ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗ ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΑΓΩΓΗ» ΑΚΑΔ. ΕΤΟΣ Πρῶτος Κύκλος : Κατανομή μαθημάτων καί διδασκόντων ἀνά ἑξάμηνο

Transcript

1 ΕΘΝΙΚΟΚΑΙΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΑΘΗΝΩΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣΛΑΤΡΕΙΑΣ ΑΓΩΓΗΣΚΑΙΔΙΑΠΟΙΜΑΝΣΕΩΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΠΟΛΗ 15702ΑΝΩΙΛΙΣΙΑ,ΑΘΗΝΑ ΤΗΛ Fax: Ἀθήνα, ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝΣΠΟΥΔΩΝ «ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΘΕΟΛΟΓΙΑΚΑΙΑΓΩΓΗ»ΑΚΑΔ.ΕΤΟΣ ΠρῶτοςΚύκλος:Κατανομήμαθημάτωνκαίδιδασκόντωνἀνάἑξάμηνο ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΑΓΩΓΗ&ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥΜΑΘΗΜΑΤΟΣΤΩΝΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝΑ ΑʹΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκων:ἘμμανουήλΠερσελῆς,Καθηγητής Ἱστορικοκοινωνικέςπροϋποθέσειςκαίθεολογικέςτάσεις τῆςχριστιανικῆςἀγωγῆς. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΑΓΩΓΗ&ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥΜΑΘΗΜΑΤΟΣΤΩΝΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝΒ ΒʹΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκων:ἘμμανουήλΠερσελῆς,Καθηγητής Φιλοσοφικέςκαίψυχοπαιδαγωγικέςτάσειςτῆςσύγχρονης σχολικῆςθρησκευτικῆςἀγωγῆς. ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΑΓΩΓΗ&ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΤΟΥΜΑΘΗΜΑΤΟΣΤΩΝΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝΓ ΓʹΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκων:ἘμμανουήλΠερσελῆς,Καθηγητής Θέματαδιδακτικῆς(θεωρίακαίπράξη)τοῦμαθήματος τῶνθρησκευτικῶν.

2 2 ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΑʹ ΑʹΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκων:ΒασίλειοςΓαῒτάνης,Ἐπ.Καθηγητής Σύγχρονεςθεωρίεςἐπικοινωνίαςκαίὀρθόδοξηςπνευματικότητας. ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΒʹ ΒʹΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκων:ΒασίλειοςΓαῒτάνης,Ἐπ.Καθηγητής Διαστάσειςκοσμικῆςκαίθεολογικῆςἐπικοινωνίας. ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΓʹ ΓʹΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκων:ΒασίλειοςΓαῒτάνης,Ἐπ.Καθηγητής Θεολογικέςἑρμηνεῖεςσέκινηματογραφικάἔργα. ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΨΥΧΟΛΟΓΙΑΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκων:ἈθανάσιοςΓ.Μελισσάρης,Ἐπ.Καθηγητής ΒάσειςτῆςΠοιμαντικῆςΨυχολογίας ἩΨυχολογίαὡςἐπιστήμητοῦμεταπτωτικοῦἀνθρώπουκαὶ ἡὀρθόδοξηθεολογίαὡςδυνατότηταλυτρωτικῆςπορείας. ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΨΥΧΟΛΟΓΙΑΒ Β ΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκων:ἈθανάσιοςΓ.Μελισσάρης,Ἐπ.Καθηγητὴς ΠοιμαντικὴΨυχολογία:ΣύζευξηΘεολογίαςκαὶΨυχολογίας. ἈξιοποίησητῶνπορισμάτωντῆςΨυχολογίαςμέσαστὰπλαίσια τοῦποιμαντικοῦἔργου. ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΨΥΧΟΛΟΓΙΑΓ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκων:ἈθανάσιοςΓ.Μελισσάρης,Ἐπ.Καθηγητὴς ΘεραπευτικὴΔιάστασητῆςΠοιμαντικῆςΨυχολογίας ΠρακτικὴἐφαρμογὴτῶνἀρχῶντῆςΠοιμαντικῆςΨυχολογίαςσὲθέματα πίστεως, πνευματικῶν κρίσεων, γάμου, οἰκογενείας, πένθους, ἐργασιακῶνσχέσεωνκ.ἄ. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΨΥΧΟΛΟΓΙΑΑ Α ΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκουσα:ΠανωραίαΚουφογιάννη,Λέκτορας ΘέματαΣυμβουλευτικῆςκαίΣυμβουλευτικῆςΨυχολογίας.

3 3 ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΨΥΧΟΛΟΓΙΑΒ Β ΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκουσα:ΠανωραίαΚουφογιάννη,Λέκτορας ΘέματαΠοιμαντικῆςΨυχολογίας. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΨΥΧΟΛΟΓΙΑΓ Γ ΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκουσα:ΠανωραίαΚουφογιάννη,Λέκτορας ΘέματαΣυμβουλευτικῆςΓάμουκαίΟἰκογένειας. ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΘΕΟΛΟΓΙΑ&ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΑʹ ΑʹΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκουσα:ΒαρβάραΓιαννακοπούλου,Λέκτορας ΦιλοκαλικήΠοιμαντική. ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΘΕΟΛΟΓΙΑ&ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΒʹ ΒʹΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκουσα:ΒαρβάραΓιαννακοπούλου,Λέκτορας ὈρθόδοξηἈνθρωπολογία. ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΘΕΟΛΟΓΙΑ&ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΓʹ ΓʹΕΞΑΜΗΝΟ Διδάσκουσα:ΒαρβάραΓιαννακοπούλου,Λέκτορας ΘέματαΠοιμαντικῆςΘεολογίαςκαίΣυμβουλευτικῆς: ἩΠοιμαντικήτῶνκρατουμένων. ὙπεύθυνηγραμματεύςτοῦΜΠΣτοῦΤομέα: ἈριάδνηΣαραντουλάκου,ΕΤΕΠ

4 4

5 5 ΕΘΝΙΚΟΚΑΙΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΑΘΗΝΩΝ ΘΕΟΛΟΓΙΚΗΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣΘΕΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΜΕΑΣΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΣΛΑΤΡΕΙΑΣ ΑΓΩΓΗΣΚΑΙΔΙΑΠΟΙΜΑΝΣΕΩΣ ΟΔΗΓΟΣΣΠΟΥΔΩΝΑΚΑΔ.ΕΤΟΥΣ METAΠTYXIAKOΠPOΓPAMMA TMHMATOΣKOINΩNIKHΣΘEOΛOΓIAΣ THΣΘEOΛOΓIKHΣΣXOΛHΣTOYΠANEΠIΣTHMIOY AΘHNΩN Eἰδικότητα:«ΠOIMANTIKHΘEOΛOΓIAKAIAΓΩΓH» (πρῶτοςκύκλοςσπουδῶν) (ἀκαδ.ἔτος ) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣΜΠΣ:ΚΑΘΗΓΗΤΗΣΕΜΜΑΝΟΥΗΛΠΕΡΣΕΛΗΣ

6 6 METAΠTYXIAKOΠPOΓPAMMA TMHMATOΣKOINΩNIKHΣΘEOΛOΓIAΣ THΣΘEOΛOΓIKHΣΣXOΛHΣTOYΠANEΠIΣTHMIOY AΘHNΩN Eἰδικότητα:«ΠOIMANTIKHΘEOΛOΓIAKAIAΓΩΓH» (πρῶτοςκύκλοςσπουδῶν) (ἀκαδ.ἔτος ) ΥΠΕΥΘΥΝΟΣΜΠΣ:ΚΑΘΗΓΗΤΗΣΕΜΜΑΝΟΥΗΛΠΕΡΣΕΛΗΣ ΤΙΤΛΟΙΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΔΙΔΑΣΚΟΝΤΕΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟΜΑΘΗΜΑΤΩΝ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΗΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗΑΓΩΓΗ&ΔΙΔΑΚΤΙΚΗΤΟΥΜΑΘΗΜΑΤΟΣΤΩΝ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΩΝ,Α&ΒΕΞΑΜΗΝΟΥ Διδάσκων:ἘμμανουὴλΠ.Περσελῆς,ΚαθηγητὴςΘεωρίαςκαὶπράξηςτῆς ΧριστιανικῆςἈγωγῆς Γενικόθέματοῦἑβδομαδιαίουδίωρουσεμιναρίουκαὶγιὰτὰδύοἑξάμηνα τουἀκαδ.ἔτους : «Ἰστορικοκοινωνική, θεολογική, φιλοσοφική, ψυχοπαι δαγωγικὴ καὶ διδακτικὴθεμελίωσητῆςσχολικῆςθρησκευτικῆςἀγωγῆς» ἘνδεικτικὴΒιβλιογραφία:

7 7 BAΣIΛOΠOYΛOΣ X., Θρησκευτικὴ ἀγωγὴ καὶ αὐτονομία τοῦ παιδιοῦ, Θεσσαλονίκη:ἘκδοτικὸςοἶκοςἉφῶνΚυριακίδη,1996. BIGGEL.M.,Θεωρίεςμάθησηςγιὰἐκπαιδευτικούς,μτφρ.A.Κάντας&A. Χαντζή,ἐπιμ.N.Ράπτης,Ἀθήνα:ἘκδόσειςΠατάκης,1990. ΔEΛHKΩΣTANTHΣ K., ἐπιμ., H Ὀρθοδοξία ὡς πρόταση ζωῆς. [Συλλογικὸςτόμος].Ἀθήνα:ἘκδόσειςἈκρίτας,1993. ZOYMΠOYΛAKHΣ Σ., Ὁ Θεὸς στὴν πόλη. Δοκίμια γιὰ τὴ θρησκεία καὶ τὴν πολιτική, Ἀθήνα: Ἐκδόσεις Βιβλιοπωλεῖον τῆς «Ἑστίας», 2002, ἰδιαίτερατὸδοκίμιο:«τὰθρησκευτικὰὡςβιβλικὸμάθημα»,σ ΘEOΔΩPOY E. Δ., «Τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν», περιοδικὸ EKKΛHΣIA,NΘ (1982),τεῦχος5,σ καὶτεῦχος6,σ KAZEΠIΔHΣ T., H Φιλοσοφία τῆς παιδείας, Θεσσαλονίκη: Ἐκδόσεις Βάνιας,1998,β ἔκδοση. KAΘ OΔON [περιοδικό], τεῦχος 17 (2001), ἀφιέρωμα: «Τὸ μάθημα τῶν Θρησκευτικῶν»,Θεσσαλονίκη:ἘκδόσειςΠαρατηρητὴς. KAΛAΪTZIΔHΣ Π., «Τὰ θρησκευτικὰ ὡς πολιτιστικὸ μάθημα», περιοδικὸ ΣYNAΞH,τεῦχος74(2000),σ KOΓKOYΛHΣ I. B., Τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν στὴ μέση ἐκπαίδευση ( ). Συμβολὴ στὴν ἱστορία τῆς νεοελληνικῆς ἐκπαίδευσης, Θεσσαλονίκη:ἘκδοτικὸςοἶκοςἈφῶνΚυριακίδη,1985. KOΓKOYΛHΣ I. B., Τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν στὴ μέση ἐκπαίδευση κατὰ τὴν πεντηκονταετία (Ἱστορικοπαιδαγωγικὴ προσέγγιση καὶσυμβολὴστὴνἱστορίατῆςνεοελληνικῆςἐκπαίδευσης),θεσσαλονίκη: ἘκδοτικὸςοἶκοςἈφῶνΚυριακίδη,1989. NHΣIΩTHΣ N., «Ἡ θρησκευτικὴ παιδεία ἐν ὄψει τῶν νεωτέρων κοινωνικῶνἐξελίξεων»,πρακτικὰe ΘεολογικοῦΣυνεδρίου...,ἐπιμ.καθ. K.Δ.Μουρατίδου,Ἀθῆναι:ΠανελλήνιοςἝνωσιςΘεολόγων(ΠEΘ),σ NTEMΠPEP.,Hδιδασκαλίατῆςθρησκείαςστὸοὐδετερόθρησκοσχολεῖο, Ἀθήνα:ἘκδόσειςΒιβλιοπωλεῖοντῆς«Ἑστίας»,2004. ΠEPΣEΛHΣEMM.Π.,Χριστιανικὴἀγωγὴκαὶσύγχρονοςκόσμος.Θέματα θεωρίας καὶ πράξης τῆς χριστιανικῆς ἀγωγῆς, Ἀθήνα: Ἐκδόσεις Ἁρμός, ΠEPΣEΛHΣEMM.Π.,ἘξουσίακαὶθρησκευτικὴἀγωγὴστὴνἙλλάδατοῦ 19ου αἰώνα. Ἱστορικὴ καὶ παιδαγωγικὴ θεώρηση τοῦ ρόλου τῆς Ἐκκλησίας,τοῦκράτουςκαὶτῆςδιανόησηςστὴδιαμόρφωσητῆςσχολικῆς θρησκευτικῆςἀγωγῆς,ἀθήνα:ἐκδόσειςγρηγόρη,1997. ΠEPΣEΛHΣEMM.Π.,Σχολικὴθρησκευτικὴἀγωγή.Μελετήματα,Ἀθήνα: ἘκδόσειςΓρηγόρη,1998. ΠEPΣEΛHΣEMM.Π.,Θεωρίεςθρησκευτικῆςἀνάπτυξηςκαὶἀγωγῆς.Erik H.EriksonκαὶJeanPiaget,Ἀθήνα:ἘκδόσειςΓρηγόρη,2000. ΠEPΣEΛHΣ EMM. Π., Κατήχηση καὶ παιδεία. Μελετήματα χριστιανικῆς θρησκευτικῆςἀγωγῆς,ἀθήνα:ἐκδόσειςγρηγόρη,2003.

8 8 ΠEPΣEΛHΣ EMM. Π., Πίστη καὶ χριστιανικὴ ἀγωγή. H θεωρία τῶν σταδίων ἀνάπτυξης τῆς πίστης τοῦ James W. Fowler, Ἀθήνα: Ἐκδόσεις Γρηγόρη,2005. PIZOΠOYΛOY O., «Γύρω ἀπὸ τὸ διάλογο γιὰ τὸ μάθημα τῶν θρησκευτικῶν. Κάποιες ἐπισημάνσεις», περιοδικὸ ΣYNAΞH, τεῦχος 83 (2002),σ ΣYNAΞH [περιοδικό], τεῦχος 66 (1998), ἀφιέρωμα: «Μάθημα Θρησκευτικῶν:αἴτημαπαιδείαςἢσυντεχνίας;»,[Ἀθήνα:ἘκδόσειςἉρμός]. ΣΩTHPEΛHΣΓ.X.,ΘρησκείακαὶἘκπαίδευση.ΚατὰτὸΣύνταγμακαὶτὴν Εὐρωπαϊκὴ σύμβαση. Ἀπὸ τὸν κατηχητισμὸ στὴν πολυφωνία, Ἀθήνα Κομοτηνή:ἜκδοσηἈντ.N.Σάκκουλα,1993. TATAKHΣ B. N., Παιδαγωγική, Ἀθῆναι: Ἐκδοτικὸς οἶκος«ἀστήρ», Ἀλ.& E.Παπαδημητρίου,1978,κεφ.Γ :«Ἡἀγωγὴ(φιλοσοφικὴἀνάλυση)»,σ.37 50καὶκέφ.Δ :«Ἡμόρφωσηκαὶτὰμορφωτικὰἀγαθά»,σ ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ Διδάσκων:ΒασίλειοςΓαϊτάνης,ἘπίκουροςΚαθηγητής Σύγχρονεςθεωρίεςἐπικοινωνίαςκαίὀρθόδοξηςπνευματικότητας. ἘνδεικτικήΒιβλιογραφία ΝΤΕΝΙΣ ΜΑΚ ΚΟΥΕΙΛ, Εἰσαγωγή στή θεωρία τῆς Μαζικῆς Ἐπικοινωνίας, μτφρ. Στέλιος Παπαθανασόπουλος, ἐκδ. Καστανιώτης, Ἀθήνα1997. ΓΑΪΤΑΝΗΣ ΒΑΣ., Homo Mediator καί Homo Theologicus, ἐκδ. Γρηγόρης, Διαστάσειςκοσμικῆςκαίθεολογικῆςἐπικοινωνίας. ἘνδεικτικήΒιβλιογραφία ΝΤΙΤΕΡΠΡΟΚΟΠ,ἩδύναμητῶνΜέσωνκαίἡἐπίδρασήτουςστίς μάζες,ἐκδ.λιβάνη,ἀθήνα2000. Θεολογικέςἑρμηνεῖεςσέκινηματογραφικάἔργα. ἘνδεικτικήΒιβλιογραφία ΝΙΚΟΣ ΚΟΛΟΒΟΣ, Κινηματογράφος (Ἡ τέχνη τῆς βιομηχανίας), ἐκδ. Καστανιώτη,Ἀθήνα1999. ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Διδάσκων:ἈθανάσιοςΓ.Μελισσάρης,ἘπίκουροςΚαθηγητὴς ΒάσειςτῆςΠοιμαντικῆςΨυχολογίας Ἡ Ψυχολογία ὡς ἐπιστήμη τοῦ μεταπτωτικοῦ ἀνθρώπου καὶ ἡ ὈρθόδοξηΘεολογίαὡςδυνατότηταλυτρωτικῆςπορείας. ἘνδεικτικὴΒιβλιογραφία:

9 ΒΛΑΧΟΥΙΕΡΟΘΕΟΥ,ὈρθόδοξηΨυχοθεραπεία.ἹερὰΜονὴΤιμίου Σταυροῦ,Ἔδεσσα,1986. ΚΟΡΝΑΡΑΚΗΙΩΑΝΝΗΚ.,ἘγχειρίδιονΠοιμαντικῆςΨυχολογίας. Ἐκδ.ΟἶκοςʺἈδελφῶνΚυριακίδηʺ,Θεσσαλονίκη,1984. MELISSARIS A.G., Personhood Re examined : Current Perspectives from Orthodox Anthropology and Archetypal Psychology. Epektasis Publications MORANJ.,ʺὈρθοδοξίακαὶσύγχρονηψυχολογίατοῦβάθουςʺστὸν τόμοζωντανὴὀρθοδοξίαστὸνσύγχρονοκόσμο.ἐπιμ.walkera. ΚαρρᾶςΚ.Ἐκδ.ʺἙστίαʺ,Ἀθήνα,2001. ΤΟΜΑΣΙΔΗ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΟΥ, Εἰσαγωγὴ στὴν Ψυχολογία. Ἐκδ. ʺΔίπτυχοʺ,Ἀθήνα,1982. Ποιμαντικὴ Ψυχολογία: Σύζευξη Θεολογίας καὶ Ψυχολογίας. Ἀξιοποίηση τῶν πορισμάτων τῆς Ψυχολογίας μέσα στὰ πλαίσια τοῦποιμαντικοῦἔργου. ἘνδεικτικὴΒιβλιογραφία: ΒΑΝΤΣΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Κ., Θέματα Ποιμαντικῆς Ψυχολογίας, τ. Ι. Ἐκδ.ʺἈϊβαζήʺ,Θεσσαλονίκη,2002. ΚΟΡΝΑΡΑΚΗ ΙΩΑΝΝΗ Κ., Ποιμαντικὰ Θέματα. Ἐκδ. Οἶκος ʺἈδελφῶνΚυριακίδηʺ,Θεσσαλονίκη,1984. ΚΟΡΝΑΡΑΚΗ ΙΩΑΝΝΗ Κ., Θέματα Ποιμαντικῆς Ψυχολογίας, Ἐκδ.ΟἶκοςʺἈδελφῶνΚυριακίδηʺ,Θεσσαλονίκη,1991. ΚΟΡΝΑΡΑΚΗ ΙΩΑΝΝΗ Κ., Θέματα Ποιμαντικῆς Ψυχολογίας, τ.ιι.,ἐκδ.οἶκοςʺἀδελφῶνκυριακίδηʺ,θεσσαλονίκη,x.x. ΚΟΡΝΑΡΑΚΗ ΙΩΑΝΝΗ Κ., Θέματα Ποιμαντικῆς Ψυχολογίας, τ.ιιι.,ἐκδ.οἶκοςʺἀδελφῶνκυριακίδηʺ,θεσσαλονίκη,1994. MELISSARIS ATHANASIOS G., Dreams and Self Knowledge. Dome O.E.Publications.Athens,2004. Θεραπευτικὴ Διάσταση τῆς Ποιμαντικῆς Ψυχολογίας. Πρακτικὴ ἐφαρμογὴ τῶν ἀρχῶν τῆς Ποιμαντικῆς Ψυχολογίας σὲ θέματα πίστεως, πνευματικῶν κρίσεων, γάμου, οἰκογενείας, πένθους, ἐργασιακῶνσχέσεωνκ.ἄ. ἘνδεικτικὴΒιβλιογραφία: ΒΑΝΤΣΟΥ ΧΡΗΣΤΟΥ Κ., Ἐπιστήμη τοῦ Γάμου τχ. Α. Ἐκδ. ʺἈϊβαζήʺ,Θεσσαλονίκη,2004. ΖΗΖΙΟΥΛΑ ΙΩΑΝΝΟΥ Δ.(Μητροπολίτου Περγάμου), ʺΝόσος καὶ Θεραπεία στὴν Ὀρθόδοξη Θεολογίαʺ στὸ Θεολογία καὶ Ψυχιατρική. Ἔκδ. ʺἈποστολικὴ Διακονίαʺ, Ἀθήνα, 1999, σέλ

10 10 ΜΕΛΙΣΣΑΡΗΑΘΑΝΑΣΙΟΥΓ.,ἩἈγάπη:ὙπέρβασητοῦΘανάτου. Ἐκδ.ʺΠανεπιστήμιοἈθηνῶνʺ.Ἀθήνα,2002 ΜΕΛΙΣΣΑΡΗ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ Γ., ʺἩ Ποιμαντικὴ καὶ Ψυχολογικὴ δυναμικὴ τῆς Νυχθημέρου Ἀκολουθίαςʺ στὸ Ἡ Ἀνθρωπολογικὴ ἈξίατῆςΝυχθημέρουἈκολουθίας.Ἀθήνα,2004. MELISSARIS ATHANASIOS G., The Psychological Dynamics of Repentance. Pastoral and Psychological Approach. Dome O.E. Publications,Athens,2004. ΦΑΡΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΥ (π.), Τὸ Πένθος (ὀρθόδοξη, λαογραφικὴ καὶ ψυχολογικὴ θεώρηση). Ἐκδ. ʺἈκρίταςʺ: Σειρὰ ʺΨυχολογία Ποιμαντικήʺ2,ΝέαΣμύρνη,1981. ΦΑΡΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΥ (π.) ΚΟΦΙΝΑ ΣΤΑΥΡΟΥ (π.), Συζυγία. Ἐκδ. ʺἈκρίταςʺ,Ἀθήνα,1987. ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗΨΥΧΟΛΟΓΙΑ Διδάσκουσα:ΠανωραίαΚουφογιάννη,Λέκτορας ΘέματαΣυμβουλευτικῆςΓάμουκαίΟἰκογένειας:Ἡπρόκλησητοῦγάμου καίτῆςοἰκογένειαςστήνἐποχήμας.α.ἀπότήθεολογίατοῦγάμου.β.ὁ γάμος καί ἡ οἰκογένεια ὡς εὐκαιρία ὡριμότητας καί ἁγιασμοῦ. Γ.Οἰκογενειακήψυχολογίακαίσυμβουλευτική.Δ.Ἐξέλιξητῆςἑλληνικῆς οἰκογένειας.ε.μορφέςοἰκογένειαςσήμερα.στ.κύκλοιἀνάπτυξηςστήν οἰκογένεια.ζ.στοιχεῖαγενεογράμματος. ἘνδεικτικήΒιβλιογραφία ΑΓΝΑΝΤΟΣΝ.,Σάρκαμία,Ἀκρίτας,Ἀθήνα2001. Ἀδελφῆς ΜΑΓΔΑΛΗΝΗΣ, Σκέψεις γιά τά παιδιά στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία σήμερα (Μτφρ. Α. καί Σ. Κ.), Ἱερά Μονή Τιμίου Προδρόμου, Ἔσσεξ1994. ADLERA.,Τίθάπρεπενάσημαίνειγιάσέναἡζωή(Μτφρ.Ἐ.Γραμμένος), Κέδρος,Ἀθήναχ.χ.(κεφ.Ὁἔρωταςκαίὁγάμος). BECK Α., Δέν ἀρκεῖ μόνο ἡ ἀγάπη (Μτφρ. Γ. Σίμος Χ. Μουτζούκης), Πατάκη,Ἀθήνα1996. DATTILIO F. M. PADESKY C. A., Συμβουλευτική ζευγαριῶν (Μτφρ. Ν. Χαρίλα),ἙλληνικάΓράμματα,Ἀθήνα1995. EVDOKIMOV P., Μυστήριο ἀγάπης (Μτφρ. Ἀρχιμ. Σεραφείμ Ὀρφανοῦ), Ἀθῆναι1967. FROMME.,Ἡτέχνητῆςἀγάπης(Μτφρ.Εὐ.Γραμμένος),Ρούγκα,Ἀθήνα ΓΑΛΑΝΗΓ.,(ἐπιμ.)Οἰκογένειαμέἕναγονέα,Παπαζήση,Ἀθήνα1995. ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, ἑρμηνευτικά Εἰς τήν Γένεσιν καί στίς ἐπιστολέςπρόςκολοσσαεῖςκαίπρόςἐφεσίους.

11 11 ΙΩΑΝΝΟΥ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ, Χρυσοστομικός ἄμβων Γ, Ὁ γάμος, ἡ οἰκογένειακαίτάπροβλήματάτους,νέασκήτηἁγίουὄρους2005. ΚΑΤΑΚΗ Χ., Οἱ τρεῖς ταυτότητες τῆς ἑλληνικῆς οἰκογένειας, Ἑλληνικά Γράμματα,Ἀθήνα1998. ΚΕΝΑΝΙΔΗΚ.,Ἡκρίσητῶνἐφήβωνστήσύγχρονηοἰκογένεια,Ἑλληνικά Γράμματα,Ἀθήνα2005. ΚΟΓΚΙΔΟΥΔ.,Μονογονικέςοἰκογένειες:Πραγματικό τητα Προοπτικές Κοινωνικήπολιτική,Λιβάνη,Ἀθήνα1995. ΚΟΥΦΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΚΑΝΙΑΠ.,Συμβουλευτικήγάμουκαίοἰκογένειας, Πανεπιστημιακέςπαραδόσεις. ΜΠΟΥΓΑΤΣΟΥ Ν., Ἡ ὀρθόδοξη θεολογία γιά τό σκοπό τοῦ γάμου, Ἑπτάλοφος,Ἀθήνα1989. ΜΠΟΥΜΗ Π., Τό μυστήριο τοῦ γάμου καί τά ἀποτελέσματά του, Ἀθήνα NAPIER A. J., Τό ζευγάρι ὁ εὔθραυστος δεσμός (Μτφρ. Ἠ. Ρόκου), ἙλληνικάΓράμματα,Ἀθήνα1995. ΝΤΡΑΪΚΩΡΣΡ.,Ἡπρόκλησητοῦγάμου(Μτφρ.Μ.Κασιμάτη Δ.Χολέβα), Κέδρος,Ἀθήνα1974. ΟʹΝEILN.,Ἀνοιχτόςγάμος(Μτφρ.Μ.Γραμμένος),Θυμάρι,Ἀθήνα1988. ΠΙΝΤΕΡΗΓ.,Συντροφικότητακαίαὐτονομίαστίςσχέσειςτοῦζευγαριοῦ, Θυμάρι,Ἀθήνα1985. PITTMANF.,Ἐνηλικιωθεῖτε.Ἡἀνάληψητῶνεὐθυνῶνσαςμπορεῖνάσᾶς κάνειἕνανεὐτυχισμένοἐνήλικα(μτφρ.γ.μπαρουξῆ),π.ἀσημάκηςεπε, Ἀθήνα2000. ΠΡΑΚΤΙΚΑ, Ὁ γάμος στήν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ΠΡΑΚΤΙΚΑ Δ Πανελληνίου Λειτουργικοῦ Συμποσίου, ἔκδ. Κλάδου ἐκδόσεων ἐπικοινωνιακῆς καί μορφωτικῆς ὑπηρεσίας τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος, Ἀθῆναι2004. SATIR V., Πλάθοντας ἀνθρώπους (Μτφρ. Λ. Στυλια νούδη), Κέδρος, Ἀθήνα1989. ΣΚΑΛΤΣΑ Γ., ʺΤό ἄφυλο τοῦ Θεοῦ καί ἡ ἀνθρώπινη σεξουαλικότητα. Ἱστορική μελέτη στή θεολογική σκέψη τῶν πρώτων χριστιανικῶν αἰώνωνʺ, στό Φύλο καί θρησκεία, Ἱερά Μητρόπολις Δημητριάδος, Ἀκαδημίαθεολογικῶνσπουδῶν,Ἴνδικτος,Ἀθήνα2004. SKYNNER R. CLEESE J., Οἰκογένεια ἡ σύγχρονη ὀδύσσεια (Μτφρ. Μ. Σεϊτανίδη),Κέδρος,Ἀθήνα1989. SKYNNER R., Οἰκογενειακές ὑποθέσεις (Μτφρ. Ἄ. Παπασταύρου), ἙλληνικάΓράμματα,Ἀθήνα1998. ΣTΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ Α. Μ., Ποιμαντική προετοιμασία τῶν μελλονύμφων (Προετοιμασία ἀγάπης): Συμβολή εἰς τήν Ποιμαντικήν Θεολογίαν, Ψυχολογίαν καί Κοινωνιολογίαν, ἐκδ. Ἐθνικόν Κέντρον Κοινωνικῶν Ἐρευνῶν,Ἀθήνα1971. ΦΑΡΟΥΦΙΛΟΘΕΟΥ ΚΟΦΙΝΑΣΤΑΥΡΟΥ,Συζυγία,Ἀκρίτας,Ἀθήνα2000.

12 12 ΦΑΡΟΥ ΦΙΛΟΘΕΟΥ ΚΟΦΙΝΑ ΣΤΑΥΡΟΥ, Γονεῖς καί παιδιά, Ἀκρίτας, Ἀθήνα1986. ΦΟΥΝΤΑ ΙΕΡΕΜΙΑ, ʺἩ θεολογία τοῦ γάμου: ἁγιογραφική καί πατερική θεμελίωσηʺ,σύναξη87(2003), ΦΟΥΝΤΑΙΕΡΕΜΙΑ,Γάμοςκαίτεκνογονία,Θυμίαμα,Φυλ.30,Ἀθήνα2001. ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟΥΧ.,Ὁχωρισμόςτῶνγονέων,τόδιαζύγιοκαίτάπαιδιά, ἙλληνικάΓράμματα,Ἀθήνα1999. ΧΟΥΡΔΑΚΗM.,Οἰκογενειακήψυχολογία,Ἀθήνα2000. ΖΑΦΕΙΡΗΣ Α. ΖΑΦΕΙΡΗ Ε. ΜΟΥΖΑΚΙΤΗΣ Χ., Οἰκογενειακή θεραπεία. Θεωρίακαίπρακτικέςἐφαρμογές,ἙλληνικάΓράμματα,Ἀθήνα1999. ΘέματαΣυμβουλευτικῆςκαίΣυμβουλευτικῆςΨυχολογίας. Κεντρικές θέσεις τῶν τριῶν βασικῶν προσεγγίσεων τῆς Συμβουλευτικῆς Ψυχολογίας : Α. Τά κύρια σημεῖα τῆς Ψυχοδυναμικῆς προσέγγισης μέ ἔμφαση στίς συγκλίσεις καί ἀποκλίσεις ἀνάμεσα στήν ψυχοδυναμική προσέγγιση τῆς ψυχολογίας καί τήν ὀρθόδοξη ἀνθρωπολογία καί ἀσκητική. Β. Γνωσιακή Συμπεριφοριστική προσέγγιση. Συσχέτι ση τῆς ἑστίασης τῆς γνωσιακῆς προσέγγισης στόν τρόπο σκέψης καί τῆς προτεραιότητας τοῦλογιστικοῦστήνἀσκητικήπαράδοση.γνωσία λογισμός. Γ.ἩπροσωποκεντρικήπροσέγγισητοῦRogersὑπότόφῶςτῆςὀρθόδοξης ἀνθρωπολογίαςκαίτοῦἐκκλησιαστικοῦἤθους. Δ.Βασικέςδεξιότητεςσυμβουλευτικῆς. ἘνδεικτικήΒιβλιογραφία ΒΑΜΒΑΛΗΓ.,Ξανα διαβάζονταςτόνφρόυντ,ἐπίκουρος,ἀθήνα2000. BECK J., Εἰσαγωγή στή γνωστική θεραπεία (Μτφρ. Κ. Δαλαγδῆ κ. ἄ.), Πατάκη,Ἀθήνα2004. BOWLBY J., Δημιουργία καί διακοπή τῶν συναισθηματικῶν δεσμῶν (Μτφρ.Π.Στρατῆ),Καστανιώτη,Ἀθήνα1995. FROMM Ε., Γιά τήν ἀγάπη τῆς ζωῆς (Μτφρ. Εὐ. Γραμμένου), Μπουκουμάνη,Ἀθήνα1991. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ, Περί κατασκευῆς τοῦ ἀνθρώπου, Κείμενο Εἰσαγωγή Μετάφραση Σχόλια Ἀρχιμ. Παγκρατίου Μπρούσαλη, Τέρτιος, Κατερίνη1992. ΙΩΑΝΝΟΥ ΔΑΜΑΣΚΗΝΟΥ, Λόγος ψυχωφελής καί θαυμάσιος, ΦιλοκαλίαΒ, ΙΩΣΗΦΙΔΗ Π. ΙΩΣΗΦΙΔΗ Ι., ʺΠροσωποκεντρική προσέγγισηʺ, στό Π. Ἀσημάκη(ἐπιμ.),Σύγχρονεςψυχοθεραπεῖες,Ἀθήνα2001. ΚΑΛΑΝΤΖΗ ΑΖΙΖΙ Α, Αὐτογνωσία καί Αὐτοδια χείριση. Γνωσιακή συμπεριφοριστικήπροσέγγιση,ἑλληνικάγράμματα,ἀθήνα2002. ΚΑΣΣΙΑΝΟΥΤΟΥΡΩΜΑΙΟΥ,Περίτῶνὀκτώτῆςκακίαςλογισμῶν, ΦιλοκαλίαΑ,61 80.

13 13 KENNERLEY H., Ξεπερνώντας τό ἄγχος (Μτφρ. Γ. Ἀγγελῆ), Ἑλληνικά Γράμματα,Ἀθήνα1999. ΜΑΛΙΚΙΩΣΗ ΛΟΪΖΟΥ Μ., Ἡ συμβουλευτική ψυχολογία στήν ἐκπαίδευση,ἑλληνικάγράμματα,ἀθήνα2001. ΚΟΣΜΟΠΟΥΛΟΥ Α. ΜΟΥΛΑΔΟΥΔΗ Γ., Ὁ Carl Rogers καί ἡ προσωποκεντρικήτουθεωρίαγιάτήνψυχοθεραπείακαίτήνἐκπαίδευση, ἙλληνικάΓράμματα,Ἀθήνα2003. ΜΑΞΙΜΟΥ ΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ, Περί θελήσεως (Μτφρ. Ν. Σαμοθράκη), Ἁρμός,Ἀθήνα1995. ΜΑΞΙΜΟΥΟΜΟΛΟΓΗΤΟΥ,Κεφάλαιαπερίἀγάπης,ΦιλοκαλίαΒ,4 51. ΜASLOWΑ.,Ψυχολογίατῆςὕπαρξης(Σ.Ἀνδρεοπούλου),Δίοδος,Ἀθήνα MAUCO G., Ψυχανάλυση καί ἐκπαίδευση (Μτφρ. Ν. Παπαγιάννη), Καστανιώτη,Ἀθήνα1997. MERRY Τ., Πρόσκληση στήν προσωποκεντρική προσέγγιση (Mτφρ. Γ. Δίπλας),Καστανιώτη,Ἀθήνα2002. ΘέματαΠοιμαντικῆςΨυχολογίας Ψυχολογικήγνώσηκαίὀρθόδοξηθεολογία: A.Προϋποθέσειςδιαλόγουἀνάμεσαστήθεολογίακαίτήνψυχολογία.B. Ἐμβάθυνση ἀπό τή σκοπιά τῆς θεολογίας καί τῆς ψυχολογίαςψυχανάλυσης σέ βασικές ἔννοιες ὅπως: προσωπικότητα, ἐγώ, ἑαυτός πρόσωπο. Ψυχική ὑγεία, ψυχική ἀσθένεια ὀντολογική ὁλοκληρία, ὀντολογικήἔκπτωσηκ.ἄ.ποιόςὁρόλοςτοῦἔρωτακαίτῆςἐπιθυμίαςστήν ἀνάπτυξη καί τήν ἐν Χριστῷ ζωή. Γ. Ἡ φιλοσοφία τῆς οὑμανιστικῆς ψυχολογίας. Ὁμοιότητες καί θεμελιακές διαφορές της ἀπό τήν ὀρθόδοξη πίστη. ἘνδεικτικήΒιβλιογραφία ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΑΛΒΑΝΙΑΣ ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΥ, Παγκοσμιότητα καί ὀρθοδοξία,ἀκρίτας,ἀθήνα2000. BALMARY Μ., Ἡ ἀπαγορευμένη θυσία. Ὁ Φρόυντ καί ἡ Βίβλος (Μτφρ. ἀπότάγαλλικά),γαβριηλίδης,ἀθήνα1994. ΒΛΑΧΟΥ ΙΕΡΟΘΕΟΥ, Ὀρθόδοξη Ψυχοθεραπεία, Ἱερά Μονή Τιμίου Σταυροῦ,Ἔδεσσα1986. BLOOM ANΤΩΝΙΟΥ, ʺΘάνατος καί ἀπώλειαʺ, στό Walker A. Καρρᾶς Κ. (ἐπιμ.), Ζωντανή ὀρθοδοξία στόν σύγχρονο κόσμο (Μτφρ. Ἰ. Ροηλίδη), Ἑστία,Ἀθήνα2001, DOLTO F., Τά Εὐαγγέλια καί ἡ πίστη. Ὁ κίνδυνος μιᾶς ψυχαναλυτικῆς ματιᾶς(μτφρ.ἐ.κούκη),ἑστία,ἀθήνα2002. FRANKLV.,Ἀναζητώνταςνόημαζωῆςκαίἐλευθερίαςσʹἕναστρατόπεδο συγκέντρωσης(μτφρ.τ.εὐδόκα),ἀθήνα1972.

14 14 FROMM E., Ψυχανάλυση καί θρησκεία (Μτφρ. Αἰμ. Μαρκίδη), Μπουκουμάνη,Ἀθήνα1974. ΓΚΑΜΠΡΙΕΛ ΜΑΡΣΕΛ, Ἡ ἀνθρώπινη ἀξιοπρέπεια (Μτφρ. Εὐ. Γιαννῆ), Εὐθύνη,ΣειράʺἈναλόγιοιβ ʺ,Ἀθήνα2001. ΚΟΥΦΟΓΙΑΝΝΗ ΚΑΡΚΑΝΙΑ Π., Ὀρθόδοξη πίστη καί ἐπιστημονική ψυχολογία(ὑπόἔκδοση). ΜORANJ.,ʺὈρθοδοξίακαίσύγχρονηψυχολογίατοῦβάθουςʺ,στόWalker A.ΚαρρᾶςΚ.,(ἐπιμ.),Ζωντανήὀρθοδοξίαστόνσύγχρονοκόσμο. NISSIOTISΝ.,ʺSecularandchristianimagesofthehumanperson»,Θεολογία 53(1982), καί54(1983), ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ & συνεργάτες, Θεωρίες προσωπικότητας καί κλινική πρακτική,ἑλληνικάγράμματα,ἀθήνα2002. ΣΜΕΜΑΝ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, Ἔσχατος ἐχθρός καταργεῖται ὁ θάνατος, ʺἘν πλῷʺ,ἀθήνα2004. ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ Ἀρχιμ., Γέρων Σιλουανός, Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη,χ.χ. ΘΕΟΔΩΡΟΥ EΥ., ʺΨυχολογικοί τύποι προσωπικότητος καί ὀρθόδοξον μορφωτικόνἔργονʺ,θεολογίαξε (1994)2, ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΟΥ, Θεολογία καί ψυχιατρική σέ διάλογο, ἈποστολικήΔιακονία1999. ΘΕΡΜΟΥ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, Ἀναζητώντας τό πρόσωπο. Ἀληθής καί ψευδής ἑαυτόςκατάτόνdonaldwinnicottκαίτόνἅγιογρηγόριοπαλαμᾶ,ἁρμός, Ἀθήνα1997. ΘΕΡΜΟΥΒΑΣΙΛΕΙΟΥ,Ἄνθρωποςστόνὁρίζοντα!,Γρηγόρη,Ἀθήνα2006. ΤILLICHP.,Τόθάρροςτῆςὑπάρξεως,Δωδώνη,Ἀθήνα1976. WAREΚAΛΛΙΣΤΟΥ,ἩὈρθόδοξηἘκκλησία(Ἰ.Ροηλίδη),Ἀκρίτας,Ἀθήνα 1996(κεφ.Θεόςκαίἄνθρωπος). WARE ΚAΛΛΙΣΤΟΥ, Ἡ ὀρθόδοξη θεολογία στόν 21ο αἰώνα (Μτφρ. Ν. Ντόντος),Ἴνδικτος,Ἀθήνα2005. WΙNNICOTT D., Τό παιδί, ἡ οἰκογένεια καί ὁ ἐξωτερικός του κόσμος (Μτφρ.Θ.Παραδέλλης),Καστανιώτη,Ἀθήνα1976. YALOMI.,Θρησκείακαίψυχιατρική(Μτφρ.Εὐ.Ἀνδριτσάνου Γ.Ζέρβας), Ἄγρα,Ἀθήνα2003. ΖHΖΙΟΥΛΑἸωάννου.,ʺἈπότόπροσωπεῖονεἰςτόπρόσωπον.Ἡσυμβολή τῆς πατερικῆς θεολογίας εἰς τήν ἔννοιαν τοῦ προσώπουʺ, Χαριστήρια Μητρ. Χαλ κηδόνος Μελίτωνος (Πατριαρχικόν Ἵδρυμα Πατερικῶν Μελετῶν),Θεσσαλονίκη1977, ΠΟΙΜΑΝΤΙΚΗΘΕΟΛΟΓΙΑΚΑΙΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ Διδάσκουσα:ΒαρβάραΓιαννακοπούλου,Λέκτορας ΦιλοκαλικήΠοιμαντική

15 15 Εἶναιἡὀρθόδοξηπρότασηζωῆςστήνὑπαρξιακήἀγωνίακαίσύγχυσητοῦ συγχρόνου ἀνθρώπου καί στίς πνευματικές ἀναζητήσεις του γιά μία ἄμεση, προσωπική ἐμπειρία τοῦ Θεοῦ. Ποδηγέτες μας οἱ Φιλοκαλικοί Πατέρες οἱἐραστέςτοῦθείουκάλους.τόκαλόκἀγαθό,ἡἀλήθειακαίἡ ἀγάπητοῦθεοῦεἶναικαίκάλλος,πούκαλεῖπρόςσωτηρία.«ἡ ὀμορφιά θάσώσητόνκόσμο»(ντοστογιέσκη).μέσαἀπότάφιλοκαλικάκείμενα γραπτέςμαρτυρίεςτῆςπροσωπικῆςτουςἐμπειρίας μᾶςκαθοδηγοῦνστό ἔνδονταξίδιμαςπρόςτήνζωαρχικήκαίζωογόνοπηγήτῆςὠραιότητος. Θεματικέςἑνότητες:Α.ΕἰσαγωγήστήνΦιλοκαλία. Β.ΠροσέγγισηφιλοκαλικῶνκειμένωνἐξἐπόψεωςΠοιμαντικῆς. ἘνδεικτικήΒιβλιογραφία Α.Πηγές ΦΙΛΟΚΑΛΙΑΤΩΝΙΕΡΩΝΝΗΠΤΙΚΩΝσυνεΡανισθεῖσαπαράτῶνἁγίων καί Θεοφόρων Πατέρων ἡμῶν, ἐπιμ. Ἐπισκόπου Κορίνθου Μακαρίου ΝοταρᾶκαίΝικοδήμουἉγιορείτου,ἐκδ.«Ἀστήρ»,Α&Ε.Παπαδημητρίου, τ.α,ἀθῆναι1982 5,τ.Β,Ἀθῆναι1984 5,τ.Γ,Ἀθῆναι1991 5,τ.Δ,Ἀθῆναι1991 5, τ.ε,ἀθῆναι ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΙΕΡΩΝ ΝΗΠΤΙΚΩΝ, μτφρ. Ἀντωνίου Γ. Γαλίτη (+), Εἰσαγωγή ΣχόλιαΘεοκλήτουμοναχοῦΔιονυσιάτου,Φιλ.ἐπιμ.Ἰγνατίου Σακαλῆ, ἐκδ. «Τό περιβόλι τῆς Παναγίας», τ.α, Θεσσαλονίκη , τ.β, Θεσσαλονίκη1998 4,τ.Γ,Θεσσαλονίκη1997 3,τ.Δ,Θεσσαλονίκη1997 3,τ.Ε, Θεσσαλονίκη ΦΙΛΟΚΑΛΙΑ ΤΩΝ ΝΗΠΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΣΚΗΤΙΚΩΝ, Ε.Π.Ε, Πατερικαί ἐκδόσεις «Γρηγόριος ὁ Παλαμᾶς» ἐκδ. Ἐλ. Μερετάκη «Τό Βυζάντιον» Θεσσαλονίκη. ΦΙΛΟΚΑΛΙΑΤΩΝΡΩΣΩΝΝΗΠΤΙΚΩΝ Α.ΔιδαχέςὉσίουΣεραφείμτοῦΣάρωφ,ἐπιμ.ΠέτρουΑ.Μπότση,Ἀθήνα Β.ἈββᾶςΝαζάριος,μτφρ.ἐπιμ.ΠέτρουΑ.Μπότση,Ἀθήνα1986. Β.Βοηθήματα (ΓΟΝΤΙΚΑΚΗ)ΒΑΣΙΛΕΙΟΥἈρχιμ. ΚαθηγουμένουἹερᾶςΜονῆςἸβήρων, Τόκάλλοςθάσώσητόνκόσμο,ἹεράΜονήἸβήρων2005. DESEΙLLE ΠΛΑΚΙΔΑ, Ἀρχιμανδρίτου, Φιλοκαλία. Ἡ νηπτική παράδοση τῆςὀρθοδοξίαςκαίἡἀκτινοβολίατηςστόνκόσμο,μτφρ.ἀπότάγαλλικά Ἄννας Κωστάκου Μαρίνη, Ὀρθόδοξη Μαρτυρία 67, ἐκδ. «Ἀκρίτας», Ἀθήνα1999. ΚΟΡΝΑΡΑΚΗ ΙΩΑΝΝΟΥ, Φιλοκαλικά θέματα ἐρημικῆς ἐσωτερικότητος, ἐκδ.«ὀρθόδοξοςκυψέλη»,θεσσαλονίκη1975. LOSSKY VLADIMIR, Ἡ μυστική Θεολογία τῆς Ἀνατολικῆς Ἐκκλησίας, μτφρ.πρεσβυτέραςστέλλαςκ.πλευράκη,θεσσαλονίκη

16 16 ΡΑΝΤΟΒΙΤΣ ΑΜΦΙΛΟΧΙΟΥ, (νῦν Μητροπολίτου Μαυροβουνίου) Ἡ Φιλοκαλική Ἀναγέννησι τοῦ XVIII καί XIX αἰ. καί οἱ πνευματικοί καρποί της,ἀθῆναι1984. ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΥ, Ὁ φιλοκαλικός ἄνθρωπος. Μιά ὀρθόδοξηπρότασηζωῆς,ἀθήνα1999.(ἀνάτυποἀπότόπερ.«κοινωνία). ὈρθόδοξοςἈνθρωπολογία. Ἡ Ποιμαντική, ὡς θεωρία καί πράξη, προσδιορίζεται ἀπό τήν Θεολογία, τήν Ἐκκλησιολογία καί Ἀνθρωπολογία. Ἡ ὀρθόδοξος Ποιμαντική θεμελιώ νεται σέ μία ὀρθόδοξο Θεολογία, Ἐκκλησιολογία καί ἀνθρωπολογία. Στή συνέχεια τῶν μεταπτυχιακῶν παραδόσεων ὀρθοδόξου Ἀνθρωπολογίας,κατάτότρέχονἀκαδ.ἔτοςἡἔμφασηδίδεται στό περί ἀθανασίας τῆς ψυχῆς θέμα ὡς ἔχον πάντοτε πρωταρχική ὑπαρξιακή σημασία καί σπουδαιότητα. «Ἐγώ εἰμί ὁ Θεός Ἀβραάμ καί ὁ ΘεόςἸσαάκκαίὁΘεόςἸακώβ οὐκἔστινὁθεόςθεόςνεκρῶν,ἀλλάζώντων» (Ματθ. κβ, 32). Ἡ ἀλήθεια αὕτη ἡ ὑπό τῆς Ἁγίας Γραφῆς ἡμῖν ἀποκαλυπτομένηεἶναι τό πρῶτον δόγμα, τό ὁποῖον ὁ ἄνθρωπος ὀφείλει νά πιστεύη,ὅπωςγνωρίσῃἑαυτόντίςἐστι,τίςὁσκοπόςκαίτότέλοςτῆςἐντῷ κόσμῳ παρουσίας αὐτοῦ καί ποῦ προώρισται νά πορευθῆ». (Ἅγιος Νεκτάριος Πενταπόλεως). Τό θέμα τοῦτο καθίσταται ὅλως ἐπίκαιρο σήμερον, πού οἱ ἐπιστημονικές ἀνακαλύψεις τῆς νέας Φυσικῆς, τῆς ΒιολογίαςκαίΝευρολογίας,ὡςκαίοἱἐμπειρίεςθανάτου,πούἀποτελοῦν διεθνῶς ἀντικείμενο ἐπιστημονικῆς ἐρεύνης, συνηγοροῦν γιά τίς νέες διαστάσειςτοῦἀνθρωπίνουἐγώκαίτήνἐπιβίωσήτουμετάτόνσωματικό θάνατο. Θεματικέςἑνότητες:Α.ἩἀθανασίατῆςψυχῆςστήνΠαλαιάΔιαθήκη.Β. Ἡ ἀθανασία τῆς ψυχῆς στήν Καινή Διαθήκη. Γ. Ἡ ἀθανασία τῆς ψυχῆς στούςπατέρεςτῆςἐκκλησίας.δ.ἡπερίἀθανασίαςτῆςψυχῆςποιμαντικήσυμβουλευτική. ἘνδεικτικήΒιβλιογραφία ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΝΥΣΣΗΣ, Διάλογος Περί ψυχῆς καί ἀναστάσεως ὁ λεγόμενος τά Μακρίνια, Γρηγορίου Νύσσης Ἅπαντα τά ἔργα, τ.1, Εἰσαγωγή κείμενο μτφρ. σχόλια Ἀθηναγόρα Κοκκινάκη, Ἀρχιεπισκόπου Θυατείρων καί Μεγάλης Βρετανίας, Ε.Π.Ε. Πατερικαί ἐκδόσεις«γρηγόριοςὁπαλαμᾶς»,θεσσαλονίκη1979,σ ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΠΟΥΛΟΥΠ.,ἩἈνθρωπολογίατοῦΜ.Ἀθανασίου,Ἀθῆναι ΙΓΝΑΤΙΟΥΑΝΤΙΟΧΕΙΑΣ,ἘπιστολήπρόςΡωμαίους,ἸγνάτιοςἈντιοχείας, ἐπιμ. Παν. Χρήστου, Τό φῶς τῶν Πατέρων, Πατριαρχικόν Ἵδρυμα ΠατερικῶνΜελετῶν,Θεσσαλονίκη1970,σ CAVARNOSCONSTANTINOS,ModernGreekPhiloso phersonthehuman Soul,Massachusetts1967.

17 17 ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ,Πρωτοπρεσβυτέρου,Πέραντοῦτάφου, Ἀθῆναι ΚΕΦΑΛΑ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ, Ἐπισκόπου Πενταπόλεως, Μελέτη περί ἀθανασίας τῆς ψυχῆς καί περί τῶν ἱερῶν μνημοσύνων, ἐκδ. Βασ. Ρηγοπούλου, Θεσσαλονίκη Ἐκδόσεις Νεκταρίου Παναγοπούλου, Ἀθῆναι ΚΕΦΑΛΑ ΝΕΚΤΑΡΙΟΥ, Ὑποτύπωσις περί ἀνθρώπου, ἐκδ. «Ἅγιος Νικόδημος»,Ἀθῆναι1977. ΜΠΡΑΤΣΙΩΤΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ Π., Ἡ Ἀνθρωπολογία τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης.Ι.Ὁἄνθρωποςὡςθεῖονδημιούργημα,ἘνἈθήναις1983. ΠΟΠΟΒΙΤΣ ΙΟΥΣΤΙΝΟΥ, Ἀρχιμανδρίτου, Ἄνθρωπος καί Θεάνθρωπος, μτφρ.ἀθανασίουγιέφτιτς,ἐκδ.παπαδημητρίου,«ἀστήρ»,ἀθῆναι WARE ΚΑΛΛΙΣΤΟΥ, Ἐπισκόπου Διοκλείας, Ἡ ἐντός ἡμῶν Βασιλεία, μτφρ. ἀπό τά Ἀγγλικά Ἰωσήφ Ροηλίδη, Ὀρθόδοξη Μαρτυρία 51, ἐκδ. Ἀκρίτας,Ἀθῆναι