Κεφάλαιο 6 Οικονομική Πολιτική Ι: Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες χωρίς Κίνηση Κεφαλαίου 6.1 Σύνοψη Στο έκτο κεφάλαιο του συγγράμματος ξεκινάει η ανάλυση της μακροοικονομικής πολιτικής. Περιγράφονται αρχικά, η αγορά αγαθών και υπηρεσιών, και η αγορά χρήματος (που αποτελούν τον εσωτερικό τομέα της οικονομίας), καθώς και ο εξωτερικός τομέας της οικονομίας. Υποθέτοντας σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες και απουσία κίνησης κεφαλαίων, αναλύεται η διαδικασία με την οποία προκύπτει τόσο η εσωτερική όσο και η εξωτερική ισορροπία σε μια ανοικτή οικονομία. Έμφαση δίνεται στην αποτελεσματικότητα ή όχι της νομισματικής πολιτικής, της δημοσιονομικής πολιτικής καθώς και της συναλλαγματικής πολιτικής. 6.2 Εισαγωγή Ο προσδιορισμός του εισοδήματος ισορροπίας σε μια ανοικτή οικονομία με σταθερές συναλλαγματικές ισοτιμίες που αναλύθηκε παραπάνω και βασίζεται στην Κεϋνσιανή ανάλυση, δεν λαμβάνει υπόψη του τη νομισματική ισορροπία καθώς και τις επιδράσεις του επιτοκίου στην ισορροπία της αγοράς αγαθών και υπηρεσιών. Όμως, για 87
να βρίσκεται η οικονομία σε πλήρη ισορροπία, θα πρέπει να υπάρχει ταυτόχρονα ισορροπία στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών (πραγματικός τομέας), ισορροπία στην αγορά χρήματος (νομισματικός τομέας) και ισορροπία στο ισοζύγιο πληρωμών (εξωτερικός τομέας) (Λεβεντάκης (2003)). Υποθέτουμε αρχικά, ότι δεν υπάρχει κίνηση κεφαλαίων, με αποτέλεσμα το ισοζύγιο πληρωμών να ισούται με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. 6.3 Η αγορά αγαθών και υπηρεσιών Έχουμε ήδη εξετάσει τη βασική ταυτότητα της ανοιχτής οικονομίας που δηλώνει το εισόδημα ισορροπίας στην αγορά αγαθών και υπηρεσιών, και η οποία είναι: = A + CA Γνωρίζουμε επίσης, ότι η εγχώρια δαπάνη ισούται με το άθροισμα της κατανάλωσης, της επένδυσης και των δημόσιων δαπανών, δηλαδή: A = C( ) + I(i) + G Υποθέτουμε πως η συνάρτηση κατανάλωσης είναι: C( ) = C + a Εισάγουμε μια συνάρτηση επένδυσης που εξαρτάται αρνητικά από το επιτόκιο: I(i) = Ī βi Θεωρούμε επίσης, πως οι δημόσιες δαπάνες είναι εξωγενείς: G = Ḡ Συνδυάζοντας τα παραπάνω, η εγχώρια δαπάνη είναι μια συνάρτηση του εισοδήματος και του επιτοκίου: A = C( ) + I(i) + G 88
και συγκεκριμένα: A = C + Ī + Ḡ + a βi = Ā + a βi Το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών εξαρτάται από το εισόδημα και την πραγματική ισοτιμία: CA = CA(Q, ) = CA m + γq Οπότε, προκύπτει το εισόδημα ισορροπίας: = Ā + a βi + CA m + γq = 1 (Ā βi + CA + γq) (6.1) s + m Η σχέση (6.1) δείχνει το εισόδημα ισορροπίας της αγοράς αγαθών και υπηρεσιών σαν συνάρτηση των αυτόνομων δαπανών, του αυτόνομου τμήματος του ισοζυγίου, του επιτοκίου και της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας. Αν σχεδιάσουμε τη σχέση αυτή στους άξονες του εισοδήματος και του επιτοκίου, τότε θα πάρουμε μια καμπύλη με αρνητική κλίση που δείχνει το εισόδημα ισορροπίας για κάθε επίπεδο επιτοκίου, και αποτελεί την καμπύλη IS Η αρνητική κλίση της καμπύλης IS προκύπτει από τη σχέση: d di = β s + m di d = s + m β < 0 Σημεία δεξιά της IS αντιστοιχούν σε υπερβάλλουσα προσφορά αγαθών και υπηρεσιών (υψηλότερο επιτόκιο για δεδομένο εισόδημα ισορροπίας και άρα ζήτηση μικρότερη από αυτή που απαιτείται για ισορροπία), ενώ σημεία αριστερά της IS αντιστοιχούν σε υπερβάλλουσα ζήτηση αγαθών και υπηρεσιών (χαμηλότερο επιτόκιο για δεδομένο εισόδημα ισορροπίας και άρα ζήτηση μεγαλύτερη από αυτή που απαιτείται για ισορροπία). Η επίπτωση μιας μεταβολής της αυτόνομης εγχώριας δαπάνης είναι ο γνωστός πολλαπλασιαστής της ανοιχτής οικονομίας (χωρίς αλληλεπίδραση αφού υποθέτουμε 89
μικρή οικονομία): Ā = 1 s + m Μια μεταβολή του αυτόνομου μέρους του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών είναι ίση με: CA = 1 s + m Ενώ, η επίπτωση μιας μεταβολής της πραγματικής συναλλαγματικής ισοτιμίας είναι: Q = γ s + m 6.4 Η αγορά χρήματος Η προσφορά χρήματος γνωρίζουμε ότι ισούται με τις εγχώριες πιστώσεις και τα συναλλαγματικά διαθέσιμα και είναι βραχυχρόνια εξωγενής: M S = M Ενώ η ζήτηση χρήματος εξαρτάται από το εισόδημα και το επιτόκιο και δίνεται από τη γραμμική συνάρτηση: M D = P L(, i) = P (k li) Οπότε, η ισορροπία στην αγορά χρήματος δίνεται από την ισότητα προσφοράς και ζήτησης χρήματος: M S = M D M P = k li και καθορίζει το επιτόκιο ισορροπίας σαν συνάρτηση του εισοδήματος, των παραμέτρων της ζήτησης χρήματος k, l, του επιπέδου τιμών και της προσφοράς χρήματος: i = 1 M (k l P ) (6.2) Σχεδιάζοντας τη σχέση (6.2) στον άξονα εισοδήματος και επιτοκίου μας δείχνει το επιτόκιο ισορροπίας για κάθε επίπεδο εισοδήματος, και αποτελεί την καμπύλη 90
Στα σημεία πάνω και δεξιά από την IS υπάρχει υπερβάλλουσα προσφορά, δηλαδή τα επιτόκια είναι πολύ υψηλά και οι επενδύσεις λίγες με αποτέλεσμα η δαπάνη να είναι χαμηλότερη από το προϊόν Στα σημεία κάτω και αριστερά από την IS υπάρχει υπερβάλλουσα ζήτηση, δηλαδή τα επιτόκια είναι πολύ χαμηλά και οι επενδύσεις πολλές με αποτέλεσμα η δαπάνη να είναι υψηλότερη από το προϊόν IS Διάγραμμα 6.1: Η καμπύλη IS 91
Μια αύξηση της αυτόνομης δαπάνης κατά μία μονάδα (π.χ. λόγω αύξησης των δημόσιων δαπανών ή των εξαγωγών) θα αυξήσει το εισόδημα ισορροπίας που 1 αντιστοιχεί σε κάθε επιτόκιο κατά s+m μονάδες, δηλαδή μετατοπίζει την IS προς τα πάνω και δεξιά i 1 IS 1 IS 2 1 2 Διάγραμμα 6.2: Αύξηση αυτόνομων δαπανών 92
Μια αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας κατά μία μονάδα (δηλαδή υποτίμηση του νομίσματος) θα αυξήσει το εισόδημα ισορροπίας που αντιστοιχεί γ σε κάθε επιτόκιο κατά s+m μονάδες, δηλαδή μετατοπίζει την IS προς τα πάνω και δεξιά i 1 IS 1 IS 2 1 2 Διάγραμμα 6.3: Υποτίμηση νομίσματος 93
Στα σημεία πάνω και αριστερά από την LM υπάρχει υπερβάλλουσα προσφορά χρήματος, δηλαδή το εισόδημα είναι πολύ χαμηλό και η ζήτηση χρήματος που προκύπτει είναι μικρότερη από την προσφορά LM Στα σημεία κάτω και δεξιά από την LM υπάρχει υπερβάλλουσα ζήτηση χρήματος, δηλαδή το εισόδημα είναι πολύ υψηλό και η ζήτηση χρήματος που προκύπτει είναι μεγαλύτερη από την προσφορά Διάγραμμα 6.4: Η καμπύλη LM LM. Η θετική κλίση της καμπύλης LM προκύπτει από τη σχέση: di d = k l > 0 Σημεία αριστερά της καμπύλης LM εκφράζουν υπερβάλλουσα προσφορά χρήματος (υψηλότερο επιτόκιο για δεδομένο εισόδημα ισορροπίας και άρα ζήτηση χρήματος μικρότερη από αυτή που απαιτείται για ισορροπία), ενώ σημεία δεξιά της καμπύλης LM εκφράζουν υπερβάλλουσα ζήτηση χρήματος (χαμηλότερο επιτόκιο για δεδομένο εισόδημα ισορροπίας και άρα ζήτηση χρήματος μεγαλύτερη από αυτή που απαιτείται για ισορροπία). 94
Μια αύξηση της προσφοράς χρήματος κατά μία μονάδα μειώνει το επιτόκιο ισορροπίας της αγοράς χρήματος για κάθε επίπεδο εισοδήματος κατά 1 lp μονάδες, δηλαδή μετατοπίζει την LM προς τα κάτω και δεξιά LM 1 LM 2 i 1 i 2 1 Διάγραμμα 6.5: Αύξηση της προσφοράς χρήματος Μια μεταβολή της ονομαστικής προσφοράς χρήματος από την Κεντρική Τράπεζα, θα μετατοπίσει την καμπύλη LM μεταβάλλοντας το επιτόκιο ισορροπίας για κάθε επίπεδο εισοδήματος i M = 1 lp < 0 95
6.5 Εξωτερικός τομέας Όπως αναφέρθηκε παραπάνω, χωρίς κίνηση κεφαλαίων το ισοζύγιο πληρωμών ταυτίζεται με το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών: BP = CA = CA(, Q) = CA m + γq = 0 Αυτό σημαίνει πως υπάρχει ένα επίπεδο εισοδήματος, στο οποίο το ισοζύγιο πληρωμών ισορροπεί: = CA + γq m (6.3) Καθώς το επίπεδο αυτό εισοδήματος δεν εξαρτάται από το επιτόκιο, αν σχεδιαστεί στους άξονες εισοδήματος και επιτοκίου θα είναι μια κάθετη γραμμή που ονομάζεται BP. Αριστερά της καμπύλης BP το εισόδημα είναι χαμηλότερο, οι εισαγωγές λιγότερες και άρα το ισοζύγιο πληρωμών είναι πλεονασματικό. Δεξιά της καμπύλης BP το εισόδημα είναι υψηλότερο, οι εισαγωγές περισσότερες και άρα το ισοζύγιο πληρωμών είναι ελλειμματικό. Μια μεταβολή της συναλλαγματικής ισοτιμίας θα προκαλέσει μεταβολή του εισοδήματος εξωτερικής ισορροπίας προς την ίδια κατεύθυνση. Αυτό φαίνεται από τη σχέση: Q = γ m > 0 Με άλλα λόγια, μια υποτίμηση του νομίσματος προκαλεί πλεόνασμα του ισοζυγίου πληρωμών στο αρχικό εισόδημα και συνεπώς, απαιτείται υψηλότερο εισόδημα (και άρα αύξηση των εισαγωγών) προκειμένου αυτό να εξισορροπήσει. 96
BP Στα σημεία αριστερά από τη BP το εισόδημα είναι χαμηλό, οι εισαγωγές λίγες και το ισοζύγιο πλεονασματικό Στα σημεία δεξιά από τη BP το εισόδημα είναι υψηλό, οι εισαγωγές πολλές και το ισοζύγιο ελλειματικό 0 Διάγραμμα 6.6: Η καμπύλη BP χωρίς κινητικότητα κεφαλαίων 97
BP 1 BP 2 Μια αύξηση της συναλλαγματικής ισοτιμίας (υποτίμηση) κατά μία μονάδα θα αυξήσει το εισόδημα εξωτερικής ισορροπίας κατά γ m μονάδες, δηλαδή θα μετατοπίσει τη BP προς τα δεξιά 1 2 Διάγραμμα 6.7: Υποτίμηση και εισόδημα εξωτερικής ισορροπίας 98
6.6 Εσωτερική - εξωτερική ισορροπία και μακροοικονομική πολιτική Από τις σχέσεις IS (6.1) και LM (6.2) βλέπουμε τους συνδυασμούς εισοδήματος και επιτοκίου που εξασφαλίζουν την εσωτερική ισορροπία στην οικονομία. Από μόνες τους ωστόσο δεν εξασφαλίζουν και την εξωτερική ισορροπία, αφού για την τελευταία πρέπει να ικανοποιείται και η σχέση BP (6.3). Η πλήρης ισορροπία στην οικονομία επιτυγχάνεται στο σημείο τομής των καμπυλών IS, LM και ΒΡ, όπου υπάρχει ταυτόχρονα ισορροπία στις αγορές αγαθών και υπηρεσιών, χρήματος, και στο ισοζύγιο πληρωμών (διάγραμμα 6.8). Αν η βραχυχρόνια ισορροπία είναι σε σημείο διαφορετικό από το σημείο τομής των καμπυλών IS, LM και BP, τότε τίθεται σε λειτουργία ένας αυτόματος μηχανισμός που οδηγεί την οικονομία σε πλήρη ισορροπία. Αν για παράδειγμα, η βραχυχρόνια ισορροπία (δηλαδή, το σημείο τομής των καμπυλών IS και LM) βρίσκεται σε κάποιο σημείο δεξιά της καμπύλης BP, γεγονός που συνεπάγεται έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών, τότε θα υπάρξει μείωση της προσφοράς χρήματος από την Κεντρική Τράπεζα. Οπότε, η καμπύλη LM θα μετατοπιστεί προς τα αριστερά μέχρι να εξαλειφθεί το έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών, δηλαδή μέχρι να φτάσει στο σημείο όπου η καμπύλη IS τέμνει την καμπύλη ΒΡ. Η οικονομική πολιτική ασκείται προκειμένου να μεταβάλλει το εισόδημα. Διακρίνεται σε δημοσιονομική πολιτική που αφορά μεταβολές των δημοσίων δαπανών (δηλαδή, μετακίνηση της καμπύλης IS) άρα και της αυτόνομης εγχώριας δαπάνης, νομισματική πολιτική που αφορά μεταβολές της προσφοράς χρήματος (δηλαδή, μετακίνηση της καμπύλης LM) και συναλλαγματική πολιτική που αφορά μεταβολές της ισοτιμίας (δηλαδή, μετακίνηση της καμπύλης BP). 6.7 Νομισματική πολιτική Μια νομισματική επέκταση προκαλεί μετατόπιση της καμπύλης LM προς τα δεξιά, μειώνοντας το επιτόκιο ισορροπίας και αυξάνοντας τη δαπάνη και το εισόδημα. Μακροχρόνια, το νέο αυξημένο εισόδημα προκαλεί έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών και μείωση των συναλλαγματικών διαθεσίμων. Αν η Κεντρική Τράπεζα δεν ασκεί πολιτική αντιστάθμισης, το έλλειμμα στο BP θα οδηγήσει σε μείωση της προσφοράς 99
BP LM i 0 IS 0 Διάγραμμα 6.8: Εσωτερική και εξωτερική ισορροπία χωρίς κινητικότητα κεφαλαίων 100
BP 1 LM 1 LM 2 i 1 E 1 i 2 E 2 IS 1 1 2 Διάγραμμα 6.9: Νομισματική επέκταση χωρίς κινητικότητα κεφαλαίων χρήματος και μετατόπιση της LM αριστερά, με συνέπεια την αύξηση του επιτοκίου και τη μείωση του εισοδήματος. Η μείωση του εισοδήματος θα μειώσει τις εισαγωγές και άρα θα οδηγήσει σε μείωση του ελλείμματος στο BP. Η διαδικασία αυτή θα συνεχιστεί μέχρι να εξαλειφθεί το έλλειμμα στο BP και η ισορροπία στην οικονομία να επανέλθει στο αρχικό της σημείο. Μακροχρόνια λοιπόν, η νομισματική επέκταση δεν θα έχει επίπτωση στο επίπεδο προϊόντος της οικονομίας. Η μόνη επίπτωση θα είναι η αλλαγή στη σύνθεση της νομισματικής βάσης, καθώς θα μειωθούν τα συναλλαγματικά διαθέσιμα και θα αυξηθούν οι πιστώσεις της Κεντρικής Τράπεζας. 101
6.8 Δημοσιονομική πολιτική Μια δημοσιονομική επέκταση μετατοπίζει την καμπύλη IS προς τα δεξιά, αυξάνοντας την εγχώρια δαπάνη και το εισόδημα για κάθε επίπεδο επιτοκίου. Το υψηλότερο εισόδημα αυξάνει τη ζήτηση χρήματος και, κατά συνέπεια, και τα επιτόκια, με αποτέλεσμα το εισόδημα εσωτερικής ισορροπίας να διαμορφωθεί στο επίπεδο 1. Όμως, το εισόδημα αυτό είναι υψηλότερο από εκείνο που εξασφαλίζει την εξωτερική ισορροπία στην οικονομία, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών και μείωση συναλλαγματικών διαθεσίμων. Μακροχρόνια, αν η Κεντρική τράπεζα δεν ακολουθεί πολιτική αντιστάθμισης, θα υπάρξει μείωση της προσφοράς χρήματος και μετατόπιση της καμπύλης LM προς τα αριστερά μέχρι να εξαλειφθεί το έλλειμμα του ισοζυγίου πληρωμών. Αυτή η μείωση της προσφοράς χρήματος θα αυξήσει τα εγχώρια επιτόκια και, κατά συνέπεια, θα μειώσει τις επενδυτικές δαπάνες, με αποτέλεσμα τη μείωση του εισοδήματος ισορροπίας. Η μείωση του εισοδήματος θα μειώσει τις εισαγωγές, με αποτέλεσμα τη μείωση του ελλείμματος στο ισοζύγιο πληρωμών. Η διαδικασία αυτή θα συνεχιστεί μέχρι να εξαλειφθεί το έλλειμμα στο ισοζύγιο πληρωμών και να επιτευχθεί πλήρη ισορροπία στην οικονομία, σε υψηλότερο όμως επίπεδο επιτοκίου από το αρχικό. Μακροχρόνια λοιπόν, ούτε η δημοσιονομική επέκταση θα έχει επίπτωση στο προϊόν. Θα πρέπει όμως να επισημανθεί στο σημείο αυτό ότι παρόλο που η δημοσιονομική επέκταση δεν μετέβαλε το μέγεθος της συνολικής δαπάνης, μετέβαλε τη σύνθεση της σε βάρος του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας. Το νέο επίπεδο των ιδιωτικών επενδύσεων θα είναι μικρότερο σε σχέση με το αρχικό, λόγω του αυξημένου επιτοκίου (crowding-out effect). Συμπερασματικά λοιπόν, σε καθεστώς σταθερών συναλλαγματικών ισοτιμιών χωρίς κίνηση κεφαλαίων, ούτε η νομισματική ούτε η δημοσιονομική πολιτική μπορούν να επηρεάσουν μακροχρόνια το επίπεδο προϊόντος της οικονομίας. Οι πολιτικές αυτές μπορούν να επηρεάσουν την ισορροπία μόνο βραχυχρόνια. 6.9 Συναλλαγματική πολιτική Όπως είδαμε παραπάνω, ούτε η νομισματική ούτε η δημοσιονομική πολιτική μπορούν να μεταβάλλουν το μακροχρόνιο εισόδημα ισορροπίας. Το τελευταίο καθορίζεται από 102
BP 1 LM 2 LM 1 i 3 E 3 i 2 E 2 i 1 E 1 IS 2 IS 1 1 2 Διάγραμμα 6.10: Δημοσιονομική επέκταση χωρίς κινητικότητα κεφαλαίων 103
BP 1 BP 2 LM 1 i 2 E 2 i 1 E 1 IS 2 IS 1 1 2 Διάγραμμα 6.11: Υποτίμηση χωρίς κινητικότητα κεφαλαίων την εξωτερική ισορροπία της οικονομίας, η οποία δεν επηρεάζεται από τις μεταβλητές που αφορούν τη νομισματική και δημοσιονομική πολιτική. Η συναλλαγματική πολιτική ωστόσο, δηλαδή οι αυξομειώσεις της συναλλαγματικής ισοτιμίας, μπορούν να μεταβάλλουν το εισόδημα. Μια υποτίμηση του νομίσματος (α) θα μετατοπίσει την καμπύλη ΒΡ προς τα δεξιά αυξάνοντας το εισόδημα εξωτερικής ισορροπίας, και (β) θα μετατοπίσει την καμπύλη IS προς τα δεξιά αυξάνοντας το εισόδημα εσωτερικής ισορροπίας. Ο λόγος που η καμπύλη IS μετατοπίζεται, είναι ότι περιλαμβάνει και το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο εξαρτάται από τη συναλλαγματική ισοτιμία. 104
Επεξήγηση Συμβόλων και Ακρωνύμια : Εισόδημα C( ): Συνάρτηση Κατανάλωσης a: Οριακή Ροπή για Κατανάλωση I(i): Συνάρτηση Επένδυσης i: Εγχώριο Επιτόκιο G: Δημόσιες Δαπάνες A = C( ) + I(i) + G: Εγχώρια Δαπάνη M: Εισαγωγές X: Εξαγωγές CA = X M: Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών m: Οριακή Ροπή για Εισαγωγές Q: Πραγματική Συναλλαγματική Ισοτιμία M s = D + F R: Προσφορά Χρήματος M D :Ζήτηση Χρήματος BP : Ισοζύγιο Πληρωμών Ευρετήριο Αντιστοίχισης Επιστημονικών Όρων Αγορά Αγαθών και Υπηρεσιών: Goods and Services Market Αγορά Χρήματος: Money Market Απουσία Κίνησης Κεφαλαίων: Capital Immobility Δημόσιες Δαπάνες: Public Expenditure Δημοσιονομική Πολιτική: Fiscal Policy Εγχώρια Δαπάνη: Domestic Spending Εγχώριο Επιτόκιο: Domestic Interest Rate Εισαγωγές: Imports Εισόδημα: Income Έλλειμμα: Deficit Εξαγωγές: Exports Εξωτερική Ισορροπία: External Equilibrium 105
Εξωτερικός Τομέας: External Sector Εσωτερική Ισορροπία: Internal Equilibrium Εσωτερικός Τομέας: Internal Sector Ζήτηση Χρήματος: Money Demand Ισοζύγιο Πληρωμών: Balance of Payments Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών: Current Account Balance Ισορροπία: Equilibrium Καμπύλη BP: BP Curve Καμπύλη IS: IS Curve Καμπύλη LM: LM Curve Κίνηση Κεφαλαίων: Capital Mobility Νομισματική Πολιτική: Monetary Policy Οριακή Ροπή για Εισαγωγές: Marginal Propensity to Import Οριακή Ροπή για Κατανάλωση: Marginal Propensity to Consume Πλεόνασμα: Surplus Πραγματική Συναλλαγματική Ισοτιμία: Real Exchange Rate Προσφορά Χρήματος: Money Supply Σταθερές Συναλλαγματικές Ισοτιμίες: Fixed Exchange Rates Συναλλαγματική Πολιτική: Exchange Rate Policy Συνάρτηση Επένδυσης: Investment Function Συνάρτηση Κατανάλωσης: Consumption Function Βιβλιογραφικές Αναφορές 1. Λεβεντάκης, Ι. (2003), Διεθνής Μακροοικονομική και Χρηματοοικονομική, Εκδόσεις Σταμούλη, Αθήνα. 106