ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΟΥ ΔΙΕΝΕΡΓΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΙΣ 6 ΕΩΣ ΤΙΣ 13 MΑΡΤΙΟΥ 2012

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΓΕΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΣΗ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ ιεύθυνση ΣΤ - Γραφείο Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων ΓΔ(SANCO) MR ΤΕΛΙΚΟ ΤΕΛΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗ ΠΟΥ ΔΙΕΝΕΡΓΗΘΗΚΕ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟ ΤΙΣ 6 ΕΩΣ ΤΙΣ 13 MΑΡΤΙΟΥ 2012 ΜΕ ΣΚΟΠΟ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΗ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ Μετά τις πληροφορίες που παρέσχε η αρμόδια αρχή, κάθε πραγματολογικό σφάλμα που διαπιστώθηκε στο σχέδιο έκθεσης διορθώθηκε τυχόν διασαφηνίσεις παρατίθενται υπό μορφή υποσημειώσεων Το κείμενο στην αγγλική γλώσσα είναι το μόνο αυθεντικό.

2 Σύνοψη Στην παρούσα έκθεση περιγράφονται τα αποτελέσματα της επιθεώρησης που πραγματοποίησε το Γραφείο Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων (ΓΤΚΘ) στην Ελλάδα, από τις 6 έως τις 13 Μαρτίου 2012, σύμφωνα με τις διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 για τους επίσημους ελέγχους τροφίμων και ζωοτροφών. Στόχος της επιθεώρησης ήταν να αξιολογηθούν τα συστήματα ελέγχου που εφαρμόζονται στους ελέγχους των εισαγωγών τροφίμων μη ζωικής προέλευσης (ΤΜΖΠ), και να εξεταστούν οι ενέργειες που έγιναν σε συνέχεια των συστάσεων που διατυπώνονται στην έκθεση της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Καταναλωτών (ΓΔ (SANCO)/ Στην Ελλάδα τα εισαγόμενα TMZΠ που υπόκεινται σε ειδική νομοθεσία της ΕΕ βρίσκονται υπό τον επίσημο έλεγχο των αρμόδιων αρχών (ΑΑ) και τα εμπορεύματα τίθενται σε κυκλοφορία από τις τελωνειακές αρχές μετά την ολοκλήρωση των ελέγχων από τις ΑΑ. Εφαρμόζονται διαδικασίες του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης (RASFF) και η συχνότητα δειγματοληψίας είναι σύμφωνη με τη νομοθεσία της ΕΕ. Ωστόσο, παρατηρήθηκαν ελλείψεις στην οργάνωση των ελέγχων των εισαγωγών ΤΜΠΖ, που συνδέονται με οριζόντιες ελλείψεις, όπως η απουσία εσωτερικών ελέγχων και επαλήθευσης, ανεπαρκείς τεκμηριωμένες διαδικασίες και η έλλειψη κατάρτισης και συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων τοπικών ΑΑ που συμμετέχουν στους ελέγχους των εισαγωγών ΤΜΖΠ. Η εφαρμογή ακατάλληλων διαδικασιών για τη μεταφορά φορτίων που διέπονται από τους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 1152/2009 και 669/2009 σε άλλο κράτος μέλος ενδέχεται να έχει ως αποτέλεσμα τη θέση τους σε κυκλοφορία πριν από την ολοκλήρωση των ελέγχων. Ένα εργαστήριο για την ανίχνευση μυκοτοξινών στα τρόφιμα το οποίο επισκέφτηκε η ομάδα επιθεώρησης διαπιστώθηκε ότι λειτουργούσε ικανοποιητικά. Ωστόσο, επισημάνθηκαν ορισμένα προβλήματα όσον αφορά τις μεθόδους επικύρωσης και διαπίστευσης που χρησιμοποιούνται από άλλα εργαστήρια. Μερικές φορές χρησιμοποιούνται ιδιωτικά εργαστήρια για τους ελέγχους των εισαγωγών και, επειδή η διαδικασία για τον ορισμό τους δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί και ο κατάλογος των εργαστηρίων δεν έχει ακόμη περατωθεί και δημοσιευθεί, το Εθνικό Εργαστήριο Αναφοράς (ΕΕΑ) δεν εκπληρώνει τα καθήκοντά του προς αυτά. Δύο από τις συστάσεις του προηγούμενου ελέγχου του ΓΤΚΘ βρίσκονται σε εκκρεμότητα. Στην παρούσα έκθεση διατυπώνονται ορισμένες συστάσεις προς τις αρμόδιες αρχές, που στοχεύουν στην αποκατάσταση των ελλείψεων που επισημάνθηκαν και στη βελτίωση της εφαρμογής των μέτρων ελέγχου.

3 Πίνακας Περιεχομένων 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΠΡΟΤΥΠΑ ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΣΕΙΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ ΠΡΟΦΙΛ ΧΩΡΑΣ ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ ΟΡΙΣΜΟΣ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΑΡΧΩΝ ΠΟΡΟΙ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΤΑ ΚΑΘΟΡΙΣΜΕΝΑ ΣΗΜΕΙΑ ΕΙΣΟΔΟΥ ΆΛΛΟΙ ΤΟΠΟΙ ΕΛΕΓΧΩΝ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΗ ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ ΈΛΕΓΧΟΙ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΗ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΠΟΥ ΚΑΛΥΠΤΟΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ (ΕΚ) ΑΡΙΘ. 669/ ΈΛΕΓΧΟΙ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΤΡΟΦΙΜΩΝ ΜΗ ΖΩΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ ΠΟΥ ΥΠΟΚΕΙΝΤΑΙ ΣΤΑ ΜΕΤΡΑ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ, ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΗ 2008/47/ΕΚ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ ΈΛΕΓΧΟΙ ΤΩΝ ΕΙΣΑΓΩΓΩΝ ΠΕΡΑΝ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟΥ (ΕΚ) ΑΡΙΘ. 669/2009, ΚΑΘΩΣ ΚΑΙ ΜΕΤΡΑ ΕΚΤΑΚΤΗΣ ΑΝΑΓΚΗΣ ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΦΟΡΤΙΩΝ ΤΕΛΗ ΚΑΙ ΕΞΟΔΑ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ ΕΠΙΔΟΣΕΙΣ ΤΩΝ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΚΤΕΛΕΣΗ ΚΑΙ ΤΗΝ ΥΠΟΒΟΛΗ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΣΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΤΩΝ ΑΡΜΟΔΙΩΝ ΑΡΧΩΝ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΓΙΑ ΜΗ ΣΥΜΜΟΡΦΟΥΜΕΝΕΣ ΠΑΡΤΙΔΕΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΕΣ ΕΠΑΛΗΘΕΥΣΗΣ ΚΑΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΙ ΕΛΕΓΧΟΙ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΓΚΑΙΡΗΣ ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗΣ ΓΙΑ ΤΑ ΤΡΟΦΙΜΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΖΩΟΤΡΟΦΕΣ ΓΕΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΚΑΤΑΛΗΚΤΙΚΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ... 27

4 ΣΥΝΤΜΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΟΡΙΣΜΟΙ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΑ ΕΚΘΕΣΗ ΜΣΕ ΚΚΑΤ ΑΑ ΚΑΑ ΚΕΕ ΣΕ ΔΕΖΠ ΓΔ(SANCO) ΚΣΕ ΚΣΕισαγ. ΤΠΦ ΔΠΦΠ ΔΜΤΠΕΠΦΠ ΤΠΦΕ ΕΚ ΕΦΕΤ ΕΕ ΥΕΤ ΤΜΖΠ ΠΣΕ ΓΤΚΘ ΓΧΚ ΓΤΟ HACCP Μεθοριακός σταθμός ελέγχου Καλύτερη κατάρτιση για ασφαλέστερα τρόφιμα Αρμόδια (-ες) αρχή (-ές) Κεντρική(-ές) αρμόδια (-ες) αρχή (-ές) Κοινό έγγραφο εισόδου Σημείο ελέγχου Διεύθυνση Εισροών Ζωικής Παραγωγής Γενική Διεύθυνση Υγείας και Καταναλωτών Καθορισμένο Σημείο Εισόδου Καθορισμένο Σημείο Εισαγωγής Τμήμα Προστασίας Φυτών (του ΠΚΠΦΠΕ) Διεύθυνση Προστασίας Φυτικής Παραγωγής Διεύθυνση Μεταποίησης, Τυποποίησης και Ποιοτικού Ελέγχου Προϊόντων Φυτικής Προέλευσης Τμήμα Ποιοτικού και Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων Ευρωπαϊκή Ένωση Υπεύθυνος επιχείρησης τροφίμων Τρόφιμα Μη Ζωικής Προέλευσης Πρώτο Σημείο Εισαγωγής Γραφείο Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων Γενικό Χημείο του Κράτους Γενετικώς τροποποιημένοι οργανισμοί Ανάλυση κινδύνων και κρίσιμα σημεία ελέγχου (Hazard Analysis Critical Control Points - ΗΑCCP) HPLC-FLD Υγρή χρωματογραφία υψηλής απόδοσης με ανιχνευτή φθορισμού ΙSΟ ΚΥΑ ΥΠΑΑΤ ΑΟΥ ΚΜ ΜΑ Διεθνής Οργανισμός Τυποποίησης Κοινή Υπουργική Απόφαση Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων Ανώτατα όρια υπολειμμάτων Κράτος(-η) μέλος(-η) Μέτρηση αβεβαιότητας

5 ΕΕΑ PCP RASFF ΠΚΠΦΠΕ ΑΟΚ TARIC ΔΟΜΕ ΤΧ Εθνικό εργαστήριο αναφοράς Πενταχλωροφαινόλη Σύστημα Έγκαιρης Προειδοποίησης για τα Τρόφιμα και τις Ζωοτροφές Περιφερειακά Κέντρα Προστασίας Φυτών και Ποιοτικού Ελέγχου Αγροτική Οικονομία και Κτηνιατρική Ολοκληρωμένο Δασμολόγιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων Διεθνής οδική μεταφορά εμπορευμάτων Τρίτη(-ες) Χώρα(-ες)

6 1 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η επιθεώρηση αποτελεί μέρος του προβλεπόμενου προγράμματος του Γραφείου Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων (ΓΤΚΘ). Η επιθεώρηση διενεργήθηκε στην Ελλάδα από τις 6 έως τις 13 Μαρτίου Την ομάδα συνέθεταν δύο ελεγκτές του Γραφείου Τροφίμων και Κτηνιατρικών Θεμάτων και ένας εμπειρογνώμονας από κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ). Τις εργασίες της ομάδας πλαισίωσαν εκπρόσωποι της κεντρικής αρμόδιας αρχής (ΚΑΑ). Η εναρκτήρια συνεδρίαση με την(τις) ΚΑΑ πραγματοποιήθηκε στις 6 Μαρτίου Στη συνεδρίαση αυτή επιβεβαιώθηκαν οι στόχοι και η διαδρομή της επιθεώρησης από την ομάδα επιθεώρησης και περιγράφηκαν τα συστήματα ελέγχου από τις αρχές. 2 ΣΤΟΧΟΙ ΚΑΙ ΠΕΔΙΟ ΤΗΣ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ Οι στόχοι της επιθεώρησης ήταν οι εξής: να αξιολογηθούν η εφαρμογή της νομοθεσίας της ΕΕ όσον αφορά τους ελέγχους των εισαγωγών τροφίμων μη ζωικής προέλευσης (ΤΜΖΠ), και συγκεκριμένα η εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009 όσον αφορά το αυξημένο επίπεδο των επίσημων ελέγχων εισαγωγών τα μέτρα έκτακτης ανάγκης σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1152/2009, τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1151/2009 και τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 258/2010 οι απαιτήσεις για επίσημους ελέγχους του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 η εφαρμογή του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης για τα τρόφιμα και τις ζωοτροφές (RASFF) να αξιολογηθούν οι ενέργειες που έγιναν σε συνέχεια των συστάσεων της έκθεσης της Γενικής Διεύθυνσης Υγείας και Καταναλωτών (ΓΔ (SANCO)/ Όσον αφορά το πεδίο της επιθεώρησης, η ομάδα επιθεώρησης έλεγξε τον ορισμό των αρμόδιων αρχών (ΑΑ) για τους ελέγχους των εισαγωγών ΤΜΖΠ, τη συνεργασία τους, τους εσωτερικούς ελέγχους και τους πόρους για τη διενέργεια των ελέγχων, καθώς και την οργάνωση των ελέγχων των εισαγωγών, συμπεριλαμβανομένων των καθορισμένων σημείων εισαγωγής, των διαδικασιών ελέγχου, της δειγματοληψίας και του τρόπου λειτουργίας των εργαστηρίων. Προς επίτευξη των στόχων αυτών, πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις στους ακόλουθους τόπους: Πίνακας 1: Επισκέψεις και συνεδριάσεις Επισκέψεις/συνεδριάσεις Αριθ. Παρατηρήσεις Αρμόδιες αρχές Κεντρική 4 ΥΠΑΑΤ (ΔΜΤΠΕΠΦΠ, ΔΠΦΠ, ΔΕΖΠ) EΦET, ΓΧΚ, Τελωνεία Περιφερειακή 5 ΠΚΠΦΠΕ Πειραιά, ΠΚΠΦΠΕ Θεσσαλονίκης ΤΠΦΥΕ της περιφερειακής ενότητας Θεσσαλονίκης της διεύθυνσης ΠΑΟΚ ΤΠΦΥΕ της διεύθυνσης ΑΟΚ των περιφερειακών ενοτήτων Έβρου (Αλεξανδρούπολη/Κήποι Έβρου) Τελωνεία 2 Τελωνειακές αρχές Πειραιώς και Αλεξανδρούπολης 1

7 Εργαστήρια Δημόσια 1 ΓΧΚ Α' Χημική Υπηρεσία Πειραιώς Επιτόπιες επισκέψεις Καθορισμένα σημεία εισόδου (ΚΣΕ)/καθορισμένα σημεία εισαγωγής (ΚΣΕισαγ.) ΚΣΕ/ΚΣΕισαγ. Λιμένος Πειραιώς, Θεσσαλονίκης, ΚΣΕ/ΠΣΕ στην οδική διέλευση των συνόρων στους Κήπους Έβρου, ΚΣΕ Αλεξανδρούπολης Εισαγωγείς τροφίμων 2 Εισαγωγέας καρυδιών που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1152/2009 Εισαγωγέας καρυκευμάτων που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 669/ ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΤΥΠΑ 3.1 ΝΟΜΙΚΗ ΒΑΣΗ Η αποστολή πραγματοποιήθηκε σύμφωνα με τις γενικές διατάξεις της νομοθεσίας της ΕΕ, και συγκεκριμένα: το άρθρο 45 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Οι νομοθετικές πράξεις που μνημονεύονται στην παρούσα έκθεση αφορούν, κατά περίπτωση, την τελευταία τροποποιημένη έκδοση. Πλήρεις παραπομπές στις πράξεις της ΕΕ που μνημονεύονται στην παρούσα έκθεση παρατίθενται στο παράρτημα ΠΡΟΤΥΠΑ Επιπλέον, οι κατευθυντήριες γραμμές της ΓΔ (SANCO) ήταν σχετικές με την παρούσα επιθεώρηση. Στο παράρτημα 2 παρέχεται πλήρης κατάλογος των εφαρμοστέων προτύπων που μνημονεύονται στην παρούσα έκθεση. 4 ΓΕΝΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 4.1 ΣΕΙΡΑ ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ Η παρούσα επιθεώρηση αποτελεί μέρος μιας σειράς αποστολών που πραγματοποιεί το ΓΤΚΘ σε κράτη μέλη της ΕΕ σχετικά με τους ελέγχους των ΤΜΖΠ. Πριν από την τρέχουσα σειρά αποστολών, είχαν διενεργηθεί δύο άλλες σειρές επιθεωρήσεων του ΓΤΚΘ σχετικά με τους ελέγχους των εισαγωγών ΤΜΖΠ. Η πρώτη σειρά που πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2002 και 2004 επικεντρώθηκε στα κυριότερα κράτη μέλη-εισαγωγείς, ενώ η δεύτερη, μεταξύ 2006 και 2008, αφορούσε τα κράτη μέλη στα οποία δεν είχαν ακόμη διενεργηθεί επιτόπιες επισκέψεις σχετικά με τους ελέγχους των εισαγωγών και τη συνέχεια που δόθηκε στις συστάσεις που είχαν διατυπωθεί κατά την πρώτη σειρά των αποστολών. Το πεδίο των εν λόγω σειρών κάλυπτε την εφαρμογή των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 882/2004 και (ΕΚ) αριθ. 178/2002, και την εφαρμογή μέτρων έκτακτης ανάγκης που ίσχυαν εκείνη την περίοδο, και συγκεκριμένα τη μόλυνση από μυκοτοξίνες και από χρωστικές ύλες Sudan. Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της δεύτερης σειράς αποστολών οι έλεγχοι των εισαγωγών βελτιώθηκαν σημαντικά, ιδίως όσον αφορά τη δειγματοληψία, την προετοιμασία των δειγμάτων και 2

8 τους ελέγχους σχετικά με τα μη συμμορφούμενα φορτία. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια των προηγούμενων επιθεωρήσεων οι ομάδες του ΓΤΚΘ εντόπισαν αδυναμίες σε ελέγχους εμπορευμάτων τα οποία δεν περιλαμβάνονται στα ισχύοντα μέτρα έκτακτης ανάγκης, αλλά θεωρούνται ότι παρουσιάζουν κίνδυνο, και οι αδυναμίες αυτές αφορούσαν το σύστημα εσωτερικών ελέγχων, τις κοινοποιήσεις RASFF και τον τρόπο λειτουργίας των εργαστηρίων καθώς και την κοινοποίηση των αποτελεσμάτων των αναλύσεων. Η έκθεση επισκόπησης έχει αναρτηθεί στον ακόλουθο δικτυακό τόπο της ΓΔ (SANCO): Οι ΑΑ του ΚΜ που αποτέλεσε αντικείμενο επιθεώρησης παρουσίασαν με τη μορφή σχεδίων δράσης τον τρόπο με τον οποίο θα δινόταν συνέχεια στις συστάσεις. Τα εν λόγω σχέδια δράσης δημοσιεύτηκαν επίσης στον δικτυακό τόπο της ΓΔ (SANCO) μαζί με την έκθεση. Στο πλαίσιο της τελευταίας σειράς, το ΓΤΚΘ διενήργησε επιθεώρηση στην Ελλάδα (DG(SANCO)/ με σκοπό να αξιολογηθούν οι έλεγχοι των εισαγωγών τροφίμων και ζωοτροφών μη ζωικής προέλευσης καθώς και η εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας στον τομέα της υγιεινής των τροφίμων. Η έκθεση της εν λόγω επιθεώρησης βρίσκεται στη διεύθυνση: Το συνολικό συμπέρασμα της έκθεσης επιθεώρησης ήταν ότι οι επίσημοι έλεγχοι κατά την εισαγωγή και σχετικά με την υγιεινή των τροφίμων μη ζωικής προέλευσης δεν συμφωνούσαν απόλυτα με τη σχετική κοινοτική νομοθεσία. Παρατηρήθηκαν ορισμένες ελλείψεις, οι οποίες συνδέονται κυρίως με τα κριτήρια επικινδυνότητας για τη διενέργεια των ελέγχων, με τα εργαστήρια, με το σύστημα RASFF, με την αξιολόγηση των διαδικασιών που βασίζονται στην ανάλυση κινδύνων κατά τα κρίσιμα σημεία ελέγχου (HACCP), και με την απόρριψη των εισαγόμενων φορτίων. 4.2 ΠΡΟΦΙΛ ΧΩΡΑΣ Το ΓΤΚΘ έχει δημοσιεύσει ένα προφίλ χώρας για την Ελλάδα, στο οποίο περιγράφονται συνοπτικά τα συστήματα ελέγχου των τροφίμων και των ζωοτροφών, της υγείας των ζώων, της καλής διαβίωσης των ζώων και της υγείας των φυτών και παρέχεται επισκόπηση της κατάστασης προόδου των συστάσεων των προηγούμενων εκθέσεων των αποστολών του ΓΤΚΘ. Το έγγραφο αυτό είναι διαθέσιμο στη διεύθυνση: 5 ΔΙΑΠΙΣΤΩΣΕΙΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ 5.1 ΣΧΕΤΙΚΗ ΕΘΝΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ Νομικές απαιτήσεις Το άρθρο 291 της Συνθήκης για τη λειτουργία της ΕΕ προβλέπει ότι τα κράτη μέλη θεσπίζουν όλα τα μέτρα εσωτερικού δικαίου που είναι αναγκαία για την εφαρμογή των νομικά δεσμευτικών πράξεων της Ένωσης. Διαπιστώσεις Η κοινή υπουργική απόφαση (ΚΥΑ) /2009 (ΕΕ αριθ. 1883/Β) καθορίζει τέλη για ελέγχους ταυτότητας και φυσικούς ελέγχους όσον αφορά τους ελέγχους των εισαγωγών ΤΜΖΠ. Η εν λόγω νομοθεσία δεν καθορίζει τα τέλη εργαστηριακής ανάλυσης. Η ΑΑ ενημέρωσε την ομάδα ελέγχου ότι στο άρθρο 8 της ίδιας απόφασης καθορίζεται ότι τα επίσημα εργαστήρια που χρησιμοποιούνται για τους επίσημους ελέγχους προϊόντων και τροφίμων μη ζωικής/φυτικής προέλευσης ορίζονται με υπουργική απόφαση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, μετά τον ορισμό τους 3

9 από την ΔΜΤΠΕΠΦΠ. Το 2011, καταργήθηκε η συμπληρωματική εθνική νομοθεσία για τους υποχρεωτικούς ελέγχους των εισαγωγών τροφίμων από τρίτες χώρες (TΧ) (σιτηρά, μαύρα φραγκοστάφυλα, σταφίδα και ξηρά σύκα). Η υποχρέωση υποβολής κοινοποίησης στην ΑΑ σχετικά με άλλα προϊόντα τροφίμων, πριν από την υποβολή τους στις τελωνειακές αρχές, εξακολουθεί να ισχύει βάσει εθνικής νομοθεσίας : Υπουργικές αποφάσεις /1994, εγκύκλιοι /96 και /03. Συμπεράσματα Ισχύουν εθνικές νομοθετικές ρυθμίσεις όσον αφορά τα τέλη και την απαίτηση κοινοποίησης. 5.2 ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΙ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΩΝ ΕΠΙΣΗΜΩΝ ΕΛΕΓΧΩΝ Ορισμός αρμόδιων αρχών Νομικές απαιτήσεις Σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 τα κράτη μέλη ορίζουν τις ΑΑ που είναι υπεύθυνες για επίσημους ελέγχους. Το άρθρο 5 προβλέπει το πεδίο της ενδεχόμενης ανάθεσης καθηκόντων σε φορείς ελέγχου, τα κριτήρια ανάθεσης και τα ελάχιστα κριτήρια που πρέπει να πληρούν οι φορείς ελέγχου. Διαπιστώσεις Όπως περιγράφεται στο προφίλ χώρας, διάφορες ΑΑ είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο των εισαγωγών ΤΜΖΠ. Η βασική ΚΑΑ είναι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ). Στο πλαίσιο του Υπουργείου η καθεμιά από τις ακόλουθες διευθύνσεις έχουν διαφορετικά καθήκοντα όσον αφορά την παρούσα επιθεώρηση: Η διεύθυνση μεταποίησης, τυποποίησης και ποιοτικού ελέγχου προϊόντων φυτικής προέλευσης (ΔΜΤΠΕΠΦΠ) είναι αρμόδια για την οργάνωση και τον συντονισμό ελέγχων της ποιότητας και της ασφάλειας νωπών γεωργικών φυτικών προϊόντων στην πρωτογενή παραγωγή στο στάδιο της πρώτης μεταποίησης και στο στάδιο εισαγωγής/εξαγωγής. Εξάλλου, στο στάδιο εισαγωγής/εξαγωγής η ΔΜΤΠΕΠΦΠ είναι μία από τις ΑΑ για τον έλεγχο τροφίμων φυτικής προέλευσης, σύμφωνα με την ΚΥΑ 15523/2006 και ειδικότερα για ελέγχους σχετικά με μυκοτοξίνες, βαρέα μέταλλα, νιτρικά άλατα και ΓΤΟ Η διεύθυνση προστασίας φυτικής παραγωγής (ΔΠΦΠ) είναι υπεύθυνη για τους φυτοϋγειονομικούς έλεγχους και τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων, συμπεριλαμβανομένων των εισαγόμενων προϊόντων. Ωστόσο, ο συντονισμός των ελέγχων των υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 669/2009 αποτελεί αρμοδιότητα της ΔΜΤΠΕΠΦΠ Η διεύθυνση εισροών ζωικής παραγωγής (ΔΕΖΠ) συντονίζει τους ελέγχους των ζωοτροφών συμπεριλαμβανομένων των κανονισμών (ΕΚ) αριθ. 669/2009 και 258/2010. Σε τοπικό επίπεδο, ανάλογα με την περιοχή και την τοπική κατανομή αρμοδιοτήτων, οι ακόλουθες ΑΑ είναι υπεύθυνες για τον έλεγχο των εισαγωγών ΤΜΖΠ: 4

10 Σύμφωνα με τον νόμο Καλλικράτης (3852/2010) στις 13 περιφέρειες της Ελλάδας υπάρχουν 13 γενικές διευθύνσεις περιφερειακής αγροτικής οικονομίας και κτηνιατρικής (ΠΑΟΚ) που υπάγονται στο υπουργείο εσωτερικών, αποκέντρωσης και ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Ανάλογα με την περιφέρεια, υπεύθυνα για τους ελέγχους των εισαγωγών ΤΜΖΠ είναι: 57 Τμήματα Ποιοτικού & Φυτοϋγειονομικού Ελέγχου (ΤΠΦΕ) των διευθύνσεων αγροτικής οικονομίας και κτηνιατρικής (ΔΑΟΚ) των περιφερειακών μονάδων 3 Τμήματα φυτικής και ζωικής παραγωγής των διευθύνσεων αγροτικής οικονομίας, Όλα αυτά υπάγονται στις προαναφερόμενες 13 γενικές διευθύνσεις. Tα 8 περιφερειακά κέντρα προστασίας φυτών και ποιοτικού ελέγχου (ΠΚΠΦΠΕ) που υπάγονται στο ΥΠΑΑΤ είναι αρμόδια για την επιτήρηση των ελέγχων των ΤΜΖΠ που εκτελούνται από τις αντίστοιχες διευθύνσεις αγροτικής οικονομίας και κτηνιατρικής/διευθύνσεις αγροτικής οικονομίας, εξαιρούμενου του ΠΚΠΦΠΕ Πειραιώς το οποίο είναι η ΑΑ για τους ελέγχους εισαγωγών των ΤΜΖΠ και το ΠΚΠΦΠΕ της Θεσσαλονίκης το οποίο είναι η ΑΑ για τους ελέγχους του κανονισμού (EΚ) αριθ. 669/2009. Επιπλέον, τα 8 ΠΚΠΦΠΕ εκτελούν φυτοϋγειονομικούς ελέγχους στα εισαγόμενα μη μεταποιημένα προϊόντα. Η ανάθεση αρμοδιοτήτων σε διάφορες αρμόδιες αρχές (ΑΑ) εξαρτάται από τις τοπικές συνθήκες. Η ΔΜΤΠΕΠΦΠ συντονίζει τα καθήκοντα ελέγχου των εισαγωγών από τις τοπικές ΑΑ. Σύμφωνα με τις ΑΑ, ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ) ανέθεσε τους ελέγχους εισαγωγών/εξαγωγών τροφίμων στο ΥΑΑΤ και στο Γενικό Χημείο του Κράτους (ΓΧΚ) (ΚΥΑ αριθ /2006, άρθρο 2 παράγραφος 5). Ο EΦET επικεντρώνει τους ελέγχους τους στο επίπεδο της αγοράς (εισαγωγείς, μεταποιητές τροφίμων) μέσω διαδικασιών ελέγχου που βασίζονται στις αρχές του συστήματος HACCP που εφαρμόζονται από τις εταιρείες 1. Το ΓΧΚ είναι αρμόδιο για τους ελέγχους σχετικά με τους χημικούς παράγοντες, όπως είναι τα πρόσθετα τροφίμων, οι προσμείξεις, η ακτινοβόληση των τροφίμων και οι ΓΤΟ ανάλογα με το προϊόν. Όσον αφορά την υλοποίηση του κανονισμού (EΚ) αριθ. 1151/2009, το ΓΧΚ εκτελεί τη χημική εργαστηριακή ανάλυση ορυκτελαίων. Οι έλεγχοι εγγράφων, ταυτότητας και οι φυσικοί έλεγχοι πραγματοποιούνται τόσο από τις τοπικές ΑΑ του ΥΑΑΤ και του ΓΧΚ, σύμφωνα με τις οδηγίες που διανεμήθηκαν και από τις δύο ΚΑΑ. Αρμόδιες αρχές στους χώρους που επισκέφθηκε η ομάδα επιθεώρησης Το ΠΚΠΦΠΕ Πειραιώς διενεργεί ελέγχους των εισαγόμενων ΤΜΖΠ και είναι υπεύθυνο για το καθορισμένο σημείο εισόδου (ΚΣΕ)/εισαγωγής (ΚΣΕισαγ.) στον λιμένα Πειραιώς. Tο ΠΚΠΦΠΕ Πειραιώς είναι επίσης αρμόδιο για το ΚΣΕ/ΚΣΕισαγ. στο Διεθνές Αεροδρόμιο της Αθήνας, το ΚΣΕ στον λιμένα Ελευσίνας (μόνον για το κόκκινο φοινικέλαιο) και το ΚΣΕισαγ. στην Αθήνα. Στους Κήπους Έβρου, που έχουν οριστεί ως το πρώτο σημείο εισόδου (ΠΣΕ)/ΚΣΕ και βρίσκονται στην οδική διέλευση των συνόρων, το ΤΠΦΕ (της διεύθυνσης ΠΑΟΚ της περιφερειακής ενότητας Έβρου) είναι αρμόδιο για τους ελέγχους των εισαγόμενων ΤΜΖΠ. Στον λιμένα της Θεσσαλονίκης ο έλεγχος των προϊόντων που διέπονται από τον κανονισμό (EΚ) αριθ. 1152/2009 διενεργείται από το ΤΠΦΕ (της διεύθυνσης ΠΑΟΚ της περιφερειακής ενότητας της Θεσσαλονίκης) που βρίσκεται στον λιμένα. Το ΤΠΦΕ διενεργεί επίσης ελέγχους άλλων προϊόντων όπως καρύδια, σιτηρά, φρούτα και λαχανικά με γνώμονα τις παραμέτρους ασφάλειας και ποιότητας. Για την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009 στο ΚΣΕ Θεσσαλονίκης, 1 Στην απάντησή τους στο σχέδιο έκθεσης οι αρμόδιες αρχές παρατήρησαν ότι ο ΕΦΕΤ μετακόμισε πρόσφατα από το υπουργείο Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης πίσω στο ΥΑΑΤ σύμφωνα με το Προεδρικό Διάταγμα αριθ. 85 (ΕΕ 141/A/ ) ενώ ταυτόχρονα διατηρεί την αυτονομία και τις αρμοδιότητές του. 5

11 το ΠΚΠΦΠΕ είναι υπεύθυνο για τα εξής: τον έλεγχο των προϊόντων για υπολείμματα φυτοφαρμάκων που διεξάγεται από το τμήμα προστασίας των φυτών (ΤΠΦ) που βρίσκεται στον λιμένα της Θεσσαλονίκης τον έλεγχο προϊόντων σχετικά με άλλους κινδύνους από το τμήμα του εργαστηρίου ελέγχου ποιότητας που βρίσκεται στη Θέρμη. Συμπεράσματα Για τους σκοπούς της παρούσας επιθεώρησης ορίστηκαν ορισμένες ΑΑ, όπως απαιτείται από το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/ Πόροι για τη διεξαγωγή των ελέγχων Νομικές απαιτήσεις Σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 η αρμόδια αρχή μεριμνά ώστε τα κράτη μέλη να έχουν πρόσβαση σε επαρκή αριθμό κατάλληλα ειδικευμένου και έμπειρου προσωπικού και ότι έχουν στη διάθεσή τους κατάλληλες και ορθά συντηρούμενες εγκαταστάσεις και εξοπλισμό. Σύμφωνα με το άρθρο 6 οι ΑΑ διασφαλίζουν ότι το προσωπικό λαμβάνει την κατάλληλη κατάρτιση και τηρείται ενήμερο των εξελίξεων στον τομέα της αρμοδιότητάς του. Διαπιστώσεις Στη ΔΜΤΠΕΠΦΠ, πέντε άτομα από το τμήμα τυποποίησης και ποιοτικού ελέγχου ασχολούνται με τους ελέγχους των εισαγωγών ΤΜΖΠ, συμπεριλαμβανομένων και των ποιοτικών ελέγχων. Το προσωπικό αυτού του τμήματος συμμετέχει στις ομάδες εργασίας για τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 669/2009 και τις γεωργικές προσμείξεις. Στους χώρους που επισκέφθηκε η ομάδα επιθεώρησης, οι επιθεωρητές που είναι υπεύθυνοι για τον έλεγχο των εισαγωγών ΤΜΖΠ συμμετείχαν επίσης σε ελέγχους ποιότητας και/ή φυτοϋγειονομικούς ελέγχους. Όλοι είναι γεωπόνοι. Η ομάδα επιθεώρησης ενημερώθηκε ότι οι επιθεωρητές του ΤΠΦΕ και του ΠΚΠΦΠΕ λαμβάνουν ενδοϋπηρεσιακή κατάρτιση και ότι τα νέα στελέχη καταρτίζονται επί τόπου. Ωστόσο, δεν υπήρχε διαθέσιμη τεκμηρίωση στο ΚΣΕ/ΚΣΕισαγ. που επισκέφθηκε η ομάδα επιθεώρησης που να αποδεικνύει κάτι τέτοιο. 39 άτομα από διαφορετικές ΑΑ έχουν συμμετάσχει στον κύκλο μαθημάτων «Καλύτερη κατάρτιση για ασφαλέστερα τρόφιμα (ΚΚΑΠ)» σχετικά με τους ελέγχους των εισαγωγών ΤΜΖΠ, ο οποίος διοργανώθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Πολλοί από τους επιθεωρητές που συνάντησε η ομάδα επιθεώρησης είχαν συμμετάσχει σε μαθήματα ΚΚΑΤ. Οι επιθεωρητές συμμετείχαν επίσης σε μαθήματα κατάρτισης που διοργανώθηκαν από τον ΕΦΕΤ για την υγιεινή των τροφίμων και το σύστημα HACCP. Οι επιθεωρητές δεν είχαν λάβει καμία άλλη ειδική κατάρτιση, όσον αφορά τους ελέγχους των ΤΜΖΠ ή τη δειγματοληψία. Δεν εφαρμόζεται κανένα σύστημα για την αξιολόγηση των αναγκών κατάρτισης των επιθεωρητών. Κατά τη διάρκεια της επιθεώρησης εντοπίστηκαν ορισμένες ελλείψεις στους ελέγχους των εγγράφων και ανακολουθίες στην ερμηνεία του ορισμού του φορτίου και στη δειγματοληψία (βλέπε σημεία 5.2.6, και ). Το ΥΠΑΑΤ ενημέρωσε την ομάδα επιθεώρησης ότι το Κέντρο Δημόσιας Διοίκησης προγραμματίζει για το 2012 τη διοργάνωση μαθημάτων κατάρτισης σχετικά με τη δειγματοληψία για τα υπολείμματα φυτοφαρμάκων και τις μυκοτοξίνες. Συμπεράσματα Υπάρχει επαρκές προσωπικό για τους ελέγχους των εισαγωγών ΤΜΖΠ. Η κατάρτιση δεν επαρκεί για να παραμένουν οι επιθεωρητές ενήμεροι στον τομέα της αρμοδιότητάς τους, γεγονός που αντιβαίνει στο άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 και 6

12 στο άρθρο 6 παράγραφος 1 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1152/ Καθορισμένα σημεία εισαγωγής και καθορισμένα σημεία εισόδου Νομικές απαιτήσεις Σύμφωνα με το άρθρο 17 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004, το άρθρο 3 στοιχείο β) και το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009 τα κράτη μέλη ορίζουν τα ΚΣΕ και προβλέπουν ειδικές απαιτήσεις. Το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009 προβλέπει ελάχιστες απαιτήσεις για τα ΚΣΕ. Όταν ένα ΚΣΕ δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένο με όλες τις εγκαταστάσεις, το κράτος μέλος μπορεί να ορίσει άλλο σημείο ελέγχου (ΣΕ) για μεταβατική περίοδο πέντε ετών. Σύμφωνα με το άρθρο 9, κατόπιν αιτήματος ενός ΚΜ, η Επιτροπή μπορεί να επιτρέψει στην αρμόδια αρχή του συγκεκριμένου ΚΣΕ που λειτουργεί υπό ειδικούς γεωγραφικούς περιορισμούς να διενεργεί φυσικούς ελέγχους στις εγκαταστάσεις του υπεύθυνου της επιχείρησης τροφίμων (ΥΕΤ). Το άρθρο 2 στοιχείο α) και το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1152/2009 θεσπίζουν τον ορισμό και ειδικές απαιτήσεις για τα καθορισμένα σημεία εισαγωγής (ΚΣΕισαγ.) όσον αφορά τα προϊόντα που διέπονται από τον εν λόγω κανονισμό. Σύμφωνα με το άρθρο 16 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004, τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι οι φυσικοί έλεγχοι πραγματοποιούνται υπό κατάλληλες συνθήκες και σε τόπο με πρόσβαση σε κατάλληλες εγκαταστάσεις ελέγχου, που επιτρέπει την ορθή διεξαγωγή των ερευνών. Διαπιστώσεις Υπάρχουν 19 ΚΣΕισαγ. για τον έλεγχο προϊόντων που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1152/2009, συμπεριλαμβανομένων των λιμένων, των αερολιμένων και της ενδοχώρας. 16 ΚΣΕισαγ. τελούν υπό την ευθύνη των ΤΠΦΕ. Το ΠΚΠΦΠΕ Πειραιώς είναι υπεύθυνο για τρία ΚΣΕισαγ. (λιμένας, αερολιμένας και ενδοχώρα - «Αθήνα»). 11 από τα σημεία αυτά βρίσκονται στην ενδοχώρα και η ομάδα επιθεώρησης ενημερώθηκε ότι οι επιθεωρητές των ΑΑ που έχουν οριστεί για τα ΚΣΕισαγ. ελέγχουν τα εμπορεύματα στο τελωνείο ή στις εγκαταστάσεις των εισαγωγέων πριν επιτραπεί η κυκλοφορία τους από τις τελωνειακές αρχές. Ωστόσο, ο κατάλογος των ΚΣΕισαγ. περιλαμβάνει μόνο τα στοιχεία των ΑΑ και δεν υπάρχουν στοιχεία σχετικά με τα πραγματικά σημεία όπου διενεργούνται οι έλεγχοι. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο ΠΣΕ στους Κήπους Έβρου και στη Μυτιλήνη, αλλά η ομάδα επιθεώρησης ενημερώθηκε από το ΥΠΑΑΤ ότι κάθε σημείο εισόδου στην Ελλάδα θα μπορούσε να αποτελέσει ΠΣΕ. Ο δημοσιευμένος κατάλογος των ΚΣΕισαγ. δεν περιλαμβάνει ΠΣΕ. Όσον αφορά τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 669/2009, υπάρχουν 17 ΚΣΕ που βρίσκονται σε λιμένες, αερολιμένες και ένα στην οδική διέλευση των συνόρων με την Τουρκία. 11 από αυτά προβλέπονται για τον έλεγχο τροφίμων και έξι για τον έλεγχο ζωοτροφών (σε ορισμένες περιπτώσεις, και τα δύο βρίσκονται στο ίδιο μέρος). Πέντε ΚΣΕ προβλέπονται μόνο για το κόκκινο φοινικέλαιο τρία από αυτά βρίσκονται σε ιδιωτικούς λιμένες. Επί του παρόντος, δεν υπάρχει κοινοχρησία των εγκαταστάσεων των κτηνιατρικών μεθοριακών 7

13 σταθμών επιθεώρησης (ΜΣΕ) για τον έλεγχο των εισαγωγών ΤΜΖΠ 2. Το ΥΠΑΑΤ δήλωσε ότι ορισμένα από τα ΚΣΕ/ΚΣΕισαγ. που βρίσκονται σε λιμένες μπορεί να μην έχουν την κατάλληλη υποδομή για τη διενέργεια φυσικών ελέγχων, και, επί του παρόντος, διερευνά το πρόβλημα αυτό. Ωστόσο, στην πραγματικότητα, τα προϊόντα που διέπονται από τους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 669/2009 και 1152/2009 φθάνουν μέσω δύο σημαντικών λιμένων (Θεσσαλονίκης και Πειραιώς), του αερολιμένα της Αθήνας και της οδικής διέλευσης των συνόρων στους Κήπους Έβρου. Επιτόπιες επισκέψεις Η ομάδα επιθεώρησης επισκέφθηκε το ΚΣΕ/ΠΣΕ στους Κήπους Έβρου και το ΚΣΕ/ΚΣΕισαγ. στον Πειραιά και στη Θεσσαλονίκη. Το ΚΣΕ στους Κήπους Έβρου δεν πληροί τις ελάχιστες απαιτήσεις που καθορίζονται στο άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009, καθώς δεν υπάρχει κατάλληλος χώρος για την εκφόρτωση και τη δειγματοληψία. Συνεπώς, οι Κήποι Έβρου χρησιμεύουν ως ΚΣΕ και σύμφωνα με το άρθρο 19 του κανονισμού πραγματοποιούνται εκεί μόνο έλεγχοι εγγράφων. Οι αποστολές που επιλέγονται από την ΑΑ του ΚΣΕ των Κήπων Έβρου για τον έλεγχο ταυτότητας/φυσικό έλεγχο απευθύνονται στον λιμένα της Θεσσαλονίκης. Tο ΚΣΕ στους Κήπους Έβρου βρίσκεται σε άμεση γειτνίαση με τον ΜΣΕ. Η ΔΜΤΠΕΠΦΠ ενημέρωσε την ομάδα επιθεώρησης ότι το 2012 σε επιστολή της προς τη γενική διεύθυνση κτηνιατρικών υπηρεσιών είχε θέσει το θέμα της ενδεχόμενης χρήσης των εγκαταστάσεων του ΜΣΕ, και ότι βρίσκονται σε εξέλιξη διαβουλεύσεις. Το ΚΣΕ του λιμένος Θεσσαλονίκης εμπίπτει στην αρμοδιότητα του ΠΚΠΦΠΕ. Επιτρέπεται επίσης να λειτουργεί και ως σημείο ελέγχου (ΣΕ) για τους ελέγχους ταυτότητας και τους φυσικούς ελέγχους των τουρκικών λαχανικών που φθάνουν μέσω των Κήπων Έβρου. Το γραφείο του ΤΠΦ (του ΠΚΠΦΠΕ), που είναι αποκλειστικά αρμόδιο για τους ελέγχους προϊόντων που υπόκεινται σε δειγματοληψία για υπολείμματα φυτοφαρμάκων, βρίσκεται στον λιμένα. Για τους ελέγχους των προϊόντων που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1152/2009, αρμόδια είναι η τοπική ΑΑ (ΤΦΠΕ) και το γραφείο της γειτνιάζει με το γραφείο του ΤΠΦ. Στον λιμένα της Θεσσαλονίκης για τους ελέγχους ταυτότητας και τους φυσικούς ελέγχους του ΓΤΚΘ, με εξαίρεση τα προϊόντα που ελέγχονται για την παρουσία υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων, χρησιμοποιείται στεγασμένος χώρος στην περιοχή του λιμένος και διαπιστώθηκαν καλές συνθήκες υγιεινής. Ο χώρος αυτός υπέστη τροποποιήσεις από τις λιμενικές αρχές προκειμένου να δοθεί συνέχεια στη σύσταση αριθ. 3 της έκθεσης του ΓΤΚ της ΓΔ (SANCO) : «Να διασφαλίσει ότι ο διαθέσιμος χώρος για την εκφόρτωση και δειγματοληψία των φορτίων θα είναι επαρκώς στεγασμένος, σύμφωνα με το άρθρο 4 παράγραφος 2 στοιχείο γ) της απόφασης 2006/504/EΚ της Επιτροπής και με το άρθρο 16 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004». Ωστόσο, τα προϊόντα που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 669/2009 και τα οποία εξετάστηκαν για την παρουσία υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων ελέγχονται σε άλλο στεγασμένο χώρο που ανήκει στο ΤΠΦ. Η ομάδα επιθεώρησης διαπίστωσε ότι η κατάσταση του χώρου εκφόρτωσης των προϊόντων (πέριξ του γραφείου του ΤΠΦ), καθώς και του στεγασμένου χώρου του ΤΠΦ, ήταν ρυπαρή και ανθυγιεινή. Υπάρχουν τρία διαφορετικά σημεία (αποθήκες) που χρησιμοποιούνται για ελέγχους ταυτότητας και φυσικούς ελέγχους στον λιμένα Πειραιώς και το ΠΚΠΦΠΕ είναι αρμόδιο για τους ελέγχους των εισαγόμενων ΤΜΖΠ. Η ομάδα επιθεώρησης επισκέφθηκε την αποθήκη που βρίσκεται στον λιμένα, όπου διενεργείται το μεγαλύτερο μέρος των φυσικών ελέγχων και ελέγχων ταυτότητας. 2 Στην απάντησή τους στο σχέδιο έκθεσης οι αρμόδιες αρχές παρατήρησαν, ότι ερευνάται η δυνατότητα αυτή. 8

14 Διαπιστώθηκαν εκεί κατάλληλες και υγιεινές συνθήκες αποθήκευσης. Στα ΚΣΕ/ΚΣΕισαγ. που βρίσκονται στους λιμένες υπήρχε κατάλληλος εξοπλισμός δειγματοληψίας. Σε όλους τους χώρους που επισκέφθηκε η ομάδα επιθεώρησης οι έλεγχοι διενεργούνταν από έμπειρο προσωπικό ωστόσο διαπιστώθηκαν ελλείψεις στην κατάρτιση και στις ακολουθούμενες διαδικασίες (βλ. σημεία , και ). Στον ιστότοπο του ΥΠΑΑΤ υπάρχει ειδικός σύνδεσμος που περιλαμβάνει όλες τις σχετικές πληροφορίες για τους ελέγχους των εισαγωγών και τους καταλόγους ΚΣΕ/ΚΣΕισαγ/ΣΕ. Συμπεράσματα Εκτός από τους Κήπους Έβρου, για το οποίο ισχύει το άρθρο 19 του κανονισμού (EΚ) αριθ. 669/2009, τα ΚΣΕ/ΚΣΕισαγ. που επισκέφθηκε η ομάδα επιθεώρησης συμμορφώνονται με τις περισσότερες από τις απαιτήσεις του άρθρου 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009 και του άρθρου 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1152/2009. Ωστόσο, εντοπίστηκαν ελλείψεις όσον αφορά την κατάρτιση και τις ακολουθούμενες διαδικασίες (βλ. συμπεράσματα στα σημεία 5.2.2, και ). Τα ΠΣΕ τα οποία δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο των ΚΣΕισαγ. δημοσιεύονται στον δικτυακό τόπο του ΥΠΑΑΤ. Προβλέπονται κατάλληλες ρυθμίσεις για μεταβατικά μέτρα, σύμφωνα με το άρθρο 19 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009. Οι ΥΕΤ/αποθήκες τελωνειακής αποταμίευσης που χρησιμοποιούνται για ελέγχους ταυτότητας και φυσικούς ελέγχους δεν περιλαμβάνονται στον κατάλογο των ΚΣΕισαγ., αντίθετα με όσα προβλέπονται στο άρθρο 6 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1152/2009. Κατά συνέπεια, η ανεπαρκής ενημέρωση οδηγεί σε έλλειψη διαφάνειας για τα ενδιαφερόμενα μέρη. Έχει δοθεί μερική μόνο συνέχεια στη σύσταση αριθ. 3 της έκθεσης DG (SANCO) Στο ΚΣΕ Θεσσαλονίκης, οι φυσικοί έλεγχοι νωπών φρούτων και λαχανικών δεν πραγματοποιούνται υπό καλές συνθήκες υγιεινής, όπως απαιτείται από το άρθρο 16 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/ Άλλοι τόποι ελέγχων των εισαγωγών Σύμφωνα με το άρθρο 15 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004 οι επίσημοι έλεγχοι πρέπει να διενεργούνται σε κατάλληλο χώρο, συμπεριλαμβανομένων του σημείου εισόδου των εμπορευμάτων, του σημείου θέσης σε ελεύθερη κυκλοφορία, των αποθηκών, των εγκαταστάσεων του εισαγωγέα ΥΕΤ, ή άλλων σημείων της τροφικής αλυσίδας. Σύμφωνα με το άρθρο 5 παράγραφοι 4 και 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 258/2010 οι έλεγχοι των προϊόντων που διέπονται από τον εν λόγω κανονισμό πρέπει να διενεργούνται στα σημεία ελέγχου που έχουν οριστεί ειδικά από τα κράτη μέλη για το σκοπό αυτό και ο κατάλογος των σημείων ελέγχου πρέπει να τίθεται στη διάθεση του κοινού και να κοινοποιείται στην Επιτροπή. Σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1151/2009, πρέπει να διενεργούνται έλεγχοι στα φορτία που παρουσιάζονται για εισαγωγή πριν τεθούν σε κυκλοφορία. 9

15 Σύμφωνα με το άρθρο 4 της απόφασης 2008/47/ΕΚ της Επιτροπής, ο έλεγχος των εγγράφων, όπως αναφέρεται στο άρθρο 16 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004, πρέπει να πραγματοποιείται στο σημείο πρώτης άφιξης στην ΕΕ και πρέπει να συνοδεύουν το φορτίο αποδεικτικά στοιχεία αυτού του ελέγχου. Διαπιστώσεις Όσον αφορά τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 258/2010, υπάρχουν τρία ΣΕ για τα τρόφιμα, και όλα είναι λιμένες. Σε τοπικό επίπεδο, έχουν ανατεθεί έλεγχοι στο ΠΚΠΦΠΕ Πειραιώς και Θεσσαλονίκης. Οι έλεγχοι των προϊόντων που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1151/2009 διενεργούνται σε εγκαταστάσεις των εισαγωγέων, και βρίσκονται κυρίως σε ιδιωτικούς λιμένες. Ανάλογη προσέγγιση εφαρμόζεται για άλλα εισαγόμενα τρόφιμα που υπόκεινται σε ελέγχους κατά την εισαγωγή, που συνήθως διενεργούνται στους χώρους των εισαγωγέων/τελωνειακών αρχών, όπου εισάγονται τα προϊόντα. Βρίσκονται στην ενδοχώρα, ή σε λιμένες/αερολιμένες. Συμπεράσματα Έχουν οριστεί ΣΕ για τα τρόφιμα που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 258/2010. Οι έλεγχοι των εισαγωγών ΤΜΖΠ διενεργούνται στις αποθήκες των εισαγωγέων/τελωνειακές αποθήκες στα σημεία άφιξης και εισαγωγής Προηγούμενη κοινοποίηση των φορτίων Νομικές απαιτήσεις Σύμφωνα με το άρθρο 17 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 882/2004, για την οργάνωση των επίσημων ελέγχων που διέπονται από το άρθρο 15 παράγραφος 5, τα κράτη μέλη πρέπει να απαιτούν από τους ΥΕΤ που είναι αρμόδιοι για τα φορτία να τους διαβιβάζουν εκ των προτέρων πληροφορίες σχετικά με την άφιξη και τη φύση τους. Το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1152/2009, το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009 και το άρθρο 3 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1151/2009 θεσπίζουν λεπτομερείς κανόνες για τις απαιτήσεις της εκ των προτέρων κοινοποίησης για τα προϊόντα που υπόκεινται στους εν λόγω κανονισμούς. Σύμφωνα με το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 258/2010, ο ΥΕΤ που είναι αρμόδιος για φορτία προϊόντων που διέπονται από τον εν λόγω κανονισμό πρέπει να παρέχει προηγούμενη κοινοποίηση στην αρμόδια αρχή του κράτους μέλους, πριν από την πραγματική τους άφιξη. Διαπιστώσεις Η ΚΑΑ ενημέρωσε την ομάδα επιθεώρησης ότι απαιτείται κοινοποίηση στην αντίστοιχη ΑΑ για όλα τα ΤΜΖΠ. Για τα προϊόντα που δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της νομοθεσίας της ΕΕ, η κοινοποίηση πρέπει να γίνεται πριν από τον εκτελωνισμό η ημερομηνία άφιξης είναι άνευ αντικειμένου. Ο εισαγωγέας μπορεί να παρέχει στις ΑΑ ειδικό έντυπο κοινοποίησης μαζί με τα δικαιολογητικά έγγραφα (τιμολόγιο, φορτωτική και φυτοϋγειονομικά πιστοποιητικά), αλλά τα έγγραφα πρέπει να γίνονται δεκτά και χωρίς το έντυπο κοινοποίησης. 10

16 Προϊόντα που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 669/2009 καθώς και τον κανονισμό 1152/2009, κοινοποιούνται εκ των προτέρων από τον εισαγωγέα ή τον εκτελωνιστή, με την υποβολή κοινού εγγράφου εισόδου (ΚΕΕ) μέρος I στην οικεία ΑΑ. Στο ΚΣΕ/ΠΣΕ στους Κήπους Έβρου, διαπιστώθηκε ότι η κοινοποίηση γινόταν συχνά από τους οδηγούς των φορτηγών την ημέρα της άφιξης. Στους λιμένες που επισκέφθηκε η ομάδα, υπήρχαν περιπτώσεις στις οποίες η κοινοποίηση γινόταν μετά την άφιξη του φορτίου. Επίσης σημειώθηκε ότι για το ΚΕΕ μέρος Ι, πολύ συχνά δεν προσδιοριζόταν η ημερομηνία ούτε της άφιξης του φορτίου ούτε της υποβολής του ΚΕΕ στις ΑΑ. Συμπεράσματα Η απαίτηση προηγούμενης κοινοποίησης δεν συμμορφώνεται πάντα με το άρθρο 6 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009 και με το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1152/2009. Υπάρχει εθνική απαίτηση (νομοθεσία του ΥΑΑΤ) να κοινοποιούνται τα τρόφιμα στις ΑΑ πριν από τον εκτελωνισμό. Νομικές απαιτήσεις Έλεγχοι των εισαγωγών τροφίμων μη ζωικής προέλευσης που καλύπτονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 669/2009 Το άρθρο 8 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009 προβλέπει τη διεξαγωγή επίσημων ελέγχων από την ΑΑ για τα προϊόντα που υπόκεινται στον παρόντα κανονισμό πριν τεθούν σε ελεύθερη κυκλοφορία. Σύμφωνα με το άρθρο 10 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009 προϋπόθεση για τη θέση των φορτίων σε ελεύθερη κυκλοφορία αποτελεί η επίδειξη, εκ μέρους του ΥΕΤ ή των αντιπροσώπων του στις τελωνειακές αρχές, ενός εγγράφου ΚΕΕ δεόντως συμπληρωμένου από τις αρμόδιες αρχές και ότι τα αποτελέσματα των φυσικών ελέγχων, εφόσον απαιτούνται, είναι ευνοϊκά. Διαπιστώσεις Οι έλεγχοι εγγράφων, οι έλεγχοι ταυτότητας καθώς και οι φυσικοί έλεγχοι που διενεργούνται στα ΚΣΕ τα οποία επισκέφθηκε η ομάδα βασίζονται στους κανονισμούς της ΕΕ και σε οδηγίες που αποστέλλονται από το ΥΠΑΑΤ (ΤΜΤΠΕΠΦΠ). Για τους ελέγχους εγγράφων, δεν υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες ως προς το ποια εμπορικά έγγραφα απαιτούνται. Συνήθως, μαζί με το ΚΕΕ μέρος Ι, ο εισαγωγέας υποβάλλει τιμολόγιο, κατάλογο συσκευασίας, φορτωτική και φυτοϋγειονομικό πιστοποιητικό. Ο έλεγχος ταυτότητας και οι φυσικοί έλεγχοι πραγματοποιούνται συνήθως από τους επιθεωρητές μαζί με τον φυτοϋγειονομικό και/ή τον ποιοτικό έλεγχο. Οι φυσικοί έλεγχοι περιλαμβάνουν δειγματοληψία, συνοδευόμενη από οπτική επιθεώρηση (βλέπε επίσης σημείο ). Στην περίπτωση του ΚΣΕ στους Κήπους Έβρου που βρίσκεται στην οδική διέλευση των συνόρων με την Τουρκία, οι επιθεωρητές συγκεντρώνουν τα ΚΕΕ που φθάνουν με φαξ. Το τελωνείο στους Κήπους Έβρου συνήθως εξακριβώνει ποια προϊόντα φθάνουν και, εάν είναι αναγκαίο, κρατεί τα φορτηγά για περαιτέρω έλεγχο εγγράφων. Για τον λόγο αυτό, κάθε πρωί κατά την άφιξή του, ο εν υπηρεσία επιθεωρητής του ΚΣΕ καλεί το τελωνείο, ώστε να προγραμματίζει την καθημερινή 11

17 εργασία του. Τα φορτηγά που φθάνουν την Παρασκευή ενδέχεται να πρέπει να περιμένουν για τον έλεγχο εγγράφων μέχρι τη Δευτέρα, επειδή οι επιθεωρητές δεν εργάζονται μετά τις 3.30 μ.μ. ή κατά το Σαββατοκύριακο. Η ομάδα επιθεώρησης ενημερώθηκε από τους επιθεωρητές, ότι το 2012 οι εργάσιμες ώρες είχαν προσωρινά μειωθεί ύστερα από απόφαση του σωματείου 3. Οι επιθεωρητές ελέγχουν τα έγγραφα και επιλέγουν φορτία για περαιτέρω ελέγχους, συμπεριλαμβανομένης της δειγματοληψίας. Προς το παρόν χρησιμοποιούν έναν τυχαίο πίνακα για την επιλογή αυτή. Συμπληρώνουν το τετραγωνίδιο II.4. του μέρους ΙΙ του ΚΕΕ. Η ομάδα επιθεώρησης σημείωσε ότι στα μέρη Ι και ΙΙ του ΚΕΕ η επωνυμία και τα στοιχεία της ΑΑ έλειπαν από τα τετραγωνίδια I.20. και II.5. Στη συνέχεια τα φορτηγά κατευθύνονται στο ΚΣΕ Θεσσαλονίκης, που λαμβάνει με φαξ τη διεθνή φορτωτική εμπορευμάτων (Δελτίο) και το ΚΕΕ μέρη Ι και ΙΙ από το ΚΣΕ των Κήπων Έβρου. Οι επιθεωρητές αντιμετώπισαν δυσκολίες όσον αφορά την ερμηνεία του ορισμού του φορτίου, ιδίως στην περίπτωση φορτηγών που περιέχουν διαφορετικές παρτίδες πιπεριές από την Τουρκία. Μετά τη συνάντηση που διοργανώθηκε κεντρικά από τη ΔΜΤΠΕΠΦΠ τον Νοέμβριο του 2011, αποφασίστηκε ότι, σε περίπτωση που ένα όχημα περιλαμβάνει πολλές παρτίδες πιπεριές που, με βάση τα εμπορικά έγγραφα, δεν είναι δυνατόν να διαχωρίζονται ως διαφορετικές ποικιλίες/φορτία όλες οι παρτίδες αποτελούν από κοινού ένα φορτίο και πρέπει να υποβάλλεται ένα ΚΕΕ. Στην περίπτωση αυτή το ΚΣΕ Κήπων Έβρου θεωρεί ότι το σύνολο του φορτίου πρέπει να υποβληθεί σε δειγματοληπτικό έλεγχο στο ΚΣΕ Θεσσαλονίκης, και αναθέτει την εργασία αυτή στο εν λόγω ΚΣΕ. Ωστόσο, η ομάδα επιθεώρησης διαπίστωσε ότι στο ΚΣΕ Θεσσαλονίκης οι επιθεωρητές προτιμούν να υποβάλουν σε δειγματοληπτικό έλεγχο μία παρτίδα και όχι ολόκληρο το φορτίο, ιδίως εάν κατά τη διάρκεια των ελέγχων ταυτότητας διαπιστώσουν ότι υπάρχουν διαφορετικές ποικιλίες πιπεριάς. Σε ανάλογες περιπτώσεις περιμένουν ακριβέστερες οδηγίες από το ΚΣΕ Κήπων Έβρου. Παρόμοιες ελλείψεις σχετικά με την εφαρμογή του ορισμού του φορτίου διαπιστώθηκαν και στο ΚΣΕ Πειραιώς. Η ομάδα επιθεώρησης εξέτασε μια περίπτωση κατά την οποία τρία διαφορετικά φορτία (θρυμματισμένο τσίλι, τσίλι σε σκόνη, γλυκιά πάπρικα) αποτέλεσαν αντικείμενο ξεχωριστών ΚΕΕ και μπορούσαν να διαχωριστούν από τα φυτοϋγειονομικά έγγραφα και το τιμολόγιο. Παραδόθηκαν με το ίδιο φορτηγό, την ίδια ημέρα, και για όλα τα φορτία υποβλήθηκαν τα ίδια εμπορικά έγγραφα. Ο επιθεωρητής τα εξέλαβε ως ένα φορτίο ισοδύναμο προς μια παράδοση, και αποφάσισε να υποβάλει όλα αυτά τα προϊόντα σε δειγματοληπτικό έλεγχο. Μετά την ολοκλήρωση των ελέγχων εκδόθηκαν τρία διαφορετικά ΚΕΕ με τον ίδιο αριθμό. Η ομάδα επιθεώρησης ενημερώθηκε ότι τώρα δίνονται διαφορετικοί αριθμοί ΚΕΕ, αλλά ο επιθεωρητής εξακολουθεί να θεωρεί και τις τρεις περιπτώσεις ως ένα φορτίο (βλέπε επίσης σημείο , ). Παρά τις περιγραφόμενες ελλείψεις, ο έλεγχος εγγράφων και ο έλεγχος ταυτότητας που εξετάστηκαν, διενεργήθηκαν με τον κατάλληλο τρόπο από τους επιθεωρητές. Ωστόσο, η ομάδα επιθεώρησης διαπίστωσε ότι σε ορισμένες περιπτώσεις τα ΚΕΕ δεν ήταν πλήρη, ιδίως το μέρος Ι (δεν υπήρχε ημερομηνία υποβολής και ορισμένες πληροφορίες έλειπαν). Μετέπειτα μεταφορά 3 Στην απάντησή τους στο σχέδιο έκθεσης οι αρμόδιες αρχές παρατήρησαν ότι, στο μεταξύ η κατάσταση έχει αποκατασταθεί και οι έλεγχοι εκτελούνται ομαλά, ως συνέπεια της δημοσίευσης της ΚΥΑ αριθ. 2/24078/0022/ (ΦΕΚ 990/B ). Η προαναφερόμενη ΚΥΑ καθορίζει τις λεπτομέρειες για την απόδοση των δαπανών των επιθεωρητών που εκτελούν τους σχετικούς επισήμους ελέγχους και κρίθηκε ικανοποιητική από το σωματείο. 12

18 Επιτρέπεται η μετέπειτα μεταφορά για φορτία καταγωγής Τουρκίας, με προορισμό άλλα κράτη μέλη (π.χ. τις Κάτω Χώρες, την Ουγγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία) που φθάνουν μέσω ΚΣΕ στους Κήπους Έβρου με κατεύθυνση το ΚΣΕ Θεσσαλονίκης. Στις περιπτώσεις αυτές, μόλις ολοκληρωθούν οι έλεγχοι ταυτότητας και οι φυσικοί έλεγχοι στο ΚΣΕ Θεσσαλονίκης, το φορτηγό αποχωρεί από το ΚΣΕ και συνεχίζει τη διαδρομή του. Καμία περαιτέρω πληροφορία δεν συνοδεύει το ΚΕΕ που να υποδηλώνει ότι εκκρεμούν τα αποτελέσματα των αναλύσεων. Ούτε το ΚΣΕ Θεσσαλονίκης, το οποίο επιτρέπει τη μετέπειτα μεταφορά, ούτε η ΚΑΑ ενημερώνει την αρμόδια αρχή του κράτους μέλους του τελικού προορισμού. Αυτό δεν γίνεται ούτε στην περίπτωση μη συμμόρφωσης των φορτίων που εξέρχονται από την Ελλάδα. Οι επιθεωρητές του ΤΠΦ που είναι αρμόδιοι για τους εν λόγω ελέγχους δεν γνώριζαν την ύπαρξη του καταλόγου σημείων επαφής για τους σκοπούς της μετέπειτα μεταφοράς, σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009. Ο αντίστοιχος κατάλογος σημείων επαφής για τους σκοπούς της μετέπειτα μεταφοράς διατίθεται στις ΚΑΑ. Όταν επιτρέπεται η μετέπειτα μεταφορά, χορηγείται στον οδηγό αντίγραφο του πρωτότυπου ΚΕΕ Το πρωτότυπο φυλάσσεται στο ΚΣΕ Θεσσαλονίκης. Όταν διατίθενται τα αποτελέσματα της ανάλυσης, ο εκπρόσωπος του εισαγωγέα λαμβάνει το τελικό πρωτότυπο του ΚΕΕ και την έκθεση της ανάλυσης. Η ομάδα επιθεώρησης εντόπισε κάποιες περιπτώσεις όπου το μέρος ΙΙ του ΚΕΕ υπεγράφη και οριστικοποιήθηκε από τους επιθεωρητές πριν από την έκδοση της έκθεσης της ανάλυσης. Το ΚΣΕ εξήγησε ότι τα αποτελέσματα είχαν κοινοποιηθεί προφορικά στους επιθεωρητές πριν από την έκδοση της έκθεσης του εργαστηρίου, χωρίς όμως να υπάρχουν σχετικά αποδεικτικά στοιχεία. Σε μία περίπτωση το ΚΕΕ υπεγράφη την ίδια ημέρα με τη δειγματοληψία, και ο επιθεωρητής εξήγησε ότι είχε παρερμηνεύσει τη νομοθεσία. Θέση σε κυκλοφορία Οι τελωνειακές αρχές μετά τους ελέγχους των ΑΑ θέτουν σε κυκλοφορία τα τρόφιμα. Οι τελωνειακές αρχές απαιτούν επιβεβαίωση των εν λόγω ελέγχων από τις αρμόδιες αρχές, συμπεριλαμβανομένου του ΚΕΕ και της σφραγίδας της ΑA στο πίσω μέρος της τελωνειακής διασάφησης. Οι πληροφορίες σχετικά με τα απαιτούμενα έγγραφα περιλαμβάνονται στη βάση δεδομένων που χρησιμοποιούν οι τελωνειακές αρχές, που βασίζεται στο ολοκληρωμένο δασμολόγιο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (TARIC). Οι τελωνειακοί υπάλληλοι έχουν διαθέσιμες οδηγίες με λεπτομερείς οδηγίες για τα ΤΜΖΠ. Η ομάδα επιθεώρησης επαλήθευσε ορισμένες καταχωρίσεις στη βάση δεδομένων που αφορούσαν τους κωδικούς TARIC για προϊόντα που διέπονται από τους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 669/2009 και 1152/2009 και τις έκρινε ικανοποιητικές. Στους εισαγωγείς στους οποίους πραγματοποιήθηκαν επισκέψεις διαπιστώθηκε ότι τα τρόφιμα που διέπονται από τη νομοθεσία της ΕΕ τίθενται σε κυκλοφορία πάντα μετά την έκδοση των ΚΕΕ. Συμπεράσματα Υπάρχουν ρυθμίσεις για την οργάνωση των ελέγχων προϊόντων που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 669/2009, συμπεριλαμβανομένης της μεταφοράς των φορτίων στο ΣΕ/ΚΣΕ. O ορισμός φορτίου που αναφέρεται στο άρθρο 3 στοιχείο γ) του κανονισμού 669/2009, και στο σημείο 20 του επεξηγηματικού εγγράφου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής «Έγγραφο ερωτήσεων και απαντήσεων σχετικά με τις διατάξεις του κανονισμού της Επιτροπής (ΕΚ) αριθ. 669/2009» δεν τηρήθηκε πιστά από τις ΑΑ. Τα ΚΕΕ δεν συμπληρώνονται πάντα όπως περιγράφεται στις επεξηγηματικές σημειώσεις που προβλέπονται στο παράρτημα 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/

19 Αν η ΑΑ επιτρέψει τη μετέπειτα μεταφορά στα άλλα κράτη μέλη και η ΑΑ του ΚΣΕ δεν ενημερώσει την ΑΑ του τόπου προορισμού και δεν υπάρχουν ρυθμίσεις που να διασφαλίζουν ότι το φορτίο εξακολουθεί να τελεί υπό τον αδιάλειπτο έλεγχο των ΑΑ τότε δεν υπάρχει συμμόρφωση με τις διατάξεις του άρθρου 8 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009. Τα φορτία τίθενται σε κυκλοφορία από τα τελωνεία μετά την ολοκλήρωση των ελέγχων από τις ΑΑ. Νομικές απαιτήσεις Έλεγχοι των εισαγωγών τροφίμων μη ζωικής προέλευσης που υπόκεινται στα μέτρα έκτακτης ανάγκης, και απόφαση 2008/47/ΕΚ Το άρθρο 7 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1152/2009 και το άρθρο 4 του κανονισμού (ΕΚ) 1151/2009 καθορίζουν τους επίσημους ελέγχους που πρέπει να διενεργούνται από την αρμόδια αρχή στα προϊόντα που διέπονται από τους εν λόγω κανονισμούς πριν από τη θέση των προϊόντων σε ελεύθερη κυκλοφορία. Το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 258/2010 καθορίζει τους ελέγχους που πρέπει να διενεργεί η ΑΑ στα προϊόντα που διέπονται από τον παρόντα κανονισμό και τα οποία προορίζεται να κυκλοφορήσουν για πρώτη φορά στην αγορά. Το άρθρο 4 της απόφασης 2008/47/ΕΚ περιγράφει τους επίσημους ελέγχους που πρέπει να διενεργούνται στα προϊόντα που υπόκεινται στην εν λόγω απόφαση. Διαπιστώσεις Οι έλεγχοι των εγγράφων των προϊόντων που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1152/2009 περιλαμβάνουν το ΚΕΕ, υγειονομικό πιστοποιητικό, αποτελέσματα αναλύσεων, καθώς και άλλα διαθέσιμα έγγραφα (τιμολόγιο, πιστοποιητικό φυτοϋγειονομικού ελέγχου). Στα ΚΣΕισαγ. που επισκέφθηκε η ομάδα επιθεώρησης οι επιθεωρητές είχαν πρόσβαση σε επικαιροποιημένους καταλόγους δειγμάτων υπογραφών των υπαλλήλων πιστοποίησης της Τουρκίας. Στο ΠΣΕ των Κήπων Έβρου, που είναι το βασικό σημείο άφιξης των τουρκικών προϊόντων, τα ΚΕΕ γίνονται εν γένει αποδεκτά χωρίς να συνοδεύονται από τα στοιχεία του ΚΣΕ για το οποίο προορίζονται τα φορτία (τα τετραγωνίδια I.20. και ΙΙ.5. είναι κενά, ή αναφέρεται μόνο το όνομα της χώρας). Οι επιθεωρητές δεν χρησιμοποιούν το «Έγγραφο προσανατολισμού της DG SANCO για τις ΑΑ όσον αφορά τον έλεγχο της συμμόρφωσης με την κοινοτική νομοθεσία για τις αφλατοξίνες» κατά την εκτέλεση των ελέγχων εγγράφων. Πολλές φορές ο εισαγωγέας δεν συμπληρώνει όλα τα πεδία στο μέρος Ι του ΚΕΕ ούτε τα χρονολογεί. Οι έλεγχοι ταυτότητας και οι φυσικοί έλεγχοι πραγματοποιούνται κατά τρόπο παρεμφερή με αυτόν του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009. Όσον αφορά την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1151/2009, οι έλεγχοι εγγράφων, ταυτότητας και οι φυσικοί έλεγχοι ηλιέλαιου από την Ουκρανία διενεργήθηκαν από τις ΑΑ του ΥΑΑΤ και του ΓΧΚ, σύμφωνα με τις οδηγίες που θεσπίστηκαν και διαδόθηκαν και από τις δύο ΚΑΑ. Επιπλέον το ΓΧΚ διενεργεί τη χημική εργαστηριακή ανάλυση για ορυκτέλαια. Λαμβάνονται δείγματα από το ΓΧΚ σε περιπτώσεις που κρίνεται αναγκαίο. Η ομάδα επιθεώρησης εξέτασε δύο περιπτώσεις κατά τις οποίες το ΓΧΚ είχε διενεργήσει ελέγχους εγγράφων, ταυτότητας καθώς και τους φυσικούς ελέγχους του ηλιέλαιου από την Ουκρανία. Η εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 258/2010 έχει οργανωθεί κατά τον ίδιο τρόπο με τον 14

20 κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1152/2009. Για τον έλεγχο φορτίων που διέπονται από τον παρόντα κανονισμό έχουν οριστεί τρία ΣΕ (λιμένες Πειραιά, Ελευσίνας και Θεσσαλονίκης). Η ομάδα επιθεώρησης ενημερώθηκε από το ΥΠΑΑΤ ότι το 2011 δεν είχαν εισαχθεί φορτία που διέπονται από τον εν λόγω κανονισμό. Το ΥΠΑΑΤ ενημέρωσε επίσης την ομάδα επιθεώρησης, ότι οι οδηγίες που διανέμονται στις ΑΑ, συμμορφώνονται με όλες τις απαιτήσεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 258/2010. Σχετικά με τη θέση σε κυκλοφορία των εμπορευμάτων που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 258/2010, η ομάδα επιθεώρησης διαπίστωσε ότι οι πληροφορίες για το κόμμι γκουάρ από την Ινδία δεν είχαν περιληφθεί στην εσωτερική βάση δεδομένων για τους κωδικούς Taric, αλλά υπήρχαν σχετικές οδηγίες (βλ. τμήμα ). Το ΥΑΑΤ είναι αρμόδιο για τους ελέγχους εγγράφων, ταυτότητας και τους φυσικούς ελέγχους των προϊόντων που υπόκεινται στην απόφαση 2008/47/ΕΚ της Επιτροπής και υπάρχουν γραπτές οδηγίες. Η ΚΑΑ δήλωσε ότι το 2011 δεν πραγματοποιήθηκαν εισαγωγές στην Ελλάδα φορτίων αραχίδων από τις Ηνωμένες Πολιτείες, που να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της εν λόγω απόφασης της Επιτροπής και συνεπώς εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της εν λόγω απόφασης. Για τους ελέγχους των προϊόντων που περιγράφονται ανωτέρω το ΥΠΑΑΤ εξέδωσε ειδική οδηγία για τις τοπικές ΑΑ, τις τελωνειακές αρχές και το ΓΧΚ. Συμπεράσματα Στην περίπτωση των προϊόντων που διέπονται από τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1152/2009, το ΚΕΕ δεν συμπληρώνεται πάντα όπως περιγράφεται στις επεξηγηματικές σημειώσεις που προβλέπονται στο παράρτημα ΙΙ, ιδίως όσον αφορά την ενημέρωση για το ΚΣΕ στο οποίο θα διαβιβαστούν τα φορτία. Οι έλεγχοι των προϊόντων που υπόκεινται σε άλλα μέτρα έκτακτης ανάγκης πραγματοποιούνται σύμφωνα με τη νομοθεσία της ΕΕ Συχνότητα δειγματοληψίας Νομικές απαιτήσεις Σύμφωνα με το άρθρο 8 παράγραφος 1 στοιχείο β) του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 669/2009 η αρμόδια αρχή του ΚΣΕ πραγματοποιεί, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, τους ελέγχους ταυτότητας καθώς και φυσικούς ελέγχους, συμπεριλαμβανομένων των εργαστηριακών αναλύσεων, με τη συχνότητα που καθορίζεται στο παράρτημα Ι, και με τέτοιο τρόπο ώστε να μην είναι δυνατόν ο ΥΕΤ ή οι εκπρόσωποί του, να προβλέψουν κατά πόσον ένα συγκεκριμένο φορτίο πρόκειται να υποβληθεί σε παρόμοιους ελέγχους. Το άρθρο 7 παράγραφος 5 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1152/2009, το άρθρο 5 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 258/2010 και το άρθρο 4 παράγραφος 1 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 1151/2009 θεσπίζουν τη συχνότητα δειγματοληψίας για τα προϊόντα που υπόκεινται στους εν λόγω κανονισμούς. Διαπιστώσεις Η συχνότητα δειγματοληψίας ήταν ικανοποιητική το 2011 για τα προϊόντα που υπόκεινται στους κανονισμούς (ΕΚ) αριθ. 1152/2009 και 669/2009, και συχνά ήταν ελαφρώς υψηλότερη από την απαιτούμενη. Αυτό οφείλεται σε προβλήματα με την επιλογή του φορτίου που συνδέονται με τη διαφορετική ερμηνεία του ορισμού του φορτίου. Τα θέματα αυτά συζητήθηκαν κατά την πρόσφατη 15