ΕΡΓΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΕΙΝΩΝ ΥΔΑΤΩΝ. Υπεύθυνος Μαθήματος Δρ. Γ. Ζαΐμης

Transcript

1 ΕΡΓΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΕΙΝΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Υπεύθυνος Μαθήματος Δρ. Γ. Ζαΐμης

2 ΕΡΓΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΟΡΕΙΝΩΝ ΥΔΑΤΩΝ Υπεύθυνος Μαθήματος Δρ. Γ. Ζαΐμης

3 ΚEΦΑΛΑΙΟ 4 Ο Φυτοτεχνικά Έργα

4 Φυτοτεχνικά Έργα Ζωντανό φυτοϋλικό Υποβοηθούνται από νεκρό φυτοϋλικό Απόδοση εξαρτάται από σταθμολογικές συνθήκες Σκοπός, δημιουργήσουν σε γυμνές επιφάνειες Κανονικό υδρογεωνομικό δάσος Κανονικό υδρογεωνομικό θαμνώνα Κανονικό υδρογεωνομικό ποοσυστάδα

5 Κανονικό υδρογεωνομικό δάσος Κανονικό υδρογεωνομικό δάσος: είναι αυτό το οποίο συνίσταται από τα καλυτέρα δασοπονικά είδη από υδρογεωνομική άποψη, τα οποία μπορούν ωα φύονται στο οικολογικό περιβάλλον της συγκεκριμένης περιοχής, ώστε ωα ασκείται σ αυτή η μέγιστη δυνατή υδρογεωνομική επίδραση. Τα κανονικά υδρογεωνομικά δάση είναι διαφορετικά σε κάθε περιοχή, ανάλογα με τις εδαφικές συνθήκες, το είδος της φυσικής βλάστησης και το κλιμα που επικρατεί σ αυτές (εποχή, ύψος και ραγδαιότητα βροχής)

6 Φυτοτεχνικά Έργα Ίδρυση του επιδιώκει: Προστασία επιφανειών Ρύθμιση δίαιτας ρέματος Αξιοποίηση υδάτων και χειμαρρικού χώρου Ίδρυση φυτοκοινωνιών παρακάτω εργασίες: Δασώσεις, αναδασώσεις Θαμνώσεις, αναθαμνώσεις Χλοάσεις, αναχλοάσεις Αναγωγές, μετατροπές κατάλληλο χειρισμό δασών

7

8

9 Φυτοτεχνικά Έργα Πλεονεκτήματα: Όχι αποσάθρωση κατατριβή, Με το χρόνο, πιο σταθερά αποδοτικά Αισθητική, προσαρμογή και διατήρηση τοπίου Επιδράσεις: υγείας, αναψυχής, στρατιωτική Μειονεκτήματα: Ένα υλικό, εξαρτάται ποιότητα σταθμού Μερικά προβλήματα μόνο τεχνικά έργα Επίδραση, αρχικά μικρή, αυξάνεται με το χρόνο Περισσότερο χώρο

10 Φυτοτεχνικά Έργα Φυτοτεχνικός Σχεδιασμός: Καθορισμός σκοπών Προσδιορισμός φυσικών προϋποθέσεων Προσδιορισμός ποιότητας σταθμου Φυτοκοινωνιολογική ερευνα Εκλογή ειδών οικολογικές απαιτήσεις Κατανομή φυτοτεχνικών έργων Επιμερουσ σκοποι (χαρτης 1:1000, 1:5000)

11 Δασώσεις - Αναδασώσεις Δημιουργία Κανονικού Υδρογεωνομικού Δάσους Μετάβαση σε Κανονικό Υδρογεωνομικό Δάσος

12 Δασώσεις - Αναδασώσεις Ειδη P. halepensis, brutia, maritima, nigra, leucodermis, silvestris, Robinia pseudoacacia, Picea excelsa A. sephalonica, alba, hydridogenus Cupressis semprevisrens, Castnea sativa Populus, Qurecus, Fagus, Alnus, Platanus, Fraxinus, Eycalyptus

13 Δασώσεις - Αναδασώσεις Εκλογή Δασοπονικών Ειδών Εδάφη φτωχά, πρόδασος, μεταβατικό στάδιο Σκοπός υδρονομικός, αλλά κοιτάμε και οικονομία, ειδή μικρές εδαφικές απαιτήσεις (80% αείφυλλα, 20% πλατύφυλλα) Προσχώσεις, πρεμνοβλαστάνουν και αντέχουν πληγές από υλικά Οικολογικά κατάλληλα κατακόρυφη και οριζόντια εξάπλωση, αυτοφυή

14 Μέθοδοι Δασώσεις - Αναδασώσεις (εδάφη γυμνά, διαβρωσιγενή, ολισθογενή κλπ. ΚΑΙ τεχωικα εργα) Σπορά: Αποφεύγεται εξ αιτίας βροχών χιονών, παγωνιών παρασυρσής κλπ. Γυμνόριζα φυτάρια: 1ετη, 2ετη, 3ετη, αβέβαιη σε εδάφη ξερά και λίγη βροχή, κυρίως πλατύφυλλα Βολόφυτα:

15 Μέθοδοι Δασώσεις - Αναδασώσεις (εδάφη γυμνά, διαβρωσιγενή, ολισθογενή κλπ. ΚΑΙ τεχνικά έργα) Σπορά: Αποφεύγεται εξ αιτίας βροχών χιονών, παγωνιών παρασυρσής κλπ. Γυμνόριζα φυτάρια: 1ετη, 2ετη, 3ετη, αβέβαιη σε εδάφη ξερά και λίγη βροχή, κυρίως πλατύφυλλα Βολόφυτα: προτιμάτα, αντοχή σε ξηρασία και δυσμενή κλιματοεδαφικό περιβάλλον

16 Δασώσεις - Αναδασώσεις

17 Μέθοδοι Δασώσεις - Αναδασώσεις Coutuier (γαλλικη) Βαθμίδες, Έριζα φυτάρια πλατύφυλλων, γραμμική φυτεία Ειδη: Alnus glutinosa, Corylus avellana, Sambucus, Sorbus, Clematis Δενδρύλλια 0,3-1,0 μ αποξυλωμένα σε απόσταση 0,25-0,50 μ Ζωντανός φράχτης σταματά διάβρωση και παράσυρση 2-3 έτος χλόαση 3-4 έτος Έριζα δενδρύλλια

18 Μέθοδοι Δασώσεις - Αναδασώσεις En Cordon (αυστριακή) Υγρές επιφάνειες, βροχή κατά το θέρος Πυκνή στρώση κλάδοι Salix, Alnus, Ligusrtum Άμεσα αποτελέσματα, συγκρατεί καταπτώσεις λίθων, Προσχώσεις ανάντη

19 Δασώσεις - Αναδασώσεις

20

21 Θαμνώσεις - Αναθαμνώσεις Μόνιμη εγκατάσταση Θάμνων Προσωρινή βλάστηση και μετά Κανονικό Υδρογεωνομικό Δάσος Γρήγορη σταθεροποίηση, προπαρασκευή για εγκατάσταση δάσους ΓΙΑΤΙ αντοχή στο περιβάλλον, μικρό βάρος (ασταθή εδάφη και μεγάλες κλίσεις)

22 Θαμνώσεις - Αναθαμνώσεις Είδη Salix, Alnus, Acer, Ailanthus, Ligustrum, Spartium, Corylus, Rubus, Clemantia Εκλογή Ειδών Αυτοφυής Ικανότητα αντίστασης κατά μηχανικών επιδράσεων προσχώσεων

23

24 Θαμνώσεις - Αναθαμνώσεις Μεθοδοι Φύτευση φυταρίων:πλήρης αναπτυγμένα (ρίζα και υπέργειο), Λάκκους, εμβολέα, βαθμίδωση με πλάγια φύτευση Μοσχεύματα: Ριζοβλαστάνοντα άκλαδα τμήματα 0,20 μ, υδροχαρή είδη, εμβολέα με οπές, δυο οφθαλμοί Ριζώματα: ρίζες αυξάνονται οριζόντια φυτεύονται ελαφρώς κεκλιμένα σε βαθμίδες, λιγότερα κεκλιμένα με εμβολέα κατακόρυφα Ριζομοσχεύματα: παραβλαστάνοντα τμήματα αποξυλωμένης η μη ρίζας. Διάβρωση σε εξέλιξη και φύτευση σε βαθμίδες Κλαδοπλεγματα ή φακελλώματα

25 Χλοάσεις - Αναχλοάσεις Υπόψη βιολογικές και υδρονομικές ιδιότητες φυτών Στερέωση διαβρωσιγενών εδαφών Είδη α) Ψυχανθή: Onobrychis viciaefolia, Lotus corniculatus, Medicago sativa, Trifolium, Metilotus albus b) Αγρωστώδη: Lolium perene, Dactylis glomerata, Festuca ovina, Agrostis canina, Dromus erectus

26 Χλοάσεις - Αναχλοάσεις Εκλογή Ειδών 1. Ικανότητα εποικισμού 2. Αντοχή χαμηλές θερμοκρασίες 3. Ικανότητα στερέωσης εδάφους 4. Ολιγαρκέστερα σε απαιτήσεις 5. Μακροβιότερα 6. Πιο ταχυαυξή 7. Ανθεκτικότερα σε εξωτερικούς κινδύνους 8. Πλουτίζουν το έδαφος με χούμο 9. Δεσμεύουν άζωτο (ψυχανθή)

27 Μεθοδοι Χλοάσεις - Αναχλοάσεις Φυσική αναγέννηση: μεταφορά σπόρων από γειτονική συστάδα με τον αέρα, όχι πάντα τα επιθυμητά είδη ή αργεί πολύ Φύτευση: Φυτά από επίπεδη γειτονική επιφάνεια Φύτευση: μεμονωμένα, δέσμες (0,5-0,7 μ), χορτοπλινθούς (20 x 20 εκ.) Πολυδάπανη, Γρηγόρη αποκατάσταση πρανών

28 Μεθοδοι Χλοάσεις - Αναχλοάσεις Τεχνητή Σπορά: Μικρές κλίσεις: ευρυσπορά κάλυψη σπόρων με κλαδιά. Μεγάλες κλίσεις: σπορά κατά γραμμές ή θέσεις ή βαθμίδες. Χρησιμοποιούνται πολλά είδη Ποσότητα εξαρτάται από βάρος Σπορά άνοιξη αρχές καλοκαιριού, τηξη χιονιού Όχι φθινόπωρο γιατί σπόροι παρασύρονται ταλαιπωρούνται χειμώνα

29 Μεθοδοι Χλοάσεις - Αναχλοάσεις Τεχνητή Σπορά: Ψυχανθή: Onobrychis viciaefolia ( ), Lotus corniculatus (12-15), Medicago sativa (20-25), Trifolium (15-18), Metilotus albus (20-25) Αγρωστώδη: Lolium perene (42), Dactylis glomerata (20), Festuca ovina (30), Agrostis canina (10), Dromus erectus (38)

30

31

32 Διευθέτηση Εστιών Παραγωγής Φερτών Υλικών Αποτροπή παραγωγής φερτών υλικών από διαβρωσιγενείς, ολισθησιγενείς και ρηξιγενείς επιφάνειες 1. Συμπλεγματοθέματα 2. Φρακτοθέματα 3. Συμπλεγματοφρακτοθέματα 4. Κλαδοπλεγματα 5. Φακελλώματα

33 Διευθέτηση Εστιών Παραγωγής Φερτών Υλικών Συμπλεγματοθέματα Ζωντανούς βλαστούς και κλάδους S. alba ingana, amygdalina, pentrandra, Platanus sp, (Populus) Ταφροειδείς εγκοπές (0,5-1 μ) κατά μηκοσ ισοϋψων, πυθμένα ελαφρώς κεκλιμένο προς το εσωτερικό Στις εγκοπές υπέργεια φυτικά τμήματα διαφόρου ηλικίας και πάχους, μηκος 0,7-1,5 μ, καλύπτονται από εκχώματα

34 Διευθέτηση Εστιών Παραγωγής Φερτών Υλικών Συμπλεγματοθέματα Σπορά εκτός βλαστικής περιόδου (Οκτώβριο-Μάρτιο) Μεταξύ των, σπείρονται ψυχανθή και ταυτόχρονα η μετά 1-2 έτη ξυλώδη φυτά Άμεση ΑΛΛΑ προσωρινή στερέωση Δεν απαιτούνται ιδιαίτερες γνώσεις για την κατασκευή τους Χρησιμοποιείται υπέργειο υλικό κάθε είδους και ηλικίας που ριζοβλασταίνει και ασκούν άμεση βαθειά στερέωση ΠΡΕΠΕΙ επαρκές πάχος λεπτόκοκκου υλικού, κλίσεις μέχρι 10%

35 Διευθέτηση Εστιών Παραγωγής Φερτών Υλικών

36 Διευθέτηση Εστιών Παραγωγής Φερτών Υλικών Φρακτοθέματα Ζωντανό υλικό: Caprinus betulus, Acer pseydoplanatus, Salix, Alnus glutinosa, Prunus, Clematis vitalba, Ligustrum vilgare, Sambucus, Ulmus montana Κατασκευή ίδια με συμπλεγματοθέματα με τη ΔΙΑΦΟΡΑ, πλήρη φυτά (και ρίζες) και δεν απαιτείται δεύτερο στάδιο κατασκευής Κατασκευή αποφεύγεται η μίξη κατά άτομο ή δημιουργία μικροσυστάδων Κινδυνος α) πιεστούν βραδυαυξή είδη β) αποτυχία κυριαρχούντος είδους. Γενικά 3-5 μ αλλαγη ειδών

37 Διευθέτηση Εστιών Παραγωγής Φερτών Υλικών Συμπλεγματοφρακτοθέματα Συνδυασμός Συμπλεγματοθέματα και Φρακτοθέματα Χρησιμοποιείται άρριζο φυτοϋλικό και ανά 0.5 μ παρεμβάλλεται έρριζο φυτοϋλικό

38 Διευθέτηση Εστιών Παραγωγής Φερτών Υλικών Κλαδοπλέγματα Ζωντανό φυτοϋλικό Salix και Platanus Κατασκευή πριν προσαρμογή εδάφους: Πάσσαλοι σιδηρόραβδοι (0,6-1,0 μ) εμπήγνυνται κατά την κατεύθυνση της κατασκευής και εξέχουν (0,15-0,20 μ). Μεταξύ βέργες (Salix, Platanus) μ Συνέχεια πλέκονται 5-7 ράβδοι > 1,5 μ Μεταξύ επιφάνειες γεμίζουν με χώμα

39 Διευθέτηση Εστιών Παραγωγής Φερτών Υλικών Κλαδοπλέγματα Κατασκευή όταν υπαρχει διάβρωση: ανοίγονται αυλάκια (0,1-0,2 μ) και μετα όπως προηγουμένως. Με τα αυλάκια τα ξαναγεμίζουν Εφαρμογή: κατά το χρόνο βλαστικής ηρεμιας Διάταξη: γραμμές συνεχόμενες διακεκομμένες σε τετραγωνική, ορθογωνική ή ρομβική μορφή Μετά 1 έτος τα φυτά της τελικής φυτοκοινωνίας στα διάκενα. Συγκρατούν καλά τα λεπτά υλικά Καταστρέφονται εύκολα για αυτό προτιμούνται οι προηγούμενοι μέθοδοι

44 Διευθέτηση Εστιών Παραγωγής Φερτών Υλικών Φακελλώματα Ζωντανό φυτοϋλικό Salix και Platanus για σταθεροποίηση πλαγίων και πρανών Ταγροι 0,1-0,2 μ, και το 1/3 ή 1/2 του φακελλώματος εμβυθίζεται μέσα στο έδαφος Στερεώνονται με πασσάλους ξύλινους ή ζωντανούς η σιδερένιους (0,8 μ) Ενδιάμεσοι χώροι ξυλώδη είδη τελικής φυτοκοινωνίας ΑΛΛΑ και θάμνους και πόες Χρήση περιορισμένη σε μικρές κλίσεις

46

47

48

49

50 Σταθεροποίηση και Ανύψωση Κοίτης Αποτρέπουν χαραδρωτική διάβρωση και αυξάνουν το ύψος πυθμένα Ζωντανό η νεκρό υλικό Εγκάρσια προς τη κοίτη Επιδράσεις Συγκρατούν μεταφερόμενα νεκρά υλικά Μειώνουν ταχύτητα ροής και ευνοούν την απόθεση φερτών υλικών Υπερύψωση πυθμένα και αποτιθέμενα υλικά διασωλνωούται από τις ρισες

51 Σταθεροποίηση και Ανύψωση Κοίτης Μέθοδοι Συμπλεγματουδοί Φακελουδοί Κλαδοπλέγματα Πασσαλοφρακτουδοί

52 Σταθεροποίηση και Ανύψωση Συμπλεγματουδοί Κοίτης Ζωντανούς κλάδους και βλαστούς από Salix cinerea, incana pentradra perpurea kai triandra, Platanus sp. Απλουστέρα Πυκνή διάταξη κλάδων 3/4, 4/5 μέσα στο τριγωνικά αυλάκια Σταθεροποιούνται με: σύρματα, πασσάλους (ξύλινους ή σιδερένιους), Καλθπτεται ελαφρά με χώμα και μεγάλους λίθους Επίσης στερεώνονται στα πρανή Όχι σταθερά μόνο για λεπτόκοκκα υλικά και μείωση ταχύτητας ροής νερού

53 Σταθεροποίηση και Ανύψωση Κοίτης

54 Σταθεροποίηση και Ανύψωση Φακελουδοί Κοίτης Ράβδους από Salix και Platanus sp 1 φακέλλωμα μεσα σε αυλακι (1/2, 2/3) Επίδραση αυξάνεται με τη χρήση συμλεγματοθέματος (φακέλλωμα πάνω του) Διπλοί φακελούδοι βαθμίδωση κοίτης, επίσης παρεμβολή συμλεγματοθέματος Επίσης τρία ή και περισσότερα φακελλώματα

55 Σταθεροποίηση και Ανύψωση Φακελουδοί Κοίτης Στερέωση με πασσάλους (ξύλινους ή σιδερένιους ) 1,0 μ και απόσταση μεταξύ 0,5 μ. Επίσης σημαντική η στερέωση στα πρανή, όπου γίνονται εγκοπές για να τοποθετούνται τα πέρατα των φακελλωμάτων. Μετά οι εγκοπές γεμίζουν με χώμα Συγκρατούν λεπτά υλικά και μερικούς μεγαλύτερους χαλικές και λίθους Αυξάνεται η ποσότητα πρόσχωσης Χρησιμοποιούνται συχνά

57 Σταθεροποίηση και Ανύψωση Κλαδοπλέγματουδοί Κοίτης Ράβδους από Salix και Platanus sp Απλά ή διπλά Στερέωση με πασσάλους (ξύλινους ή σιδερένιους ) 1,0 μ και απόσταση μεταξύ 0,5 μ. Επίσης σημαντική η στερέωση στα πρανή Ανάντη πυκνό συρματόπλεγμα προστατεύονται από παρασύρση και καταστροφή

59 Σταθεροποίηση και Ανύψωση Κλαδοπλέγματουδοί Με Συμπλεγματουδοί Κοίτης Κατασκευάζονται πάνω στο συμπλεγματουδό Με Φακελουδοί Τοποθετείται τα φακελλώμα κατάντη του πλέγματος Όχι μεγάλη σταθερότητα, για χειμαρρουσ μικρού βαθμού Συγκρατούν λεπτά και δημιουργούν αποηεσεις

62 Σταθεροποίηση και Ανύψωση Πασσαλοφρακτουδοί Κοίτης Πασσαλοί από Salix και Platanus sp 1/3 πασσάλου μέσα έδαφος, Απόσταση μεταξύ πασσάλων εκ. 1 ή περισσότεροι οριζόντιοι δοκοί εμπήγνυνται στα πρανή Με κλαδοπλεγματουδοί, ανάντη τεχνητή πρόσχωση που βοηθά ριζοβλάστηση Μεγάλη σταθερότητα, διευθέτηση μεγάλων χαραδρών, λεπτών αλλά και μέσων διαστάσεων φερτών υλικών

64