ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 1 ΤΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ ΤΗΣ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑΣ ΝΕΛΛΗ ΤΖΙΒΕΛΟΥ Πολιτικός Μηχανικός-Συγκοινωνιολόγος MSc ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ ΚΑΛΑΠΟΥΤΗ Πολιτικός Μηχανικός-Συγκοινωνιολόγος MSc ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 2. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΑΣΤΙΚΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 2.1. Ο.Α.Σ.Α. 2.2. Εποπτευόμενοι Φορείς 3. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Ο.Α.Σ.Α. 3.1. Περιοχή Ευθύνης 3.2. Δίκτυο Αστικών Συγκοινωνιών 3.2.1 Δίκτυο Λεωφορείων και Τρόλεϊ 3.2.2 Δίκτυο Μέσων Σταθερής Τροχιάς 4. ΕΡΓΟ Ο.Α.Σ.Α. 4.1. Συγκοινωνιακός Σχεδιασμός και Προγραμματισμός 4.2. Τιμολογιακή Πολιτική 4.3. Επενδύσεις των Φορέων 4.4. Επιχειρησιακά Προγράμματα 4.4.1 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Σ.Α.Α.Σ. 4.4.2 Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Κοινωνία της Πληροφορίας 4.5. Πληροφόρηση Επιβατικού Κοινού 4.6. Ολοκληρωμένο Σύστημα Ελέγχου Ποιότητας 4.7. Ο ρόλος του Ο.Α.Σ.Α. κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων 5. ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 2 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι Αστικές Συγκοινωνίες αποτελούν κοινωνικό αγαθό, παρέχοντας ίσες ευκαιρίες ποιοτικής και ασφαλούς μετακίνησης προς όλους τους πολίτες. Η εξάπλωση της χρήσης των ΜΜΜ μειώνει τα οδικά ατυχήματα με τις κοινωνικές και οικονομικές συνέπειές τους και παρέχει τη δυνατότητα μετακίνησης ιδιαίτερα στις κατηγορίες εκείνες των πολιτών, που δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν ιδιωτικά μέσα μεταφοράς, λόγω περιορισμένης φυσικής ή οικονομικής κατάστασης. Αποτελούν, επίσης, τη σημαντικότερη συνιστώσα για τη βιώσιμη ανάπτυξη στην ευρύτερη περιοχή της πρωτεύουσας, συντελώντας στην πρoστασία τoυ περιβάλλovτoς μέσω μείωσης της ρύπανσης της ατμόσφαιρας, τoυ θoρύβoυ αλλά και εξοικονόμησης του αστικού χώρου, δεδομένου ότι απαιτούν πολύ μικρή ωφέλιμη επιφάνεια οδικού δικτύου και χώρων στάθμευσης ανά μεταφερόμενο επιβάτη. Η ανάδειξη των ΜΜΜ σε παράγοντα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης, προϋποθέτει την ένταξη όλων των μέσων μεταφοράς σε ένα ενιαίο και ολοκληρωμένο σύστημα μετακινήσεων του πολίτη. Καθώς, μάλιστα, τα θέματα περιβάλλοντος και ενέργειας που συνδέονται με τις μεταφορές αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία για την οικονομική και κοινωνική πρόοδο των αστικών περιοχών, η ολοκλήρωση της λειτουργίας των ΜΜΜ σε ένα σύστημα έχει την κύρια προτεραιότητα. Σήμερα, οι αστικές συγκοινωνίες της Αθήνας μεταφέρουν καθημερινά περίπου 2.650.000 επιβάτες ή ετησίως 750.000.000 επιβάτες. Στο σύνολό τους εξυπηρετούν άνω του 36% του συνόλου των μετακινήσεων, που πραγματοποιούνται στην Αθήνα. Τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ εξυπηρετούν το 62% περίπου των μετακινήσεων, που γίνονται με δημόσιες συγκοινωνίες, δηλαδή, εξακολουθούν να αποτελούν τα βασικά μεταφορικά μέσα για τους κατοίκους της πρωτεύουσας. Ο μακροπρόθεσμος στόχος του συστήματος των αστικών συγκοινωνιών είναι να φθάσουν να καλύπτουν το 50% του συνόλου των μετακινήσεων, που πραγματοποιούνται στην πρωτεύουσα. Για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος απαιτείται ριζική βελτίωση του επιπέδου εξυπηρέτησης, που παρέχουν οι αστικές συγκοινωνίες με ταυτόχρονη εφαρμογή συγκεκριμένης πολιτικής για τα ανταγωνιστικά μεταφορικά μέσα, δηλαδή τα ΙΧ και τα ταξί, που θα αποβλέπει στον ίδιο στόχο (π.χ. πολιτική στάθμευσης, πολιτική επενδύσεων στα δημόσια έργα, νέα αντίληψη για την αντιμετώπιση του κυκλοφοριακού προβλήμα-

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 3 τος της πόλης, πολιτική για τη διαχείριση της κινητικότητας των κατοίκων, νέος ρόλος για τα ταξί κ.λπ.). Ο Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (Ο.Α.Σ.Α.) είναι υπεύθυνος για το σχεδιασμό, προγραμματισμό, οργάνωση, συντονισμό, έλεγχο και παροχή συγκοινωνιακού έργου όλων των μέσων δημόσιας μεταφοράς (λεωφορεία, τρόλεϊ, μετρό, τραμ και προαστιακός) στην ευρύτερη αστική περιοχή της πρωτεύουσας. Στο πλαίσιο της υποχρέωσής του για το στρατηγικό σχεδιασμό του Συστήματος Αστικών Συγκοινωνιών και τη βελτίωση της αποδοτικότητάς του, εφαρμόζει μέτρα και πολιτικές για όλα τα ΜΜΜ της περιοχής ευθύνης του, με ιδιαίτερη μέριμνα, ώστε να εισαχθούν καινοτόμες λειτουργικές λύσεις και προηγμένη τεχνολογία. 2. ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΦΟΡΕΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΣΥΓΚΟΙΝΩΝΙΩΝ 2.1. Οργανισμός Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών (Ο.Α.Σ.Α.) Ο Ο.Α.Σ.Α. είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου και ιδρύθηκε με το Νόμο 2175/ 1993, ως καθολικός διάδοχος του Ο.Α.Σ. Ο Ο.Α.Σ. ιδρύθηκε με το Νόμο 588/1977, ως εξ ολοκλήρου Κρατική Επιχείρηση, εφαρμόζοντας τις αρχές της ιδιωτικής οικονομίας και λειτουργώντας για το δημόσιο συμφέρον κάτω από την εποπτεία και τον έλεγχο του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών. Σημειώνεται ότι με το Νόμο 2175/1993, η Ε.ΘΕ.Λ. είχε επανιδρυθεί ως θυγατρική του Ο.Α.Σ.Α. Το Δεκέμβριο του 1998 με τη δημοσίευση του Νόμου 2669/98 οι αστικές συγκοινωνίες της περιοχής Αθηνών Πειραιώς και Περιχώρων οργανώνονται και διενεργούνται μέσα σε νέo πλαίσιo και στον Ο.Α.Σ.Α. ανατίθεται ο σχεδιασμός, ο προγραμματισμός, η οργάνωση, ο συντονισμός, ο έλεγχος και η παροχή του συγκοινωνιακού έργου όλων των επίγειων και υπόγειων μέσων μαζικής μεταφοράς. Ο Νόμος 2669/1998 είναι αυτός που ισχύει σήμερα και περιγράφει πιο αναλυτικά τους σκοπούς και τις αρμοδιότητες του Ο.Α.Σ.Α. και των ΕΦΣΕ. Ο ίδιος Νόμος, επίσης μετέτρεψε τις εταιρείες Η.Λ.Π.Α.Π., Η.Σ.Α.Π. σε θυγατρικές εταιρείες του Ο.Α.Σ.Α. Οσες διατάξεις του προηγούμενου Νόμου 2175/1993 αντίκεινται στις διατάξεις του νέου Νόμου 2669/1998 καταργούνται. Η νέα νομοθεσία δίνει στον Ο.Α.Σ.Α. τη δυνατότητα να συνάπτει Συμβόλαια Διαχείρισης με τους ΕΦΣΕ (άρθρο 1, παράγραφος 5 του Νόμου 2669/1998, ο Ο.Α.Σ.Α. συμβάλ-

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 4 λεται με τους ΕΦΣΕ. και άρθρο 5, παράγραφος 11 ο Ο.Α.Σ.Α. χρηματοδοτεί τους ΕΦΣΕ με βάση τα Επιχειρησιακά Σχέδια, τα Συμβόλαια Διαχείρισης,. ), τα οποία θα περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, κυρίως τους όρους και κανόνες για την επίτευξη των στόχων των Επιχειρησιακών Σχεδίων των ΕΦΣΕ και τους δείκτες παρακολούθησης των κρίσιμων οικονομικών μεγεθών, όπως δείκτες κόστους παροχής υπηρεσιών, παραγωγικότητας, βαθμού αξιοποίησης του προσωπικού, ποιότητας παρεχόμενων υπηρεσιών, κ.α.). Επίσης, ο Ο.Α.Σ.Α. εγκρίνει την ίδρυση δημοτικών συγκοινωνιών και αποφασίζει για ρυθμίσεις που αφορούν στα ταξί. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 1 του Νόμου 2175/1993, ο Ο.Α.Σ.Α. μπορεί να αναθέσει την εκτέλεση και εκμετάλλευση του συγκοινωνιακού έργου, σε ανώνυμες εταιρίες, που ιδρύει ο ίδιος. Ο Ο.Α.Σ.Α. εποπτεύει ή/και συνεργάζεται με τους έξι συγκοινωνιακούς φορείς και συγκεκριμένα με: την Εταιρεία Θερμικών Λεωφορείων (Ε.ΘΕ.Λ.), τα Ηλεκτρικά Λεωφορεία Πειραιώς-Αθηνών-Περιχώρων (ΗΛ.Π.Α.Π.), τους Ηλεκτρικούς Σιδηροδρόμους Αθηνών-Πειραιώς (Η.Σ.Α.Π.), την «Αττικό Μετρό Εταιρεία Λειτουργίας» (ΑΜΕΛ), την «ΤΡΑΜ Α.Ε.», την «ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ Α.Ε.». Συνολικά, το δίκτυο των αστικών συγκοινωνιών, που βρίσκεται σήμερα στην αρμοδιότητα του Ο.Α.Σ.Α., περιλαμβάνει 313 λεωφορειακές γραμμές, 22 γραμμές τρόλεϊ, τρεις γραμμές ηλεκτρικού σιδηροδρόμου/μετρό, τρεις γραμμές τραμ και μία γραμμή προαστιακού σιδηροδρόμου. Ο Ο.Α.Σ.Α. βρίσκεται σε συνεχή επαφή και συνεργασία με 84 Δήμους, που καλύπτονται από το συγκοινωνιακό του δίκτυο. Ακόμη, ο Ο.Α.Σ.Α. επιβλέπει και συντονίζει το σύστημα κομίστρου. Ο Ο.Α.Σ.Α. απασχολεί περίπου 200 εργαζομένους υψηλής εκπαίδευσης και εμπειρίας, ενώ οι εκτελεστικοί φορείς απασχολούν περισσότερους από 10.000 εργαζομένους και διαθέτουν ένα στόλο περίπου 2.000 θερμικών λεωφορείων, 366 ηλεκτρικών λεωφορείων και 245 βαγονιών (Η.Σ.Α.Π.). Διαθέτουν, επίσης, 11 αμαξοστάσια λεωφορείων και

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 5 τρόλεϊ. Το συγκοινωνιακό δίκτυο μεταφέρει περίπου 2.660.000 επιβάτες (μετακινήσεις) και εκτελεί πάνω από 427.000 οχηματοχιλιόμετρα την ημέρα. 2.2. Εποπτευόμενοι Φορείς Ε.ΘΕ.Λ. Την 1-7-1994, με βάση το Νόμο 2175/1993, ιδρύθηκε η Ε.ΘΕ.Λ., ως θυγατρική εταιρεία του Ο.Α.Σ.Α., η οποία ανέλαβε τη λειτουργία των αστικών συγκοινωνιών με θερμικά λεωφορεία στην περιοχή αρμοδιότητας του Ο.Α.Σ.Α. H Ε.ΘΕ.Λ. αποτελεί δημόσια επιχείρηση, που λειτουργεί χάριν του δημόσιου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας υπό μορφή Ανώνυμης Εταιρείας. Η. Σ. Α. Π. Με το Νόμο 352/1976 κυρώθηκε η Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου της 10-2-1976 «Περί ιδρύσεως Οργανισμού (Η.Σ.Α.Π.) προς ανάληψη των υπό των Ε.Η.Σ.» εκτελούμενων μεταφορών. Οι Η.Σ.Α.Π. αποτελούν δημόσια επιχείρηση, που λειτουργεί χάριν του δημόσιου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας, ανέλαβαν δε την εκτέλεση στην περιοχή της πρωτεύουσας του συγκοινωνιακού έργου, που μέχρι 31-12-1975 εκτελούσαν οι Ε.Η.Σ. (Γραμμή Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου Πειραιά-Κηφισιά) και τα πράσινα λεωφορεία. Με το Νόμο 2669/98 οι Η.Σ.Α.Π. μετατρέπονται σε θυγατρική εταιρεία του Ο.Α.Σ.Α., από τον οποίο και ελέγχεται. Η. Λ. Π. Α. Π. Τα Η.Λ.Π.Α.Π. ιδρύθηκαν με το Ν.Δ. 768/16-12-1970. Αποτελούν δημόσια επιχείρηση και λειτουργούν χάριν του δημόσιου συμφέροντος κατά τους κανόνες της ιδιωτικής οικονομίας υπό μορφή Ανώνυμης Εταιρείας. Σκοπός είναι η παροχή συγκοινωνιακής υπηρεσίας με ηλεκτροκίνητα, μετά κεραίας, λεωφορείων. Αποτελεί καθολικό διάδοχο της Η.Ε.Μ. η οποία εξαγοράστηκε από το ελληνικό δημόσιο. Με το Νόμο 2669/98 τα Η.Λ.Π.Α.Π. μετατρέπονται σε θυγατρική εταιρεία του Ο.Α.Σ.Α., από τον οποίο και ελέγχεται.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 6 Α.Μ.Ε.Λ. Σύμφωνα με το Νόμο 2669/98 για την εκτέλεση του συγκοινωνιακού έργου ο Ο.Α.Σ.Α. συγχωνεύεται με την εταιρεία Αττικό Μετρό Εταιρεία Λειτουργίας Α.Ε., που ιδρύθηκε το Μάρτιο του 2001, είναι θυγατρική εταιρεία της Αττικό Μετρό Α.Ε. και έχει αναλάβει την εκμετάλλευση των γραμμών 2 και 3 του μετρό. Στον ίδιο Νόμο προβλέπεται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος, με το οποίο η πιο πάνω θυγατρική εταιρεία θα συγχωνευτεί με τους Η.Σ.Α.Π. εντός τριετίας από την έναρξη λειτουργίας των γραμμών 2 και 3. ΤΡΑΜ Α.Ε. Η ΤΡΑΜ Α.Ε. ιδρύθηκε το Μάρτιο του 2001. Η κατασκευή του νέου δικτύου τραμ στην Αθήνα ξεκίνησε στις αρχές του 2002. Το έργο χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Γ Κοινοτικό Πρόγραμμα Στήριξης κατά 50%, ενώ το υπόλοιπο καλύφθηκε από εθνικούς πόρους. ΠΡΟΑΣΤΙΑΚΟΣ Α.Ε. Η Προαστιακός Α.Ε. ιδρύθηκε το 2003 με στόχο τη λειτουργία της γραμμής του προαστιακού σιδηροδρόμου. Το έργο υλοποιείται με κοινοτική χρηματοδότηση από τις δύο θυγατρικές εταιρείες του ΟΣΕ, ΕΡΓΑ ΟΣΕ Α.Ε. και ΓΑΙΑΟΣΕ Α.Ε. σε συνεργασία με το γαλλικό συγκοινωνιακό οργανισμό RATP. Ο προαστιακός σιδηρόδρομος λειτουργεί σε ένα τμήμα μήκους 38.950 χλμ. με ντηζελοκίνητους συρμούς σύγχρονης τεχνολογίας, μοντέρνους αισθητικά, πλήρως κλιματιζόμενους. Με την ολοκλήρωση της ηλεκτροκίνησης, θα προστεθούν ηλεκτροκίνητοι συρμοί τελευταίας τεχνολογίας. Το σύνολο των γραμμών του προαστιακού, που προβλέπεται να ολοκληρωθούν ως το 2010, θα εκτείνεται σε μήκος 281 χλμ. με κατεύθυνση προς: α) Θήβα, β) Κόρινθο- Κιάτο, γ) Λαύριο, δ) Ραφήνα και ε) Χαλκίδα με στόχο να εξυπηρετεί ημερησίως άνω των 400.000 επιβατών. 3. ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ Ο.Α.Σ.Α. 3.1. Περιοχή Ευθύνης Η περιοχή ευθύνης του Ο.Α.Σ.Α., όπως παρουσιάζεται στο Σχέδιο 1, εκτείνεται δυτικά από την περιοχή της Ελευσίνας και το Θριάσιο Πεδίο μέχρι τις υπόρροιες της Πάρνηθας,

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 7 βόρεια μέχρι το Κρυονέρι και το φράγμα της Λίμνης του Μαραθώνα, περιλαμβάνοντας τις περιοχές Ραπεντώσας και Διονύσου, ενώ συμπεριλαμβάνει τη Νέα και την Παλαιά Πεντέλη. Προς τα νοτιο-ανατολικά, καλύπτει την περιοχή μέχρι και τη Σαρωνίδα. Στα ανατολικά (περιοχή των Μεσογείων) καλύπτει την περιοχή μέχρι τα Σπάτα και την Αρτέμιδα, νοτιοδυτικά την Κάντζα, τα Γλυκά Νερά, την Παιανία, το Κορωπί και την Παλλήνη. Η έκταση της περιοχής αυτής υπερβαίνει τα 1.450 τετρ. χλμ. και αποτελεί περίπου το 35% της έκτασης του νομού Αττικής. Στο κέντρο της περιοχής αυτής βρίσκεται το λεκανοπέδιο της Αθήνας, που αποτελεί και το κύριο τμήμα της περιοχής ευθύνης, με το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού της. Η κεντρική περιοχή της Αθήνας, έχει έκταση 11,76 τετρ. χλμ. Ένα πιο περιορισμένο σε έκταση και συμπαγές εμπορικό κέντρο (CBD) περιλαμβάνει το Εμπορικό Τρίγωνο και τις κεντρικές συνοικίες της Πλάκας, Εξαρχείων-Κολωνακίου και Ψυρρή, με συνολική έκταση 3,86 τετρ. χλμ. Σχέδιο 1: Περιοχή Ευθύνης Ο.Α.Σ.Α. 3.2... : µµ µµ µ

Á7 ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 8 3.2. Δίκτυο Αστικών Συγκοινωνιών Το δίκτυο των Α.Σ. αποτελείται µµ από µ, δύο συνιστώσες µµ : το µ δίκτυο µ των µµ λεωφορειακών γραμμών και γραμμών µ. τρόλεϊ και το δίκτυο μέσων σταθερής τροχιάς (ηλεκτρικός/μετρό, τραμ, προαστιακός). Συνολικά το δίκτυο Α.Σ. αποτελείται από 343 γραμμές με ανάπτυγμα 3.2.1. διαδρομής σχεδόν 7.500 χλμ. Τα επιφανειακά μέσα χρησιμοποιούν σχεδόν 2.300 χλμ. δρόμων μονής κατεύθυνσης, με μέση πυκνότητα 13 χιλιόμετρα γραμμής, ανά τετρ.χλμ στο Λεκανοπέδιο. µ Το µ δίκτυο μέσων σταθερής µ µ τροχιάς ( ) αποτελείται " µµ - µ ", από τρεις γραμμές μετρό, τρεις γραμμές µ τραμ µ ) και μία γραμμή "" προαστιακού σιδηροδρόμου. µµ ( µ µ 2, µ µ µµ express ( 3.2.1. 3). Δίκτυο µµ - µ Λεωφορείων και Τρόλεϊ ( ), µ,,,, Η, πρωτεύουσα, εξυπηρετείται, από, ένα ευρύτατο, δίκτυο λεωφορείων, και, τρόλεϊ, που είναι.. μορφολογικά µµ διατεταγμένο ιεραρχικά µ με σύστημα µ (κύριων) «γραμμών-κορμών», µµ µ, όπως. φαίνεται στο Σχήμα 2, περιλαμβανομένων κάποιων γραμμών express (που ακολουθούν διαδρομές κορμών) και «τοπικών» τροφοδοτικών τους γραμμών (Σχήμα 3). 2: µµ µ. Á16 Â16 Á11 Á13 Â13 Á15 Â14 Á14 Â15 Â12 Á9 Å12 Ã16 Â8 Ã12 Ã10 Á17 Â17 Á10 Â10 Ã9 Â7 Â9 Á8.................. Á6 Â6......... Ã5 Â5 Á5 Å51 Â18 Ã18 Á18 Á1 Â4 Á4 Ã4 Á3-Â2-Â3-Å2 Á1 Á2 Σχέδιο 2: Δίκτυο λεωφορειακών γραμμών κορμών. Οι γραμμές-κορμοί µ µ ενώνουν τα κέντρα της µ Αθήνας µ (κυρίως) " " και του µµ, Πειραιά, με τοπικά ( µ, περιφερειακά, κέντρα, ), όπως η Γλυφάδα, η Βούλα, 5-6 µ. η Αγία Παρασκευή, η Κηφισιά, µ., το 8

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 9 Μενίδι, το Χαλάνδρι, η Πετρούπολη, το Περιστέρι, το Αιγάλεω, η Νίκαια, κ.λπ. Οι τοπικές γραμμές διακλαδίζονται μέσα στους δήμους και καταλήγουν στο περιφερειακό κέντρο απ όπου ξεκινάει η αντίστοιχη γραμμή κορμός, την οποία και τροφοδοτούν.............................................. µµ Σχέδιο µ 3: Δίκτυο τοπικών λεωφορειακών γραμμών. 313 µµ µ Αυτό µ το σύστημα µ συμπληρώνεται από 6.900 ένα µ. σημαντικό αριθμό «κεντρικών» µµ γραμμών,, µ ( ). που συνδέουν περιοχές κοντά στο κέντρο 7.350 της Αθήνας µ με αυτό., Τυπικά, οι περιοχές (δήμοι, κοινότητες, συνοικίες), που απέχουν έως 5-6 χλμ. περίπου από το κέντρο της 1,10 µ. Αθήνας ή του Πειραιά έχουν απευθείας σύνδεση με τα αντίστοιχα κέντρα. Μέρος του κεντρικού µµ υποδικτύου µ είναι και οι περισσότερες 46 "", γραμμές τρόλεϊ, που εξυπηρετούν το κέντρο µ µ. µµ "", της Αθήνας. Τέλος,. υπάρχει και µ ένας 527 μικρός αριθμός ( ) εγκάρσιων µµ, περιφερειακών µ και διαδημοτικών 59,4 γραμμών, µµ, όπως: µ Πολύγωνο-Γλυφάδα. (140), Δέλτα Φαλήρου-Χαλάνδρι (450), µ Άγιοι µ Ανάργυροι-Αγία µµ Παρασκευή µ (421), Πειραιάς-Υμηττός 22 (218), µ Πειραιάς-Αγ. Δημήτριος ( µ (217), Σταθμός ). Καλλιθέας-Αγ. Δημήτριος (219). 14.800 µ µ µ µ ( µ 45 µ µµ Συμπληρωματικά, 1.000 ένας μικρός µ ). αριθμός µ ειδικών γραμμών περιλαμβάνει µµ τις γραμμές εξπρές, που συνδέουν 24' το κέντρο 24 της Αθήνας, 18 το λιμάνι του µ. Πειραιά, τους σταθμούς υπεραστικών µ µ µµ 315.000 µµ, λεωφορείων και µ την Κηφισιά 1.000 με µµ το αεροδρόμιο και τις µµ. θερινές γραμμές, που µ µ 1.700 µ.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 10 συνδέουν το κέντρο της Αθήνας με τις πλαζ της παραλιακής ζώνης. Επίσης, ελάχιστες γραμμές ή «κλάδοι» γραμμών, αποτελούν, ουσιαστικά, σχολικές γραμμές ή σχολικά δρομολόγια, που εξυπηρετούν τους μαθητές συγκεκριμένων σχολείων σε συγκεκριμένες πρωινές ή/και μεσημεριανές ώρες. Το δίκτυο των γραμμών θερμικών λεωφορείων αποτελείται από 313 γραμμές με ανάπτυγμα διαδρομής περισσότερο από 6.900 χλμ. Για τη λειτουργία των γραμμών αυτών, υπεύθυνη είναι η Εταιρεία Θερμικών Λεωφορείων (Ε.ΘΕ.Λ.). Το σύνολο της πρωτεύουσας καλύπτεται από περίπου 7.350 στάσεις θερμικών λεωφορείων, που αποτελούν και τη συντριπτική πλειοψηφία των στάσεων και αντιστοιχούν σε περίπου 1,10 στάσεις ανά χιλιόμετρο δικτύου. Από τις γραμμές θερμικών λεωφορείων 46 είναι «κυκλικές», δηλαδή η αφετηρία και το τέρμα τους συμπίπτουν. Οι υπόλοιπες γραμμές αποτελούνται από δύο «κλάδους», ένα ανά κατεύθυνση κίνησης. Συνολικά έχουμε 527 κλάδους (κατευθύνσεις) γραμμής, με 59,4 στάσεις ανά γραμμή, κατά μέσον όρο. Το μέσο μήκος των γραμμών θερμικών λεωφορείων είναι περίπου 22 χιλιόμετρα (άθροισμα δύο κατευθύνσεων). Στο δίκτυο αυτό εκτελούνται περίπου 14.800 δρομολόγια τη μέση εργάσιμη ημέρα (κατά μέσον όρο 45 δρομολόγια ανά γραμμή ή άνω των 1.000 στην ώρα αιχμής). Η μέση συχνότητα για το σύνολο των γραμμών είναι ανά 24 περίπου στο 24ωρο ή ανά 18 στην ώρα αιχμής. Για κάθε τυπική εργάσιμη ημέρα προγραμματίζεται η εκτέλεση περίπου 315.000 οχηματοχιλιομέτρων, που αντιστοιχούν κατά μέσον όρο σε 1.000 οχηματοχιλιόμετρα ανά γραμμή. Για την παραγωγή αυτού του μεταφορικού έργου κινούνται καθημερινά περί τα 1.700 θερμικά λεωφορεία. Η Ε.ΘΕ.Λ. διαθέτει επτά ιδιόκτητα αμαξοστάσια και στόλο περίπου 2.000 οχημάτων, τα οποία είναι αντιρρυπαντικής τεχνολογίας (EURO II και EURO III). Ο στόλος περιλαμβάνει 416 λεωφορεία φυσικού αερίου CNG (Compressed Natural Gas). Η ανανέωση του στόλου συνεχίζεται, αφού ήδη έχει προγραμματιστεί η προμήθεια άλλων 600 νέων οχημάτων σύγχρονης τεχνολογίας μέχρι το 2006. Η Ε.ΘΕ.Λ. καθημερινά μεταφέρει 1.300.000 επιβάτες, ενώ καλύπτει ετησίως ανάγκες 350 εκατομμυρίων αστικών μετακινήσεων και διανύει περίπου 110 εκατομμύρια

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 11 οχηματοχιλιόμετρα. Η εξέλιξη του προγραμματισμένου και εκτελεσθέντος έργου της Ε.ΘΕ.Λ. την τελευταία πενταετία έχει ως εξής: Πίνακας 3.1: Συγκοινωνιακό Έργο Ε.ΘΕ.Λ. Μέσης Τυπικής Καθημερινής Ημέρας. 1999 2000 2001 2002 2003 µµ µ 3.075 3.200 3.293 3.300 3.372 190 235 281 116 206 µµ µ µ 14.200 14.600 14.665 14.855 14.938 µ µ 13.200 14.000 13.522 14.202 14.452 µ 93% 95,89% 92,20 % 95,60 % 96,7% µµ µ µ. µ. µ. µ µ. 1.480 1.440 1.520 1.490 1.621 1.600 1.625 1.600 1.650 1.620 Το λεωφορειακό δίκτυο συμπληρώνεται από τις 22 γραμμές τρόλεϊ, με ολικό μήκος 356 χλμ. Οι γραμμές τρόλεϊ έχουν κατά κανόνα χαρακτήρα κεντρικής ή διακεντρικής γραμμής. Το μέσο μήκος γραμμής των τρόλεϊ είναι 16 χλμ. και ο μέσος αριθμός των ημερήσιων εκτελούμενων δρομολογίων είναι 2.360. Η μέση συχνότητα για το σύνολο των γραμμών είναι ανά 9,5 περίπου στο 24ωρο ή ανά 8 στην ώρα αιχμής. Για κάθε τυπική εργάσιμη ημέρα προγραμματίζεται η εκτέλεση περίπου 40.000 οχηματοχιλιομέτρων, που αντιστοιχούν κατά μέσον όρο σε 1.800 οχηματοχιλιόμετρα ανά γραμμή.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 12 Η εξέλιξη του προγραμματισμένου και εκτελεσθέντος έργου των Η.Λ.Π.Α.Π. την τελευταία πενταετία έχει ως εξής: Πίνακας 3.2: Συγκοινωνιακό Εργο Η.Λ.Π.Α.Π. Μέσης Τυπικής Καθημερινής Ημέρας. 1999 2000 2001 2002 2003 µµ µ 624 628 634 629 612 15 27 29 17 18 µµ µ µ 2.409 2.477 2.510 2.646 2.386 µ µ 2.288 2.350 2.350 2.409 2.165 µ 95% 95% 93,62 % 91,00 % 90,7% µ. µ. µ. µ. µ. µµ µ 305 285 300 300 310 305 295 292 281 278 3.2.2. Δίκτυο Μέσων Σταθερής Τροχιάς Επιπλέον του δικτύου των λεωφορειακών γραμμών και γραμμών τρόλεϊ, οι Α.Σ. της πρωτεύουσας περιλαμβάνουν τρεις γραμμές μετρό, τρεις γραμμές τραμ και μία γραμμή προαστιακού σιδηροδρόμου (Σχήμα 4). Για τη λειτουργία της γραμμής 1 μετρό (Πειραιάς-Κηφισιά) υπεύθυνη είναι η εταιρεία Ηλεκτρικοί Σιδηρόδρομοι Αθηνών-Πειραιώς (Η.Σ.Α.Π.). Για τη λειτουργία των γραμμών 2 και 3 υπεύθυνη είναι η εταιρεία ΑΜΕΛ. Η γραμμή 1 μετρό (Η.Σ.Α.Π.) είναι μήκους 51 χιλιομέτρων (άθροισμα δύο κατευθύνσεων) με 24 σταθμούς. Η μέγιστη συχνότητα των δρομολογίων της είναι ανά 3,0 περίπου. Ο συνολικός αριθμός των ημερήσιων εκτελούμενων δρομολογίων είναι 250. Για τη λειτουργία της γραμμής χρησιμοποιούνται 45 συρμοί συνολικής δυναμικότητας 245 βαγονιών, που πραγματοποιούν περίπου 45.000 οχηματοχιλιόμετρα την ημέρα. Η γραμμή

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 13 1 του μετρό εξυπηρετεί καθημερινά 400.000 επιβάτες. Οι γραμμές 2 Αγιος Αντώνιος Άγιος Δημήτριος / Αλέξανδρος Παναγούλης και 3 Μοναστηράκι - Δουκ. Πλακεντίας-Αεροδρόμιο του μετρό αριθμούν 23 σταθμούς. Το συνολικό μήκος της γραμμής 2 ανέρχεται σε 11,6 χλμ. με συνολικό χρόνο διαδρομής 20, ενώ το συνολικό μήκος της γραμμής 3 είναι 12 χλμ. με συνολικό χρόνο διαδρομής 18. Οι δύο γραμμές του μετρό εξυπηρετούν σχεδόν 650.000 επιβάτες ημερησίως. Οι συρμοί διέρχονται από τους σταθμούς κάθε τρία λεπτά τις ώρες αιχμής και κάθε πέντε ως δέκα λεπτά τις υπόλοιπες ώρες. Επιπλέον, με τους νέους συρμούς διπλής τάσης του μετρό η απόσταση Μοναστηράκι - Δουκ. Πλακεντίας-Αεροδρόμιο καλύπτεται μέσα σε μόνο 37 λεπτά. Για τη λειτουργία των γραμμών 2 και 3 χρησιμοποιούνται 42 συρμοί συνολικής δυναμικότητας 252 βαγονιών. Ο συνολικός αριθμός των ημερήσιων εκτελούμενων δρομολογίων είναι 280 για τη γραμμή 2 και 264 για τη γραμμή 3. Το δίκτυο του τραμ συνδέει το κέντρο της Αθήνας με τα δύο άκρα της παραλιακής λεωφόρου δηλαδή τη Γλυφάδα στα ανατολικά και τον Πειραιά στα δυτικά. Το δίκτυο του τραμ διαθέτει τρεις σταθμούς για τη μετεπιβίβαση στις γραμμές 2 & 3 του μετρό και ένα σταθμό για τη μετεπιβίβαση στη γραμμή 1 του Η.Σ.Α.Π. Για τη λειτουργία των γραμμών τραμ χρησιμοποιούνται 42 οχήματα, τα οποία εξυπηρετούν 47 σταθμούς. Εκτιμάται ότι το τραμ μεταφέρει άνω των 25.000 επιβατών την ημέρα. Ο προαστιακός σιδηρόδρομος εξυπηρετεί τις μετακινήσεις από και προς το διεθνές αεροδρόμιο Αθηνών Ελευθέριος Βενιζέλος. Με τον τρόπο αυτό καθίσταται εφικτή η γρήγορη, άνετη και ασφαλής σύνδεση του κέντρου της Αθήνας και των περιοχών που εξυπηρετεί το σιδηροδρομικό δίκτυο του ΟΣΕ με το αεροδρόμιο αλλά και η δυνατότητα πρόσβασής των πολιτών σε κομβικά σημεία της ευρύτερης περιοχής της Αθήνας. Η διαδρομή Σταθμός Αθηνών (Σταθμός Λαρίσης) Αεροδρόμιο, διάρκειας 38 λεπτών, περιλαμβάνει επτά ενδιαμέσους σταθμούς: Ηράκλειο, Νερατζιώτισσα (ΟΑΚΑ) (ανταπόκριση με Η.Σ.Α.Π.), Κηφισίας, Δουκίσσης Πλακεντίας (ανταπόκριση με μετρό), Παλλήνη, Κάντζα, Κορωπί, ενώ αναμένεται σύντομα να λειτουργήσουν σταθμοί στη Μεταμόρφωση και στην οδό Πεντέλης (Χαλάνδρι). Επίσης, όλοι οι σταθμοί του προαστιακού σιδηροδρόμου τροφοδοτούνται από λεωφορειακές γραμμές της Ε.ΘΕ.Λ.

µ ()., µ µ µµ. ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ µ 4: 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ. ΧΡΟΝΙΚΑ 14 Σχήμα 4: Δίκτυο Μέσων Σταθερής Τροχιάς. 4. ΕΡΓΟ Ο.Α.Σ.Α. 4.1. Συγκοινωνιακός Σχεδιασμός και Προγραμματισμός 11 Ο Ο.Α.Σ.Α. καταβάλλει συνεχή προσπάθεια για τη βελτίωση της ποιότητας μετακίνησης των επιβατών, την αξιοπιστία του συγκοινωνιακού έργου και την αποδοτική λειτουργία των ΕΦΣΕ όσον αφορά στο παρεχόμενο συγκοινωνιακό έργο. Στο πλαίσιο αυτό ο Ο.Α.Σ.Α. στοχεύει στην: αναβάθμιση των υφιστάμενων συγκοινωνιακών υπηρεσιών, προώθηση των μέτρων ευνόησης των αστικών συγκοινωνιών, διατύπωση ολοκληρωμένων προτάσεων στρατηγικής και δράσεων για τον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του συστήματος των αστικών συγκοινωνιών, εκτίμηση επιβατικής κίνησης ποσοστά χρήσης έκαστου τύπου κομίστρου ανά φορέα. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην προσπάθεια διευκόλυνσης της λειτουργίας των δημό-

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 15 σιων συγκοινωνιών με λήψη σειράς μέτρων προς αυτή την κατεύθυνση, όπως τη λειτουργία ειδικών λωρίδων λεωφορείων (ΕΛΛ). Με πρόσφατη τροπολογία του άρθρου 52 του ΚΟΚ ο Ο.Α.Σ.Α. ανέλαβε την ευθύνη κατασκευής των ΕΛΛ που είχαν μελετηθεί μετά το 2002. Ο Ο.Α.Σ.Α. εκτελεί ένα εκτεταμένο πρόγραμμα επίστρωσης των ΕΛΛ με ειδικά αντιολισθηρά έγχρωμα υλικά στην εντός δακτυλίου περιοχή, ακολουθώντας σαν γενική αρχή την επίστρωση κόκκινου τάπητα στις αντίθετης ροής ΕΛΛ και την επίστρωση πράσινου τάπητα στις παράλληλης ροής ΕΛΛ. Όπως αναφέρεται στο επιχειρησιακό σχέδιο των ΑΣ, που συνέταξε ο Ο.Α.Σ.Α., προβλέπεται η επέκταση του δικτύου των μέτρων προτεραιότητας, ώστε να ξεπεράσει τα 50 χιλιόμετρα. Το συνολικό μήκος των ΕΛΛ, που λειτουργούν σήμερα, ανέρχεται στα 39 χλμ. Υπό κατασκευή είναι 9 χλμ., η υλοποίηση των οποίων αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός 2005. Επίσης, υπό έγκριση βρίσκονται 4 χλμ. 4.2. Τιμολογιακή Πολιτική Ο Ο.Α.Σ.Α. δίνει ιδιαίτερη έμφαση στην οργάνωση, το σχεδιασμό και την εφαρμογή της τιμολογιακής πολιτικής του Συστήματος Αστικών Συγκοινωνιών, καθώς και στον έλεγχο του κομίστρου, τη διασφάλιση των εσόδων του συστήματος και την κατανομή τους στους εποπτευόμενους φορείς δημόσιων συγκοινωνιών. Σήμερα χρησιμοποιούνται οι ακόλουθοι τύποι εισιτηρίων και καρτών απεριόριστων διαδρομών: Κανονικά εισιτήρια για κάθε μέσο μεταφοράς. Μειωμένα εισιτήρια (για φοιτητές και πολύτεκνους) για κάθε μέσο μεταφοράς. Για το τραμ διατίθενται δύο τύποι εισιτηρίων ανάλογα με το μήκος της διαδρομής του επιβάτη. Ενιαία εισιτήρια για όλα τα μέσα αστικών συγκοινωνιών 7ήμερο εισιτήριο, 24ωρο εισιτήριο, εισιτήριο 90. Κάρτες απεριόριστων διαδρομών

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 16 o Μηνιαίες κάρτες απεριόριστων διαδρομών για λεωφορεία και τρόλεϊ, για λεωφορεία, τρόλεϊ και μετρό, για όλα τα μέσα. o Ετήσιες κάρτες απεριόριστων διαδρομών για λεωφορεία και τρόλεϊ, για λεωφορεία, τρόλεϊ και μετρό, για όλα τα μέσα. Για τον προσδιορισμό του τύπου κομίστρου, που χρησιμοποιεί ο κάθε επιβάτης σε κάθε μέσο και για την εκτίμηση της επιβατικής κίνησης, ο Ο.Α.Σ.Α. διενεργεί συστηματικά μετρήσεις. Ενδεικτικά για το 2003, οι μετρήσεις και η επεξεργασία των αποτελεσμάτων κατέληξαν στα ακόλουθα: Πίνακας 4.1: Ποσοστά χρήσης τύπου κομίστρου................ ( ) µ µ, (....,....) 45,3 % 42,7 % 58,6% 39,0 % 6,3 % 18,7 % 30,4 % 32,0 % _ - 11,2 % 12,6 % 21,0 % 31,3 % 0,9 % 0,8 % 0,4 % 0,4 % 2,5 % 2,4 % 4,2 % 5,5 % 9,7 % 9,5 % 9,5 % 5,1 % 100 % 100 % 100 % 100 % Στον επόμενο Πίνακα παρουσιάζεται η ετήσια επιβατική κίνηση κατά φορέα για τα έτη 2000 έως και 2004.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 17 Πίνακας 4.2: Επιβατική κίνηση. 2000 2001 2002 2003 2004*............ ( ) 384.355.241 378.079.151 369.933.621 379.348.411 380.000.000 73.303.724 83.572.031 80.214.651 81.062.020 80.000.000 113.842.895 109.939.839 108.735.879 104.657.710 109.000.000.... ( ) 7.291.336 6.487.050 0 0 0.... 70.157.873 119.064.876 132.381.800 149.480.909 173.000.000 -- -- -- -- <4.000.000 -- -- -- -- <1.000.000 649.953.069 697.142.947 691.265.951 714.549.050 747.000.000 * Εκτίμηση 4.3. Επενδύσεις των Φορέων Τα επενδυτικά έργα που υλοποιούνται, αποσκοπούν στην επέκταση, βελτίωση και εκσυγχρονισμό του συγκοινωνιακού δικτύου, των αμαξοστασίων και λοιπών εγκαταστάσεων, στην προμήθεια του τροχαίου υλικού και γενικά στην αναβάθμιση του παρεχόμενου έργου προς το επιβατικό κοινό. Σημαντικό μερίδιο στις επενδύσεις των φορέων αποτελεί η προμήθεια τροχαίου υλικού για όλους τους εκτελεστικούς φορείς. Συνολικά, ο στόλος οχημάτων των ΕΦΣΕ σήμερα είναι: Πίνακας 4.3: Στόλος οχημάτων Ε.ΘΕ.Λ., Η.Λ.Π.Α.Π., Η.Σ.Α.Π............. 2.001 366 245

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 18 4.4. Επιχειρησιακά Προγράμματα 4.4.1. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Σ.Α.Α.Σ. Τον Απρίλιο του 2001 εγκρίθηκε με απόφαση της Επιτροπής των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Μεταφορών «Σιδηρόδρομοι, Αεροδρόμια, Αστικές Συγκοινωνίες», το οποίο ανήκει στα τομεακά προγράμματα του Γ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης για την προγραμματική περίοδο 2000-2006. Ο άξονας των Αστικών Συγκοινωνιών αποτελείται από τρία Μέτρα: 1. Εκσυγχρονισμός ομίλου Ο.Α.Σ.Α. και εφαρμογή του επιχειρησιακού σχεδίου ομίλου Ο.Α.Σ.Α. 2. Εκσυγχρονισμός Η.Σ.Α.Π. 3. Ανάπτυξη τραμ. Ο Ο.Α.Σ.Α. και οι θυγατρικές του εταιρείες υλοποιούν τα έργα, που ανήκουν στα δύο πρώτα μέτρα, των οποίων ο συνολικός προϋπολογισμός είναι 306.211.193 και τα οποία συγχρηματοδοτούνται κατά 50% από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ). Οι πρώτες αντλήσεις ξεκίνησαν στο 2002 και σήμερα ανέρχονται συνολικά σε 171.000.000. Τα βασικά έργα, που περιλαμβάνονται, είναι: Α. Εκσυγχρονισμός Ομίλου Ο.Α.Σ.Α. και Εφαρμογή Επιχειρησιακών Σχεδίων Oμίλου Ο.Α.Σ.Α. Α.1. Σχεδιασμός Γενικού Συστήματος Μεταφορών της Αττικής Αντικείμενο της μελέτης αποτελεί η ανάπτυξη και η διατύπωση ενός Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφορών της Αττικής για την επόμενη δεκαετία, με βασική παράμετρο τη βελτιστοποίηση της λειτουργίας και απόδοσης του Συστήματος Μαζικών Μεταφορών της Αττικής. Το έργο είναι προϋπολογισμού 3,1 εκατ. και στην παρούσα φάση γίνεται η αξιολόγηση των προσφορών του διαγωνισμού. Α.2. Πρόσληψη Συμβούλου για την Εφαρμογή και Παρακολούθηση των Έργων του Γ ΚΠΣ και των Επιχειρησιακών Σχεδίων του Ομίλου Ο.Α.Σ.Α. Το Φεβρουάριο του 2004 υπογράφτηκε η σύμβαση του έργου με την ένωση εταιρειών PLANNING A.E. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ Α.Ε. RMS mbh αντί συνολικού τιμήματος 1.761.000. Ο

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 19 Σύμβουλος έχει ήδη εγκατασταθεί στα γραφεία του Ο.Α.Σ.Α. και το έργο του, που θα εκτελεσθεί σταδιακώς εντός τριετίας, αναλύεται στα ακόλουθα πακέτα εργασίας : Κανονισμός και επιχειρησιακές διαδικασίες υπηρεσίας επιθεώρησης. Αξιοποίηση πληροφοριακού συστήματος διοίκησης. Διαχείριση και προδιαγραφές υλικού θέσης. Ενιαιοποίηση πληροφοριακών συστημάτων. Ανάπτυξη και τεκμηρίωση επιχειρησιακών διαδικασιών. Ανάπτυξη των συστημάτων ποιότητας. Παρακολούθηση των συμβάσεων με ΕΦΣΕ. Ανάπτυξη και εφαρμογή τηλεματικής. Χρηματοοικονομικά-κοστολόγηση υπηρεσιών των ΕΦΣΕ. Εμπορική εκμετάλλευση και εκπόνηση Μarketing plan. Ανασχεδιασμός οργανωτικού μοντέλου. Προτάσεις βελτιστοποίησης απόδοσης προσωπικού και επαγγελματικής εξέλιξης. Εφαρμογή συστήματος ολοκληρωμένης υποστήριξης Logistics. Ανάπτυξη συστήματος συντήρησης. Παρακολούθηση των έργων του Γ ΚΠΣ και των επιχειρησιακών σχεδίων του ομίλου Ο.Α.Σ.Α. Α.3. Επιχειρησιακά Σχέδια των ΕΦΣΕ Προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του εγκεκριμένου στρατηγικού σχεδίου για το σύστημα αστικών συγκοινωνιών, κρίθηκε απαραίτητη η κατάρτιση των επιχειρηματικών σχεδίων των Ε.ΘΕ.Λ., Η.Λ.Π.Α.Π. και Η.Σ.Α.Π. Τα «Τριετή Επιχειρησιακά Σχέδια της Ε.ΘΕ.Λ. και των Η.Λ.Π.Α.Π. 2002-2004» που είχαν εγκριθεί από το Δ.Σ. του Οργανισμού το 2002, τροποποιήθηκαν σε «Τριετή Επιχειρησιακά Σχέδια 2003 2005» σύμφωνα με τις οδηγίες του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών. Α.4. Ανανέωση Στόλου Ε.ΘΕ.Λ. Πρόκειται για την προμήθεια 600 νέων λεωφορείων, εκ των οποίων τα 480 εφαρμόζουν τις πλέον σύγχρονες προδιαγραφές EURO III σχετικά με τη χαμηλή εκπομπή αέριων ρύπων στην ατμόσφαιρα, ενώ τα υπόλοιπα 120 θα είναι εφοδιασμένα με κινητήρες

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 20 φυσικού αερίου (CNG), οι οποίοι είναι ιδιαίτερα φιλικοί προς το περιβάλλον. Τα 600 νέα οχήματα, σύγχρονης τεχνολογίας θα αντικαταστήσουν τα εναπομείναντα παλαιά λεωφορεία και παράλληλα θα εκσυγχρονίσουν τον υπάρχοντα στόλο. Ο προϋπολογισμός για το σύνολο των οχημάτων είναι 126 εκατ., ενώ οι αναθέσεις γίνονται ξεχωριστά για κάθε τύπο λεωφορείων. Ήδη, στο πλαίσιο του Γ ΚΠΣ, αποφασίστηκε η προμήθεια επιπλέον λεωφορείων. Α.5. Ανανέωση Στόλου Η.Λ.Π.Α.Π. Τα Η.Λ.Π.Α.Π. εφαρμόζουν πρόγραμμα αντικατάστασης των παλαιών οχημάτων. Ήδη το πρόγραμμα έχει ολοκληρωθεί και τα Η.Λ.Π.Α.Π. σήμερα διαθέτουν 315 τρόλεϊ διπλής ενέργειας και 51 αρθρωτά τρόλεϊ διπλής ενέργειας. Β. Εκσυγχρονισμός Η. Σ. Α. Π. Β.1. Εκσυγχρονισμός του Κέντρου Ελέγχου Λειτουργίας Το έργο αφορά στην προμήθεια και εγκατάσταση των συστημάτων για τον εκσυγχρονισμό του Κέντρου Λειτουργίας (ΚΕΛ) των Η.Σ.Α.Π., που αποτελεί ένα κέντρο διαχείρισης των λειτουργικών συστημάτων των εγκατεστημένων στους σταθμούς, αμαξοστάσια και στο δίκτυο των Η.Σ.Α.Π. Το έργο είναι συνολικού προϋπολογισμού 7,7 εκατ.. Β.2. Αναβάθμιση των Σταθμών Αφορά στην αισθητική και λειτουργική αναβάθμιση των 22 Σταθμών και ένταξή τους στο πολεοδομικό και περιβαλλοντικό περιβάλλον. Τα έργα ανάπλασης περιλαμβάνουν κυρίως την ανακατασκευή των αποβαθρών, την κατασκευή νέων θερμομονωμένων στεγάστρων σε όλο το μήκος των σταθμών και τη δημιουργία εγκαταστάσεων για την εξυπηρέτηση των ατόμων με ειδικές ανάγκες (ΑΜΕΑ). Το κόστος του έργου ανέρχεται στα 86 εκατ. και ολοκληρώθηκε τον Ιούνιο του 2004. 4.4.2. Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Κοινωνία της Πληροφορίας» Αυτόματο Σύστημα Συλλογής Κομίστρου (AFC) Στο πλαίσιο του E.Π. «ΚτΠ» του ΥΠΟΙΟ, ο Ο.Α.Σ.Α. έχει προτείνει για ένταξη και χρηματοδότηση το έργο της Μελέτης Εφαρμογής, Προμήθειας, Εγκατάστασης και θέσης σε Λειτουργία του Αυτόματου Συστήματος Συλλογής Κομίστρου (Automated Fare

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 21 Collection), που θα καλύπτει το σύνολο των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς. Τα βασικά χαρακτηριστικά του νέου συστήματος είναι τα ακόλουθα : Η χρησιμοποίηση «έξυπνων» καρτών (Smart Cards) σε αντικατάσταση των χάρτινων μηνιαίων και ετήσιων καρτών πολλαπλών διαδρομών, που ισχύουν σήμερα. Η χρησιμοποίηση «έξυπνων» καρτών (Smart Cards) σε αντικατάσταση των χάρτινων καρτών ελευθέρας, που ισχύουν σήμερα. Η δημιουργία ενός καινούριου τύπου εισιτηρίου, του «πολλαπλού», το οποίο θα είναι μία «έξυπνη» κάρτα (Smart Ticket), που θα επιτρέπει: α. Την πραγματοποίηση ενός αριθμού διαδρομών με τα μέσα μαζικής μεταφοράς, ανάλογα με την αξία που θα έχει αποθηκευμένη μέσα της. β. Εναλλακτικά την πραγματοποίηση απεριόριστου αριθμού διαδρομών με τα μέσα μαζικής μεταφοράς για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα (π.χ. ημερήσιο εισιτήριο, εβδομαδιαίο κ.ά.). Ο συνολικός προϋπολογισμός είναι 34.296.880 και το ποσό που αναλογεί στον Ο.Α.Σ.Α. είναι 3.929.900. Για το έργο αυτό έχει ήδη προκηρυχθεί διεθνής ανοικτός διαγωνισμός και στην παρούσα φάση διεξάγεται η αξιολόγηση των προσφορών. Τα έργα των φορέων, που έχουν ήδη ενταχθεί στο Ε.Π. «ΚτΠ», είναι τα ακόλουθα : Τηλεματική Εποπτεία Στόλου Ε.ΘΕ.Λ. Το έργο αφορά στην προμήθεια και εγκατάσταση εξειδικευμένου ραδιοϋλικού και λογισμικού και ειδικού εξοπλισμού σε τηλεματικά οχήματα και ευφυείς στάσεις, σε Κέντρα Ελέγχου / Εποπτείας / Διαχείρισης του συστήματος καθώς και σε όλες τις εμπλεκόμενες μονάδες. Ο σκοπός του έργου είναι: Να υποστηρίζονται βέλτιστα και αξιόπιστα οι λειτουργικές διαδικασίες ενός πλήρως Αυτοματοποιημένου Συστήματος Εποπτείας Οχημάτων (Α.Σ.Ε.Ο.) για στόλο 1.350 οχημάτων της Ε.ΘΕ.Λ. Να υποστηρίζονται αξιόπιστα οι λειτουργικές διαδικασίες της Δυναμικής Πληροφόρησης των επιβατών μέσω ενός σύγχρονου Κέντρου Ενημέρωσης Επιβατών (ΚΕΕ). Το έργο είναι προϋπολογισμού 19,9 εκατ. και βρίσκεται στη φάση του

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 22 διαγωνισμού. Τηλεματική Εποπτεία Στόλου Η.Λ.Π.Α.Π. Το έργο αφορά στην προμήθεια και εγκατάσταση ραδιοϋλικού, υπολογιστών και λογισμικού. Ο σκοπός του έργου είναι: Η τηλεματική εποπτεία των 366 τρόλεϊ, η διαχείριση των οδηγών των οχημάτων, η συλλογή και επεξεργασία στατιστικών στοιχείων για το βέλτιστο προγραμματισμό των δρομολογίων, η ενημέρωση του επιβατικού κοινού. Το έργο είναι προϋπολογισμού 5,9 εκατ. και βρίσκεται στη φάση του διαγωνισμού. 4.5. Πληροφόρηση Επιβατικού Κοινού Η πληροφόρηση του επιβατικού κοινού αποτελεί κύριο τομέα δραστηριοποίησης του Ο.Α.Σ.Α. και εντοπίζεται: στην επανέκδοση όλου του έντυπου πληροφοριακού υλικού του οργανισμού, στη διαρκή επικαιροποίηση και τον εμπλουτισμό των πληροφοριών του διαδικτυακού τόπου, στην επέκταση της πληροφόρησης στις στάσεις των γραμμών τρόλεϊ, στην έκδοση και διανομή εντύπου για τις υποδομές για ΑΜΕΑ που υπάρχουν στα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, στη χρήση μαζικών μέσων επικοινωνίας, για την προώθηση νέων λεωφορειακών γραμμών, στην 24ωρη λειτουργία του τηλεφωνικού κέντρου 185 και παροχή πληροφόρησης σε δύο γλώσσες. 4.6. Ολοκληρωμένο Σύστημα Ελέγχου Ποιότητας Το «Ολοκληρωμένο Σύστημα Ελέγχου Ποιότητας των Επιβατικών Υπηρεσιών του Ομίλου Ο.Α.Σ.Α.» έχει σαν σκοπό την υιοθέτηση ενός συστήματος δεικτών με βάση τους οποίους θα παρακολουθείται και θα αξιολογείται σε μόνιμη βάση το εκτελούμενο έργο του Ομίλου, ώστε ο Ο.Α.Σ.Α. να είναι σε θέση να σχεδιάζει μεσοπρόθεσμες και μακροπρό-

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 23 θεσμες στρατηγικές και τακτικές ανάπτυξης. Οι δείκτες, οι οποίοι μετρήθηκαν, είναι: Α. Αξιοπιστία υπηρεσίας: αφορά στην καταγραφή και τη συσχέτιση των προγραμματισμένων και των εκτελεσμένων δρομολογίων (πλήθος) στις αφετηρίες. Παρατηρήθηκε ότι η αξιοπιστία μιας γραμμής είναι υψηλότερη όσο μικρότερος είναι ο χρόνος διαδρομής της. Επίσης, καλύτερη αξιοπιστία παρουσιάζουν οι κεντρικές και τοπικές γραμμές σε σχέση με τους κορμούς και τις διαδημοτικές. Το ποσοστό αξιοπιστίας δρομολογίων για τον όμιλο Ο.Α.Σ.Α. ανήλθε στο 90%. Β. Ακρίβεια τήρησης χρονοπρογραμματισμού: καταγράφει την απόκλιση μεταξύ των προγραμματισμένων και των εκτελεσμένων αναχωρήσεων των δρομολογίων και του μέσου χρόνου αναμονής των επιβατών στις αφετηρίες. Γ. Καθαριότητα: έλεγχος της καθαριότητας των οχημάτων (λεωφορεία, τρόλεϊ και βαγόνια). Ο δείκτης υπολογίστηκε με ερωτηματολόγια επιβατών και έρευνα Mystery Shopping. Η αξιολόγηση παρουσιάζεται στον παρακάτω πίνακα. B. ( 5) MYSTERY SHOPPER ( 5)... 3,3 3,8..... 3,5 3,5.... 3,2 3,4 Δ. Ευκολία αγοράς και επικύρωσης εισιτηρίων: ευκολία εξεύρεσης εισιτηρίου, χρόνος αναμονής στα σημεία πώλησης καρτών, λειτουργία επικυρωτικών μηχανημάτων κ.ά. Ο δείκτης υπολογίστηκε με ερωτηματολόγια επιβατών και έρευνα Mystery Shopping. Από την έρευνα προέκυψαν τα ακόλουθα στοιχεία: Κατανομή προμήθειας εισιτηρίων Ε.ΘΕ.Λ./Η.Λ.Π.Α.Π. ανά τύπο σημείου πώλησης: Περίπτερα : 61% Εκδοτήρια : 14% Σταθμοί : 12% Άλλο : 13%

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 24 Κατανομή προμήθειας εισιτηρίων Η.Σ.Α.Π. : Από εκδοτήρια : 51% Από μηχανήματα : 49% Από τις απαντήσεις των επιβατών προκύπτει ότι ο μέσος χρόνος αναμονής για την αγορά εισιτηρίων και των τριών φορέων είναι περίπου 1,5 λεπτά και η απόσταση που διανύουν κατά μέσο όρο από το σημείο προμήθειας του εισιτηρίου μέχρι την πλησιέστερη στάση είναι περίπου 150 μ. Επίσης, η έρευνα με mystery shopper, κατά τον έλεγχο που έγινε στο πελατολόγιο του Ο.Α.Σ.Α., κατέγραψε ότι το 84% των σημείων διέθετε εισιτήρια τη στιγμή του ελέγχου. Στο ίδιο δείγμα μόνο το 24% των σημείων διέθετε σήμα πώλησης εισιτηρίων των Α.Σ. Τα αποτελέσματα της έρευνας κατέγραψαν ότι ο μέσος χρόνος αναμονής για την ανανέωση της μηνιαίας κάρτας είναι περίπου 5-6 λεπτά. Σε κατάσταση καλής λειτουργίας βρέθηκαν: Το 82% των επικυρωτικών μηχανημάτων στα λεωφορεία και τρόλεϊ. Το 80% των επικυρωτικών μηχανημάτων στους σταθμούς των Η.Σ.Α.Π. Στους σταθμούς τα προβλήματα των επικυρωτικών μηχανημάτων αφορούν στην αδυναμία εισόδου του εισιτηρίου στο μηχάνημα και στην εκτύπωση λανθασμένης ώρας. Ε. Μέση ταχύτητα λεωφορείων και τρόλεϊ: καταγραφή της μέσης ταχύτητας κίνησης των λεωφορείων και τρόλεϊ σε δείγμα γραμμών του δικτύου. Οι μετρήσεις έγιναν σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 31 γραμμών λεωφορείων και τρόλεϊ στα χρονικά διαστήματα πρωινής και μεσημεριανής αιχμής και στο ενδιάμεσο εκτός αιχμής διάστημα. Ο μέσος όρος των ταχυτήτων που κατεγράφησαν είναι 14,9 χλμ./ώρα για τα λεωφορεία και 11,4 χλμ./ώρα για τα τρόλεϊ. ΣΤ. Αποδοτικότητα λεωφορειολωρίδων: καταγραφή της μέσης ταχύτητας κίνησης των λεωφορείων και τρόλεϊ στις λεωφορειολωρίδες και του βαθμού παραβίασης αυτών. Η μέση ταχύτητα κυμαίνεται από 12-30 χλμ. /ώρα και ο αριθμός των παραβάσεων από 6 114 οχήματα / ώρα. 4.7. Ο Ρόλος του Ο.Α.Σ.Α. κατά τη Διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων Κατά τη διάρκεια διεξαγωγής των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004, τα Δημόσια Μέσα

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 25 Μαζικής Μεταφοράς (Λεωφορεία, Τρόλεϊ, Μετρό, Προαστιακός Σιδηρόδρομος και Τραμ) είχαν ως βασικό στόχο την ασφαλή και αξιόπιστη μεταφορά των θεατών, εργαζομένων και εθελοντών από και προς τις Ολυμπιακές αθλητικές και μη εγκαταστάσεις. Για την επιτυχή ολοκλήρωση του σημαντικού αυτού έργου, ο Ο.Α.Σ.Α. συνέταξε σε συνεργασία με την ΟΕΟΑ ΑΘΗΝΑ 2004 ένα ολοκληρωμένο σχέδιο δράσεων, στο οποίο περιλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες ενέργειες που έπρεπε να αναληφθούν από τις εταιρείες του Ομίλου καθώς και ο χρονικός προγραμματισμός τους. Οι βασικοί άξονες δράσεων του Ο.Α.Σ.Α. για τη βέλτιστη διαχείριση του συστήματος των ΔΜΜΜ, που αφορούσαν στη φάση σχεδιασμού, περιλάμβαναν ενέργειες, όπως: Σχεδιασμός του Ολυμπιακού δικτύου δημόσιων συγκοινωνιών, στον οποίο εντάχθηκε η λειτουργία 19 νέων Ολυμπιακών γραμμών, η ενίσχυση 34 υφιστάμενων λεωφορειακών γραμμών, η παράταση του ωραρίου λειτουργίας 21 υφιστάμενων γραμμών, και η 24ωρη λειτουργία 3 ολυμπιακών γραμμών και 4 γραμμών τρόλεϊ. Επιπρόσθετα, καθορίστηκαν τα δρομολόγια των ολυμπιακών γραμμών και της γραμμής 1 του Η.Σ.Α.Π., με βάση τα στοιχεία ζήτησης για τις Ολυμπιακές Μεταφορές που δόθηκαν από την ΟΕΟΑ ΑΘΗΝΑ 2004 καθώς και οι ώρες λειτουργίας τους και υπολογίστηκαν τα απαιτούμενα οχήματα. Σχεδιασμός και οργάνωση των τερματικών σταθμών του ολυμπιακού δικτύου λεωφορείων σε ειδικά διαμορφωμένους χώρους μέσα στις αθλητικές εγκαταστάσεις και σε κομβικά σημεία της πόλης, που είχε ως στόχο τόσο την ασφαλή μετακίνηση των επιβατών, όσο και την εύρυθμη διακίνηση των λεωφορείων. Για κάθε τερματικό σταθμό αναπτύχθηκε ένα πλήρες λειτουργικό σχέδιο στο οποίο καταγράφηκαν η κατανομή των Ολυμπιακών γραμμών, οι ώρες λειτουργίας του σταθμού, οι απαιτούμενες θέσεις επιβίβασης/αποβίβασης ανά γραμμή, οι θέσεις αναμονής λεωφορείων ανά γραμμή, τα δίκτυα υποδομής, το απαιτούμενο προσωπικό, η πληροφοριακή και η οριζόντια σήμανση. Εξασφάλιση ετοιμότητας τροχαίου υλικού και υποδομής, όπως αποκατάσταση του υλικού θέσης (στύλοι στάσεων), διαγράμμιση αφετηριών, συντήρηση στεγάστρων, συντήρηση συστημάτων αυτόματου φωτισμού στάσεων.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 26 Εκπόνηση σχεδίων διαχείρισης πλήθους, για τους σταθμούς των Η.Σ.Α.Π. (Φάληρο, Ειρήνη, Νερατζιώτισσα, Πειραιάς), που ήταν ιδιαίτερα σημαντικοί για τους Ολυμπιακούς αγώνες, για τους κοινούς σταθμούς ΗΣΑΠ-ΑΜΕΛ (Αττική, Ομόνοια, Μοναστηράκι), και για τους τερματικούς σταθμούς λεωφορείων. Προσδιορίστηκαν οι απαιτήσεις σε υλικοτεχνική υποδομή (κιγκλιδώματα, διαχωριστικές ταινίες, κώνοι, τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός προσωπικού, στολές) και πραγματοποιήθηκαν σεμινάρια εκπαίδευσης του προσωπικού. Καθορισμό μέτρων προτεραιότητας, όπως τη χρήση των Ολυμπιακών λωρίδων και των μόνιμων λεωφορειολωρίδων, τη ρύθμιση της κυκλοφορίας με τροχονόμους σε σηματοδοτούμενους κόμβους, την απαγόρευση στάθμευσης, την αποκλειστική χρήση οδών από λεωφορεία. Συμμετοχή στο ΘΕΠΕΚ με κύριο στόχο την παρακολούθηση και ο έλεγχος της κυκλοφορίας, η συγκέντρωση και μετάδοση των κατάλληλων πληροφοριών στους εμπλεκόμενους φορείς και η συντονισμένη αντιμετώπιση προβλεπόμενων και εκτάκτων καταστάσεων κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών και Παραολυμπιακών Αγώνων. Άλλες δράσεις αφορούν στην εξασφάλιση ετοιμότητας ανθρώπινου δυναμικού, τη σύνταξη προγράμματος ασφάλειας και σχεδίου έκτακτων αναγκών και την εκπόνηση σχεδίου επικοινωνιακής πολιτικής. Κατά τη διάρκεια των Αγώνων, οι ενέργειες του Ο.Α.Σ.Α. αφορούσαν στην υλοποίηση και παρακολούθηση όλων των δράσεων της φάσης σχεδιασμού και πιο συγκεκριμένα: Συντονισμό και παρακολούθηση της λειτουργίας των εποπτευόμενων φορέων (Ε.ΘΕ.Λ., Η.Λ.Π.Α.Π., Η.Σ.Α.Π.). Τροποποίηση λειτουργικών χαρακτηριστικών των Ολυμπιακών γραμμών (συχνότητες, τμήμα διαδρομής, αριθμός οχημάτων) ανάλογα με τη ζήτηση. Αντιμετώπιση εκτάκτων περιστατικών, (π.χ. κυκλοφοριακών προβλημάτων). Προσαρμογή των σχεδίων διαχείρισης πλήθους στην πραγματική ζήτηση. Καταγραφή περιστατικών. Εκτέλεση μετρήσεων επιβατικής κίνησης των Ολυμπιακών γραμμών. Αρμονική συνεργασία με όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 27 5. ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ Σήμερα, το σύστημα Α.Σ. βρίσκεται σε στάδιο ριζικής θεσμικής αναδιοργάνωσης. Στο Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών έχουν συγκροτηθεί δύο επιτροπές στις οποίες συμμετέχουν καθηγητές Πολυτεχνικών Σχολών, ο Πρόεδρος του Ο.Α.Σ.Α. και άλλα στελέχη από τον κλάδο των Μεταφορών. Η πρώτη επιτροπή επεξεργάζεται το νομικό πλαίσιο του Ενιαίου Φορέα Αστικών Συγκοινωνιών Αθηνών και η δεύτερη έχει ως αντικείμενο την διατύπωση προτάσεων επί θεμάτων Συγκοινωνιακής Πολιτικής που διέπει τον Ο.Α.Σ.Α. και τις μεταφορές γενικότερα. Πέραν της παραπάνω ριζικής θεσμικής αναδιοργάνωσης, οι σημερινοί βασικοί στόχοι του Ο.Α.Σ.Α. εντοπίζονται : α. στην καθημερινή βελτίωση της ποσότητας και της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών με το μικρότερο δυνατό κόστος, ώστε να υπάρχει αφενός ικανοποίηση των επιβατών που ήδη χρησιμοποιούν το σύστημα και αφετέρου προσέλκυση νέων επιβατών, β. στη βελτίωση των οικονομικών αποτελεσμάτων, γ. στην υλοποίηση των επιχειρησιακών σχεδίων των ΕΦΣΕ και του Ο.Α.Σ.Α., δ. στην καλύτερη διασύνδεση του μετρό και του προαστιακού με τα δίκτυα επιφανειακών μέσων μεταφοράς, ε. στη συνέχιση των επενδυτικών έργων και ιδιαίτερα αυτών του Γ ΚΠΣ και ο προγραμματισμός για τα έργα του Δ ΚΠΣ. Για να επιτευχθούν οι ανωτέρω στόχοι ο Ο.Α.Σ.Α. καταβάλλει καθημερινά συνεχή προσπάθεια σε συνεργασία με το Υπουργείο Μεταφορών και Επικοινωνιών και τους αρμόδιους φορείς και προωθεί δράσεις, οι οποίες αναμένεται να συμβάλλουν σημαντικά στη βελτιστοποίηση του παρεχόμενου συγκοινωνιακού έργου. Οι πιο σημαντικές δράσεις σε εξέλιξη είναι: Σχεδιασμός γενικού συστήματος μεταφορών της Αττικής Το έργο έχει δημοπρατηθεί και βρίσκεται στο στάδιο της αξιολόγησης των προσφορών. Η μελέτη αυτή είναι το σημαντικότερο έργο του Ο.Α.Σ.Α., εφόσον σκοπός του έργου είναι η κατάρτιση στρατηγικού σχεδίου και προγράμματος ανάπτυξης του Σ.Α.Σ., και των μεταφορών της Αττικής γενικότερα, για τα επόμενα χρόνια.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 28 Μελέτη Πειραιά Στόχος της εργασίας αυτής είναι η μελέτη συγκοινωνιακής εξυπηρέτησης της περιοχής του Πειραιά με μέσα σταθερής τροχιάς. Καθορισμός συστήματος για την κοστολόγηση του δικτύου των Α.Σ. Στόχος της εργασίας αυτής είναι αφενός η κοστολόγηση του προσφερόμενου μεταφορικού έργου από κάθε συνιστώσα του δικτύου (π.χ. γραμμή) και αφετέρου η κοστολόγηση προτεινόμενων μεταβολών στο δίκτυο και τις υποδομές του (π.χ. νέες στάσεις, επεκτάσεις γραμμών, κ.ο.κ.). Αναδιάρθρωση του σχεδιασμού του συγκοινωνιακού δικτύου στην περιοχή επιρροής των νέων σταθμών και στάσεων μετρό, τραμ και προαστιακού σιδηροδρόμου Στόχος της επανεξέτασης είναι η καλύτερη προσαρμογή του λεωφορειακού δικτύου για την τροφοδοσία των νέων αυτών μέσων αστικής συγκοινωνίας. Μετρήσεις παρατηρητηρίου συγκοινωνιακού έργου Εκτελούνται συστηματικά μετρήσεις για την αξιολόγηση του νέου συγκοινωνιακού έργου καθώς και της αποδοτικότητας των λεωφορειολωρίδων, ώστε να υπάρχει κατάλληλη ανατροφοδότηση του σχεδιασμού και λήψη διορθωτικών μέτρων. Μετρήσεις συγκοινωνιακών μεγεθών Προγραμματίζεται η εκτέλεση μετρήσεων, ώστε να υποστηριχτεί το συγκοινωνιακό έργο. Οι μετρήσεις αυτές, μεταξύ άλλων, θα περιλαμβάνουν μετρήσεις χρόνου διαδρομής, επιβατικής κίνησης, σύνθεσης κυκλοφορίας, ταχύτητα οχημάτων, εκτέλεσης δρομολογίων, παραβάσεων στις ΕΛΛ και ταχύτητας οχημάτων στις ΕΛΛ. Σταθμοί μετεπιβίβασης Γίνονται επαφές με φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης για την εύρεση χώρων και την ανάπτυξη σχήματος συνεργασίας για τη δημιουργία σταθμών μετεπιβίβασης, ενώ αναζητούνται τρόποι χρηματοδότησης σε συνεργασία με το σύμβουλο του Ο.Α.Σ.Α. για την εφαρμογή και παρακολούθηση των επιχειρησιακών σχεδίων και έργων των Γ ΚΠΣ του ομίλου Ο.Α.Σ.Α. Κατασκευή ειδικών λωρίδων λεωφορείων (ΕΛΛ)

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 29 Εχει ήδη ξεκινήσει η κατασκευή εννέα χλμ. λεωφορειολωρίδων. Επίσης, προβλέπεται η ανάθεση μελετών με στόχο να επεκταθεί το δίκτυο των λεωφορειολωρίδων με προοπτική να προσεγγιστούν περίπου τα 50 χλμ. μήκος ειδικών λωρίδων λεωφορείων. Αστυνόμευση των ΕΛΛ Επεκτείνεται το μέτρο της εγκατάστασης φωτογραφικών μηχανών σε κύρια σημεία των λεωφορειολωρίδων για την καταγραφή των οχημάτων όταν εισέρχονται παράνομα σ αυτές. Έχουν ήδη τοποθετηθεί δώδεκα νέες αναλογικές και δύο ψηφιακές φωτογραφικές μηχανές, και προβλέπεται η προμήθεια και εγκατάσταση νέων. Κέντρο επιχειρήσεων Ο.Α.Σ.Α. - ΘΕΠΕΚ Με τη λειτουργία των κέντρων επιχειρήσεων και του ΘΕΠΕΚ εξασφαλίζεται η παρακολούθηση και ο έλεγχος της κυκλοφορίας, η συγκέντρωση και μετάδοση των κατάλληλων πληροφοριών στους εμπλεκόμενους φορείς και η συντονισμένη αντιμετώπιση προβλεπόμενων και έκτακτων καταστάσεων. Γερανοφόρα οχήματα Με την ανασυγκρότηση του συστήματος των γερανοφόρων (μέσω απεικόνισης των γερανοφόρων σε ψηφιακό χάρτη στο ΘΕΠΕΚ) και τον εξοπλισμό τους με σύστημα TETRA/GPS εξασφαλίζεται η καλύτερη στρατηγική κατανομή τους στο δίκτυο και επιτυγχάνεται η άμεση απομάκρυνση σταθμευμένων οχημάτων, που παρεμποδίζουν την κυκλοφορία, ιδιαίτερα στις λεωφορειολωρίδες. 6. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Προκειμένου να αναβαθμιστούν οι δημόσιες συγκοινωνίες στο επιθυμητό επίπεδο ώστε να είναι σε θέση να προσφέρουν ένα αξιόπιστο εναλλακτικό μεταφορικό μέσο στους κατοίκους της πρωτεύουσας, απαιτείται η διαρκής βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών σε βάθος χρόνου, έτσι ώστε να επιτυγχάνονται συγκεκριμένοι αριθμητικοί επί μέρους στόχοι. Η βελτίωση αυτή σημαίνει αύξηση της προσφερόμενης χωρητικότητας, την κυκλοφορία σύγχρονων οχημάτων, την αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, την πύκνωση δρομολογίων, την αξιοπιστία στην εκτέλεση των δρομολογίων, την επέκταση των μέτρων προτεραιότητας.

ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2005 ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΡΟΝΙΚΑ 30 Είναι σίγουρο ότι η συστηματική χρήση των αστικών συγκοινωνιών από τους Αθηναίους θα απoφέρει σημαvτικότατα oφέλη, όσov αφoρά στην προστασία του περιβάλλοντος συντελώντας στη μείωση της σημαvτικής μόλυvσης της ατμόσφαιρας της Αθήvας και στηv καταπoλέμηση τoυ θoρύβoυ. Αυτό θα έχει ως απoτέλεσμα η Αθήvα vα γίvει μια πόλη πιo αvθρώπιvη για όλoυς, κατoίκoυς και επισκέπτες, πoυ θα μπoρoύv vα τηv απoλαμβάvoυv καλύτερα.