Τεχνολόγος Μηχανικός Περιβάλλοντος

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Τεχνολόγος Μηχανικός Περιβάλλοντος"

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΙΑΤΜΗΜΑΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΩΝ ΣΠΟΥ ΩΝ Οικολογική ποιότητα και διαχείριση υδάτων σε επίπεδο λεκάνης απορροής ΤΜΗΜΑΤΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ, ΓΕΩΛΟΓΙΑΣ και ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΘΕΟΦΑΝΟΥ Η ΑΓΛΑΙΑ Τεχνολόγος Μηχανικός Περιβάλλοντος Εκτίµηση της Οικολογικής Ποιότητας των Υδάτων της Παράκτιας Ζώνης της Αλεξανδρούπολης (µε Βάση το Φυτοπλαγκτό) ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2011

2 ARISTOTLE UNIVERSITY OF THESSALONIKI INTERDISCIPLINARY POSTGRADUATE MASTER PROGRAM Ecological water quality and management at a river basin level BY THE SCHOOLS OF BIOLOGY, GEOLOGY and CIVIL ENGINEERING THEOFANOUDI AGLAIA Environment Engineer Technologist Assessing the ecological quality of Alexandroupoli s coastal system (based on phytoplankton) MASTER DISSERTATION THESIS THESSALONIKI

3 Τριµελής Εξεταστική Επιτροπή : 1) Μαρία Μουστάκα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια, Τµήµατος Βιολογίας, Α.Π.Θ., Επιβλέπουσα 2) Ιωάννης Κρεστενίτης, Καθηγητής, Τµήµα Πολιτικών Μηχανικών, Α.Π.Θ., Μέλος 3) Ευαγγελία Μιχαλούδη, Λέκτορας, Τµήµα Βιολογίας, Α.Π.Θ., Μέλος 3

4 4

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η παρούσα µεταπτυχιακή εργασία µε τίτλο «Εκτίµηση της Οικολογικής Ποιότητας των Υδάτων της Παράκτιας Ζώνης της Αλεξανδρούπολης (µε Βάση το Φυτοπλαγκτό)» πραγµατοποιήθηκε στα πλαίσια του ιατµηµατικού Προγράµµατος Μεταπτυχιακών Σπουδών Οικολογική ποιότητα και διαχείριση υδάτων σε επίπεδο λεκάνης απορροής των Τµηµάτων Βιολογίας, Γεωλογίας και Πολιτικών Μηχανικών, του Αριστοτελείου Πανεπιστηµίου Θεσσαλονίκης κατά την περίοδο Επιβλέπουσα της παρούσας έρευνας ήταν η αναπληρώτρια καθηγήτρια του τµήµατος βιολογίας του Α.Π.Θ. κα. Μουστάκα Μαρία την οποία θα ήθελα να ευχαριστήσω από καρδιάς για την υποστήριξη αλλά κυρίως για την κατανόηση που έδειξε στις όχι και τόσο εύκολες στιγµές και για την καθοδήγηση της τόσο κατά την διάρκεια της εκπόνησης της διατριβής όσο και κατά την περίοδο του µεταπτυχιακού προγράµµατος Θα ήθελα να ευχαριστήσω την κα. Μιχαλούδη Ευαγγελία, Λέκτορα του τµήµατος βιολογίας του Α.Π.Θ. και τον κ. Ιωάννη Κρεστενίτη, Καθηγητή του τµήµατος Πολιτικών Μηχανικών για τις συµβουλές τους και την πρόθυµη συµµετοχή τους στην εξεταστική µου επιτροπή. Θα ήθελα να ευχαριστήσω τους υποψήφιους ιδάκτορες, Ματίνα Κατσιάπη (M.Sc.) και Σάββα Γενίτσαρη (M.Sc.) για την προθυµία τους να µε βοηθήσουν αλλά και για την στήριξη τους κατά την περάτωση τόσο του δειγµατοληπτικού όσο και του συγγραφικού µέρους της εργασίας. Ευχαριστώ πολύ την φίλη και συνάδελφο Αικατερίνη Βούρκα και τον φίλο µου Κώστα που µοιράστηκαν µαζί µου τις εύκολες αλλά κυρίως τις δύσκολες στιγµές που µας παρουσιάστηκαν κατά την διάρκεια αυτού του προγράµµατος. Τέλος, ευχαριστώ για ακόµη µια φορά ολόψυχα τους γονείς µου και την αδερφή µου Ιωάννα για την απόλυτη στήριξη και κατανόηση τους στα θέλω µου σε µέρες δύσκολες. Για την οικονοµική αλλά κυρίως την ηθική βοήθεια που µου πρόσφεραν πάντα απλόχερα αποδεικνύοντας µου και πάλι ότι η οικογένεια είναι ο πιο ισχυρός και ο πιο πολύτιµος σύνδεσµος. 5

6 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στα πλαίσια της παρούσας διπλωµατικής εργασίας και κατά την χρονική περίοδο Αύγουστος 2010 Μάρτιος 2011, διερευνήθηκε η οικολογική ποιότητα των υδάτων της παράκτιας ζώνης της Αλεξανδρούπολης µε βάση το φυτοπλαγκτό. Για τον σκοπό αυτό πραγµατοποιήθηκαν τέσσερις δειγµατοληψίες νερού από το επιφανειακό στρώµα (Αύγουστος 10, Οκτώβριος 10, Φεβρουάριος 11, Μάρτιος 11) σε πέντε σηµεία της παράκτιας ζώνης κατά µήκος της ακτής και σε απόσταση από αυτήν λιγότερο από ένα ναυτικό µίλι. Η εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας στηρίχθηκε στις παραµέτρους: συγκέντρωση χλωροφύλλης (Chl-a) και συχνότητας των ανθίσεων του φυτοπλαγκτού, ενώ η εκτίµηση του τροφικού επιπέδου των σταθµών έγινε µε βάση τις παραµέτρους: διαφάνεια νερού, αφθονία (άτοµα L -1 ) του φυτοπλαγκτού, αριθµός φυτοπλαγκτικών ειδών και τιµές συγκέντρωσης Chl a. Κατά την περίοδο της έρευνας στη σύνθεση του φυτοπλαγκτού επικράτησαν τα ιάτοµα και τα ινοφύκη. Σε επίπεδο αφθονίας αλλά και βιοµάζας φυτοπλαγκτού η κυρίαρχη οµάδα ήταν αυτή των ιατόµων. Επιπλέον, κατά την περίοδο της έρευνας σηµειώθηκαν ανθίσεις φυτοπλαγκτού µε τις κυριότερες από αυτές να καταγράφονται τους µήνες Οκτώβριο και Φεβρουάριο σε όλους τους σταθµούς δειγµατοληψίας και να οφείλονται κυρίως στην παρουσία των Pseudonitzschia sp. (> 100 άτοµα L -1 ) και Skeletonema costatum (> 10 άτοµα L -1 ). Η οικολογική ποιότητα µε βάση την παράµετρο της συχνότητας των φυτοπλαγκτικών ανθίσεων εκτιµάται ως Καλή για τον σταθµό Π, ως Μέτρια για τον σταθµό Ε και ως Ελλιπής για τον σταθµό Λ. Οι σταθµοί που δέχονται την άµεση επίδραση των εισροών γλυκού νερού παρουσιάζουν οικολογική ποιότητα Μέτρια (σταθµός Β) και Ελλιπή (σταθµός ). Οι συγκεντρώσεις της Chl-a στα δείγµατα νερού παρουσιάζουν τις µεγαλύτερες τιµές κατά τους ψυχρότερους µήνες (Φεβρουάριο, Μάρτιο) µε τα γενικότερα επίπεδα των τιµών στους σταθµούς να αυξάνονται όσο πλησιάζουµε στην εκβολική περιοχή του έλτα του Έβρου. Για την εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας των παράκτιων υδάτων µε βάση την παράµετρο της Chl a και λαµβάνοντας υπόψη τις χαµηλές τιµές αλατότητας, που καταγράφηκαν στους σταθµούς δειγµατοληψίας, δηµιουργήθηκαν νέα, ασφαλή προκαταρκτικά όρια ποιότητας. Τα όρια αυτά αφορούν σε παράκτιους τύπους υδάτων που δέχονται την άµεση (τύπος Ι) (σταθµοί Β κα ) και έµµεση (τύπος ΙΙ) (σταθµοί Π, Ε και Λ) επίδραση των εισροών γλυκού νερού σε αντίθεση µε τον τύπο παράκτιων υδάτων ΙΙΙΕ όπου δεν υπάρχει επίδραση των εισροών γλυκού νερού και σε αυτόν κατατάσσονται οι ελληνικές παράκτιες περιοχές στα πλαίσια του 6

7 MEDGIG. Η οικολογική ποιότητα των σταθµών όπως προέκυψε από την αντιπαράθεση των τιµών εκτιµάται ως Καλή στον σταθµό Π και ως Μέτρια στους υπόλοιπους (Ε, Λ,Β και ). Η κατάσταση όπως εκτιµάται στην παρούσα µε βάση την συγκεκριµένη παράµετρο, είναι πολύ καλύτερη από αυτήν που ίσχυε πραγµατικά αφού οι δειγµατοληψίες πραγµατοποιήθηκαν σε συνθήκες έντονου κυµατισµού. Ο σταθµός που παρουσίασε την καλύτερη οικολογική ποιότητα ήταν αυτός στην περιοχή της Αγίας Παρασκευής (Π) ενώ ο σταθµός µε την χαµηλότερη οικολογική ποιότητα ήταν αυτός στην περιοχή του έλτα του Έβρου ( ). Τα τροφικά επίπεδα στις περιοχές των σταθµών δειγµατοληψίας συνολικά χαρακτηρίζονται από υψηλά µεσότροφα έως εύτροφα, χαρακτηριστικό των παράκτιων µεσογειακών υδάτων. Λέξεις κλειδιά: Φυτοπλαγκτό, Χλωροφύλλη, Οικολογική ποιότητα, Παράκτια ζώνη. 7

8 ABSTRACT In the context of this study and during the period from August 2010 to March 2011, the ecological water quality of the coastal zone of Alexandroupolis, based on phytoplankton, was investigated. For this purpose, there were 4 water samples from the surface layer (August 10, October 10, February 11, March 11), in 5 sites of the coastal zone along the coast. The distance was less than one nautical mile from the coast. The assessment of ecological quality was based on the parameters: chlorophyll a concentration (Chl-a) and frequency of blooms of phytoplankton species, whereas the assessment of the trophic level of the sampling sites was based on the parameters: transparency of water, phytoplankton abundance (individuals ml - 1 ), number of Phytoplankton species and Chl-a concentrations. During the period of the investigation in the composition of phytoplankton the taxonomic groups of Bacillariophyceae and Dinophyceae, were dominated. The Bacillariophyceae prevailed in the abundance, as well as in the phytoplankton s biomass. Furthermore, during the period of this research phytoplankton blooms were noticed. The most important of which were indicated the months October and November (in every sampling sites) and were responsible for the strong presence of Pseudonitzschia sp. (> individuals ml -1 ) and Skeletonema costatum (> individuals ml -1 ). The ecological quality based on this parameter, is estimated Good for the sampling site P, Moderate for the sampling site E and lower than Moderate for the sampling site L. The sampling sites which directly were affected by the inflow of freshwater, present Moderate ecology quality (sampling site B) and lower than Moderate for the sampling site D). Chlorophyll a concentrations in the water samples, present the highest values in winter months (February, March). Generally the values increase as we approach in the estuary of the Evros Delta. For the assessment of the ecological quality of coastal water, based on the parameter of Chl a and taken into account the low salinity s values, recorded in the five sampling sites, we create new preliminary boundaries. These boundaries consist on water types of coastal zones with high influence by freshwater inputs (sampling sites B, D) (type I) and with water types that are not directly affected by freshwater inputs (sampling sites P, E, L) in contrast with the type IIIE of coastal zones which are not affected by the inflows of freshwater and to which are classified the Greek coastal zones, according to the MEDGIG. The sampling site which appears the best ecological quality was the sampling site in the region of Agia Paraskevi (P) whereas the sampling site that appears the lowest ecological quality was the sampling site of the region of Evros Delta. The trophic levels in the regions of 8

9 the sampling sites described as upper mesotrophic to eutrophic, which is characteristic phenomenon of the Mediterranean coastal waters. Key words: Phytoplankton, Chlorophyll a, Ecological quality, Coastal zone 9

10 Περιεχόµενα ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 6 ABSTRACT ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παράκτια ζώνη Η Οδηγία Πλαίσιο για τα ύδατα 2000/60/ΕΚ Η Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα παράκτια ύδατα Το φυτοπλαγκτό ως βιολογικό ποιοτικό στοιχείο ταξινόµησης οικολογικής ποιότητας Εκτίµηση οικολογικής ποιότητας σε µεσογειακά παράκτια συστήµατα Σκοπός της εργασίας ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ Γενικά Λεκάνη απορροής Έβρου Μετεωρολογικά στοιχεία ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟ ΟΙ Περίοδος δειγµατοληψιών Σταθµοί ειγµατοληψίας Μετρήσεις πεδίου ειγµατοληψίες νερού φυτοπλαγκτού Φυτοπλαγκτό Μικροσκοπική ανάλυση Υπολογισµός βιοόγκου βιοµάζας ειδών Χλωροφύλλη α Εκτίµηση Οικολογικής Ποιότητας Κατάταξη των σταθµών δειγµατοληψίας σε τύπους παράκτιων υδάτων της Μεσογείου Όρια τιµών Chl a για την εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας Ανθίσεις φυτοπλαγκτού ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ Φυσικές και χηµικές παράµετροι του νερού ιαφάνεια νερού βάθος εύφωτης ζώνης Θερµοκρασία Αλατότητα Χλωροφύλλη α (Chl a) Χλωροφύλλη α και βιοµάζα φυτοπλαγκτού Σύνθεση ειδών Αφθονία φυτοπλαγκτού Ανθίσεις Φυτοπλαγκτού

11 4.5 Βιοόγκος - Βιοµάζα Φυτοπλαγκτού Εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας Εκτίµηση οικολογικής ποιότητας µε βάση την χλωροφύλλη Εκτίµηση οικολογικής ποιότητας µε βάση τις ανθίσεις φυτοπλαγκτού και την συχνότητα τους ΣΥΖΗΤΗΣΗ Φυσικές και χηµικές παράµετροι Σύνθεση φυτοπλαγκτικών ειδών Αφθονία και Βιοµάζα Φυτοπλαγκτού Συνολική αφθονία και βιοµάζα φυτοπλαγκτού Αφθονία και βιοµάζα ιατόµων Εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας Επίπεδα Ευτροφισµού Ανθίσεις Φυτοπλαγκτού Η παράµετρος της βιοµάζας εκφρασµένη ως συγκέντρωση Chl - α Εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας των νερών των παράκτιων σταθµών ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Παράρτηµα

12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- Εισαγωγή 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ 1.1 Η παράκτια ζώνη Η παράκτια ζώνη αποτελεί ένα ζωτικό κοµµάτι κάθε χώρας που βρίσκεται σε επαφή µε την θάλασσα. Μεταξύ άλλων, έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον και από πλευράς φυσικών οικοσυστηµάτων λόγω της συνύπαρξης και αλληλεπίδρασης τριών βασικών στοιχείων της φύσης: ξηράς, θάλασσας και αέρα (Nicolaidou et al., 2005). Ο τρόπος που τα τρία αυτά συστήµατα σχετίζονται/αλληλεπιδρούν είναι ζωτικής σηµασίας για τη σταθερότητα και τη φυσική εξέλιξη του πλέον ευµετάβλητου αυτού οικοσυστήµατος (Carter, 1988). Από την συνολική αξία των θαλάσσιων οικοσυστηµάτων, το µεγαλύτερο ποσοστό της οικονοµικής τους αξίας (51%), οφείλεται στην παράκτια ζώνη (Costanza et al., 1987). Ως αποτέλεσµα του πλούτου, σε αγαθά και υπηρεσίες, της παράκτιας ζώνης, συγκεντρώνεται σε αυτήν πλήθος ανθρωπογενών δραστηριοτήτων και το µεγαλύτερο ποσοστό πληθυσµού σε παγκόσµια κλίµακα. Συνεπώς οι παράκτιες περιοχές και οι φυσικοί πόροι τους διαδραµατίζουν ένα στρατηγικό ρόλο για την κάλυψη των αναγκών και των επιδιώξεων των σηµερινών και των µελλοντικών πληθυσµών (Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 1999). Η παράκτια ζώνη υποβάλλεται σε µεγάλες ανθρωπογενείς πιέσεις, που έχουν ως αποτέλεσµα τη ρύπανση των υδάτων, την υπεραλίευση, την καταστροφή των ενδιαιτηµάτων, τη διάβρωση των ακτών και την υπεράντληση των υδάτινων πόρων (Selig et al., 2006). Επιπλέον, οι ανθρωπογενείς εισροές θρεπτικών είναι η ολοένα αυξανόµενη απειλή των παράκτιων οικοσυστηµάτων καθώς συµβάλλουν στην αύξηση των φαινοµένων ευτροφισµού σε παγκόσµια κλίµακα (Smith, 2007). Ο Nixon (1995), ασχολήθηκε µε το φαινόµενο του ευτροφισµού σε εκβολικά και παράκτια θαλάσσια συστήµατα και προτείνει τον ορισµό: «ευτροφισµός είναι η αύξηση στον ρυθµό εµπλουτισµού σε οργανικό υλικό ενός θαλάσσιου οικοσυστήµατος». Η αύξηση οργανικού υλικού σε ένα θαλάσσιο παράκτιο σύστηµα µπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους (όπως π.χ. αλλαγές στην υδροδυναµική του συστήµατος), µε βασικότερο όµως τον εµπλουτισµό του συστήµατος σε ανόργανα θρεπτικά. Ο εµπλουτισµός αυτός σχετίζεται άµεσα ή έµµεσα µε τις ανθρώπινες δραστηριότητες (Nixon 1995). Ο ευτροφισµός στα παράκτια θαλάσσια συστήµατα µπορεί να προκαλέσει (National Research Council 2000): Αλλαγές στη σύνθεση της φυτοπλαγκτικής κοινωνίας Αύξηση της φυτοπλαγκτικής βιοµάζας 12

13 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- Εισαγωγή Μείωση στους πληθυσµούς των ψαριών και των οστρακοειδών Μείωση της διαφάνειας Απώλεια ενδιαιτηµάτων και µείωση της βιοποικιλότητας Μείωση της συγκέντρωσης οξυγόνου στα βαθύτερα στρώµατα νερού Αν και η Μεσόγειος θάλασσα είναι από τις πλέον ολιγότροφες θαλάσσιες περιοχές στον κόσµο, φαινόµενα ευτροφισµού παρατηρούνται συχνά σε παράκτιες περιοχές συµπεριλαµβανοµένων και των ανθίσεων επιβλαβών µικροφυκών (Harmful Algal Blooms HABs) (Ignatiades et al., 1992, UNEP, 1999, Arhonditsis et al., 2000, Druon et al., 2004). Οι εύτροφες συνθήκες συµβάλλουν και στην ανάπτυξη τοξικών φυτοπλαγκτικών ειδών (Vollenweider, 1992a). Μεταξύ άλλων περιοχών (Θερµαϊκός κόλπος, Παγασητικός, Μαλιακός, κ.α.) η ευρύτερη περιοχή του έλτα του Έβρου έχει χαρακτηριστεί ως περιοχή µε παρουσία φαινοµένων ευτροφισµού και HABs (Πάγκου, 2009). Με σκοπό να τεθούν σε εφαρµογή οι απαιτήσεις της οδηγίας (WFD) σε σχέση µε τα επίπεδα ευτροφισµού (φυσικού ή ανθρωπογενούς), υιοθετήθηκε και εφαρµόστηκε από τα κράτη µέλη το κριτήριο εκτίµησης ευτροφισµού (στην Ελλάδα, για τους πιο επηρεασµένους κόλπους όπως τον Σαρωνικό και τον Θερµαϊκό), µε σκοπό να προσδιορίσει την κατάσταση ευτροφισµού, να ορίσει κρίσιµες τιµές και συνεπώς να αξιολογηθεί η ποιότητα νερού. Για τις ελληνικές θαλάσσιες περιοχές, µία πρώτη κλίµακα ευτροφισµού αναπτύχθηκε από τον Ignatiades et al. (1992) and Karydis (1999), βασιζόµενη σε δεδοµένα µε τιµές θρεπτικών από διάφορες ελληνικές θαλάσσιες περιοχές, νερών επηρεασµένων ή όχι, σε παράκτιες περιοχές και σε περιοχές µε µικρή απόσταση από την ακτή, από βιοµηχανικά και ή οικιακά λύµατα. Αργότερα η πρωτότυπη αυτή κλίµακα ευτροφισµού τροποποιήθηκε από τους Siokou & Pagou (2000) και Pagou (2000), µε σκοπό να συνεκτιµήθούν και οι παράµετροι του φυτοπλαγκτού (Pagou, 2009). Η κλίµακα των επιπέδων ευτροφισµού όπως διαµορφώνεται σύµφωνα µε την παράµετρο της συνολικής αφθονίας (άτοµα L -1 ) φαίνεται στον Πίνακα Πίνακας 1.1.1: Κλίµακα ευτροφισµού παράκτιων περιοχών µε βάση την παράµετρο της συνολικής αφθονίας του φυτοπλαγκτού (άτοµα L -1 ) (Siokou & Pagou, 2000, Pagou, 2000) Table 1.1.1: The eutrophication scale based on total number of phytoplankton cells (cells L -1 ) (Siokou & Pagou, 2000, Pagou, 2000) Παράµετρος Επίπεδο Ευτροφισµού Ολιγότροφο Χαµηλά µεσότροφο Υψηλά µεσότροφο Εύτροφο Αφθονία φυτοπλαγκτού (άτοµα L -1 ) <6x10 3 1,5x10 5 9,6x10 5 >9,6x

14 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- Εισαγωγή Σε άλλες περιπτώσεις µελέτης, όπως του κόλπου του Σαρωνικού (Kitsiou & Karydis, 2000), ως ενδεικτική παράµετρος για την περιγραφή της τροφικής κατάστασης της παράκτιας περιοχής χρησιµοποιήθηκε µεταξύ άλλων και ο αριθµός των ειδών που αναγνωρίστηκαν στο κάθε δείγµα. Στον Πίνακα φαίνεται η κλίµακα ευτροφισµού µε βάση τον αριθµό των καταγραφόµενων φυτοπλαγκτικών ειδών. Πίνακας 1.1.2: Κλίµακα ευτροφισµού µε βάση την παράµετρο των καταγραφόµενων φυτοπλαγκτικών ειδών (Karydis & Tsirtsis, 1996). Table 1.1.2: The eutrophication scale according the parameter of the number of phytoplankton species observed (Karydis & Tsirtsis, 1996). Παράµετρος Επίπεδο Ευτροφισµού Ολιγότροφο Χαµηλά µεσότροφο Υψηλά µεσότροφο Εύτροφο (S) Αριθµός φυτοπλαγκτικών ειδών >24 Προκειµένου να αντιµετωπιστούν οι κίνδυνοι και τα προβλήµατα που αντιµετωπίζει η παράκτια ζώνη, έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια νοµοθεσίες και πρακτικές σε διεθνές επίπεδο. Οι σηµαντικότερες εξ αυτών είναι η Ολοκληρωµένη ιαχείριση Παράκτιας Ζώνης - Ο ΠΖ (Integrated Coastal Zone Management - ΙCZM) και η Οδηγία Πλαίσιο για τα Ύδατα 2000/60/ΕΕ της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σηµαντική προσπάθεια για την επίτευξη της Ο ΠΖ αποτελεί και το πρόγραµµα ολοκληρωµένης διαχείρισης της παράκτιας ζώνης, SPICOSA, το οποίο µε τη υλοποίηση του επιδιώκει τη δηµιουργία βάσης δεδοµένων από την οποία θα µπορούν µε αξιοπιστία να διακριθούν οι ανθρώπινες δραστηριότητες που δηµιουργούν τις σηµαντικότερες επιπτώσεις και οι τύποι παράκτιας ζώνης που είναι περισσότερο ευάλωτοι στις ανθρώπινες επεµβάσεις. Η εφαρµογή ενός τέτοιου προγράµµατος θα επιτρέψει επίσης την κατανόηση των πολιτικών µέτρων που µπορούν να θεωρηθούν ανεξάρτητα των φυσικών χαρακτηριστικών ενός Παράκτιου Συστήµατος, των µέτρων που είναι αναγκαίο να απευθύνονται εξειδικευµένα σε συγκεκριµένη Παράκτια Ζώνη, όπως επίσης και των πιο ευαίσθητων αλλαγών τόσο στην χάραξη διαχειριστικής πολιτικής όσο και στην κοινή γνώµη ( 1.2 Η Οδηγία Πλαίσιο για τα ύδατα 2000/60/ΕΚ Η ανάγκη µιας σφαιρικής αντιµετώπισης των προβληµάτων διαχείρισης των υδάτινων πόρων οδήγησε το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην έκδοση, στις 22 εκεµβρίου 2000, της Οδηγίας 14

15 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- Εισαγωγή Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα ύδατα. Σκοπός της Οδηγίας, είναι η θέσπιση Κοινοτικού νοµοθετικού και πολιτικού πλαισίου για την προστασία των εσωτερικών, µεταβατικών, παράκτιων και υπόγειων υδάτων µε κοινές αρχές και µέσα (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο 2000). Η Οδηγία αυτή υιοθετεί µια καινοτόµο και ολοκληρωµένη προσέγγιση στο θέµα της προστασίας και διαχείρισης των υδατικών πόρων (επιφανειακών και υπόγειων) και των υγροτοπικών οικοσυστηµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επιδιώκοντας την «καλή οικολογική ποιότητα» µέχρι το έτος 2015 για όλα τα ύδατα της στην αειφορία του πόρου και στην εξασφάλιση επαρκών ποσοτήτων νερού για τις διάφορες παραγωγικές χρήσεις (Τζιώρτζης, 2008). Κατευθυντήριος στόχος της Οδηγίας είναι η ταξινόµηση των επιφανειακών υδάτων στην πενταβάθµια χρωµατική κλίµακα ποιότητας (Εικόνα 1.2.1) µε γνώµονα την οικολογική τους κατάσταση. Κύριος στόχος της Οδηγίας είναι να επιτευχθεί τουλάχιστον «καλή οικολογική κατάσταση» σε όλα τα επιφανειακά Ευρωπαϊκά νερά µέχρι το τέλος του Εικόνα 1.2.1: Οι πέντε κλάσεις οικολογικής ποιότητας (WFD 2000/60/EE) Figure 1.2.1: The five boundary of ecological status (WFD 2000/60/EE) Η Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ για τα παράκτια ύδατα Τα παράκτια ύδατα αποτελούν ευαίσθητα οικοσυστήµατα που υποστηρίζουν υψηλά επίπεδα βιοποικιλότητας και παράγουν πολυάριθµα αγαθά και υπηρεσίες και ο κατευθυντήριος στόχος είναι να διατηρηθούν ή να επανέλθουν σε καλή περιβαλλοντική και οικολογική κατάσταση (Costanza et al., 1997, de Groot et al., 2002, από: Borja, 2009). Η εκτίµηση της οικολογικής κατάστασης ενός υδάτινου σώµατος πραγµατοποιείται µε την χρήση µίας σειράς βιοτικών και αβιοτικών στοιχείων, που χαρακτηρίζονται ως ποιοτικά στοιχεία (Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, 2000). Για την ταξινόµηση της οικολογικής κατάστασης των µεταβατικών και παράκτιων υδάτων ως βιοτικά στοιχεία χρησιµοποιούνται 4 βιοκοινότητες, τα µακρόφυτα, το φυτοπλαγκτό, τα βενθικά ασπόνδυλα και η ιχθυοπανίδα. 15

16 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- Εισαγωγή Στα αβιοτικά στοιχεία συγκαταλέγονται τα υδροµορφολογικά και τα φυσικά - χηµικά στοιχεία που υποστηρίζουν τα βιολογικά, δηλαδή τα στοιχεία αυτά που αφορούν το υδρολογικό καθεστώς και σχετίζονται µε µορφολογικές συνθήκες και βασικές φυσικές - χηµικές παραµέτρους (θερµοκρασία, διαλυµένο οξυγόνο, αλατότητα, ph, θρεπτικά). Στο ρυθµιστικό πεδίο (άρθρο 2 παρ. 2 περ. ζ) της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ εµπίπτουν και τα παράκτια ύδατα τα οποία ορίζονται ως τα επιφανειακά ύδατα που βρίσκονται στην πλευρά της ξηράς µιας γραµµής, κάθε σηµείο της οποίας, βρίσκεται σε απόσταση ενός ναυτικού µιλίου προς τη θάλασσα από το πλησιέστερο σηµείο της γραµµής βάσης, από την οποία µετράται το εύρος των χωρικών υδάτων, και τα οποία, κατά περίπτωση, εκτείνονται µέχρι του απώτερου ορίου των µεταβατικών υδάτων. Ως µεταβατικά ύδατα ορίζονται εκείνα που βρίσκονται σε εκβολές ποταµών και υφίστανται έντονη επίδραση των εσωτερικών νερών. 1.3 Το φυτοπλαγκτό ως βιολογικό ποιοτικό στοιχείο ταξινόμησης οικολογικής ποιότητας Το φυτοπλαγκτό ανήκει στους πρωτογενείς παραγωγούς του θαλάσσιου οικοσυστήµατος συνδέοντας φυσικές, χηµικές και βιολογικές διεργασίες. Κατά συνέπεια η γνώση της δυναµικής του φυτοπλαγκτού είναι απαραίτητη για την εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας των επιφανειακών υδάτων. Η βιοκοινότητα του φυτοπλαγκτού επιλέχθηκε ως βιολογικό στοιχείο για την εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας καθώς αποκρίνεται πολύ καλά στις ανθρωπογενείς εισροές θρεπτικών που είναι πλέον µία από τις πιο σηµαντικές πιέσεις που ασκούνται στα µεταβατικά και παράκτια νερά της Ευρώπης (OSPAR, 2003, European Environmental Agency, 2005). Επιπλέον, η απόκριση των φυτοπλαγκτικών κοινωνιών στις µετεωρολογικές µεταβολές, που εν µέρει οφείλεται και στην µικρής διάρκειας γενιά τους (Sommer et al. 1993), µετατρέπει τους φυτοπλαγκτικούς οργανισµούς σε αισθητήρες των περιβαλλοντικών αλλαγών, µε το πλεονέκτηµα της ικανότητας τους να παρέχουν ολοκληρωµένες αντιδράσεις σε κλίµακες ανάλογες της διάρκειας γενιάς τους (Estrada & Berdalet, 1997). Η Οδηγία πλαίσιο για τα νερά για την εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας µε βάση το στοιχείο του φυτοπλαγκτού ως βιολογικό στοιχείο καθιερώνει ως παραµέτρους του την σύνθεση, την αφθονία και την βιοµάζα του, αλλά και την συχνότητα και την ένταση των ανθίσεων του (OJEC, 2000). Η παράµετρος της βιοµάζας εφαρµόζεται εκφρασµένη σε συγκέντρωση χλωροφύλλης α (µg L -1 ) και βιοόγκου. Οι συγκεντρώσεις της χλωροφύλλης προσδιορίζονται κυρίως µε εργαστηριακές µεθοδολογίες, τις τελευταίες δεκαετίες όµως οι 16

17 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- Εισαγωγή τιµές της στα θαλάσσια περιβάλλοντα προσδιορίζονται και µε την χρήση τηλεπισκοπικών µέσων. Παρόλο που έχουν προταθεί διάφοροι δείκτες και πολυµετρικά εργαλεία για την εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας των παράκτιων και µεταβατικών υδάτων µόνο η παράµετρος της χλωροφύλλης α (Chl a), ως δείκτης της φυτοπλαγκτικής βιοµάζας, έχει καθιερωθεί και χρησιµοποιείται από όλα τα κράτη µέλη (Revilla et al., 2009) Εκτίμηση οικολογικής ποιότητας σε μεσογειακά παράκτια συστήματα Στα πλαίσια της άσκησης διαβαθµονόµησης για την οικοπεριοχή της Μεσογείου ως βιολογικό στοιχείο ποιότητας καθορίστηκε η παράµετρος του φυτοπλαγκτού, η χλωροφύλλη α. Στα πλαίσια της άσκησης αυτής αναπτύχθηκε στη λεκάνη της Μεσογείου µία τυπολογία διαχωρισµού των τύπων των παράκτιων υδάτων βασιζόµενη σε υδρολογικές παραµέτρους που χαρακτηρίζουν τα υδάτινα σώµατα και συγκεκριµένα την πυκνότητα και την αλατότητα. Σύµφωνα µε την έκθεση του MEDGIG (2007) καθορίστηκαν τρεις κύριοι τύποι παράκτιων υδάτων για τις παράκτιες περιοχές της Μεσογείου: Τύπος Ι: Παράκτιες περιοχές µε υψηλή επίδραση από εισροές γλυκού νερού Τύπος ΙΙ: Παράκτιες περιοχές όχι άµεσα επηρεαζόµενες από εισροές γλυκού νερού Τύπος ΙΙΙ: Παράκτιες περιοχές που δεν επηρεάζονται από εισροές γλυκού νερού Έπειτα από σχετικές προτάσεις ο τύπος ΙΙΙ των παράκτιων υδάτων διαιρέθηκε σε δύο υποκατηγορίες, την Ανατολική και υτική Μεσόγειο (WM, EM) σύµφωνα µε τη διαφορετική τροφική κατάσταση που χαρακτηρίζει τις περιοχές αυτές. Μία αντίστοιχη υποδιαίρεση έγινε και για τον τύπο ΙΙ των παράκτιων υδάτων µε ενδιάµεσες συνθήκες αλατότητας σε τύπους ΙΙΑ και ΙΙΒ. Οι παράκτιες περιοχές της Ελλάδας και τις Κύπρου είναι οι µόνες που κατατάσσονται στον τύπο υδάτων ΙΙΙΕ (MEDGIG, 2007), δηλαδή σε παράκτιες περιοχές οι οποίες δεν δέχονται την επίδραση των εισροών γλυκού νερού. 1.4 Σκοπός της εργασίας Σκοπός της παρούσας εργασίας ήταν η εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας των υδάτων της παράκτιας ζώνης της Αλεξανδρούπολης µε βάση το φυτοπλαγκτό και σύµφωνα µε τις κατευθυντήριες γραµµές τις Οδηγίας 2000/60 ΕΚ, κατά τη χρονική περίοδο Αύγουστος 2010 Μάρτιος

18 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1- Εισαγωγή Επιµέρους στόχους αποτέλεσαν: Καταγραφή της σύνθεσης του φυτοπλαγκτού σε επίπεδο είδους ή γένους Καταγραφή της αφθονίας των φυτοπλαγκτικών ειδών στις τέσσερις εποχές του έτους Καταγραφή του βιοόγκου (βιοµάζα) των φυτοπλαγκτικών ειδών και του φυτοπλαγκτού συνολικά Καταγραφή της συγκέντρωσης της χλωροφύλλης (Chl a) στο νερό ως εκτιµήτρια παραµέτρου της βιοµάζας του φυτοπλαγκτού ιερεύνηση της σχέσης Chl a βιoόγκου φυτοπλαγκτού. Εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας µε βάση τις παραµέτρους σύνθεση, αφθονία, βιοόγκος και χλωροφύλλη παράκτιων περιοχών της Αλεξανδρούπολης που προκαταρτικά εντάσσονται σε δύο τύπους. 18

19 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιοχή Έρευνας 2. ΠΕΡΙΟΧΗ ΕΡΕΥΝΑΣ 2.1 Γενικά Η ακτή του νοµού Έβρου, είναι αλίµενη και χωρίς κολπώσεις, ενώ µόνο το ανατολικό τµήµα της παρουσιάζει κάποια ποικιλία (λιµνοθάλασσες Αβγάνων, ράκοντα, Παλούκια), όπου όµως αλλάζει συνεχώς µορφή εξαιτίας των προσχώσεων του Έβρου και η χέρσος επεκτείνεται µέσα στη θάλασσα. Σηµαντικό υδρογραφικό στοιχείο του νοµού αποτελεί ο ποταµός Έβρος, στον οποίο καταλήγουν πολλά µικρά υδάτινα ρεύµατα και οι δύο βασικοί παραπόταµοί του: ο Άρδας, ο οποίος πηγάζει από τη βουλγαρική πλευρά των ορέων της Κούλας και διαρρέει τον νοµό σε όλο το πλάτος του πριν καταλήξει στον Έβρο και ο Ερυθροπόταµος, ο οποίος πηγάζει από την ίδια κατεύθυνση και περνάει από το ιδυµότειχο πριν φτάσει στον Έβρο ( 2.2 Λεκάνη απορροής Έβρου Ο ποταµός Έβρου, περιλαµβάνοντας τους παραποτάµους Άρδα, Τούντζα και Εργίνη, αποτελεί ένα από τα µεγαλύτερα ποτάµια συστήµατα στα Ανατολικά Βαλκάνια και η λεκάνη του καταλαµβάνει µία έκταση περίπου km². To 66% της λεκάνης βρίσκεται σε βουλγαρικό έδαφος, το 28% σε τουρκικό και το 6% σε ελληνικό (Mimikou, 2005). Ο ποταµός Έβρος αποτελεί διασυνοριακό ποταµό αφού διασχίζει τµήµα της Βουλγαρίας, της Τουρκίας και της Ελλάδας µε συνολικό µήκος 515 km, ενώ το µήκος του εντός του ελλαδικού χώρου είναι 220 km ( Το έλτα του Έβρου συγκαταλέγεται στον κατάλογο των προστατευόµενων περιοχών σύµφωνα µε την σύµβαση RAMSAR αλλά εντάσσεται και στο δίκτυο Natura (σύµφωνα µε τις Οδηγίες 79/409/ΕΟΚ και 92/43/ΕΕ αντίστοιχα). Στην Εικόνα παρουσιάζεται ο χάρτης της λεκάνης απορροής του Έβρου, όπως αυτή διαµορφώνεται στο ελληνικό έδαφος, µε τις υπολεκάνες της, έχοντας κοινό τελικό αποδέκτη την παράκτια περιοχή της Αλεξανδρούπολης. 19

20 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιοχή Έρευνας Εικόνα 2.2.1: Χάρτης υπολεκανών της λεκάνης απορροής του Έβρου, στον Ελλαδικό χώρο, µε τελικό αποδέκτη την παράκτια ζώνη της Αλεξανδρούπολης. Figure 2.2.1: Map of subbasin of water basin Evros, in Greece, in final recipient the coastal zone of Alexandroupolis Η ρύπανση του προέρχεται κυρίως από βιοµηχανικά απόβλητα της Βουλγαρίας και της Τουρκίας, αλλά και από φυτοφάρµακα που χρησιµοποιούν οι δύο χώρες αλλά και η Ελλάδα στις καλλιέργειες τους καθώς και από κτηνοτροφικές δραστηριότητες. Η καφεΐνη και τα ζιζανιοκτόνα είναι οργανικοί ρύποι που ανιχνεύονται µε µεγάλη συχνότητα στα νερά του Έβρου. Τα τελευταία χρόνια η παρουσία καφεΐνης σε υδατοσυστήµατα αποτελεί συντηρητικό δείκτη ρύπανσης υδατοσυστηµάτων από αστικά λύµατα (Papadopoulou- Mourkidou et al., 2001). Ο ποταµός Έβρος µε την περιεκτικότητά του σε διάφορους ρύπους, κυρίως θρεπτικά άλατα, τα οποία και ευνοούν τον ευτροφισµό, είναι ένας από τους ποταµούς που συναποτελεί, µακροπρόθεσµα απειλή για την περιβαλλοντική κατάσταση του Βορείου Αιγαίου (Χατζηκωνσταντίνου, 2005). 20

21 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιοχή Έρευνας Η λεκάνη απορροής του Έβρου στην µεγαλύτερη της επιφάνεια καλύπτεται κυρίως από αγροτικές εκτάσεις, σε ποσοστό περίπου 52% και από δάση και ηµιφυσικές περιοχές σε ποσοστό 43%. Συνολικά, σύµφωνα µε το Corine Land Cover 2000, προκύπτουν 5 κατηγορίες κάλυψης γης στο πρώτο επίπεδο διαχωρισµού (Τεχνητές επιφάνειες, αγροτικές εκτάσεις, δάση και ηµιφυσικές περιοχές, υγρότοποι και υδάτινοι όγκοι) (Εικόνα 2.2.2). Εικόνα 2.2.2: Χάρτης χρήσεων γης στην λεκάνη απορροής του Έβρου, στον Ελλαδικό χώρο, όπως προέκυψε από την χρήση του Corine Land Cover Στον χάρτη παρουσιάζεται επίσης η ποσοστιαία συµµετοχή των 5 κατηγοριών πρώτου επιπέδου διαχωρισµού κάλυψης γης. Figure 2.2.2: Map of land cover in the water basin Evros, in Grecce, using Corine Land Cover Also on the map presented the percentage participation of the 5 first distinguished level land cover categories. 21

22 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2 Περιοχή Έρευνας 2.3 Μετεωρολογικά στοιχεία Το κλίµα της Αλεξανδρούπολης περιγράφεται σαν µεικτό Μεσογειακό - Κεντροευρωπαϊκό κλίµα. Είναι γενικά ήπιο, µε µέση ετήσια θερµοκρασία 15 C, 5 C τον χειµώνα και C το καλοκαίρι (Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία). Όσον αφορά στα µετεωρολογικά στοιχεία της εξεταζόµενης περιόδου, η θερµοκρασία του αέρα κυµάνθηκε από 10,3 o C (12/02/11) έως 26,3 o C (29/08/10) (Παράρτηµα πίνακας A1). 22

23 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Υλικά και Μέθοδοι 3. ΥΛΙΚΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΙ 3.1 Περίοδος δειγματοληψιών Η συλλογή των δειγµάτων από την παράκτια ζώνη της Αλεξανδρούπολης πραγµατοποιήθηκε κατά την περίοδο Αύγουστος 2010 Μάρτιος 2011, ώστε να καλυφθούν κατά το δυνατόν όλες οι εποχές του έτους, σε τέσσερις (4) δειγµατοληψίες κατά τις ηµεροµηνίες 29/08/10, 16/10/10, 12/02/11, 26/03/11. Τα δείγµατα λαµβάνονταν από το επιφανειακό στρώµα νερού (0-0,5 m) και πάντα κατά τις πρωινές ώρες, µεταξύ 9 :00 και 12 :00, ενώ η µεταφορά των δειγµάτων στο εργαστήριο γινόταν µέσα στην ίδια µέρα Σταθμοί Δειγματοληψίας Τα σηµεία δειγµατοληψίας ορίστηκαν στην παράκτια ζώνη της Αλεξανδρούπολης όπως αυτή ορίζεται σύµφωνα µε την Οδηγία 2000/60/Ε. Στην Εικόνα παρουσιάζονται σε χάρτη οι ζώνες της παραθαλάσσιας περιοχής της Αλεξανδρούπολης, όπως αυτές ορίζονται από την Οδηγία για την παράκτια ζώνη και για τα µεταβατικά ύδατα. Εικόνα : Ζώνη παράκτιων και µεταβατικών υδάτων στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης Figure : Coastal and estuary zone in the area of Alexandroupolis Οι σταθµοί από τους οποίους λήφθηκαν τα δείγµατα νερού ήταν πέντε (5) κατά µήκος της ακτής και απείχαν περίπου ένα ναυτικό µίλι από αυτήν. Οι σταθµοί αυτοί επιλέχθηκαν στα όρια της παράκτιας ζώνης µε την ανοιχτή θάλασσα ώστε να διερευνηθεί η καλύτερη δυνατή οικολογική κατάσταση της παράκτιας ζώνης. Οι σταθµοί δειγµατοληψίας βρίσκονται σε σηµεία σχετικά µικρού βάθους πυθµένα (>3 έως < 20 m). Στον χάρτη της Εικόνας διακρίνονται οι θέσεις των σταθµών δειγµατοληψίας στην παράκτια ζώνης της Αλεξανδρούπολης. 23

24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Υλικά και Μέθοδοι Εικόνα : Σηµεία δειγµατοληψίας στην παράκτια ζώνη της Αλεξανδρούπολης (πηγή: GoogleEarth map) Figure : Sampling sites in coastal zone of Alexandroupolis (source: GoogleEarth map) Αναλυτικά οι σταθµοί δειγµατοληψίας ήταν: 1. Αγία Παρασκευή Π (ΓΠ:405022, ΓΜ:254360): Ο σταθµός βρίσκεται στην περιοχή Αγία Παρασκευή σε κολυµβητικά νερά και απέχει από την πόλη της Αλεξανδρούπολης περίπου 17 km. Η παραλία της Αγίας Παρασκευής συγκεντρώνει πλήθους τουριστών και λουόµενων. 2. EOT - Ε (ΓΠ:405015, ΓΜ:255170): Ο σταθµός αυτός βρίσκεται στην προέκταση του δηµοτικού κάµπινγκ και αφορά επίσης σε κολυµβητικά νερά. Πολύ κοντά στο σηµείο καταλήγει και το ρέµα Βανικιώτη. Το ρέµα µέχρι και την δεκαετία του 1970 είχε µεγάλες ποσότητες νερών, σήµερα οι ποσότητες είναι εµφανώς µειωµένες µε εξαίρεση τις περιόδους έντονης βροχόπτωσης. 3. Λιµάνι Αλεξανδρούπολης - Λ (ΓΠ:404995, ΓΜ:255360): Ο σταθµός δειγµατοληψίας βρίσκεται έξω από την είσοδο του λιµανιού. Ο λιµένας της Αλεξανδρούπολης από πλευράς διαµόρφωσης, χαρακτηρίζεται ως τεχνητός, από πλευράς λειτουργικής αποστολής ως εµπορικός, επιβατηγός και αλιευτικός συγχρόνως. Αποτελεί ένα από τα µεγαλύτερα λιµάνια της χώρας και σηµαντικό κέντρο του διαµετακοµιστικού εµπορίου (Πηγή: Οργανισµός Λιµένος Αλεξανδρούπολης). 4. Βιολογικός καθαρισµός - Β (ΓΠ:405024, ΓΜ:255486): Ο σταθµός δειγµατοληψίας βρίσκεται σε ευθυγράµµιση µε τις εγκαταστάσεις επεξεργασίας των αστικών λυµάτων και βοθρολυµάτων της Αλεξανδρούπολης που βρίσκεται στο ανατολικό τµήµα της πόλης, στο 24

25 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Υλικά και Μέθοδοι χωριό Απαλός. Αφορά σε µονάδα δευτεροβάθµιας επεξεργασίας και η διάθεση των λυµάτων γίνεται στη θάλασσα, µέσω υποθαλάσσιου αγωγού σε απόσταση 1500 µέτρων από την ακτή. 5. έλτα του Έβρου - (ΓΠ:404889, ΓΜ:255919): Η λήψη των δειγµάτων έγινε σε απόσταση ενός ναυτικού µιλίου από το στόµιο των εκβολών, µερικά µέτρα δυτικά της ευθυγράµµισης του ποταµού. 3.2 Μετρήσεις πεδίου Στους σταθµούς δειγµατοληψίας µετρήθηκαν η διαφάνεια νερού δηλαδή του βάθους του δίσκου Secchi, θερµοκρασία νερού και αλατότητα. Με βάση το βάθος του δίσκου Secchi προσδιορίστηκε το βάθος της εύφωτης ζώνης, εφαρµόζοντας τον τύπο (Μουστάκα (1988)): Βάθος Εύφωτης Ζώνης = Βάθος Secchi * 2,5 Η σχέση αυτή εφαρµόζεται και από τις οµάδες διαβαθµονόµισης στα πλαίσια της Οδηγίας 2000/60. Η µέτρηση της θερµοκρασίας έγινε στο πεδίο µε την χρήση κλασικού τύπου θερµόµετρου νερού, ενώ η αλατότητα του θαλασσινού νερού µετρήθηκε στο εργαστήριο µε αγωγιµόµετρο της εταιρείας WTW (LF 197). Οι µετρήσεις αλατότητας λόγο βλάβης του φορητού οργάνου πραγµατοποιήθηκαν µόνο για τις δειγµατοληψίες 16/10/10 και 12/02/ Δειγματοληψίες νερού φυτοπλαγκτού Η συλλογή των ποιοτικών δειγµάτων φυτοπλαγκτού έγινε µε την σύρση διχτυών, στην επιφάνεια του νερού, µε διάµετρο στοµίου 25 cm και άνοιγµα πόρου 20 µm. Τα ποσοτικά δείγµατα φυτοπλαγκτού λήφθηκαν από την επιφάνεια του νερού µε απλή φιάλη. Για τον υπολογισµό της συγκέντρωσης της χλωροφύλλης στο νερό λαµβάνονταν επιφανειακά από κάθε σταθµό δείγµα νερού 1,5 lt και διατηρήθηκε κατά την µεταφορά στο εργαστήριο σε φορητό ψυγείο. 3.3 Φυτοπλαγκτό Μικροσκοπική ανάλυση H µικροσκοπική ανάλυση του φυτοπλαγκτού έγινε σε ανάστροφο µικροσκόπιο Nikon ECLIPSE TE2000 S φωτεινού πεδίου και αντίθεσης φάσης, σε ποιοτικό και ποσοτικό 25

26 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Υλικά και Μέθοδοι δείγµα φυτοπλαγκτού στερεωµένο µε διάλυµα Lugol. Οι µικροφωτογραφίες λήφθηκαν µε την ψηφιακή κάµερα Nikon DS L1. Αναγνώριση ειδών Η αναγνώριση των φυτοπλαγκτικών οργανισµών στα δείγµατα νερού, έγινε σε επίπεδο γένους και είδους όπου αυτό ήταν εφικτό, µε βάση τα ταξινοµικά συγγράµµατα των Tikkanen (1986), Tomas (1993) και Tomas (1996). Η παρατήρηση του ζωντανού υλικού γινόταν µέσα στο πρώτο 24ωρο µετά την δειγµατοληψία. Καταµέτρηση ατόµων φυτοπλαγκτού Η καταµέτρηση των φυτοπλαγκτικών ειδών έγινε σύµφωνα µε την µέθοδο Utermöhl (1958), τροποποιηµένη κατά Sandgren & Robinson (1984). Τα στερεωµένα µε Lugol δείγµατα, µετά από την ήπια οµογενοποίηση τους, εξετάστηκαν σε θαλάµους καθίζησης όγκου 25 ml, για τα δείγµατα από την παράκτια περιοχή ανοιχτά από το έλτα του Έβρου και 100 ml από τους υπόλοιπου σταθµούς µε βάση την πυκνότητα των φυτοπλαγκτικών οργανισµών που είχε το κάθε δείγµα. Αφού ελέγχθηκε η οµοιογένεια της κατανοµής των οργανισµών στη βάση του θαλάµου καθίζησης στη συνέχεια καταµετρήθηκαν οι µεγαλύτεροι οργανισµοί µε σάρωση όλου του θαλάµου σε µεγέθυνση x100 (αντικειµενικός φακός: Nikon 10x/0.25, Ph1). Έπειτα, καταµετρήθηκαν οι πιο µικροί και άφθονοι οργανισµοί, µε την µέθοδο των οπτικών πεδίων σε µεγέθυνση x400 (αντικειµενικός φακός: Nikon 40x/0,65, Ph2). Η θέση και ο αριθµός των οπτικών πεδίων καθορίστηκε µε βάση τη σχέση του εµβαδού της επιφάνειας της κεντρικής περιοχής, προς το εµβαδόν της περιφερειακής περιοχής (Sandgren & Robinson, 1984). Σε κάθε θάλαµο καταµετρούνται 100 τουλάχιστον άτοµα από τα πιο άφθονα είδη και συνολικά κατ ελάχιστο 400 άτοµα, µε µέγιστο ποσοστό σφάλµατος 20% για κάθε είδος και 10% για την συνολική αφθονία (Willėn, 1976). Η αφθονία του φυτοπλαγκτού εκφράστηκε σε άτοµα ή κύτταρα ml -1 νερού (άτοµα ή κύτταρα ml -1 ) Υπολογισμός βιοόγκου βιομάζας ειδών Για τον υπολογισµό του βιoόγκου υπολογίστηκε ο µέσος κυτταρικός όγκος των κυρίαρχων ατόµων ως προς την αφθονία των οργανισµών. Ο υπολογισµός αυτός βασίστηκε στους γεωµετρικούς τύπους των Hillebrand et al. (1999), αφού µετρήθηκαν οι διαστάσεις τουλάχιστον 30 ατόµων από τα πιο άφθονα είδη. Η µέτρηση των διαστάσεων πραγµατοποιήθηκε µε την χρήση κάµερας Nikon. Η µετατροπή των κυτταρικών όγκων σε 26

27 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Υλικά και Μέθοδοι βιοµάζα έγινε µε βάση την παραδοχή ότι η µέση ειδική πυκνότητα του κυττάρου είναι 1 g cm - 3 (Rott, 1981). Η βιοµάζα του φυτοπλαγκτού εκφράστηκε σε mg ανά λίτρο νερού (mg L -1 ) και ο βιoόγκος τους σε mm 3 ανά λίτρο νερού (mm 3 L -1 ). 3.4 Χλωροφύλλη α Ο προσδιορισµός της συγκέντρωσης της χλωροφύλλης α στα δείγµατα νερού που συλλέχθηκαν πραγµατοποιήθηκε µε τη µέθοδο Jeffrey & Humphrey (1975). είγµατα όγκου ml διηθήθηκαν µέσω ηθµών Whatman GF/F (άνοιγµα πόρου 1,2 µm) µε τη βοήθεια αντλίας κενού υπό χαµηλή πίεση. Οι ηθµοί διατηρήθηκαν σε ειδικούς δοκιµαστικούς σωλήνες, σε κατάψυξη στους C. Η εκχύλιση της χλωροφύλλης α από τους ηθµούς πραγµατοποιήθηκε σε υδατικό διάλυµα ακετόνης 90% (v/v) στους 4 0 C στο σκοτάδι. Το εκχύλισµα στη συνέχεια φυγοκεντρήθηκε στις rpm για 10 min. Η συγκέντρωση της χλωροφύλλης α προσδιορίστηκε φασµατοφωτοµετρικά µε βάση την οπτική απορρόφηση της χλωροφύλλης α στο εκχύλισµα στα µήκη κύµατος 630, 647 και 664 nm και υπολογίσθηκε σε µg L -1 µε βάση την εξίσωση των Jeffrey & Humphrey (1975): chlα = (,85* E 1,54 * E 0,08* E ) l * V * v Όπου: Chl α: Συγκέντρωση χλωροφύλλης α σε µg/l ή mg/m 3 ν: όγκος ακετόνης (ml) αλλάζει κάθε φορά ανάλογα µε την αραίωση που έχει υποστεί το δείγµα V: όγκος διηθηµένου νερού (L) = 1 L l: µήκος κυβέτας = 1 cm (το µήκος διαδροµής του φωτός του φωτόµετρου στο εκχύλισµα) 27

28 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Υλικά και Μέθοδοι 3.5 Εκτίμηση Οικολογικής Ποιότητας Κατάταξη των σταθμών δειγματοληψίας σε τύπους παράκτιων υδάτων της Μεσογείου Για τον διαχωρισµό των Μεσογειακών παράκτιων υδάτων σε τύπους χρησιµοποιήθηκαν τιµές ορίων σύµφωνα µε τις παραµέτρους της αλατότητας και της πυκνότητας. Τα όρια των τύπων αυτών φαίνονται στον Πίνακα Πίνακας : Οι τιµές ορίων για την πυκνότητα και την αλατότητα που καθορίζουν τους τρεις τύπους των παράκτιων υδάτων της Μεσογείου (Carletti, 2009) Table : Density and salinity thresholds defining coastal water types in the Mediterranean sea(carletti, 2009). Τύπος Ι Τύπος ΙΙ Τύπος ΙΙΙ σ t (density) (kg m -3 ) <25 25<d<27 >27 Annual Mean Salinity (psu) <34,5 34,5<d<37,5 >37,5 Όπως έχει προαναφερθεί, σύµφωνα µε το MEDGIG, η Ελλάδα µαζί µε την Κύπρο είναι οι µόνες χώρες που κατατάσσονται στον τύπο παράκτιων υδάτων ΙΙΙΕ ο οποίος αφορά σε παράκτιες περιοχές της Ανατολικής Μεσογείου που δεν δέχονται επιδράσεις γλυκού νερού. Ωστόσο, οι τιµές χαµηλές τιµές αλατότητας (από 21 έως 36 ), όπως αυτές καταγράφηκαν κατά την διάρκεια της παρούσας έρευνας, παραπέµπουν σε διαφορετικούς τύπους υδατικών συστηµάτων από αυτά για τα οποία έχουν καθοριστεί όρια ποιότητας, µε βάση το φυτοπλαγκτό, για την Ελλάδα και την Κύπρο. Συγκεκριµένα, οι συνθήκες αλατότητας στους σταθµούς Π, Ε και Λ τους κατατάσσουν προκαταρκτικά στον τύπο υδάτων ΙΙ (παράκτιες περιοχές χωρίς άµεση εισροή γλυκού νερού), ενώ τους σταθµούς Β και στον τύπο υδάτων Ι (παράκτιες περιοχές µε έντονη την επίδραση γλυκού νερού) Όρια τιμών Chl a για την εκτίμηση της οικολογικής ποιότητας Η συγκέντρωση της χλωροφύλλης α χρησιµοποιείται ως δείκτης της βιοµάζας του φυτοπλαγκτού και µε βάση την συγκέντρωση της µπορούν να εκτιµηθούν τα επίπεδα του ευτροφισµού µιας περιοχής και η οικολογική ποιότητα του νερού. 28

29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Υλικά και Μέθοδοι Μία πρώτη προσέγγιση στις απαιτήσεις της Οδηγίας για κοινή στρατηγική και ταύτιση των επιπέδων ευτροφισµού στην βάση της πενταβάθµιας κλίµακας για την ποιότητα, έγινε από τους Pagou et al., (2002) και Simboura et al., (2005) (Πίνακας ). Πίνακας : Επίπεδα ευτροφισµού µε βάση την παράµετρο της χλωροφύλλης α (σύµφωνα µε Karydis, 1999 and Pagou et al., 2002) µε αυτήν της οικολογικής κατάστασης (σύµφωνα µε Simboura et al., 2005) για τον τύπο παράκτιων υδάτων ΙΙΙΕ. Table : Εutrophication levels (according to Karydis, 1999 and Pagou et al., 2002) and ecological status in WFD, according to Simboura et al., 2005) for the coastal water type IIIE. Επίπεδα Ευτροφισµού Chlorophyll a (µg L -1 ) Οικολογική Κατάσταση (WFD) Συνθήκες αναφοράς < 0,1 Υψηλή Ολιγότροφο 0,1 0,4 Καλή Χαµηλό µεσότροφο 0,4 0,6 Μέτρια Υψηλό µεσότροφο 0,6 2,21 Ελλιπής Εύτροφο >2,21 Κακή Τα όρια της παραπάνω κλίµακας διαµορφώθηκαν µε βάση τον τύπο παράκτιων υδάτων της Ανατολικής Μεσογείου (Τύπος ΙΙΙΕ) για περιοχές µη επηρεαζόµενες από εισροές γλυκού νερού, όπως ορίζονται από το MEDGIG. Για την εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας της περιοχής έρευνας, έγινε µία προσπάθεια καθορισµού νέων προκαταρκτικών ορίων ποιότητας για τους τύπους υδάτων ΙΙ και Ι για την εφαρµογή τους στον Ελλαδικό χώρο καθόσον αυτά δεν έχουν καθοριστεί παρά µόνο για τύπους υδάτων ΙΙΙ. Η προσπάθεια αυτή βασίστηκε σε όλα τα προηγούµενα και στην αναλογική διαφορά των τιµών αναφοράς του τύπου ΙΙΙW της Ιταλίας µε αυτά του τύπου ΙΙΙΕ της Ελλάδας που δείχνουν την µεγάλη διαφορά Ανατολικής υτικής Μεσογείου. Τα συγκεκριµένα όρια επιλέχθηκαν να χρησιµοποιηθούν ως βάση για τους δύο τύπους στους οποίους ανήκουν οι παράκτιες περιοχές της Αλεξανδρούπολης καθότι η Ιταλία είναι η µόνη χώρα που διαθέτει τιµές ορίων και για τους τρείς τύπους. Στον Πίνακα φαίνονται τα προτεινόµενα προκαταρκτικά όρια εκτίµησης οικολογικής ποιότητας. 29

30 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3 Υλικά και Μέθοδοι Πίνακας : Προκαταρκτικά όρια οικολογικής ποιότητας παράκτιων υδάτων τύπου Ι και ΙΙ, όπως διαµορφώθηκαν για τις ανάγκες της παρούσας έρευνας, για την παράκτια περιοχή της Αλεξανδρούπολης µε βάση την Chl a (µg L -1 ). Table : Preliminary ecological quality boundaries of coastal water types I and II like they were created for the needs of this research for the coastal area of Alexandroupolis based on Chl a (µg L -1 ). H/G G/M Τύπος Ι 0,5 2,10 Τύπος ΙΙ 0,30 1, Ανθίσεις φυτοπλαγκτού Επιπλέον για την εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας της περιοχής χρησιµοποιήθηκε και ως δείκτης η συχνότητα άνθισης των φυτοπλαγκτικών ειδών. Για τον προσδιορισµό των ανθίσεων έγινε διαχωρισµός των ειδών µε βάση τον όγκο του κάθε οργανισµού (µm 3 ) και στη συνέχεια ταξινοµήση σύµφωνα µε τις τιµές αφθονίας που παρουσίασαν κατά τις τέσσερις δειγµατοληψίες εποχές (Πίνακας ). Η µεθοδολογία προσδιορισµού του όγκου του κάθε οργανισµού στηρίχτηκε στις διαστάσεις κάθε είδους και τον γεωµετρικό τύπο που χρησιµοποιήθηκε για τον υπολογισµό του (Hillebrand et al., 1999). Η άνθιση προσδιορίστηκε µε βάση τον όγκο του ατόµου (κύτταρο ή αποικία νήµα) αφού για τους φυτοπλαγκτικούς οργανισµούς ο καθορισµός της άνθισης είναι διαφορετικός ανάλογα µε την κλάση µεγέθους στην οποία ανήκουν οι οργανισµοί (Μουστάκα, 2008). Έτσι για είδη φυτοπλαγκτού µε όγκο ατόµου >5000 µm 3, αφθονία >10 άτοµα ml -1 µεγέθους οργανισµούς χρησιµοποιήθηκαν υψηλότερα όρια αφθονίας. θεωρήθηκε άνθιση, ενώ για µικρότερου Τέλος, η εκτίµηση της οικολογικής ποιότητας της περιοχής γίνεται σύµφωνα µε την συχνότητα άνθισης του κάθε είδους στις τέσσερις περιόδους. Πίνακας : Κατηγορίες όγκου ατόµου (µm 3 ) και όρια αφθονίας (κύτταρο ή αποικία νήµα ml -1 ) φυτοπλαγκτικών οργανισµών όπως διαµορφώθηκαν για τον καθορισµό των ανθίσεων του φυτοπλαγκτού Τable : Biovolume categories and abundance boundaries of phytoplankton for the definition of phytoplankton blooms. Όγκος ατόµου (µm 3 ) Αφθονία > >100 >5000 >10 30

31 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Αποτελέσµατα 4. ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 4.1 Φυσικές και χημικές παράμετροι του νερού Διαφάνεια νερού βάθος εύφωτης ζώνης Το βάθος της εύφωτης ζώνης όπως καταγράφηκε για τους πέντε σταθµούς σε σχέση µε το βάθος τους και κατά τις τέσσερις ηµεροµηνίες δειγµατοληψίας παρουσιάζεται στα γραφήµατα της Εικόνας Εικόνα : ιακύµανση του βάθους της εύφωτης ζώνης των σταθµών κατά τις 4 δειγµατοληψίες. Κατά την περίοδο παρατήρησης δεν παρατηρούνται έντονες διαφοροποιήσεις µε εξαίρεση το βάθος της εύφωτης ζώνης κατά την δειγµατοληψία του Φεβρουαρίου στους σταθµούς Π 31

32 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Αποτελέσµατα και Β. Figure : Variation of the euphotic zone in the sampling sites during the 4 sampling dates. During the research were not noticed important variations exept from the depth of the euphotic zone during the sampling of February, in the sampling sites P and B. Το µέγιστο βάθος πυθµένα στα σηµεία δειγµατοληψίας δεν ξεπερνάει τα 20 µέτρα (σταθµός Π) ενώ φτάνει τα 4,5 µέτρα (σταθµός ). Η µεγαλύτερη διαφοροποίηση στο εύρος της εύφωτης ζώνης παρατηρείται στους σταθµούς Β και Π κυρίως κατά την δειγµατοληψία του Φεβρουαρίου και είναι της τάξης περίπου των 3,5 m, ενώ ο σταθµός δειγµατοληψίας στον οποίο σηµειώθηκε η µικρότερη διαφοροποίηση στην εύφωτη ζώνη είναι ο Λ. Η εύφωτη ζώνη κυµάνθηκε από 1 m στον σταθµό τον µήνα Φεβρουάριο έως 17 m στον σταθµό Π τον µήνα Αύγουστο Θερμοκρασία Η θερµοκρασία του νερού στο επιφανειακό στρώµα όπως αυτή µετρήθηκε κατά τις τέσσερις δειγµατοληψίες σε όλους τους σταθµούς παρουσιάζεται στην Εικόνα Οι µέγιστες τιµές θερµοκρασίας καταγράφηκαν κατά την δειγµατοληψία του µήνα Αυγούστου (26,7 ο C), ενώ αντίθετα οι χαµηλότερες κατά την δειγµατοληψία του µήνα Φεβρουαρίου (11 ο C), µε εύρος τιµών της τάξης των 15 o C. Οι τιµές της θερµοκρασίας στην ίδια δειγµατοληψία παρουσίαζε ελάχιστη διαφορά ή και καθόλου από σταθµό σε σταθµό. Εικόνα : Θερµοκρασία νερού ( o C) στους σταθµούς σε κάθε δειγµατοληψία. Figure : Water temperature ( o C) in all the sampling sites Αλατότητα Η αλατότητα στο επιφανειακό στρώµα του νερού κυµάνθηκε µεταξύ 36,4 τον Φεβρουάριο στον σταθµό Π και 21,7 τον ίδιο µήνα στον σταθµό. Οι τιµές µεταξύ των σταθµών δεν 32

33 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Αποτελέσµατα παρουσιάζουν έντονες διαφοροποιήσεις, µε εξαίρεση τους σταθµούς Β και οι οποίοι παρουσιάζουν τις χαµηλότερες τιµές. Συγκεκριµένα οι σταθµοί Π, Λ και Ε παρουσιάζουν µέση τιµή αλατότητας 35, ο σταθµός Β 30 και ο σταθµός 23 (Παράρτηµα, Πίνακας 3). 4.2 Χλωροφύλλη α (Chl a) Η συγκέντρωση της Chl a στα δείγµατα του θαλασσινού νερού που λήφθηκαν στα πλαίσια της παρούσας έρευνας κυµάνθηκαν από 0,039 µg L -1 έως 1,56 µg L -1 (Εικόνα ). Οι σταθµοί του τύπου ΙΙ (σταθµοί Π, Ε και Λ) παρουσίασαν µέγιστες τιµές συγκέντρωσης Chl a κατά την δειγµατοληψία του Φεβρουαρίου, ενώ οι σταθµοί του τύπου Ι (σταθµοί Β και ) παρουσίασαν τις µέγιστες τιµές κατά την δειγµατοληψία του Μαρτίου. Οι ελάχιστες τιµές χλωροφύλλης σηµειώθηκαν κατά την δειγµατοληψία του Οκτωβρίου στους σταθµούς του τύπο Ι και στον σταθµό Λ του τύπου ΙΙ, µε εξαίρεση τους σταθµούς Ε και Π των οποίων τα ελάχιστα σηµειώνονται τον Αύγουστο. Εικόνα 4.2.1: Μεταβολές συγκέντρωσης της Chl α (µg L -1 ) σε όλους τους σταθµούς δειγµατοληψίας. Figure 4.2.1: Temporal variations of Chl α (µg L -1 ) concentration in each sampling site Χλωροφύλλη α και βιομάζα φυτοπλαγκτού Στα διαγράµµατα της Εικόνας αποτυπώνονται οι χρονικές µεταβολές της συγκέντρωσης της Chl a (µg L -1 ) και της φυτοπλαγκτικής βιοµάζας (mg L -1 ) για τον κάθε ένα σταθµό και για την κάθε ηµεροµηνία δειγµατοληψίας. Επιπλέον στα διαγράµµατα φαίνονται 33

34 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Αποτελέσµατα και οι διακυµάνσεις της βιοµάζας όταν σε αυτήν συµµετέχουν και τα νεκρά άτοµα του φυτοπλαγκτού. 6 Σταθμός Δ ΑΥΓ 10 ΟΚΤ 10 ΦΕΒ 11 ΜΑΡΤ 11 Chl a Βιομάζα ζωντανών οργανισμών Βιομάζα ζωντανών και νεκρών οργανισμών Εικόνα : Χρονικές µεταβολές της συγκέντρωσης της Chl a (µg L -1 ) και της φυτοπλαγκτικής βιοµάζας (mg L -1 ) των φυτοπλαγκτικών οργανισµών σε κάθε σταθµό κατά την διάρκεια των τεσσάρων δειγµατοληψιών Figure : Temporal variations of Chl a (µg L -1 ) concentration and phytoplankton biomass (mg L -1 ) in each sampling site during the for sampling dates. 34

35 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Αποτελέσµατα Εικόνα : Περιεχόµενη Chl a (%) στα δείγµατα της παράκτιας ζώνης της Αλεξανδρούπολης Figure : Content of Chl a (%) in the samlings from the coastal of Alexandroupolis. Στην Εικόνα παρουσιάζεται το ποσοστό (%) της περιεχόµενης χλωροφύλλης στο βιοόγκο φυτοπλαγκτού και η διακύµανση του σε κάθε σταθµό για τις τέσσερις δειγµατοληπτικές περιόδους. Το ποσοστό της περιεχόµενης χλωροφύλλης προέκυψε από την διαίρεση της τιµής της συγκέντρωσης της χλωροφύλλης α µε την φυτοπλαγκτική βιοµάζα σε κάθε σταθµό εκφρασµένη σε ποσοστό. Το µεγαλύτερο ποσοστό περιεχόµενης χλωροφύλλης, καταγράφεται τον Οκτώβριο στον σταθµό Ε, ενώ το µικρότερο τον Αύγουστο στον σταθµό Π. Οι πιο έντονες µεταβολές κατά τις τέσσερις δειγµατοληψίες παρατηρούνται στους σταθµούς Ε, Β και Λ. Συγκεκριµένα στον σταθµό Ε τον µήνα Οκτώβριο η περιεχόµενη χλωροφύλλη σηµειώνεται σε ποσοστό διπλάσιο από τις υπόλοιπες δειγµατοληψίες στον σταθµό. Οµοίως και στους σταθµούς Β και, τα υψηλότερα ποσοστά σηµειώνονται κατά την δειγµατοληψία του Αυγούστου. Η περιεχόµενη χλωροφύλλη των δειγµάτων και στους πέντε σταθµούς δειγµατοληψίας φαίνεται να µεταβάλλεται, ανεξαρτήτου εποχικότητας, περισσότερο από µία τάξη µεγέθους. 4.3 Σύνθεση ειδών Στην παρούσα έρευνα έγινε µικροσκοπική ανάλυση είκοσι (20) δειγµάτων νερού από την θαλάσσια παράκτια περιοχή της Αλεξανδρούπολης. Στα δείγµατα αυτά αναγνωρίστηκαν και καταµετρήθηκαν 108 taxa φυτοπλαγκτού τα οποία κατηγοριοποιούνται σε έντεκα (11) 35

36 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Αποτελέσµατα ταξινοµικές οµάδες. Οι οµάδες αυτές είναι τα Κυανοβακτήρια, τα ιάτοµα, τα Χλωροφύκη, τα Κρυπτοφύκη, τα Χρυσοφύκη, τα ινοφύκη, τα Ευγλενοφύκη, τα Πρυµνεσιοφύκη, τα ικτυοφύκη, τα Πρασινοφύκη και τα Συζυγή Φύκη. Στον Πίνακα παρουσιάζονται συνολικά τα taxa που καταγράφηκαν κατά τις τέσσερις ηµεροµηνίες δειγµατοληψιών. Πίνακας 4.3.1: Κατάλογος φυτοπλαγκτικών ειδών που αναγνωρίστηκαν στα δείγµατα της παράκτιας ζώνης της Αλεξανδρούπολης Figure 4.3.1: List of the phytoplankton taxa recognized in the samples Cyanobacteria (Κυανοβακτήρια) Anabaena sp. Chroococus sp. Merismopedia sp. Bacillariophyceae ( ιάτοµα) Achnanthes sp. Amphiprora sp. Amphora sp. Asterionella sp. Asterionellopsis sp. Asteropmhalus sp. Azpetia sp. Cerataulina sp. Chaetoceros spp. Coscinodiscus sp. Cyclotella sp. Cylindrotheca closterium Cylindrotheca sp. Dactyliosolen antartcticus Dactyliosolen fragillisimus Dactyliosolen sp. Diatoma elongatum Ditylum sp. Eucampia cornuta Eucampia sp. Fragilariopsis kergulensis Fragilaria sp. Fragilariopsis sp. Guinardia spp. Guinardia striata Microcystis aeruginosa Snowella sp. Unidentified filamentous cyanobacterium Guinardia striata sp. Hemialus hauckii Leptocylindrus danicus Leptocylindrus minimus Leptocylindrus sp. Licmophora sp. Lioloma pacificum Lioloma sp. Melosira sp Navicula sp. Nitzschia longissima Nitzschia sp. Odontella sp. Pleurosigma sp. Proboscia alata Pseudonitzschia sp. Pseudosolenia calcar-avis Rhizosolenia spp. Skeletonema costatum Sterallima sp. Striatella sp. Surirella sp Synedra sp. Tabellaria sp. Thalassionema spp. Thalassiothrix sp. Thallasiosira sp. 36

37 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4 Αποτελέσµατα Chlorophyceae (Χλωροφύκη) Actinastrum sp. Chodatella sp. Coelastrum sp. Crucigenia sp. Dictyosphaerium sp. Elakatothrix sp. Grucigeniella sp. Chrysophyceae (Χρυσοφύκη) Dinobryon sp. Conjugatophyceae (Συζυγή Φύκη) Closterium sp. Cosmarium sp. Cryptophycae (Κρυπτοφύκη) Chroomonas sp. Cryptomonas spp. Dictyochophyceae ( ικτυοφύκη) Dictyocha sp. Dinophyceae ( ινοφύκη) Alexandrium sp. Ceratium furca Ceratium fusus Ceratium lineatum Ceratium spp. Dinophysis sp. Diplopsalis sp. Ebria sp. Gonyaulax sp. Gymnodinium sp. Gyrodinium sp. Heteropcapsa sp. Prymnesiophyceae (Πρυµνεσιοφύκη) Μη αναγνωρισµένα κοκκολιθοφόρα Chrysochromulina sp. Prasinophyceae (Πρασινοφύκη) Micromonas sp. Pseudoscourfielda marina Lagerheimia sp. Monoraphidium sp. Oocystis sp. Pediastrum sp. Scenedesmus sp. Tetrastrum sp Hillea fusiformis Plagioselmis punctata Katodinium sp. Noctiluca sp. Omithocercus sp. Oxytoxum sp. Peridinium sp. Phalacroma sp. Podolampas sp. Prorocentrum micans Protoperidinum sp. Pyrophacus horologium Scripsiella sp. Pyramimonas spp. 37

38 Στην Εικόνα φαίνεται η κατανοµή του αριθµού των taxa σε κάθε ταξινοµική οµάδα στο σύνολο των σταθµών κατά τη διάρκεια της περιόδου έρευνας. Εικόνα 4.3.1: Κατανοµή του αριθµού των taxa όπως προσδιορίστηκαν στις οµάδες του φυτοπλαγκτού και για τις 4 δειγµατοληψίες. Figure 4.3.1: Distribution of the number of phytoplankton taxa identified in the 4 sampling periods. Συνολικά σε όλα τα δείγµατα νερού, από όλους τους σταθµούς και κατά τις τέσσερις ηµεροµηνίες υπάρχει ως προς τον αριθµό ειδών κυριαρχία της οµάδας των ιατόµων (57,49%). Ακολουθούν οι οµάδες των ινοφυκών (23,18%) και των Χλωροφυκών (13,10%) ενώ οι υπόλοιπες οµάδες συµµετέχουν µε µικρότερα ποσοστά. Ο συνολικός αριθµός των taxa για κάθε δειγµατοληψία κυµάνθηκε από 24 στην δειγµατοληψία του Μαρτίου (σταθµός Π) έως 50 στην δειγµατοληψία του Αυγούστου (σταθµός ). Ο σταθµός στον οποίο έχουν καταγραφεί τα περισσότερα είδη Χλωροφυκών αλλά και Κυανοβακτηρίων ήταν ο σταθµός, µε τους µεγαλύτερους αριθµούς taxa να καταγράφονται κατά τον µήνα Αύγουστο και στις δύο περιπτώσεις.

Η οδηγία για τα νερά κολύμβησης και η επίδραση της μυδοκαλλιέργειας στην ποιότητα νερών του Θερμαϊκού κόλπου (Βόρειο. Αιγαίο)

Η οδηγία για τα νερά κολύμβησης και η επίδραση της μυδοκαλλιέργειας στην ποιότητα νερών του Θερμαϊκού κόλπου (Βόρειο. Αιγαίο) Η οδηγία για τα νερά κολύμβησης και η επίδραση της μυδοκαλλιέργειας στην ποιότητα νερών του Θερμαϊκού κόλπου (Βόρειο Αιγαίο) Δρ. Σοφία Γαληνού-Μητσούδη Αλεξάνδρειο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης Τμήμα Τεχνολογίας Αλιείας

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση υδατικών οικοσυστηµάτων: η περίπτωση του Σαρωνικού κόλπου Π. Παναγιωτίδης, ΕΛΚΕΘΕ

ιαχείριση υδατικών οικοσυστηµάτων: η περίπτωση του Σαρωνικού κόλπου Π. Παναγιωτίδης, ΕΛΚΕΘΕ ιαχείριση υδατικών οικοσυστηµάτων: η περίπτωση του Σαρωνικού κόλπου Π. Παναγιωτίδης, ΕΛΚΕΘΕ Βιβλιογραφία ΕΚΘΕ, 1988. Καταγραφή βιολογικών παραµέτρων του Σαρωνικού Κόλπου για την περίοδο Ιανουαρίου- εκεµβρίου

Διαβάστε περισσότερα

«ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙEΡΓΗΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ»

«ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙEΡΓΗΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ» ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ Πτυχιακή διατριβή «ΙΧΘΥΟΚΑΛΛΙEΡΓΗΤΙΚΕΣ ΜΟΝΑ ΕΣ ΘΑΛΑΣΣΗΣ» Άντρεα Χ. Σταυρινίδη Λεµεσός 2012 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ. Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης. Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ. Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης. Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΤΟΥ ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΥ ΣΤΟΝ ΜΑΛΙΑΚΟ ΚΟΛΠΟ Αν. Καθηγητης Μ.Δασενακης Δρ Θ.Καστριτης Ε.Ρουσελάκη Φ.Σάλτα Κύκλος αζώτου Κύκλος φωσφόρου Kύκλος πυριτίου

Διαβάστε περισσότερα

Παρουσίαση της μεθοδολογίας επισκόπησης υδρόβιων μακροφύτων ως μέσου για την αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης των ελληνικών λιμνών

Παρουσίαση της μεθοδολογίας επισκόπησης υδρόβιων μακροφύτων ως μέσου για την αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης των ελληνικών λιμνών Παρουσίαση της μεθοδολογίας επισκόπησης υδρόβιων μακροφύτων ως μέσου για την αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης των ελληνικών λιμνών Γιώργος Πουλής, Δημήτρης Ζέρβας, Βασιλική Τσιαούση e-mail: gpoulis@ekby.gr

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Διατριβή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης

Διαβάστε περισσότερα

Καθηγητής Χάρης Κοκκώσης

Καθηγητής Χάρης Κοκκώσης ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Καθηγητής Χάρης Κοκκώσης Τουρισµός Κλιµατική Αλλαγή Επιπτώσεις της Κλιµατικής Αλλαγής στον Τουρισµό Πράσινη Οικονοµία και Τουρισµός ράσεις Προσαρµογής Τουρισµός µ Η Ευρώπη

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Υδατικών Οικοσυστηµάτων: Μεταβατικά ύδατα ρ. Παναγιώτης ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ ΗΣ /ντης Ερευνών Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών

ιαχείριση Υδατικών Οικοσυστηµάτων: Μεταβατικά ύδατα ρ. Παναγιώτης ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ ΗΣ /ντης Ερευνών Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών ιαχείριση Υδατικών Οικοσυστηµάτων: Μεταβατικά ύδατα ρ. Παναγιώτης ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ ΗΣ /ντης Ερευνών Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών Μεταβατικά ύδατα (transitional waters) σύµφωνα µε την Οδηγία Πλαίσιο για τα

Διαβάστε περισσότερα

ΦΑΣΗ 5. Ανάλυση αποτελεσμάτων αλιευτικής και περιβαλλοντικής έρευνας- Διαχειριστικές προτάσεις ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ

ΦΑΣΗ 5. Ανάλυση αποτελεσμάτων αλιευτικής και περιβαλλοντικής έρευνας- Διαχειριστικές προτάσεις ΠΑΡΑΔΟΤΕΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΦΥΣΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ & ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΕΛΕΓΧΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΔΑΤΙΚΩΝ & ΕΔΑΦΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ Ρωμανού 3 Χαλέπα - 73 133 Χανιά Κρήτης - http://triton.chania.teicrete.gr/

Διαβάστε περισσότερα

Προστατεύει το. υδάτινο περιβάλλον. Αλλάζει τη. ζωή μας. www.ypeka.gr. www.epperaa.gr

Προστατεύει το. υδάτινο περιβάλλον. Αλλάζει τη. ζωή μας. www.ypeka.gr. www.epperaa.gr Προστατεύει το υδάτινο περιβάλλον Αλλάζει τη ζωή μας www.epperaa.gr www.ypeka.gr Το ΕΠΠΕΡΑΑ προστατεύει το Υδάτινο περιβάλλον βελτιώνει την Ποιότητα της Ζωής μας Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη»

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγία 2000/60/EΚ: Κατευθύνσεις για το σχεδιασμό προγραμμάτων παρακολούθησης Παράδειγμα Εφαρμογής στην Ελλάδα

Οδηγία 2000/60/EΚ: Κατευθύνσεις για το σχεδιασμό προγραμμάτων παρακολούθησης Παράδειγμα Εφαρμογής στην Ελλάδα Οδηγία 2000/60/EΚ: Κατευθύνσεις για το σχεδιασμό προγραμμάτων παρακολούθησης Παράδειγμα Εφαρμογής στην Ελλάδα Kostantinos Galanis Environmental Management Expert Εισαγωγή Περιβαλλοντικός στόχος της Οδηγίας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΦΑΛΜΥΡΩΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ

ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΦΑΛΜΥΡΩΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΠΟΛΥΤΕΧΝΙΚΗ ΣΧΟΛΗ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΜΕ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΥΦΑΛΜΥΡΩΣΗΣ ΕΝΤΟΣ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Χ. ΓΑΛΑΖΟΥΛΑΣ: ΓΕΩΛΟΓΟΣ,

Διαβάστε περισσότερα

Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ (WFD 2000/60/ΕΚ) ΓΙΑ ΤΑ ΥΔΑΤΑ ΩΣ ΜΕΣΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛIΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ

Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ (WFD 2000/60/ΕΚ) ΓΙΑ ΤΑ ΥΔΑΤΑ ΩΣ ΜΕΣΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛIΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Η ΚΟΙΝΟΤΙΚΗ ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ (WFD 2000/60/ΕΚ) ΓΙΑ ΤΑ ΥΔΑΤΑ ΩΣ ΜΕΣΟ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΑΣΦΑΛIΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΗΣ Ν. Σύμπουρα 1, Σ. Ρεϊζοπούλου 1, Σ. Ορφανίδης 2 & Π. Παναγιωτίδης 1 1 Ελληνικό Κέντρο

Διαβάστε περισσότερα

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Μ.Δασενάκης ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ. Μ.Δασενάκης ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ, ΤΜΗΜΑ ΧΗΜΕΙΑΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΧΗΜΕΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΡΥΠΑΝΣΗ ΣΤΟΝ ΚΟΛΠΟ ΤΗΣ ΕΛΕΥΣΙΝΑΣ Μ.Δασενάκης ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ Ο ΣΑΡΩΝΙΚΟΣ ΚΟΛΠΟΣ Επιφάνεια: 2600 km 2 Μέγιστο βάθος: 450 m

Διαβάστε περισσότερα

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ

ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ INTERREG IIIA / PHARE CBC ΕΛΛΑΔΑ ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ: ΠΙΛΟΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ ΔΙΑΣΥΝΟΡΙΑΚΗΣ ΛΕΚΑΝΗΣ ΠΟΤΑΜΟΥ ΝΕΣΤΟΥ Καθηγητής Βασίλειος A. Τσιχριντζής Διευθυντής, Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας

Διαβάστε περισσότερα

ΥΨΗΛΗ ΚΑΛΗ ΜΕΤΡΙΑ ΕΛΛΙΠΗΣ ΚΑΚΗ

ΥΨΗΛΗ ΚΑΛΗ ΜΕΤΡΙΑ ΕΛΛΙΠΗΣ ΚΑΚΗ ΠΡΟΣΥΝΕΔΡΙΑΚΗ HELECO ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΟ ΤΜΗΜΑ ΗΠΕΙΡΟΥ ΤΕΕ Σχεδιασμός και εφαρμογή συστήματος παρακολούθησης ποιότητας επιφανειακών και υπόγειων νερών, σύμφωνα με τις Οδηγίες της Ε.Ε. Σπύρος Παπαγρηγορίου Μελετητής,

Διαβάστε περισσότερα

Οδηγία Πλαίσιο για τα νερά 2000/60/ΕΕ και ευτροφισμός

Οδηγία Πλαίσιο για τα νερά 2000/60/ΕΕ και ευτροφισμός Οδηγία Πλαίσιο για τα νερά 2000/60/ΕΕ και ευτροφισμός Η Οδηγία Πλαίσιο αντιμετωπίζει το φαινόμενο του ευτροφισμού ως μία επιμέρους ένδειξη της οικολογικής κατάστασης των επιφανειακών υδάτων, αναγνωρίζει

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ

ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΦΘΙΩΤΙ ΑΣ 1 Γεροκούδη Βασιλική Μπάκα Μαρία Ρίζου Μαρίνα Χηµικός Μηχανικός Μηχανικός Χωρ. Πολεοδ.. & Περ. Ανάπτυξης Μηχανικός Ορυκτών Πόρων Λαµία,Μάιος 2010 2 Περιβαλλοντικά

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Παράκτιων Υδατικών Συστημάτων

ιαχείριση Παράκτιων Υδατικών Συστημάτων ιαχείριση Παράκτιων Υδατικών Συστημάτων Κεφάλαιο 1 Ορισμοί και Ταξινόμηση Παράκτιων Υδατικών Συστημάτων ρ. Γιώργος Συλαίος Ωκεανογράφος Επ. Καθηγητής ΤΜΠ- ΠΘ 1. Παράκτια & Μεταβατικά υδατικά συστήματα:

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Πρωτοποριακό στοιχείο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ είναι ότι η ποιότητα των επιφανειακών υδάτων δεν εκτιμάται με βάση μόνο τα αποτελέσματα των χημικών

Διαβάστε περισσότερα

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2

6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12 O 6 + 6 O2 78 ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΟΤΗΤΑ ΥΔΑΤΙΝΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΦΥΤΙΚΟΙ ΟΡΓΑΝΙΣΜΟΙ (μακροφύκη φυτοπλαγκτόν) ΠΡΩΤΟΓΕΝΕΙΣ ΠAΡΑΓΩΓΟΙ ( μετατρέπουν ανόργανα συστατικά σε οργανικές ενώσεις ) φωτοσύνθεση 6 CO 2 + 6H 2 O C 6 Η 12

Διαβάστε περισσότερα

Μεταπτυχιακή Διατριβή

Μεταπτυχιακή Διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΟΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Μεταπτυχιακή Διατριβή Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΟΥ ΣΤΑΘΜΟΥ ΑΦΑΛΑΤΩΣΗΣ ΣΤΟ ΒΑΣΙΛΙΚΟ ΣΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΟ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑ Κατερίνα

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΥΔΡΟΠΟΝΙΚΗ ΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΑ ΔΥΟΣΜΟΥ ΣΕ ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΑ ΘΡΕΠΤΙΚΑ ΔΙΑΛΥΜΑΤΑ ΕΡΑΤΩ ΝΙΚΟΛΑΪΔΟΥ Λεμεσός 2014

Διαβάστε περισσότερα

Πολυτεχνείο Κρήτης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος. Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών Ινστιτούτο Αστικής & Αγροτικής Kοινωνιολογίας Ομάδα Περιβάλλοντος

Πολυτεχνείο Κρήτης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος. Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών Ινστιτούτο Αστικής & Αγροτικής Kοινωνιολογίας Ομάδα Περιβάλλοντος Ερευνητιικό Έργο MIRAGE (Mediiterranean Intermiittent Riiver ManAGEment) Διιαχείίριιση Ποταμών Διιαλείίπουσας Ροής στη Μεσόγειιο Πολυτεχνείο Κρήτης Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών

Διαβάστε περισσότερα

Περιβαλλοντική Διαχείριση Εκβολών & Παράκτιας Ζώνης π. Νέστου

Περιβαλλοντική Διαχείριση Εκβολών & Παράκτιας Ζώνης π. Νέστου Περιβαλλοντική Διαχείριση Εκβολών & Παράκτιας Ζώνης π. Νέστου Γ. Συλαίος 1, Ν. Καμίδης 1,2, & Β. Τσιχριντζής 1 1 Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής & Τεχνολογίας, Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Δημοκρίτειο

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Πρωτοποριακό στοιχείο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ είναι ότι η ποιότητα των επιφανειακών υδάτων δεν εκτιμάται με βάση μόνο τα αποτελέσματα των χημικών

Διαβάστε περισσότερα

ΑΛΛΑΓΏΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ

ΑΛΛΑΓΏΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΟΙ ΕΠΙ ΡΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΩΝ ΑΛΛΑΓΏΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΑΛΙΕΙΑ ρ. Κώστας Παπακωνσταντίνου τ /ντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων τ. /ντής του Ινστιτούτου Θαλάσσιων Βιολογικών Πόρων Ελληνικό

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Πρωτοποριακό στοιχείο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ είναι ότι η ποιότητα των επιφανειακών υδάτων δεν εκτιμάται με βάση μόνο τα αποτελέσματα των χημικών

Διαβάστε περισσότερα

ΕΠΑΝ II, KOYΠΟΝΙΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Κωδικός Αριθμός Κουπονιού:

ΕΠΑΝ II, KOYΠΟΝΙΑ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ ΓΙΑ ΜΙΚΡΟΜΕΣΑΙΕΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΙΣ Κωδικός Αριθμός Κουπονιού: ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΒΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΠΟΡΩΝ ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΑΣ ΣΥΛΛΟΓΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΩΝ, ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΩΝ, ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΙΕΥΤΙΚΩΝ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΟΥ ΑΡΓΟΛΙΚΟΥ

Διαβάστε περισσότερα

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας.

Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας. [ Αρχιτεκτονική τοπίου και προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή με τη συμβολή της χωρικής ανάλυσης. Η παράκτια ζώνη και η ανθεκτικότητα στην αύξηση στάθμης της θάλασσας. [ Ευθυμία Σταματοπούλου Αρχιτέκτων

Διαβάστε περισσότερα

Ελληνικοί Υγρότοποι και η Πρωτοβουλία MedWet για τους Μεσογειακούς Υγρoτόπους

Ελληνικοί Υγρότοποι και η Πρωτοβουλία MedWet για τους Μεσογειακούς Υγρoτόπους Ελληνικοί Υγρότοποι και η Πρωτοβουλία MedWet για τους Ελένη Φυτώκα Μουσείο Γουλανδρή Φυσικής Ιστορίας Ελληνικό Κέντρο Βιοτόπων Υγροτόπων (ΕΚΒΥ) Περίπου 400 υγρότοποι Απογραφή 1996, ΕΚΒΥ ΥΓΡΟΤΟΠΟΙ υναµικά

Διαβάστε περισσότερα

E1K206. ΧΩΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΠΑΠΠΑ (Β /κή ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ)

E1K206. ΧΩΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΠΑΠΠΑ (Β /κή ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ) ΧΩΡΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΕΠΙ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΩΝ ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ ΣΤΗ ΛΙΜΝΟΘΑΛΑΣΣΑ ΤΟΥ ΠΑΠΠΑ (Β /κή ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟ) ιονύσιος Μπούζος 1 & Νικόλαος Κοντόπουλος 1 1 Πανεπιστήµιο Πατρών, Τµήµα Γεωλογίας, Εργαστήριο Ιζηµατολογίας,

Διαβάστε περισσότερα

σύνολο της απορροής, μέσω διαδοχικών ρευμάτων, ποταμών, λιμνών και παροχετεύεται στη θάλασσα με ενιαίο στόμιο ποταμού, εκβολές ή δέλτα.

σύνολο της απορροής, μέσω διαδοχικών ρευμάτων, ποταμών, λιμνών και παροχετεύεται στη θάλασσα με ενιαίο στόμιο ποταμού, εκβολές ή δέλτα. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΡΑ Η Οδηγία Πλαίσιο για τα νερά ή αλλιώς Οδηγία 2000/60/ΕΚ, οποία τέθηκε σε ισχύ στις 22 Δεκεμβρίου 2000, προτείνει νέους, αποτελεσματικότερους τρόπους προστασίας του

Διαβάστε περισσότερα

Ταξινόμηση της κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων

Ταξινόμηση της κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων Ταξινόμηση της κατάστασης των επιφανειακών υδατικών συστημάτων Πρωτοποριακό στοιχείο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ είναι ότι η ποιότητα των επιφανειακών υδάτων δεν εκτιμάται με βάση μόνο τα αποτελέσματα των χημικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Πρωτοποριακό στοιχείο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ είναι ότι η ποιότητα των επιφανειακών υδάτων δεν εκτιμάται με βάση μόνο τα αποτελέσματα των χημικών

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή μοντέλων MERAMOD και ΜΟΜ στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας της ευρύτερης περιοχής

Εφαρμογή μοντέλων MERAMOD και ΜΟΜ στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας της ευρύτερης περιοχής ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΙΚΑΠΑΒ «Ολική προσέγγιση για την αξιολόγηση της οικολογικής κατάστασης Εφαρμογή μοντέλων MERAMOD και ΜΟΜ στις μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας της ευρύτερης περιοχής Το Έργο με Αρ. Πρωτοκόλλου

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος στη θέση Τσιγκράδο, Ν. Μήλου, για τα έτη 2011-2014

Συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος στη θέση Τσιγκράδο, Ν. Μήλου, για τα έτη 2011-2014 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος στη

Διαβάστε περισσότερα

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ

ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΤΗΣ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗΣ ΤΩΝ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΚΩΝ ΥΔΑΤΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ Πρωτοποριακό στοιχείο της Οδηγίας 2000/60/ΕΚ είναι ότι η ποιότητα των επιφανειακών υδάτων δεν εκτιμάται με βάση μόνο τα αποτελέσματα των χημικών

Διαβάστε περισσότερα

Κώστας Κωνσταντίνου Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης

Κώστας Κωνσταντίνου Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης Έρευνες για τεχνητό εμπλουτισμό των υπόγειων νερών της Κύπρου με νερό τριτοβάθμιας επεξεργασίας (παραδείγματα από Λεμεσό και Κοκκινοχώρια) Κώστας Κωνσταντίνου Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης Υπουργείο Γεωργίας,

Διαβάστε περισσότερα

«Μετρήσειςρύπανσηςποταμώνκαιδιακρατική συνεργασία:ο ρόλος του διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος»

«Μετρήσειςρύπανσηςποταμώνκαιδιακρατική συνεργασία:ο ρόλος του διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος» «Μετρήσειςρύπανσηςποταμώνκαιδιακρατική συνεργασία:ο ρόλος του διαβαλκανικού Κέντρου Περιβάλλοντος» Καθηγητής Γεώργιος Ζαλίδης Γεωπονική Σχολή Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Επιστημονικώς υπεύθυνος

Διαβάστε περισσότερα

Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα

Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα Κατανάλωση νερού σε παγκόσμια κλίμακα ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ - ΜΟΡΦΗ ΕΡΓΟΥ ΚΑΙ ΧΡΗΣΗ ΝΕΡΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ Προέλευση Μορφή έργων Χρήση Επιφανειακό νερό Φράγματα (ταμιευτήρες) Λιμνοδεξαμενές (ομβροδεξαμενές) Κύρια για

Διαβάστε περισσότερα

Γκανούλης Φίλιππος Α.Π.Θ.

Γκανούλης Φίλιππος Α.Π.Θ. Σύστηµα Υποστήριξης Αποφάσεων για την Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδάτων της ιασυνοριακής Λεκάνης Απορροής των Πρεσπών Γκανούλης Φίλιππος Α.Π.Θ. Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Πόρων Global Water Partnership

Διαβάστε περισσότερα

Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές φυσικής κληρονομιάς

Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές φυσικής κληρονομιάς Προστατευόμενες θαλάσσιες περιοχές φυσικής κληρονομιάς Habitat: κυρίαρχη μορφή, γύρω από την οποία αναπτύσσεται ένας οικότοπος Χλωρίδα (π.χ. φυτό-φύκος) Πανίδα (π.χ. ύφαλος διθύρων) Γεωλογική μορφή (π.χ.

Διαβάστε περισσότερα

Λιμνοποτάμιο Περιβάλλον & Οργανισμοί

Λιμνοποτάμιο Περιβάλλον & Οργανισμοί ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΧΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΙΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Λιμνοποτάμιο Περιβάλλον & Οργανισμοί Ενότητα 5: Συνθήκες φωτός στο νερό Καθηγήτρια Μουστάκα Μαρία Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό

Διαβάστε περισσότερα

Και οι τρεις ύφαλοι βρίσκονται κοντά στην ακτογραμμή. Τα βάθη κυμαίνονται από 31 έως 35 m για τους Τ.Υ. Ιερισσού και Πρέβεζας και 20 έως 30 m για τον

Και οι τρεις ύφαλοι βρίσκονται κοντά στην ακτογραμμή. Τα βάθη κυμαίνονται από 31 έως 35 m για τους Τ.Υ. Ιερισσού και Πρέβεζας και 20 έως 30 m για τον ΩΚΕΑΝΟΓΡΑΦΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΩΝ ΥΠΟ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗ ΤΕΧΤΗΤΩΝ ΥΦΑΛΩΝ ΙΕΡΡΙΣΟΥ- ΠΡΕΒΕΖΑΣ-ΚΑΛΥΜΝΟΥ ΚΑΜΙΔΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας, Ελληνικός Γεωργικός Οργανισμός-ΔΗΜΗΤΡΑ, 64007 Ν. Πέραμος Καβάλας,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος MEΡΟΣ Α Δομή Οικοσυστημάτων Βιογεωχημικοί κύκλοι Εκτίμηση Οικολογικού Κινδύνου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος MEΡΟΣ Α Δομή Οικοσυστημάτων Βιογεωχημικοί κύκλοι Εκτίμηση Οικολογικού Κινδύνου ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 13 MEΡΟΣ Α Δομή Οικοσυστημάτων Βιογεωχημικοί κύκλοι Εκτίμηση Οικολογικού Κινδύνου Κεφάλαιο 1: Οικοσυστήματα... 17 1.1. Δομή και οργάνωση οικοσυστημάτων... 17 1.2.

Διαβάστε περισσότερα

Συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος στη θέση Βούδια, Ν. Μήλου, για τα έτη 2011-2014

Συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος στη θέση Βούδια, Ν. Μήλου, για τα έτη 2011-2014 ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΑΙΔΕΙΑΣ, ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΥΜΑΤΩΝ ΓΕΝΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΘΑΛΑΣΣΙΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ Συστηματική παρακολούθηση της ποιότητας του θαλασσίου περιβάλλοντος στη

Διαβάστε περισσότερα

Κωνσταντίνος Στεφανίδης

Κωνσταντίνος Στεφανίδης ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΤΜΗΜΑ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ - ΤΟΜΕΑΣ ΒΙΟΛΟΓΙΑΣ ΦΥΤΩΝ ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΠΟΥΔΩΝ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ-ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ & ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Διατριβή Μεταπτυχιακού Διπλώματος Ειδίκευσης Οικολογική

Διαβάστε περισσότερα

ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας

ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ. ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας ΔΑΣΙΚΑ & ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ 13/06/2013 Δήμος Βισαλτίας Τί είναι ένα Οικοσύστημα; Ένα οικοσύστημα είναι μια αυτο-συντηρούμενη και αυτορυθμιζόμενη κοινότητα ζώντων

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ( ).

ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ( ). 8ο Πανελλήνιο Συμποσιο Ωκεανογραφίας & Αλιείας 767 ΠΡΟΣΦΑΤΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΕΠΙ ΤΩΝ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΩΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΩΝ ΤΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΑΚΟΥ ΚΟΛΠΟΥ (2004-2005). Σταύρος Μπαρμπετσέας*, Αλεξάνδρα Παυλίδου & Ρόζα Ψυλλίδου-Γκιουράνοβιτς

Διαβάστε περισσότερα

Παράκτιες ζώνες στην Ελλάδα και αντιµετώπισή τους στα πλαίσια της Οδηγίας 2000/60. Coastal zones in Greece and the E.U.

Παράκτιες ζώνες στην Ελλάδα και αντιµετώπισή τους στα πλαίσια της Οδηγίας 2000/60. Coastal zones in Greece and the E.U. Παράκτιες ζώνες στην Ελλάδα και αντιµετώπισή τους στα πλαίσια της Οδηγίας 2000/60 Κ.Ι. Μουτζούρης, Καθηγητής Ε.Μ.Π. ιευθυντής Εργαστηρίου Λιµενικών Εργων, Σχολή Πολιτικών Μηχανικών, Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο

Διαβάστε περισσότερα

ΓΛΥΚΑ ΚΑΙ ΑΛΜΥΡΑ ΝΕΡΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Υπεύθυνοι περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Κολλεγίου Ανατόλια

ΓΛΥΚΑ ΚΑΙ ΑΛΜΥΡΑ ΝΕΡΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ. Υπεύθυνοι περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Κολλεγίου Ανατόλια 1 ΓΛΥΚΑ ΚΑΙ ΑΛΜΥΡΑ ΝΕΡΑ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ Αξαρλής Στυλιανός Καθηγητής ΠΕ4 axarlis@ac.anatolia.edu.gr Μπαντής Αθηνόδωρος Καθηγητής ΠΕ4 Υπεύθυνοι περιβαλλοντικής εκπαίδευσης Κολλεγίου Ανατόλια ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ο

Διαβάστε περισσότερα

Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα INTERREG IIIB- MEDOCC Reseau Durable d Amenagement des Ressources Hydrauliques (HYDRANET) (

Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα INTERREG IIIB- MEDOCC Reseau Durable d Amenagement des Ressources Hydrauliques (HYDRANET) ( Ποιότητα νερού στραγγιστικών καναλιών πεδιάδας Χρυσούπολης - Προτάσεις επαναχρησιμοποίησης Καθηγητής Βασίλειος Α. Τσιχριντζής Διευθυντής Εργαστηρίου Οικολογικής Μηχανικής & Τεχνολογίας Πρόεδρος Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

ΥΠΟΕΡΓΟ 6 Αξιοποίηση βιοχημικών δεδομένων υποδομής Αξιολόγηση κλιματικών και βιογεωχημικών μοντέλων. Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Χημείας

ΥΠΟΕΡΓΟ 6 Αξιοποίηση βιοχημικών δεδομένων υποδομής Αξιολόγηση κλιματικών και βιογεωχημικών μοντέλων. Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Χημείας ΥΠΟΕΡΓΟ 6 Αξιοποίηση βιοχημικών δεδομένων υποδομής Αξιολόγηση κλιματικών και βιογεωχημικών μοντέλων Πανεπιστήμιο Κρήτης - Τμήμα Χημείας Το CO 2 στην ατμόσφαιρα της Α. Μεσογείου Το CO 2 στην ατμόσφαιρα

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ: 1893. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03/06/2011 Προς: Σύλλογο Φίλων Πηνειού και του Παραποτάμιου Πολιτισμού του Υπόψη Δ.Σ.

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ: 1893. ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 03/06/2011 Προς: Σύλλογο Φίλων Πηνειού και του Παραποτάμιου Πολιτισμού του Υπόψη Δ.Σ. ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ: 193 ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ: 3//11 Προς: Σύλλογο Φίλων Πηνειού και του Παραποτάμιου Πολιτισμού του Υπόψη Δ.Σ. ΕΚΘΕΣΗ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΩΝ ΜΗΝΩΝ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ- ΜΑΡΤΙΟΥ- ΑΠΡΙΛΙΟΥ- 11 ΠΟΥ ΠΡΟΚΥΠΤΟΥΝ ΑΠΟ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ

Διαβάστε περισσότερα

CHARACTERISTICS OF PLANKTONIC ALGAL COMMUNITY IN WINTER IN LAKE WULIANGSUHAI

CHARACTERISTICS OF PLANKTONIC ALGAL COMMUNITY IN WINTER IN LAKE WULIANGSUHAI 43 * 2. 0400 2. 00022 202 203 2 32 8 66 20 8 6 6 2 3. 27 0 7 cell /L COD DOI 0. 3205 /j. hjgc. 204030 CHARACTERISTICS OF PLANKTONIC ALGAL COMMUNITY IN WINTER IN LAKE WULIANGSUHAI Yu Linghong Zhang Xiaoya

Διαβάστε περισσότερα

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν

Τ Α ΣΤ Σ Ι Τ Κ Ι Ο Π ΕΡ Ε Ι Ρ Β Ι ΑΛΛ Λ Ο Λ Ν ΤΟ ΑΣΤΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ο χώρος µπορεί να διακριθεί σε 2 κατηγορίες το δοµηµένοαστικόχώρο και το µη αστικό, µη δοµηµένο ύπαιθρο αγροτικό ή δασικό χώρο. Αστικός χώρος = ήλιος, αέρας, το νερό, η πανίδα, η χλωρίδα,

Διαβάστε περισσότερα

Δρ Παρισόπουλος Γεώργιος. Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ., M.Sc., Ph.D. Water Resources & Environmental Eng., I.C., U.K.

Δρ Παρισόπουλος Γεώργιος. Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ., M.Sc., Ph.D. Water Resources & Environmental Eng., I.C., U.K. Δρ Παρισόπουλος Γεώργιος Πολιτικός Μηχανικός Α.Π.Θ., M.Sc., Ph.D. Water Resources & Environmental Eng., I.C., U.K. Ανασκόπηση Λειτουργίας θυροφράγματος Κούλας και Διαχείρισης στάθμης λίμνης Μικρής Πρέσπας

Διαβάστε περισσότερα

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΕΠΙΠΕ Ο ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΙ GIS

ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ ΚΑΙ ΒΙΩΣΙΜΗ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΛΗΜΜΥΡΙΚΩΝ ΦΑΙΝΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΕΠΙΠΕ Ο ΛΕΚΑΝΗΣ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΩΝ ΜΟΝΤΕΛΩΝ ΚΑΙ GIS ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ ΤΜΗΜΑ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΓΕΩΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ Υπεύθυνος Καθηγητής: Καρατζάς Γεώργιος ΠΕΡΙΛΗΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ Ι ΑΚΤΟΡΙΚΗΣ ΙΑΤΡΙΒΗΣ Κουργιαλάς Ν. Νεκτάριος ΟΛΟΚΛΗΡΩΜΕΝΗ

Διαβάστε περισσότερα

ιαχείριση Υδατικών Οικοσυστηµάτων: Τυπολογία ρ. Παναγιώτης ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ ΗΣ /ντης Ερευνών Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών

ιαχείριση Υδατικών Οικοσυστηµάτων: Τυπολογία ρ. Παναγιώτης ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ ΗΣ /ντης Ερευνών Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών ιαχείριση Υδατικών Οικοσυστηµάτων: Τυπολογία ρ. Παναγιώτης ΠΑΝΑΓΙΩΤΙ ΗΣ /ντης Ερευνών Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών Μήπως η Γη αποτελεί ενιαίο υδατικό οικοσύστηµα ; Η απάντηση εξαρτάται από το πώς

Διαβάστε περισσότερα

«το νερό δεν αποτελεί ένα απλό εμπορικό προϊόν όπως οποιοδήποτε άλλο, αλλά, είναι μια κληρονομιά που πρέπει να προστατευθεί...»

«το νερό δεν αποτελεί ένα απλό εμπορικό προϊόν όπως οποιοδήποτε άλλο, αλλά, είναι μια κληρονομιά που πρέπει να προστατευθεί...» Οικολογία Υδάτινων Οικοσυστημάτων ιερεύνηση των σχέσεων της οικολογικής ποιότητας των υδάτων και των υδρόβιων οργανισμών ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΟΔΗΓΙΑ ΠΛΑΙΣΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΡΑ Οδηγία 2000/60 τουευρωπαϊκούκοινοβουλίουτης23ης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Albin Eser Καθηγητής Πανεπιστημίου Freiburg Γερμανίας

ΠΕΡΙΛΗΨΗ. Albin Eser Καθηγητής Πανεπιστημίου Freiburg Γερμανίας ΠΕΡΙΛΗΨΗ κατά τη διαμόρφωση του δικαίου περιβάλλοντος δεν θα εκλαμβάνεται πια ο άνθρωπος μόνον ως σφετεριστής της φύσης και του περιβάλλοντος αλλά επίσης ως τμήμα και ως μέλος της και συνεπώς κατά τις

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών

Στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών Στρατηγική και το Σχέδιο Δράσης για την Ολοκληρωμένη Διαχείριση Παράκτιων Περιοχών 2018-2028 Αρμόδια υπηρεσία Απόσπασμα Όρων Εντολής Η Αναθέτουσα Αρχή, είναι το Τμήμα Περιβάλλοντος, του Υπουργείου Γεωργίας,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥ ΧΩΡΟΥ: η περίπτωση του Κόλπου Καλλονής στις αρχές της δεκαετίας του 90

ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥ ΧΩΡΟΥ: η περίπτωση του Κόλπου Καλλονής στις αρχές της δεκαετίας του 90 ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΑΡΑΚΤΙΟΥ ΧΩΡΟΥ: η περίπτωση του Κόλπου Καλλονής στις αρχές της δεκαετίας του 90 Π. Παναγιωτίδης φυσιογνώστης-ωκεανογράφος Ερευνητής ΕλΚεΘΕ Σύνοψη Αφορµή της ενασχόλησης µε το

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή εργασία ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή εργασία ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ ΦΩΤΟΑΝΤΙΔΡΑΣΤΗΡΑ (UV) ΓΙΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΕΣ ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ Δημήτρης Δημητρίου Λεμεσός 2015

Διαβάστε περισσότερα

Εργασία στο μάθημα: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ. Θέμα: ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ

Εργασία στο μάθημα: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ. Θέμα: ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΠΟΛΙΤΙΚΩΝ ΜΗΧΑΝΙΚΩΝ Εργασία στο μάθημα: ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΜΗΧΑΝΙΚΟΥΣ Θέμα: ΕΥΤΡΟΦΙΣΜΟΣ 1 Ονομ/μο φοιτήτριας: Κουκουλιάντα Στυλιανή Αριθμός μητρώου: 7533 Υπεύθυνος καθηγητής:

Διαβάστε περισσότερα

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΡΥΠΩΝ ΒΕΝΖΙΝΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΥΤΕΡΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009

ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΡΥΠΩΝ ΒΕΝΖΙΝΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΥΤΕΡΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009 ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΕΚΠΟΜΠΩΝ ΑΕΡΙΩΝ ΡΥΠΩΝ ΒΕΝΖΙΝΟΚΙΝΗΤΩΝ ΟΧΗΜΑΤΩΝ ΕΥΤΕΡΟΥ ΕΞΑΜΗΝΟΥ 2009 *.Βαρθολοµαίος 1,Β.Μπαρλάκας 2,Κ.Βασδέκης 1 1 Εργαστήριο Εφαρµοσµένης Φυσικής, Τµήµα οχηµάτων, ΑΤΕΙΘ 2 Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο

Διαβάστε περισσότερα

Ενεργοποίησηκινδύνουγιαεπιβλαβήμικροφύκη: Το παράδειγμα του Μαλιακού κόλπου

Ενεργοποίησηκινδύνουγιαεπιβλαβήμικροφύκη: Το παράδειγμα του Μαλιακού κόλπου Ενεργοποίησηκινδύνουγιαεπιβλαβήμικροφύκη: Το παράδειγμα του Μαλιακού κόλπου Κων/νοςΚουκάρας 1, ΝικόλαοςΚαλογεράκης 2 & ΔημήτριοςΡίζος 3 1. ΤμήμαΈρευνας& Ανάπτυξης, ΝΕΑΡΧΟΣ Ο.Ε. 2. Εργαστήριο Βιοχημικής

Διαβάστε περισσότερα

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων

Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων Προσδιορισμός φυσικοχημικών παραμέτρων υγρών αποβλήτων και υδάτων (DO - BOD - COD - TOC) Χ. Βασιλάτος Οργανική ύλη Αποξυγόνωση επιφανειακών και υπογείων υδάτων Οι οργανικές ύλες αποτελούν πολύ σοβαρό ρύπο,

Διαβάστε περισσότερα

Δρ. Γεώργιος Γκίκας. Τηλ./Fax: Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας. Πολυτεχνική Σχολή Δ.Π.Θ.

Δρ. Γεώργιος Γκίκας. Τηλ./Fax: Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας. Πολυτεχνική Σχολή Δ.Π.Θ. Η Χρήση Μοντέλων στη Διερεύνηση της Ανθρώπινης Δραστηριότητας στο Υδατικό Σύστημα της Βιστωνίδας. Δρ. Γεώργιος Γκίκας Λέκτορας Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής και Τεχνολογίας Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος

Διαβάστε περισσότερα

Προστατεύει το. περιβάλλον. Αλλάζει τη. ζωή μας.

Προστατεύει το. περιβάλλον. Αλλάζει τη. ζωή μας. Προστατεύει το περιβάλλον Αλλάζει τη ζωή μας www.epperaa.gr www.ypeka.gr Ε.Π. «Περιβάλλον και Αειφόρος Ανάπτυξη» 2007-2013 αξιοποιεί τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας Με την αξιοποίηση των ΑΠΕ αναδεικνύεται

Διαβάστε περισσότερα

Εφαρμογή Ολοκληρωμένου Προγράμματος Παρακολούθησης Θαλασσίων Υδάτων στο πλαίσιο υλοποίησης της Ευρωπαϊκής οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική

Εφαρμογή Ολοκληρωμένου Προγράμματος Παρακολούθησης Θαλασσίων Υδάτων στο πλαίσιο υλοποίησης της Ευρωπαϊκής οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική Εφαρμογή Ολοκληρωμένου Προγράμματος Παρακολούθησης Θαλασσίων Υδάτων στο πλαίσιο υλοποίησης της Ευρωπαϊκής οδηγίας για τη θαλάσσια στρατηγική 2008/56/EK 1 Οδηγία πλαίσιο για τη θαλάσσια στρατηγική (2008/56/ΕΚ)

Διαβάστε περισσότερα

Οικονοµική ανταποδοτικότητα διαχειριστικών σχεδίων σε λεκάνες απορροής ποταµού. Least cost planning of water resources at the river basin

Οικονοµική ανταποδοτικότητα διαχειριστικών σχεδίων σε λεκάνες απορροής ποταµού. Least cost planning of water resources at the river basin Οικονοµική ανταποδοτικότητα διαχειριστικών σχεδίων σε λεκάνες απορροής ποταµού Μαρία Γκίνη ιπλ. γρ.-τοπογ. Μηχ.,MSc Υδρολογίας, Υπουργείο νάπτυξης ΠΕΡΙΛΗΨΗ Παρουσιάζεται η µεθοδολογία σχεδιασµού ελαχίστου

Διαβάστε περισσότερα

ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΠΟΔΑΡΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΔΙΑΔΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΑΡΑΣ

ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΠΟΔΑΡΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΔΙΑΔΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΑΡΑΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΚΡΗΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗ Δ/ΝΣΗ ΥΔΑΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΥΠΕΧΩΔΕ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΤΥΠΟΥ ΙΙ ΧΗΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΥΔΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΥΔΡΟΛΟΓΙΚΗ ΛΕΚΑΝΗ ΤΟΥ ΑΝΑΠΟΔΑΡΗ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΠΕΔΙΑΔΑ ΤΗΣ ΜΕΣΣΑΡΑΣ ΜΑΡΙΝΟΣ ΚΡΙΤΣΩΤΑΚΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ ΣΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΤΗΣ ΠΟΤΙ ΑΙΑΣ

ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ ΣΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΤΗΣ ΠΟΤΙ ΑΙΑΣ ΦΥΣΙΚΟΧΗΜΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΝΕΡΩΝ ΣΤΟ ΚΑΝΑΛΙ ΤΗΣ ΠΟΤΙ ΑΙΑΣ Μωρίκη Α., Σαββίδης Ι., Κοµπιάδου Αικ., ηµητριάδης Ξ., Χούλη Φ. Αλεξάνδρειο Τεχνολογικό Εκπαιδευτικό Ίδρυµα Θεσσαλονίκης, Τµήµα

Διαβάστε περισσότερα

Αποθήκευση της χωρικής πληροφορίας (π.χ. θέση σταθμών

Αποθήκευση της χωρικής πληροφορίας (π.χ. θέση σταθμών Η συμβολή των Γεωγραφικών Συστημάτων Πληροφοριών στη μελέτη του θαλάσσιου περιβάλλοντος Δήμητρα Κίτσιου Επίκουρος Καθηγήτρια Τμήμα Επιστημών της Θάλασσας Σχολή Περιβάλλοντος Πανεπιστήμιο ιο Αιγαίου Υπάρχουσες

Διαβάστε περισσότερα

Παράκτια Ωκεανογραφία

Παράκτια Ωκεανογραφία ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΑΝΟΙΚΤΑ ΑΚΑΔΗΜΑΪΚΑ ΜΑΘΗΜΑΤΑ Διάλεξη 1η: Φυσικές Παράμετροι Θαλασσίων Μαζών Γιάννης Ν. Κρεστενίτης Άδειες Χρήσης Το παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται σε άδειες χρήσης

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Οδηγίας της Επιτροπής

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ. της. Οδηγίας της Επιτροπής ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 17.5.2017 C(2017) 2842 final ANNEX 1 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ της Οδηγίας της Επιτροπής για την τροποποίηση της οδηγίας 2008/56/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ http://www.minenv.gr/

ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ http://www.minenv.gr/ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ, ΤΟ ΔΙΚΤΥΟ NATURA 2000 ΚΑΙ LIFE+ ΠΡΟΣΤΑΤΕΥΟΜΕΝΕΣ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ http://www.minenv.gr/ 369 370 371 ΠΑΡΚΟ ΠΡΕΣΠΩΝ.

Διαβάστε περισσότερα

15η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ

15η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ η Πανελλήνια Συνάντηση Χρηστών Γεωγραφικών Συστηµάτων Πληροφοριών ArcGIS Ο ΥΣΣΕΥΣ Ολοκληρωµένη ιαχείριση Υδατικών Συστηµάτων σε Σύζευξη µε ΕξελιγµένοΥπολογιστικόΣύστηµα Μοντέλα Ποιότητας ΜΟΝΤΕΛΑ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ

Διαβάστε περισσότερα

Εμπειρία από τη λειτουργία του αυτόματου σταθμού παρακολούθησης ρύπανσης του ποταμού Νέστου στη θέση Δέλτα, στην περιοχή Ποταμών Ν.

Εμπειρία από τη λειτουργία του αυτόματου σταθμού παρακολούθησης ρύπανσης του ποταμού Νέστου στη θέση Δέλτα, στην περιοχή Ποταμών Ν. Εμπειρία από τη λειτουργία του αυτόματου σταθμού παρακολούθησης ρύπανσης του ποταμού Νέστου στη θέση Δέλτα, στην περιοχή Ποταμών Ν.Δράμας Εισηγήτρια: Κωστή Αγγελική-Χημικός Μηχανικός Προϊστάμενη Τμήματος

Διαβάστε περισσότερα

Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου. Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2)

Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου. Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2) Μάθημα/Τάξη: Κεφάλαιο: Βιολογία Γενικής Παιδείας Γ Λυκείου Άνθρωπος και Περιβάλλον (Κεφ.2) Ονοματεπώνυμο Μαθητή: Ημερομηνία: 13-02-2017 Επιδιωκόμενος Στόχος: 70/100 ΘΕΜΑ Α Να γράψετε στο τετράδιο σας τον

Διαβάστε περισσότερα

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - D033411/01 - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1.

Διαβιβάζεται συνημμένως στις αντιπροσωπίες το έγγραφο - D033411/01 - ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1. Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βρυξέλλες, 22 Ιουλίου 2014 (OR. en) 12111/14 ADD 1 ENV 685 ΔΙΑΒΙΒΑΣΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ Αποστολέας: Ημερομηνία Παραλαβής: Αποδέκτης: Ευρωπαϊκή Επιτροπή 15 Ιουλίου 2014 Γενική Γραμματεία

Διαβάστε περισσότερα

Μέθοδοι και Τεχνικές Λήψης Απόφασης για την Εκτίµηση Επικινδυνότητας των Θαλάσσιων Ιζηµάτων

Μέθοδοι και Τεχνικές Λήψης Απόφασης για την Εκτίµηση Επικινδυνότητας των Θαλάσσιων Ιζηµάτων Μέθοδοι και Τεχνικές Λήψης Απόφασης για την Εκτίµηση Επικινδυνότητας των Θαλάσσιων Ιζηµάτων ΠΕΡΙΛΗΨΗ Σκοπός αυτής τη εργασίας είναι η αναφορά και η πληροφόρηση, στο βαθµό που είναι δυνατόν, των τεχνικών

Διαβάστε περισσότερα

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή διατριβή

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ. Πτυχιακή διατριβή ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΚΥΠΡΟΥ ΣΧΟΛΗ ΓΕΩΤΕΧΝΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΚΑΙ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ Πτυχιακή διατριβή ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΤΩΝ ΛΙΠΩΝ ΚΑΙ ΕΛΕΩΝ ΠΡΟΣ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΒΙΟΑΕΡΙΟΥ Ανδρέας Φράγκου Λεμεσός 2015

Διαβάστε περισσότερα

ιάρθρωση παρουσίασης 1. Ιστορικό διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα 2. Συλλογή και επεξεργασία δεδοµένων 3. Μεθοδολογική προσέγγιση

ιάρθρωση παρουσίασης 1. Ιστορικό διαχείρισης της λίµνης Πλαστήρα 2. Συλλογή και επεξεργασία δεδοµένων 3. Μεθοδολογική προσέγγιση Ανδρέας Ευστρατιάδης, υποψήφιος διδάκτορας Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Τοµέας Υδατικών πόρων Ποσοτική και ποιοτική θεώρηση της λειτουργίας του ταµιευτήρα Πλαστήρα Περιβαλλοντικές Επιπτώσεις από Υδραυλικά

Διαβάστε περισσότερα

Σύνδεση µε την Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ

Σύνδεση µε την Οδηγία Πλαίσιο 2000/60/ΕΚ Προς µια ορθολογική αντιµετώπιση των σύγχρονων υδατικών προβληµάτων: Αξιοποιώντας την Πληροφορία και την Πληροφορική για την Πληροφόρηση Υδροσκόπιο: Εθνική Τράπεζα Υδρολογικής & Μετεωρολογικής Πληροφορίας

Διαβάστε περισσότερα

εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για την

εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για την Αναγκαίες Μελέτες Υποβάθρου για την εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου για την Περιβαλλοντική Ευθύνη Σπύρος Παπαγρηγορίου, α αγρηγορ ου, Π.Μ. Μέλος ΜΕΠΑΑ/ ΤΕΕ 30 IOYNIOY 2010 Πλαίσιο Περιβαλλοντικής Ευθύνης

Διαβάστε περισσότερα

Χρυσάνθη Αντωνιάδου & Χαρίτων Σ. Χιντήρογλου Τομέας Ζωολογίας Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ Με την ευγενική συμβολή της Msc. Δήμητρα Λήδας Ράμμου

Χρυσάνθη Αντωνιάδου & Χαρίτων Σ. Χιντήρογλου Τομέας Ζωολογίας Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ Με την ευγενική συμβολή της Msc. Δήμητρα Λήδας Ράμμου Χρυσάνθη Αντωνιάδου & Χαρίτων Σ. Χιντήρογλου Τομέας Ζωολογίας Τμήμα Βιολογίας ΑΠΘ Με την ευγενική συμβολή της Msc. Δήμητρα Λήδας Ράμμου Λίγα Ιστορικά στοιχεία (π.χ. και μ.χ.) μια εικόνα = 1000 λέξεις 2009

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΘΕΡΜΑΙΚΟ ΚΟΛΠΟ Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΧΛΩΡΟΦΥΛΛΗΣ

ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΘΕΡΜΑΙΚΟ ΚΟΛΠΟ Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΧΛΩΡΟΦΥΛΛΗΣ Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο Σχολή Αγρονόμων Τοπογράφων Μηχανικών ΔΠΜΣ: Γεωπληροφορικής ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΙΚΤΩΝ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΝΕΡΟΥ ΣΤΟ ΘΕΡΜΑΙΚΟ ΚΟΛΠΟ Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΗΣ ΧΛΩΡΟΦΥΛΛΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Προστατευόμενεςπεριοχέςως εργαλεία διατήρησης και διαχείρισης του θαλάσσιου περιβάλλοντος

Προστατευόμενεςπεριοχέςως εργαλεία διατήρησης και διαχείρισης του θαλάσσιου περιβάλλοντος Προστατευόμενεςπεριοχέςως εργαλεία διατήρησης και διαχείρισης του θαλάσσιου περιβάλλοντος Σωτήρης Ορφανίδης Δρ. Βιολόγος-Αναπληρωτής Ερευνητής Εθνικό Ίδρυμα Αγροτικής Έρευνας (ΕΘΙΑΓΕ) Ινστιτούτο Αλιευτικής

Διαβάστε περισσότερα

Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ. Σοφοκλής Λογιάδης

Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ. Σοφοκλής Λογιάδης Η ΡΥΠΑΝΣΗ ΤΟΥ ΝΕΡΟΥ Σοφοκλής Λογιάδης Τι ειναι ρυπανση του νερου -ορισμος Το νερό είναι η πηγή ζωής στον πλανήτη μας. Περίπου το 70% της επιφάνειας του σκεπάζεται με νερό. Από το συνολικό διαθέσιμο νερό

Διαβάστε περισσότερα

Μέτρο EuDREP ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΛΗΨΗ ΑΜΜΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΚΤΩΝ

Μέτρο EuDREP ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΛΗΨΗ ΑΜΜΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΚΤΩΝ Μέτρο 2.4 - EuDREP ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΙΚΟ ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΛΗΨΗ ΑΜΜΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ ΑΚΤΩΝ Β.Α. ΤΣΙΧΡΙΝΤΖΗΣ, Γ. ΣΥΛΑΙΟΣ, Ν. ΚΑΜΙΔΗΣ, Β. ΠΙΣΙΝΑΡΑΣ, Χ. ΑΚΡΑΤΟΣ Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής

Διαβάστε περισσότερα

Ι. Μποσκίδης, Γ. Γκίκας, Β. Πισινάρας, Γ. Συλαίος, Χ. Πεταλάς, Α. Γκεμιτζή, Κ. Μουτσόπουλος, Χ. Ακράτος, Β.Α. Τσιχριντζής

Ι. Μποσκίδης, Γ. Γκίκας, Β. Πισινάρας, Γ. Συλαίος, Χ. Πεταλάς, Α. Γκεμιτζή, Κ. Μουτσόπουλος, Χ. Ακράτος, Β.Α. Τσιχριντζής Ι. Μποσκίδης, Γ. Γκίκας, Β. Πισινάρας, Γ. Συλαίος, Χ. Πεταλάς, Α. Γκεμιτζή, Κ. Μουτσόπουλος, Χ. Ακράτος, Β.Α. Τσιχριντζής Εργαστήριο Οικολογικής Μηχανικής & Τεχνολογίας Τμήμα Μηχανικών Περιβάλλοντος Πολυτεχνική

Διαβάστε περισσότερα

LIFE ENVIRONMENT STRYMON

LIFE ENVIRONMENT STRYMON LIFE ENVIRONMENT STRYMON Ecosystem Based Water Resources Management to Minimize Environmental Impacts from Agriculture Using State of the Art Modeling Tools in Strymonas Basin Διαχείριση των υδατικών πόρων

Διαβάστε περισσότερα

Μαρία Λαζαρίδου Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Επιστημονικός Υπεύθυνη

Μαρία Λαζαρίδου Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Επιστημονικός Υπεύθυνη Μαρία Λαζαρίδου Καθηγήτρια Α.Π.Θ. Επιστημονικός Υπεύθυνη Παρακολούθηση Φυτοπλαγκτού Τοξικότητας Βιολογικής Προέλευσης ΟΜΙΚΡΟΝ Ε.Π.Ε. Στέργιος Διαμαντόπουλος Παρακολούθηση Ιχθυοπανίδας Σπύρος Γκέλης Χρήστος

Διαβάστε περισσότερα

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος MEΡΟΣ Α Δομή Οικοσυστημάτων Βιογεωχημικοί κύκλοι Εκτίμηση Οικολογικού Κινδύνου

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ. Πρόλογος MEΡΟΣ Α Δομή Οικοσυστημάτων Βιογεωχημικοί κύκλοι Εκτίμηση Οικολογικού Κινδύνου ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 5 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Πρόλογος... 13 MEΡΟΣ Α Δομή Οικοσυστημάτων Βιογεωχημικοί κύκλοι Εκτίμηση Οικολογικού Κινδύνου Κεφάλαιο 1: Οικοσυστήματα... 17 1.1. Δομή και οργάνωση οικοσυστημάτων... 17 1.2.

Διαβάστε περισσότερα

Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Λειτουργίες και αξίες των υγροτόπω. Εαρινό

Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η Λειτουργίες και αξίες των υγροτόπω. Εαρινό ΥΔΑΤΙΝΑ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΑ Κ. Ποϊραζίδης Εισήγηση 4 η και αξίες των υγροτόπω 03/12/10 Εαρινό 2010 2011 Εμπλουτισμός των υπόγειων υδροφόρων στρωμάτων Ρόλο παίζουν οι φυσικές ιδιότητες του εδάφους και του γεωλογικού

Διαβάστε περισσότερα

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΛΕΚΑΝΩΝ ΑΠΟΡΡΟΗΣ ΥΓΡΟΤΟΠΙΚΩΝ ΟΙΚΟΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ Ε. Ντόνου 1, Γ. Ζαλίδης 1, A. Μαντούζα 2 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, Γεωπονική Σχολή, Εργαστήριο

Διαβάστε περισσότερα

Ε.Κ.Π.Α.Α. ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική Υποχρεώσεις των κρατών μελών

Ε.Κ.Π.Α.Α. ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ. Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική Υποχρεώσεις των κρατών μελών Ε.Κ.Π.Α.Α. ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΑΕΙΦΟΡΟΥ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ Οδηγία Πλαίσιο για τη Θαλάσσια Στρατηγική Υποχρεώσεις των κρατών μελών Βάνια Αρμένη Νομικός, ασκουμένη στο ΕΚΠΑΑ Επιμέλεια: Δρ. Αγγελική Καλλία

Διαβάστε περισσότερα