Το έργο, ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου, που μας έδωσε το έναυσμα να το μελετήσουμε και να μας προβληματίσουν τα αποτελέσματά του.

11 0 ΓΕΛ ΠΑΤΡΑΣ Σχ. Έτος 2013-14 Τμήμα Α 2 1.Κριτήρια επιλογής θέματος Συνεισφορά του Λεονάρντο Ντα Βίντσι στις επιστήμες και ιδιαίτερα στην ιατρική και στην ανατομία. Το έργο, ο Άνθρωπος του Βιτρούβιου, που μας έδωσε το έναυσμα να το μελετήσουμε και να μας προβληματίσουν τα αποτελέσματά του. Η έρευνα του, όσον αφορά τη δομή του ανθρώπινου σώματος. Το αντίκρισμα που είχαν οι έρευνές του στα δεδομένα της σύγχρονης εποχής. Η άγνοιά μας για τις γνώσεις του εκάστοτε επιστημονικού και κατ επέκταση ιατρικού πεδίου. 2.Τίτλος έρευνας Λεονάρντο Ντα Βίντσι : Μια μεγαλοφυΐα με τεράστια προσφορά στον κόσμο Υπόθεμα : Ιατρική και Ανατομία ( Βιτρούβιος ) 3.Παρουσίαση του θέματος Στην έρευνα αυτή θα αναφερθούμε στο Λεονάρντο Ντα Βίντσι που ως πολυπράγμων επιστήμονας και μεγαλοφυΐα καταπιάστηκε σε πληθώρα επιστημών. Ωστόσο, εμείς θα ασχοληθούμε με τον τομέα της ιατρικής και ειδικότερα της ανατομίας καθώς και με τα συμπεράσματα που έβγαλε μέσα από τις έρευνές του. 4.Σκοπός της έρευνας Γενικός Σκοπός Να ενημερωθούμε και ταυτόχρονα να προβληματιστούμε στο τομέα της έρευνάς μας. Ειδικός Σκοπός Τα κίνητρα που τον παρότρυναν να ασχοληθεί με το ανθρώπινο σώμα και την 1

ανατομία του, σε μια εποχή που οι επιστήμες δεν βρίσκονταν στο απόγειό τους. Ταυτόχρονα, υψίστης σημασίας ήταν η ενασχόλησή του με την ανατομία των ζώων, κάτι ιδιαίτερα πρωτοποριακό για την εποχή του. 5.Εισαγωγή στο θέμα α) Ιστορική αναδρομή Τον Απρίλη του 1452 γεννήθηκε σε ένα χωριό της Τοσκάνης, το Βίντσι, η πιο εκπληκτική μορφή της Αναγέννησης, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Η μεγαλοφυΐα του τον έκανε να ενδιαφερθεί για τα πάντα και μπορούμε να πούμε ότι συγκέντρωνε στο πρόσωπο του όλες τις γνώσεις της εποχής του. Ήταν ζωγράφος, γλύπτης, αρχιτέκτονας, μαθηματικός, πολιτικός και στρατιωτικός, μηχανικός, αστρονόμος, γεωγράφος, γεωλόγος, μετεωρολόγος, βιολόγος, ερευνητής της ανατομίας των ανθρώπων και των ζώων, είχε ασχοληθεί βαθιά με το μυστήριο της εμβρυολογίας, έπαιζε μουσική και τραγουδούσε. Είχε κλίση στο να γράφει στίχους και ήταν μεγάλο επιστημονικό και φιλοσοφικό μυαλό στο γραπτό λόγο καθώς και πρωτότυπος ερμηνευτής του φυσικού κόσμου. Γενικότερα ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ασχολήθηκε με όλες σχεδόν τις επιστήμες και η προσφορά του στο σύγχρονο κόσμο είναι ανυπέρβλητη. β) Ανάπτυξη του θέματος Ανατομία Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι άρχισε να μελετά την ανατομία του ανθρώπινου σώματος στην προσπάθειά του να αποδώσει όσο το δυνατόν πιο πιστά τα φυσικά «πρωτότυπα» στα έργα του. Για αιώνες τα σχέδια ανατομίας του ήταν τα πιο λεπτομερή και ακριβή που υπήρχαν. Το ενδιαφέρον του Λεονάρντο στην ανατομία άρχισε όταν δούλεψε για τον Λουδοβίκο στο Μιλάνο ( Απρίλιος του 1489 ). Μετά την εκτέλεση μιας σειράς από εντυπωσιακά σχέδια του κρανίου οι μελέτες του έχασαν την αξία τους, πιθανώς επειδή δεν είχαν πρόσβαση σε πτώματα που θα μπορούσε να τεμαχίσει. Άλλα οι φιλοδοξίες του να δημοσιεύσει μια ολοκληρωμένη έρευνα για την ανθρώπινη ανατομία επέμεινε, και περίπου δύο δεκαετίες αργότερα, επέστρεψε στο κατά τα άλλα αχρησιμοποίητο σημειωματάριό του, το οποίο είναι σήμερα γνωστό ως "ανατομικό χειρόγραφο Β" και διατηρείται στη Βασιλική Βιβλιοθήκη στο Windsor Castle. Σε αυτό κατέγραψε τις παρατηρήσεις του αφού τεμάχισε έναν ηλικιωμένο που είχε πεθάνει σε νοσοκομείο της Φλωρεντίας, το χειμώνα του 1507 με 1508. Στα χρόνια που ακολούθησαν, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι επικεντρώθηκε στην ανθρώπινη ανατομία πιο συστηματικά από ποτέ, και μέχρι το τέλος της ζωής του, ισχυρίστηκε ότι είχε τεμαχίσει πάνω από 30 πτώματα! Το χειμώνα του 1510 με 1511, ενώ συνεργάζεται με έναν καθηγητή της ανατομίας που ονομαζόταν Marcantonio Della Torre στο πανεπιστήμιο της Παβίας, ο Λεονάρντο συνέταξε μια σειρά από 18 διπλής όψεως φύλλα με περισσότερα από 240 μεμονωμένα σχέδια και πάνω από 13.000 σημειώσεις. Το σημειωματάριο είναι 2

γνωστό ως το «ανατομικό χειρόγραφο Α» και περιέχει φύλλα που είναι γεμάτα από διαυγείς γνώσεις σχετικά με την λειτουργία της ανατομίας του ανθρώπινου σώματος. Ο Λεονάρντο έκανε πολλές σημαντικές ανακαλύψεις. Για παράδειγμα παρήγαγε την πρώτη ακριβή απεικόνιση της ανθρώπινης σπονδυλικής στήλης, καθώς και την αρχαιότερη γνωστή περιγραφή της κίρρωσης του ήπατος. Δυστυχώς αυτή η έρευνά του ποτέ δεν δημοσιεύτηκε. Ο άνθρωπος του Βιτρούβιου Τον Απρίλιο του 1489 ξεκίνησε τη συγγραφή ενός βιβλίου με τίτλο «Περί της Ανθρώπινης Μορφής», το οποίο όμως δεν ολοκλήρωσε ποτέ. Παράλληλα έκανε διάφορες μελέτες πάνω στην ανθρώπινη ανατομία, συγκρίνοντας τις θεωρίες του με τη μοναδική σωζόμενη σχετική θεωρία που υπήρχε την εποχή εκείνη, τον Άνθρωπο του Βιτρούβιου. Ο Βιτρούβιος είχε καταλήξει στο συμπέρασμα πως το ανθρώπινο σώμα -με τα χέρια στην έκταση- μπορούσε να χωρέσει στα δύο τέλεια γεωμετρικά σχήματα, το κύκλο και το τετράγωνο και πως το κέντρο του σώματος είναι ο ομφαλός. Ο Λεονάρντο με τις δικές του μελέτες, διόρθωσε κάποιες ακολουθίες του Βιτρούβιου. Σύμφωνα με τις σημειώσεις του στο συνοδευτικό κείμενο, οι οποίες είναι γραμμένες με καθρεπτισμένη γραφή, το σχέδιο έγινε ως μελέτη των αναλογιών του (ανδρικού) ανθρώπινου σώματος όπως περιγράφεται σε μία πραγματεία του Ρωμαίου αρχιτέκτονα Βιτρούβιου, που είχε γράψει για το ανθρώπινο σώμα: Μια παλάμη έχει πλάτος τεσσάρων δακτύλων Ένα πόδι έχει πλάτος τέσσερις παλάμες Ένας πήχης έχει πλάτος έξι παλάμες Το ύψος του ανθρώπου είναι εικοσιτέσσερις παλάμες Μία δρασκελιά είναι τέσσερις πήχεις Το μήκος των χεριών ενός άνδρα σε διάταση είναι ίσο με το ύψος του Η απόσταση από τη γραμμή των μαλλιών ως τη κορυφή του στήθους είναι το ένα -έβδομο του ύψους του άνδρα Η απόσταση από τη κορυφή του κεφαλιού ως τις θηλές είναι το ένατέταρτο του ύψους του άνδρα άνδρα Το μέγιστο πλάτος των ώμων είναι το ένα-τέταρτο του ύψους του Η απόσταση από τον αγκώνα ως την άκρη του χεριού είναι το έναπέμπτο του ύψους του άνδρα Η απόσταση από τον αγκώνα ως τη μασχάλη είναι το ένα-όγδοο του 3

ύψους του άνδρα Το μήκος του χεριού είναι ένα-δέκατο του ύψους του άνδρα Η απόσταση από την άκρη του πηγουνιού ως τη μύτη είναι το ένατρίτο του μήκους του προσώπου Η απόσταση της γραμμής των μαλλιών ως τα φρύδια είναι το ένατρίτο του μήκους του προσώπου Το μήκος του αυτιού είναι το ένα-τρίτο του μήκους του προσώπου Η επανάληψη των μαθηματικών αναλογιών του ανθρώπινου σώματος του 15 ου αιώνα από το Λεονάρντο Ντα Βίντσι και άλλους θεωρείται ένα από τα μεγάλα επιτεύγματα που οδήγησαν στην Ιταλική Αναγέννηση. Ας σημειωθεί ότι το σχέδιο του Ντα Βίντσι συνδυάζει μια προσεκτική ανάγνωση του αρχαίου κειμένου, με τις δικές του παρατηρήσεις σε αληθινά ανθρώπινα σώματα. Κατά τον σχεδιασμό του κύκλου και του τετραγώνου πολύ σωστά παρατήρησε ότι το τετράγωνο δεν μπορεί να έχει το ίδιο κέντρο με τον κύκλο, στον ομφαλό, αλλά κάπου χαμηλότερα στην ανατομία. Αυτή η ρύθμιση είναι μια καινοτομία στο σχέδιο του Ντα Βίντσι και το ξεχωρίζει από προγενέστερες απεικονίσεις. Μπορεί να παρατηρηθεί από την εξέταση του σχεδίου ότι ο συνδυασμός των θέσεων των χεριών και των ποδιών μπορεί να δημιουργήσει δεκαέξι διαφορετικές στάσεις. Η στάση με τα χέρια εκτεταμένα μακριά και τα πόδια ενωμένα είναι εγγεγραμμένη στο τετράγωνο. Η στάση με τα χέρια ελαφρώς υψωμένα και τα πόδια ανοικτά εγγράφεται στον κύκλο. Αυτό εικονογραφεί το θεώρημα ότι κατά την εναλλαγή μεταξύ των δύο στάσεων, το φαινόμενο κέντρο της φιγούρας φαίνεται να κινείται, αλλά στην πραγματικότητα ο ομφαλός της φιγούρας που είναι το πραγματικό κέντρο της βαρύτητας παραμένει ακίνητος. Το ίδιο το σχέδιο συχνά χρησιμοποιείται ως ένα υπονοούμενο σύμβολο της ουσιώδους συμμετρίας του ανθρώπινου σώματος, και κατά προέκταση του σύμπαντος ως σύνολο. γ) Ερευνητικά Ερωτήματα Κατά την εκπόνηση της εργασίας γεννήθηκαν κάποια ερωτήματα, μερικά από τα οποία παρουσιάζονται παρακάτω Ποια μέσα χρησιμοποίησε και κατάφερε να επιτύχει την εγκυρότητα των ερευνών του; Ποιο ήταν το αντίκρισμα της μελέτης του στην κοινωνία της εκάστοτε εποχής; Τα αποτελέσματα του έργου «Άνθρωπος του Βιτρούβιου» μπορούν να προσαρμοστούν στα σημερινά δεδομένα του ανθρώπινου σώματος; Ποια αίτια ώθησαν τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι στο να ασχοληθεί με την επιστήμη της ανατομίας, όχι μόνο στο ανθρώπινο σώμα αλλά και στο ζωικό βασίλειο; Ποια εμπόδια συνάντησε κατά την διάρκεια της μελέτης του; Τι έκανε τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι έναν τόσο επιτυχημένο επιστήμονα; 4

6.Ανάγκες που εξυπηρετεί η έρευνα Οι ανάγκες, οι οποίες εξυπηρετούν την έρευνά μας είναι σε γενική μορφή αρκετές. Έχοντας ήδη αναπτύξει και συζητήσει κάποιες από αυτές, καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι οι κυριότερες είναι: α) οι ιατρικές γνώσεις όσον αφορά το ανθρώπινο σώμα αλλά και τα ζώα β) ίδρυση ιατρικών σχολών με βάση το τι μας προσέφερε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι από τις σημειώσεις και τα σχέδιά του γ) έθεσε τις βάσεις για τις μετέπειτα γενιές δ) προσέφερε εξειδικευμένες γνώσεις που βοήθησαν και οδήγησαν στην θεραπεία ανθρώπων ε) λειτούργησε ως αρωγός στην αύξηση του προσδόκιμου ορίου ζωής, χάρη στην εύρεση αντιδότων ασθενειών που μάστιζαν τον τότε κόσμο στ) ειδίκευση σε πολλούς τομείς της ιατρικής, όπως η ορθοπεδική που του προξένησε ιδιαίτερο ενδιαφέρον για μελέτη. 7.Παράγοντες που επηρεάζουν την έρευνά μας Οι παράμετροι από τους οποίους εξαρτάται η έρευνά μας ποικίλουν. Σίγουρα μπορούμε να διαχωρίσουμε κάποια θετικά και αρνητικά στοιχεία. Αρχικά θα αναφερθούμε στους θετικούς. Δεδομένου ότι οι απαραίτητες υλικοτεχνικές υποδομές ήταν στη διάθεσή μας και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι είχαμε μια πληθώρα πηγών πληροφόρησης καταφέραμε να αναπτύξουμε ένα θέμα ευρέως γνωστό στο σύγχρονο κόσμο, πράγμα εξίσου σημαντικό στην ολοκλήρωση της ερευνητικής μας εργασίας. Επιπρόσθετα, το θέμα που διαλέξαμε παρέχει μία ποικιλία υποθεμάτων για ανάπτυξη, διευκολύνοντας έτσι τη ροή της εργασίας. Επιπλέον, ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκαλεί το γεγονός ότι μέσα από το θέμα μας έχουμε την ευκαιρία να συγκρίνουμε τις γνώσεις εκείνης της εποχής με αυτές της σημερινής. Τέλος επισκεπτόμενοι την έκθεση του Λεονάρντο Ντα Βίντσι καταφέραμε να πάρουμε μία πρώτη εντύπωση πάνω στη δουλειά του, που όπως απεδείχθη ήταν καταλυτικός παράγοντας στην επιλογή μας. Βέβαια, όπως ήταν φυσικό τροχοπέδη στάθηκαν και κάποιοι αρνητικοί παράγοντες. Η έλλειψη απαραίτητων γνώσεων έτσι ώστε να εντρυφήσουμε στη καρδιά των θεμάτων ήταν ένας από αυτούς σε συνδυασμό με τη στενότητα χρόνου. Επίσης, έντονος ήταν ο κίνδυνος παραπληροφόρησης καθώς και η δυσκολία ερμήνευσης διάφορων εξειδικευμένων επιστημονικών όρων. Τέλος η πληθώρα πληροφοριών που είχαμε στη διάθεσή μας στάθηκε εμπόδιο στη σύνθεση και ένταξή τους στην εργασία μας. 5

8.Περιορισμοί -Περιγραφή ορίων Η έρευνά μας ασχολείται με τον Λεονάρντο Ντα Βίντσι ως ανατόμο. Συγκεκριμένα παίρνουμε αφορμή από τον Ὰνθρωπο του Βιτρούβιου και παρουσιάζουμε το αποτέλεσμα της μελέτης του. Ξεκινώντας, ασχολούμαστε με την ανατομία του ανθρώπινου σώματος, καθώς επίσης και των ζώων. Επιπλέον, συγκρίνουμε τις γνώσεις πάνω στην ανατομία της εκάστοτε εποχής με τις σημερινές. Τέλος, κάνοντας μια μικρή ιστορική αναδρομή καταλήξαμε ότι η προσφορά του Ντα Βίντσι στην ανθρωπότητα ήταν ανυπέρβλητη. 9.Αξιοπιστία της έρευνας Για να χαρακτηριστεί η έρευνά μας αξιόπιστη προβήκαμε σε κάποιες ενέργειες. Αρχικά οι ιστότοποι που επισκεφθήκαμε κατέχουν κύρος και είναι αποδεδειγμένα καλοί για την εγκυρότητά τους, και σε συνδυασμό με την επαναληψιμότητα των πηγών που είχαμε στην διάθεσή μας καταφέραμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Επιπλέον δεδομένου ότι οι πηγές από τους ιστότοπους που χρησιμοποιήσαμε συγκλίνουν στα ίδια αποτελέσματα, είχαμε σοβαρές ενδείξεις για την εγκυρότητα των πληροφοριών μας. Τέλος, καθοριστική ήταν η χρήση εγκυκλοπαιδειών για την παροχή σίγουρα αξιόπιστων πληροφοριών, καθώς επίσης και η αντικειμενικότητα των απαντήσεων των ερωτηματολογίων που δημιουργήσαμε η οποία γίνεται φανερή αφού αντιμετωπίστηκαν με δέοντα σεβασμό από τα πρόσωπα που διατέθηκαν, δηλαδή τους συμμαθητές και τους κηδεμόνες μας. 10.Διαδικασίες και δραστηριότητες που χρησιμοποιήθηκαν. Κύριος σκοπός της έρευνάς μας είναι η εγκυρότητα και η αξιοπιστία. Για την επίτευξη του στόχου μας εφαρμόσαμε κάποιες διαδικασίες και δραστηριότητες. Συγκεκριμένα απευθυνθήκαμε σε άτομα εξειδικευμένων γνώσεων όσον αφορά την ανατομία, με τη οποία καταπιανόμαστε. Καταλυτική ήταν η συνεισφορά της επικοινωνίας μας με γιατρούς, οι οποίοι μας παρείχαν πιο ουσιαστικές πληροφορίες. Τέλος, η επίσκεψή μας στην έκθεση του Λεονάρντο Ντα Βίντσι που πραγματοποιήθηκε στην πόλη μας ήταν ακόμα μια δράση που μας βοήθησε στον προσανατολισμό μας. 6

11.Δημιουργία ερωτηματολογίου, απαντήσεις, σχόλια, συμπεράσματα, στατιστική ανάλυση και γραφήματα. Παρακάτω ακολουθούν κάποιες ερωτήσεις που απαντήθηκαν από γονείς και μαθητές αντίστοιχα, καθώς επίσης και οι απαντήσεις των ερωτημάτων αυτών. Στη συνέχεια ακολουθούν σχόλια και συμπεράσματα των αποτελεσμάτων αυτών. Ερωτήσεις: α) Κατά πόσο πιστεύετε συνέβαλε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι στην επιστήμη της ανατομίας; β) Πόσο πιστεύετε η ενασχόλησή του με ένα ευρύ φάσμα επιστημών τον βοήθησε να έχει μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα όσον αφορά την ανατομία; γ) Κατά πόσο, κρίνετε ότι η έρευνά του συνετέλεσε στη σύγχρονη γνώση πάνω στην ανατομία ; δ) Πόσο θεωρείτε ότι τα επιτεύγματά του εκτιμήθηκαν από την τότε κοινωνία; ε) Κατά πόσο κρίνετε ότι ο κόσμος είναι ενημερωμένος για το έργο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι; 7

Απαντήσεις: α) Κατά πόσο πιστεύετε ότι συνέβαλε ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι στην επιστήμη της ανατομίας ; μαθητής κηδεμών πολύ 6 6 αρκετά 13 15 μέτρια 5 2 λίγο 0 1 καθόλου 0 0 Σχόλια : Παρατηρούμε ότι οι απαντήσεις των κηδεμόνων και των μαθητών συγκλίνουν σε μεγάλο βαθμό κυρίως στις δύο πρώτες επιλογές (πολύ, αρκετά).αυτό αποδεικνύεται από το γεγονός ότι στις επιλογές λίγο και καθόλου έχουμε πλήρη αποχή απ` τη πλευρά των μαθητών ενώ μόνο το 20% του μαθητικού συνόλου απάντησαν στην επιλογή μέτρια. Επίσης ένας σημαντικός λόγος της συγκεκριμένης επιλογής είναι η γνώση που αποκτήθηκε κατά την διάρκεια εκπόνησης της εργασίας από μέρους των μαθητών, ενώ από μέρους των γονέων είναι η γνώση που προυπήρχε. Συμπεράσματα : Από τα αποτελέσματα που εξετάσαμε συμπεράναμε ότι αδιαμφισβήτητα ο Λ.Ν.Β. άλλαξε κάθε κατεστημένο στην επιστήμη της ανατομίας 8

β) Πόσο πιστεύετε η ενασχόλησή του Λεονάρντο Ντα Βίντσι με ένα ευρύ φάσμα επιστημών τον βοήθησε να έχει μία πιο ολοκληρωμένη εικόνα όσο αφορά την ανατομία ; μαθητής κηδεμών πολύ 7 5 αρκετά 9 14 μέτρια 5 3 λίγο 3 2 καθόλου 0 0 Σχόλια : Παρατηρούμε μια μικρή διαφορά ανάμεσα στις απόψεις των δύο ερωτούμενων στο κατά πόσο ο Λ.Ν.Β. βοηθήθηκε από την ενασχόλησή του με ένα ευρύ φάσμα επιστημών, στην επιστήμη της ανατομίας. Επιπροσθέτως κανένας δεν έχει απαντήσει το καθόλου γεγονός που σημαίνει ότι και οι δύο έχουν πλήρη επίγνωση της προσφοράς του ακόμα και με ελάχιστη πείρα στο έργο του. Επίσης για την παραπάνω επιλογή ρόλο έπαιξε η γνώση ότι όλες οι επιστήμες είναι αλληλένδετες μεταξύ τους. Συμπεράσματα : Η μεγάλη γκάμα των απαντήσεων-επιλογών πιθανόν ν απορρέει και από στην έλλειψη στοιχειωδών γνώσεων των ανθρώπων προς το έργο του. 9

γ) Κατά πόσο κρίνετε ότι η έρευνά του Λ.Ν.Β. συντέλεσε στη σύγχρονη γνώση στην ανατομία; μαθητής κηδεμών πολύ 8 5 αρκετά 9 13 μέτρια 4 5 λίγο 2 1 καθόλου 1 0 Σχόλια : Παρατηρείται ότι οι απαντήσεις των μαθητών και των κηδεμόνων συγκεντρώνονται κυρίως στην επιλογή αρκετά αλλά και στην επιλογή πολύ. Επίσης παρατηρείται μεγάλη απόκλιση στην επιλογή αρκετά μεταξύ γονέων και μαθητών με το χαρακτηριστικό ποσοστό των 54% απ` την πλευρά των κηδεμόνων. Αυτό δικαιολογείται από το γεγονός ότι είχε διεισδύσει σε δύσκολα ακόμα και για την εποχή μας μονοπάτια στην ανατομία με μεγάλη ακρίβεια και λεπτομέρεια, προσφέροντας υπερπολύτιμες πληροφορίες, πράγμα που λόγω ηλικίας δικαιολογεί για τους γονείς αυτή την υπεροχή στη συγκεκριμένη επιλογή. Συμπεράσματα : Τόσο οι μαθητές όσο και οι κηδεμόνες πιστεύουν σε μεγάλο βαθμό ότι ο Λ.Ν.Β. συνέβαλε στη σύγχρονη ανατομία 10

δ) Πόσο πιστεύετε ότι τα επιτεύγματα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι εκτιμήθηκαν από την τότε κοινωνία ; μαθητής κηδεμών πολύ 3 0 αρκετά 3 3 μέτρια 5 11 λίγο 8 5 καθόλου 5 5 Σχόλια: Παρατηρούμε ότι οι απόψεις στη συντριπτική τους πλειοψηφία διίστανται, και όσον αναφορά τις επιλογές αλλά και ως προς το ερωτημένο πρόσωπο. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 50% των μαθητών απάντησαν λίγο ενώ στις επιλογές αρκετά και καθόλου παρατηρούμε απόλυτη ταύτιση. Επίσης το 45% των κηδεμόνων θεωρούν ότι τα επιτεύγματα του Λ.Ν.Β. εκτιμήθηκαν σε μέτριο βαθμό από την τότε κοινωνία. Εν κατακλείδι οι γονείς είναι δικαιολογημένα πιο δύσπιστοι στο αν τα έργα του εκτιμήθηκαν εκείνη την εποχή. Επίσης οι γονείς γνωρίζουν περισσότερο από τους μαθητές ότι τέτοιες προχωρημένες επιστημονικές αντιλήψεις και θεωρίες την εποχή εκείνη αντιμετωπιζόταν περισσότερο σαν δεισιδαιμονίες παρά σαν κάτι πρωτοποριακό για το κοινό καλό. Συμπεράσματα : Οι κηδεμόνες έχουν εντελώς διαφορετική αντίληψη από τα παιδιά τους στο κατά πόσο η τότε κοινωνία εκτίμησε τα επιτεύγματά του. 11

ε) Κατά πόσο κρίνετε ότι ο κόσμος είναι ενημερωμένος για το έργο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι ; μαθητής κηδεμών πολύ 2 1 αρκετά 4 4 μέτρια 8 9 λίγο 10 9 καθόλου 0 1 Σχόλια : Παρατηρούμε ότι οι περισσότερες απαντήσεις συγκεντρώνονται στις επιλογές μέτρια και λίγο διαμορφώνοντας μια ομοιομορφία ανάμεσα στις απαντήσεις μαθητών και κηδεμόνων. Οι οριακές τιμές δηλαδή πολύ και καθόλου έχουν απαντηθεί από ποσοστό λιγότερο του 10% του πληθυσμού, ενώ οι επιλογές μέτρια και λίγο από ποσοστά 33% και 35% αντίστοιχα. Επιπλέον έχουμε μια ισοβαθμία στην επιλογή αρκετά. Συνοπτικά οι ερωτηθέντες πιστεύουν ότι η πλειοψηφία του κόσμου δεν γνωρίζει στην έκταση που θα έπρεπε την προσφορά του Λ.Ν.Β. αποδίδοντάς το βασικά στην εθνικότητά του, στο γεγονός ότι έζησε πολλούς αιώνες πριν, αλλά και στην έλλειψη σχετικών γνώσεων. Συμπεράσματα : Οι ερωτηθέντες πιστεύουν ότι ο κόσμος είναι κάτω του μετρίου ενημερωμένος για τον Λ.Ν.Β 12

12.Επίλογος Συμπερασματικά ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ήταν ρηξικέλευθος για την εποχή του και ιδιαίτερα προοδευτικός καθώς οι νεωτερισμοί που πραγματοποίησε άλλαξαν κάθε κατεστημένο στην ιατρική. Επίσης ήταν εξαιρετικός ανατόμος αφού αν είχαν δημοσιευτεί εγκαίρως κείμενα μέσα από τις 30.000 σελίδες των σημειώσεων των ανατομικών μελετών του, θα είχε αλλάξει σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό και πολύ νωρίτερα η επιστήμη της ιατρικής. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προξενεί το γεγονός ότι παρά τις αντιξοότητες της εποχής του, κατάφερε να περατώσει τις έρευνές του σε ένα ευρύ φάσμα επιστημών. Όσον αφορά την ανατομία αυτό αποδεικνύεται από το έργο του Άνθρωπος του Βιτρούβιου. Αν και η γνώση των ανθρώπινων διαστάσεων και αναλογιών ήταν δεδομένη για πολλούς από τους καλλιτέχνες του 15ου αιώνα, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ήταν ο μοναδικός που επιχείρησε τόσο λεπτομερή μελέτη. Παρόλο που το όνομά του είναι άμεσα συνυφασμένο με τη τέχνη, ο ίδιος καταξιώθηκε και σε επιστημονικό επίπεδο με απόλυτη επιτυχία. Οι ανακαλύψεις του άφησαν μία παρακαταθήκη απείρου κάλους για τις μεταγενέστερες γενιές. 13.Προτάσεις για συμπληρωματική εργασία Εν μέσω της ερευνητικής μας εργασίας δημιουργήθηκαν κάποιες προτάσεις για συμπληρωματική εργασία.πιο αναλυτικά, οι πρώτες σκέψεις μας αφορούσαν την έρευνα του Λεονάρντο Ντα Βίντσι πάνω στην ανατομία των ζώων κατά κύριο λόγο. Στη συνέχεια, θα μπορούσε να προκύψει η εργασία με θέμα τις επιστήμες κατά τη διάρκεια της Αναγέννησης ή γενικότερα για άλλους Ιταλούς επιστήμονες. Οι πηγές που χρησιμοποίησε ο ίδιος,καθώς και τα τεχνολογικά μέσα για να καταλήξει στα συμπεράσματά του, αποτελούν ένα ακόμα θέμα ευρείας ανάλυσης. Τέλος, ένα επιπλέον θέμα είναι γενικότερα η Βιολογία και οι έρευνές του γύρω από αυτή. ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ 13

1. Σχέδιο απεικόνισης εμβρύου στη μήτρα της μητέρας όπως σχεδιάστηκε στο προσωπικό ημερολόγιο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι 2. Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι δίπλα στο έργο του, Άνθρωπος του Βιτρούβιου. 3. Εικόνα από το σημειωματάριο του 14

4. Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι ως καρδιοχειρουργός 5. Σχέδιο αλόγου, απόδειξη της ενασχόλησής του με την ανατομία των ζώων 6-7. Ανθρώπινος σκελετός 15

14.Πηγές,βιβλιογραφία α) Εγκυκλοπαίδεια "Δομή". β) Ερευνητική εργασία 11ου Λυκείου Περιστερίου με θέμα "Λεονάρντο Ντα Βίτσι και Άνθρωπος του Βιτρούβιου. γ) Άρθρο από την ιστοσελίδα της εφημερίδας "Το Βήμα". δ) Ερευνητική εργασία των μαθητών της Α λυκείου του Αριστοτελείου Εκπαιδευτηρίου Σερρών. ε) Ιστοσελίδα "Wikipedia". στ) Εκπομπή του Discovery Channel με τίτλο "Doing DaVinci". ζ) Έρευνα από το αγγλικό κανάλι BBC με το θέμα "Learn about Leonardo Da Vinci". Την εργασία αυτή εκπόνησαν οι μαθήτριες Ντούνη Μαριλένα Παπαστεργίου Μεταξία-Ιωάννα Ποταμιάνου Χριστιάννα Σακελλαροπούλου Αντιγόνη Υπεύθυνος Καθηγητής Αποστολόπουλος Κωνσταντίνος Δρ Μηχανολόγος Μηχανικός ΠΕ 12 04 16