ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΚΘΔΗ ΣΟ ΥΔΓΙΟ ΝΟΜΟΤ

Transcript

1 ΑΙΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΔΚΘΔΗ ΣΟ ΥΔΓΙΟ ΝΟΜΟΤ «ΒΔΛΣΙΧΔΙ ΣΗ ΠΟΙΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΔΙΑ ΓΙΑ ΣΟΤ ΑΝΗΛΙΚΟΤ ΓΡΑΣΔ, ΠΡΟΛΗΦΗ ΚΑΙ ΑΝΣΙΜΔΣΧΠΙΗ ΣΗ ΘΤΜΑΣΟΠΟΙΗΗ ΚΑΙ ΣΗ ΔΚΛΗΜΑΣΙΚΟΣΗΣΑ ΣΧΝ ΑΝΗΛΙΚΧΝ» Σπκπιεξψζεθαλ ήδε 6 ρξφληα απφ ηε δεκνζίεπζε θαη ζέζε ζε ηζρχ ηεο λέαο λνκνζεζίαο γηα ηνπο αλήιηθνπο δξάζηεο εγθιεκαηηθψλ πξάμεσλ (λ. 3189/ ). Η λνκνζεζία απηή εθπνλήζεθε απφ λνκνπαξαζθεπαζηηθή επηηξνπή ππφ ηελ πξνεδξία ηνπ αείκλεζηνπ Δηζαγγειέα ηνπ Αξείνπ Πάγνπ Δπάγγεινπ Κξνπζηαιάθε, έπεηηα απφ πξσηνβνπιία ηνπ ηφηε Υπνπξγνχ Γηθαηνζχλεο Μηρ. Σηαζφπνπινπ. Τφζν ν Πξφεδξνο ηεο Δπηηξνπήο άλζξσπνο κε αλνηθηφ πλεχκα, ζάξξνο γλψκεο θαη άξηηα επηζηεκνληθή θαηάξηηζε- φζν θαη ηα κέιε ηεο θνξπθαίνη επηζηήκνλεο θαη δηαθεθξηκέλνη δηθαζηηθνί ιεηηνπξγνί κε πνιπεηή εμεηδίθεπζε ζην αληηθείκελν- έδσζαλ, φπσο νκνινγείηαη απφ φιεο ηηο πιεπξέο, ηνλ θαιχηεξφ ηνπο εαπηφ, ψζηε ην παξαρζέλ ηειηθψο λνκνζέηεκα λα απνηειεί βαζηθή ζπκβνιή ζηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη εμνξζνινγηζκφ, αιιά θπξίσο ζηνλ εμαλζξσπηζκφ ηνπ ειιεληθνχ δηθαίνπ αλειίθσλ, κέζα ζην πιαίζην κηαο δηθαηνθξαηνχκελεο θνηλσλίαο. Θα πξέπεη βέβαηα λα παξαηεξεζεί φηη νξηζκέλεο απφ ηηο λνκνζεηηθέο πξνηάζεηο ηεο επηηξνπήο εθείλεο δελ πηνζεηήζεθαλ απφ ηελ ηφηε Κπβέξλεζε -ίζσο δηφηη ζεσξήζεθαλ ηνικεξέο γηα ηελ επνρή ηνπο. Δίλαη επίζεο ζεκαληηθφ φηη θαηά ηε δηάξθεηα ησλ έμη απηψλ εηψλ, ράξε ζηνλ πινχζην επηζηεκνληθφ δηάινγν πνπ αλαπηχρζεθε, εληνπίζζεθαλ θαη νξηζκέλα θελά ή αζηνρήκαηα ηεο εηζαρζείζαο λνκνζεζίαο, πνπ ζα πξέπεη πιένλ λα αληηκεησπηζηνχλ κε ζπζηεκαηηθφ θαη νξζνινγηθφ ηξφπν. Η πξψηε ηνκή ζα πξέπεη λα γίλεη ζην ζεζκφ ηνπ πνηληθνχ ζσθξνληζκνχ. Ο πνηληθφο ζσθξνληζκφο, κνινλφηη ηξνπνπνηήζεθε κε ην λφκν

2 ηνπ 2003, κε ηνλ νπνίν θαηαξγήζεθε ε αφξηζηε δηάξθεηά ηνπ, παξέκεηλε σζηφζν ακεηάβιεηνο φζνλ αθνξά ηα ρξνληθά ηνπ φξηα, παξά ηελ αληίζεηε πξφηαζε ηεο λνκνπαξαζθεπαζηηθήο επηηξνπήο, αιιά θαη ηα δηεζλψο θξαηνχληα. Καη κπνξεί βέβαηα λα αλαγλσξίδεηαη γεληθά φηη ν πνηληθφο ζσθξνληζκφο επηβάιιεηαη κφλνλ «ως έζταηο μέηρο» (Βι. Ν. Κοσράκη, Γίθαην Παξαβαηηθψλ Αλειίθσλ, 2004, ηδίσο ζει. 291 επ., Κ. Σπινέλλη, Διιεληθφ δίθαην αλήιηθσλ δξαζηψλ θαη ζπκάησλ, 1992, ζ. 127, Α. Τρωιάνοσ Λοσλά, Ο αλήιηθνο παξαβάηεο θαη ε δίθε ηνπ, ΝνΒ 1982, ζ. 387) θαη φηη δελ έρεη αληαπνδνηηθφ αιιά παηδαγσγηθφ ραξαθηήξα, φηη επηδηψθεηαη, δειαδή, κε απηφλ ε βειηίσζε ηνπ αλειίθνπ θαη ε νκαιή επαλέληαμή ηνπ ζηελ θνηλσλία (Βι. Α. Πιηζελά, Η πνηληθή αληηκεηψπηζε ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο ησλ αλειίθσλ, ζη έθδ., 2008, ζ. 59 επ.), δελ κπνξεί φκσο λα παξαγλσξίδεη θαλείο ην γεγνλφο φηη πάλησο απνηειεί «ποινή» πνπ ζπλεπάγεηαη ζηέρηζη ηεο ειεπζεξίαο ηνπ αλειίθνπ, θαη άξα ζπληζηά γη απηφλ ηιμωρία. Πξέπεη επνκέλσο λα ππάγεηαη ζε φιεο ηηο δεζκεχζεηο πνπ ηζρχνπλ θαη γηα ηηο ππφινηπεο πνηληθέο θπξψζεηο, θπξίσο σο πξνο ηελ ηήξεζε ησλ αξρψλ ηεο λνκηκφηεηαο, ηεο αλαινγηθφηεηαο θαη ηεο ίζεο κεηαρείξηζεο (Βι. ζρεηηθά Ν. Παραζκεσόποσλοσ, ζε: Μαξγαξίηε / Παξαζθεπφπνπινπ, Πνηλνινγία, δ έθδ., 2005, ζ. 57 επ., Ε. Σσμεωνίδοσ-Καζηανίδοσ, ζε: Κατάθα-Γθκπάληη / Μπηηδηιέθε / Σπκεσλίδνπ-Καζηαλίδνπ, Γίθαην ησλ πνηληθψλ θπξψζεσλ, 2009, ζ. 32 επ.). Οη πεξηνξηζκνί απηνί δελ ηζρχνπλ πξνθαλψο γηα ηνλ πνηληθφ ζσθξνληζκφ, εθφζνλ, ζχκθσλα κε ην άξζξν 54 ΠΚ, ε δηάξθεηα ζηέξεζεο ηεο ειεπζεξίαο ζην εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ είλαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο κεγαιχηεξε απφ εθείλε πνπ πξνβιέπεηαη γηα ηνπο ελήιηθεο. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ ι.ρ. φηη ελψ έλαο ελήιηθαο απεηιείηαη κε πνηλή θπιάθηζεο απφ 10 εκέξεο 3 ρξφληα γηα κηα ζσκαηηθή βιάβε απφ ακέιεηα, ν αλήιηθνο γηα ηελ ίδηα πξάμε απεηιείηαη κε πνηλή εγθιεηζκνχ ζην εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο πνπ θπκαίλεηαη απφ 6 κήλεο έσο 10 έηε. Ταπηφρξνλα, γηα φια ηα θαθνπξγήκαηα πνπ απεηινχληαη κε πνηλέο κεγαιχηεξεο ησλ πέληε έσο δέθα εηψλ ε πξνβιεπφκελε ζην άξζξν 54 ΠΚ πνηλή θπκαίλεηαη απφ 5 έσο 20 έηε, κνινλφηη ε Γηεζλήο Σχκβαζε γηα ηα Γηθαηψκαηα ηνπ Παηδηνχ, πνπ έρεη, φπσο είλαη γλσζηφ, απμεκέλε ηππηθή ηζρχ (ά Σπλη.), νξίδεη ξεηά φηη ε ζηέξεζε ηεο ειεπζεξίαο ησλ αλειίθσλ πξέπεη λα είλαη ηεο κηθξφηεξεο δπλαηήο δηάξθεηαο, ελψ θαη ε λνκνπαξαζθεπαζηηθή επηηξνπή είρε πξνηείλεη

3 ηνλ πεξηνξηζκφ ηνπ αλψηαηνπ ρξνληθνχ νξίνπ ηνπ πνηληθνχ ζσθξνληζκνχ ζηα 10 ρξφληα (Βι. ζρεηηθά Α. Πιηζελά, φ.π., ζ. 241 ζεκ. 360). Καη ε Δπηηξνπή γηα ηα Γηθαηψκαηα ηνπ Παηδηνχ, άιισζηε, έρεη ζπζηήζεη ζηελ ειιεληθή θπβέξλεζε ηελ θαηάξγεζε ηεο δηάηαμεο πνπ πξνβιέπεη φηη ην αλψηεξν φξην ηνπ πνηληθνχ ζσθξνληζκνχ είλαη 20 έηε. Τν πξφβιεκα επηηείλεηαη εμαηηίαο ησλ πξνυπνζέζεσλ πνπ πξνβιέπεη ν λφκνο γηα ηελ επηβνιή ηνπ πνηληθνχ ζσθξνληζκνχ ζην άξζξν 127 ΠΚ. Με βάζε ην άξζξν απηφ, ν πεξηνξηζκφο ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ κπνξεί λα επηβιεζεί φηαλ ην δηθαζηήξην, εξεπλψληαο ηηο πεξηζηάζεηο ππφ ηηο νπνίεο ηειέζηεθε ε πξάμε θαη ηελ φιε πξνζσπηθφηεηα ηνπ αλειίθνπ, θξίλεη φηη είλαη αλαγθαίνο ν πνηληθφο ζσθξνληζκφο ηνπ γηα λα ζπγθξαηεζεί απφ ηελ ηέιεζε λέσλ αμηφπνηλσλ πξάμεσλ. Η δηάηαμε απηή έρεη επηθξηζεί φρη κφλν γηαηί ζπλδέεη ηελ επηβνιή ηεο πνηλήο κε ηελ αβέβαηε θξίζε γηα ηε κειινληηθή ζπκπεξηθνξά ηνπ αλειίθνπ, αιιά θαη επεηδή επηπιένλ δε ζέηεη θαλέλα πεξηνξηζκφ σο πξνο ηε βαξχηεηα ηεο πξάμεο πνπ έρεη ηειεζηεί, επηηξέπεη ηελ επηβνιή πνηλήο ζηεξεηηθήο ηεο ειεπζεξίαο αθφκα θαη ζε αλειίθνπο 13 ή 14 εηψλ, κνινλφηη ηνχην θαίλεηαη λα βξίζθεηαη ζε αληίζεζε κε ηηο δηεζλείο ηάζεηο σο πξνο ηα κέηξα πνπ κπνξνχλ πξάγκαηη λα βνεζήζνπλ ηνπο αλειίθνπο ζε απηέο ηηο ειηθίεο, θαη νδεγεί ζε δηαθξηηηθή κεηαρείξηζε ησλ αλειίθσλ, αθνχ ε θαηαδίθε ζπλαξηάηαη κε φινπο ηνπο φξνπο ηεο δσήο ηνπο θαη φρη κε ηελ πξάμε πνπ έρνπλ ηειέζεη, έηζη ψζηε ην κέηξν λα επηβάιιεηαη ηειηθά θαηά βάζε ζε φζνπο πξνέξρνληαη απφ νηθνγέλεηεο πνπ δελ έρνπλ ηελ νηθνλνκηθή δχλακε λα ζηεξίμνπλ ηα παηδηά ηνπο. Σηελ πξάμε άιισζηε θαίλεηαη λα επηβεβαηψλεηαη δηαξθψο φηη ν εγθιεηζκφο επαπμάλεη ηνλ θίλδπλν ππνηξνπήο, επεηδή αθξηβψο ζέηεη ηνλ λέν ζην πεξηζψξην, επηηείλεη ηνλ ζηηγκαηηζκφ ηνπ θαη εκπνδίδεη ηελ νκαιή θνηλσληθή ηνπ επαλέληαμε (Βι. Χ. Δημόποσλοσ / Κ. Κοζμάηοσ, Γίθαην Αλειίθσλ, 2006, ζ. 114, Α. Χάϊδοσ, Η ηδξπκαηηθή θαη εμστδξπκαηηθή κεηαρείξηζε ησλ αλειίθσλ ζηελ Διιάδα θαη ζην εμσηεξηθφ, 1990, ζ. 113), γεγνλφο πνπ νδεγεί ζηε ζθέςε πεξηνξηζκνχ ηνπ πνηληθνχ ζσθξνληζκνχ ζηηο πεξηπηψζεηο κφλνλ ηδηαίηεξα ζνβαξψλ εγθιεκάησλ πνπ ηεινχληαη κάιηζηα απφ αλειίθνπο κεγαιχηεξνπο ησλ 15 εηψλ, φπσο ηζρχεη θαη ζε πνιιέο άιιεο επξσπατθέο ρψξεο. Θα πξέπεη επηπιένλ λα ζεκεησζεί φηη θαη ην άξζξν πεξ. (γ) ησλ Σηνηρεησδψλ Καλφλσλ ησλ Ηλσκέλσλ Δζλψλ γηα ηελ Απνλνκή

4 Γηθαηνζχλεο ζε Αλειίθνπο, γλσζηψλ θαη σο Καλφλσλ ηνπ Πεθίλνπ (Standard Minimum Rules for the Administration of Juvenile Justice ή The Beijing Rules, Γεληθή Σπλέιεπζε ησλ Ηλσκέλσλ Δζλψλ, Απφθαζε 40/33), πξνβιέπεη ξεηά φηη «Σηέξεζε ηεο πξνζσπηθήο ειεπζεξίαο δελ επηβάιιεηαη, εθηφο αλ ν αλήιηθνο θεξχρζεθε πνηληθά ππεχζπλνο γηα ζνβαξή πξάμε βίαο θαη άιινπ πξνζψπνπ ή γηα θαη επαλάιεςε ηέιεζε άιισλ ζνβαξψλ εγθιεκάησλ θαη αλ δελ ππάξρεη άιιε θαηάιιειε απάληεζε». Σε επξσπατθφ θαη δηεζλέο επίπεδν, εμάιινπ, ππνζηεξίδνληαη κε έκθαζε ηάζεηο επέθηαζεο ηνπ πεδίνπ εθαξκνγήο ηνπ πνηληθνχ δηθαίνπ ησλ αλειίθσλ θαη ζε άηνκα κεηεθεβηθήο ειηθίαο ή λεαξνχο ελήιηθεο, επεηδή ζπρλά ε εγθιεκαηηθή ζπκπεξηθνξά ησλ αηφκσλ απηψλ ζρεηίδεηαη κε ην κεηαβαηηθφ ζηάδην ηεο αλάπηπμήο ηνπο θαη είλαη γη απηφ παξνδηθή θαη εθήκεξε. Τν κεηαβαηηθφ ζηάδην πξνο ηελ ελειηθίσζε θαίλεηαη λα έρεη παξαηαζεί. Δίλαη, ινηπφλ, ζθφπηκν λα δνζεί ζην δηθαζηήξην ε δπλαηφηεηα, θξίλνληαο θάζε ζπγθεθξηκέλε πεξίπησζε, λα απνθαζίδεη αλ νη λεαξνί ελήιηθεο (18 21 εηψλ) πξέπεη λα αληηκεησπίδνληαη θαηά ηξφπν παξφκνην κε εθείλν πνπ πξνβιέπεηαη γηα ηνπο αλειίθνπο, επηβάιινληαο ζε απηνχο αλακνξθσηηθά ή ζεξαπεπηηθά κέηξα πνπ ζα κπνξνχλ λα εθηίνληαη κέρξη ην 25 έηνο ηεο ειηθίαο ηνπο (βι. άιισζηε θαη Σχζηαζε Rec (2003) 20 ηεο Δπηηξνπήο Υπνπξγψλ ηνπ Σπκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο γηα ηνπο «Νένπο ηξφπνπο αληηκεηψπηζεο ηεο παξαβαηηθφηεηαο ησλ αλειίθσλ θαη ην ξφιν ηεο Γηθαηνζχλεο Αλειίθσλ», παξ. 11). Γηα ην ζθνπφ απηφ ζα πξέπεη λα ηξνπνπνηεζεί ην άξζξν 130 ηνπ Πνηληθνχ καο Κψδηθα. Αιιαγέο είλαη επηπιένλ αλαγθαίεο ζην ζεζκφ ηεο ππφ φξνπο απφιπζεο, ψζηε ν αλήιηθνο λα κελ έρεη ιηγφηεξα δηθαηψκαηα απφ φζα έλαο ελήιηθνο. Πην ζπγθεθξηκέλα, ν ελήιηθνο έρεη δηθαίσκα παξάζηαζεο θαη αθξφαζεο ζην δηθαζηηθφ ζπκβνχιην πνπ απνθαζίδεη γηα ηελ απφιπζή ηνπ (ά. 110 ΠΚ), ζε αληίζεζε κε ηνλ αλήιηθν πνπ ζηεξείηαη ηνπ δηθαηψκαηνο απηνχ. Σεκαληηθέο ηνκέο πξέπεη λα γίλνπλ θαη ζην δηαδηθαζηηθφ πεδίν. Δίλαη ζεκαληηθφ ν δηθαζηήο αλειίθσλ λα έρεη απμεκέλε εκπεηξία θαη εμεηδίθεπζε ζην ρεηξηζκφ ησλ ζεκάησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εγθιεκαηηθφηεηα ησλ αλειίθσλ θαη γηα ην ιφγν απηφ αθελφο πξέπεη λα πξνβιεθζεί φηη απηφο ζα έρεη ην βαζκφ ηνπ Πξνέδξνπ Πξσηνδηθψλ θαη φρη ηνπ πξσηνδίθε θαη αθεηέξνπ φηη

5 πξέπεη λα έρεη ζπκκεηάζρεη ζε ζρεηηθά επηκνξθσηηθά ζεκηλάξηα, ηα νπνία ζα νξγαλψλεη ε Δζληθή Σρνιή Γηθαζηηθψλ Λεηηνπξγψλ. Γηα ηνλ ίδην ιφγν πξνβιέπεηαη φηη νη δηθαζηέο αλειίθσλ ζα δηθάδνπλ ηα εγθιήκαηα αλειίθσλ επί κία ηνπιάρηζηνλ ηξηεηία πνπ κπνξεί λα αλαλεψλεηαη γηα κία αθφκε ηξηεηία, ψζηε λα επηηεπρζεί ε βέιηηζηε αμηνπνίεζε ηεο γλψζεο θαη ηεο εκπεηξίαο πνπ απνθηνχλ ζε απηφ ην αληηθείκελν. Αιιαγέο απαηηνχληαη θαη ζηε δηάηαμε γηα ηελ πξνζσξηλή θξάηεζε ησλ αλειίθσλ, ε νπνία δε ζα πξέπεη λα είλαη επηηξεπηή παξά κφλν ζε εθείλεο ηηο πεξηπηψζεηο πνπ κπνξεί λα επηβιεζεί θαη πνηληθφο ζσθξνληζκφο, δειαδή πιένλ κφλν ζε αλειίθνπο άλσ ησλ 15 εηψλ, θάηη πνπ πξνβιέπεηαη άιισζηε ξεηά θαη απφ ην άξζξν ηνπ Πξφηππνπ Νφκνπ ηνπ ΟΗΔ γηα ην Σχζηεκα ηεο Γηθαηνζχλεο ησλ Αλειίθσλ (Model Law on Juvenile Justice, 1997), κε βάζε ην νπνίν "κφλν λένη ειηθίαο απφ 15 εηψλ κπνξνχλ λα θξαηεζνχλ πξνζσξηλά". Δμάιινπ, θαηά ηε ζχζηαζε R(2003)20, άξζξν 16, ηεο Δπηηξνπήο Υπνπξγψλ ηνπ Σπκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο, ε πξνζσξηλή θξάηεζε δελ κπνξεί λα δηαξθεί άλσ ησλ 6 κελψλ έσο ηελ έλαξμε ηεο δίθεο ηνπ αλειίθνπ (πξβι. θαη άξζξν 13.1 ησλ Καλφλσλ ηνπ Πεθίλνπ, φπσο θαη άξζξν 37 πεξ. β, εδ. β' ηεο Γηεζλνχο Σχκβαζεο ΟΗΔ γηα ηα Γηθαηψκαηα ηνπ Παηδηνχ λ. 2101/1992). Αιιαγέο θαίλνληαη φκσο αλαγθαίεο θαη ζε ζρέζε κε ηελ ηεξνχκελε δηαδηθαζία θαη ηελ ππνζηήξημε ηνπ αλειίθνπ απφ ζπλήγνξν. Η απηφθσξε δηαδηθαζία δελ κπνξεί λα ηεξείηαη γηα ηνπο αλειίθνπο, εθφζνλ ε πνηληθή ηνπο κεηαρείξηζε πξνυπνζέηεη ηελ πξνεγνχκελε έξεπλα ησλ ζπλζεθψλ ηεο δσήο ηνπο θαη ησλ παξαγφλησλ πνπ ηνπο ψζεζαλ ζην έγθιεκα. Ήδε άιισζηε ζηελ πξάμε νη αλήιηθνη δηθάδνληαη ζε ξεηή δηθάζηκν αθνχ πξνεγνπκέλσο έρεη ζπληαρζεί ζρεηηθή έθζεζε απφ ηνπο επηκειεηέο αλειίθσλ. Τελ νξζή απηή παγησκέλε ζέζε ηεο λνκνινγίαο καο πξέπεη θαη ξεηά λα πξνβιέςεη πιένλ ν λφκνο, φπσο ξεηά πξέπεη επηπιένλ λα πξνβιεθζεί ν ππνρξεσηηθφο δηνξηζκφο ζπλεγφξνπ γηα ηελ εθδίθαζε ζνβαξψλ εγθιεκάησλ, δειαδή πξάμεσλ πνπ αλ ηεινχληαλ απφ ελήιηθεο ζα είραλ ην ραξαθηήξα θαθνπξγήκαηνο (Γηα ηελ αλάγθε ελίζρπζεο ηεο λνκηθήο ζέζεο ηνπ αλειίθνπ θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηεο δηαδηθαζίαο θαη ηελ αλαγλψξηζε ηνπ δηθαηψκαηνο παξάζηαζεο κε ζπλήγνξν, βι. άξζξα 7.1 θαη 15.1 ησλ Σηνηρεησδψλ Καλφλσλ ησλ Ηλσκέλσλ Δζλψλ γηα ηελ Απνλνκή ηεο Γηθαηνζχλεο ζε Αλειίθνπο, θαζψο θαη ηε Σχζηαζε ηεο

6 Δπηηξνπήο Υπνπξγψλ ηνπ Σπκβνπιίνπ ηεο Δπξψπεο Νν. R (87) 20 γηα ηηο «Κνηλσληθέο αληηδξάζεηο ζηελ παξαβαηηθφηεηα ησλ αλειίθσλ», παξ. 8). Αιιά θαη ζην επίπεδν ηνπ ιεγφκελνπ πξνιεπηηθνχ δηθαίνπ ησλ αλειίθσλ ρξεηάδνληαη ζεκαληηθέο επεκβάζεηο. Σε αληίζεζε κε φ,ηη ηζρχεη γηα ηνπο ελήιηθεο, ζρεηηθά κε ηνπο νπνίνπο ην θξάηνο κπνξεί λα επεκβαίλεη κφλν αθνχ ηειέζνπλ έλα έγθιεκα, ζηνπο αλειίθνπο ε θξαηηθή θξνληίδα πξέπεη λα πξνζθέξεηαη ήδε ζε πξνγελέζηεξν ζηάδην, ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο πνπ ην πεξηβάιινλ κέζα ζην νπνίν κεγαιψλνπλ ηνπο σζεί νπζηαζηηθά ζην έγθιεκα. Ωζηφζν, φπσο νξζά έρεη επηζεκάλεη ν Σπλήγνξνο ηνπ Πνιίηε ζην πιαίζην ηεο δεκφζηαο δηαβνχιεπζεο, ζηελ πεξίπησζε απηή ε παξέκβαζε ηνπ θξάηνπο πξέπεη λα έρεη θαηά βάζε πξνλνηαθφ ραξαθηήξα θαη ε θξνληίδα ηνπ αλειίθνπ πξέπεη λα πξαγκαηνπνηείηαη πξσηίζησο ζε πξνλνηαθνχ ηχπνπ δνκέο. Μφλν θαη εμαίξεζε, φηαλ ν αξκφδηνο επηκειεηήο αλειίθσλ δηαβεβαηψλεη φηη ε θξνληίδα ηνπ αλειίθνπ ζηηο ππάξρνπζεο ηέηνηνπ είδνπο δνκέο δελ κπνξεί λα πξνζθέξεη ην αλαγθαίν γη απηφλ πεξηβάιινλ, κπνξεί λα δηαηάζζεηαη ν εγθιεηζκφο ηνπ αλειίθνπ ζην ίδξπκα αγσγήο πνπ πξνβιέπεηαη ζην άξζξν 17 Ν. 2298/1995. Αθφκε άιισζηε θαη ζηελ πεξίπησζε απηή, ν εγθιεηζκφο δελ κπνξεί λα γίλεηαη ρσξίο λα ιακβάλεηαη ππφςε ε γλψκε θαη ηνπ ίδηνπ ηνπ αλειίθνπ, αλάινγα κε ηελ ειηθία ηνπ θαη ην βαζκφ σξηκφηεηάο ηνπ. Γηα ην ζθνπφ απηφ είλαη αλαγθαία ε ζέζπηζε ηεο ππνρξεσηηθήο αθξφαζεο ηνπ αλειίθνπ απφ ην δηθαζηή αλειίθσλ θαη ζπλεθηίκεζεο ηεο πξνζσπηθήο ηνπ γλψκεο πξηλ απφ ηε ιήςε απφθαζεο γηα ηνλ εγθιεηζκφ ηνπ ζε ίδξπκα αγσγήο γηα ιφγνπο πξνιεπηηθνχο θαη, εηδηθφηεξα, επεηδή ν αλήιηθνο ζπκβηψλεη ζε θνηλσληθφ πεξηβάιινλ αηφκσλ πνπ ηεινχλ θαζ' έμε ή θαη' επάγγεικα αμηφπνηλεο πξάμεηο (άξζξν 17 παξ. 5 λ. 2298/1995). Τν αλαγθαίν κηαο ηέηνηαο αθξφαζεο πξνθχπηεη θαη απφ ην άξζξν 3 πεξ. β' ηεο Δπξσπατθήο Σχκβαζεο γηα ηελ Άζθεζε ησλ Γηθαησκάησλ ησλ Παηδηψλ (λ. 2502/1997 πξβι. θαη άξζξν 12 παξ. 1 ηεο Γηεζλνχο Σχκβαζεο ΟΗΔ γηα ηα Γηθαηψκαηα ηνπ Παηδηνχ λ. 2101/1992). Γη απηφ θαη ε ελ ιφγσ αθξφαζε ζα πξέπεη επηπιένλ λα γίλεηαη ππνρξεσηηθά θαη απφ ηνλ αξκφδην εηζαγγειέα, εθφζνλ πξφθεηηαη λα εθαξκφζεη ην άξζξν 45Α ΚΠΓ πεξί απνρήο απφ πνηληθή δίσμε αλειίθνπ. Δμάιινπ, γηα ιφγνπο δηθαηνθξαηηθνχο ζα πξέπεη εθ ησλ πξνηέξσλ λα νξίδεηαη ε αθξηβήο κέγηζηε ρξνληθή δηάξθεηα πνπ θξίλεηαη αλαγθαία γηα ηνλ

7 πξνιεπηηθφ εγθιεηζκφ ηνπ αλειίθνπ ζην ίδξπκα αγσγήο, φπσο άιισζηε απηή νξίδεηαη θαη ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ ν εγθιεηζκφο πξνβιέπεηαη σο αλακνξθσηηθφ κέηξν ζην άξζξν 122 ΠΚ. Αιιαγέο φκσο απαηηνχληαη θαη ζε ζρέζε κε ηνπο κεραληζκνχο πνπ δηαζέηεη ην θξάηνο γηα ηελ πξφιεςε ηεο ζπκαηνπνίεζεο θαη ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο ησλ αλειίθσλ. πσο δείρλνπλ φιεο νη έξεπλεο, ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ησλ παηδηψλ πνπ βξίζθνληαη ζηα εηδηθά θαηαζηήκαηα θξάηεζεο είλαη παηδηά πνπ έρνπλ ππνζηεί καθξφρξνλε θαθνπνίεζε απφ κέιε ηεο νηθνγέλεηάο ηνπο, είηε κε ηε κνξθή ηεο ζσκαηηθήο θαθνπνίεζεο είηε κε ηε κνξθή ηεο παξακέιεζεο ή εθκεηάιιεπζεο. Παξάιιεια απνδεηθλχεηαη φηη νη θξαηηθνί θαη θνηλσληθνί θνξείο ειάρηζηε βνήζεηα πξνζθέξνπλ ζην επίπεδν ηεο πξφιεςεο ηεο ζπκαηνπνίεζεο ησλ αλειίθσλ θαη ηεο ζε κεγάιν βαζκφ - ζπλδεφκελεο κε απηήλ εγθιεκαηηθφηεηάο ηνπο. Θα πξέπεη βέβαηα λα αλαγλσξηζηεί φηη ν Έιιελαο λνκνζέηεο εγθαίξσο δηέγλσζε ηελ αλάγθε θξαηηθήο παξέκβαζεο. Η κέξηκλα γηα ηνπο αλειίθνπο πνπ βξίζθνληαη ζε θίλδπλν έρεη αλαηεζεί απφ ην θξάηνο, ήδε απφ ηε δεθαεηία ηνπ 40, ζηηο Δηαηξείεο Πξνζηαζίαο Αλειίθσλ πνπ έρνπλ ζπζηαζεί ζε θάζε πξσηνδηθείν (βι. Α. Τξσηάλνπ-Λνπιά, Η Υπεξεζία Δπηκειεηψλ ησλ Γηθαζηεξίσλ Αλειίθσλ, 1989, ζ. 21 θαη 246 επ.). Ωζηφζν νη Δηαηξείεο απηέο, θπξίσο εμαηηίαο ηεο έιιεηςεο ηνπ αλαγθαίνπ πξνζσπηθνχ αιιά θαη ηεο κεγάιεο έληαζεο ησλ πξνβιεκάησλ πνπ θαινχληαη λα αληηκεησπίζνπλ, δε θαίλεηαη φηη κπνξνχλ -παξά ην ζεκαληηθφ έξγν πνπ επηηεινχλ νξηζκέλεο απφ απηέο- λα αληαπνθξηζνχλ ζην έξγν πνπ ηνπο έρεη αλαηεζεί. Τν ίδην ην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηε ιεηηνπξγία ηνπο, κνινλφηη αλακνξθψζεθε ην 1995, παξνπζηάδεη εμάιινπ νξηζκέλα πξνβιήκαηα (θπξίσο σο πξνο ηε ζχλζεζε ησλ δηνηθεηηθψλ ηνπο ζπκβνπιίσλ), πνπ ζα πξέπεη λα αληηκεησπηζηνχλ. Πην ζπγθεθξηκέλα, κε ηελ πξνηεηλφκελε ξχζκηζε πξνζδηνξίδεηαη κε κεγαιχηεξε ζαθήλεηα ην έξγν πνπ νθείινπλ λα πξνζθέξνπλ νη Δηαηξείεο Πξνζηαζίαο Αλειίθσλ, εμεηδηθεχνληαη ηα πξνζφληα φζσλ δηνξίδνληαη ζην δηνηθεηηθφ ηνπο ζπκβνχιην θαη ζεζκνζεηείηαη έλαο δηαθνξεηηθφο ηξφπνο δηνξηζκνχ ηνπο, ν νπνίνο δε ζηεξίδεηαη πιένλ ζηελ πξνζσπηθή επηινγή θάζε Υπνπξγνχ. Αληίζεηα, επηιέγεηαη ε δηαδηθαζία ηεο αλνηθηήο πξνθήξπμεο ησλ ζέζεσλ θαη ηεο πξνεγνχκελεο εθδήισζεο ελδηαθέξνληνο. Καζψο νη ζέζεηο είλαη ηηκεηηθέο

8 θαη άκηζζεο, κε ηε δηαδηθαζία απηή κπνξεί λα δηαζθαιηζζεί ε ζπκκεηνρή ζηηο Δηαηξείεο αηφκσλ πνπ πξαγκαηηθά ελδηαθέξνληαη γηα ηελ ππνζηήξημε ησλ αλειίθσλ πνπ βξίζθνληαη ζε θίλδπλν ή έρνπλ ήδε πξνρσξήζεη ζηελ ηέιεζε αμηφπνηλσλ πξάμεσλ. Παξάιιεια, ε πην ζεκαληηθή ηνκή ζην ρψξν απηφ είλαη ε πξνβιεπφκελε ζην πξνηεηλφκελν ζρέδην λφκνπ ίδξπζε απηνηεινχο λνκηθνχ πξνζψπνπ πνπ ζα αλαιάβεη λα παξαθνινπζεί ην πξνζθεξφκελν απφ ηηο Δηαηξείεο Πξνζηαζίαο Αλειίθσλ έξγν θαη λα εηζεγείηαη ζηα αξκφδηα Υπνπξγεία ιχζεηο γηα ηα πξνβιήκαηα έιιεηςεο ζπληνληζκνχ πνπ παξαηεξνχληαη ζηηο ζρέζεηο κεηαμχ ησλ Δηαηξεηψλ αθελφο θαη άιισλ θνξέσλ πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ίδην ρψξν αθεηέξνπ. Σήκεξα είλαη θνηλή δηαπίζησζε ηφζν ηνπ Σπλεγφξνπ ηνπ Παηδηνχ θαη ηεο UNICEF φζν θαη ηεο επηζηεκνληθήο θνηλφηεηαο φηη έλα βαζηθφ πξφβιεκα ζην ρψξν ηεο πξφιεςεο θαη αληηκεηψπηζεο ηεο ζπκαηνπνίεζεο θαη εγθιεκαηηθφηεηαο ησλ αλειίθσλ είλαη ε πιήξεο έιιεηςε ζπληνληζκνχ κεηαμχ ησλ Δηαηξεηψλ Πξνζηαζίαο Αλειίθσλ, φπσο θαη κεηαμχ απηψλ θαη άιισλ θνξέσλ πνπ αζρνινχληαη κε ηελ ίδηα νκάδα ζηφρν, ππάγνληαη φκσο ζηνλ έιεγρν άιισλ Υπνπξγείσλ ή έρνπλ ηδξπζεί απφ ηελ ηνπηθή απηνδηνίθεζε ή ηδηψηεο. Τν απνηέιεζκα είλαη θαηαζπαηάιεζε πφξσλ θαη κεησκέλε απνηειεζκαηηθφηεηα. Τν θξάηνο εκθαλίδεηαη ηειηθά απφλ. Αληίζηνηρν πξφβιεκα ππάξρεη ζρεηηθά κε ηνπο αλειίθνπο πνπ έρνπλ ηειέζεη θάπνην έγθιεκα θαη έρνπλ ζηεξεζεί ηελ ειεπζεξία ηνπο. Πέξαλ ησλ θαθψλ ζπλζεθψλ ησλ ρψξσλ θξάηεζεο (ζα άμηδε λα αλαθεξζεί φηη ε δηεζλήο ηάζε είλαη ε νξγάλσζε κηθξψλ θνηλνηήησλ, κε νηθνγελεηαθή θαηά βάζε κνξθή), ε εθπαίδεπζε θαη ε πξνζθνξά δξαζηεξηνηήησλ γηα ηελ θάιπςε ηνπ ειεχζεξνπ ρξφλνπ, φπσο επίζεο ε επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε θαη ε πξνεηνηκαζία ησλ λεαξψλ θξαηνχκελσλ γηα ηελ θνηλσληθή ηνπο επαλέληαμε, είλαη ηνκείο φπνπ δελ ππάξρεη έλαο ζπλνιηθφο ζρεδηαζκφο θαη ζπληνληζκφο ηνπ πξνζθεξφκελνπ έξγνπ. Με ηα δεδνκέλα απηά, είλαη αλαγθαία ε ζχζηαζε ζην Υπνπξγείν Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο θαη Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ επηζηεκνληθνχ ζπκβνπιίνπ πνπ ζα ππνζηεξίδεηαη δηνηθεηηθά απφ εηδηθή ππεξεζία ηνπ ίδηνπ Υπνπξγείνπ θαη ζα έρεη σο έξγν (α) ηελ παξαθνινχζεζε ηνπ έξγνπ ησλ Δηαηξεηψλ Πξνζηαζίαο Αλειίθσλ παλειιαδηθά θαη ηελ εηζήγεζε πξνο ην

9 Υπνπξγείν Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο θαη Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ ησλ αλαγθαίσλ κέηξσλ γηα ηε βειηίσζή ηνπ, (β) ηελ αλάπηπμε ζπλεξγαζίαο ζε εζληθφ θαη δηεζλέο επίπεδν κε νξγαληζκνχο θαη ππεξεζίεο, δεκφζηνπο ή ηδησηηθνχο, θαζψο θαη κε Μ.Κ.Ο. γηα ηελ νξγάλσζε ελφο εληαίνπ Γηθηχνπ πξφιεςεο θαη αληηκεηψπηζεο ηεο ζπκαηνπνίεζεο θαη ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο ησλ αλειίθσλ, (γ) ηε δηακφξθσζε κηαο θεληξηθήο ππεξεζίαο θαηαγγειηψλ πξάμεσλ θαθνπνίεζεο, παξακέιεζεο ή εγθαηάιεηςεο αλειίθσλ, (δ) ηε δηαηχπσζε πξνηάζεσλ θαη ηελ εθπφλεζε κειεηψλ, ηδίσο ζε ζηξαηεγηθφ επίπεδν, γηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ πξφιεςε θαη αληηκεηψπηζε ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο ησλ αλειίθσλ, θαζψο θαη (ε) ηελ παξνρή ππεξεζηψλ γλσκνδνηηθνχ θαη ζπκβνπιεπηηθνχ ραξαθηήξα γηα ηα ζέκαηα απηά πξνο ην Υπνπξγείν Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο θαη Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ ή άιινπο θνξείο. Με βάζε ηα παξαπάλσ, ην πξνηεηλφκελν ζρέδην λφκνπ απαξηίδεηαη απφ ηξία θεθάιαηα. Σην πξψην πεξηιακβάλνληαη νη ηξνπνπνηήζεηο ηνπ νπζηαζηηθνχ πνηληθνχ δηθαίνπ, δειαδή νη ηξνπνπνηήζεηο ησλ δηαηάμεσλ ηνπ Πνηληθνχ καο Κψδηθα, ελψ ζην δεχηεξν, νη αιιαγέο πνπ πξέπεη λα γίλνπλ ζηνλ Κψδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο θαη ζηνλ Κψδηθα Οξγαληζκνχ ησλ Γηθαζηεξίσλ. Τέινο, ζην ηξίην θεθάιαην πξνβιέπνληαη αιιαγέο ζην ιεγφκελν πξνιεπηηθφ δίθαην πνπ αθνξά ηνπο αλειίθνπο φπσο θαη ζην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηε ιεηηνπξγία ησλ Δηαηξεηψλ Πξνζηαζίαο Αλειίθσλ, ελψ πξνβιέπεηαη αθφκα ε ίδξπζε Κεληξηθνχ Δπηζηεκνληθνχ Σπκβνπιίνπ γηα ηελ πξφιεςε θαη ηελ αληηκεηψπηζε ηεο ζπκαηνπνίεζεο θαη ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο ησλ αλειίθσλ. Δηδηθφηεξα, ζηηο επηκέξνπο δηαηάμεηο ηνπ λνκνζρεδίνπ πξνβιέπνληαη ηα αθφινπζα: ΠΡΧΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Σξνπνπνηήζεηο ηνπ Πνηληθνύ Κώδηθα Άξζξν 1

10 Με ην άξζξν απηφ ηξνπνπνηείηαη ην άξζξν 54 ηνπ Πνηληθνχ Κψδηθα, ψζηε λα πξνβιεθζεί πιένλ φηη ν πνηληθφο ζσθξνληζκφο δελ κπνξεί θαη αξρήλ λα έρεη δηάξθεηα κεγαιχηεξε ησλ δέθα εηψλ, φπσο είρε πξνηαζεί θαη απφ ηελ λνκνπαξαζθεπαζηηθή επηηξνπή ην Καζψο ε πνηλή απηή ζα κπνξεί πιένλ (ζχκθσλα κε φζα πξνβιέπνληαη ζηελ επφκελε δηάηαμε) λα επηβάιιεηαη κφλν γηα αδηθήκαηα πνπ αλ ηεινχληαλ απφ ελήιηθα ζα ήηαλ θαθνπξγήκαηα, πξνηείλεηαη ε κείσζε ησλ νξίσλ ηεο ζηνπο έμη κήλεο έσο πέληε έηε φηαλ ε απεηινχκελε γηα ην έγθιεκα πνηλή είλαη θάζεηξμε κέρξη δέθα εηψλ, ελψ ζε δηαθνξεηηθή πεξίπησζε, φηαλ, δειαδή ε απεηινχκελε γηα ην έγθιεκα πνηλή είλαη πξφζθαηξε θάζεηξμε κεγαιχηεξε απηήο ησλ 5-10 εηψλ ή ηζφβηα θάζεηξμε, πξνηείλεηαη ε πξφβιεςε πεξηνξηζκνχ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο πνπ ζα θπκαίλεηαη θαη αξρήλ απφ δχν έσο δέθα έηε θαη ζα κπνξεί ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο ηδηαίηεξα ζνβαξψλ εγθιεκάησλ λα αλέξρεηαη κέρξη 15 έηε. Υπελζπκίδεηαη φηη θαη ε πξφηαζε ηεο Δπηηξνπήο Κξνπζηαιάθε ήηαλ γηα θαηψηαην φξην έσο δχν έηε, θαζψο θαη φηη ζηε Γεξκαλία ν πνηληθφο ζσθξνληζκφο έρεη δηάξθεηα 6 κήλεο 5 έηε θαη θαη αλψηαην φξην 10 έηε (βι. παξ. 18 γεξκ. Νφκνπ γηα ηα Γηθαζηήξηα Αλειίθσλ). Δμάιινπ, ε ρνξήγεζε θαηά ηελ ειιεληθή λνκνζεζία πθ' φξνλ απφιπζεο κεηά ηελ έθηηζε απφ ηνλ αλήιηθν ηνπ 1/2 (ππνρξεσηηθά) ή θαη ηνπ 1/3 ηεο πνηλήο ηνπ (εάλ πθίζηαηαη ζπνπδαίνο ιφγνο) (ά. 129 ΠΚ) απνηειεί φρη ζχληκεζε ηεο αξρηθψο επηβιεζείζαο πνηλήο, αιιά απιψο έθηηζε ελφο κέξνπο ηεο πνηλήο απηήο ππφ θαζεζηψο ειεπζεξίαο θαη ππφ ηελ επίβιεςε ηνπ επηκειεηή αλειίθσλ. Άξζξν 2 Με ην άξζξν 2 ηξνπνπνηείηαη αξρηθά ην άξζξν 126 ΠΚ, ψζηε λα είλαη ζαθέο φηη ζηνπο αλειίθνπο κέρξη θαη ην 15o έηνο ηεο ειηθίαο ηνπο

11 ζπκπιεξσκέλν επηβάιινληαη κφλνλ αλακνξθσηηθά ή ζεξαπεπηηθά κέηξα. Με ην ίδην άξζξν ηξνπνπνηείηαη θαη ε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 127 ΠΚ, ψζηε ν πεξηνξηζκφο αλειίθνπ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ λα επηβάιιεηαη κφλν ζε αλειίθνπο πνπ έρνπλ ζπκπιεξψζεη ην 15o έηνο ηεο ειηθίαο ηνπο, εθφζνλ ε πξάμε ηνπο έρεη ην ραξαθηήξα θαθνπξγήκαηνο θαη ν πνηληθφο ζσθξνληζκφο θξίλεηαη, κε εηδηθά θαη εκπεξηζηαησκέλα αηηηνινγεκέλε απφθαζε, απνιχησο αλαγθαίνο, ελφςεη ηνπ φηη ε ππφ θξίζε αμηφπνηλε πξάμε εκπεξηέρεη ζηνηρεία βίαο, ζηξέθεηαη θαηά ηεο δσήο ή ηεο ζσκαηηθήο αθεξαηφηεηαο ή απνηειεί κέξνο επξχηεξεο εγθιεκαηηθήο δξαζηεξηνπνίεζεο ηνπ αλειίθνπ. Με ηελ ηξνπνπνίεζε απηή, ην ειιεληθφ δίθαην αθνινπζεί ηελ ηάζε πνπ επηθξαηεί δηεζλψο γηα πεξηνξηζκφ ηνπ πνηληθνχ ζσθξνληζκνχ ζηα ηδηαίηεξα ζνβαξά εγθιήκαηα θαη ζε αλειίθνπο κεγαιχηεξεο ζρεηηθά ειηθίαο. Άξζξν 3 Με ηελ πξψηε παξάγξαθν ηνπ άξζξνπ απηνχ ηξνπνπνηείηαη ην άξζξν 129 ηνπ Πνηληθνχ Κψδηθα, ψζηε ν αλήιηθνο λα έρεη πιένλ ην δηθαίσκα παξάζηαζεο θαη αθξφαζεο ζην Τξηκειέο Γηθαζηήξην Αλειίθσλ πνπ απνθαζίδεη γηα ηελ ππφ φξνπο απφιπζή ηνπ, φπσο έρεη ν ελήιηθαο. Με ηε δεχηεξε παξάγξαθν ηνπ άξζξνπ, ηξνπνπνηείηαη ε πξψηε παξάγξαθνο ηνπ άξζξνπ 130 ΠΚ, ψζηε λα ελαξκνληζηεί ην φξην ηεο εθεί αλαθεξφκελεο αλειηθφηεηαο κε ην φξην πνπ πηνζεηείηαη ζην άξζξν 127 ΠΚ θαη λα δηεπθξηληζηεί φηη αθφκα θαη φηαλ θάπνηνο δηθάδεηαη κεηά ηε ζπκπιήξσζε ηνπ 18 νπ έηνπο ηεο ειηθίαο ηνπ γηα πξάμε πνπ είρε ηειέζεη φζν ήηαλ αλήιηθνο, πξέπεη ν πνηληθφο ζσθξνληζκφο λα επηβάιιεηαη κε ηα ίδηα θξηηήξηα πνπ ζα επηβαιιφηαλ αθφκα θαη αλ εηζαγφηαλ ζε δίθε πξηλ απφ ηε ζπκπιήξσζε ηνπ 18 νπ έηνπο ηεο ειηθίαο ηνπ. Τέινο, κε ηελ ηξίηε παξάγξαθν ηνπ άξζξνπ ηξνπνπνηείηαη ην άξζξν 131 ηνπ ΠΚ, ψζηε λα είλαη δπλεηηθή θαη φρη ππνρξεσηηθή ε αληηθαηάζηαζε ηνπ πεξηνξηζκνχ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ κε θπιάθηζε ή θάζεηξμε, φηαλ απηφο πνπ θαηαδηθάδεηαη γηα κηα πξάμε ηελ νπνία ηέιεζε φζν ήηαλ αλήιηθνο έρεη ζπκπιεξψζεη ήδε ην 21o έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ πξηλ αξρίζεη ε εθηέιεζε ηεο απφθαζεο.

12 ΓΔΤΣΔΡΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Σξνπνπνηήζεηο ζηνλ Κώδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο θαη ζηνλ Κώδηθα Οξγαληζκνύ Γηθαζηεξίωλ Άξζξν 4 Με ην άξζξν απηφ ηξνπνπνηνχληαη νη δηαηάμεηο ηνπ Κψδηθα Οξγαληζκνχ ησλ Γηθαζηεξίσλ ψζηε λα πξνβιεθζνχλ πιένλ απμεκέλα πξνζφληα γηα ηνλ νξηζκφ ελφο δηθαζηή σο δηθαζηή αλειίθσλ. Σπγθεθξηκέλα, πξνβιέπεηαη φηη θαζήθνληα Γηθαζηή Αλειίθσλ αλαιακβάλεη πξφεδξνο πξσηνδηθψλ, ν νπνίνο νξίδεηαη κε έλαλ αλαπιεξσηή ηνπ πξφεδξν ή πξσηνδίθε, θαηά ηε δηαδηθαζία πνπ πξνβιέπεη ν Κψδηθαο Οξγαληζκνχ Γηθαζηεξίσλ θαη Καηάζηαζεο Γηθαζηηθψλ Λεηηνπξγψλ. Η ηδηαηηεξφηεηα ηεο θχζεο ησλ ππνζέζεσλ πνπ αθνξνχλ αλειίθνπο, ε ζνβαξφηεηά ηνπο, ην επαίζζεην ηεο ειηθίαο ησλ δξαζηψλ θαη ε αχμεζε νξηζκέλσλ θαηεγνξηψλ αμηφπνηλσλ πξάμεσλ πνπ ηεινχληαη απφ αλειίθνπο ζηε ζχγρξνλε επνρή ζεκαηνδνηνχλ ηελ αλάγθε ηεο πξνζεγκέλεο θαη επηηπρνχο πξνζέγγηζεο, θαηαλφεζεο θαη κεηαρείξηζεο ησλ αλειίθσλ εθ κέξνπο δηθαζηψλ πνπ έρνπλ ην βαζκφ πξνέδξνπ πξσηνδηθψλ, σο εκπεηξφηεξσλ θαη κε απμεκέλν θχξνο έλαληη ησλ λεφηεξσλ θαηά βαζκφ ζπλαδέιθσλ ηνπο δηθαζηψλ. Ωο επηπιένλ φξνο πξνβιέπεηαη θαη ε παξαθνινχζεζε ζρεηηθψλ επηκνξθσηηθψλ ζεκηλαξίσλ πνπ ζα πξέπεη λα νξγαλψλεη ε Δζληθή Σρνιή Γηθαζηψλ, ψζηε λα εθαξκφδνληαη πιήξσο νη ζρεηηθέο δηαηάμεηο ηνπ Κψδηθα Οξγαληζκνχ Γηθαζηεξίσλ θαη Καηάζηαζεο Γηθαζηηθψλ Λεηηνπξγψλ, θαηά ηηο νπνίεο σο δηθαζηέο αλειίθσλ νξίδνληαη εηδηθά εθπαηδεπκέλνη θαη εμεηδηθεπκέλνη δηθαζηέο (πξβι. θαη άξζξν 22 ησλ Σηνηρεησδψλ Καλφλσλ ησλ Ηλσκέλσλ Δζλψλ γηα ηελ Απνλνκή Γηθαηνζχλεο ζε Αλειίθνπο, γλσζηψλ θαη σο Καλφλσλ ηνπ Πεθίλνπ (Standard

13 Minimum Rules for the Administration of Juvenile Justice ή The Beijing Rules). Οη επηπιένλ ηξνπνπνηήζεηο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κε ην άξζξν απηφ αθνξνχλ: α) ηνλ θαζνξηζκφ ηεο ζεηείαο ησλ δηθαζηψλ αλειίθσλ σο ηξηεηνχο θαη β) ηνλ πεξηνξηζκφ ηεο δπλαηφηεηαο αλαλέσζεο ηεο ζεηείαο ησλ δηθαζηψλ αλειίθσλ έσο κηα κφλν επηπιένλ ηξηεηία, ψζηε λα απνθεχγεηαη κε ηηο επαλεηιεκκέλεο αλαλεψζεηο ηεο ζεηείαο ε απνμέλσζε ησλ δηθαζηψλ απφ ηνπο ινηπνχο θιάδνπο ηνπ δηθαίνπ πνπ εληάζζνληαη ζην πνιπζχλζεην ιεηηνχξγεκά ηνπο θαη ηνπο νπνίνπο επίζεο πξέπεη λα ππεξεηνχλ επηηπρψο. Η αλαλέσζε πάλησο ηεο ζεηείαο ησλ δηθαζηψλ αλειίθσλ γηα κία ηξηεηία θξίλεηαη αλαγθαία, πξνθεηκέλνπ ε αξρηθή ηξηεηήο εκπεηξία ηνπο ζην ζπγθεθξηκέλν αληηθείκελν λα απνβεί ζεηηθφηεξε θαη απνηειεζκαηηθφηεξε πξνο φθεινο ησλ αλειίθσλ ζηα επφκελα ηξία έηε. Άξζξν 5 Με ην άξζξν απηφ ηξνπνπνηείηαη ην άξζξν 45A Κψδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο ψζηε πιένλ λα νξίδεηαη σο ππνρξεσηηθή ε πξνεγνχκελε αθξφαζε ηνπ αλειίθνπ, εθφζνλ απηή είλαη εθηθηή, πξηλ ν εηζαγγειέαο απνθαζίζεη γηα ηελ απνρή ή κε απφ ηελ πνηληθή δίσμε. Σην άξζξν 45A πξνβιέπεηαη ήδε φηη ν εηζαγγειέαο εξεπλά ηηο πεξηζηάζεηο ππφ ηηο νπνίεο ηειέζηεθε ε πξάμε θαη ηελ φιε πξνζσπηθφηεηα ηνπ αλειίθνπ θαη επνκέλσο ε αθξφαζε ηνπ αλειίθνπ εκπίπηεη ζηα πηζαλά κέζα πνπ ζα επηιέμεη λα ρξεζηκνπνηήζεη ν εηζαγγειέαο, ρσξίο φκσο θαη λα είλαη ππνρξεσηηθή. Τνχην νξίδεηαη πιένλ ξεηά ζην πξνηεηλφκελν άξζξν, ζχκθσλα θαη κε φζα πξνβιέπεη ην άξζξν 3 πεξ. β' ηεο Δπξσπατθήο Σχκβαζεο γηα ηελ άζθεζε ησλ Γηθαησκάησλ ησλ Παηδηψλ (λ. 2502/1997 πξβι. θαη άξζξν 12 παξ. 1 ηεο Γηεζλνχο Σχκβαζεο ΟΗΔ γηα ηα Γηθαηψκαηα ηνπ Παηδηνχ λ. 2101/1992). Άξζξν 6

14 Με ην άξζξν απηφ ηξνπνπνηείηαη ε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 113 Κψδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο, πνπ αλαθέξεηαη ζηελ αξκνδηφηεηα ησλ δηθαζηεξίσλ αλειίθσλ (κνλνκειψλ θαη ηξηκειψλ), ψζηε λα ζπκβαδίδεη κε ηηο αιιαγέο πνπ πηνζεηνχληαη ζην νπζηαζηηθφ πνηληθφ δίθαην. Σπγθεθξηκέλα, κε ηε δηάηαμε απηή, ηα κνλνκειή δηθαζηήξηα είλαη αξκφδηα γηα ηελ εθδίθαζε φισλ ησλ αμηφπνηλσλ πξάμεσλ πνπ αλ ηεινχληαλ απφ ελήιηθα ζα είραλ ην ραξαθηήξα θαθνπξγήκαηνο πνπ απεηιείηαη κε πνηλή πξφζθαηξεο θάζεηξμεο κε αλψηαην φξην θαηψηεξν ησλ είθνζη εηψλ, ελψ ζηα ηξηκειή δηθαζηήξηα ππάγνληαη ηα εγθιήκαηα πνπ αλ ηεινχληαλ απφ ελήιηθα ζα επέζπξαλ ηζφβηα θάζεηξμε ή πξφζθαηξε θάζεηξμεο ηεο νπνίαο ην αλψηαην φξην είλαη είθνζη έηε. Άξζξν 7 Με ην άξζξν 7 πξνζηίζεηαη παξάγξαθνο 4 ζην άξζξν 242 Κψδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο, ψζηε λα πξνβιεθζεί θαη ξεηά φηη ζηα δηθαζηήξηα αλειίθσλ δελ κπνξεί λα ηεξεζεί ε δηαδηθαζία ηνπ απηνθψξνπ, θάηη ην νπνίν νχησο ή άιισο λνκνινγηαθά ηεξείηαη. Άξζξν 8 Με ην άξζξν 8 ηξνπνπνηείηαη ε δηάηαμε ηνπ άξζξνπ 282 Κψδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο, ψζηε ε πξνζσξηλή θξάηεζε ησλ αλειίθσλ λα είλαη πιένλ επηηξεπηή κφλν ζε εθείλεο ηηο πεξηπηψζεηο πνπ κπνξεί λα επηβιεζεί θαη πνηληθφο ζσθξνληζκφο, δειαδή κφλν ζε αλειίθνπο άλσ ησλ 15 εηψλ. Πξνβιέπεηαη επηπιένλ φηη κεηαμχ ησλ πεξηνξηζηηθψλ φξσλ πνπ κπνξεί λα επηβάιιεη ην δηθαζηήξην είλαη θαη έλα ή πεξηζζφηεξα απφ ηα αλακνξθσηηθά κέηξα ηνπ άξζξνπ 122 παξ. 1 ΠΚ θαη φηη ε πξνζσξηλή θξάηεζε ησλ αλειίθσλ δελ κπνξεί θαη αξρήλ λα δηαξθεί γηα ρξνληθφ δηάζηεκα κεγαιχηεξν ησλ έμη κελψλ, έηζη ψζηε ην δίθαηφ καο λα ζπκβαδίδεη πιένλ κε ηηο απαηηήζεηο ησλ δηεζλψλ θεηκέλσλ ηα νπνία δεζκεχνπλ θαη ηελ Διιάδα. Δμάιινπ, κφλε ε

15 παξαβίαζε ησλ πεξηνξηζηηθψλ φξσλ πνπ έρνπλ επηβιεζεί ζηνλ αλήιηθν δελ επηηξέπεηαη λα νδεγεί άλεπ εηέξνπ ζε πξνζσξηλή θξάηεζε. Άξζξν 9 Με ην άξζξν απηφ πξνηείλεηαη αιιαγή ηνπ άξζξνπ 340 Κψδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο ψζηε λα κελ ππάξρεη πιένλ ην ελδερφκελν λα δηθαζηεί ν αλήιηθνο, ν νπνίνο θαηεγνξείηαη γηα ζνβαξά αδηθήκαηα, ρσξίο ηελ παξνπζία ζπλεγφξνπ. Γηα ην ζθνπφ απηφ πξνβιέπεηαη ν ππνρξεσηηθφο δηνξηζκφο ζπλεγφξνπ απφ ηνλ δηθαζηή αλειίθσλ, ζχκθσλα θαη κε φζα πξνβιέπνληαη εηδηθφηεξα πεξί δηνξηζκνχ ζπλεγφξνπ απφ ην άξζξν 40 παξ. 2 πεξ. β ii ηεο Γηεζλνχο Σχκβαζεο ΟΗΔ γηα ηα Γηθαηψκαηα ηνπ Παηδηνχ (λ. 2101/1992), ην άξζξν 14 παξ. 3 πεξ. δ ηνπ Γηεζλνχο Σπκθψλνπ γηα ηα Αηνκηθά θαη Πνιηηηθά Γηθαηψκαηα (λ. 2462/1997) θαη ην άξζξν 6 παξ. 3 πεξ. γ ΔΣΓΑ. ΣΡΙΣΟ ΚΔΦΑΛΑΙΟ Σξνπνπνηήζεηο ηνπ λ. 2298/1995 θαη ίδξπζε Κεληξηθνύ Δπηζηεκνληθνύ πκβνπιίνπ γηα ηελ πξόιεψε θαη ηελ αληηκεηώπηζε ηεο ζπκαηνπνίεζεο θαη ηεο εγθιεκαηηθόηεηαο ηωλ αλειίθωλ Άξζξν 10 Με ην άξζξν απηφ επέξρνληαη αιιαγέο ζην ιεγφκελν πξνιεπηηθφ δίθαην ησλ αλειίθσλ. Με βάζε ην ηζρχνλ δίθαην, ην θξάηνο νθείιεη λα

16 κεξηκλά γηα ηνπο αλειίθνπο φρη κφλν αθνχ ηειέζνπλ θάπνηα αμηφπνηλε πξάμε, αιιά ήδε θαη ζε πξνγελέζηεξν ζηάδην, ζηηο πεξηπηψζεηο πνπ δνπλ ζε πεξηβάιινλ ην νπνίν δεκηνπξγεί θηλδχλνπο γηα ηελ νκαιή αλάπηπμε θαη έληαμή ηνπο ζην θνηλσληθφ ζχλνιν. Ωζηφζν, ζηελ πεξίπησζε απηή ε παξέκβαζε ηνπ θξάηνπο πξέπεη λα έρεη θαηά βάζε πξνλνηαθφ ραξαθηήξα θαη ε θξνληίδα ηνπ αλειίθνπ λα πξαγκαηνπνηείηαη πξσηίζησο ζε πξνλνηαθνχ ηχπνπ δνκέο. Μφλν θαη εμαίξεζε, φηαλ ν αξκφδηνο επηκειεηήο αλειίθσλ δηαβεβαηψλεη φηη ε θξνληίδα ηνπ αλειίθνπ ζηηο ππάξρνπζεο ηέηνηνπ είδνπο δνκέο δελ κπνξεί λα πξνζθέξεη ην αλαγθαίν πεξηβάιινλ, κπνξεί λα δηαηάζζεηαη ν εγθιεηζκφο ηνπ αλειίθνπ ζην ίδξπκα αγσγήο πνπ πξνβιέπεηαη ζην άξζξν 17 Ν. 2298/1995. Αθφκε άιισζηε θαη ζηελ πεξίπησζε απηή, ν εγθιεηζκφο δελ κπνξεί λα δηαηάζζεηαη ελ αγλνία ηνπ αλειίθνπ ή ρσξίο πξνεγνπκέλσο λα έρεη ηνπιάρηζηνλ αθνπζηεί ε δηθή ηνπ γλψκε, εθφζνλ βεβαίσο είλαη ζε ζέζε λα ηελ εθθξάδεη. Γηα ην ιφγν απηφ πξνβιέπεηαη ε ηξνπνπνίεζε ηνπ άξζξνπ 17 παξ. 5 λ. 2298/1995, ψζηε αθελφο λα πξνσζείηαη θαη αξρήλ ε παξαπνκπή ηνπ αλειίθνπ ζε πξνλνηαθνχ ηχπνπ δνκέο θαη αθεηέξνπ, φηαλ απηή δελ θξίλεηαη επαξθήο, λα είλαη αλαγθαία πιένλ ε πξνεγνχκελε ππνρξεσηηθή αθξφαζε ηνπ αλειίθνπ απφ ην Γηθαζηή Αλειίθσλ θαη ε ζπλεθηίκεζε ηεο πξνζσπηθήο ηνπ γλψκεο πξηλ απφ ηε ιήςε απφθαζεο γηα ηνλ εγθιεηζκφ ηνπ ζε ίδξπκα αγσγήο γηα ιφγνπο πξνιεπηηθνχο θαη, εηδηθφηεξα, επεηδή ν αλήιηθνο ζπκβηψλεη ζε θνηλσληθφ πεξηβάιινλ αηφκσλ πνπ ηεινχλ θαζ' έμε ή θαη' επάγγεικα αμηφπνηλεο πξάμεηο. Με ηελ πξνηεηλφκελε δηάηαμε ελαξκνλίδνληαη επίζεο ηα φξηα ηεο αλειηθφηεηαο ζην άξζξν 17 λ. 2298/1995, απφ ηα 7 έσο 18 πνπ είλαη ζήκεξα, ζηα 8 έσο 18, φπσο πξνβιέπνληαη ζηνλ Πνηληθφ Κψδηθα (άξζξν 121), ελψ γηα ιφγνπο δηθαηνθξαηηθνχο πξνβιέπεηαη αθφκε ν εθ ησλ πξνηέξσλ αθξηβήο νξηζκφο ηεο κέγηζηεο ρξνληθήο δηάξθεηαο ηνπ πξνιεπηηθνχ εγθιεηζκνχ ηνπ αλειίθνπ ζην ίδξπκα αγσγήο. Άξζξν 11

17 Με ην άξζξν απηφ πξνηείλνληαη κηα ζεηξά απφ αιιαγέο ζην λνκνζεηηθφ πιαίζην πνπ δηέπεη ηε ιεηηνπξγία ησλ Δηαηξεηψλ Πξνζηαζίαο Αλειίθσλ (ΔΠΑ), ζηηο νπνίεο έρεη αλαηεζεί απφ ην θξάηνο ε κέξηκλα γηα ηνπο αλειίθνπο πνπ βξίζθνληαη ζε θίλδπλν φπσο θαη γηα ηνπο αλειίθνπο πνπ ηεινχλ αμηφπνηλεο πξάμεηο. Σπγθεθξηκέλα, κε ηελ πξνηεηλφκελε ξχζκηζε ηξνπνπνηείηαη ην άξζξν 18 λ. 2298/1995, φπνπ νξίδεηαη ην λνκνζεηηθφ πιαίζην ιεηηνπξγίαο ησλ Δηαηξεηψλ θαη πξνζδηνξίδεηαη κε κεγαιχηεξε ζαθήλεηα ην έξγν πνπ νθείινπλ λα πξνζθέξνπλ. Παξάιιεια εμεηδηθεχνληαη ηα πξνζφληα φζσλ δηνξίδνληαη ζην δηνηθεηηθφ ηνπο ζπκβνχιην θαη ζεζκνζεηείηαη έλαο δηαθνξεηηθφο ηξφπνο δηνξηζκνχ ηνπο, ν νπνίνο ζηεξίδεηαη ζε πξνεγνχκελε αλνηθηή πξνθήξπμε ησλ ζέζεσλ θαη εθδήισζε ελδηαθέξνληνο. Η ηξνπνπνίεζε απηή ζα ζπκπιεξσζεί κε ηελ πξνεηνηκαζία ελφο ζχγρξνλνπ Καλνληζκνχ Λεηηνπξγίαο ησλ Δηαηξεηψλ, ν νπνίνο ζα εθδνζεί κε ζρεηηθή Υπνπξγηθή Απφθαζε. Άξζξν 12 Με ην άξζξν 12 πξνβιέπεηαη ε ίδξπζε ζην Υπνπξγείν Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο θαη Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ ελλεακεινχο Κεληξηθνχ Δπηζηεκνληθνχ Σπκβνπιίνπ γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο ζπκαηνπνίεζεο θαη ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο ησλ αλειίθσλ. Τν Σπκβνχιην απηφ ππνζηεξίδεηαη δηνηθεηηθά απφ ζπληζηψκελε εηδηθή ππεξεζία ηνπ Υπνπξγείνπ Γηθαηνζχλεο θαη έρεη σο έξγν: (α) ηελ παξαθνινχζεζε ηνπ έξγνπ ησλ Δηαηξεηψλ Πξνζηαζίαο Αλειίθσλ παλειιαδηθά θαη ηελ εηζήγεζε πξνο ην Υπνπξγείν Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο θαη Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ ησλ αλαγθαίσλ κέηξσλ γηα ηε βειηίσζή ηνπ, (β) ηελ αλάπηπμε ζπλεξγαζίαο ζε εζληθφ θαη δηεζλέο επίπεδν κε νξγαληζκνχο θαη ππεξεζίεο, δεκφζηνπο ή ηδησηηθνχο, θαζψο θαη κε Μ.Κ.Ο. γηα ηελ νξγάλσζε ελφο εληαίνπ Γηθηχνπ πξφιεςεο θαη αληηκεηψπηζεο ηεο ζπκαηνπνίεζεο θαη εγθιεκαηηθφηεηαο ησλ αλειίθσλ, (γ) ηε δηακφξθσζε κηαο θεληξηθήο ππεξεζίαο θαηαγγειηψλ πξάμεσλ θαθνπνίεζεο, παξακέιεζεο ή εγθαηάιεηςεο αλειίθσλ, (δ) ηε δηαηχπσζε πξνηάζεσλ θαη ηελ εθπφλεζε κειεηψλ, ηδίσο ζε ζηξαηεγηθφ

18 επίπεδν, γηα ζέκαηα πνπ αθνξνχλ ζηελ πξφιεςε θαη αληηκεηψπηζε ηεο εγθιεκαηηθφηεηαο ησλ αλειίθσλ, θαζψο θαη (ε) ηελ παξνρή ππεξεζηψλ γλσκνδνηηθνχ θαη ζπκβνπιεπηηθνχ ραξαθηήξα γηα ηα ζέκαηα απηά πξνο ην Υπνπξγείν Γηθαηνζχλεο, Γηαθάλεηαο θαη Αλζξσπίλσλ Γηθαησκάησλ ή άιινπο θνξείο. Άξζξν 13 Με ην άξζξν απηφ νξίδεηαη ε έλαξμε ηζρχνο ηνπ λένπ λφκνπ Αζήλα, 6 Μαϊνπ ΟΙ ΤΠΟΤΡΓΟΙ ΔΧΣΔΡΙΚΧΝ, ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΧΝ & ΗΛΔΚΣΡΟΝΙΚΗ ΓΙΑΚΤΒΔΡΝΗΗ ΑΠΟΚΔΝΣΡΧΗ Ι. ΡΑΓΚΟΤΗ Γ. ΠΑΠΑΚΧΝΣΑΝΣΙΝΟΤ ΠΑΙΓΔΙΑ, ΓΙΑ ΒΙΟΤ ΜΑΘΗΗ ΚΟΙΝΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΘΡΗΚΔΤΜΑΣΧΝ ΑΛΛΗΛΔΓΓΤΗ ΤΓΔΙΑ ΚΑΙ

19 ΑΝ. ΓΙΑΜΑΝΣΟΠΟΤΛΟΤ Μ. ΞΔΝΟΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΤΛΟΤ ΓΙΚΑΙΟΤΝΗ, ΓΙΑΦΑΝΔΙΑ & ΑΝΘΡΧΠΙΝΧΝ ΓΙΚΑΙΧΜΑΣΧΝ Υ. ΚΑΣΑΝΙΓΗ Καηαξγνύκελεο θαη ηξνπνπνηνύκελεο δηαηάμεηο Άξζξν 54 Πνηληθνύ Κώδηθα Η δηάξθεηα ηνπ πεξηνξηζκνχ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ δελ ππεξβαίλεη ηα είθνζη νχηε είλαη κηθξφηεξε απφ πέληε έηε, αλ γηα ηελ πξάμε πνπ ηειέζηεθε ν λφκνο απεηιεί πνηλή ζηεξεηηθή ηεο ειεπζεξίαο αλψηεξε απφ δέθα έηε. Σε θάζε άιιε πεξίπησζε ην ειάρηζην φξην δηάξθεηαο ηνπ πεξηνξηζκνχ είλαη έμη κήλεο θαη ην αλψηεξν δέθα έηε. Άξζξν 126 Πνηληθνύ Κώδηθα 1. Η αμηφπνηλε πξάμε πνπ ηειέζηεθε απφ αλήιηθν νθηψ έσο δεθαηξηψλ εηψλ δελ θαηαινγίδεηαη ζε απηφλ. 2. Σε αλήιηθν πνπ ηέιεζε αμηφπνηλε πξάμε ρσξίο λα έρεη ζπκπιεξψζεη ην δέθαην ηξίην έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ επηβάιινληαη κφλν αλακνξθσηηθά ή ζεξαπεπηηθά κέηξα. 3. Σε αλήιηθν πνπ ηέιεζε αμηφπνηλε πξάμε θαη έρεη ζπκπιεξψζεη ην δέθαην ηξίην έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ επηβάιινληαη αλακνξθσηηθά ή ζεξαπεπηηθά κέηξα, αλ δελ ππάξρεη πεξίπησζε λα ππνβιεζεί ν αλήιηθνο ζε πνηληθφ ζσθξνληζκφ θαηά ην επφκελν άξζξν. Άξζξν 127 Πνηληθνύ Κώδηθα 1. Αλ ην δηθαζηήξην εξεπλψληαο ηηο πεξηζηάζεηο ππφ ηηο νπνίεο ηειέζηεθε ε πξάμε θαη ηελ φιε πξνζσπηθφηεηα ηνπ αλειίθνπ πνπ έρεη ζπκπιεξψζεη ην δέθαην ηξίην έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ θξίλεη φηη είλαη αλαγθαίνο ν πνηληθφο ζσθξνληζκφο ηνπ γηα λα ζπγθξαηεζεί απφ ηελ ηέιεζε λέσλ αμηφπνηλσλ πξάμεσλ, ηνλ θαηαδηθάδεη ζε πεξηνξηζκφ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ. 2. Σηελ απφθαζε ηνπ δηθαζηεξίνπ νξίδεηαη επαθξηβψο ν ρξφλνο παξακνλήο ηνπ αλειίθνπ ζην θαηάζηεκα απηφ ζχκθσλα κε ην άξζξν 54.

20 Άξζξν 129 Πνηληθνύ Κώδηθα 1. Με ηε ιήμε ηνπ εκίζεσο ηεο πνηλήο ηνπ πεξηνξηζκνχ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ, ε νπνία έρεη επηβιεζεί, ην δηθαζηήξην απνιχεη ηνλ αλήιηθν, θαηά ηα νξηδφκελα παξαθάησ. Σηελ απφθαζε γηα ηελ απφιπζε ππφ φξν νξίδεηαη ν ρξφλνο ηεο δνθηκαζίαο, πνπ δελ κπνξεί λα ππεξβαίλεη ην ππφινηπν ηεο πνηλήο. 2. Η απφιπζε ππφ φξν ρνξεγείηαη νπσζδήπνηε, εθηφο αλ θξηζεί κε εηδηθή αηηηνινγία φηη ε δηαγσγή ηνπ αλειίθνπ θαηά ηελ έθηηζε ηεο πνηλήο θαζηζηά απνιχησο αλαγθαία ηε ζπλέρηζε ηεο θξάηεζήο ηνπ, γηα λα απνηξαπεί ε ηέιεζε απφ απηφλ λέσλ αμηφπνηλσλ πξάμεσλ. Γηα ηε ρνξήγεζε ηεο ππφ φξν απφιπζεο ε δηεχζπλζε ηνπ θαηαζηήκαηνο ζην νπνίν θξαηείηαη ν αλήιηθνο ππνβάιιεη αίηεζε καδί κε έθζεζε ηεο θνηλσληθήο ππεξεζίαο ηνπ θαηαζηήκαηνο κφιηο ζπκπιεξσζεί ε έθηηζε ηνπ εκίζενο ηεο επηβιεζείζαο πνηλήο. 3. Η απφιπζε ππφ φξν κπνξεί λα ρνξεγεζεί θαη πξηλ απφ ηελ έθηηζε ηνπ εκίζενο ηεο πνηλήο πνπ έρεη επηβιεζεί, κφλν γηα ζπνπδαίνπο ιφγνπο θαη εθφζνλ έρεη εθηηζεί πξαγκαηηθά ην έλα ηξίην απηήο. 4. Γηα ηε ρνξήγεζε ηεο ππφ φξν απφιπζεο, σο πνηλή πνπ εθηίζεθε ζεσξείηαη θαη απηή πνπ ππνινγίζηεθε επεξγεηηθά ζχκθσλα κε ηηο ηζρχνπζεο δηαηάμεηο. Η απφιπζε ππφ φξν δελ κπνξεί λα ρνξεγεζεί, αλ ν αλήιηθνο δελ έρεη παξακείλεη ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ γηα ρξνληθφ δηάζηεκα ίζν κε ην έλα ηξίην ηεο πνηλήο πνπ έρεη επηβιεζεί. 5. Σηνλ απνιπφκελν κπνξεί λα επηβιεζνχλ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ δνθηκαζίαο ηνπ ππνρξεψζεηο πνπ αθνξνχλ ηνλ ηξφπν δσήο ηνπ θαη ηδίσο ηνλ ηφπν δηακνλήο, ηε δηαπαηδαγψγεζε ή ηελ παξαθνινχζεζε εγθεθξηκέλνπ απφ ην λφκν ζεξαπεπηηθνχ πξνγξάκκαηνο ςπρηθήο απεμάξηεζεο απφ λαξθσηηθέο ή άιιεο νηλνπλεπκαηψδεηο νπζίεο. Σηνλ αιινδαπφ απνιπφκελν κπνξεί λα δηαηαρζεί θαη ε απέιαζε ηνπ ζηε ρψξα απφ ηελ νπνία πξνέξρεηαη, εθηφο αλ ε νηθνγέλεηά ηνπ δηακέλεη λνκίκσο ζηελ Διιάδα ή ε απέιαζή ηνπ είλαη αλέθηθηε. Αλ ν απνιπφκελνο παξαβηάζεη ηνπο φξνπο εθαξκφδεηαη αλαινγηθψο ην άξζξν Αλ ν απνιπφκελνο θαηά ην ρξφλν δνθηκαζίαο ηνπ θαηαδηθαζζεί γηα θαθνχξγεκα ή πιεκκέιεκα απφ δφιν, ε απφιπζε αίξεηαη θαη εθαξκφδεηαη ην άξζξν Αλ κεηά ηελ απφιπζε παξέιζεη ν ρξφλνο δνθηκαζίαο ηνλ νπνίν φξηζε ε απφθαζε ρσξίο λα γίλεη αλάθιεζε, ε πνηλή ζεσξείηαη φηη εθηίζεθε. 8. Αξκφδην γηα ηελ απφιπζε ηνπ αλειίθνπ θαη ηελ αλάθιεζε ηεο ππφ φξν απφιπζεο είλαη ην Τξηκειέο Γηθαζηήξην Αλειίθσλ ζην Πιεκκειεηνδηθείν ηνπ ηφπνπ φπνπ εθηίεηαη ν πεξηνξηζκφο ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ. 9. Αλ αλήιηθνο θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ πεξηνξηζκνχ ηνπ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ γηα έγθιεκα ηνπ άξζξνπ 5 ηνπ Ν. 1729/1987, φπσο ηζρχεη, ή γηα έγθιεκα πνπ θέξεηαη φηη ηειέζηεθε γηα λα δηεπθνιπλζεί ε ρξήζε λαξθσηηθψλ νπζηψλ, παξαθνινχζεζε επηηπρψο εγθεθξηκέλν ζπκβνπιεπηηθφ πξφγξακκα θαη ππάξρεη δήισζε απφ ηνλ ππεχζπλν αλαγλσξηζκέλνπ πξνγξάκκαηνο ςπρηθήο απεμάξηεζεο φηη γίλεηαη δεθηφο ζε απηφ, ε παξαθνινχζεζε απηή ζπληζηά ζπνπδαίν ιφγν γηα πξφσξε απφιπζε ππφ φξν κε ηελ έλλνηα ηεο παξαγξάθνπ 3. Οη ππεχζπλνη ηνπ εθηφο θαηαζηήκαηνο πξνγξάκκαηνο ςπρηθήο απεμάξηεζεο έρνπλ ηελ ππνρξέσζε λα ελεκεξψλνπλ αλά δίκελν ηε δηθαζηηθή αξρή γηα ηε ζπλεπή παξαθνινχζεζε ηνπ πξνγξάκκαηνο απφ ηνλ ελ ιφγσ αλήιηθν ή γηα ηελ επηηπρή νινθιήξσζε ηνπ πξνγξάκκαηνο θαη ρσξίο θαζπζηέξεζε γηα ηελ αδηθαηνιφγεηε δηαθνπή ηεο παξαθνινχζεζήο ηνπ. Σηελ πεξίπησζε δηαθνπήο αλαθαιείηαη ε ππφ φξν απφιπζε. 10. Αλ ε αίηεζε γηα απφιπζε ππφ φξν δελ γίλεη δεθηή, λέα αίηεζε κπνξεί λα ππνβιεζεί κεηά δχν κήλεο απφ ηελ απφξξηςε, εθηφο αλ ππάξμνπλ λέα ζηνηρεία." Άξζξν 130 Πνηληθνύ Κώδηθα 1. Αλ αλήιηθνο πνπ έρεη ζπκπιεξψζεη ην δέθαην ηξίην έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ ηέιεζε αμηφπνηλε πξάμε θαη εηζάγεηαη ζε δίθε κεηά ηε ζπκπιήξσζε ηνπ δέθαηνπ φγδννπ έηνπο, ην δηθαζηήξην κπνξεί, αληί γηα πεξηνξηζκφ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ, λα επηβάιεη ηελ πνηλή πνπ πξνβιέπεηαη γηα ηελ πξάμε πνπ ηειέζηεθε, ειαηησκέλε, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ άξζξνπ 83. Τνχην γίλεηαη, αλ ην δηθαζηήξην θξίλεη φηη, αλ θαη ν πνηληθφο ζσθξνληζκφο ηνπ αλειίθνπ είλαη αλαγθαίνο, δελ είλαη φκσο ζθφπηκνο ν πεξηνξηζκφο ηνπ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ. 2. Οη ζηεξεηηθέο ηεο ειεπζεξίαο πνηλέο πνπ επηβιήζεθαλ ζχκθσλα κε ηελ πξνεγνχκελε παξάγξαθν δελ ζπλεπάγνληαη ζε θακία πεξίπησζε ηε ζηέξεζε ησλ πνιηηηθψλ δηθαησκάησλ ή ηελ παξαπνκπή ζε θαηάζηεκα εξγαζίαο. 3. Καηά γεληθφ θαλφλα νη θαηάδηθνη απηνί θξαηνχληαη ρσξηζηά απφ άιινπο ελήιηθνπο θαηαδίθνπο." Άξζξν 131 Πνηληθνύ Κώδηθα

21 1. Αλ ν θαηαδηθαζκέλνο ζε πεξηνξηζκφ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ ζπκπιήξσζε ην δέθαην φγδνν έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ, πξηλ αξρίζεη ε εθηέιεζε ηεο απφθαζεο, ην δηθαζηήξην πνπ δίθαζε, αλ θξίλεη φηη ν πεξηνξηζκφο απηφο δελ είλαη ζθφπηκνο, κπνξεί λα ηνλ αληηθαηαζηήζεη κε ηελ πνηλή πνπ πξνβιέπεηαη ζην πξνεγνχκελν άξζξν. 2. Αλ ν θαηαδηθαζκέλνο ζπκπιήξσζε ην εηθνζηφ πξψην έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ, ε αληηθαηάζηαζε ηνπ πεξηνξηζκνχ θαηά ηελ παξάγξαθν 1 είλαη ππνρξεσηηθή. 3. Οη παξάγξαθνη 2 θαη 3 ηνπ πξνεγνχκελνπ άξζξνπ ηζρχνπλ θαη ζηηο πεξηπηψζεηο ηνπ άξζξνπ απηνχ. Άξζξν 4 παξ. 1 πεξ. ζη, δ θαη ε θαη 4 Κώδηθα Οξγαληζκνύ ηωλ Γηθαζηεξίωλ (λ. 1756/1988) 1.Τα πνιηηηθά - πνηληθά δηθαζηήξηα ζπγθξνηνχληαη σο εμήο: ζη. ην κνλνκειέο δηθαζηήξην αλειίθσλ, απφ ην δηθαζηή αλειίθσλ, δ. ην ηξηκειέο δηθαζηήξην αλειίθσλ, απφ ην δηθαζηή αλειίθσλ θαη δχν λεφηεξνχο ηνπ, αλ είλαη δπλαηφ, πξσηνδίθεο, ε. ην εθεηείν αλειίθσλ, απφ ηνλ εθέηε αλειίθσλ θαη δχν λεφηεξνχο ηνπ αλ είλαη δπλαηφλ, εθέηεο. 4. Σηηο ζπλεδξηάζεηο ησλ πνιηηηθψλ δηθαζηεξίσλ κπνξεί, φπνπ νξίδεη ν θψδηθαο πνιηηηθήο δηθνλνκίαο, λα παξίζηαηαη ν αξκφδηνο εηζαγγειέαο, ν νπνίνο αλαπηχζζεη ηε γλψκε ηνπ ηειεπηαίνο, εθηφο αλ είλαη δηάδηθνο. Σηηο ζπλεδξηάζεηο ησλ πνηληθψλ δηθαζηεξίσλ παξίζηαηαη ππνρξεσηηθψο ν αξκφδηνο εηζαγγειέαο. Σην πηαηζκαηνδηθείν παξίζηαηαη ν αξκφδηνο δεκφζηνο θαηήγνξνο, κπνξεί φκσο λα παξίζηαηαη θαη ν εηζαγγειέαο πιεκκειεηνδηθψλ ή ν λφκηκνο αλαπιεξσηήο ηνπ. Άξζξν 26 παξ. 1, 3 θαη 6 Κώδηθα Οξγαληζκνύ ηωλ Γηθαζηεξίωλ (λ. 1756/1988) 1. Αλαθξηηέο θαη δηθαζηέο αλειίθσλ ζηα πιεκκειεηνδηθεία νξίδνληαη γηα κηα δηεηία έλαο ή πεξηζζφηεξνη πξσηνδίθεο κε πξνεδξηθφ δηάηαγκα, πνπ εθδίδεηαη χζηεξα απφ γλψκε ηνπ ζπκβνπιίνπ ή ηνπ δηθαζηή πνπ δηεπζχλεη ην δηθαζηήξην, θαη πξφηαζε ηνπ νηθείνπ εηζαγγειέα εθεηψλ. Με ηελ ίδηα δηαδηθαζία νξίδεηαη ν αλαθξηηήο θαη ν δηθαζηήο αλειίθσλ ηνπ εθεηείνπ. Σηα πξσηνδηθεία Αζελψλ, Θεζζαινλίθεο θαη Πεηξαηψο σο αλαθξηηέο νξίδνληαη πξσηνδίθεο κε πεληαεηή ηνπιάρηζηνλ ππεξεζία, ζηελ νπνία ζπλππνινγίδεηαη θαη ε ππεξεζία απηψλ σο παξέδξσλ πξσηνδηθείνπ θαη, ζε πεξίπησζε πνπ δελ ππεξεηνχλ πξσηνδίθεο κε ηελ πην πάλσ ππεξεζία ή απηνί πνπ ππεξεηνχλ δελ επαξθνχλ, νξίδνληαη σο αλαθξηηέο νη θαηά ην δηνξηζκφ αξραηφηεξνη. Σηα ινηπά δηθαζηήξηα πιεκκειεηνδηθψλ νη αλαθξηηέο νξίδνληαη κεηαμχ ησλ αξραηφηεξσλ πξσηνδηθψλ, εθφζνλ δελ έρνπλ αζθήζεη ζην παξειζφλ θαζήθνληα αλαθξηηή ζην ίδην δηθαζηήξην. 3. Γηθαζηήο αλειίθσλ νξίδεηαη θαηά πξνηίκεζε φπνηνο έρεη εηδηθέο γλψζεηο. Σε φζα δηθαζηήξηα ππεξεηνχλ πεξηζζφηεξνη απφ είθνζη δηθαζηέο νη αλαθξηηέο, επίθνπξνη αλαθξηηέο θαη δηθαζηέο αλειίθσλ νξίδνληαη απφ ηελ νινκέιεηα ηνπ δηθαζηεξίνπ. 6.Ο αλαθξηηήο θαη ν δηθαζηήο ησλ αλειίθσλ αζθνχλ ηα θαζήθνληά ηνπο θαη κεηά ηελ ζπκπιήξσζε ηεο δηεηίαο κέρξη ηελ αληηθαηάζηαζή ηνπο. Πξηλ απφ ηελ πάξνδν ηεο δηεηίαο απαιιάζνληαη απφ ηα θαζήθνληά ηνπο κε ηε δηαδηθαζία ηεο παξαγξάθνπ 1, ή θαηά πεξίπησζε ηεο παξαγξάθνπ 3, αλ ζπληξέρεη ζπνπδαίνο ιφγνο. Η ζεηεία ηνπ αλαθξηηή θαη ηνπ δηθαζηή αλειίθσλ κπνξεί λα αλαλεσζεί γηα κηα αθφκε δηεηία. Άξζξν 45A Κώδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο 1. Αλ αλήιηθνο ηειέζεη αμηφπνηλε πξάμε, ε νπνία είλαη πηαίζκα ή πιεκκέιεκα, ν εηζαγγειέαο κπνξεί λα απφζρεη απφ ηελ άζθεζε ηεο πνηληθήο δίσμεο αλ θξίλεη, εξεπλψληαο ηηο πεξηζηάζεηο ππφ ηηο νπνίεο ηειέζηεθε ε πξάμε θαη ηελ φιε πξνζσπηθφηεηα ηνπ αλειίθνπ, φηη ε άζθεζε ηεο δελ είλαη αλαγθαία γηα λα ζπγθξαηεζεί ν αλήιηθνο απφ ηελ ηέιεζε λέσλ αμηφπνηλσλ πξάμεσλ. 2. Σηνλ αλήιηθν κπνξεί λα επηβιεζνχλ κε δηάηαμε ηνπ εηζαγγειέα έλα ή πεξηζζφηεξα απφ ηα αλακνξθσηηθά κέηξα πνπ πξνβιέπνληαη ζηηο πεξηπηψζεηο α' έσο θαη ηα ηνπ άξζξνπ 122 ηνπ Πνηληθνχ Κψδηθα, θαζψο θαη ε θαηαβνιή ρξεκαηηθνχ πνζνχ κέρξη επξψ ζε κε θεξδνζθνπηθφ ή θνηλσθειέο λνκηθφ πξφζσπν. Με ηελ ίδηα δηάηαμε νξίδεηαη θαη ε πξνζεζκία ζπκκφξθσζεο. Αλ ν αλήιηθνο ζπκκνξθσζεί κε ηα κέηξα θαη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ ηνπ επηβιήζεθαλ, ν εηζαγγειέαο ελεξγεί ζχκθσλα κε φζα πξνβιέπνληαη ζην άξζξν 43 παξ. 2. Σε αληίζεηε πεξίπησζε ν εηζαγγειέαο θηλεί ηελ πνηληθή δίσμε ζχκθσλα κε ην άξζξν 43 παξ. 1. Άξζξν 113 Κώδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο 1. Τα δηθαζηήξηα αλειίθσλ δηθάδνπλ ηηο αμηφπνηλεο πξάμεηο πνπ ηεινχληαη απφ αλειίθνπο ειηθίαο απφ δεθαηξηψλ κέρξη θαη ηνπ δέθαηνπ φγδννπ έηνπο ζπκπιεξσκέλνπ, κε ηηο παξαθάησ δηαθξίζεηο: Α. Τν κνλνκειέο δηθαζηήξην αλειίθσλ δηθάδεη: α) ηηο πξάμεηο πνπ ηεινχληαη απφ αλειίθνπο, εθηφο απφ εθείλεο πνπ δηθάδνληαη απφ ην ηξηκειέο δηθαζηήξην αλειίθσλ, β) ηα πηαίζκαηα πνπ ηεινχληαη απφ αλειίθνπο ζηελ έδξα ηνπ πξσηνδηθείνπ θαη γ) ηηο εθέζεηο θαηά ησλ απνθάζεσλ ηνπ

22 πηαηζκαηνδηθείνπ γηα αλειίθνπο. Τν κνλνκειέο δηθαζηήξην αλειίθσλ επηβάιιεη επίζεο ηα αλακνξθσηηθά ή ζεξαπεπηηθά κέηξα πνπ νξίδνληαη απφ ηνλ Πνηληθφ Κψδηθα γηα αλειίθνπο πνπ δελ έρνπλ ζπκπιεξψζεη ην δέθαην ηξίην έηνο ηεο ειηθίαο ηνπο. Β. Τν ηξηκειέο δηθαζηήξην αλειίθσλ δηθάδεη ηηο αμηφπνηλεο πξάμεηο πνπ ηεινχληαη απφ αλειίθνπο, γηα ηηο νπνίεο ε πνηλή πεξηνξηζκνχ ζε εηδηθφ θαηάζηεκα θξάηεζεο λέσλ πνπ πξέπεη λα επηβιεζεί ζχκθσλα κε ηνλ Πνηληθφ Κψδηθα είλαη ηνπιάρηζηνλ πέληε εηψλ. Γ. Τν εθεηείν αλειίθσλ δηθάδεη ηηο εθέζεηο θαηά ησλ απνθάζεσλ ησλ κνλνκειψλ θαη ηξηκειψλ δηθαζηεξίσλ αλειίθσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηα πιεκκειεηνδηθεία. 2. Τν άξζξν 119 εθαξκφδεηαη αλαιφγσο ζηηο πεξηπηψζεηο ησλ εδαθίσλ Α θαη Β ηεο πξνεγνχκελεο παξαγξάθνπ. Άξζξν 242 Κώδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο 1. Απηφθσξν είλαη ην έγθιεκα ηελ ψξα πνπ γίλεηαη ή ην έγθιεκα πνπ έγηλε πξφζθαηα. Η πξάμε ζεσξείηαη φηη έγηλε πξφζθαηα ηδίσο φηαλ ακέζσο χζηεξα απφ απηήλ ν δξάζηεο θαηαδηψθεηαη απφ ηε δεκφζηα δχλακε ή απφ ηνλ παζφληα ή κε δεκφζηα θξαπγή, φπσο θαη φηαλ ζπιιακβάλεηαη νπνπδήπνηε λα έρεη αληηθείκελα ή ίρλε απφ ηα νπνία ζπκπεξαίλεηαη φηη δηέπξαμε ην έγθιεκα ζε πνιχ πξφζθαην ρξφλν. 2. Πνηέ δελ ζεσξείηαη φηη ζπληξέρεη κηα απφ ηηο παξαπάλσ πεξηπηψζεηο, αλ πέξαζε φιε ε επφκελε κέξα απφ ηελ ηέιεζε ηεο πξάμεο. 3. Τα εγθιήκαηα πνπ ηεινχληαη δηα ηνπ ηχπνπ ζεσξνχληαη πάληνηε απηφθσξα. Άξζξν 282 Κώδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο 1. ζν δηαξθεί ε πξνδηθαζία, αλ πξνθχπηνπλ ζνβαξέο ελδείμεηο ελνρήο ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ γηα θαθνχξγεκα ή πιεκκέιεκα πνπ ηηκσξείηαη κε πνηλή θπιάθηζεο ηνπιάρηζηνλ ηξηψλ κελψλ, είλαη δπλαηφ λα δηαηαρζνχλ πεξηνξηζηηθνί φξνη, εθφζνλ απηφ θξίλεηαη απνιχησο αλαγθαίν γηα ηελ επίηεπμε ησλ αλαθεξφκελσλ ζην άξζξν 296 ζθνπψλ. 2. Πεξηνξηζηηθνί φξνη είλαη ηδίσο ε παξνρή εγγχεζεο, ε ππνρξέσζε ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ λα εκθαλίδεηαη θαηά δηαζηήκαηα ζηνλ αλαθξηηή ή ζε άιιε αξρή, ε απαγφξεπζε λα κεηαβαίλεη ή λα δηακέλεη ζε νξηζκέλν ηφπν ή ζην εμσηεξηθφ, ε απαγφξεπζε λα ζπλαλαζηξέθεηαη ή λα ζπλαληάηαη κε νξηζκέλα πξφζσπα. 3. Πξνζσξηλή θξάηεζε κπνξεί λα επηβιεζεί αληί γηα πεξηνξηζηηθνχο φξνπο - εάλ αηηηνινγεκέλα θξηζεί φηη νη ηειεπηαίνη δελ επαξθνχλ - εθφζνλ ζπληξέρνπλ νη πξνυπνζέζεηο ηεο πξψηεο παξαγξάθνπ ηνπ άξζξνπ απηνχ, κφλν αλ ν θαηεγνξνχκελνο δηψθεηαη γηα θαθνχξγεκα θαη δελ έρεη γλσζηή δηακνλή ζηε ρψξα ή έρεη θάλεη πξνπαξαζθεπαζηηθέο ελέξγεηεο γηα λα δηεπθνιχλεη ηε θπγή ηνπ ή θαηά ην παξειζφλ ππήξμε θπγφπνηλνο ή θπγφδηθνο ή θξίζεθε έλνρνο γηα απφδξαζε θξαηνπκέλνπ ή παξαβίαζε πεξηνξηζκψλ δηακνλήο, εθφζνλ απφ ηε ζπλδξνκή ησλ παξαπάλσ ζηνηρείσλ πξνθχπηεη ζθνπφο θπγήο ή θξίλεηαη αηηηνινγεκέλα φηη αλ αθεζεί ειεχζεξνο είλαη πνιχ πηζαλφ, φπσο πξνθχπηεη απφ πξνεγνχκελεο ακεηάθιεηεο θαηαδίθεο ηνπ γηα νκνεηδείο αμηφπνηλεο πξάμεηο λα δηαπξάμεη θαη άιια εγθιήκαηα. Δάλ ε απνδηδφκελε ζηνλ θαηεγνξνχκελν πξάμε απεηιείηαη ζην λφκν κε ηζφβηα θάζεηξμε ή πξφζθαηξε θάζεηξμε κε αλψηαην φξην ηα είθνζη έηε, πξνζσξηλή θξάηεζε κπνξεί λα επηβιεζεί θαη φηαλ κε βάζε ηα ζπγθεθξηκέλα ηδηαίηεξα ραξαθηεξηζηηθά ηεο θξίλεηαη αηηηνινγεκέλα φηη αλ αθεζεί ειεχζεξνο είλαη πνιχ πηζαλφ λα δηαπξάμεη θαη άιια εγθιήκαηα. Μφλν ε θαηά ην λφκν βαξχηεηα ηεο πξάμεο δελ αξθεί γηα ηελ επηβνιή πξνζσξηλήο θξάηεζεο. Σε εληειψο εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο θαη εθφζνλ αηηηνινγεκέλα θξίλεηαη φηη δελ επαξθνχλ νη πεξηνξηζηηθνί φξνη, κπνξεί λα επηβιεζεί πξνζσξηλή θξάηεζε θαη γηα ην πιεκκέιεκα ηεο αλζξσπνθηνλίαο απφ ακέιεηα θαηά ζπξξνή, αλ πξνθχπηεη ζθνπφο θπγήο ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ, κε βάζε ηα θξηηήξηα πνπ αλαθέξνληαη ζην πξψην εδάθην ηεο παξνχζαο παξαγξάθνπ. Σηελ πεξίπησζε απηή, ην αλψηαην φξην ηεο πξνζσξηλήο θξάηεζεο είλαη δηάξθεηαο έσο έμη κελψλ. 4. Οη πεξηνξηζηηθνί φξνη πνπ επηβιήζεθαλ ζηνλ θαηεγνξνχκελν γηα θαθνχξγεκα ή πιεκκέιεκα, εάλ παξαβηαζζνχλ απφ απηφλ, είλαη δπλαηφλ λα αληηθαηαζηαζνχλ κε πξνζσξηλή θξάηεζε θαηά ην άξζξν Η παξάγξαθνο 3 ηνπ παξφληνο εθαξκφδεηαη θαη γηα αλήιηθν θαηεγνξνχκελν πνπ έρεη ζπκπιεξψζεη ην δέθαην ηξίην έηνο ηεο ειηθίαο ηνπ, εθφζνλ ε πξάμε γηα ηελ νπνία θαηεγνξείηαη απεηιείηαη ζην λφκν κε πνηλή θάζεηξμεο ηνπιάρηζηνλ δέθα εηψλ. Η αδπλακία παξνρήο εγγχεζεο δελ επηηξέπεηαη λα νδεγήζεη απφ κφλε ηεο ζε πξνζσξηλή θξάηεζε. Άξζξν 340 Κώδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο 1. Ο θαηεγνξνχκελνο νθείιεη λα εκθαλίδεηαη απηνπξνζψπσο ζην αθξναηήξην θαηά ηε ζπδήηεζε, κπνξεί λα δηνξίδεη δηθεγφξν σο ζπλήγνξν γηα ηελ ππεξάζπηζή ηνπ. Σηα θαθνπξγήκαηα ν πξφεδξνο ηνπ δηθαζηεξίνπ δηνξίδεη, απφ πίλαθα πνπ θαηαξηίδεη θάζε ρξφλν ηνλ Ιαλνπάξην ην δηνηθεηηθφ ζπκβνχιην ηνπ νηθείνπ δηθεγνξηθνχ ζπιιφγνπ, ππνρξεσηηθά ζπλήγνξν ζηνλ θαηεγνξνχκελν πνπ δελ έρεη ζπλήγνξν. Ο ζπλήγνξνο δηνξίδεηαη ηξεηο εκέξεο ηνπιάρηζηνλ πξηλ απφ ηε ζπλεδξίαζε, αλ ην δεηήζεη ν θαηεγνξνχκελνο αθφκα θαη κε απιή επηζηνιή πξνο ηνλ εηζαγγειέα ή ηνλ πξφεδξν. Ο ζπλήγνξνο πνπ δηνξίδεηαη εμ

23 επαγγέικαηνο έρεη ζηε δηάζεζή ηνπ ακέζσο ηε δηθνγξαθία. "Σε δίθεο γηα θαθνχξγεκα, νη νπνίεο ιφγσ ηεο ζνβαξφηεηαο θαη ηνπ αληηθεηκέλνπ ηνπο πξφθεηηαη λα έρνπλ καθξά δηάξθεηα, ν πξφεδξνο ηνπ δηθαζηεξίνπ δηνξίδεη κε ηελ ίδηα δηαδηθαζία ζηνλ θαηεγνξνχκελν πνπ δελ έρεη ζπλήγνξν δχν ή ηξεηο ζπλεγφξνπο απφ ηνλ ίδην πίλαθα. Ο θαηεγνξνχκελνο δελ κπνξεί λα αξλεζεί ηελ ππεξάζπηζή ηνπ απφ ην ζπλήγνξν ή ηνπο ζπλεγφξνπο πνπ δηνξίζηεθαλ απφ ηνλ πξφεδξν, κπνξεί φκσο κε αηηηνινγεκέλε αίηεζή ηνπ λα δεηήζεη απφ ην δηθαζηήξην ηελ αλάθιεζε ηνπ δηνξηζκνχ ελφο κφλν ζπλεγφξνπ, νπφηε ε ππεξάζπηζε ζπλερίδεηαη απφ ηνπο ινηπνχο, εθφζνλ είραλ δηνξηζηεί πεξηζζφηεξνη απφ έλαο. 2. Σε πηαίζκαηα, πιεκκειήκαηα θαη θαθνπξγήκαηα επηηξέπεηαη λα εθπξνζσπείηαη ν θαηεγνξνχκελνο απφ ζπλήγνξν, ηνλ νπνίν δηνξίδεη κε έγγξαθε δήισζε ηνπ. Η δήισζε γίλεηαη θαηά ηηο δηαηππψζεηο ηνπ ηξίηνπ εδαθίνπ ηεο παξαγξάθνπ 2 ηνπ άξζξνπ 42 θαη πξέπεη, κε πνηλή απαξαδέθηνπ, λα αλαθέξεη ηελ αθξηβή δηεχζπλζε θαηνηθίαο ή δηακνλήο ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ. Σηελ πεξίπησζε απηή ν θαηεγνξνχκελνο ζεσξείηαη παξψλ θαη ν ζπλήγνξνο ηνπ ελεξγεί φιεο ηηο δηαδηθαζηηθέο πξάμεηο γη' απηφλ. Τν δηθαζηήξην ζε θάζε πεξίπησζε κπνξεί λα δηαηάμεη ηελ πξνζσπηθή εκθάληζε ηνπ θαηεγνξνπκέλνπ, φηαλ θξίλεη φηη απηή είλαη απαξαίηεηε γηα λα βξεζεί ε αιήζεηα. Αλ θαη κεηά ην γεγνλφο απηφ δελ εκθαληζηεί ν θαηεγνξνχκελνο, ην δηθαζηήξην κπνξεί λα δηαηάμεη ηε βίαηε πξνζαγσγή ηνπ, πνπ εθηειείηαη, αλ είλαη δπλαηφ, αθφκα θαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο ζπλεδξίαζεο. 3. Αλ ν θαηεγνξνχκελνο δελ εκθαληζηεί ή δελ εθπξνζσπείηαη λνκίκσο απφ ζπλήγνξν, δηθάδεηαη ζαλ λα ήηαλ παξψλ, εθφζνλ έρεη λνκίκσο θιεηεπζεί. 4. Ο αηηψλ ηελ αθχξσζε ηεο δηαδηθαζίαο, ηελ αθχξσζε απφθαζεο, ηελ αλαζηνιή εθηέιεζεο απφθαζεο ιφγσ αζθεζείζεο εθέζεσο ή αλαηξέζεσο θαη ηνλ θαζνξηζκφ ζπλνιηθήο εθηηηέαο πνηλήο κπνξεί λα εθπξνζσπεζεί απφ ζπλήγνξν, δηνξηδφκελν θαηά ηνπο φξνπο ηεο παξαγξάθνπ 2. Γηα ην παξαδεθηφ ησλ σο άλσ αηηήζεσλ, δελ απαηηείηαη λα ππνβιεζεί ν αηηψλ ζηελ εθηέιεζε ηεο πξνζβαιιφκελεο απφθαζεο. Άξζξν 17 λ. 2298/ Σηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Υπνπξγείνπ Γηθαηνζχλεο ππάγνληαη ηα ηδξχκαηα αγσγήο αλειίθσλ (πξψελ αλακνξθσηηθά θαηαζηήκαηα αλειίθσλ), πνπ έρνπλ σο απνζηνιή ηελ αγσγή, ηελ θνηλσληθή ζηήξημε, ηελ εθπαίδεπζε θαη ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε αλειίθσλ, νη νπνίνη έρνπλ αλαπηχμεη παξαβαηηθή ζπκπεξηθνξά ή αληηκεησπίδνπλ δπζρέξεηεο θνηλσληθήο πξνζαξκνγήο. 2. Γηα ηελ εθαξκνγή ηνπ παξφληνο θαη ηνπ επφκελνπ άξζξνπ ν φξνο αλήιηθνη πεξηιακβάλεη πξφζσπα ειηθίαο απφ 7 έσο θαη 18 εηψλ. 3. Οη δηαηάμεηο ηνπ παξφληνο θαη ηνπ επφκελνπ άξζξνπ δελ επεξεάδνπλ ηελ χπαξμε θαη ιεηηνπξγία άιισλ ππεξεζηψλ, νξγαληζκψλ, ηδξπκάησλ ή εηαηξηψλ πνπ επηδηψθνπλ ηνπο ίδηνπο ή παξεκθεξείο ζθνπνχο. 4. Σηα ηδξχκαηα Αγσγήο αλειίθσλ εηζάγνληαη αλήιηθνη ζηνπο νπνίνπο: α) επηβάιιεηαη ην αλακνξθσηηθφ κέηξν ηεο ηνπνζέηεζήο ηνπο ζε θαηάιιειν θαηάζηεκα αγσγήο θαη' άξζξν 122 παξ. 1δ ηνπ Πνηληθνχ Κψδηθα, β) ε ηνπνζέηεζε απηή επηβάιιεηαη σο πεξηνξηζηηθφο φξνο θαη' άξζξν 282 ηνπ Κψδηθα Πνηληθήο Γηθνλνκίαο. 5. Σηα Ιδξχκαηα Αγσγήο Αλειίθσλ εηζάγνληαη επίζεο αλήιηθνη νη νπνίνη δηαβηψλνπλ ζε θνηλσληθφ πεξηβάιινλ αηφκσλ, ηα νπνία ηεινχλ θαζ' έμε ή θαη' επάγγεικα αμηφπνηλεο πξάμεηο. Σηελ πεξίπησζε απηή γηα ηελ εηζαγσγή είλαη αλαγθαία ε ππνβνιή αίηεζεο ησλ πξνζψπσλ πνπ έρνπλ ηε γνληθή κέξηκλα ηνπ αλειίθνπ ή, εθφζνλ ηελ αίηεζε απηή ππνβάιιεη νπνηνζδήπνηε ηξίηνο, ε γξαπηή ζπλαίλεζή ηνπο. Η αίηεζε ππνβάιιεηαη ζηνλ εηζαγγειέα πξσηνδηθψλ ή ζηηο αζηπλνκηθέο αξρέο ηνπ ηφπνπ θαηνηθίαο ηνπ αλειίθνπ θαη δηαβηβάδεηαη ζην Γηθαζηή Αλειίθσλ. Ο ηειεπηαίνο απνθαζίδεη, αθνχ ιάβεη ππφςε ηελ πξνζσπηθφηεηα ηνπ αλειίθνπ θαη ηηο θνηλσληθέο ζπλζήθεο ηνπ πεξηβάιινληφο ηνπ θαη κεηά απφ γλσκάηεπζε ηνπ Δπηκειεηή Αλειίθσλ. 6. Απφ ηελ εηζαγσγή ηνπ αλειίθνπ ζην Ίδξπκα Αγσγήο, ην ηειεπηαίν αζθεί ηα θαηά ην άξζξ ηνπ Αζηηθνχ Κψδηθα δηθαηψκαηα θαη έρεη ηηο ππνρξεψζεηο πνπ απνξξένπλ απφ ηε γνληθή κέξηκλα. 7. Καηά ηελ εηζαγσγή ηνπ αλειίθνπ ζην Ίδξπκα Αγσγήο εξεπλψληαη απφ ην πξνζσπηθφ ηνπ ηειεπηαίνπ νη γξακκαηηθέο γλψζεηο, νη δεμηφηεηεο, νη θιίζεηο θαη ηα ινηπά ζηνηρεία ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπ. Με βάζε ηα ινηπά ζηνηρεία ηεο πξνζσπηθφηεηάο ηνπ. Με βάζε ηα ζηνηρεία απηά θαη ηνλ εζσηεξηθφ θαλνληζκφ ηνπ Ιδξχκαηνο Αγσγήο θαηαξηίδεηαη ην πξφγξακκα αγσγήο ηνπ, ην νπνίν πεξηιακβάλεη ηελ εθπαίδεπζε, ηελ επαγγεικαηηθή θαηάξηηζε, ηελ πνιηηηζηηθή θαιιηέξγεηα, ηε θπζηθή αγσγή θαη ηηο ςπραγσγηθέο δξαζηεξηφηεηεο. Τα Ιδξχκαηα Αγσγήο ή ηδηαίηεξα ηκήκαηά ηνπο κπνξνχλ λα εμεηδηθεχνληαη αλάινγα κε ην είδνο ηεο εθπαίδεπζεο ή ηεο επαγγεικαηηθήο θαηάξηηζεο πνπ παξέρνπλ. 8. Γηα θάζε εηζεξρφκελν αλήιηθν θαηαξηίδεηαη δειηίν αγσγήο, ζην νπνίν θαηαρσξίδνληαη ηα ζρεηηθά κε ηηο γξακκαηηθέο ηνπ γλψζεηο, ηηο θιίζεηο θαη ηηο ζρέζεηο ηνπ κε ηελ νηθνγέλεηα ζηνηρεία, νη επηδφζεηο ηνπ θαηά ηελ παξαθνινχζεζε ηνπ