταξινόμηση... 72 3.5.2. Ιστολογική δομή... 74 3.5.2.1 Αδενοκυψέλες... 74 3.5.2.2. Εκφορητικοί πόροι... 78 3.5.2.3. Στηρικτικό υπόστρωμα... 81 3.6. Βιβλιογραφία... 82 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο Στοιχειώδεις Παθολογικές Εξεργασίες ή Στοιχειώδεις Βλάβες των Νόσων του Στόματος... 85 4.1. Εισαγωγικά... 87 4.2. Κλινική Ταξινόμηση των Στοιχειωδών Βλαβών (Κλινικά Σημεία)... 88 4.2.1. Στοιχειώδεις βλάβες που οφείλονται σε μεταβολή χρώματος... 88 4.2.2. Στοιχειώδεις βλάβες με μορφή στερεού επάρματος ή διόγκωσης... 90 4.2.3. Στοιχειώδεις βλάβες με μορφή επάρματος που περιέχει υγρό... 96 4.2.4. Στοιχειώδεις βλάβες που οφείλονται οε απώλεια ουσίας... 98 4.2.5. Στοιχειώδεις βλάβες που οφείλονται οε εξέλιξη των προηγούμενων (δευτερογενείς)... 100 4.3. Ιστοπαθολογικές Εξεργασίες στο Βλεννογόνο του Στόματος... 102 4.3.1. Ιστοπαθολογικές εξεργασίες στο επιθήλιο... 103 4.3.2. Ιστοπαθολογικές εξεργασίες στο συνδετικό ιστό... 107 4.4. Βιβλιογραφία... 109 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο Διαγνωστική Μεθοδολογία των Νόσων του Στόματος... 111 5.1 Γενικά... 113 5.2. Στάδια Διαγνωστικής Μεθοδολογίας... 113 5.2.1 Συλλογή των ευρημάτων... 113 5.2.2. Ερμηνεία και ανάλυση των ευρημάτων... 113 5.2.3. Διαφορική διάγνωση... 114 5.2.4. Σύνθεση κυριότερων στοιχείων και τελική διάγνωση... 115 5.3. Βιοψία και Κυτταρολογική Εξέταση... 115 5.3.1 Βιοψία... 115 5.3.2. Κυτταρολογική εξέταση... 116 5.4. Θεραπευτική Αντιμετώπιση του Ασθενούς... 116 5.5. Βιβλιογραφία... 117 ΕΙΔΙΚΟ ΜΕΡΟΣ ΣΤΟΜΑΤΟΓΝΑΘΙΚΕΣ ΔΥΣΠΛΑΣΙΕΣ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο Γενικές Αρχές των Δυσπλασιών... 121 6.1. Διάπλαση και Ανάπτυξη... 123 6.1.1. Πολλαπλασιασμός και διαφοροποίηση... 123 6.1.2. Στάδια της περιόδου διάπλασης και ανάπτυξης... 123 6.1.3. Γενετικές και περιβαλλοντικές επιδράσεις... 125 6.2. Η Γενετική Καταβολή... 125 6.2.1. Ανασκόπηση κλασικών απόψεων... 127 6.2.2. Το γενετικό υλικό... 130 6.2.3. Τα γονίδια... 132 6.2.4. Η μεταβίβαση της γενετικής πληροφορίας... 134 6.2.5. Χρωματίνη και χρωμοσώματα... 135 6.3. Δυσπλασίες - Ορισμοί και Αιτιολογία... 138 6.3.1 Μορφογένεση και δυσμορφογένεση... 138 6.3.2. Αιτιολογία των δυσπλασιών... 139 6.3.3. Ονοματολογία και ορισμοί... 141 6.4. Τύποι Δυσπλασιών... 142 6.4.1. Αιτιολογική ταξινόμηση των δυσπλασιών... 142 6.4.1.1. Γενετικές... 142 6.4.1.2. Περιβαλλοντικές... 148 6.4.1.3. Άγνωστης αιτιολογίας... 149 6.4.2. Μορφογενετική ταξινόμηση των δυσπλασιών... 149 6.4.2.1. Αγενεσία... 149 6.4.2.2. Απλασία... 149 6.4.2.3. Υποπλασία... 150 6.4.2.4. Υπερπλασία - Υπερτροφία... 150 6.4.2.5. Εκτοπία ή ετεροτοπία - Δυστοπία... 151 6.4.2.6. Δυσπλαστικοί όγκοι... 151 6.5. Γενετική στις Οικογένειες - Τύποι Κληρονομικότητας των Δυσπλασιών... 151 6.5.1 Γενεαλογικό δένδρο... 151 6.5.2. Τύποι κληρονομικότητας... 153 6.5.2.1 Αυτοσωματικός επικρατής... 153

6.5.2.2. Αυτοσωματικός υπολειπόμενος... 153 6.5.2.3. Φυλοσύνδετος επικρατής... 155 6.5.2.4. Φυλοσύνδετος υπολειπόμενος... 155 6.6. Βιβλιογραφία... 157 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο Δυσπλασίες των Γνάθων... 160 7.1. Αγναθία... 161 7.2. Μικρογναθία... 161 7.2.1. Μικρογναθία της κάτω γνάθου... 162 7.2.1.1. Σύνδρομο Robin... 167 7.2.2. Μικρογναθία της άνω γνάθου... 168 7.3. Μακρογναθία... 170 7.3.1 Μακρογναθία της κάτω γνάθου... 170 7.3.1.1. Προγενειισμός ή μακρογενεία... 173 7.3.2. Μακρογναθία της άνω γνάθου... 174 7.4. Ασυμμετρία του Προσώπου... 176 7.4.1. Πλαγιογναθισμός της κάτω γνάθου... 176 7.4.2. Ημιπροσωπική υπερτροφία... 177 7.5. Βιβλιογραφία... 178 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 8ο Δυσπλασίες των Χειλέων... 181 8.1. Συγγενή Βοθρία των Χειλέων... 183 8.2. Συγγενή Βοθρία των Συγχειλιών... 183 8.3. Διπλό Χείλος... 184 8.4. Βιβλιογραφία... 184 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 9ο Δυσπλασίες του Βλεννογόνου του Στόματος... 185 9.1. Δυσπλασία του Fordyce (Κοκκία Fordyce)... 187 9.2. Λευκή Πτυχωτή Δυσπλασία των Βλεννογόνων (Λευκός Σπογγώδης Σπίλος ή Νόσος του Cannon)... 187 9.3. Κληρονομική Καλοήθης Ενδοεπιθηλιακή Δυσκερατίνωση... 188 9.4. Κληρονομική Ινωμάτωση των Ούλων... 189 9.5. Βιβλιογραφία... 189 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 10ο Δυσπλασίες της Γλώσσας... 191 10.1. Μικρογλωσσία... 193 10.2. Μακρογλωσσία... 193 10.3. Αγκυλογλωσσία... 194 10.4. Γλωσσοσχιστία... 194 10.5. Οσχεοειδής ή Αυλακωτή Γλώσσα... 194 10.6. Μέση Ρομβοειδής Δυσπλασία της Γλώσσας (Μέση Ρομβοειδής Γλωσσίτιδα)... 195 10.7. Γλωσσικός Θυρεοειδής... 196 10.8. Βιβλιογραφία... 197 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 11ο Δυσλασίες των Σιαλογόνων Αδένων... 199 11.1. Απλασία Σιαλογόνων Αδένων... 201 11.2. Ατρησία Εκφορητικών Πόρων Σιαλογόνων Αδένων... 201 11.3. Ετεροτοπία Σιαλογόνων Αδένων... 202 11.4. Επικουρικός Παρωτιδικός Αδένας... 202 11.5. Πολυκυστική (Δυσγενετική) Νόσος της Παρωτίδας... 202 11.6. Βιβλιογραφία... 206 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 12ο Διάφορες Στοματογναθικές Δυσπλασίες... 205 12.1. Σχιστίες... 207 12.2. Κληρονομική Εντερική Πολύποση (Σύνδρομο Peutz-Jeghers)... 210 12.3. Σύνδρομο Gardner... 211 12.4. Κληρονομική Αιμορραγική Τελεαγγειεκτασία (Σύνδρομο Rendu-Osler-Weber)... 212 12.5. Εγκεφαλοπροσωπική Αγγειωμάτωση (Σύνδρομο Sturge-Weber ή Εγκεφαλοτριδυμική Αγγειωμάτωση)... 212 12.6. Κλειδοκρανιακή Δυσόστωση... 214 12.7. Κρανιοπροσωπική Δυσόστωση (Σύνδρομο Crouzon)... 216 12.8. Γναθοπροσωπική Δυσόστωση (Σύνδρομο Treacher-Collins)... 217 12.9. Μογγολισμός (Σύνδρομο Down ή Τρισωμία 21)... 217 12.10. Σύνδρομο των Πολλαπλών Σπιλοειδών Βασικοκυτταρικών Καρκινωμάτων (Σύνδρομο Gorlin-Goltz)... 218 12.11. Σύνδρομο Papillon-Lefevre... 222 12.12. Σύνδρομο Maffucci... 222 12.13. Σύνδρομο Goldenhar... 222

12.14. Βιβλιογραφία... 223 ΟΓΚΟΙ ΤΟΥ στόματος ΚΕΦΑΛΑΙΟ 13ο Εισαγωγή στους Όγκους... 229 13.1. Γενικά... 231 13.2. Χαρακτηριστικά Γνωρίσματα των Νεοπλασμάτων... 231 13.2.1. Καλοήθη νεοπλάσματα... 231 13.2.2. Κακοήθη νεοπλάσματα... 231 13.3. Ονοματολογία των Νεοπλασμάτων... 233 13.4. Αιτιολογία και Παθογένεια του Καρκίνου... 233 13.4.1. Γενικά... 233 13.4.2. Εξωγενείς καρκινογόνοι παράγοντες... 234 13.5. Θεραπεία... 236 13.6. Βιβλιογραφία... 236 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 14ο Όγκοι Καλυπτικού Επιθηλίου... 235 14.1. Καλοήθεις Όγκοι Καλυπτικού Επιθηλίου... 239 14.1.1. Θήλωμα... 239 14.1.2. Μυρμηκία... 241 14.1.3. Οξυτενή κονδυλώματα... 242 14.1.4. Εστιακή επιθηλιακή υπερπλασία ή νόσος του Heck... 243 14.1.5. Κερατοακάνθωμα... 244 14.1.6. Μολυσματική τέρμινθος... 245 14.1 7 Άλλες θηλωματώδεις βλάβες... 246 14.2. Προκαρκινικές Βλάβες και Καρκινώματα του Στόματος... 247 14.2.1. Γενικά... 247 14.2.2. Αιτιολογικοί παράγοντες προκαρκινικών βλαβών και καρκινωμάτων του στόματος... 247 14.2.2.1. Ιοί... 248 14.2.2.2. Ακτινοβολία... 248 14.2.2.3. Χημικά καρκινογόνα 248 14.2.2.4. Χρόνιοι ερεθιστικοί και τραυματικοί παράγοντες... 250 14.2.2.5. Σύνδρομο Plummer-Vinson... 251 14.2.2.6. Σύφιλη... 251 14.2.2.7. Βιταμίνες... 251 14.2.2.8. Άλλοι παράγοντες... 252 14.2.3. Προκαρκινικές βλάβες... 252 14.2.3.1. Λευκοπλακία... 252 14.2.3.2. Νικοτινική στοματίτις... 257 14.2.3.3. Ακτινική χειλίτις... 257 14.2.3.4. Ερυθροπλακία... 258 14.2.4. Καρκινώματα καλυπτικού επιθηλίου... 259 14.2.4.1. Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα... 259 14.2.5. Άλλοι τύποι καρκινωμάτων καλυπτικού επιθηλίου... 266 14.2.5.1. Μυρμηκιώδες ή ακροχορδονώδες καρκίνωμα... 266 14.2.5.2. Ρινοφαρυγγικό καρκίνωμα... 268 14.2.5.3. Αδενοειδές ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα... 269 14.2.5.4. Αδενο-ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα... 269 14.2.5.5. Ατρακτοκυτταρικό καρκίνωμα... 269 14.2.5.6. Καρκίνωμα κυττάρων Merkel... 270 14.2.5.7 Βασικοκυτταρικό καρκίνωμα... 271 14.2.5.8. Βασικο-ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα... 273 14.2.6. Αντιμετώπιση των καρκινωμάτων του στόματος... 274 14.2.6.1 Θεραπευτική αντιμετώπιση... 274 14.2.6.2. Πρόληψη... 274 14.2.7. Ο ρόλος του οδοντιάτρου στην αντιμετώπιση των καρκινωμάτων του στόματος... 275 14.2.7 1. Στην πρωτογενή πρόληψη... 275 14.2.7.2. Στη διάγνωση και αντιμετώπιση των προκαρκινικών βλαβών του στόματος... 276 12.2.7.3. Στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του στόματος... 277 12.2.7.4. Στην καθοδήγηση του ασθενούς, προ, κατά τη διάρκεια και μετά τη θεραπεία... 278 14.3. Βιβλιογραφία... 281 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 15ο Όγκοι Αδενικού Επιθηλίου... 285 15.1. Καλοήθεις Όγκοι Αδενικού Επιθηλίου... 287 15.1.1. Πλειόμορφο αδένωμα ή μικτός όγκος... 287 15.1.2. Μονόμορφα αδενώματα... 291 15.1.2.1. Βασικοκυτταρικό αδένωμα... 291 15.1.2.2. Ογκοκύτωμα ή οξύφιλο αδένωμα... 294

15.1.2.3. Θηλώδες κυσταδενολέμφωμα... 295 15.1.2.4. Θηλώδες κυσταδένωμα... 297 15.1.2.5. Θηλώδες σιαλαδένωμα... 297 15.1.2.6. Ανάστροφο θήλωμα... 298 15.1.2.7. Μυοεπιθηλίωμα... 298 15.1.2.8. Σμηγματογόνο λεμφαδένωμα... 299 15.2. Κακοήθεις Όγκοι Αδενικού Επιθηλίου... 300 15.2.1 Αδενοκαρκίνωμα... 300 15.2.2. Αδενοκυστικό καρκίνωμα... 300 15.2.3. Βλεννοεπιδερμοειδές καρκίνωμα... 305 15.2.4. Κυψελοκυτταρικό καρκίνωμα... 308 15.2.5. Πολύμορφο αδενοκαρκίνωμα χαμηλής κακοήθειας... 310 15.2.6. Θηλώδες αδενοκαρκίνωμα χαμηλής κακοήθειας... 314 15.2.7 Βασικοκυτταρικό αδενοκαρκίνωμα... 314 15.2.8. Επιθήλιο-μυοεπιθηλιακό καρκίνωμα... 315 15.2.9. Ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα... 317 15.2.10. Κακόηθες πλειόμορφο αδένωμα... 317 15.2.11 Πορογενές καρκίνωμα... 320 15.3. Βιβλιογραφία... 321 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 16ο Μελαγχρωματικοί Όγκοι και Συναφείς Βλάβες... 325 16.1. Γενικά... 327 16.2. Μελαγχρωματικές Αλλοιώσεις του Βλεννογόνου... 327 16.2.1 Φυσιολογική ή φυλετική μελάγχρωση... 327 16.2.2. Εφηλίδες... 328 16.2.3. Φακίδα... 329 16.3. Όγκοι Μελαγχρωματικού Ιστού στο Στόμα... 329 16.3.1. Καλοήθεις όγκοι... 329 16.3.1.1. Χοριοεπιθηλιακός σπίλος... 329 16.3.1.2. Ενδοχοριακός σπίλος... 330 16.3.1.3. Σύνθετος ή μικτός σπίλος... 331 16.3.1.4. Κυανούς σπίλος... 331 16.3.1.5. Συνδυασμός σπίλων... 332 16.3.1.6. Νεανικό μελάνωμα... 332 16.3.17 Κακοήθης φακή ή μελανωτική φακή του Hutchinson... 333 16.3.2. Κακοήθεις όγκοι... 334 16.3.2.1 Κακόηθες μελάνωμα... 334 16.4. Βιβλιογραφία... 339 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 17ο Όγκοι Ινώδους Συνδετικού Ιστού... 341 17.1. Καλοήθεις Όγκοι... 343 17.1.1. Ινώματα... 343 17.1.1.1. Τραυματικό ίνωμα... 343 17.1.1.2. Ινοεπιθηλιακός όγκος... 344 17.1.1.3. Περιφερικό οστεοποιό ίνωμα (ή ινώδης επουλίς)... 344 17.1.1.4. Κεντρικό οστεοπλαστικό ίνωμα... 346 17.1.1.5. Περιφερικό οδοντογενές ίνωμα... 347 17.1.1.6. Γιγαντοκυτταρικό ίνωμα... 347 17.1.2. Ινωματώσεις... 349 17.1.3. Οζώδης περιτονιίτις... 349 17.1.4. Μύξωμα... 350 17.1.5. Ινώδες ιστιοκύτωμα... 351 17.1.5.1 Καλοήθες ινώδες ιστιοκύτωμα... 351 17.2. Κακοήθεις Όγκοι... 352 17.2.1. Ινοσάρκωμα... 352 17.2.2. Κακόηθες ινώδες ιστιοκύτωμα... 353 17.3. Βιβλιογραφία... 355 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 18ο Όγκοι Λιπώδους Ιστού... 357 18.1. Καλοήθεις Όγκοι... 359 18.1.1. Λίπωμα... 359 18.2. Κακοήθεις Όγκοι... 360 18.2.1 Λιποσάρκωμα... 360 18.3. Βιβλιογραφία... 361 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 19ο Όγκοι Μυϊκού Ιστού... 363 19.1. Καλοήθεις Όγκοι Λείων Μυϊκών Ινών... 365

19.1.1. Λειομύωμα... 365 19.2. Κακοήθεις Όγκοι Λείων Μυϊκών Ινών... 367 19.2.1 Λειομυοσάρκωμα... 367 19.3. Καλοήθεις Όγκοι Γραμμωτών Μυών... 368 19.3.1 Ραβδομύωμα... 368 19.4. Κακοήθεις Όγκοι Γραμμωτών Μυών... 369 19.4.1 Ραβδομυοσάρκωμα... 369 19.5. Βιβλιογραφία... 371 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 20ο Όγκοι Χονδρικού και Οστίτη Ιστού... 373 20.1. Καλοήθεις Όγκοι Χονδρικού Ιστού... 375 20.1.1. Χόνδρωμα... 375 20.1.2. Χονδροβλάστωμα... 375 20.1.3. Χονδρομυξώδες ίνωμα... 376 20.2. Κακοήθεις Όγκοι Χονδρικού Ιστού... 376 20.2.1 Χονδροσάρκωμα... 376 20.3. Καλοήθεις Όγκοι Οστίτη Ιστού... 380 20.3.1. Οστέωμα... 380 20.3.2. Οστεοειδές οστέωμα... 381 20.3.3. Οστεοβλάστωμα ή καλοήθες οστεοβλάστωμα... 381 20.3.4. Εξοστώσεις... 382 20.4. Κακοήθεις Όγκοι Οστίτη Ιστού... 384 20.4.1 Οστεοσάρκωμα... 384 20.4.2. Σάρκωμα Ewing... 386 20.5. Βιβλιογραφία... 387 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 21ο Όγκοι Αγγειακής Προέλευσης... 389 21.1. Γενικά... 391 21.2. Καλοήθεις Όγκοι... 391 21.2.1 Αιμαγγείωμα... 391 21.2.1.1. Τριχοειδικό αιμαγγείωμα... 391 21.2.1.2. Σηραγγώδες αιμαγγείωμα... 393 21.2.1.3. Φλεβικό (αρτηριοφλεβώδες) αιμαγγείωμα... 393 21.2.1.4. Νεανικό ή συγγενές αιμαγγείωμα... 393 21.2.1.5. Επιθηλιοειδές αιμαγγείωμα... 393 21.2.2. Αιμαγγειοενδοθηλίωμα... 394 21.2.3. Λεμφαγγείωμα... 394 21.2.4. Αιμαγγειοπερικύτωμα... 395 21.2.5. Γκλομαγγείωμα... 396 21.2.6. Θηλώδης ενδαγγειακή ενδοθηλιακή υπερπλασία... 397 21.2.7 Αιμαγγειωματοειδές ή πυογόνο κοκκίωμα... 397 21.2.7.1. Όγκος κύησης... 399 21.2.7.2. Κοκκιωματώδης επουλίς ή μετεξακτικό κοκκίωμα... 400 21.3. Κακοήθεις Όγκοι... 400 21.3.1. Αγγειοσάρκωμα... 400 21.3.1.1. Σάρκωμα Kaposi... 401 21.3.1.2. Επιθηλιοειδές αγγειοσάρκωμα... 403 21.3.2. Λεμφαγγειοσάρκωμα... 404 21.4. Βιβλιογραφία... 404 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 22ο Όγκοι των Περιφερικών Νεύρων... 407 22.1. Καλοήθεις Όγκοι... 409 22.1.1. Γενικά... 409 22.1.2. Τραυματικό νεύρωμα... 409 22.1.3. Πασσαλοειδές νεύρωμα με κάψα... 409 22.1.4. Νευρειλήμμωμα ή σβάννωμα... 410 22.1.4.1 Κυτταροβριθές σβάννωμα... 412 22.1.4.2. Δικτυωτός τύπος σβαννώματος... 412 22.1.4.3. Αδενικός τύπος σβαννώματος... 412 22.1.4.4. Αρχέγονο σβάννωμα... 412 22.1.5. Νευροΐνωμα... 412 22.1.6. Μύξωμα νευρικού ελύτρου... 414 22.2. Κακοήθεις Όγκοι... 414 22.2.1 Νευρογενές σάρκωμα ή κακόηθες σβάννωμα... 414 22.3. Νευροϊνωμάτωση ή νόσος του Von Recklinghausen... 416 22.4. Βιβλιογραφία... 418 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 23ο

Γιγαντοκυτταρικές Βλάβες... 421 23.1. Γενικά... 423 23.2. Καλοήθεις Γιγαντοκυτταρικές Βλάβες... 423 23.2.1. Περιφερικό γιγαντοκυτταρικό κοκκίωμα... 423 23.2.2. Κεντρικό γιγαντοκυτταρικό κοκκίωμα... 426 23.2.3. Φαιός όγκος του υπερπαραθυρεοειδισμού... 428 23.2.4. Χερουβισμός ή κληρονομική ινώδης δυσπλασία... 428 23.3.5. Ανευρυσματική κύστη... 428 23.3. Κακοήθεις Γιγαντοκυτταρικές Βλάβες... 428 23.3.1 Γιγαντοκυτταρικός όγκος... 428 23.4. Βιβλιογραφία... 429 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 24ο Κοκκιοκυτταρικοί Όγκοι... 431 24.1. Καλοήθεις Κοκκιοκυτταρικοί Όγκοι... 433 24.1.1. Κοκκιοκυτταρικός όγκος... 433 24.1.2. Συγγενής επουλίδα των νεογνών... 435 24.2. Κακοήθεις Κοκκιοκυτταρικοί Όγκοι... 437 24.2.1 Κυψελιδικό σάρκωμα των μαλακών μορίων... 437 24.3. Βιβλιογραφία... 438 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 25ο Διάφοροι Αταξινόμητοι Όγκοι... 441 25.1. Μυρμηκιώδες Ξάνθωμα... 443 25.2. Μελανωτικός Νευροεξωδερμικός Όγκος των Νεογνών... 444 25.3. Χόρδωμα... 447 25.4. Όγκος του Καρωτιδικού Σωματίου... 447 25.5. Βιβλιογραφία... 448 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 26ο Μεταστατικοί Όγκοι... 451 26.1. Γενικά... 453 26.2. Κλινική και Ακτινογραφική Εικόνα... 453 26.3. Διαφορική Διάγνωση... 455 26.4. Ιστολογική Εικόνα... 455 26.5. Θεραπεία... 456 26.6. Βιβλιογραφία... 456 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 27ο Οδοντογενείς Όγκοι... 457 27.1. Ιστογένεση... 459 27.2. Ταξινόμηση... 459 27.3. Καλοήθεις Οδοντογενείς Όγκοι... 459 27.3.1. Επιθηλιακοί οδοντογενείς όγκοι χωρίς ενεργοποίηση του μεσεγχύματος... 459 27.3.1.1. Αδαμαντινοβλάστωμα... 459 27.3.1.2. Ακανθοκυτταρικός οδοντογενής όγκος... 465 27.3.1.3. Ενασβεστιούμενος επιθηλιακός οδοντογενής όγκος... 467 27.3.1.4. Διαυγοκυτταρικός οδοντογενής όγκος... 469 27.3.2. Επιθηλιακοί οδοντογενείς όγκοι με ενεργοποίηση του μεσεγχύματος... 470 27.3.2.1 Αδαμαντινοβλαστικό ίνωμα... 470 27.3.2.2. Αδαμαντινοβλαστικό ινοοδοντίνωμα (Οδοντίνωμα)... 471 27.3.2.3. Αδαμαντινοβλαστικό ινοοδόντωμα... 472 27.3.2.4. Οδοντοαδαμαντινοβλάστωμα... 472 27.3.2.5. Αδενωματοειδής οδοντογενής όγκος... 473 27.3.2.6. Οδοντώματα... 476 27.3.2.6.1 Σύμπλεκτο οδόντωμα... 476 27.3.2.6.2. Σύνθετο οδόντωμα... 476 27.3.3. Μεσεγχυματικοί οδοντογενείς όγκοι... 477 27.3.3.1 Οδοντογενές ίνωμα... 477 27.3.3.1.1. Κεντρικό οδοντογενές ίνωμα... 477 27.3.3.1.2. Περιφερικό οδοντογενές ίνωμα... 478 27.3.3.1.3. Κεντρικό δεσμοπλαστικό ίνωμα... 478 27.3.3.1.4. Οδοντογενές αμάρτωμα των ούλων... 478 27.3.3.2. Οδοντογενές μύξωμα... 478 27.3.3.3. Οστεϊνοβλάστωμα... 479 27.3.3.4. Οστείνωμα ή περιακρορριζική οστεϊνική δυσπλασία... 480 27.4. Κακοήθεις Οδοντογενείς Όγκοι... 481 27.4.1. Οδοντογενή καρκινώματα... 481 27.4.1.1. Κακόηθες αδαμαντινοβλάστωμα... 481 27.4.1.2. Αδαμαντινοβλαστικό καρκίνωμα... 481 27.4.1.3. Πρωτοπαθές ενδοοστικό ακανθοκυτταρικό καρκίνωμα... 481

27.4.2. Οδοντογενή σαρκώματα... 481 27.4.2.1. Αδαμαντινοβλαστικό ινοσάρκωμα... 481 27.4.2.2. Αδαμαντινοβλαστικό ινοοδοντινοσάρκωμα και αδαμαντινοβλαστικό ινοοδοντοσάρκωμα... 482 27.4.3. Οδοντογενή καρκινοσαρκώματα... 482 27.4.3.1 Οδοντογενές καρκινοσάρκωμα... 482 27.5. Βιβλιογραφία... 482 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 28ο Κύστεις του Στόματος... 485 28.1. Σημειολογία και Συμπτωματολογία των Κύστεων... 487 28.2. Παθογένεια των Κύστεων... 487 28.3. Διάγνωση των Κύστεων... 488 28.4. Ταξινόμηση των Κύστεων... 488 28.5. Επιθηλιακές Αναπτυξιακές Οδοντογενείς Κύστεις... 489 28.5.1. Οδοντογενής κερατινοκύστη... 489 28.5.2. Ουλική κύστη των νεογνών ή οζίδια του Bohn ή μαργαρίτες του Epstein... 495 28.5.3. Οδοντοφόρος κύστη... 496 28.5.3.1 Κύστη ανατολής... 498 28.5.4. Πλάγια περιοδοντική κύστη... 499 28.5.5. Βοτρυοειδής οδοντογενής κύστη... 501 28.5.6. Ουλική κύστη των ενηλίκων... 502 28.5.7 Αδενοειδής οδοντογενής κύστη (σιαλο-οδοντογενής κύστη, βλεννοεπιδερμοειδής κύστη)... 503 28.5.8. Ενασβεστιούμενη οδοντογενής κύστη ή κύστη του Gorlin... 504 28.6. Επιθηλιακές Αναπτυξιακές μη Οδοντογενείς Κύστεις... 506 28.6.1 Ρινοϋπερώια κύστη (Κύστη τομικού πόρου)... 506 28.6.2. Τομογναθική κύστη... 508 28.6.3. Μέση υπερώια κύστη... 509 28.6.4. Μέση κάτω γναθική κύστη... 509 28.7. Επιθηλιακές Φλεγμονώδεις Οδοντογενείς Κύστεις... 509 28.7.1. Ακρορριζική κύστη... 509 28.7.1.1. Πλάγια περιρριζική κύστη... 511 28.7.1.2. Υπολειμματική κύστη... 511 28.7.1.3. Φλεγμονώδης παράπλευρος κύστη... 511 28.7.1.4. Παραοδοντική κύστη... 512 28.8. Κύστεις των Μαλακών Μορίων... 512 28.8.1 Δερμοειδής και επιδερμοειδής κύστη... 512 28.8.2. Βραγχιακή ή λεμφοεπιθηλιακή κύστη... 513 28.8.3. Θυρεογλωσσική κύστη ή κύστη του θυρεογλωσσικού πόρου... 514 28.8.4. Ρινοχειλική κύστη... 515 28.8.5. Βλεννώδης κύστη ή 6λεννοκήλη... 516 28.9. Κύστεις του Ιγμορείου Άντρου... 521 28.9.1 Βλεννώδης κύστη του ιγμορείου άντρου... 521 28.9.2. Μετεγχειρητική κύστη του ιγμορείου άντρου... 521 28.10. Μη Επιθηλιακές Κύστεις (Ψευδοκύστεις)... 522 28.10.1 Ιδιοπαθής οοτική κοιλότητα... 522 28.10.2. Τραυματική κύστη... 522 28.10.3. Ανευρυσματική κύστη... 523 28.11. Βιβλιογραφία... 524 ΦΛΕΓΜΟΝΩΔΕΙΣ ΝΟΣΟΙ ΤΟΥ ΣΤΟΜΑΤΟΣ (ΤΟΠΙΚΗΣ Ή ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΗΣ ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑΣ) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 29ο Φλεγμονώδεις νόσοι του στόματος (Τοπικής ή και άγνωστης αιτιολογίας)... 529 29.1. Εισαγωγή στις φλεγμονώδεις νόσους του στόματος (τοπικής ή και άγνωστης αιτιολογίας)... 531 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 30ο Φλεγμονώδεις νόσοι του βλεννογόνου του στόματος... 533 30.1. Βλάβες από Φυσικά Αίτια... 535 30.1.1. Τραυματικό έλκος... 535 30.1.2. Τραυματικό κοκκίωμα ή ηωσινόφιλο έλκος... 536 30.1.3. Νέκρωση του βλεννογόνου από έγχυση τοπικού αναισθητικού... 536 30.1.4. Θερμικό έγκαυμα... 537 30.1.5. Ηλεκτρικό έγκαυμα... 537 30.1.6. Ακτινοβλεννογονίτιδα... 537 30.2. Βλάβες από Τοπική Χρήση Φαρμάκων ή Χημικών ουσιών... 538 30.2.1. Χημικά εγκαύματα... 538 30.2.2. Μελάνωση των καπνιστών... 539 30.3. Μεταβολές του Χρώματος του Βλεννογόνου από Εναπόθεση Εξωγενών Χρωστικών... 539 30.3.1. Στίξη αμαλγάματος... 539 30.3.2. Στίξη αργύρου... 540 30.3.3. Στίξη γραφίτη... 541

30.3.4. Κοσμητικά Tattoo... 541 30.4. Βλάβες από Γενική Χρήση φαρμάκων Χημικών Ουσιών ή Φαρμάκων... 541 30.4.1 Βισμούθιο, μόλυβδος, άργυρος... 541 30.4.2. Διφαινυλυδαντοΐνη... 541 30.4.3. Κυκλοσπορίνη... 542 30.4.4. Νιφεδιπίνη... 542 30.5. Βλάβες από Οδοντοστοιχίες... 542 30.5.1. Τραυματικό έλκος... 542 30.5.2. Στοματίτιδα από οδοντοστοιχία... 542 30.5.3. Θηλώδης υπερπλασία από οδοντοστοιχία... 543 30.5.4. Πτυχωτή ινώδης υπερπλασία του βλεννογόνου... 544 30.6. Καθ Έξιν Βλάβες του Βλεννογόνου... 545 30.6.1 Καθ έξιν δήξη της παρειάς... 545 30.6.2. Απολεπιστική χειλίτις... 546 30.6.3. Βλάβες από στοματογεννητική επαφή... 546 30.7 Διάφορα... 546 30.7.1. Τριχωτή γλώσσα... 546 30.7.2. Γεωγραφική γλώσσα... 547 30.7.3. Συγχειλίτιδα... 548 30.7.4. Αδενική χειλίτις... 548 30.8. Βιβλιογραφία... 549 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 31ο Φλεγμονώδεις Νόσοι των Γνάθων... 553 31.1. Οδοντοφατνιακό Απόστημα... 555 31.2. Οστεομυελίτιδα... 557 31.2.1 Οξεία πυώδης οστεομυελίτιδα... 557 31.2.2. Χρόνια πυώδης οστεομυελίτιδα... 558 31.3. Χρόνια Σκληρυντική Οστεομυελίτιδα ή Σκληρυντική Οστίτιδα... 560 31.3.1. Χρόνια εντοπισμένη σκληρυντική οστεομυελίτιδα... 560 31.3.2. Χρόνια διάχυτη σκληρυντική οστεμυελίτιδα... 560 31.4. Οστεομυελίτιδα του Garre... 561 31.5. Οστεοακτινονέκρωση... 562 31.6. Βιβλιογραφία... 563 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 32ο Φλεγμονώδεις Νόσοι της Κροταφογναθικής Διάρθρωσης... 565 32.1. Εξάρθρημα και υπεξάρθρημα... 567 32.2. Ειδικές αρθρίτιδες της Κ.Γ.Δ.... 567 32.3. Αγκύλωση της Κ.Γ.Δ.... 567 32.4. Βιβλιογραφία... 568 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 33ο Φλεγμονώδεις Νόσοι του Γναθιαίου Κόλπου... 569 33.1. Ιγμορίτις ή Γναθιαία Κολπίτις... 571 33.2. Παχυβλεννογονίτιδα και Πολύποδες Γναθιαίου Κόλπου... 571 33.3. Βιβλιογραφία... 572 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 34ο Φλεγμονώδεις Νόσοι των Σιαλογόνων Αδένων... 573 34.1. Σιαλαδενίτις... 575 34.2. Σιαλολιθίαση... 576 34.3. Νεκρωτική Σιαλαδενομεταπλασία... 578 34.4. Χρόνια Αποφρακτική Παρωτίτις... 579 34.5. Βιβλιογραφία... 580 ΣΤΟΜΑΤΙΚΕΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΓΕΝΙΚΩΝ ΝΟΣΩΝ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 35ο Εισαγωγή... 583 35.1. Εισαγωγή στις Στοματικές Εκδηλώσεις Γενικών Νόσων... 585 35.2. Βιβλιογραφία... 585 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 36ο Στοματικές Εκδηλώσεις Λοιμωδών Νόσων... 587 36.1. Εισαγωγή... 589 36.2. Βακτηριακές Λοιμώξεις... 589 36.2.1. Οστρακιά... 589 36.2.2. Γονοκοκκική λοίμωξη (γονόρροια, βλεννόρροια)... 589 36.2.2.1. Γονοκοκκική στοματίτις... 590 36.2.3. Φυματίωση... 591

36.2.3.1. Στοματικές Εκδηλώσεις... 592 36.2.4. Λέπρα... 594 36.2.5. Σύφιλη... 595 36.2.5.1. Επίκτητη σύφιλη... 595 36.2.5.2. Συγγενής σύφιλη... 598 36.2.6. Ελκονεκρωτική ουλίτις... 598 36.2.7. Γαγγραινώδης στοματίτις... 600 36.2.8. Ακτινομηκυτίαση... 600 36.2.9. Βακτηριακή αγγειωμάτωση... 601 36.2.10. Αιλουρόνοσος ή νόσος από αμυχές γάτας... 602 36.3. Ιογενείς Λοιμώξεις... 603 36.3.1. Γενικά... 603 36.3.2. Ερπητοϊοί... 604 36.3.2.1. Ερπητική στοματίτις... 605 36.3.2.2. Ανεμευλογιά - Έρπης ζωστήρας... 610 36.3.2.3. Νόσος μεγαλοκυτταρικών εγκλείστων... 612 36.3.2.4. Λοίμωξη από τον ιό Epstein-Barr (EBV)... 613 36.3.2.5. Άλλοι τύποι ερπητοϊών... 614 36.3.3. Νοσήματα οφειλόμενα σε ιούς Coxsackie... 614 36.3.3.1 Ερπητική κυνάγχη ή αφθώδης φαρυγγίτις... 614 36.3.3.2. Νόσος χειρών-ποδών-στόματος... 615 36.3.3.3. Οξεία λεμφοζώδης φαρυγγίτις... 616 36.3.4. Νοσήματα οφειλόμενα σε παραμυξοϊούς... 616 36.3.4.1. Ιλαρά... 616 36.3.4.2. Επιδημική παρωτίτις... 616 36.3.5. Παθολογικές καταστάσεις οφειλόμενες σε HPV... 617 36.3.6. Θεραπεία των ιογενών λοιμώξεων... 617 36.3.7. HIV λοίμωξη... 618 36.3.7.1. Σύνδρομο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας - AIDS... 618 36.3.7.2. AIDS και οδοντιατρική... 626 36.3.7.3. Η θέση του οδοντιάτρου έναντι του ασθενούς με AIDS... 628 36.4. Μυκητιάσεις... 630 36.4.1 Γενικά... 630 36.4.2. Καντιντίαση ή μονιλίαση... 630 36.4.3. Εν τω βάθει ή συστηματικές μυκητιάσεις... 636 36.4.3.1 Μουκορμύκωση ή φυκομύκωση ή ζυγομύκωση... 636 36.4.3.2. Παρακοκκιδιομύκωση ή βλαστομύκωση της Ν. Αμερικής... 636 36.4.3.3. Κρυπτοκόκκωση... 637 36.4.3.4. Ασπεργίλλωση... 638 36.4.3.5. Ιστοπλάσμωση... 638 36.4.4. Θεραπεία των μυκητιάσεων... 639 36.5. Βιβλιογραφία... 639 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 37ο Στοματικές Εκδηλώσεις Δερματικών Νόσων... 645 37.1. Κληρονομική Εξωδερμική Δυσπλασία... 647 37.2. Χονδροεξωδερμική Δυσπλασία (Σύνδρομο Ellis-van Creveld)... 647 37.3. Συγγενής Παχυονυχία (Σύνδρομο Jadassohn-Lewandowski)... 648 37.4. Μελανίζουσα Ακάνθωση... 648 37.5. Γεροντική Ελάστωση... 649 37.6. Σύνδρομα Ehlers-Danlos... 649 37 7. Ψωρίαση... 650 37.8. Θυλακική Δυσκεράτωση (Νόσος του Darier)... 652 37.9. Μελαγχρωματικό Ξηρόδερμα... 652 37.10. Βιβλιογραφία... 652 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 38ο Νοσήματα Αυτοάνοσης Αρχής... 655 38.1. Δερματικά Νοσήματα... 657 38.1.1. Ομαλός λειχήνας... 657 38.1.2. Αντίδραση μοσχεύματος κατά ξενιστή... 661 38.1.3. Καλοήθες πεμφιγοειδές των βλεννογόνων... 661 38.1.4. Πομφολυγώδες πεμφιγοειδές... 663 38.1.5. Γραμμοειδής νόσος ανοσοσφαιρίνης Α... 664 38.1.6. Πέμφιγα 664 38.1 7 Παρανεοπλασματική πέμφιγα... 667 38.1.8. Ερυθηματώδης λύκος... 667 38.1.9. Πομφολυγώδης επιδερμόλυση... 670 38.1.10. Ερπητοειδής δερματίτιδα ή Νόσος Duhring... 671 38.1.11 Σκληροδερμία... 671 38.1.12. Μυρμηκιώδες δυσκεράτωμα... 673 38.1.13. Πολύμορφο ερύθημα... 674

38.2. Αφθώδη Έλκη... 676 38.2.1. Υποτροπιάζουσες άφθες... 676 38.2.2. Σύνδρομο Αδαμαντιάδη-Behget... 679 38.2.3. Σύνδρομο Reiter... 681 38.3. Αλλεργικές Αντιδράσεις... 681 38.3.1. Αλλεργικές στοματίτιδες από χρήση φαρμάκων ή χημικών ουσιών... 681 38.3.1.1. Στοματίτις εξ επαφής... 681 38.3.1.2. Φαρμακευτική στοματίτις... 681 38.3.2. Αγγειονευρωτικό οίδημα... 682 38.4. Νοσήματα Πιθανής Αυτοάνοσης Αιτιολογίας... 683 38.4.1. Σαρκοείδωση... 683 38.4.2. Σύνδρομο Sjogren... 684 38.4.3. Ξηροστομία... 689 38.4.4. Χρόνια ελκωτική στοματίτις με αντιπυρηνικά αντισώματα στο επιθήλιο... 691 38.4.5. Νόσος του Crohn... 691 38.4.6. Κοκκιωμάτωση του Wegener... 693 38.4.7 Κοκκίωμα μέσης γραμμής... 694 38.4.8. Κοκκιωματώδης χειλίτις... 694 38.5. Βιβλιογραφία... 695 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 39ο Στοματικές Εκδηλώσεις Νόσων του Αίματος... 705 39.1. Αναιμίες... 707 39.1.1. Γενικά... 707 39.1.2. Ιδιοπαθής μεγαλοβλαστική αναιμία ή αναιμία Biermer... 707 39.1.3. Απλαστική αναιμία... 708 39.1.4. Θαλασσαιμία (Νόσος του Cooley ή μεσογειακή αναιμία)... 709 39.1.5. Δρεπανοκυτταρική νόσος... 710 39.1.6. Αιμολυτική νόσος των νεογνών... 712 39.1.7. Σύνδρομο Plummer-Vinson... 712 39.2. Πολυκυτταραιμία... 714 39.2.1. Ερυθροκυττάρωση... 714 39.3. Λευκοπενίες... 714 39.3.1. Ουδετεροπενία... 715 39.3.2. Ακοκκιοκυτταραιμία... 715 39.3.3. Κυκλική ουδετεροπενία... 715 39.4. Λευκοκυτταρώσεις... 716 39.4.1 Λοιμώδης μονοπυρήνωση... 716 39.5. Πορφύρες... 716 39.6. Αιμορροφιλίες... 717 39.7. Βιβλιογραφία... 718 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 40ο Νεοπλάσματα Λεμφοδικτυωτού Ιστού... 719 40.1. Εισαγωγικά... 721 40.2. Λευχαιμίες... 721 40.3. Λεμφώματα... 724 40.3.1. Γενικά... 724 40.3.2. Λέμφωμα Hodgkin (νόσος Hodgkin)... 724 40.3.3. Μη Hodgkin λεμφώματα... 726 40.3.3.1. Μη Hodgkin λεμφώματα του στόματος... 727 40.3.4. Λέμφωμα Burkitt... 730 40.4. Ανοσοϋπερπλαστικά Νεοπλάσματα και άλλες Γαμμαπάθειες... 730 40.4.1. Πλασματοκυτταρικές δυσκρασίες... 730 40.4.1 1 Πλασματοκύτωμα... 730 40.4.1.2. Πολλαπλούν μυέλωμα... 731 40.4.2. Μακροσφαιριναιμία Waldenstrom... 733 40.5. Βιβλιογραφία... 733 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 41ο Δικτυοενδοθηλιώσεις... 735 41.1. Ιδιοπαθής Ιστιοκύτωση ή Νόσος των Κυττάρων Langerhans... 737 41.1.1. Γενικά... 737 41.1.2. Ηωσινόφιλο κοκκίωμα... 737 41.1.3. Νόσος Hand-Schuller-Christian... 739 41.1.4. Νόσος Letterer-Siwe ή διάχυτη οξεία ή υποξεία μορφή ιστιοκύτωσης Χ... 740 41.2. Βιβλιογραφία... 740 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 42ο Στοματικές Εκδηλώσεις των Νόσων Μεταβολισμού... 741 42.1. Ανόργανων Αλάτων... 743

42.1.1. Ασβέστιο - Φώσφορος... 743 42.2. Πρωτεϊνών... 743 42.2.1 Αμυλοείδωση... 743 42.2.2. Πορφυρία... 745 42.3. Υδατανθράκων... 745 42.3.1 Σακχαρώδης διαβήτης... 745 42.3.2. Βλεννοπολυσακχαριδώσεις... 746 42.4. Λιπιδίων (Λιπιδώσεις)... 746 42.4.1 Νόσος του Gaucher... 746 42.4.2. Νόσος Niemann-Pick... 747 42.4.3. Λιποειδική πρωτείνωση... 747 42.5. Βιβλιογραφία... 748 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 43ο Στοματικές Εκδηλώσεις Αβιταμινώσεων... 751 43.1. Γενικά... 753 43.2. Βιταμίνη Α... 753 43.2.1 Υποβιταμίνωση Α... 753 43.3. Βιταμίνη Β ή Σύμπλεγμα Βιταμινών Β... 753 43.3.1 Αβιταμίνωση Β2 ή αριβοφλαβίνωση... 753 43.3.2. Πελλάγρα... 754 43.4. Βιταμίνη C... 754 43.5. Βιταμίνη D... 754 43.5.1 Υποβιταμίνωση D... 754 43.5.2. Ανθεκτική σε βιταμινοθεραπεία D ραχίτιδα ή υποφωσφαταιμικός ανθεκτικός ραχιτισμός... 755 43.5.3. Υποφωσφατασαιμία... 755 43.6. Βιταμίνη Κ... 755 43.7 Βιβλιογραφία... 756 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 44ο Στοματικές Εκδηλώσεις από Διαταραχές της Λειτουργίας των Ενδοκρινών Αδένων... 757 44.1. Γενικά... 759 44.2. Υπόφυση... 759 44.2.1. Υπερλειτουργία του πρόσθιου λοβού της υπόφυσης... 759 44.2.1.1. Γιγαντισμός... 759 44.2.1.2. Μεγαλακρία... 759 44.2.2. Υπολειτουργία του πρόσθιου λοβού της υπόφυσης... 760 44.2.2.1. Υποφυσιογενής νανισμός... 760 44.2.2.2. Σύνδρομο Frohlich ή λιπογεννητική δυστροφία... 760 44.2.2.3. Νόσος των Hutchinson-Gilford ή προγηρία... 760 44.2.3. Οπίσθιος λοβός της υπόφυσης... 760 44.3. Θυρεοειδής Αδένας... 761 44.3.1 Υπερθυρεοειδισμός... 761 44.3.2. Υποθυρεοειδισμός... 761 44.4. Παραθυρεοειδείς Αδένες... 761 44.4.1 Υπερπαραθυρεοειδισμός... 761 44.4.2. Υποπαραθυρεοειδισμός... 762 44.5. Επινεφρίδια... 762 44.5.1 Υπερλειτουργία της φλοιώδους μοίρας... 763 44.5.2. Υπολειτουργία του φλοιού των επινεφριδίων ή φλοιοεπινεφριδιακή ανεπάρκεια... 763 44.5.2.1 Οξεία φλοιοεπινεφριδιακή ανεπάρκεια... 763 44.5.2.2. Χρόνια φλοιοεπινεφριδιακή ανεπάρκεια ή νόσος του Addison... 763 44.6. Βιβλιογραφία... 763 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 45ο Στοματικές Εκδηλώσεις των Νόσων του Σκελετικού Συστήματος (Νόσων των Οστών και των Αρθρώσεων)... 765 45.1. Νόσοι των οστών... 767 45.1.1. Ατελής οστεογενεσία (νόσος του Lobstein)... 767 45.1.2. Νόσος του Caffey... 768 45.1.3. Οστεοπέτρωση ή οστεομαρμάρωση (Νόσος των Albers-Shonberg)... 768 45.1.4. Αχονδροπλασία... 770 45.1.5. Ινώδης δυσπλασία... 770 45.1.6. Κληρονομική ινώδης δυσπλασία των γνάθων ή χερουβισμός... 773 45.1 7 Νόσος Paget των οστών (Παραμορφωτική οστίτις)... 773 45.2. Νόσοι των Αρθρώσεων... 775 45.2.1 Ρευματοειδής αρθρίτις... 775 45.2.2. Οστεοαρθρίτις... 776 45.3. Βιβλιογραφία... 776 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 46ο Στοματικές Εκδηλώσεις των Νόσων του Μυϊκού Συστήματος... 781 46.1. Μυασθένεια ή Μυασθένεια Gravis... 783

46.2. Οστεοποιός Μυοσίτις... 783 46.3. Δερματομυοσίτις... 784 46.4. Βιβλιογραφία... 785 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 47ο Στοματικές εκδηλώσεις των Νόσων του Νευρικού Συστήματος και της Ψυχικής Σφαίρας... 787 47.1. Νόσοι του Νευρικού Συστήματος... 789 47.1.1. Ιδιοπαθής νευραλγία του τριδύμου... 789 47.1.2. Παράλυση του προοωπικού νεύρου... 789 47.1.3. Σύνδρομο Frey ή ωτοκροταφικό σύνδρομο... 790 47.1.4. Μυοπεριτονιακό άλγος... 791 47.2. Νόσοι της Ψυχικής Σφαίρας... 791 47.2.1 Ψυχοσωματικές νόσοι... 791 47.2.2. Υστερική νεύρωση... 791 47.3. Βιβλιογραφία... 791