Γ ΕΝ Ι ΚΗ ΓΡ ΑΜ Μ ΑΤΕ ΙΑ ΔΗ Μ Ο ΣΙΩ Ν Ε Π ΕΝ ΔΥ Σ ΕΩΝ Ε ΣΠ Α ΕΘΝΙΚΗ ΑΡΧΗ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΕΣΠΑ ΕΙΔΙΚΗ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗΣ, ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΥ & ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ Αθήνα, 11/9 /2014 Αριθ.Πρωτ. 44482/ΕΥΣΣΑΑΠ 2601 Ταχ. Δ/νση: Πληροφορίες: ΜΗΤΡΟΠΟΛΕΩΣ 3 (5 ος όροφος) 105 57 ΣΥΝΤΑΓΜΑ, ΑΘΗΝΑ ΕΥΣΣΑΑΠ: Λ. Καντσός, leonardos@mnec.gr Σ. Ζησοπούλου, s.zisopoulou@mnec.gr Κ. Μητσούλα, p.mitsoula@mnec.gr Γ. Δημητρέλος, dimitrelos@mnec.gr Μ-Χ. Μακρανδρέου, mmakrandreou@mou.gr Ι. Κονδύλη, ikondyli@mou.gr ΕΥΣΕΚΤ: Μ. Θεoδωροπούλου, miratheo@mou.gr ΠΡΟΣ : ΟΠΩΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΔΕΚΤΩΝ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΟΥ ΕΝΙΑΙΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΔΕΙΚΤΩΝ ΕΣΠΑ 2014-2020 (2 ο ΜΕΡΟΣ) ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2014
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 2. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ... 3 2.1 ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΩΝ ΕΠ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ... 3 2.2 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ... 4 3. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ (Π.Ε.) ΣΤΑ ΕΠ/ΠΕΠ12 3.1 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΠΙΔΟΣEΩΝ (Π.Ε.)...12 3.2. ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΣΘΕΤΟΥ ΕΓΓΡΑΦΟΥ (ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗ ΠΟΥ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΠΑΡΕΧΕΤΑΙ ΣΤΗΝ Ε.Ε. ΓΙΑ ΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ)..23 4. ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΗ ΟΡΙΣΜΩΝ ΚΟΙΝΩΝ ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ (ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Ι του Καν. ΕΕ 1304/2013)...30 2
1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Οι κατευθύνσεις που ακολουθούν έχουν ως στόχο να υποστηρίξουν τις Υπηρεσίες που καταρτίζουν τα Επιχειρησιακά Προγράμματα της περιόδου 2014-2020 (Ομάδες Σχεδιασμού Προγράμματος και ΕΥΔ), στο πλαίσιο του Εταιρικού Συμφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης, σε θέματα ποσοτικών στόχων και δεικτών που αυτά θα περιλαμβάνουν, συμβάλλοντας στη σταδιακή ανάπτυξη ενός Ενιαίου Συστήματος δεικτών ΕΣΠΑ 2014-2020. Αφορούν στα ΕΠ/ΠΕΠ με συγχρηματοδότηση από το ΕΤΠΑ, το Ταμείο Συνοχής και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο, ενώ για το πλαίσιο επιδόσεων αφορούν και στο ΕΓΤΑΑ και ΕΤΘΑ. Εστιάζουν σε μία κοινή προσέγγιση για τους δείκτες αποτελέσματος (result indicators), και για τους δείκτες του πλαισίου επιδόσεων (performance framework). Οι οδηγίες αυτές συμπληρώνουν το 1 ο μέρος των οδηγιών για την κατάρτιση του ενιαίου συστήματος δεικτών (20109/ΕΥΣΣΑΑΠ 1422/29.4.2014) και είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα http://www.espa.gr/el/pages/nppdeiktes.aspx και στο Δίαυλο. Οι αρμόδιες μονάδες της ΕΥΣΣΑΑΠ και ΕΥΣΕΚΤ θα είναι στη διάθεση όλων για κάθε περαιτέρω διευκρίνιση και συνεργασία. 2. ΔΕΙΚΤΕΣ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ 2.1 ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΣΤΑ ΣΧΕΔΙΑ ΤΩΝ ΕΠ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ Τα ΕΠ της περιόδου προγραμματισμού 2014-2020, σύμφωνα με τις απαιτήσεις των άρθρων 27 και 96.iiβ του Καν. ΕΕ 1303/2013 θα πρέπει υποχρεωτικά να περιλαμβάνουν δείκτες αποτελέσματος. Πρόκειται για μεταβλητές που εκφράζουν την αλλαγή σε μία περιοχήτομέα που προκαλείται ως αποτέλεσμα της πολιτικής ενός προγράμματος αλλά και άλλων παραγόντων. Στο ΕΤΠΑ και στο Ταμείο Συνοχής θα πρέπει να ορίζεται υποχρεωτικά ένας ή δύο δείκτες αποτελέσματος ανά ειδικό στόχο, με τιμή βάσης σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα στοιχεία και με τιμή στόχο η οποία μπορεί να είναι ποιοτική η ποσοτική. Στην περίπτωση του ΕΚΤ θα πρέπει να αναλύονται ανά κατηγορία περιφέρειας, ενώ στο ΕΤΠΑ και στο Ταμείο Συνοχής (Τ.Σ.) όπου αυτό είναι απαραίτητο. Η επιλογή δεικτών αποτελέσματος είναι ιδιαίτερα σημαντική στην ηλεκτρονική υποβολή του ΕΠ μέσω της SFC2014 τόσο διότι είναι υποχρεωτικό πεδίο αλλά και διότι είναι και υποκριτήριο της γενικής εκ των προτέρων αιρεσιμότητας 7. Οι δείκτες αυτοί θα πρέπει να πληρούν τα πέντε κριτήρια ποιότητας που θέτει η αιρεσιμότητα (σταθερότητα, στατιστική επικύρωση, σαφήνεια κανονιστικής ερμηνείας, ανταπόκριση στην πολιτική, έγκαιρη συλλογή και άθροιση δεδομένων) όπως αυτά περιγράφονται στο 1 ο μέρος των οδηγιών της ΕΥΣΣΑΑΠ. Για να καθορισθούν οι δείκτες αποτελέσματος θα πρέπει να έχει διατυπωθεί σωστά η λογική της παρέμβασης, η οποία μπορεί να περιγράφεται στην ενότητα Α.2.6.1 του OP template. Οι ειδικοί στόχοι είναι ένα από τα πιο κρίσιμα στοιχεία της λογικής της παρέμβασης. Εάν δεν είναι διατυπωμένοι ορθά, δεν είναι δυνατόν να επιλεγούν οι κατάλληλοι δείκτες αποτελέσματος. Απαιτείται δηλαδή σαφήνεια ως προς το τι επιδιώκεται να αλλάξει με κάθε ειδικό στόχο. Με βάση τα προσχέδια ΕΠ που υπεβλήθησαν στο ΥΠΑΑΝ ως ανταπόκριση στην 3η εγκύκλιο σχεδιασμού 2014-2020 αναδείχθηκε ως μείζον θέμα η απαίτηση βελτίωσης της λογικής της παρέμβασης και η διατύπωση ειδικών στόχων με μεγαλύτερη σαφήνεια. 3
Με βάση τα προκαταρκτικά συμπεράσματα της ανάλυσης αυτής για τους Θεματικούς Στόχους 1,3 και 7 και για τα ΕΠ Υποδομές Μεταφορών Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη, ΕΠ Μεταρρύθμιση του Δημοσίου Τομέα και τα 13 ΠΕΠ προέκυψε ότι σε περίπου 154 ειδικούς στόχους που εξετάσθηκαν (έως την ημερομηνία αποστολής του παρόντος) διαφαίνεται ότι μόνο ένα 17,65 % είναι ορθά διατυπωμένοι σύμφωνα με τις απαιτήσεις της προσέγγισης με βάση τα αποτελέσματα. Ο αριθμός των ειδικών στόχων ανά ΠΕΠ κυμαίνεται από 7 έως 22 για τους ΘΣ 1,3,7. Για να υποστηριχθούν ΟΣΠ/ΕΥΔ η ΕΥΣΣΑΑΠ και η ΕΥΣΕΚΤ προέβησαν σε ποιοτική αξιολόγηση των ειδικών στόχων. Με βάση τα υποβληθέντα ανεπίσημα σχέδια ΕΠ στο ΥΠΑΑΝ, οι Ειδικοί στόχοι ομαδοποιήθηκαν σε 6 κατηγορίες: Α. Ε.Σ. ορθά διατυπωμένοι Β. Ε.Σ. που θα μπορούσαν να εξειδικευθούν - αναλυθούν σε περισσότερους Ε.Σ. Γ. Ε.Σ. που μπορούν να συμπτυχθούν με άλλους Ε.Σ. Δ. Ε.Σ. που μπορούν να αναδιατυπωθούν (δεν είναι συγκεκριμένοι, ή ταυτίζονται με την επενδυτική προτεραιότητα ή είναι γενικότερα διατυπωμένοι από αυτή) Ε. Ε.Σ. που δε συνάδουν με την επενδυτική προτεραιότητα ΣΤ. Ε.Σ. ορθά διατυπωμένοι αλλά με ελλιπή σύνδεση με το δείκτη αποτελέσματος Η εργασία αυτή απαιτείται να γίνει εις βάθος με τη συνεργασία της κάθε ΕΥΔ και του κάθε Αναδόχου Συμβούλου Αξιολόγησης ΕΠ/ΠΕΠ. Η ΕΥΣΑΑΠ κοινοποιεί σταδιακά την εκτίμηση αυτή στις ΟΣΠ/ΕΥΔ ώστε να γίνονται άμεσα κατάλληλες προσαρμογές. Με βάση την ανωτέρω προσέγγιση ακολουθούν παραδείγματα αξιολόγησης των ειδικών στόχων και των δεικτών αποτελέσματος από τα σχέδια ΕΠ/ΠΕΠ που υποβλήθηκαν στο ΥΠΑΑΝ. 2.2 ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΤΟΧΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΛΟΓΗΣ ΔΕΙΚΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΟΣ Παραδείγματα Θεματικού Στόχου 1 Σε ένα ΠΕΠ έχουν διαμορφωθεί δύο ειδικοί στόχοι στο πλαίσιο της επενδυτικής προτεραιότητας 1β. Συγκεκριμένα: Επενδυτική Προτεραιότητα 1β) Προαγωγή επιχειρηματικών επενδύσεων στην Ε&Κ, ανάπτυξη δεσμών και συνεργειών μεταξύ επιχειρήσεων, κέντρων έρευνας και ανάπτυξης και του τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, ιδίως μέσω της προαγωγής επενδύσεων για την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών, στη μεταφορά τεχνολογίας, στην κοινωνική καινοτομία, στην οικολογική καινοτομία, στις εφαρμογές παροχής δημόσιων υπηρεσιών, στην ενθάρρυνση της ζήτησης, στη δικτύωση, στα συμπλέγματα φορέων και στην ανοιχτή καινοτομία μέσω ευφυούς εξειδίκευσης, καθώς και στήριξη της τεχνολογικής και εφαρμοσμένης έρευνας, πιλοτικών γραμμών, ενεργειών έγκαιρης επικύρωσης προϊόντων, προηγμένων ικανοτήτων παραγωγής και πρώτης παραγωγής ειδικά σε βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής και διάδοση των τεχνολογιών γενικής εφαρμογής 4
Ειδικός στόχος: Αύξηση της συμμετοχής των επιχειρήσεων σε προγράμματα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας ή /και στη χρήση των αποτελεσμάτων έρευνας/ τεχνολογίας στη παραγωγική, εμπορική και τουριστική δραστηριότητά τους Δείκτης αποτελέσματος: Αύξηση των επιχειρηματικών δαπανών τεχνολογικής καινοτομίας (% του κύκλου εργασιών) Ενδεικτικές Δράσεις α)δημιουργία και λειτουργία υποστηρικτικών μηχανισμών και μέσων, για ίδρυση ή / και ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρήσεων (π.χ. φορείς / μηχανισμοί τεχνικής και επιστημονικής υποστήριξης). β)υποστήριξη της ανάπτυξης νέων και αξιοποίησης υφιστάμενων δικτύων σύνδεσης Περιφερειακών, εθνικών και διεθνών ερευνητικών υποδομών γ)προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, ή / και της χρήσης των αποτελεσμάτων έρευνας και τεχνολογίας, στην παραγωγική και εμπορική δραστηριότητα, υφιστάμενων και νέων ΜΜΕ, ιδιαίτερα στον αγροδιατροφικό τομέα και στον τουρισμό Σύμφωνα με την προτεινόμενη κατηγοριοποίηση των ειδικών στόχων, το ανωτέρω παράδειγμα εμπίπτει στις κατηγορίες Β+Δ+Ε. Στον ειδικό στόχο διατυπώνονται δύο διαφορετικά θέματα (εξ ου και η κατηγορία Β). Αρχικά φαίνεται ότι το θέμα είναι η αύξηση της συμμετοχής των επιχειρήσεων σε προγράμματα έρευνας και τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας. Ωστόσο ο ειδικός στόχος συνεχίζει διατυπώνοντας και ένα δεύτερο θέμα που αφορά σε κάτι διαφορετικό και συγκεκριμένα στη χρήση των αποτελεσμάτων έρευνας/ τεχνολογίας στη παραγωγική, εμπορική και τουριστική δραστηριότητά τους. Το τελευταίο αυτό θέμα αν και γενικό, αφορά στην ουσία σε άλλο θεματικό στόχο (Θ.Σ.3) καθώς αναφέρεται στη χρήση των αποτελεσμάτων έρευνας/ τεχνολογίας και καινοτομίας (εξ ου και η κατηγορία Ε). Ο Θ.Σ.1 σχετίζεται με δράσεις παραγωγής έρευνας/ τεχνολογίας και καινοτομίας σε τομείς που έχουν αναδειχθεί από τη στρατηγική έξυπνης εξειδίκευσης κάθε Περιφέρειας. Προχωρώντας στο δείκτη αποτελέσματος και έχοντας υπόψη μόνο το πρώτο μέρος του ειδικού στόχου, διαπιστώνεται μία αναντιστοιχία μεταξύ των δύο. Ενώ ο στόχος αναφέρεται στη συμμετοχή των επιχειρήσεων σε προγράμματα έρευνας, τεχνολογικής ανάπτυξης και καινοτομίας, ο δείκτης που προτείνεται αφορά σε επιχειρηματικές δαπάνες. Ως εκ τούτου, η Περιφέρεια θα πρέπει να αποσαφηνίσει ποιος είναι τελικά ο στόχος που επιδιώκει (συνεργασίες ή δαπάνες) και να αναδιατυπώσει κατάλληλα τον ειδικό στόχο (εξ ου και η κατηγορία Δ). Ο δεύτερος ειδικός στόχος της Περιφέρειας για την επενδυτική προτεραιότητα 1β διατυπώνεται ως ακολούθως : Επενδυτική Προτεραιότητα 1β) Προαγωγή επιχειρηματικών επενδύσεων στην Ε&Κ, ανάπτυξη δεσμών και συνεργειών μεταξύ επιχειρήσεων, κέντρων έρευνας και ανάπτυξης και του τομέα της ανώτατης εκπαίδευσης, ιδίως μέσω της προαγωγής επενδύσεων για την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών, στη μεταφορά τεχνολογίας, στην κοινωνική καινοτομία, στην οικολογική καινοτομία, στις εφαρμογές παροχής δημόσιων υπηρεσιών, στην ενθάρρυνση της ζήτησης, στη 5
δικτύωση, στα συμπλέγματα φορέων και στην ανοιχτή καινοτομία μέσω ευφυούς εξειδίκευσης, καθώς και στήριξη της τεχνολογικής και εφαρμοσμένης έρευνας, πιλοτικών γραμμών, ενεργειών έγκαιρης επικύρωσης προϊόντων, προηγμένων ικανοτήτων παραγωγής και πρώτης παραγωγής ειδικά σε βασικές τεχνολογίες γενικής εφαρμογής και διάδοση των τεχνολογιών γενικής εφαρμογής Ειδικός στόχος: Δημιουργία σταθερών σχέσεων συνεργασίας των φορέων έρευνας / καινοτομίας και επιχειρήσεων της Περιφέρειας Δείκτης αποτελέσματος: Αύξηση των επιχειρηματικών δαπανών τεχνολογικής καινοτομίας (% του κύκλου εργασιών) Ενδεικτικές Δράσεις α)δημιουργία και λειτουργία υποστηρικτικών μηχανισμών και μέσων, για ίδρυση ή / και ανάπτυξη καινοτόμων επιχειρήσεων (π.χ. φορείς / μηχανισμοί τεχνικής και επιστημονικής υποστήριξης). β)υποστήριξη της ανάπτυξης νέων και αξιοποίησης υφιστάμενων δικτύων σύνδεσης Περιφερειακών, εθνικών και διεθνών ερευνητικών υποδομών γ)προώθηση της έρευνας και της καινοτομίας, ή / και της χρήσης των αποτελεσμάτων έρευνας και τεχνολογίας, στην παραγωγική και εμπορική δραστηριότητα, υφιστάμενων και νέων ΜΜΕ, ιδιαίτερα στον αγροδιατροφικό τομέα και στον τουρισμό Το ανωτέρω παράδειγμα εμπίπτει στις κατηγορίες Γ+Δ, βάσει της κωδικοποίησης για την εκτίμηση των ειδικών στόχων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση ο ειδικός στόχος είναι γενικός και θα πρέπει να διευκρινιστεί η έννοια των «σταθερών» σχέσεων συνεργασίας (εξ ου και η κατηγορία Δ). Πέραν αυτού και αν θεωρηθεί ότι ο στόχος είναι η συνεργασία των επιχειρήσεων με τους ερευνητικούς φορείς τότε προκύπτουν δύο θέματα: α) Ο δείκτης αποτελέσματος δε σχετίζεται με τον ειδικό στόχο. Ενώ ο στόχος αναφέρεται στις συνεργασίες επιχειρήσεων και φορέων έρευνας/ καινοτομίας, ο δείκτης που προτείνεται αφορά σε επιχειρηματικές δαπάνες. β) Ο ειδικός στόχος ταυτίζεται με τον προηγούμενο ειδικό στόχο στην επενδυτική προτεραιότητα 1β και άρα θα μπορούσε η Περιφέρεια να μειώσει τους ειδικούς της στόχους (εξ ου και η κατηγορία Γ). Το γεγονός αυτό αναδεικνύεται και από την χρήση του ίδιου δείκτη αποτελέσματος και από τη διατύπωση των ίδιων ενδεικτικών δράσεων στους δύο ειδικούς στόχους. Και για τους δύο ειδικούς στόχους θα πρέπει να ληφθούν υπόψη τα ακόλουθα: Αν υποτεθεί ότι ο ειδικός στόχος της Περιφέρειας είναι να αυξηθούν οι δαπάνες των επιχειρήσεων για έρευνα/ καινοτομία μέσα από δράσεις π.χ. συνεργασίας (περίπτωση κατά την οποία σωστά χρησιμοποιείται από το ΠΕΠ ο δείκτης εκροής «επιχειρήσεις που συνεργάζονται με ερευνητικά ινστιτούτα» - δείκτης SFC ERDF-CO026), τότε θα ήταν πιο λογικό το πρώτο μέρος του δείκτη (Αύξηση των επιχειρηματικών δαπανών για τεχνολογική καινοτομία) να αποτελέσει τον ειδικό στόχο της Περιφέρειας και να χρησιμοποιηθεί ως δείκτης το «% του κύκλου εργασιών των επιχειρήσεων για επενδύσεις σε τεχνολογική 6
καινοτομία στο σύνολο των επιχειρηματικών δαπανών» (εφόσον ο δείκτης ικανοποιεί και τα κριτήρια ποιότητας). Τέλος θα πρέπει να επισημανθεί ότι η «αύξηση» ή η «μείωση» θα πρέπει να εμφανίζεται στη διατύπωση των στόχων και όχι των δεικτών. Παραδείγματα Θεματικού Στόχου 3 Επενδυτική Προτεραιότητα 3α) Ειδικός στόχος: Προαγωγή της επιχειρηματικότητας, ιδίως με τη διευκόλυνση της οικονομικής αξιοποίησης νέων ιδεών και ενίσχυσης της δημιουργίας νέων επιχειρήσεων, μεταξύ άλλων και μέσω θερμοκοιτίδων επιχειρήσεων Αύξηση του αριθμού των επιχειρήσεων σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας (Στρατηγική RIS) Δείκτης αποτελέσματος: Αύξηση των επενδύσεων πάγιου κεφαλαίου στην μεταποίηση Ενδεικτικές Δράσεις 1. Στήριξη της Επιχειρηματικότητας (Smart Business Center): δημιουργία pre-incubators και υποστήριξη της εκκόλαψης νέων επιχειρηματικών σχημάτων. 2. Ανάπτυξη μηχανισμού και πιστοποιημένων «διευκολυντών» (facilitators) προαγωγής της δικτύωσης (networking) επιχειρήσεων και διάδοσης αξιοποίησης ιδεών με στόχο τη δημιουργία βιώσιμων συνεργασιών (clustering). 3. Προώθηση «φυτώριων εταιρικής επιχειρηματικότητας» για την παραγωγική / εμπορική αξιοποίηση καινοτομικών ιδεών με μία ή περισσότερες από τις παρακάτω μορφές: - Ανάπτυξη και εμπορική διάθεση νέων προϊόντων ή υπηρεσιών, σε υφιστάμενες ή/και σε νέες αγορές - Επέκταση/διαφοροποίηση των προϊόντων ή των υπηρεσιών τους, - Βελτίωση της παραγωγικής διαδικασίας ή της διαδικασίας παροχής υπηρεσιών που εφαρμόζουν οι ΜΜΕ - Ενίσχυση συνεργασιών και παραγωγικών συμπράξεων μεταξύ επιχειρήσεων σε κλάδους-τομείς που συγκροτούν αλυσίδες αξίας, μεταξύ «κλαδικών οικο-συστημάτων» υψηλής προστιθέμενης αξίας. 4. Αναβάθμιση συμπλήρωση και βελτίωση των ενημερωτικών και καθοδηγητικών υπηρεσιών, εργαλείων και συστημάτων που παρέχονται από συλλογικούς / επαγγελματικούς Φορείς της Περιφέρειας, καθώς και από νέα εξειδικευμένα συνεργατικά σχήματα, προς τις ΜΜΕ. Σύμφωνα με την προτεινόμενη κατηγοριοποίηση των ειδικών στόχων, το ανωτέρω παράδειγμα εμπίπτει στην Κατηγορία ΣΤ. 7
Συγκεκριμένα, ο ειδικός στόχος είναι ορθά διατυπωμένος. Ωστόσο, θεωρείται σκόπιμο να γίνει αναφορά σε ΜΜΕ και όχι γενικά σε επιχειρήσεις, δεδομένου ότι στο πλαίσιο του ΘΣ3 μπορούν να χρηματοδοτηθούν μόνο ΜΜΕ και όχι μεγάλες επιχειρήσεις. Η σύνδεση του ειδικού στόχου με τον προτεινόμενο δείκτη αποτελέσματος δεν είναι απόλυτα προφανής. Ο ειδικός στόχος αναφέρεται γενικά σε τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας με βάση τη στρατηγική RIS, ενώ ο δείκτης αποτελέσματος εστιάζει μόνο στη μεταποίηση. Επιπλέον, σχετικά με τις προτεινόμενες ενδεικτικές δράσεις, διαπιστώνεται ότι ορισμένες από αυτές, όπως οι 1, 2 και 4 ανωτέρω συνάδουν κυρίως με την επενδυτική προτεραιότητα 3γ) (Στήριξη της δημιουργίας και της επέκτασης προηγμένων ικανοτήτων για την ανάπτυξη προϊόντων και υπηρεσιών). Επενδυτική Προτεραιότητα 3β) Ειδικός στόχος 1: Ειδικός στόχος 2 Ειδικός στόχος 3 Ειδικός στόχος 4 Ενδεικτικές Δράσεις Ανάπτυξη και εφαρμογή νέων επιχειρηματικών μοντέλων για ΜΜΕ, ιδίως σε σχέση με τη διεθνοποίηση Μετασχηματισμός της μεταποιητικής παραγωγικής βάσης της οικονομίας της περιφέρειας προς νέα ή διαφοροποιημένα διεθνώς ανταγωνιστικά προϊόντα υψηλής προστιθέμενης αξίας, µε ποιότητα, περιβαλλοντική ευαισθησία, και ενσωμάτωση γνώσης και καινοτομίας Αύξηση των εξαγωγών της περιφέρειας Ανάπτυξη / διεύρυνση των συνεργασιών μεταξύ των επιχειρήσεων της περιφέρειας Εκμετάλλευση συνεργειών επιχειρήσεων (clustering) και δημιουργία δικτύων (networking) 1. Ενίσχυση δράσεων εξωστρέφειας και διασυνοριακής συνεργασίας επιχειρήσεων 2. Ενίσχυση ανάπτυξης νέων προϊόντων ή διαφοροποίηση προϊόντων µε έμφαση στην ποιοτική αναβάθμιση, την τυποποίηση και την πιστοποίηση των προϊόντων και επιχειρήσεων 3. Ενίσχυση επιχειρήσεων και συστάδων επιχειρήσεων με εξωστρεφή προσανατολισμό με έμφαση στα τοπικά προϊόντα και τις υπηρεσίες 4. Ενίσχυση οργανωμένων δράσεων για την πιστοποίηση προϊόντων μέσω φορέων (ινστιτούτα, σύλλογοι, ΝΠΔΔ κ.λπ.) με έμφαση στους τομείς προτεραιότητας 5. Ενίσχυση υφιστάμενων και υπό ίδρυση επιχειρήσεων για δημιουργία συνεργατικών σχημάτων (clusters) καθώς και για ανάπτυξη έρευνας και καινοτομίας (συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και πανεπιστημιακών ιδρυμάτων ερευνητικών φορέων) Σύμφωνα με την προτεινόμενη κατηγοριοποίηση των ειδικών στόχων, το ανωτέρω παράδειγμα αφορά συνδυασμό Κατηγοριών, και συγκεκριμένα εμπίπτει στις Κατηγορίες Β, Γ και Ε. Κατά την εξέταση των παραπάνω, διαπιστώνονται τα ακόλουθα: 8
Κατ αρχήν, σε μία επενδυτική προτεραιότητα αντιστοιχούν πολλοί ειδικοί στόχοι, ο αριθμός των οποίων δεν τεκμηριώνεται ούτε από τα αναμενόμενα αποτελέσματα ούτε από τον προτεινόμενο προϋπολογισμό, ύψους περίπου 9εκατ.. Από την περιγραφή των ειδικών στόχων και των αναμενόμενων αποτελεσμάτων συνάγεται ότι αυτοί δεν συνάδουν με την Επενδυτική προτεραιότητα 3β). Σημειώνεται ότι η Επενδυτική προτεραιότητα 3β) αφορά την ανάπτυξη και εφαρμογή νέων επιχειρηματικών μοντέλων για ΜΜΕ, ιδίως σε σχέση με τη διεθνοποίηση 1 και διαφοροποιείται σαφώς από την Επενδυτική προτεραιότητα δ) που αφορά τη στήριξη της ικανότητας των ΜΜΕ να αναπτύσσονται σε περιφερειακές, εθνικές και διεθνείς αγορές, και να συμμετέχουν σε διαδικασίες καινοτομίας. Ως προς τον 1 ο Ειδικό Στόχο, η διατύπωση είναι πολύ αναλυτική, υπεισέρχεται σε συγκεκριμένες αναφορές στα μέσα που θα χρησιμοποιηθούν για την επίτευξη του στόχου, χωρίς να είναι ευδιάκριτος ο βασικός στόχος και η αλλαγή που επιδιώκεται για τις επιχειρήσεις του μεταποιητικού τομέα. Ως προς τον 2 ο Ειδικό Στόχο, είναι σαφές ότι αυτός αφορά τη βελτίωση των δεικτών εξωστρέφειας των επιχειρήσεων της Χ Περιφέρειας και ως εκ τούτου, θα έπρεπε να προβλεφθεί στην Επενδυτική Προτεραιότητα 3δ). Με τον 3 ο Ειδικό Στόχο, επιδιώκεται «η βελτίωση των οριζόντιων και κάθετων συνεργειών μεταξύ επιχειρήσεων εντός του ίδιου κλάδου ή και διαφορετικών κλάδων για τη σύναψη επιχειρηματικών σχέσεων, οικονομιών κλίμακας, αμφίδρομη ενημέρωση και μεταφορά τεχνογνωσίας και προώθηση κοινών συμφερόντων». Απαιτείται αποσαφήνιση του στόχου και της αλλαγής που επιδιώκεται. Ο 4ος Ειδικός Στόχος ο οποίος αφορά την «Εκμετάλλευση συνεργειών επιχειρήσεων (clustering) και δημιουργία δικτύων (networking)» φαίνεται να συμπίπτει με ακριβώς παρόμοιο στόχο που προβλέπεται στο πλαίσιο της επενδυτικής προτεραιότητας 3 α). Επιπλέον, καμία από τις προτεινόμενες δράσεις δε συνάδει με την επιλογή της συγκεκριμένης επενδυτικής προτεραιότητας. Σε γενικές γραμμές, διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει συνάφεια και αλληλουχία μεταξύ της επενδυτικής προτεραιότητας, της διατύπωσης των ειδικών στόχων, των αναμενόμενων αποτελεσμάτων και των ειδικών στόχων. Παραδείγματα Θεματικού Στόχου 7 Επενδυτική Προτεραιότητα 7β) Ειδικός στόχος: Ενίσχυση περιφερειακής κινητικότητας μέσω της σύνδεσης δευτερευόντων και τριτευόντων κόμβων με τις υποδομές ΔΕΔ-Μ περιλαμβανομένων των διατροπικών κόμβων. Ενίσχυση της περιφερειακής κινητικότητας και βελτίωση της συνδεσιμότητας νησιωτικών και απομακρυσμένων περιοχών μέσω α) αναβάθμισης λιμένων και αεροδρομίων νησιωτικών περιοχών με ταυτόχρονη μέριμνα για την ενίσχυση του τουρισμού και β) ανάπτυξης/αναβάθμισης οδικών συνδέσεων απομακρυσμένων περιοχών με τους 1 Σχετικές οδηγίες παρέχονται στο Θεματικό Δελτίο για τον ΘΣ3 στην ιστοσελίδα http://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docgener/informat/2014/thematic_guidance_fiche_sme_competiti veness.pdf 9
Δείκτης αποτελέσματος: Πηγή κόμβους του ΔΕΔ-Μ. Α1 Μείωση Χρονοαπόστασης. ΟΠΣ Στο παράδειγμα αυτό ο ειδικός στόχος κατατάσσεται στην κατηγορία Δ διότι είναι αρκετά ευρύς και εξειδικεύεται σε σχέση με την επενδυτική προτεραιότητα μόνο ως προς το σκέλος που αναφέρεται στην βελτίωση της συνδεσιμότητας νησιωτικών και απομακρυσμένων περιοχών. Η αναφορά στα α και β που επί της ουσίας αποτελούν τα μέσα με τα οποία θα επιτευχθεί ο στόχος αυτός δεν είναι απαραίτητη δεδομένου ότι αυτά μπορούν να περιγραφούν στις ενδεικτικές δράσεις. Κατά συνέπεια ο ειδικός στόχος χρειάζεται αναδιατύπωση με απαλοιφή των μέσων που θα επιτευχθεί και καλύτερη περιγραφή του, στην κατεύθυνση του τι είναι επιθυμητό να επιτευχθεί με τις παρεμβάσεις αυτές (βελτίωση συνδεσιμότητας κάποιων περιοχών της Περιφέρειας, αύξηση επιβατικής κίνησης, κ.ο.κ.) και ανάλογα με την κρίση του φορέα Προγραμματισμού, σε ποιες νησιωτικές περιοχές της χώρας. Από τους δείκτες αποτελέσματος που έχουν επιλεγεί, προκύπτει ότι για να είναι καλύτερη η σύνδεση των δεικτών αυτών με τον Ε.Σ προτείνεται να αναφέρεται ως στόχος η βελτίωση της συνδεσιμότητας. Σε κάθε περίπτωση η τελική επιλογή των δεικτών αποτελέσματος είναι συνάρτηση της ορθής διατύπωσης του ειδικού στόχου. Τέλος πρέπει να επισημανθεί ότι στην πηγή των δεικτών αποτελέσματος δεν πρέπει να αναγράφεται το ΟΠΣ, δεδομένου ότι στους δείκτες αποτελέσματος αποτυπώνονται συνολικά στοιχεία και όχι μόνο αυτά που αφορούν στις συγχρηματοδοτούμενες πράξεις. Επενδυτική Προτεραιότητα 7β) Ειδικός στόχος: Δείκτης αποτελέσματος: - Ενίσχυση περιφερειακής κινητικότητας μέσω της σύνδεσης δευτερευόντων και τριτευόντων κόμβων με τις υποδομές ΔΕΔ-Μ περιλαμβανομένων των διατροπικών κόμβων. 10.1: Ενίσχυση της ενδοπεριφερειακής κινητικότητας και άρση της απομόνωσης Το παραπάνω παράδειγμα κατατάσσεται και αυτό στην κατηγορία Δ γιατί είναι προφανές ότι με τον τρόπο με τον οποίο έχει περιγραφεί ο ειδικός στόχος επί της ουσίας ταυτίζεται με την επενδυτική προτεραιότητα. Απαιτείται ο ειδικός στόχος να είναι έτσι διατυπωμένος ώστε να εκφράζει τι επιδιώκεται με τις παρεμβάσεις που προγραμματίζονται στην Περιφέρεια. (Βελτίωση προσβασιμότητας σε συγκεκριμένες τουριστικές ή μη περιοχές, Ενίσχυση ασφάλειας στο περιφερειακό δίκτυο, Βελτίωση συνδεσιμότητας λιμανιού με την ενδοχώρα κ.ο.κ). Συνεπώς είναι απαραίτητη η αναδιατύπωση του ειδικού στόχου. Επισημαίνεται ότι η ορθή διατύπωση του ειδικού στόχου θα συμβάλλει και στην κατάλληλη επιλογή του δείκτη αποτελέσματος που στο συγκεκριμένο παράδειγμα δεν έχει επιλεγεί. 10
Επενδυτική Προτεραιότητα 7γ) Ανάπτυξη και βελτίωση συστημάτων μεταφοράς φιλικών προς το περιβάλλον (συμπεριλαμβανομένων των συστημάτων χαμηλού θορύβου) και των συστημάτων χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, συμπεριλαμβανομένων και των οδών εσωτερικής ναυσιπλοΐας και των θαλάσσιων μεταφορών, των λιμένων, των πολυτροπικών συνδέσεων και των υποδομών αερολιμένων, με σκοπό την προαγωγή μίας βιώσιμης περιφερειακής και τοπικής κινητικότητας Ειδικός στόχος: Επέκταση των βιώσιμων και οικολογικών αστικών μεταφορών (μέσων σταθερής τροχιάς) στην Αττική Δείκτης αποτελέσματος: Πρόσθετος πληθυσμός που εξυπηρετείται από μέσα σταθερής τροχιάς Στο ανωτέρω παράδειγμα ο ειδικός στόχος κατατάσσεται στην κατηγορία Α διότι είναι με σαφήνεια διατυπωμένος στην κατεύθυνση του τι επιδιώκεται να επιτευχθεί (να ενισχυθούν οι βιώσιμες οικολογικές μεταφορές στην Περιφέρεια). Ο δείκτης αποτελέσματος που έχει επιλεγεί βρίσκεται σε άμεση συνέργεια με τον ειδικό στόχο και το παράδειγμα αποτελεί καλή πρακτική. 11
3. ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΠΙΔΟΣΕΩΝ (Π.Ε.) ΣΤΑ ΕΠ/ΠΕΠ Το κεφάλαιο που ακολουθεί βασίζεται στα ακόλουθα έγγραφα αναφοράς: Τον Κανονισμό ΕΕ 1303/2013 με τη σχετική νομική βάση που αφορά στα άρθρα 20,21, 22,27 και 96 καθώς και το Παράρτημα II σχετικά με τη μέθοδο εφαρμογής του Π.Ε. Τον Εκτελεστικό Κανονισμό 215/2014 με τη σχετική νομική βάση που αφορά στα άρθρα 4,5,6 και 7 σχετικά με τον καθορισμό οροσήμων και στόχων στο Π.Ε και την αξιολόγηση της επίδοσής τους. Τον κατ εξουσιοδότηση Κανονισμό 480/2014 για τα κριτήρια που αφορούν τις Δημοσιονομικές Διορθώσεις στο Π.Ε. Το Τεχνικό Κείμενο Οδηγιών για το Π.Ε. (Guidance Fiche for the Performance Framework, Τελική Έκδοση, Μάϊος 2014). 3.1 ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ ΕΠΙΔΟΣEΩΝ (Π.Ε.) 3.1.1 Εξέταση του Π.Ε. και τύποι Δεικτών Το Π.Ε. αποτελεί ένα εργαλείο, το οποίο σχετίζεται με την αποτίμηση της αποδοτικής εφαρμογής των Προγραμμάτων που συγχρηματοδοτούνται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) και περιλαμβάνεται σε όλα τα Προγράμματα πλην των Προγραμμάτων και των Αξόνων Προτεραιότητας που αφορούν την Τεχνική Βοήθεια και των Προγραμμάτων που αφορούν αποκλειστικά μέσα χρηματοδοτικής τεχνικής σύμφωνα με το άρθρο 39 (Παράρτημα ΙΙ (1) Καν. 1303/2013). Aποτελείται από δείκτες τεσσάρων (4) διαφορετικών τύπων που τίθενται στο επίπεδο του Άξονα Προτεραιότητας Ε.Π. ή της Προτεραιότητας Ε.Ε., οι οποίοι ελέγχονται για την πρόοδο σχετικά με την επίτευξή τους σε συγκεκριμένες χρονικές στιγμές. Ο έλεγχος για την επίτευξη των δεικτών γίνεται δυο φορές κατά τη διάρκεια της προγραμματικής περιόδου 2014-2020: το 2019, μέσω των στοιχείων της Ετήσιας Έκθεσης, στην οποία περιλαμβάνεται η υλοποίηση έως 31/12/2018 και εξετάζεται η επίτευξη των οροσήμων που αποτελούν τους ενδιάμεσους στόχους που τίθενται για το 2018. το 2024, μέσω των στοιχείων της Τελικής Έκθεσης Εφαρμογής για το Ευρωπαϊκό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης (ΕΓΤΑΑ) και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Θάλασσας και Αλιείας (ΕΤΘΑ), και το 2025 για τα λοιπά ΕΔΕΤ, στην οποία περιλαμβάνεται η υλοποίηση έως τις 31/12/2023 και εξετάζεται η επίτευξη των στόχων που τίθενται για το 2023. Οι τύποι των δεικτών που χρησιμοποιούνται στο Π.Ε. είναι : 1. Δείκτες εκροών (output indicators), 2. Βασικά στάδια υλοποίησης (key implementation steps), 3. Οικονομικοί δείκτες (financial indicators), 4. Δείκτες αποτελέσματος (result indicators). Οι ανωτέρω δείκτες τίθενται στο επίπεδο του Άξονα Προτεραιότητας των Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (Ε.Π.) που συγχρηματοδοτούνται από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ) συμπεριλαμβανομένου και του Στόχου Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΕΣ), το Ταμείο Συνοχής (Τ.Σ.) και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) ή της Προτεραιότητας Ε.Ε. για το ΕΓΤΑΑ και το ΕΤΘΑ. 12
3.1.2 Τύποι δεικτών ανά Ταμείο και Άξονα Προτεραιότητας/ Προτεραιότητα Για τη διαμόρφωση του Π.Ε. των Προγραμμάτων, που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΤΠΑ, το Τ.Σ., το ΕΓΤΑΑ και το ΕΤΘΑ χρησιμοποιούνται δείκτες εκροών και οικονομικοί δείκτες. Επίσης, μπορούν να χρησιμοποιηθούν οι δείκτες που αφορούν τα βασικά στάδια εφαρμογής, όπου αυτό απαιτείται. Για τη διαμόρφωση του Π.Ε. των Προγραμμάτων, που συγχρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ, χρησιμοποιούνται δείκτες εκροών και οικονομικοί δείκτες, όπως και δείκτες που αφορούν τα βασικά στάδια εφαρμογής, όπου αυτό απαιτείται. Για το ΕΚΤ και την Πρωτοβουλία για την Απασχόληση των Νέων (ΠΑΝ) μπορούν να χρησιμοποιηθούν και δείκτες αποτελέσματος, αλλά μόνο οι άμεσοι δείκτες. Για να γίνει η επιλογή των δεικτών που θα περιληφθούν στο Π.Ε. πρέπει: Να έχει προσδιορισθεί σαφώς η λογική της παρέμβασης και να έχουν επιλεγεί οι ειδικοί στόχοι. Να έχουν προσδιοριστεί οι δείκτες εκροών και αποτελεσμάτων που περιλαμβάνονται στο Ε.Π. Η επιλογή των δεικτών που θα χρησιμοποιηθούν στο Π.Ε. κάθε Άξονα Προτεραιότητας / Προτεραιότητα πρέπει να γίνει λαμβάνοντας υπόψη τα παρακάτω: Δείκτες Εκροών : Υποχρεωτικοί δείκτες Επιλέγονται από το πλέγμα των δεικτών του Ε.Π. Βασικά Στάδια Υλοποίησης : Προαιρετικοί δείκτες που αφορούν μόνο το Π.Ε. Οικονομικός δείκτης : Υποχρεωτικός δείκτης που αφορά μόνο το Π.Ε. Δείκτες Αποτελέσματος : Προαιρετικοί δείκτες Επιλέγονται από το πλέγμα των δεικτών του Ε.Π. Για όλα τα ΕΔΕΤ (εκτός από το ΕΚΤ και την ΠΑΝ), δεν συστήνεται η χρήση δεικτών αποτελέσματος στο Π.Ε. 3.1.3 Πολυταμειακοί ή Πολυπεριφερειακοί Άξονες Όταν ένας Άξονας Προτεραιότητας χρηματοδοτείται από περισσότερα του ενός Ταμεία (πολυταμειακός), οι δείκτες στο Π.Ε. απαιτείται να είναι στοχοθετημένοι και να παρακολουθούνται διακριτά ανά Ταμείο (Άρθρο 7(1) του Εκτελεστικού Κανονισμού 215/2014). Οι δείκτες για την ΠΑΝ θα πρέπει, επίσης, να στοχοθετούνται και να παρακολουθούνται διακριτά στο Π.Ε., εφόσον έχει προγραμματισθεί να αποτελέσει (η ΠΑΝ) μέρος ενός ή περισσοτέρων αξόνων προτεραιότητας (άρθρο 18 (γ) του 1304/2013). Για το ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ στο Π.Ε. απαιτείται να περιλαμβάνονται δείκτες οι οποίοι πρέπει είναι στοχοθετημένοι και να παρακολουθούνται διακριτά και ανά κατηγορία Περιφέρειας. Η αντιπροσωπευτικότητα των δεικτών εκροών και των βασικών σταδίων υλοποίησης (> του 50% των πόρων του Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα) και η επίτευξη των οροσήμων και των στόχων αξιολογούνται ανεξάρτητα για κάθε Ταμείο στο ΤΣ, το ΕΤΘΑ και το ΕΓΤΑΑ μέσα στον Άξονα Προτεραιότητας ή την Προτεραιότητα και ανά Ταμείο και Κατηγορία Περιφέρειας στο ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ (Άρθρο 7, (3) του Εκτελεστικού Κανονισμού 215/2014). Η κατανομή του Αποθεματικού Επίδοσης (Α.Ε.), (Άρθρο 22 (1) του 1304/2013), η αναστολή των πληρωμών (στην περίπτωση μη επίτευξης των ορόσημων του 2018) και οι 13
δημοσιονομικές διορθώσεις (στην περίπτωση μη επίτευξης των στόχων του 2023) εφαρμόζονται διακριτά για κάθε Ταμείο (και κατηγορία Περιφέρειας στο ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ) μέσα στον Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα. Ξεχωριστά αξιολογείται και η ΠΑΝ. Επομένως : Τα 13 ΠΕΠ στοχοθετούν στο Π.Ε. ανά Ταμείο (ΕΤΠΑ και ΕΚΤ) Το Ε.Π. ΕΠΑΝΕΚ και το Ε.Π. Μεταρρύθμιση του Διοικητικού Τομέα στοχοθετούν στο Π.Ε. ανά Ταμείο (ΕΤΠΑ και ΕΚΤ) και κατηγορία Περιφέρειας Το Ε.Π. Ανάπτυξη Ανθρώπινου Δυναμικού, Εκπαίδευση και Δια Βίου Μάθηση στοχοθετεί στο Π.Ε. για το ΕΚΤ και ανά κατηγορία Περιφέρειας. Επίσης, στοχοθετεί ξεχωριστά για την ΠΑΝ Το Ε.Π. Υποδομές Μεταφορών, Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη στοχοθετεί στο Π.Ε. για το ΕΤΠΑ και ανά κατηγορία Περιφέρειας. Στο Τ.Σ. στοχοθετεί συνολικά για τη χώρα χωρίς διάκριση ανά κατηγορία περιφέρειας Το Πρόγραμμα Αγροτική Ανάπτυξη και το Ε.Π. Αλιεία και Θάλασσα στοχοθετούν στο Π.Ε. συνολικά για τη χώρα χωρίς διάκριση ανά κατηγορία περιφέρειας, στο ΕΓΤΑΑ και το ΕΤΘΑ αντίστοιχα Το Ε.Π. Τεχνική Βοήθεια δεν έχει Π.Ε. 3.1.4 Βασικές κατευθύνσεις για το περιεχόμενο των δεικτών 3.1.4.1 Δείκτες εκροών Οι δείκτες εκροών αποτελούν κύριους δείκτες που πρέπει να περιλαμβάνονται στο Π.Ε. Οι δείκτες αυτοί επιλέγονται από τις αρμόδιες υπηρεσίες που σχεδιάζουν τα Προγράμματα μόνο μέσα από το πλέγμα δεικτών εκροών που έχουν ήδη επιλεγεί στο πλαίσιο του Προγράμματος. Οι δείκτες εκροών πρέπει να έχουν ποσοτικοποιημένη τιμή στα ορόσημα του 2018 και τους στόχους του 2023. Κύρια πηγή για την επιλογή των δεικτών εκροών του Π.Ε., αποτελεί το σύνολο των κοινών δεικτών που περιέχονται στα Παραρτήματα των Κανονισμών των Ταμείων και το Κοινό Σύστημα Παρακολούθησης και Αξιολόγησης για το ΕΓΤΑΑ (pre-defined CMES output indicators Annex IV). Για το ΕΤΘΑ οι κοινοί δείκτες που μπορούν να επιλεγούν για το Π.Ε. αποτυπώνονται στο Έγγραφο Οδηγιών σχετικά με τους Κοινούς Δείκτες στο ΕΤΘΑ (έκδοση 2-23/2/2014). Αν οι υπηρεσίες που θα σχεδιάσουν τα Προγράμματα εκτιμήσουν ότι οι κοινοί δείκτες εκροών δεν καλύπτουν τις απαιτήσεις του σχεδιασμού του Π.Ε. και έχουν επιλέξει στο Ε.Π. την υιοθέτηση και ειδικών δεικτών εκροών (output specific indicators), μπορούν να χρησιμοποιήσουν στο Π.Ε. και ειδικούς δείκτες εκροών. Έτσι, για το ΕΤΠΑ (συμπεριλαμβανομένου του στόχου ΕΕΣ), το ΕΚΤ (και την ΠΑΝ) και το ΤΣ οποιοσδήποτε δείκτης εκροών (κοινός ή ειδικός) που περιλαμβάνεται σε έναν Άξονα Προτεραιότητας, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σαν δείκτης εκροών για το Π.Ε. Για το ΕΤΘΑ μόνο οι κοινοί δείκτες εκροών που συνδέονται με τα Μέτρα και περιλαμβάνονται στο Ε.Π. μπορούν να χρησιμοποιηθούν για το Π.Ε. Για το ΕΓΤΑΑ οι αρμόδιες υπηρεσίες που θα σχεδιάσουν το Ε.Π. μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους προκαθορισμένους δείκτες εκροών που αναφέρονται στο Παράρτημα IV ( μέρος 5) του σχεδίου του Εκτελεστικού Κανονισμού για το ΕΓΤΑΑ ή να αντικαταστήσουν ή να συμπληρώσουν αυτούς τους δείκτες εκροών με άλλους δείκτες εκροών που πρέπει να ορίζονται στο Ε.Π. Οι δείκτες εκροών που περιλαμβάνονται στο Π.Ε., και σχετίζονται με τις επιλεχθείσες πράξεις, θα πρέπει να αποτυπώνουν την πλειοψηφία των πόρων (>του 50%) που 14
κατανέμονται στον Άξονα Προτεραιότητας / Προτεραιότητα. Στην περίπτωση που χρησιμοποιούνται εκτός από τους δείκτες εκροών και τα βασικά στάδια εφαρμογής θα πρέπει μέσω αυτών (δεικτών εκροών και βασικών βημάτων εφαρμογής) να αποτυπώνεται η πλειοψηφία των πόρων (>του 50%) που κατανέμονται στον Άξονα Προτεραιότητας /Προτεραιότητα (Άρθρο 5 (1) του Εκτελεστικού Κανονισμού 215/2014). Εντούτοις, ο αριθμός των επιλεγέντων δεικτών εκροών ανά Άξονα Προτεραιότητας / Προτεραιότητας πρέπει να είναι μικρός, αντανακλώντας τη συγκέντρωση των πόρων. Επίσης, όσο μεγαλύτερος είναι ο αριθμός των δεικτών εκροών, τόσο μεγαλώνει ο κίνδυνος για μη επίτευξη των σχετικών οροσήμων του 2018 και των στόχων του 2023. Το ορόσημο του 2018 και ο στόχος του 2023 για ένα δείκτη εκροών αναφέρεται σε πράξεις για τις οποίες οι ενέργειες που οδηγούν σε εκροές έχουν ολοκληρωθεί πλήρως, αλλά για τις οποίες δεν έχουν κατ ανάγκη ολοκληρωθεί όλες οι πληρωμές (fully implemented operations, Άρθρο 5 (3) του Εκτελεστικού Κανονισμού 213/2014). Αφορούν πρακτικά πράξεις που έχουν ολοκληρώσει το φυσικό τους αντικείμενο και παράγουν εκροές, χωρίς να έχουν απαραίτητα ολοκληρωθεί οι σχετικές πληρωμές. Το φυσικό αντικείμενο θα πρέπει να πιστοποιείται ότι ολοκληρώθηκε και για το ζήτημα αυτό θα υπάρξει σχετική μέριμνα στο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου (ΣΔΕ). Εξαίρεση αποτελούν : Α. Οι δείκτες που σχετίζονται με πράξεις που χρηματοδοτούνται από το ΕΚΤ και την ΠΑΝ, όπου οι δείκτες εκροών αφορούν στόχους για μερικώς εκτελεσθείσες πράξεις 2 (Άρθρο 5 (3) του Εκτελεστικού Κανονισμού 215/2014), σύμφωνα με τα άρθρα 5 (3) και 19 (3) του Κανονισμού 1304/2013. Β. Οι δείκτες που σχετίζονται με πράξεις που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΑΑ για τα Μέτρα που αφορούν τα άρθρα 16 (Συστήματα ποιότητας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων), 19 (1) (c ) (Ενισχύσεις σε γεωργούς που είναι επιλέξιμοι για να συμμετέχουν στο καθεστώς για τους γεωργούς μικρών εκμεταλλεύσεων που μεταβιβάζουν οριστικά την εκμετάλλευσή τους σε άλλο γεωργό), 21 (1)(a) (Στήριξη για τη διάσωση και τη δημιουργία δασικών εκτάσεων) και 21 (1)(b) (Στήριξη για την εγκατάσταση γεωργοδασοκομικών συστημάτων), 27 (Σύσταση ομάδων και οργανώσεων παραγωγών), 28 (Ενισχύσεις για τη γεωργία, το περιβάλλον και το κλίμα), 29 (Βιολογική γεωργία), 30 (Ενισχύσεις στο πλαίσιο του Natura 2000 και της οδηγίας πλαισίου για τα νερά), 31 (Ενισχύσεις περιοχών που αντιμετωπίζουν φυσικά ή άλλα μειονεκτήματα), 33 (Καλή μεταχείριση των ζώων), 34 (Δασοπεριβαλλοντικές και κλιματικές υπηρεσίες και διατήρηση των δασών), όπου οι δείκτες εκροών αφορούν στόχους για μερικώς εκτελεσθείσες πράξεις. Για τις πράξεις που περιλαμβάνονται στα λοιπά Μέτρα που χρηματοδοτούνται από το ΕΓΤΑΑ, οι δείκτες εκροών στοχοθετούνται λαμβάνοντας υπόψη πλήρως ολοκληρωμένες πράξεις 3, κατά την έννοια του άρθρου 2 (14) του Κανονισμού 1303/2013. 3.1.4.2 Οικονομικοί Δείκτες Οι οικονομικοί δείκτες αποτελούν κύριους δείκτες που πρέπει να περιλαμβάνονται στο Π.Ε. Για κάθε Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα πρέπει να υπάρχει ένας οικονομικός δείκτης. 2 Μερικώς εκτελεσθείσα πράξη (partially implemented operation) για το ΕΚΤ είναι η πράξη της οποίας η υλοποίηση έχει ξεκινήσει, αλλά δεν έχει ακόμα ολοκληρωθεί. Π.χ. έχει ξεκινήσει ένα πρόγραμμα κατάρτισης το οποίο υλοποιείται ακόμα και οι συμμετέχοντες συνεχίζουν να ωφελούνται από αυτό. 3 Πλήρως ολοκληρωμένη πράξη είναι η πράξη η οποία έχει ολοκληρωθεί φυσικά ή εφαρμοσθεί πλήρως, έχουν γίνει όλες οι σχετικές πληρωμές από τους δικαιούχους και οι αντιστοιχούσα δημόσια συμμετοχή έχει πληρωθεί στους δικαιούχους. 15
Για όλα τα Ταμεία, εκτός του ΕΓΤΑΑ, τα ορόσημα και οι στόχοι για ένα οικονομικό δείκτη σχετίζονται με το συνολικό ποσό των επιλέξιμων δαπανών (eligible expenditure) που εισάγονται στο λογιστικό σύστημα (accounting system) της Αρχής Πιστοποίησης και έχουν πιστοποιηθεί από την Αρχή αυτή (Άρθρο 5 (2) του Εκτελεστικού Κανονισμού 215/2014). Για το ΕΓΤΑΑ τα ορόσημα και οι στόχοι για ένα οικονομικό δείκτη σχετίζονται με την πραγματοποιηθείσα συνολική δημόσια δαπάνη (realized total public expenditure) που εισάγεται μέσα στο κοινό σύστημα παρακολούθησης και αξιολόγησης (Άρθρο 5 (2) του Εκτελεστικού Κανονισμού 215/2014) και αντιστοιχεί είτε σε πλήρως ολοκληρωμένες πράξεις για τις οποίες έχουν γίνει οι τελικές πληρωμές στους δικαιούχους, είτε έχουν γίνει ετήσιες πληρωμές στους δικαιούχους (για τα μέτρα που υλοποιούνται σύμφωνα με τα άρθρα 16, 19 (1)(c), 21 (1)(a)(b), 27,28, 29, 30, 31, 33, 34 του Κανονισμού 1305/2013). Για κάθε Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα προβλέπεται ένας οικονομικός δείκτης που μετράει Πιστοποιημένες Δαπάνες για το ορόσημο του 2018 και τον στόχο του 2023. Ο δείκτης μπορεί να περιγραφεί ως Ποσό Πιστοποιημένων Δαπανών (σε ). Οι Άξονες της Τεχνικής Βοήθειας δεν συμμετέχουν στο Π.Ε. και έτσι δεν ορίζεται για αυτούς οικονομικός δείκτη. Για τα ορόσημα του 2018 : Το άθροισμα των ποσών που έχουν ορισθεί σαν ορόσημο για κάθε Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα δεν μπορεί να είναι χαμηλότερο από το ποσό που αντιστοιχεί στο Ν+3 του Προγράμματος το 2018 (αφορά τα έτη 2014 και 2015). Το Ποσό του Ν+3 δεν περιλαμβάνει το Ποσό του Αποθεματικού Επίδοσης. Δηλαδή, από τον Πίνακα 17 του Υποδείγματος (Template) του Ε.Π. όπου αποτυπώνονται οι ετήσιες κατανομές της κοινοτικής συνδρομής, λαμβάνουμε υπόψη η στήλη: Κύρια κατανομή. Για το ΕΤΘΑ από τον Πίνακα που περιλαμβάνεται στο κεφ. 8.1 : Συνολική συνδρομή του ΕΤΘΑ που προβλέπεται σε ετήσια βάση σε του Υποδείγματος (Template) του Ε.Π., λαμβάνεται υπόψη η στήλη: Κύρια κατανομή ΕΤΘΑ. Για το ΕΓΤΑΑ από τον Πίνακα 10.1 Ετήσια προγραμματιζόμενη κοινοτική συνδρομή σε που προβλέπεται στο Σχέδιο Εγγράφου Εργασίας με τις τεχνικές Οδηγίες για την SFC2014, λαμβάνεται υπόψη τη γραμμή «Σύνολο». Επίσης, το άθροισμα των ποσών που έχουν ορισθεί σαν ορόσημο για κάθε Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις δεσμεύσεις των ετών 2014-2018. Για τους στόχους του 2023 : Επίσης, το άθροισμα των ποσών που έχουν ορισθεί σαν στόχος για κάθε Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα δεν μπορεί να υπερβαίνει τις δεσμεύσεις των ετών 2014-2020. 3.1.4.3 Βασικά στάδια υλοποίησης Τα βασικά στάδια υλοποίησης χρησιμοποιούνται μόνο ως ορόσημα για το 2018. Τα βασικά στάδια υλοποίησης χρησιμοποιούνται στην περίπτωση που η υλοποίηση πράξεων που συνδέονται με το Π.Ε. και περιλαμβάνονται σε ένα Άξονα Προτεραιότητας/ Προτεραιότητα δεν αναμένεται να έχουν ολοκληρωθεί το 2018 και επομένως εκτιμάται δεν θα υπάρχει μετρήσιμο αποτέλεσμα ή οι εκροές είναι πολύ χαμηλές. Οι δείκτες αυτοί μπορούν να εκφραστούν μέσω αριθμού ή ποσοστού. Σημειώνεται, ότι όταν επιλεγεί ένα βασικό στάδιο υλοποίησης για το 2018 πρέπει να αντιστοιχηθεί με σχετικό δείκτη εκροών που στοχοθετείται το 2023. Αν επιλεγεί η χρήση αυτού του είδος δεικτών στο Π.Ε. θα πρέπει να τεκμηριωθεί η επιλογή τους. 16
Πίνακας 1. Παράδειγμα χρήσης βασικού σταδίου υλοποίησης (2018) και δείκτη εκροής (2023) Είδος Δείκτη Περιγραφή Μονάδα μέτρησης Ορόσημο 2018 Στόχος 2023 Βασικό Στάδιο Υλοποίησης Δείκτης Εκροών (Κοινός ) Συμβάσεις που έχουν υπογραφεί για την υλοποίηση των έργων Συνολικό μήκος ανακατασκευαζόμενων ή αναβαθμιζόμενων δρόμων εκ των οποίων ΔΕΔ-Μ Αριθμός 3 Χιλιόμετρα 0 20 Στο κεφ. 3.2 : Οδηγίες για την κατάρτιση του πρόσθετου εγγράφου (Πληροφόρηση που πρέπει να παρέχεται στην Ε.Ε. για το Πλαίσιο Επιδόσεων) περιλαμβάνεται Πίνακας με προτεινόμενα βασικά στάδια υλοποίησης. 3.1.4.4 Δείκτες Αποτελέσματος Οι δείκτες αποτελέσματος που περιλαμβάνονται στο Π.Ε. επιλέγονται από τις αρχές που σχεδιάζουν τα Ε.Π. μέσα από το πλέγμα των δεικτών αποτελέσματος που έχουν ήδη επιλεγεί για το Πρόγραμμα. Για τα Ταμεία ΕΤΠΑ (συμπεριλαμβανομένου του στόχου ΕΕΣ), Τ.Σ., ΕΓΤΑΑ και ΕΤΘΑ η χρήση των δεικτών αποτελέσματος στο Π.Ε. δε συστήνεται. Για το ΕΚΤ και την ΠΑΝ μπορούν να χρησιμοποιηθούν μόνο οι άμεσοι δείκτες αποτελέσματος στην περίπτωση που αποτυπώνουν αποτελέσματα που είναι στενά συνδεδεμένα με τους ωφελούμενους ή τους φορείς και είναι διαθέσιμα έγκαιρα τα στατιστικά στοιχεία. 3.1.5 Κριτήρια ποιότητας που πρέπει να πληρούνται για τα ορόσημα και τους στόχους Τα κριτήρια της παρ. 3 του Παραρτήματος ΙΙ του Καν. 1303/2013 που αφορούν την ποιίοτητα των οροσήμων και των στόχων που τίθενται στο Π.Ε., απαιτούν τα ορόσημα και οι στόχοι να είναι : 1. Ρεαλιστικοί (realistic), επιτεύξιμοι (achievable), διαφανείς (transparent) με αντικειμενικά επαληθεύσιμους στόχους και προσδιορισμένη πηγή πληροφόρησης η οποία είναι δημόσια διαθέσιμη, όπου είναι δυνατόν και επαληθεύσιμοι (verifiable) χωρίς επιβολή δυσανάλογης διοικητικής επιβάρυνσης. 2. Συναφείς (relevant), καταγράφοντας τις βασικές πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο ενός Άξονα Προτεραιότητας / Προτεραιότητας. 3. Συνεπείς (consistent), ως προς τη φύση και το χαρακτήρα κάθε ειδικού στόχου ενός Άξονα Προτεραιότητας / Προτεραιότητας. 4. Συνεπείς (consistent), προς όλα τα Ε.Π., όπου αυτό απαιτείται. Οι Αρχές που σχεδιάζουν τα Προγράμματα θα πρέπει να παρέχουν στην Ε.Ε. πληροφόρηση, έτσι ώστε να γίνεται αντιληπτό γιατί τα ορόσημα και οι στόχοι που τίθενται στο Π.Ε. καλύπτουν τις απαιτήσεις των παραπάνω κριτηρίων. Η Πληροφόρηση αυτή θα πρέπει να είναι διαθέσιμη για όλα τα Προγράμματα και τους Άξονες Προτεραιότητας/Προτεραιότητα που συγχρηματοδοτούνται από τα Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά Επενδυτικά Ταμεία (ΕΔΕΤ) και την ΠΑΝ, εκτός από το Πρόγραμμα και τους 17
Άξονες Προτεραιότητας που αφορούν την Τεχνική Βοήθεια και τα Προγράμματα που αφορούν αποκλειστικά μέσα χρηματοδοτικής τεχνικής σύμφωνα με το άρθρο 39 (Παράρτημα ΙΙ (1) Καν. 1303/2013). Στο κεφ. 3.2 : Οδηγίες για την κατάρτιση του πρόσθετου εγγράφου (Πληροφόρηση που πρέπει να παρέχεται στην Ε.Ε. για το Πλαίσιο Επιδόσεων) περιλαμβάνονται οδηγίες για την προετοιμασία της σχετικής πληροφόρησης. 3.1.6 Η εξέταση του Π.Ε. από την Ε.Ε. Η Ε.Ε. θα επιβεβαιώσει αν έχουν επιλεγεί οι κατάλληλοι δείκτες και θα ελέγξει αν τα ορόσημα και οι στόχοι είναι ρεαλιστικοί και επιτεύξιμοι (βασισμένοι στα στοιχεία και τα δεδομένα που χρησιμοποιούνται για την εκτίμηση των τιμών των ορόσημων και των στόχων και τις σχετικές μεθόδους υπολογισμού), συναφείς, καταγράφοντας τις βασικές πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο ενός Άξονα Προτεραιότητας / Προτεραιότητας (βασισμένοι στις πληροφορίες σχετικά με την αντιπροσωπευτικότητα των δεικτών εκροών), συνεπείς ως προς τη φύση και το χαρακτήρα κάθε ειδικού στόχου ενός Άξονα Προτεραιότητας / Προτεραιότητας (βασιζόμενοι στη λογική της παρέμβασης που περιγράφεται στο Πρόγραμμα), διαφανείς (με αντικειμενικά επαληθεύσιμους στόχους και προσδιορισμένη πηγή πληροφόρησης η οποία είναι δημόσια διαθέσιμη, όπου είναι δυνατόν), επαληθεύσιμοι (χωρίς επιβολή δυσανάλογης διοικητικής επιβάρυνσης) και συνεπείς ανάμεσα στα Προγράμματα, όπου αυτό απαιτείται. Αν υπάρχουν ανεπαρκή δεδομένα/στοιχεία για την ικανοποίηση των κριτηρίων που τίθενται για τα ορόσημα και τους στόχους, η Ε.Ε. θα ζητήσει πρόσθετες επεξηγήσεις. Επιπλέον, μπορεί να ζητήσει να τεθούν επιπλέον δείκτες των οποίων τα ορόσημα και οι στόχοι θα πρέπει να προσδιοριστούν. 3.1.7 Αναθεώρηση των στόχων και των οροσήμων Το κράτος μέλος μπορεί να αναθεωρήσει τα ορόσημα και τους στόχους σε δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις και στις περιπτώσεις που απαιτούνται τροποποιήσεις που προκύπτουν ως αποτέλεσμα αλλαγών στις κατανομές των πόρων σε ένα Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα, λόγω της επανεξέτασης της επίδοσης ενός Προγράμματος. Σύμφωνα με την παρ. 5 του Παραρτήματος ΙΙ του Καν. 1303/13, δεόντως αιτιολογημένες περιπτώσεις, αποτελούν μια σημαντική μεταβολή των οικονομικών, περιβαλλοντικών συνθηκών ή των συνθηκών στην αγορά εργασίας σε ένα κράτος μέλος ή μια περιφέρεια. Αυτό σημαίνει ότι όταν μια σημαντική μεταβολή κάνει αδύνατη την επίτευξη ενός οροσήμου ή ενός στόχου το κράτος μέλος μπορεί να προτείνει την αναθεώρησή του, βάσει του άρθρου 30 του Καν. 1303/2013 που αφορά την Αναθεώρηση των Προγραμμάτων. Παράλληλα, σύμφωνα με την παρ. 6 του άρθρου 5 του Εκτελεστικού Κανονισμού 215/2014 όταν διαπιστωθεί ότι η τεκμηρίωση της παρεχομένης πληροφόρησης βασίζεται σε λανθασμένες υποθέσεις οι οποίες οδηγούν σε υποεκτίμηση ή υπερεκτίμηση των οροσήμων ή των στόχων, αυτό μπορεί να θεωρηθεί ότι αποτελεί δεόντως αιτιολογημένη περίπτωση σύμφωνα με την παρ. 5 του Παραρτήματος ΙΙ του Καν. 1303/13, επιτρέποντας έτσι στο κράτος μέλος να προτείνει την επανεξέταση των οροσήμων και των στόχων βάσει του άρθρου 30 του Καν. 1303/2013. 18
Από την άλλη πλευρά, όταν η αναθεώρηση έχει στόχο να «ευθυγραμμίσει» τα ορόσημα και τους στόχους με την πραγματική υλοποίηση, το γεγονός αυτό δεν μπορεί να θεωρηθεί δεόντως αιτιολογημένη περίπτωση. Στην περίπτωση αναθεώρησης των Προγραμμάτων συμπεριλαμβανομένης και της αναθεώρησης που μπορεί να οφείλεται στην ανακατανομή των πόρων των Αξόνων Προτεραιότητας/ Προτεραιότητα λόγω της επανεξέτασης της επίδοσης ενός Προγράμματος το 2018 απαιτείται η κάλυψη των απαιτήσεων που προβλέπονται στην παρ.2 του Άρθρου 4 του Εκτελεστικού Κανονισμού 215/2014, δηλαδή η παροχή σχετικής Πληροφόρησης, όπως αυτή αναλύεται στο κεφ. 3.2. 3.1.8 Η συμβολή της εκ των προτέρων αξιολόγησης στην διαμόρφωση του Π.Ε. ενός Ε.Π. Η συμβολή της εκ των προτέρων αξιολόγησης είναι σημαντική στη προετοιμασία του Π.Ε. ενός Ε.Π. Για όλα τα ΕΔΕΤ οι Σύμβουλοι Αξιολόγησης (Σ.Α.) θα εκτιμήσουν αν οι ποσοτικοποιημένες τιμές των δεικτών είναι ρεαλιστικές και θα εξετάσουν (review) την καταλληλότητα των οροσήμων που επιλέχθηκαν για το Π.Ε. Οι Σ.Α. πρέπει να αναλύσουν πρωτίστως αν τα ορόσημα και οι στόχοι είναι συναφείς (relevant) και καταγράφουν τις βασικές πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο ενός Άξονα Προτεραιότητας / Προτεραιότητα και να εκτιμήσουν αν οι δείκτες εκροών που έχουν περιληφθεί στο Π.Ε. αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία των πόρων του Άξονα Προτεραιότητας / Προτεραιότητα. Οι Σ.Α. πρέπει να αναλύσουν αν τα ορόσημα μπορούν να επιτευχθούν το 2018, όπως επίσης και οι στόχοι αν μπορούν να επιτευχθούν το 2023. Για την ανάλυση αυτή μπορούν να εξετάσουν το ρυθμό υλοποίησης του Προγράμματος της τρέχουσας περιόδου και τους διαθέσιμους πόρους. Οι Σ.Α. μπορούν να παράσχουν συμβουλές στις Αρχές που σχεδιάζουν τα Προγράμματα για την επιλογή των κατάλληλων οροσήμων και στόχων και στο πλαίσιο αυτού του έργου να συμβάλλουν στην υποστήριξη των Αρχών αυτών σχεδιάζουν το Ε.Π. στην προετοιμασία της Πληροφόρησης που πρέπει να παρέχεται στην Ε.Ε. σχετικά με τις μεθόδους και τα κριτήρια που εφαρμόσθηκαν στην επιλογή των δεικτών του Π.Ε. και τη στοχοθέτηση των οροσήμων και των στόχων. Η συνεισφορά των Συμβούλων Αξιολόγησης (Σ.Α.) στην προετοιμασία όλων των ανωτέρω καλύπτεται και σε συνάρτηση με τα αναφερόμενα στο κεφ. 9. Η συνεισφορά της εκ των προτέρων αξιολόγησης στην ανάπτυξη και βελτίωση της ποιότητας του συστήματος δεικτών ΕΠ/ΠΕΠ που περιλαμβάνεται στις Οδηγίες για την Ανάπτυξη του Ενιαίου Συστήματος Δεικτών ΕΣΠΑ 2014-20 (1 Ο ΜΕΡΟΣ). 3.1.9 Κατανομή του Αποθεματικού Επίδοσης /Επανεξέταση των Επιδόσεων Το Α.Ε. αντιστοιχεί στο 6% των πόρων που κατανέμονται στα ΕΔΕΤ (για κάθε Ταμείο) για τον υπολογισμό του οποίου εξαιρούνται οι πόροι του στόχου ΕΕΣ και της Π.Α.Ν. (και κάποιες άλλες κατηγορίες που προβλέπονται στο Άρθρο 20 του Καν. 1303/2013). Στα Προγράμματα, το Α.Ε. κατανέμεται ανά Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα και υπολογίζεται ανάμεσα στο 5% και το 7% των πόρων που κατανέμονται σε αυτόν/η. Στην Τεχνική Βοήθεια και τα Προγράμματα που αφορούν αποκλειστικά μέσα χρηματοδοτικής 19
τεχνικής σύμφωνα με το άρθρο 39 του Καν. 1303/2013 δεν κατανέμεται, επίσης, Αποθεματικό Επίδοσης. Στον υπολογισμό των οροσήμων του 2018, δεν θα πρέπει να περιλαμβάνεται το ποσό που κατανέμεται στο Α.Ε. ενώ το ποσό αυτό θα πρέπει να περιλαμβάνεται στον υπολογισμό των στόχων του 2023. Η Ε.Ε. εξετάζει την επίδοση των Προγραμμάτων στο επίπεδο του Άξονα Προτεραιότητας /Προτεραιότητα, Ταμείο και Κατηγορία Περιφέρειας (στο ΕΤΠΑ και το ΕΚΤ) σε σχέση με τα ορόσημα που έχουν τεθεί για το 2018. Η εξέταση αυτή γίνεται το 2019 βασιζόμενη στα στοιχεία που έχουν εισάγει οι Δ.Α. στο σύστημα της SFC2014 και έχουν περιληφθεί στην Ετήσια Έκθεση Υλοποίησης του 2019 (τέλος Μαϊου για το ΕΤΘΑ, 30 Ιουνίου 2019 για τα λοιπά ΕΔΕΤ). Μέσα σε δύο (2) μήνες από την παραλαβή της Ετήσιας Έκθεσης, η Ε.Ε. αφού εξετάσει την επίτευξη των οροσήμων στο επίπεδο του Άξονα Προτεραιότητας / Προτεραιότητα υιοθετεί απόφαση μέσω εκτελεστικής πράξης, στην οποία καθορίζονται για κάθε Κράτος Μέλος, και Ταμείο τα Προγράμματα και τους Άξονες Προτεραιότητας/Προτεραιότητες, που έχουν επιτύχει τα ορόσημά τους. Το Α.Ε. κατανέμεται οριστικά στους Άξονες Προτεραιότητας/Προτεραιότητες που έχουν επιτύχει τα ορόσημα σύμφωνα με την ανωτέρω απόφαση της Ε.Ε. Το Α.Ε. που συνδέεται με Άξονες Προτεραιότητας/Προτεραιότητες που δεν πέτυχαν τα ορόσημα, θα ανακατανεμηθεί σε Άξονες Προτεραιότητας/Προτεραιότητες που έχουν επιτύχει. Η ανακατανομή αυτή θα βασίζεται σε αίτηση του Κράτους Μέλους και θα συνδέεται με σχετική αναθεώρηση των Προγραμμάτων. Η αναθεώρηση αυτή αφορά την ανακατανομή του Α.Ε. και όποιες άλλες αλλαγές απορρέουν από την ανακατανομή αυτή στο Πρόγραμμα. Η αίτηση για την ανακατανομή του Α.Ε. θα πρέπει να γίνει σε χρονικό διάστημα έως και τρεις (3) μήνες από την υιοθέτηση της ανωτέρω απόφασης της Ε.Ε. Η Ε.Ε., αφού κάνει πιθανά παρατηρήσεις σε περιορισμένες περιπτώσεις, μέσα σε δύο (2) μήνες θα πρέπει να εγκρίνει την αίτηση αναθεώρησης. Σημειώνεται ότι, αν περισσότεροι πόροι κατανέμονται σε έναν Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα σαν αποτέλεσμα της ανακατανομής του Α.Ε. (από έναν Άξονα Προτεραιότητας/Προτεραιότητα που απέτυχε στην επίτευξη των οροσήμων σε έναν Άξονα Προτεραιότητας /Προτεραιότητα που πέτυχε τα ορόσημά του), τότε οι στόχοι θα πρέπει να αναθεωρηθούν και να τροποποιηθούν κατάλληλα λαμβάνοντας υπόψη και τους επιπρόσθετους πόρους. Τα ανάλογα θα πρέπει να γίνουν και για τους Άξονες Προτεραιότητας/Προτεραιότητα που δεν επέτυχαν τα ορόσημά τους αναπροσαρμόζοντας τους στόχους. Η Ε.Ε. εξετάζει την επίδοση των Ε.Π. στο επίπεδο του Άξονα Προτεραιότητας /Προτεραιότητας, Ταμείο και Κατηγορία Περιφέρειας σε σχέση με τους στόχους που έχουν τεθεί για το 2023, μέσω της Τελικής Έκθεσης Εφαρμογής, στην οποία περιλαμβάνεται η υλοποίηση έως τις 31/12/2023. Αποθεματικό Επίδοσης δεν κατανέμεται στα Προγράμματα που χρηματοδοτούνται μέσω του στόχου ΕΕΣ, στις δράσεις της Π.Α.Ν., της Τεχνικής Βοήθειας και τα Προγράμματα που αφορούν αποκλειστικά μέσα χρηματοδοτικής τεχνικής σύμφωνα με το άρθρο 39 του Καν. 1303/2013. Ωστόσο, ο στόχος ΕΕΣ και η ΠΑΝ έχουν Πλαίσιο Επιδόσεων, ενώ δε έχουν οι πόροι της Τεχνικής Βοήθειας και τα Προγράμματα που αφορούν αποκλειστικά μέσα χρηματοδοτικής τεχνικής σύμφωνα με το άρθρο 39 του Καν. 1303/2013. 20