Ανάπτυξη Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή στην Κύπρο



Σχετικά έγγραφα
Προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή μέσω του σχεδιασμού διαχείρισης υδάτων στην Κύπρο 4/9/2014

Προστατεύει το. περιβάλλον. Αλλάζει τη. ζωή μας.

Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής στο σχεδιασμό των παράκτιων έργων Πρόβλεψη και Αντιμετώπιση

Ομιλία του καθηγητού Χρήστου Σ. Ζερεφού, ακαδημαϊκού Συντονιστού της ΕΜΕΚΑ

Πρόγραμμα LIFE. Υποπρόγραμμα: Δράση για το Κλίμα. Σπυριδούλα Ντεμίρη, Εμπειρογνώμονας Κλιματικής Αλλαγής

Η διαχείριση των υδάτων στην Κύπρο σε συνθήκες λειψυδρίας και ξηρασίας

CASTWATER: Κάνοντας τον τουρισμό μας πιο βιώσιμο. Βασίλης Μυριοκεφαλιτάκης, Σύμβουλος Δημάρχου Υπεύθυνος Έργου CASTWATER

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΤΩΝ ΘΕΜΑΤΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ, ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΕΓΓΡΑΦΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Σκοπός «η θέσπιση πλαισίου για την προστασία των επιφανειακών και των υπόγειων υδάτων».

Κωδικός Υπο- Άρθρο Καν. (ΕΕ) 1305/2013. Κωδικός. Τίτλος Υπο-Δράσης Επενδύσεις για την ίδρυση/ δημιουργία μη γεωργικών δραστηριοτήτων 19 Μ 6.

Κύριο Χρηματοδοτικό Εργαλείο για την Προγραμματική Περίοδο Το ΕΣΠΑ

ΠΡΟΤΑΣΗ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΩΝ ΕΠΙΛΟΓΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΓΡΟΤΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΜΕΤΑ ΤΟ 2013 ΜΕ ΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΕΤΑΙΡΩΝ ΣΧΕΔΙΟ ΕΓΓΡΑΦΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας.

Δράση για το Κλίμα Πρόσκληση 2019

Πρόγραμμα Συνεργασίας Interreg V-A Ελλάδα Κύπρος

Οι Προοπτικές Εφαρμογής της Στρατηγικής για την Κλιματική Αλλαγή σε Επίπεδο Τουριστικού Προορισμού. Παπαθεοχάρη Θεοδώρα Κοκκώσης Χάρης

Η Μελέτη Περίπτωσης για τη Σύρο: Υλοποιημένες δράσεις και η επιθυμητή συμβολή φορέων του νησιού

LIFE ADAPT2CLIMA Άννα Καράλη- Φυσικός, Εξ. Συνεργάτης, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

Το κλίµα της Ανατολικής Μεσογείου και της Ελλάδος: παρελθόν, παρόν και µέλλον

Στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών

Προστατεύει το. υδάτινο περιβάλλον. Αλλάζει τη. ζωή μας.

Το νερό βρίσκεται παντού. Αλλού φαίνεται...

Τμήμα Περιβάλλοντος Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος

Ελλάδα Επιχειρησιακό πρόγραµµα : Περιβάλλον και αειφόρος ανάπτυξη

του Υδατικού Διαμερίσματος Νήσων Αιγαίου (EL 14)

Το πρόγραμμα LIFE Κατερίνα Κουτσοβούλου Εμπειρογνώμονας Φύσης/Βιοποικιλότητας Σπυριδούλα Ντεμίρη Εμπειρογνώμονας Κλιματικής Αλλαγής

Ανάπτυξη εθνικής στρατηγικής για την προσαρμογή στις αρνητικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην Κύπρο CYPADAPT LIFE10 ENV/CY/000723

Διαχείριση Φυσικών Κινδύνων

Πρόγραμμα LIFE. Πρόσκληση 2018

ΔΟΡΥΦΟΡΙΚΗ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ Ενότητα 11a: Εφαρμογές τηλεπισκόπησης ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ ΤΗΣ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ. Δρ. Ν. Χρυσουλάκης Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας

Ενημερωτικό δελτίο CYPADAPT

Στις 18 Ιουνίου 2013, το Συμβούλιο (Περιβάλλον) ενέκρινε τα συμπεράσματα που περιλαμβάνονται στο Παράρτημα του παρόντος σημειώματος.

Πρόγραμμα LIFE: Δράση για το Κλίμα

Αυτορρύθμιση στις αγροτικές περιοχές/ύπαιθρος

BeWater. Τί γνωρίζουμε σχετικά με την λεκάνη απορροής του Πεδιαίου;

Εθνική Στρατηγική για τα Δάση/ Σχέδιο Στρατηγικής Ανάπτυξης της Δασοπονίας

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ III - ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ (ως προς την συνολική Δ.Δ. νέα Δ.Δ )

ΔΗΜΟΣ ΛΑΡΙΣΑΙΩΝ. ΔΙΗΜΕΡΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΑΣΤΙΚΑ ΠΟΤΑΜΙΑ ΛΑΡΙΣΑ, 8-9 Δεκεμβρίου 2017

Economics of Prevention Measures addressing to Coastal Hazards ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΣΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΜΕΤΡΩΝ ΠΡΟΛΗΨΗΣ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΕ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥΣ

Βιώσιμη Διαχείριση Υδατικών Πόρων: Απολογισμός Καλές Πρακτικές της Π.Π Δράσεις που θα υλοποιηθούν στην Π.Π

ΤΗΣ ΠΡΟΤΕΡΑΙΟΤΗΤΑΣ 4 «ΑΥΞΗΣΗ ΤΗΣ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ» ΤΟΥ ΕΠΑΛΘ ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΔΑΠΑΝΗΣ ΕΤΘΑ:

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Eκπαίδευση για τη βιώσιμη ανάπτυξη και αναλυτικό πρόγραμμα

Δεδομένα Παρατήρησης Γης & Βιώσιμη Ανάπτυξη στην Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή Διαχείριση Περιβαλλοντικών Κινδύνων

ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΗΜΟΥ ΛΕΒΑΔΕΩΝ

Περιβαλλοντική Πολιτική και Οικονομία Υδατικών Πόρων

Στόχοι του υποπρογράμματος «Περιβάλλον», για τον τομέα προτεραιότητας «Περιβάλλον και Αποδοτικότητα Πόρων» & Θέματα έργων

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας.

ιαχείριση των Υδάτινων Πόρων στην Ελλάδα Ηλίας Μ. Ντεµιάν Svetoslav Danchev Αθήνα, Iούνιος 2010 Ι ΡΥΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ & ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΔΑΦΙΚΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΕΛΛΑΔΑ-KYΠΡΟΣ Η ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ ΥΠΟΒΟΛΗΣ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ

Κλιματική Αλλαγή Ο ρόλος των Τοπικών Αρχών Χρηματοδοτικό εργαλείο LIFE

Η διαχείριση των υδατικών πόρων αποτελεί ένα δραματικά επίκαιρο θέμα για την παγκόσμια κοινότητα.

ΧΩΡΟΤΑΞΙΑ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΣ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ. Αναστασία Στρατηγέα. Ακριβή Λέκα Αγρονόμος Τοπογράφος Μηχανικός, Δρ. Ε.Μ.Π., Μέλος Ε.Δ.Ι.Π. Ε.Μ.Π.

ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ. Αγγελική Καλλία Αντωνίου Δρ. Νομικής, Δικηγόρος,

Σχέδια Διαχείρισης Λεκανών Απορροής Ποταμών (ΣΔΛΑΠ) και Περιφερειακή Ανάπτυξη: Η περίπτωση του Πηνειού

Οι υδατικοί πόροι αποτελούν σημαντικό οικονομικό, αναπτυξιακό και περιβαλλοντικό πόρο.

Η Διαχείριση των Ποταμών σύμφωνα με την Εθνική και Ενωσιακή Νομοθεσία

ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΩΝ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΝΕΡΑ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ

Κλιματική αλλαγή και συνέπειες στον αγροτικό τομέα

Questionnaire for past flood incidents data acquisition in Greece

ΠΕΡΙΕΧΌΜΕΝΑ. Το έργο Κοινοπραξία - Στόχοι - Χρονοδιάγραμμα. Μελέτες Ανάγκες - Προβλήματα - Πολιτικές - Συστάσεις

ΕΠΑνΕΚ ΤΟΣ Περιβάλλον. Τομεακό Σχέδιο. Αθήνα,

Χρηματοδότηση δράσεων στον Τομέα του Περιβάλλοντος. Προγραμματική Περίοδος

Χρηματοδότηση ΦΥΣΗ2000 ΤΕΧΝΙΚΟΣ ΟΔΗΓΟΣ. Λευκωσία, 18 Μαΐου 2006 Ιόλη Χριστοπούλου, WWF Ελλάς

ΑΞΟΝΑΣ 2 : Βιώσιμη Ανάπτυξη με αναβάθμιση του περιβάλλοντος και αντιμετώπισης των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην Κρήτη (ΕΤΠΑ)

Αξιοποίηση των Ευρωπαϊκών Διαρθρωτικών και Επενδυτικών Ταμείων στην Κύπρο

Προγράμμα Συλλογής. Όμβριων Υδάτων ΤΟ ΝΕΡΟ ΣΤΑ ΚΥΘΗΡΑ: Η συμβολή του. Προγράμματος Συλλογής. Όμβριων Υδάτων

Αναπτυξιακό Συνέδριο ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΣΤΕΡΕΑΣ ΕΛΛΑΔΑΣ. για την νέα Προγραμματική Περίοδο

Η Διαχείριση των Ποταμών σύμφωνα με την Εθνική και Ενωσιακή Νομοθεσία

Πιλοτική Μελέτη. Διατήρηση και προσαρμογή των υγροτόπων της Περιφέρειας Αττικής στην κλιματική αλλαγή

Πιλοτική Μελέτη. Διατήρηση και προσαρμογή των υγροτόπων της Περιφέρειας Αττικής στην κλιματική αλλαγή

13342/16 ΜΑΠ/γπ 1 DG E 1A

OPEN DAYS LOCAL EVENT

Η Διαχείριση των Ποταμών σύμφωνα με την Εθνική και Ενωσιακή Νομοθεσία

μεταβολών χρήσεων - κάλυψης γης στη λεκάνη απορροής της Κάρλας

Έδρα UNESCO για τις Φυσικές Καταστροφές στη γεώσφαιρα, την υδρόσφαιρα και την ατμόσφαιρα

Πρέβεζα, 8 9 Οκτωβρίου Πέπη Θεοδώρου. S.M.R. Consultants

«Οικοσυστημικές Υπηρεσίες & Οικοτουρισμός»

Σύνοψη της Σύμβασης Εταιρικής Σχέσης για την Κύπρο,

Καθηγητής Χάρης Κοκκώσης

Η Ανάπτυξη των Σχεδίων ιαχείρισης. Μαθήματα και Εμπειρίες από τη ιαδικασία της ημόσιας Συμμετοχής. Παναγιώτα Χατζηγεωργίου Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων

ΤΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ «ΥΔΡΟΜΕΝΤΩΡ»

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ

Κλιματική Αλλαγή και Υδάτινο Περιβάλλον

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΩΡΟΤΑΞΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ Μάθημα 2Σ6 01. ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ: Ελένη ΑΝΔΡΙΚΟΠΟΥΛΟΥ, Γρηγόρης ΚΑΥΚΑΛΑΣ Χ Ε Ι Μ Ε Ρ Ι Ν Ο Ε Ξ Α Μ Η Ν Ο

Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα

ΜΑΡΤΙΟΥ 2012 ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΗΜΕΡΑ ΑΣΟΠΟΝΙΑΣ

Πολιτικές και μέτρα του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για την κλιματική αλλαγή

«Οι επιπτώσεις της ανθρωπογενούς κλιματικής αλλαγής στο περιβάλλον, την κοινωνία και την οικονομία της Ελλάδος»

AdaptFor Προσαρμογή της διαχείρισης των δασών στην κλιματική αλλαγή στην Ελλάδα

ΕΘΝΙΚΟ ΜΕΤΣΟΒΙΟ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΊΟ ΣΧΟΛΗ ΑΓΡΟΝΟΜΩΝ ΤΟΠΟΓΡΑΦΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Τομέας Γεωγραφίας και Περιφερειακού Σχεδιασμού

Προειδοποιήσεις πλημμυρών από μετεωρολογικές παρατηρήσεις και προγνώσεις

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ

Υποπρόγραμμα «Δράση Για Το Κλίμα»

Υ.Π.Ε.ΚΑ. Ειδική Γραμματεία Κεντρικής Υπηρεσίας Υδάτων (Κ.Υ.Υ.) Ποιοτική Οργάνωση-Αρμοδιότητες-Δράσεις. περιβάλλοντος

Όσα υγρά απόβλητα μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν, πρέπει να υποστούν

ΥΔΑΤΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ ΝΕΟΥ ΔΗΜΟΥ ΣΑΡΩΝΙΚΟΥ ΑΤΤΙΚΗΣ

ΦΥΣΙΚΟΙ ΠΟΡΟΙ Η ΣΧΕΣΗ ΜΑΣ ΜΕ ΤΗ ΓΗ Δ. ΑΡΖΟΥΜΑΝΙΔΟΥ

Πρωτόκολλο Ολοκληρωμένης Διαχείρισης Νερού. Ανθεμούντα WATER AGENDA

ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΟΜΑΔΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΟΥ ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ 5 (ΘΟΣΣ 5) ΔΑΣΟΚΟΜΙΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

Transcript:

Ανάπτυξη Εθνικής Στρατηγικής για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή στην Κύπρο 4 Σεπτεμβρίου 2014, Αθήνα Δρ Θεόδουλος Μεσημέρης Τμήμα Περιβάλλοντος Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος

Η κλιματική αλλαγή στην Κύπρο Οι αλλαγές είναι ήδη εμφανείς κυρίως με τη.μέση ετήσια θερμοκρασία να αυξάνεται Η μέση ετήσια θερμοκρασία στην περίοδο 1991-2007 είναι κατά 0.5 ο C υψηλότερη από την αντίστοιχη της περιόδου 1961-1990.μέση ετήσια βροχόπτωση να μειώνεται Η μέση ετήσια βροχόπτωση στην περίοδο 1991-2008 είναι κατά 9% χαμηλότερη από την κανονική της περιόδου 1961-1990.

Η κλιματική αλλαγή στην Κύπρο Σύμφωνα με τους πιο πάνω ρυθμούς αναμένεται ότι μέχρι το 2050. η μέση ετήσια βροχόπτωση θα ελαττωθεί κατά 10-15% η μέση ετήσια θερμοκρασία θα αυξηθεί κατά 1.0-1.5 ο C Τα ακραία καιρικά φαινόμενα ( ξηρασίες, καύσωνες, επεισόδια σκόνης, πλημμύρες, ανεμοθύελλες κλπ) θα είναι πιο συχνά, μεγαλύτερης έντασης και έκτασης σε σύγκριση με τις αντίστοιχες τιμές της περιόδου 1961-1990

Η Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή στην Κλιματική Αλλαγή www.moa.gov.cy/environment

Στοιχεία του προγράμματος LIFE+ CYPADAPT ( LIFE10 ENV/CY/000723 ) http://uest.ntua.gr/cypadapt/ Διάρκεια: 31 μήνες (1 η Σεπτεμβρίου, 2011-31 η Μαρτίου, 2014) Προϋπολογισμός: 1.358.847 ( με 50% χρηματοδότηση της ΕΕ) Συνεργάτες προγράμματος: Συντονιστής : Τμήμα Περιβάλλοντος, Υπουργείο Γεωργίας, Φυσικών Πόρων και Περιβάλλοντος Εταίροι: Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Αθηνών Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών

Σκοπός και Στόχοι Ο βασικός σκοπός της Στρατηγικής για την Προσαρμογή είναι η ενδυνάμωση ή/και βελτίωση της ικανότητας προσαρμογής της Κύπρου στις ανεπιθύμητες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. Αυτό έχει επιτευχθεί μέσω συγκεκριμένων στόχων: Αναγνώριση των υφιστάμενων κλιματικών αλλαγών και των επιπτώσεων τους Πρόβλεψη των μελλοντικών αλλαγών του κλίματος και εκτίμηση των πιθανών επιπτώσεων τους Εκτίμηση της ευαισθησίας, της έκθεσης και της προσαρμοστικής ικανότητας των διαφόρων συστημάτων, τομέων ή κοινωνικών ομάδων στην αλλαγή του κλίματος Εκτίμηση των ορίων, των εμποδίων και ευκαιριών που συσχετίζονται με τις κλιματικές αλλαγές Επιλογή κατάλληλων -άμεσων και μελλοντικών- δράσεων και μέτρων προσαρμογής μέσω πολύ-κριτηριακής ανάλυσης και διαβούλευσης με εμπλεκόμενους φορείς

Επιλεγμένοι Τομείς για την Προσαρμογή Γεωργία Υποδομές Δάση Ενέργεια Αλιεία και Υδατοκαλιέργειες Δημόσια Υγεία Εθνική Στρατηγική για την Προσαρμογή της Κύπρου Βιοποικιλότητα Παράκτιες Ζώνες Εδάφη Υδάτινοι Πόροι Τουρισμός

Επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στους διάφορους τομείς της οικονομίας Υδάτινοι Πόροι Γεωργία /Κτηνοτροφία Τομέας Επιπτώσεις Διαθεσιμότητα νερού για ύδρευση Διαθεσιμότητα νερού για άρδευση Ποιότητα επιφανειακών νερών Ποιότητα υπογείων νερών Ξηρασίες Πλημμύρες Απόδοση καλλιεργειών Γονιμότητα του εδάφους, Εχθροί και ασθένειες* Ζημιές σε καλλιέργειες από ακραία καιρικά φαινόμενα Κτηνοτροφική παραγωγή Κόστος διατροφής των ζώων*

Τομέας Δάση Αλιεία και Ιχθυοκαλιέργεια Παράκτιες Ζώνες Βιοποικιλότητα Επιπτώσεις Υποβάθμιση των δασικών ειδών, προσβολές από έντομα και ασθένειες Πυρκαγιές Δασική ανάπτυξη* Πλημμύρες Ποσότητα και η ποικιλία των ιχθυαποθεμάτων * Φυσικό περιβάλλον ιχθυαποθεμάτων * Κόστος συνεπειών για τους αλιείς * Διάβρωση της παράκτιας ζώνης Παράκτιες πλημμύρες και καταιγίδες Υποβάθμιση των παράκτιων οικοσυστημάτων * Κατανομή φυτικών ειδών στα χερσαία οικοσυστήματα Κατανομή ζωικών ειδών στα χερσαία οικοσυστήματα Βιοποικιλότητα γλυκού νερού Θαλάσσια βιοποικιλότητα

Έδαφος Ενέργεια Υποδομές Τουρισμός Τομέας Επιπτώσεις Διάβρωση του εδάφους (από άνεμο ή/και βροχή) Υφαλμύριση και αλάτωση του εδάφους Ρύπανση του εδάφους Απερήμωση Κατολισθήσεις Ζήτηση ενέργεια για ψύξη και θέρμανση Ανανεώσιμες πηγές παραγωγή ενέργειας Απόδοση θερμικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Ζημιές στις υποδομές από αστικές πλημμύρες Ζημιές στις υποδομές από θαλάσσιες πλημμύρες Ζημιές στις υποδομές από κατολισθήσεις* Θερμότερα καλοκαίρια Θερμότεροι χειμώνες Διάβρωση παρακτίων περιοχών Διαθεσιμότητα νερού Καύσωνες Αξιοθέατα είδη βιοποικιλότητας Καταιγίδες, κύματα και πλημμύρες

Δημόσια Υγεία Τομέας Επιπτώσεις Θάνατοι και τα προβλήματα υγείας που συνδέονται με τα κύματα καύσωνα και τις υψηλές θερμοκρασίες Ασθένειες που μεταδίδονται από έντομα και τρωκτικά Ασθένειες που μεταδίδονται μέσω του νερού και των τροφίμων Θάνατοι, τραυματισμοί και οι ασθένειες από πλημμύρες / καταιγίδες Ασθένειες που σχετίζονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση Θάνατοι και τραυματισμοί που συνδέονται με πυρκαγιές Επιπτώσεις στη διατροφή λόγω της κλιματικής αλλαγής Θάνατοι και τραυματισμοί που συνδέονται με κατολισθήσεις

ΥΔΑΤΙΝΟΙ ΠΟΡΟΙ Επίπτωση; 1.Μείωση της διαθεσιμότητας νερού για ύδρευση και άρδευση. 2.Ξηρασία Στόχος: 1.Αύξηση της ποσότητας του διαθέσιμου νερού 2. Αντιμετώπιση της ξηρασίας Γενικοί δείκτες: Αριθμός υδάτινων σωμάτων που παρουσιάζουν τάσεις μείωσης των αποθεμάτων τους; Διαθεσιμότητα φυσικού νερού ανά κεφαλή; Αριθμός συνεχόμενων ετών ξηρασίας, συχνότητα περιόδων ξηρασίας Μέτρα Συντήρηση και επιδιόρθωση των συστημάτων μεταφοράς νερού και της σχετικής υποδομής Έλεγχος των υδροβόρων απαιτήσεων (π.χ. γήπεδα γκολφ, τουριστικές εγκαταστάσεις, υδροβόρες καλλιέργειες) Εφαρμογή και τακτικές αναθεωρήσεις του Σχεδίου διαχείρισης ξηρασίας Ειδικοί Δείκτες - Μείωση των απωλειών στα δίκτυα μεταφοράς νερού - Ποσοστό των συστημάτων μεταφοράς νερού που συντηρήθηκε/επιδιορθώθηκε - Μείωση της κατανάλωσης φυσικών υδατικών πόρων για χρήση στις περιοχές αυτές. - Υιοθέτηση πιο αυστηρών κανονισμών που ρυθμίζουν την κατανάλωση νερού - Υλοποίηση των απαιτούμενων μέτρων για την εφαρμογή του Σχεδίου διαχείρισης ξηρασίας - Εφαρμογή και ενδυνάμωση συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης (early warning systems) - Περιοδική επαναξιολόγηση των δεικτών και των ορίων που τους έχουν αντιστοιχηθεί - Έλεγχος των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στην ένταση και τη διάρκεια των περιόδων ξηρασίας και πρόβλεψη κατάλληλων μέτρων προσαρμογής Αποκατάσταση/εξυγίανση παράκτιων υδροφορέων που έχουν υποστεί υφαλμύρωση -Αριθμός υφαλμιρισμένων παράκτιων υδροφορέων όπου εφαρμόζονται έργα αποκατάστασης

ΑΚΤΕΣ (Με την έννοια του χερσαίου τμήματος των παράκτιων ζωνών με έμφαση στην ευρύτερη περιοχή της παραλίας) Επίπτωση: 1. Παράκτια διάβρωση 2. Παράκτιες πλημμύρες Στόχος: Μείωση της ευπάθειας των ακτών στην κλιματική αλλαγή Μέτρα Εκπόνηση μελέτης για τον προσδιορισμό των ευπαθών στην κλιματική αλλαγή παράκτιων περιοχών Ειδικοί Δείκτες Ποσοστό παράκτιων περιοχών οι οποίες συμπεριλαμβάνονται στη μελέτη - Αξιολόγηση των μέτρων που έχουν ήδη παρθεί και ανάδειξη επιπρόσθετων απαιτούμενων μέτρων Έρευνα για την ανύψωση της στάθμης της θάλασσας, αύξηση των σημείων παρακολούθησης και εφαρμογή σχετικών μοντέλων προσομοίωσης - Αποτελέσματα μελέτης για την ανύψωση της στάθμης της θάλασσας - Αύξηση σημείων παρακολούθησης Ενεργοποίηση του Νόμου Σχεδίου Νήσου και ενσωμάτωση σε αυτό, του Στρατηγικού Πλαισίου για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Ζωνών Προστασία και διατήρηση των παράκτιων υγροτόπων και των αμμόλοφων - Ήπια έργα προστασίας των ακτών - Καταγραφή των παράκτιων οικοσυστημάτων και της κατάστασης στην οποία βρίσκονται

ΒΙΟΠΟΙΚΙΛΟΤΗΤΑ Επίπτωση: (Ποικίλες σε) 1.Χερσαία οικοσυστήματα 2.Θαλάσσια οικοσυστήματα 3. Υγροτοπικά οικοσυστήματα Στόχος: Μείωση της ευπάθειας των οικοσυστημάτων Μέτρα Προστασία και σωστή διαχείριση των υγροβιότοπων της Κύπρου Ειδικοί Δείκτες - Σωστή διαχείριση της προστατευόμενης περιοχής - Εξάλειψη των πηγών ρύπανσης στην περιοχή - Έργα αποκατάστασης της υφιστάμενης ρύπανσης - Σχέδια προσαρμογής των υγροτόπων Ραμσάρ στην κλιματική αλλαγή - Ποσοστό υγροβιότοπων όπου υλοποιείται το μέτρο Κατάλληλη διαχείριση των αποβλήτων για την αποφυγή της ρύπανσης, της υποβάθμιση των οικοσυστημάτων /υδατων - Έργα για την αναβάθμιση της διαχείρισης αποβλήτων (π.χ. κλείσιμο και αποκατάσταση ΧΑΔΑ κτλ.) Εφαρμογή του Στρατηγικού Σχεδίου για τη Βιοποικιλότητα Προστασία παράκτιων και θαλάσσιων οικοσυστημάτων από την είσοδο ξενικών ειδών - Κύρωση και εφαρμογή της σύμβασης για το υδάτινο έρμα των πλοίων - Χρήση τεχνολογιών για την επεξεργασία του έρματος ή υλικών που αποτρέπουν τις επικαθίσεις

ΓΕΩΡΓΙΑ Επίπτωση: 1. Απόδοση καλλιεργειών Παράσιτα και ασθένειες Ζημιές λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων Στόχος: 1. Αύξηση της παραγωγικότητας 2. Προστασία των καλλιεργειών από τα ακραία καιρικά φαινόμενα Γενικοί δείκτες: Αύξηση της απόδοσης των καλλιεργειών ανά εκτάριο σε σχέση τις αναμενόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στην απόδοση, Μείωση των εκτάσεων που υφίστανται ζημιές λόγω ακραίων καιρικών φαινομένων σε σχέση με αναμενόμενες επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής Μέτρα Παροχή κινήτρων στους γεωργούς για τη χρήση ανακυκλωμένου νερού για την άρδευση επιλεγμένων καλλιεργειών Ειδικοί Δείκτες - Αριθμός αγροτεμαχίων και γεωργική έκταση που τροφοδοτείται με ανακυκλωμένο νερό - Αύξηση ποσοστού χρήσης ανακυκλωμένου νερού στη - Αριθμός εκστρατειών ενημέρωσης των αγροτών για την προώθηση της χρήσης του ανακυκλωμένου νερού Προσδιορισμός και προώθηση της χρήσης γηγενούς και τοπικά προσαρμοσμένου γενετικού υλικού (φυτικού και ζωικού) - Αύξηση του αριθμού των γηγενών και τοπικά προσαρμοσμένων καλλιεργειών/ προσαρμοσμένων ζώων που καλλιεργούνται /που εκτρέφονται - Αριθμός σχετικών ερευνητικών προγραμμάτων - Αριθμός αγροτών που έλαβαν ενημέρωση σχετικά με το γενετικό υλικό

ΔΑΣΗ Επίπτωση: 1.Νέκρωση, προσβολές από παράσιτα και ασθένειες 2. Δασικές πυρκαγιές Στόχος: 1. Μείωση της ευπάθειας των δασών στην κλιματική αλλαγή 2. Μείωση της ευπάθειας των δασών στις πυρκαγιές 3. Μείωση της ευπάθειας των δασών στη ξηρασία, τα παράσιτα και τις ασθένειες Μέτρα Οργάνωση δράσεων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης του κοινού για την προστασία των δασών Ειδικοί Δείκτες - Αριθμός δήμων που διοργάνωσαν σχετικές δράσεις - Αριθμός δράσεων ευαισθητοποίησης που έγιναν - Συχνότητα δράσεων ευαισθητοποίησης Αναδάσωση/αποκατάσταση πυρόπληκτων δασικών περιοχών - Ποσοστό πυρόπληκτων δασικών περιοχών που έχουν αναδασωθεί/αποκατασταθεί - Διερεύνηση και αξιολόγηση των αλλαγών στις πρακτικές αναδάσωσης, λαμβάνονται υπ όψιν τις επιρροές της κλιματικής αλλαγής Ενίσχυση των μέτρων πρόληψης πυρκαγιών - Αριθμός μέτρων που ελήφθησαν - Ετοιμασία και εφαρμογή ενός εθνικού σχεδίου προστασίας δασικών εκτάσεων από πυρκαγιές - Σχεδιασμός και ανάπτυξη δασικών οικοσυστημάτων που δυσχεραίνουν την έναρξη και επέκταση πυρκαγιών Εγκατάσταση συστημάτων έγκαιρης ειδοποίησης για την εμφάνιση παράσιτων/ασθαινιών - Χρόνος ειδοποίησης - Ακρίβεια αποτελεσμάτων

ΔΗΜΟΣΙΑ ΥΓΕΙΑ Επίπτωση: 1. Θάνατοι και προβλήματα υγείας που σχετίζονται με τους καύσωνες και τις υψηλές θερμοκρασίες 2. Υδατογενείς και τροφιμογενείς λοιμώξεις 3. Λοιμώξεις που μεταδίδονται με διαβιβαστές 4. Λοιμώξεις που συνδέονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση Στόχος:1. Μείωση της ευπάθειας στην κλιματική αλλαγή 2. Μείωση της θνησιμότητας και νοσηρότητας που σχετίζεται με τους καύσωνες 3. Μείωση των τροφιμογενών και υδατογενών λοιμώξεων 4.Μείωση των κινδύνων για την υγεία που συνδέονται με την ατμοσφαιρική ρύπανση 5. Μείωση των κινδύνων για την υγεία από τα ακραία φυσικά φαινόμενα Μέτρα Ετοιμασία σχεδίου έκτακτης ανάγκης με εμπλεκόμενους φορείς κέντρα υγείας, κοινωνικής μέριμνας και δημοτικών αρχών Παροχή οδηγιών για ατομική προστασία από καύσωνες μέσω των ΜΜΕ Δημιουργία /διατήρηση αστικών πάρκων για τον περιορισμό του φαινομένου της αστικής νησίδας Ανάπτυξη και ενδυνάμωση συστημάτων έγκαιρης ειδοποίησης καύσωνα Εφαρμογή αυστηρότερων ελέγχων/υγειονομικών επιθεωρήσεων στη βιομηχανία τροφίμων /εστίασης Ανάπτυξη της δυνατότητας πρόγνωσης / συστήματα έγκαιρης ειδοποίησης (ατμοσφαιρική ρύπανση, ακραία καιρικά φαινόμενα κλπ) Ενίσχυση της εφαρμογής μέτρων για βελτίωση της ποιότητας του αέρα σε αστικές περιοχές Προώθηση και ενίσχυση του Σχεδίου Δράσης για την αύξηση των μεταφορών με μαζικά μέσα και άλλους εναλλακτικούς τρόπους μεταφοράς Ενίσχυση της ετοιμότητας για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων των φυσικών καταστροφών στην υγεία (π.χ. πλημμύρες, ανεμοθύελλες) Ειδικοί Δείκτες Αριθμός υπηρεσιών που εμπλέκονται στο σχέδιο έκτακτης ανάγκης Συχνότητα εμφάνισης οδηγιών στη διάρκεια της ημέρας Αριθμός ΜΜΕ που μεταδίδουν τις οδηγίες προστασίας Έκταση και ποσοστό αστικών πάρκων Αύξηση του χρόνου προειδοποίησης Μεγαλύτερη ακρίβεια στις προβλέψεις Αύξηση συχνότητας των ελέγχων και επιθεωρήσεων ιδίως κατά τις περιόδους έξαρσης των ασθενειών αυτών Αύξηση του χρόνου προειδοποίησης Μεγαλύτερη ακρίβεια στις προβλέψεις Αριθμός μέτρων που ενισχύθηκαν Αύξηση μέτρων για την ενίσχυση του Σχεδίου Δράσης Αύξηση ποσοστού μεταφορών με ΜΜΜ και άλλους εναλλακτικούς τρόπους μεταφοράς Αριθμός φορέων που συμμετέχουν στην επιτροπή Αριθμός αρχών που συμμετέχουν στο σχέδιο ετοιμότητας

ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ Επίπτωση: 1. Κύματα καύσωνα 2.Διαθεσιμότητα πόσιμου νερού 3. Διαθεσιμότητα νερού για άρδευση και άλλες χρήσεις 4. Παράκτια διάβρωση Στόχος: 1. Μείωση της ευπάθειας στους καύσωνες 2.Μείωση της ευπάθειας της διαθεσιμότητας νερού 3. Μείωση της γενικής ευπάθειας του τουριστικού τομέα 4. Μείωση της ευπάθειας των ακτών Μέτρα Χρήση μηχανισμών εξοικονόμησης νερού (βρύσες, καζανάκια) Ειδικοί Δείκτες Ποσοστό τουριστικών επιχειρήσεων που εγκατέστησε Κίνητρα για την εγκατάσταση μηχανισμών εξοικονόμησης νερού Αποθήκευση και χρήση βρόχινου νερού για χρήση σε καζανάκια και άλλες δευτερεύουσες χρήσεις (π.χ. άρδευση κήπων, πλύσιμο αυτοκινήτων κ.α.) Ποσοστό τουριστικών επιχειρήσεων που εγκατέστησε Κίνητρα για την εγκατάσταση συστήματος αποθήκευσης και χρήσης βρόχινου νερού Προώθηση ολόχρονων (all year round) μορφών τουρισμού Αύξηση ποσοστού τουρισμού τις άλλες περιόδους Εκστρατείες προώθησης Επενδύσεις σε υποδομές/τεχνολογίες για την αντιμετώπιση των αυξημένων θερμοκρασιών Ποσοστό τουριστικών μονάδων υποδομές/ τεχνολογίες για την αντιμετώπιση αυξημένων θερμοκρασιών

ΥΠΟΔΟΜΕΣ Επίπτωση: 1.Φθορές σε αστικές υποδομές και σε παράκτιες υποδομές ιδιαίτερα στα ακραία καιρικά φαινόμενα. Στόχος: 1. Μείωση της ευπάθειας των αστικών υποδομών Μέτρα Ανάπτυξη έργων πλημμυρικής αποσυμφόρησης σε πόλεις Αποτελεσματική διαχείριση των όμβριων Σχεδιασμός υποδομών και προσαρμογή σχετικών κανονισμών για πρόνοια ενίσχυσης της ανθεκτικότητας των υποδομών Ειδικοί Δείκτες Μελέτες επιλογής κατάλληλων περιοχών και μεθόδων ανάπτυξης έργων πλημμυρικής αποσυμφόρησης και την Αριθμός αντιπλημμυρικών έργων που υλοποιήθηκαν Έκταση που καλύπτουν Ποσοστό ολοκλήρωσης του ξεχωριστού δικτύου αποχέτευσης για τη συλλογή των όμβριων υδάτων Ενσωμάτωση προνοιών για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής στον αστικό σχεδιασμό /ανάπτυξη Αναθεώρηση κτηριοδομικών κανονισμών για την απαγόρευση δόμησης σε πλημμυρικές πεδιάδες και παράκτιες ζώνες Βελτίωση του σχεδιασμού και των υλικών κατασκευής των κτιρίων και των υποδομών μεταφοράς Κατασκευή και αποκατάσταση αναχωμάτων σε ποταμούς Διεξαγωγή μελετών για την εκτίμηση της ευπάθειας των κύριων υποδομών στην κλιματική αλλαγή Ανάπτυξη τροποποιήσεων στα πρότυπα αναφοράς Ανάπτυξη σχεδίου προσαρμογής των υποδομών στην κλιματική αλλαγή Αριθμός έργων αναχωμάτων που υλοποιήθηκαν και ποσοστό του συνόλου των απαιτούμενων έργων

Διαδικτυακή Πύλη Επικοινωνίας για την Προσαρμογή ένα πολύτιμο εργαλείο Γνωστική βάση δεδομένων και πλατφόρμα επικοινωνίας, για την διάχυση και διαρκή ανταλλαγή γνώσεων, δεδομένων, εμπειριών, πληροφοριών σε σχέση με την προσαρμογή * την υποστήριξη λήψης αποφάσεων σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης, σε όλη την επικράτεια του κράτους, για όλους τους τομείς της οικονομίας και κοινωνικές ομάδες * τον σχεδιασμό, προγραμματισμό και υλοποίηση δράσεων προσαρμογής * την παρακολούθηση, αξιολόγηση της υλοποίησης και ανασκόπησης της Στρατηγικής και των διαφόρων Σχεδίων Μέτρων Προσαρμογής * την συνεχή ενημέρωση στις επιστημονικές / τεχνολογικές εξελίξεις σε όλο το φάσμα των θεμάτων της προσαρμογής (μεταβολές, εκτίμηση επιπτώσεων/κινδύνων, μέτρων) μέσω της σύνδεσης με άλλες πλατφόρμες και βάσεις δεδομένων, ιδιαίτερα με τις CLIMATE ADAPT και COPERNICUS * τις δυνατότητες έρευνας,χρηματοδότησης και επενδύσεων σε δράσεις προσαρμογής

Διαδικτυακή Πύλη Επικοινωνίας για την Προσαρμογή ένα πολύτιμο εργαλείο * την διατήρηση, συνέχιση και ενθάρρυνση της ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ και ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΟΛΩΝ των εμπλεκομένων φορέων, οργανισμών και πολιτών σε όλα τα στάδια της προσαρμογή (κυβερνητικών, ημικρατικών, τοπικής αυτοδιοίκησης, πανεπιστημίων, ερευνητικών ιδρυμάτων, επιχειρήσεων, μη κυβερνητικών οργανώσεων, επαγγελματικών συνόλων κ.α) Παράδειγμα Η ευρωπαϊκή πλατφόρμα επικοινωνίας Climate-ADAPT http://climate-adapt.eea.europa.eu

Ευχαριστώ για την προσοχή σας! Δρ Θεόδουλος Μεσημέρης Τμήμα Περιβάλλοντος Τηλ. +357 22408948 tmesimeris@environment.moa.gov.cy