Σχολικό έτος Ερευνητική εργασία του τμήματος Α1. Βόνιτσα. Δρυμός. Μοναστηράκι. Παλιάμπελα. Θύρρειο. Υπεύθυνος Καθηγητής: Γατσούλης Νικόλαος

Transcript

1 Σχολικό έτος Ερευνητική εργασία του τμήματος Α1 Βόνιτσα Δρυμός Μοναστηράκι Θύρρειο Υπεύθυνος Καθηγητής: Γατσούλης Νικόλαος Παλιάμπελα 1

2 Πεξηερόκελα : ΒΟΝΗΣΑ Δηζαγσγή Μνλαζηήξηα Έζηκα Δθδειψζεηο Αμηνζέαηα Θάιαζζεο Μαξίλα Σνπηθά θαγεηά θαη πξντφληα ΓΡΤΜΟ Γνωρίζονταο ηνλ ηφπν καο Ο Νένο Γξπκφο: Σν θέληξν, νη θάηνηθνη, ε παξαιία. Σν κνλαζηήξη ηνπ Αγίνπ Γεκεηξίνπ θαη ε λέα εθθιεζία. Αξραηνινγηθέο αλαζθαθέο ζην Γξπκφ. ΘΤΡΡΔΗΟ Ιζηνξία Σα ηείρε Μλεκεία/Αμηνζέαηα Σν κνλαζηήξη ηνπ Αγίνπ Βαζηιείνπ Σν εθθιεζάθη ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ Σν εζσηεξηθφ ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ Ο λαφο θνηκήζεσο ηεο Θενηφθνπ Οη πεγέο Σζάγθαξε ΜΟΝΑΣΖΡΑΚΗ Πνπ βξίζθεηε ην Μνλαζηεξάθη Δθθιεζίεο ηνπ ρσξηνχ Θξεζθεπηηθέο ενξηέο Δθδειψζεηο Ο θαηαξξάθηεο Φσηνγξαθίεο ηνπ ρσξηνχ Οη καζεηέο πνπ εξγάζηεθαλ 2

3 ΠΑΛΗΑΜΠΔΛΑ χληνκν νδνηπνξηθφ Ο αξραηνινγηθφο ρψξνο ζηε Ρνχγα Αγία Παξαζθεπή Αγία Κπξηαθή Άγηνη Θεφδσξνη Ιηαιηθέο νρπξψζεηο ζηε ηνπνζεζία θεπαξληά Άγηνο Νηθφιανο 'Αγηνο Γεψξγηνο Παξαιίεο ζηνλ Ακβξαθηθφ ΔΠΗΛΟΓΟ 66 πκπεξάζκαηα/ Απηνθξηηηθή Πεγέο Πιεξνθνξηώλ

4 Βόληηζα η πιο όμορυη Κωμόπολη!!! 4

5 Οκάδα 1 ε : Βόληηζα Βέιιηνπ Αγγειηθή Βέηηα Διέλε Καιπνδήκνο Γεώξγηνο Καηζαξά Αζελά Κνξώδε Όιγα 5

6 Δηζαγσγή: Η Βφληηζα είλαη θσκφπνιε ηεο Αηησιναθαξλαλίαο κε επίζεκν πιεζπζκφ θαηνίθσλ ζχκθσλα κε ηελ απνγξαθή ηνπ Δίλαη έδξα ηνπ Γήκνπ Αθηίνπ Βφληηζαο, ελψ ήηαλ πξψελ έδξα ηνπδήκνπ Αλαθηνξίνπ, κε πιεζπζκφ θαηνίθσλ. Η Βφληηζα είλαη παξαιηαθή πφιε ρηηζκέλε ζηε λφηηα πιεπξά ηνπ Ακβξαθηθνχ θφιπνπ. Η ζχγρξνλε πφιε είλαη ρηηζκέλε πνιχ θνληά ζην αξραίν Αλαθηφξην, γη απηφ άιισζηε θαη ν δήκνο έδξα ηνπ νπνίνπ είλαη ε Βφληηζα νλνκάδεηαη Γήκνο Αλαθηνξίνπ. Σν αξραίν Αλαθηφξην ήηαλ ζεκαληηθή πφιε ηεο Αθαξλαλίαο θαη ηδξχζεθε απφ ηνπο Κνξίλζηνπο ην 630 π.ρ. πσο θαη νη πεξηζζφηεξεο πφιεηο ηεο Αθαξλαλίαο παξήθκαζε φηαλ νη Ρσκαίνη ίδξπζαλ ηε Νηθφπνιε ζηελ απέλαληη πιεπξά ηνπ Ακβξαθηθνχ θαη αλάγθαζαλ ηνπο θαηνίθνπο ηεο πεξηνρήο λα κεηαθεξζνχλ εθεί. Με ηνλ θαηξφ, ζηα Βπδαληηλά ρξφληα ε πφιε άθκαζε μαλά, κε ην φλνκα Βφληηζα απηή ηε θνξά θαη ζην αθξηβέο ζεκείν φπνπ βξίζθεηαη ζήκεξα. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο Σνπξθνθξαηίαο ε πφιε πέξαζε γηα έλα κεγάιν δηάζηεκα ππφ ηνλ έιεγρν ησλ Βελεηψλ, θαη ζπγθεθξηκέλα απφ ην 1684 έσο ην Σν 1832 απνηέιεζε ηκήκα ηνπ λένπ Διιεληθνχ θξάηνπο. 6

7 Μνλαζηήξηα: Η εθθιεζία ηνπ Αγίνπ ππξίδσλνο(κεηξφπνιε) ζην θέληξν ηεο Βφληηζαο. Η εθθιεζία ηεο Παλαγίαο ζηε ζέζε "Υψξα", θνληά ζην ιηκάλη. Η κνλή ηεο Αγίαο Παξαζθεπήο Η εθθιήζηα ηεο Αγίαο νθίαο ζην θάζηξν. Η κνλή ηεο Παλαγνχιαο. Η εθθιεζία ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ. Ζ εθθιεζία ηνπ Αγίνπ ππξίδσλνο... Δίλαη ν θεληξηθφο λαφο ηεο πφιεο κε ην πεξίθεκν ηέκπιν ηνπ έξγν Ηπεηξσηηθήο ηέρλεο. Κηίζηεθε πεξίπνπ ζηα κηζά ηνπ 18 νπ αη., ελσ κεηα ηηο θαηαζηξνθέο ησλ εθθιεζηψλ θαη κνλαζηεξηψλ ηεο Αθαξλαλίαο απν ηνπο Σνχξθνπο ην 1829, νη θάηνηθνη δεηνχλ απν ηνλ Καπνδίζηξηα λα δηεπζεηεζεί ε εθθιεζία ηνπ πξνζηάηε ηνπο. 7

8 Σν εθθιεζάθη ηεο Κνηκήζεσο ηεο Θενηόθνπ! ην δξφκν πνπ νδεγεί απ' ηε πφιε ηεο Βφληηζαο ζην Βελεηζηάληθν Κάζηξν βξίζθεηαη ν Ι.Ν. αθηεξσκέλνο ζηε θνίκεζε ηεο Θενηφθνπ. Δρεη ζρήκα ειεχζεξνπ ζηαπξνχ, ζηεγάδεηαη κε θακάξεο θαη ζην ζεκείν ζπλάληεζεο ησλ θεξαηψλ πςψλεηαη επξχο θπιηλδξηθφο ηξνχιινο κε ςειφ ηχκπαλν. ηε βφξεηα πιεπξά ηνπνζεηήζεθε δίινβν θακπαλαξηφ κε αεησκαηηθή απφιεμε. O λαφο είλαη ρηηζκέλνο κε ειαθξά επεμεξγαζκέλεο αζβεζηφπεηξεο θαη θνλίακα. ηνπο νξηδφληηνπο αξκνχο ηνπ ηπκπάλνπ ηνπ ηξνχιινπ ηνπνζεηνχληαη απιέο ζηξψζεηο πιίλζσλ θαη νδνληνηή γσλία πεξηηξέρεη ην γείζν. ηελ πξφζνςε, πάλσ απ' ην ππέξζπξν ηπθιφ αςίδσκα αλνίγεηαη δίινβν ηνμσηφ παξάζπξν κε δηαρσξηζηηθφ θηνλίζθν θαη επίζεκα. Πξνο ηελ αλαηνιηθή πιεπξά ηνπ λανχ δεκηνπξγείηαη πεξηηεηρηζκέλνο πεξίβνινο. ηνλ ηξνχιιν κφιηο δηαθξίλεηαη ν Παληνθξάησξαο κε ηηο 8

9 νπξάληεο δπλάκεηο γχξσ ηνπ θαη ηνπο νιφζσκνπο πξνθήηεο πνπ θξαηνχλ εηιεηάξηα. ηα ζθαηξηθά ηξίγσλα δσγξαθίδνληαη νη επαγγειηζηέο κε ηα ζχκβνιά ηνπο, ν Μαηζαίνο κε ηνλ άγγειν, ν Μάξθνο κε ην ιηνληάξη, ν Λνπθάο κε ην κφζρν θαη ν Ισάλλεο κε ηνλ αεηφ. Κάζνληαη ζηα γξαθεία ηνπο ζε δηάθνξεο ζηάζεηο θαη γξάθνπλ. Πίζσ ηνπο πςψλνληαη θηίξηα. Γελ ππάξρεη ακθηβνιία φηη ρξεζηκνπνηήζεθαλ σο πξφηππα κηθξνγξαθίεο ρεηξνγξάθσλ. Ο λαφο ήηαλ θαηάγξαθνο. Με ηνλ θαηξφ φκσο, ίζσο θαη κε ηηο δηάθνξεο επηζθεπέο, ηα πεξηζζφηεξα ηκήκαηα ησλ ηνηρνγξαθηψλ θαηέπεζαλ καδί κε ηα επηρξίζκαηα. ήκεξα ζην ηεξφ ζψδεηαη ν πξσηνκάξηπξαο ηέθαλνο. ηελ θφγρε ηεο Πξφζεζεο ζψδεηαη "ζρέδην" ηνπ Υξηζηνχ ζηελ Αθξα Σαπείλσζε πνπ δείρλεη πσο ν Αγηνγξάθνο ζρεδίαζε ην ζέκα αιιά δελ ην ηειείσζε απφ άγλσζηε αηηία. Ο αγηνγξάθνο είλαη δφθηκνο θαη πέξα απφ ηε ζρεδηαζηηθή άλεζε θαη ηε ςηινδνπιεκέλε πηπρνινγία 9

10 ρξεζηκνπνηεί ζεξκά ρξψκαηα. Οη αγηνγξαθίεο πξέπεη λα ηνπνζεηεζνχλ ζην πξψην ηέηαξην ηνπ 18νπ αηψλα. Ζ εθθιεζία ηεο Αγίαο Παξαζθεπήο... Η Μνλή βξίζθνηαλ ζηελ Υεξζφλεζν Μπξηάξη θαη ήηαλ κεηφρη ηεο Μνλήο ηεο Κνξσλεζίαο ή Κνξαθνλεζίαο ε νπνία ήηαλ αθηεξσκέλε ζην Γελέζην ηεο Θενηφθνπ. Η κνλή δηέζεηε κεγάιε πεξηνπζία ηελ πεξηζζφηεξε δελ θέξεηαηλα ηελ θαηέηρε απν ηελ άισζε ηεο Κσζηαληηλνχπνιεο. Δπί Βελεηνθξαηίαο έηπρε εηδηθψλ πξνλνκίσλ. Δίλαη γλσζηφ πσο ν Αιή Παζάο εμέδσζε δηαηαγέο γηα ηελ πξνζηαζία θαη ην απαξαβίαζην ησλ θηεκάησλ ηεο. ηηο 14 Μαξηίνπ ζηελ Βφληηζα γηνξηάδνπλ ην ζαχκα ηεο Αγίαο Παξαζθεπήο πνπ έγηλε πνιιά ρξφληα πξηλ εκθαληδφκελε ζε έλα Παηδάθη, δείρλνληαο ηνπ ηελ ηνπνζεζία πνπ ήζειε λα ηελ πξνζθπλνχλ. Οινη νη Βνληηζάλνη πεγαίλνπλ λα πξνζεπρεζνχλ θαη λα αλάςνπλ έλα θεξάθη γηα ηελ ράξε ηεο. Μάιηζηα απηή ε κέξα απνηειεί εκέξα λεζηείαο γηα ηνπο Βνληηζάλνπο γηα λα δείμνπλ έλα κηθξφ δείγκα ηεο πίζηεο ηνπο. Η Ρήλα Καηζάλνπ ην 1999 αθεγήζεθε ην ζαχκα ηεο Αγίαο Παξαζθεπήο πνπ έρεη σο εμήο : ηα πνιχ παιηά ρξφληα, φηαλ ε Βφληηζα είρε αξρίζεη λα εμαπιψλεηαη θαη είραλ πεξάζεη ρξφληα πνπ εηαλ ειεχζεξε απν ηα δεζκά ησλ θαηαθηεηψλ, ην εθθιεζάθη απηφ απνηεινχζε έλα απιφ εθθιεζάθη πνπ είρε θαηαιήμεη λα κελ έρεη θαλέλα ζεβαζκφ απν ηνπο Βνληηζάλνπο. πγθεθξηκέλα, νη αγξφηεο άθελαλ ηα άινγα ηνπο εθεί θαη ιέξσλαλ ηελ εθθιεζία. Δθεη θαζεκεξηλά ζηηο αθηέο απηεο ηεο Υεξζνλήζνπ πνπ πεξηείερε ηελ εθθιεζία θαη ηα ρσξάθηα ησλ αγξνηψλ, νη ςαξάδεο άθελαλ ηα 10

11 θαίθηα θαη ηηο βάξθεο ηνπο. Αλάκεζα ζε απηνπο ππήξρε θαη έλα κηθξφ παηδί,γπξσ ζηα ρξνλψλ, πνπ ςάξεβαη κε ηνλ παηέξα ηνπ. Κάπνηα κέξα, ελσ θνηκφηαλ ην παηδί κέζα ζηελ βάξθα, μαθληθά θάηη ηνλ μχπλεζε θαη εκθαλίζηεθε κπξνζηά ηνπ ζηελ πιψξε ηεο βάξθαο ε Αγία Παξαζθεπή καπξνληπκέλε ζε φξακα θαη ηνπ είπε λα πεη ζηνπο Βνληηζάλνπο λα θαζαξίζνπλ θαη λα ζέβνληαη ηελ εθθιεζία. Σν παηδί κεηέθεξε ην φξακα ηνπ ζηνλ θφζκν αιια θαλέλαο δελ ηνλ πίζηεςε. Απην είρε σο απνηέιεζκα ην παηδί λα κνπγθαζεί απν ηελ Αγία Παξαζθεχε γηα λα ην πηζηέςεη ν θφζκνο. ηελ ζπλέρεηα ην παηδί ην έθιεηζαλ ζηελ θπιαθή γηαηη πίζηεπαλ νηη ηνπο θάλεη θφιπα θαη ηνπο ιέεη ςέκαηα. θνπφο ηνπο ήηαλ λα θνβεζεί θαη λα ζνβαξεπηεί. Καζσο ην παηδί εηαλ ζηελ θπιαθή ε Αγία Παξαζθεπή έζπαζε ηελ θιεηδαξηά θαη ην παηδί ειεπζεξσζήθε. Παιη ην παηδί δελ ην πίζηεςε φκσο θαλέλαο. Απν ηελ πνιχ επηκνλή ηνπ παηδηνχ πνπ πιένλ δελ ήηαλ κνπγθφ θαη ηνπο παξφηξπλε ζπλέρεηα λα κελ πέξλνπλ αςήθηζηα ην γεγφλνο,νη άλζξσπνη ζπκκάδεςαλ θαη αλαθαίλεζαλ ηελ εθθιεζία. Απν εθεη θαη πέξα θαζε ρξφλν γηφξηαδαλ ηελ ίδηα εκεξνκελία ην ζαχκα ηεο Αγίαο Παξαζθεπήο θαη θάζε ρξφλν ζπλλέξεαλ πνιινί πηζηνί απν γχξσ πεξηνρέο. Αθφκα θαη ζήκεξα θάζε ρξφλν γηνξηάδνπκε ην ζάπκα. 11

12 12

13 13

14 Ζ εθθιεζία ηεο Aγίαο νθίαο! ηε δπηηθή πιεπξά ηνπ θάζηξνπ ιίγν ρακειφηεξα απ' ηα θηίζκαηα ηεο αθξφπνιεο, ππάξρεη έλα θηίξην ζρεδφλ θπθιηθνχ ζρήκαηνο πνπ ζήκεξα είλαη εθθιεζία αθηεξσκέλε ζηελ Αγία νθία. Παξαηεξφληαο ην εζσηεξηθφ ηνπ Ι.Ν. δηαπηζηψλνπκε πσο ζηελ αξρηθή ηνπ κνξθή ν Ναφο πξέπεη λα είρε ζρήκα ειεχζεξνπ ζηαπξνχ ζηεξηδφκελνπ κε θακάξεο. ηε βφξεηα πιεπξά δηαθξίλνπκε δίινβν παξάζπξν, ραξαθηεξηζηηθφ ηεο λανδνκίαο ηελ επνρή ηνπ δεζπνηάηνπ ηεο επείξνπ. Δίλαη πηζαλφ κεηαγελέζηεξεο πξνζζήθεο λα έδσζαλ ζην Ναφ ην ζεκεξηλφ ηνπ ζρήκα. Σν 14

15 εζσηεξηθφ ηνπ λανχ είλαη θαιπκέλν πξφζθαηα κε αζβέζηε θαη πιαζηηθφ ρξψκα. ε κεξηθά ζεκεία έρνπλ ηνπνζεηεζεί πξφζθαηα δηαθνζκεηηθά ζηνηρεία κε επηηξέπνληάο καο έηζη θάπνηα εθηίκεζε γηα ηελ αξρηθή ηνπ κνξθή. Μφλν ζην ηεξφ ζψδεηαη, ζε φρη θαιή θαηάζηαζε, απεηθφλεζε ηεο Θενηφθνπ. Απφ απηφ κπνξνχκε λα ππνζέζνπκε πσο ίζσο ήηαλ αγηνγξαθεκέλνο παξφκνηα κε ηνπο δχν άιινπο λανχο ηεο Βφληηζαο (Κνίκεζε ηεο Θενηφθνπ ζην θάζηξν θαη ζηνλ Ακαδεξφ). Ο ρψξνο γχξσ απφ ηελ Αγία νθία είλαη θαιαίζζεηα δηακνξθσκέλνο ζε ρψξν αλαςπρήο απ' φπνπ κπνξεί ν επηζθέπηεο λα ζαπκάζεη ην Μπξηάξη θαη ην ππέξνρν ειηνβαζίιεκα ζηνλ Ακβξαθηθφ. Ζ εθθιεζία ηεο Παλαγνύιαο: Έρεη ην ίδην αξρηηεθηνληθφ ζρήκα κε ηελ Παλαγία ηνπ θάζηξνπ. Υηίζηεθε θαη ην 17ν αηψλα. Βξίζθεηαη πέληε ρηιηφκεηξα αλαηνιηθά ηεο Βφληηζαο, ζηελ πιαγία ηνπ πςψκαηνο ηνπ Ακαδαξνχ θαη ήηαλ θηηζκέλε κε επηκέιεηα απν πειεθεηνχο αζβεζηφιεζνπο. Έρεη θαηάγξαθν εζσηεξηθφ πνπ δσγξαθίζηεθε ην 1926 απν ηνπο δσγξάθνπο Αιέμην ακαξά απν ηνλ Αεηφ Ξεξνκέξνπ θαη απν ηνλ ηέξγην Αλαγλψζηνπ απν ηα Άγξαθα φηαλ κεηξνπνιίηεο Ναππάθηνπ ήηαλ ν Ισαλλίθνο ( ). Σν εηθνλνγξαθηθφ πξφγξακκα είλαη πνιπ ππθλφ θαη νη ζθελέο ρσξίδνληαη κεηαμπ ηνπο κε ρνληξέο γξακκέο. ην ηεηξαηνζθάηξην ηεο θφγρεο βξίζθεηαη ε Πιαηπηέξα κε ην Υξηζηφ ζε κεηάιιην θαη ηνπο αγγέινπο δίπια. ηά πάγηα βξίζθεηαη ε ιεηηνπξγία ησλ αγγέισλ,πνπ θηάλεη ζην βφξεην θαη λφηην ηνίρν. ηελ θάησ δψλε εηθνλίδνληαη νη ηεξάξρεο Κχξηιινο, Αζαλάζηνο, Υξπζφζηνκνο, Βαζίιεηνο, Γξεγφξηνο θαη ππξίδσλ. ην κέησπν ηεο θφγρεο βξίζθεηαη ε αλάιεςε φπνπ ν Υξηζηφο παξηζηάλεηαη ζε δφμα. ηελ άθξα ηαπείλσζε ν Υξηζηφο παξηζηάλεηαη κε ηα ζχκβνια ηνπ Πάζνπο κε ηελ Παλαγία θαη ηνλ Ισάλλε ζηα πιάγηα. Απν ην λφηην ηνίρν αξρίδεη ε δψλε ησλ νιφζσκσλ αγίσλ. ηνλ ηξνχιν εηθνλίδεηαη ν Παληνθξάηνξαο κε ηηο νπξάληεο δπλάκεηο ηελ Παλαγία θαη ηνλ Πξφδξνκν. ηα ζθαηξηθά ηξίγσλα νη Δπαγγειηζηέο φπσο θαη ζηελ εθθιεζία ηεο Παλαγίαο ηνπ θάζηξνπ. ηελ θάκαξα εηθνλίδνληαη δηάθνξεο ζθελέο θαη ε Γεπηέξα παξνπζία θαη ρακειφηεξα δψλεο κε αγίνπο. ηελ λφηηα θάκαξα εμηζηνξείηαη ν Αθάζηζηνο Τκλνο θαη ζην θιεηδί ηεο ν Υξηζηφο σο Δκκαλνπήι, ν Μεγάιεο Βνπιήο 15

16 Άγγεινο θαη ν Παιαηφο ησλ Ηκεξψλ. Γεληθά ζην λαφ ππάξρνπλ πάξα πνιιά ζέκαηα θαη πξφζσπα ζε έλα ππθλφ εηθνκνγξαθηθν πξφγξακκα θαη νη ζθελέο είλαη κηθξψλ δηαζηάζεσλ. Οη δσγξάθνη έδεημαλ κεγάινη πξνζνρή ζηελ απφδνζε ηνπ ρεδίνπ θαη πξνζνρή ζηηο ιεπηνκέξηεο θαη ε δνπιεία θαλεξψλεη θαπνηα πνιπαθνπζκέλε ζρέζε κε ηηο ιίγεο ηνηρνγξαθίεο ηνπ θάζηξνπ. Ο λαφο έρεη θεξπρηεί δηαηεξεηέν κλεκέην απν ην

17 Ζ εθθιεζία ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ: Ο Άγηνο Γεψξγηνο, απνθαινχκελνο απφ ηελ Οξζφδνμε Δθθιεζία "Μεγαινκάξηπξαο" θαη "Σξνπαηνθφξνο" είλαη έλαο απφ ηνπο πην αγαπεκέλνπο αγίνπο ζε νιφθιεξν ησλ ρξηζηηαληθφ θφζκν.γηνξηάδεηε ηελ δεχηεξε κέξα ηνπ Πάζρα φηαλ ε εκεξνκελία ηνπ Πάζρα πέθηεη κεηά ηηο 23 ηνπ Απξίιε. ε άιιε πεξίπησζε γηνξηάδεηε ζηηο 23 απξηιίνπ.θεσξείηαη πξνζηάηεο ηνπ Πεδηθνχ θαη ηνπ ηξαηνχ Ξεξάο θαη ζηελ Διιάδα είλαη άξξεθηα ζπλδεδεκέλνο κε ηηο παξαδφζεηο, ηα ήζε θαη ηα έζηκα καο. Με ιακπξφηεηα γηνξηάδεηαη ην έζηκν ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ ζηελ Βφληηζα ζην εθθιεζάθη πνπ θέξεη ην φλνκα ηνπ θαη θηίζηεθε πξνο ηηκε ηνπ. 17

18 Έζηκα: Γιεγνξάθεο : ηελ Βφληηζα ππάξρεη ην έζηκν ηνπ Αρπξέληνπ Γιεγνξάθε. Έλα έζηκν πνπ θξαηά πάξα πνιιά ρξφληα θαη κέζα απφ αλαθνξέο ηνλίδεηαη φηη ήηαλ ην πνην παιηφ έζηκνθαξλαβάιη πνπ γηλφηαλ ζηελ επξχηεξε πεξηνρή ηεο Γπηηθήο Διιάδνο θαη έλα απφ ηα πξψηα ζηνλ Διιαδηθφ ρψξν.σν έζηκν ηνπ Αρπξέληνπ-Γιεγνξάθε αλαβηψλεη θάζε Καζαξή Γεπηέξα ζηελ Βφληηζα. Δίλαη έλα παξαδνζηαθφ «θαξλαβάιη» «ηειεηή» πνπ θαηαθέξλεη ζπλδπάδνληαο ζάηηξα θαη δηαζθέδαζε λα πξνζθέξεη θάζε θνξά μερσξηζηέο ζηηγκέο ζηνπο επηζθέπηεο θαη ηνπο ληφπηνπο. Ο Αρπξέληνο Γιεγνξάθεο απφ ηελ θνξπθή ηεο Πφιεο ζπλνδεία ησλ ζπγγελψλ ηνπ,ησλ γηαηξψλ, ησλ παπάδσλ, ησλ ρσξνθπιάθσλ, ησλ θίισλ ηνπ, ηεο κνηξνινγίζηξαο θαη ησλ δηάθνξσλ γπλαηθψλ ηνπ, πνπ αγάπαγε, θαηεπζχλεηαη πξνο ηελ παξαιία ηεο Βφληηζαο. Σνλ Γιεγφξε ζπλνδεχνπλ άξκαηα πνπ δηαθσκσδνχλ ηελ εθάζηνηε θαηάζηαζε ηνπ Γήκν θαη ηεο Διιάδαο. Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο πνξείαο ζηακαηνχλ γηα λα εμεηάζνπλ,λα «Κιάςνπλ», λα «εμνκνινγήζνπλ» ηνλ Γιεγνξε. Δπίζεο κέζα απφ ζαηηξηθά ζηηράθηα δηαθσκσδνχλ ηελ θαηάζηαζε ηνπ Γιεγνξε( Μελ έθαγεο ην ζχξκα ηνπ γηαινχ; Μελ έθαγεο απηφ π θαλ πνπθ θη ακπνιάεη καχξν). ηαλ ν Αρπξέληνο Γιεξφξεο θηάλεη ζηελ παξαιία δηαβάδεηαη ν επηθήδεηνο ηνπ, ρνξεχνπλ θαη δηαζθεδάδνπλ φινη γχξσ απφ ηνλ Αρπξέλην θαη ζην ηέινο ηνλ παξαδίδνπλ ζηελ ππξά, δίλνληαο φινη ξαληεβνχ γηα ηνλ επφκελν ρξφλν. Οη απφςεηο γηα ηε πξνέιεπζε ηνπ εζίκνπ δηίζηαληαη. Η επηθξαηέζηεξε άπνςε είλαη απηή πνπ ζέιεη ηνλ Γιεγνξάθε ςαξά ν νπνίνο αξλήζεθε ηε ζάιαζζα θαη έςαμε ηε ηχρε ηνπ ζηε ζηεξηά. Η ζάιαζζα φκσο ηνλ εθδηθήζεθε θαη ηνλ έξημε ζηα μέλα, λα ηαιαηπσξείηαη θαη λα κελ κπνξεί λα έρεη ζηαζεξή δνπιεηά Καηά κία άιιε εθδνρή ην έζηκν είλαη εμέιημε ηεο ζθσπηηθήο παξάζηαζεο θάπνησλ κνλαρψλ ηεο Αγίαο Παξαζθεπήο εηο βάξνο ελφο κνλαρνχ κε ην φλνκα Γξεγφξηνο. Άιινη ηέινο ππνζηεξίδνπλ φηη ην έζηκν είλαη θιεξνλνκηά απφ ηνπο Βελεηζηάλνπο απφ ηελ πεξίνδν πνπ θαηείραλ ηελ πεξηνρή καο. ε θάζε πεξίπησζε πάλησο, ην δξψκελν έρεη ζηνηρεία ησλ Γηνλπζηαθψλ ηειεηψλ θαη ησλ αξραίσλ ηειεηψλ πνπ γίλνληαλ γηα ηελ ππνδνρή ηεο Άλνημεο. 18

19 19

20 Άγηνο Γεώξγηνο : Με ιακπξφηεηα γηνξηάδεηαη ην έζηκν ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ ζηελ Βφληηζα. Καβαιάξεδεο απφ φιε ηελ πεξηνρή θηάλνπλ λσξίο ην πξσί ζην εμσθθιήζη πνπ θηίζηεθε πξνο ηηκή ηνπ θαη θαζ φιε ηελ δηάξθεηα ηεο ιεηηνπξγίαο θέξλνπλ θχθινπο γχξσ απφ ηελ εθθιεζία φπσο πξνζηάδεη ε παξάδνζε.η γηνξηή ησλ θαβαιάξεδσλ ηνπ Άγηνπ Γεσξγίνπ θξαηάεη πνιιά ρξφληα θαη είλαη αιήζεηα φηη πνιινί Βνληηζάλνη δνπλ γηα ηελ κέξα απηή. 20

21 Αγξππλίεο ζηνλ λαό ηνπ Αγίνπ Γεκεηξίνπ ηελ Μεγάιε Δβδνκάδα: Κάζε ρξφλν ηελ Μεγάιε Δβδνκάδα νη Βνληηζάλνη αλάβνπλ ηελ παξαδνζηαθή θσηηά πνπ ζηγνθαίεη φιε ηελ λχρηα έμσ απφ ηελ εθθιεζία ησλ Αγίσλ Απνζηφισλ ζηελ Μπνχραιε. Δθεί καδεχνληαη άλζξσπνη φισλ ησλ ειηθηψλ θαη νπζηαζηηθά αγξππλνχλ ζηγνηξαγνπδψληαο θπξίσο νη κεγαιχηεξνη άζκαηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην έζηκν. 21

22 Δθδειώζεηο: Βαξθαξόια ζηε Βόληηζα: ια μεθίλεζαλ απφ κηα νκάδα γπλαηθψλ ηεο Βφληηζαο πνπ ηφηε καζήηξηεο ηνπ εμαηάμηνπ Γπκλαζίνπ ζπκκεηείραλ ζηελ Βαξθαξφια πνπ δηνξγάλσζε ν θαζεγεηήο Βφξνο θαη ν κνπζηθφο δάζθαινο Θάλνο. Ήηαλ ηφηε αξρέο ηεο δεθαεηίαο ηνπ 60, φπνπ ε Βφληηζα κε ηελ θαζνδήγεζε ηνπ θαζεγεηή Βφξνπ είρε δξαζηεξηφηεηεο ζεάηξνπ, κνπζηθή παηδεία κε πάλσ απφ 70 κνπζηθά φξγαλα, κηα άλνημε πνπ άθεζε ζηηο ςπρέο φισλ ηελ λνζηαιγία. Κάπνηνη ηνπ καζεηέο ηνπ Λπθείνπ Βφληηζαο ( ) ζπληφληζαλ ηηο λφηεο ηνπο κε ηελ βνήζεηα ηνπ Θεφδσξνπ Παπιάθνπ (ζπλζέηεο θαη ηξαγνπδηζηήο) θαη κε ηα κνπζηθά ηνπο φξγαλα άπισζαλ ηελ κνπζηθή γηα δχν ψξεο ζηελ παξαιία ηεο Βφληηζαο. Βξάδπ ζηελ παξαιία ηεο Βφληηζαο, επηά κεγάιεο βάξθεο, δεκέλεο ε κηα πίζσ απφ ηελ άιιε, κε αλακκέλα θαλαξάθηα θξεκαζκέλα ζηα θαηάξηηα θαη νη λφηεο απφ ηα κνπζηθά φξγαλα κε ηηο θσλέο πνιιψλ καζεηψλ ηαμίδεπαλ απφ ηελ βιχρα ηνπ Κάζηξνπ, έθηαλαλ ζηνλ θάξν θαη πεξλνχζαλ κέρξη θαη ηνλ κφιν. Σα θψηα είραλ ζβήζεη θαη ζε φιε ηε παξαιία είρε γεκίζεη απφ θφζκν, πνπ δε πίζηεπε απηφ πνπ έβιεπε. Απφ ηελ ηειεπηαία βάξθα αθήλνληαλ κηθξέο ζρεδίεο κε αλακκέλα θεξάθηα, ψζηε ζην ηέινο ηεο Βαξθαξφιαο, ηα λεξά ηνπ Ακβξαθηθνχ ήηαλ κηα κηθξή παλδαηζία... Ο θάξνο ήηαλ ζηνιηζκέλνο θαη πεξίκελε ηνπο κνπζηθνχο θαη ηνλ θφζκν γηα λα ζπλερηζηεί εθεί ε γηνξηή. Καηά κήθνο ηεο παξαιίαο ν ζχιινγνο γπλαηθψλ Βφληηζαο είρε εηνηκάζεη θαη πξφζθεξε ηνπηθά εδέζκαηα. 22

23 23

24 Αμηνζέαηα Βόληηζαο: Κάζηξν Βόληηζαο! Πάλσ ζε έλα χςσκα πνπ βξέρεηαη απφ ηα ήξεκα λεξά ηνπ Ακβξαθηθνχ θφιπνπ βξίζθεηαη ην θάζηξν ηεο Βφληηζαο. Σν κεγαιχηεξν κέξνο ησλ θηηζκάησλ ζρεδηάζηεθε απφ Βελεηνχο κεραληθνχοζηηο αξρέο ηνπ 13νπ αηψλα, θπξίσο πάλσ ζηα παιηά βπδαληηλά εξεηπσκέλα ηείρε, δηεπξχλζεθε θαη θαζψο δείρλνπλ ηα ζρέδηα κε ηηο αιιεπάιιειεο θάζεηο, πνπ βξίζθνληαη ζην Κξαηηθφ αξρείν ηεο Βελεηίαο, κεηαηξάπεθε ζε έλα παλίζρπξν θξνπξηαθφ ζπγθξφηεκα, απφξζεην απφ μεξά θαη ζάιαζζα. Γηα ηνπο βελεηνχο ηα θξνχξηα ηεο Βφληηζαο θαη ηεο Ναππάθηνπ απνηεινχζαλ ζηξαηεγηθά ζεκεία, πνπ εμππεξεηνχζαλ ηελ νηθνλνκηθή θαη ζηξαηησηηθή πνιηηηθή ηνπο ζην Ιφλην. Σo θξνχξην ζηελ είζνδν ηνπ Ακβξαθηθνχ, δηεπζχλνληαλ απφ Βελεηφ Πξνβιεπηή. Αλεθνξίδνληαο θάησ απφ ηνλ ήιην, κπαίλεηε απφ ηελ πχιε πνπ ζαο δέρεηαη γηα λα πεξηπιαλεζείηε ζηα ζηελά ηνπ θάζηξνπ. Θα δείηε κνλαρηθνχο θαη άζθεπνπο ηνίρνπο, πχιεο, πχξγνπο, θαηνηθίεο αμησκαηηθψλ, ζηξαηψλεο, δεμακελέο, απνζήθεο, ζα δείηε ηελ αθξφπνιε, ζηελ θνξπθή ηνπ πςψκαηνο θαη έλα θηίξην ζρεδφλ θπθιηθνχ ζρήκαηνο, ην νπνίν ζήκεξα είλαη εθθιεζία αθηεξσκέλε ζηελ Αγία νθία. Μεηαμχ ηνπ θξνπξίνπ θαη ηεο ζάιαζζαο, πάλσ ζην βξάρν, δηαθξίλεη θαλείο θξαγθνζπθηέο, απηά ηα ζακλψδε θπηά-επηλφεζε βελεηζηάληθε-γηα λα εκπνδίδνπλ ηελ εχθνιε πξνζέγγηζε ζην θάζηξν. Απ ην θάζηξν κπνξείηε λα ζαπκάζεηε κηα ζέα ζπλαξπαζηηθή θη έλα θαληαζηηθφ ειηνβαζίιεκα ζην Ιφλην, ζηε γιψζζα ηνπ Αθηίνπ. Σν θάζηξν πξνζηαηεπφηαλ απφ ηξηπιή ζεηξά ηεηρψλ, κε πχξγνπο, πνιεκίζηξεο, ζπξίδεο θαη παξάζπξα.ην βφξεην ηκήκα ησλ ηεηρψλ βξίζθεηαη κηα αθφκε πχιε ε νπνία νδεγεί ζηε ζάιαζζα. Αλ θαη νη πεξηζζφηεξνη ειηθησκέλνη απφ ηνπο θαηνίθνπο ηεο Βφληηζαο έρνπλ ηελ πεπνίζεζε φηη ζην θάζηξν ππάξρεη ππφγεηα ζηνά, ε νπνία νδεγεί ζην ιηκάλη θαη κέζσ απηήο γηλφηαλ αζέαηα ζε πεξίπησζε πνιηνξθίαο, ε 24

25 ηξνθνδνζία ηνπ θάζηξνπ, ηέηνηα ζηνά δελ βξέζεθε πνπζελά. Ίζσο παιαηφηεξα λα ππήξρε, ζήκεξα φκσο κφλν ζηηο δηεγήζεηο ησλ ειηθησκέλσλ παξακέλεη ππαξθηή. Δμεηάδνληαο πξνζεθηηθά ην θάζηξν δηαπηζηψλεη θαλείο φηη ν αξρηηέθηνλαο ελέηαμε ζην ζρέδην ηνπ θαη αμηνπνίεζε φιεο ηηο αλσκαιίεο ηνπ βξάρνπ θαη θαηάθεξε λα εμαζθαιίζεη ην θξνχξην απφ ζηεξηά θαη ζάιαζζα θαη λα ην θαηαζηήζεη απξφζβιεην αθφκε θαη αλ ην ππεξαζπηδφηαλ κηθξή θξνπξά. Γεληθά είλαη θαλεξφ ηφζν απφ πξνεγνχκελεο πξνζπάζεηεο φζν θαη απφ ηελ επηζπκία ησλ θαηνίθσλ ηεο πφιεο φηη ππάξρεη δηάζεζε αμηνπνίεζήο ηνπ, ηνπξηζηηθήο θπξίσο κηαο θαη ζπγθεληξψλεη ην ελδηαθέξνλ ησλ επηζθεπηψλ. κσο ρξεηάδεηαη ζνβαξή δνπιεηά γηα ηελ αλάδεημε ηνπ ηφζν ηελ πνιηηηθή φζν θαη ηελ ηζηνξηθή. 25

26 Λίκλεο Βόληηζαο! Νφηηα θαη δπηηθά ηεο πφιεο Βφληηζαο, ππάξρνπλ ηξεηο κηθξέο ιίκλεο κε θνηλφ ραξαθηεξηζηηθφ ηα αξθεηά ςειά ηνηρψκαηα, πνπ είλαη πάλσ απφ ηελ ζηάζκε ηνπ λεξνχ... Η πξψηε ιίκλε είλαη ζηα αξηζηεξά ηνπ εζληθνχ δξφκνπ Βφληηζαο-Λεπθάδαο, ιίγν έμσ απφ ηελ Βφληηζα θαη νλνκάδεηαη «ιηκλνβξφρη» παξαθζνξά ηεο ιέμεο «ιηλνβξφρη» ή αιηψο Κνκήηεο. Ή νλνκαζία πξνέξρεηαη απφ ηελ ρξήζε ησλ λεξψλ ηεο ιίκλεο γηα ηελ επεμεξγαζία ιηλαξηνχ. Η δεχηεξε ιίκλε είλαη ζρεδφλ ζην ίδην ρηιηφκεηξν ηνπ ηδίνπ δξφκνπ αιιά ζηα δεμηά ηεο θαηεχζπλζεο πξνο ηελ Λεπθάδα θαη νλνκάδεηαη Κξαηήξαο θαη ηε ηξίηε ιίκλε ζα ηελ ζπλαληήζνπκε ζηα αξηζηεξά καο, θαζψο πεγαίλνπκε ζηνλ δξφκν Βφληηζα - Άθηην, ζηελ ζέζε Λεηβαδάθηα θαη νλνκάδεηαη Βνπιθαξηά θαη είλαη ε πην κεγάιε ιίκλε. Η κνξθή ησλ ιηκλψλ, ην ζρήκα ηνπο, ηα «θξχδηα» γχξσ απφ απηέο, ην βάζνο ηνπο, ε πνηφηεηα ησλ λεξψλ, αιιά θαη νη άιιεο παξφκνηεο ππφγεηεο ιίκλεο πνπ ππάξρνπλ ζηελ πεξηνρή, νδεγνχλ άκεζα ζην ζπκπέξαζκα φηη ε πξνέιεπζή ηνπο δελ δχλαηαη λα αλήθεη ζε γεγνλφο πηψζεο κεηεσξίηε, αιιά πηψζε ησλ πέηξηλσλ ζφισλ πνπ ππήξραλ πάλσ απφ απηέο. Οη δχν πξψηεο ιίκλεο έρνπλ πθάικπξν λεξφ, ιφγσ επηθνηλσλίαο κε ηελ ζάιαζζα, ελψ ε ηξίηε ιίκλε ζηα Λεηβαδάθηα έρεη θαλνληθφ πφζηκν λεξφ. Θα πξέπεη φινη λα γλσξίδνπκε πσο ε πξψηε αλαθνξά ζε ιίκλε θαη κάιηζηα κε ην φλνκα ιηκλνβξψρη ππάξρεη ζε ζπκβφιαηα ηνπ ηέινπο 18νπ αηψλα, φπνπ ν γαηνθηήκνλαο Μάγγαλνο αθήλεη ζηελ γπλαίθα ηνπ Υξπζαπγή ηελ πεξηνρή Ληκλνβξψρη θαη κεγάιε έθηαζε πάλσ απφ ην θξχδη πνπ ζήκεξα νλνκάδεηαη πεξηνρή «Μάγγαλν». Η πξψηε αλαθνξά ζε ιίκλε θαη κάιηζηα κε ην φλνκα ιηκλνβξψρη ππάξρεη ζε ζπκβφιαηα ηνπ ηέινπο 18νπ αηψλα, φπνπ ν γαηνθηήκνλαο Μάγγαλνο αθήλεη ζηελ γπλαίθα ηνπ Υξπζαπγή ηελ πεξηνρή Ληκλνβξψρη θαη κεγάιε έθηαζε πάλσ απφ ην 26

27 θξχδη πνπ ζήκεξα νλνκάδεηαη πεξηνρή «Μάγγαλν». πλεπψο κεηεσξίηεο δελ κπνξεί λα έρνπλ πέζεη ζηελ πεξίνδν κεηά ηα Δλεηηθά ρξφληα, αιιά νχηε θαη εθαίζηεηα λα έρνπλ δξαζηεξηνπνηεζεί κεηά απφ εθείλε ηελ πεξίνδν. Γηα ην ζέκα ησλ κεηεσξηηψλ ζα πξέπεη λα ιάβνπκε ππφςε φηη κηα ηέηνηα πηψζε ζα είρε ζθνξπίζεη θπθιηθά ζε αθηίλα πνιιψλ ρηιηνκέηξσλ ηεξάζηηνπο πέηξηλνπο φγθνπο. Παξφια απηά παξαηεξνχκε ηηο γφληκεο πεδηάδεο πνπ βξίζθνληαη θνληά ζηηο ιίκλεο, ηελ πεδηάδα ηεο Βφληηζαο, ηελ πεδηάδα ηεο Βνπιθαξηάο θαη ηελ πεδηάδα Λεηβαδάθηα 27

28 Κνπθνπκίηζα : 28

29 Η Κνπθνπκίηζα απνηειεί ην πην καγεπηηθφ αμηνζέαην ηεο Βφληηζαο. Απνηειεί ην λεζάθη ηεο Βφληηζαο φπνπ ν θαζέλαο έρεη εχθνιε πξφζβαζε νηη ζηηγκή θαη ψξα ηεο εκέξαο ζέιεη. Δίλαη ηδαληθφ κέξνο γηα πεξίπαην θαη βφιηα. Γηαζέηεη πνιχ πξάζηλν. Δπίζεο κέζα ζην λεζάθη βξίζθεηαη ε εθθιεζία ηνπ Αγίνπ Νεθηαξίνπ πνπ ιεηηνπξγεί θάζε ρξφλν ηελ εκέξα ηνπ Αγίνπ Νεθηαξίνπ. Σν λεζάθη δεηήζεθε λα αγνξαζηεί απν ηνλ Ωλάζε αιιά επεηδε νη Βνληηζάλνη αξλήζεθαλ ν Ωλάζεο ζηξάθεθε ζηνλ θνξπηφ θαη ηνλ αγφξαζε. 29

30 Θάιιαζεο Βόληηζαο : Παξαιία Παλαγηά:Η Παξαιία Παλαγηά βξίζθεηαη πνιχ θνληά ζηελ Βόνιτσα κε ήζπρα θαη δεζηά λεξα. Δίλαη κία παξαιία πνπ έιθεη δεθάδεο ηνπξίζηεο θαζεκεξηλά ζηελ δηαξθεηα ηνπ θαινθαηξηνχ. 30

31 Παξαιία Αγία σηήξα: Μία απφ ηηο σξαηφηεξεο παξαιίεο ζην λφκν Αθηίνπ Βφληηζαο είλαη ε παξαιία ηνπ Αγίνπ σηήξνο. 31

32 Παξαιία Αγίνπ Γεκεηξίνπ : Η κφλε ζάιαζζα φπνπ βξίζθεηαη κέζα ζηελ Βφληηζα θαη ε κεηαθνξά ζε απηή κπνξεί λα γίλεη αθφκα θαη κε ηα πφδηα. Δίλαη ε πην θνληηλή ζάιαζζα δηφηη νη ππφινηπεο ρξεηάδνληαη κεηαθνξηθφ κέζν νπσζδήπνηε γηα λα ηηο επηζθεθηείο. Παξαιία Μπξηάξη ζηήλ «Νέα Κακαξίλα» ηεο Βόληηζαο :Κάλνληαο κηα βφιηα ζηελ παξαιία ηνπ Μπξηαξίνπ νη επηζθέπηεο αληηθξίδνπλ κία πνιπ φκνξθε θαη ήζπρε παξαιία κε θαζαξά λεξά θαη έλα εηδπιιηαθφ ηνπίν πνπ ζπκβάιεη ζηελ μεθνχξαζε ηνπο θαη ζηελ απφθηεζε σξαίσλ ζηηγκψλ ραιάξσζεο θαη αλεκειίαο. 32

33 Μαξίλα «Σν κηθξό ιηκάλη ηεο Βόληηζαο» : Η Μαξίλα είλαη ην δπηηθφηεξν άθξν ηεο Βφληηζαο πνπ απνηειεί έλα κηθξφ κέξνο πξφζβαζεο ζηελ Βφληηζα ησλ ηνπξηζηψλ κε ηα πινία ηνπο. Δπηζεο ζε απηφ ην κηθξφ κέξνο πνπ αληηθαζηζηά έλα κηθξφ ιηκάλη γηα ηελ Βφληηζα, ηα ηζηηνθφξα θαη ηα πινία πνπ έξρνληαη κπνξνχλ λα πξνζαξάμνπλ ζε απηφ θαη έηζη αλαπηχζεηαη έλα είδνο ηνπξηζκνχ πνπ δηαξθεί απν ηηο αρξέο Ινπλίνπ κέρξη ηα ηέιε επηεκβξίνπ. Δπίζεο νη ληφπνη ςαξάδεο έρνπλ κφληκα αξαγκέλεο ηηο βαξθνχιεο ηνπο ζηελ Μαξίλα θαη έηζη κπνξνχλ λα ςαξεπνχλ φιν ην ρξφλν γπξσ απν ηελ Βφληηζα. 33

34 Παξαδνζηαθά θαγεηά Βόληηζαο: παλαθόπηηα: ηελ ειιεληθή παξαδνζηαθή θνπδίλα ηεο Βφληηζαο βξίζθεη θαλείο πνιιά θαη δηαθνξεηηθά είδε πίηαο, έλα απφ ηα σξαηφηεξα είλαη ε ζπαλαθφπηηα. Δίλαη κία νηθνγελεηαθή πίηα κε γέκηζε απφ ςηινθνκκέλν ζπαλάθη, θέηα ηπξί, θξεκκχδηα ή θξέζθα θξεκκπδάθηα, ην απγφ, θαη ην αιαηνπίπεξν. Η γέκηζε είλαη ηπιηγκέλε ή επηζηξψλεηαη ζε θχιιν (θξνχζηαο) δχκεο κε βνχηπξν θαη ην ειαηφιαδν θαη ηα θνκκάηηα θφβνληαη ζπλήζσο ζε ηξηγσληθφ ζρήκα. Σπξόπηηα: Η ηπξφπηηα είλαη πίηα απφ δχκε ή θχιιν θαη γέκηζε κε ηπξί. Σν ηπξί πνπ πεξηέρεη ηεο δίλεη αικπξή γεχζε, ε νπνία πνιιέο θνξέο ζπλνδεχεηαη απφ πηθάληηθε ζε ζπλδπαζκφ κε δηάθνξα κπαραξηθά. 34

35 Σεγαληά: Η ηεγαληά ή ρνηξηλφ ηεγαληά είλαη θαγεηφ θαη κεδέο ηεο παξαδνζηαθήο θνπδίλαο. Γίλεηαη κε θνκκάηηα θπξίσο ρνηξηλνχ θξέαηνο, ή απφ θνηφπνπιν πνπ ηεγαλίδνληαη ζε ιάδη κε αιάηη, πηπέξη θαη κπξσδηθά, ελψ ζπρλά πξνζηίζεηαη θξαζί ή νχδν. Η ηεγαληά απφ ρνηξηλφ ιέγεηαη θαξπεξή κεδέ, αλάινγα κε ηελ πνζφηεηα αιθνφι πνπ ρξεζηκνπνηείηαη. 35

36 Σα πξνηόληα ηνπ ηόπνπ καο : Διαηόιαδν: Διαηφιαδν είλαη ην ιάδη πνπ πξνέξρεηαη απφ ηνπο θαξπνχο ηεο ειηάο. Σν ειαηφιαδν είλαη βαζηθφ ζηνηρείν ηεο κεζνγεηαθήο δηαηξνθήο θαη ζεσξείηαη πξντφλ πγηεηλήο δηαηξνθήο ιφγσ ηεο πεξηεθηηθφηεηάο ηνπ ζε κνλναθφξεζηα ιηπαξά. Οη ειηέο ζπιιέγνληαη κε ηα ρέξηα ή, φηαλ είλαη ηειείσο ψξηκεο, κε ηίλαγκα ηνπ δέληξνπ. ηφλ ηφπν καο ηνπιάρηζηνλ 1 ζηα 3 ζπίηηα έρεη ζηελ θαηνρή ηνπ 1 θηήκα κε ειηέο δηφηη ζηνλ ηφπν καο επδνθηκνχλ πνιπ θαη είλαη έλα απν ηα πην σξαία παξαδνζηαθά πξνηφληα καο. 36

37 Φέηα: Φέηα είλαη έλα είδνο ηπξηνχ. πλήζσο απηφ γίλεηαη απφ ην γαιαηνχ πξνβάηνπ. Λφγσ ηεο αγξνηηθήο καο θπξίσο πεξηνρήο,ιφγσ ησλ θαιψλ πξνβάησλ καο θαη ιφγσ ηεο εμαηξεηηθήο καο ηερληθήο ε θέηα καο καο αγγίδεη ηελ ηειεηφηεηα θαη έρεη κεγάιε δηάδνζε θαη ζηηο γπξσ πεξηνρέο κε απνηέιεζκα λα γίλεηαη εθηνο απν παξαδνζηαθφ πξνηφλ ηνπ ηφπνπ καο θαη έλα εκπνξεχζηκν είδνο πνπ δηαθηλείηαη ζε κεγάια καγαδηά ησλ άιισλ πφιεσλ. Κξέαο : Δθηφο απν ηα ππφινηπα πξνηφληα πνπ εηλαη παξαδνζηαθά ηνπ ηφπνπ καο έρνπκε θαη άιιν έλα παξαδνζηαθφ πνπ είλαη ην θξέαο. Σν θαηζηθίζην θξέαο, ην ρνηξηλφ, ην αξλίζην θαη ην πξνβαηίζην θξέαο ηνπ ηφπνπ καο είλαη πνιπ λφζηηκν φπσο θαη ην ηπξί πνπ πξναλαθέξζεθε θαη είλαη παξάγσγν ηνπο. Σν θξέαο πνπ είλαη ηνπηθήο παξαγσγήο δηαλέκεηαη θαη απην ζε κεγάιεο πφιεηο θαη έρεη κεγάιε απήρεζε γηα ηελ πνηφηεηα θαη ηελ αλφζεπηε γεχζε ηνπ. 37

38 38

39 Οκάδα 2 ε : Γξπκόο Γαδήο πύξνο Καξάκπαιεο Απνζηόιεο Καςάιεο Παλαγηώηεο 39

40 ΓΝΩΡΗΕΟΝΣΑ ΣΟΝ ΣΟΠΟ ΜΑ: ΓΡΤΜΟ Ο Νένο Γξπκόο Σε δεθαεηία ηνπ 50 νη θάηνηθνη ηνπ Γξπκνχ κεηαθηλνχληαη ζηαδηαθά ζηνλ θάκπν θνληά ζηε ζάιαζζα. Η δηαδηθαζία κεηαθίλεζεο φκσο άξρηζε επίζεκα ζηηο , κε ηελ ςήθηζε ηνπ ζρεηηθνχ λφκνπ γηα ηηο αλαγθαζηηθέο απαιινηξηψζεηο, θαη νινθιεξψζεθε ην Ο ζεκεξηλφο Γξπκφο βξίζθεηαη ζε πςφκεηξν 30 κ. θαη είλαη έλα ζχγρξνλν ρσξηφ κε πνιχ θαιή ξπκνηνκία. ινη ηνπ νη δξφκνη είλαη αζθαιηνζηξσκέλνη θαη έρεη επάξθεηα λεξνχ, αθνχ πδξεχεηαη απφ ηελ πεγή Κνξπή. Κνληά ζην παιαηφ ρσξηφ, ιίγν ςειφηεξα ππήξρε θαη ν νηθηζκφο Αληψλεο, πνπ άλεθε ζηνλ Άγην Βαζίιεην, αιιά νη πεξηζζφηεξνη θάηνηθνί ηνπ κεηνίθεζαλ ζην Γξπκφ. ην Γξπκφ πεξηιακβάλεηαη θαη ν νηθηζκφο Πέηξα, πνπ είλαη θνληά ζην λέν ρσξηφ, πάλσ ζην δξφκν πξνο ηελ Ακθηινρία. Οη παξεκβάζεηο πνπ έγηλαλ ζην ρσξηφ άιιαμαλ ηελ φςε ζην θέληξν ηνπ θαη φρη κφλν. Σν θέληξν ηνπ ρσξηνχ θνζκεί ην ζηληξηβάλη, ην ζεαηξάθη, ην αλαθαηληζκέλν θνηλνηηθφ γξαθείν θαη έλα κηθξφ κλεκείν πεζφλησλ ζηελ πιαηεία. ηελ πιαηεία βξίζθεηαη θαη ν επηβιεηηθφο λαφο ηνπ Αγίνπ Γεκεηξίνπ, ζηε γηνξηή ηνπ νπνίνπ γίλεηαη ην ζξεζθεπηηθφ παλεγχξη. ην ρσξηφ ππάξρνπλ πεξίπνπ δψδεθα θαηαζηήκαηα, θπξίσο θαθέ, ςεζηαξηέο θαη κίλη κάξθεη, βελδηλάδηθν ζηελ Δζληθή νδφ θαη έλα ζπλεξγείν. ην ρσξηφ δελ ππάξρεη θακία Γεκνηηθή ππεξεζία, εθηφο απφ ην πξφγξακκα Βνήζεηα ζην πίηη, θαη θαιχπηεη φιεο ηηο αλάγθεο ηνπ ζηε Βφληηζα. Οη θάηνηθνη ηνπ ρσξηνχ ζήκεξα είλαη θπξίσο αγξφηεο θαη κέρξη θαη πξηλ απφ κεξηθά ρξφληα ε θχξηα θαιιηέξγεηά ηνπο ήηαλ ν θαπλφο. Με ην ηέινο ηεο θαπλνθαιιηέξγεηαο, πξηλ απφ δέθα πεξίπνπ ρξφληα, ζηξάθεθαλ ζηελ θαιιηέξγεηα ειαηνδέληξσλ θαη παξάγνπλ πνιχ θαιήο πνηφηεηαο ειαηφιαδν θαη βξψζηκεο ειηέο, επίζεο θαιιηεξγνχληαη θαη πνιιά ηξηθχιιηα. Σα ηειεπηαία ρξφληα ζηελ πεξηνρή έρνπλ δεκηνπξγεζεί ζεξκνθήπηα ζηα νπνία παξάγνληαη πνιχ θαιήο πνηφηεηαο θεπεπηηθά, φπσο απηφ ζην Κηήκα Παινχθε θαη ηα Θεξκνθήπηα Γξπκνχ. Ή άξδεπζε ησλ ρσξαθηψλ γίλεηαη απφ γεσηξήζεηο. Σν ρσξηφ έρεη Παηδηθφ ηαζκφ, Νεπηαγσγείν θαη Γεκνηηθφ ρνιείν. Οη καζεηέο ηεο Γεπηεξνβάζκηαο εθπαίδεπζεο, Γπκλάζην θαη Λχθεην, πεγαίλνπλ θαζεκεξηλά κε ηε ζπγθνηλσλία ζηα ζρνιεία ηεο Βφληηζαο. Οη απφδεκνη Γξπκηψηεο έρνπλ ηδξχζεη ζηελ Αζήλα χιινγν Γξπκησηψλ, ν νπνίνο δηνξγαλψλεη πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο ζηελ Αζήλα θαη ζην Γξπκφ θαη εθδίδεη ηελ εθεκεξίδα «Σα Νέα ηνπ Γξπκνχ». ην Γξπκφ ππάξρεη ε πνιχ φκνξθε παξαιία, πνπ ηειεπηαία έρεη δηακνξθσζεί γηα ηελ εμππεξέηεζε ησλ ινπνκέλσλ. 40

41 Σν κνλαζηήξη. Παλαιό κτήριο Βφξεηα ηνπ ζεκεξηλνχ ρσξηνχ ηνπ Γξπκνχ, πξνο ηε ζάιαζζα, ζην κέζνλ πεδηλήο έθηαζεο θαηάθπηεο απφ ειηέο θαη θαηαπξάζηλεο απφ ηηο θαιιηέξγεηεο βξίζθεηαη ην κνλαζηήξη ηνπ πνιηνχρνπ ηνπ Γξπκνχ Αγίνπ Γεκεηξίνπ. Γηα ηε πξφζβαζε ζε απηφ ππάξρνπλ ελεκεξσηηθέο πηλαθίδεο ζηελ εζληθή νδφ απφ Βφληηζα πξνο Ακθηινρία. Η κνλή ζήκεξα απνηειεί κεηφρη ηεο Ιεξάο Μνλήο Παληνθξάηνξα Αγγεινθάζηξνπ θαη απνηειεί πλεπκαηηθή φαζε γηα ην ηφπν καο. Ιδηαίηεξα ζηα ηέιε Οθησβξίνπ πνπ ενξηάδεη ν 'Άγηνο Γεκήηξηνο, πιήζνο αλζξψπσλ, ληφπησλ, απφ ηα γχξσ ρσξηά αιιά θαη απφ καθξηά έξρνληαη γηα λα ηηκήζνπλ ηνλ 'Άγην θαη λα εθπιεξψζνπλ ην ηάκα ηνπο. Σν θαζνιηθφ ηεο κνλήο είλαη κηα απιή θαη κνλφρσξε αίζνπζα. Δίλαη θηίζκα ηνπ 18νπ αηψλα θαζψο θαη ε παιηά πηέξπγα κε ηα εξεηπσκέλα θειηά. Βέβαηα γηα ηηο αλάγθεο ηνπ εθάζηνηε πξνζσπηθνχ έρεη νηθνδνκεζεί θαη άιιν ζχγρξνλν θηίξην αθξηβψο απέλαληη απφ ηε δπηηθή είζνδν ηνπ λανχ. Σα νηθήκαηα απηά πεξηθιείνληαη απφ ςειφ, παρχ θαη γεξφ καληξφηνηρν, ζηνλ νπνίν έρνπλ δηακνξθσζεί θακάξεο φπνπ ζχκθσλα κε ην ηζηνξηθφ ηνπ κνλαζηεξηνχ είραλ ηνπνζεηεζεί θπςέιεο κειηζζψλ. ρεηηθά κε ηελ ίδξπζή ηνπ ηα ζηνηρεία είλαη ζπγθερπκέλα. χκθσλα κε ηε πξνθνξηθή παξάδνζε, φπσο δηαζψζεθε απφ ηνπο παιαηνηέξνπο είρε εγθαηαζηαζεί θαηά ηε ηνπξθνθξαηία ζηε πεξηνρή, έλαο κπέεο, ν Παιίκπεεο κε η' αζθέξη ηνπ. Δίραλ θηίζεη έλα αλψγεην θαη ζηε ζπλέρεηα πνιινχο μελψλεο. Απέλαληη αθξηβψο ήηαλ νη ζάιακνη ησλ ζηξαηησηψλ θαη ε ζεκεξηλή εθθιεζία ηνπ Αγίνπ Γεκεηξίνπ. Κνληά ζηνπο ζαιάκνπο ππήξρε πεγάδη βάζνπο 17 νξγηέο πνπ πξφζθαηα ρψζεθε. Σα νηθήκαηα απηά πεξηθιεηφηαλ απφ ςειφ, παρχ θαη γεξφ καληξφηνηρν πνπ ζψδεηαη αλέπαθνο κέρξη θαη ζήκεξα. 'πσο ζέιεη ε παξάδνζε ν Παιίκπεεο θηινμέλεζε θαη ηνλ πάηεξ-κνζκά θαηά ηελ πεξηνδεία ηνπ ζην Ξεξφκεξν. Δθεί δήηεζε ηελ ζπκβνιή ηνπ Αγίνπ γηα ην γην ηνπ πνπ καξάδσλε απφ ηνλ ππξεηφ θαη ν πάηεξ-κνζκάο ηνπ είπε λα ηνλ ηαΐδεη λέθηαξ απφ ηηο κέιηζζεο θαη ζα γηάλεη. Σφηε ν κπέεο έθαλε εληνηρηζκέλεο θπςέιεο ζηνλ καληξφηνηρν, πνπ ζψδνληαη αθφκα, θαη ην ηνπξθφπνπιν έγηαλε ηξψγνληαο κέιη. 'πσο θαίλεηαη, ν κπέεο θάζηζε πνιχ εδψ θαη έδσζε ην φλνκά ηνπ ζην παιηφ ρσξηφ Παιίκπεε. Μεηά ηελ ιεπηεξηά ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ κπέε θάζηζαλ θαιφγεξνη θαη θαιφγξηεο θαη ην κεηέηξεςαλ ζε κνλαζηήξη κε πξνζηάηε ηνλ 'Άγην Γεκήηξην. Αξγφηεξα ζην ρξφλν, μεθίλεζε ε πξνζπάζεηα αλέγεξζεο λένπ ζχγρξνλνπ λανχ. Ο πάηεξ Παγθξάηηνο ππήξμε πξσηεξγάηεο ηεο αλέγεξζεο ηεο λέαο εθθιεζίαο. Ζ λέα εθθιεζία ζε ιίγα ρξφληα νινθιεξψζεθε θαη ήηαλ έλα θφζκεκα. Αξρηθά ιεηηνπξγνχζε κε ειιείςεηο αιιά ζηγά-ζηγά φια βειηηψζεθαλ. 41

42 Αξραηνινγηθά επξήκαηα Η αηησιναθαξλαλαληθή γε δε ζα ζηακαηήζεη πνηέ λα καο εθπιήζζεη Γελ έρεη ππάξμεη αλαζθαθή, γηα έξγν κηθξφ ή κεγάιν, πνπ λα κελ έρεη θέξεη ζην θσο θάηη απφ ηε δσή ηεο αξραίαο, ξσκατθήο, βπδαληηλήο, κεηαβπδαληηλήο, θαη λεφηεξεο επνρήο ηεο πεξηνρήο. Καηά ηελ εθηέιεζε ησλ κεγάισλ έξγσλ νδνπνηίαο ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ ήξζε ζην θσο πιεζψξα λέσλ αξραηνινγηθψλ ζέζεσλ θαη θηλεηψλ κλεκείσλ. ην πιαίζην ηεο αλαζθαθήο απφ ηνλ Αχγνπζην ηνπ 2013 ζηνλ λφηην ηνκέα ηνπ ζπλδεηήξηνπ δξφκνπ Ιφληαο νδνχ κε ην Άθηην ζηελ πεξηνρή Γξπκφο Βφληηζαο, ζηε ζέζε Κειεθί, απνθαιχθζεθαλ ηα εξείπηα κεγάιεο παιαηνρξηζηηαληθήο Βαζηιηθήο. Ο πξντζηάκελνο ηεο 22εο εθνξείαο Βπδαληηλψλ Αξραηνηήησλ,ζηελ εκεξίδα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηηο 2 Ννεκβξίνπ ζηε Ναχπαθην, κίιεζε γηα ηα φζα ήξζαλ ζην θσο απφ ηελ αλαζθαθή, θάλνληαο παξάιιεια ζηελ εηζήγεζή ηνπ κηαλ πξνθνξηθή παξνπζίαζε ησλ επξεκάησλ. «ην ρψξν ηνπ λανχ εληνπίζηεθαλ θαη πεξηζπιιέγεζαλ άθζνλα αξρηηεθηνληθά κέιε θαη θηλεηά επξήκαηα θαζψο θαη άθζνλα ζπαξάγκαηα θνληάκαηνο θέξνληα ίρλε ρξψκαηνο. Δμαηξεηηθήο ζεκαζίαο σζηφζν είλαη ην ςεθηδσηφ δάπεδν ηεο βαζηιηθήο, πνπ απνθαιχθζεθε θαηά ηε δηάξθεηα ησλ εξγαζηψλ θαη θαίλεηαη λα ζθεπάδεη έσο ηψξα έθηαζε πεξίπνπ 150 Σεη. κέηξσλ. Σν ςεθηδσηφ θνζκείηαη κε γεσκεηξηθά θπξίσο ζρέδηα θαη θέξεη επηγξαθή ζε φιν ην πιάηνο ηεο αλαηνιηθήο πιεπξάο ηνπ θεληξηθνχ θιίηνπο. Με βάζε ηνλ γιππηφ θαη ςεθηδσηφ δηάθνζκν θαη ηνλ ηχπν ησλ γξακκάησλ ηεο επηγξαθήο ε βαζηιηθή ρξνλνινγείηαη ζην δεχηεξν κηζφ ηνπ 5νπ αηψλα κ.υ. Καηά ηε δεθαεηία ηνπ 60 είραλ εληνπηζηεί ζηελ πεξηνρή άιιεο ηξείο βαζηιηθέο, ε έξεπλα φκσο δελ είρε ζπλερηζηεί θαη ζε θακία δελ ππήξμαλ ηφζν ζεκαληηθά επξήκαηα φζν ζε απηή. ηελ ίδηα πεξηνρή βξέζεθε θηίζκα πνπ απνδίδεηαη πηζαλφηαηα ζε επηζθνπηθφ λαφ. Αθφκε, βξέζεθε κεγάιν ζπγθξφηεκα ζηε βφξεηα πιεπξά ηνπ δξφκνπ, πξνο ηε ζάιαζζα, κε δεκφζηα θηήξηα θαη ινπηξά, πνπ αλάγεηαη ζηνπο ξσκατθνχο ρξφλνπο. 42

43 Θχξξεην Αηησιναθαξλαλίαο 43

44 Οκάδα 3 ε : Θύξξεην Γεξνύιεο Γεκήηξηνο Κανύξα Κσλζηαληίλα Καςάιε Νεθέιε 44

45 Δηζαγσγή Σν Θχξξεην ή Θχξην ή 'Αγηνο Βαζίιεηνο (ην παιαηφηεξν φλνκα ηνπ), είλαη ρσξηφ ηνπ Ννκνχ Αηησιναθαξλαλίαο θαη είλαη θηηζκέλν ζηηο πιαγηέο ησλ Αθαξλαληθψλ βνπλψλ ζε πςφκεηξν 500 κέηξα απφ ηε ζάιαζζα θνληά ζηε ζέζε ηεο αξραίαο νκψλπκεο πφιεο. Έρεη πιεζπζκφ 859 θαηνίθνπο (απνγξαθή 2011) θαη έθηαζε ζηξέκκαηα. Σν ρσξηφ έγηλε θνηλφηεηα ζηα 1912 (Β.Γ. 31/08/1912, ΦΔΚ, 261, ηεχρνο Α) αξρηθά κε ηελ νλνκαζία Άγηνο Βαζίιεηνο. ε απηή θαηά ηε ζχζηαζή ηεο ππαγφηαλ θαη ν νηθηζκφο Γεξζνβά, ν νπνίνο ην 1927 κεηνλνκάζηεθε ζε παξηνρψξη. Η θνηλφηεηα ηνπ Αγίνπ Βαζηιείνπ θαη ν νηθηζκφο Γεξζνβά θαη κεηνλνκάζηεθαλ ζε θνηλφηεηα Θπξξείνπ ην (Α.Τ , 11/05/1915, ΦΔΚ 188 ηεχρνο Α ). Με ηελ ςήθηζε θαη εθαξκνγή ηνπ Ν. 2539/97 (Καπνδίζηξηαο), ε θνηλφηεηά έπαςε λα ππάξρεη απηφβνπιε, θαη απνηέιεζε απφ ην 1999δεκνηηθφ δηακέξηζκα ηνπ Γήκνπ Αλαθηνξίνπ( ). Απφ ην 2011 απνηειεί Γεκνηηθφ δηακέξηζκα ηνπ δήκνπ Αθηίνπ-Βφληηζαο. Ιστορία Αξραία πφιε, ην Θχξξεην πξέπεη λα ήηαλ ε κεγαιχηεξε ή ηνπιάρηζηνλ κηα απφ ηηο κεγαιχηεξεο πφιεηο ηεο αξραίαο Αθαξλαλίαο. Κξίλνληαο απφ ηελ πεξίκεηξν ησλ ηεηρψλ ηνπ πνπ πιεζηάδεη ηα 10 ρηιηφκεηξα (9.914 κέηξα) πνιινί εξεπλεηέο ην ζεψξεζαλ κεγαιχηεξν θαη απφ ηελ Αζήλα ηνπ 5νπ π.υ. αηψλα. Σα εξείπηα ηεο Αθαξλαληθήο πφιεο Θχξξεην βξίζθνληαη ζηηο βφξεηεο ππψξεηεο ηεο θνξπθήο Πεξγαληή, 12 πεξίπνπ ρηιηφκεηξα λνηηναλαηνιηθά ηεο Βφληηζαο. Η πφιε βξηζθφηαλ θνληά ζηε ζάιαζζα (Πνιχβηνο 4, 6) θαη ζχκθσλα κε ηνλ Πιίλην (Φπζηθή Ιζηνξία 4, 5), δηέζεηε δπν ιηκάληα, απφ ηα νπνία ην έλα ήηαλ ν νρπξσκέλνο Δρίλνο ζηνλ Ακβξαθηθφ θφιπν, ζε απφζηαζε 6,5 ρικ. απφ ηελ πφιε, φπνπ ζψδνληαη θαη ηα εξείπηα ζεκαληηθνχ αξραίνπ λανχ. Η επηθξάηεηα ηεο αξραίαο πφιεο πηζηεχεηαη φηη εθηείλνληαλ απφ ην Λνπηξάθη Αηησιναθαξλαλίαο κέρξη ηα φξηα ηνπ αξραίνπαλαθηνξίνπ. Πνηνο ιαφο θαη πφηε έθηηζε ην Θχξξεην ή Θχξην παξακέλεη άγλσζην. Ίζσο θάπνηνη απφ ηνπο ιανχο πνπ είραλ εγθαηαζηαζεί ζηελ Αθαξλαλία πξηλ ην 1900 π.υ. θαη ηελ άθημε ησλ Αθαξλαλψλ. (Λέιεγεο, Σειεβφεο, Κνπξήηεο, Αίκνλεο θαη Κάξεο), ίζσο νη Κεθαιιήλεο ηνπ Οδπζζέα, ησλ νπνίσλ ηε θπξηαξρία ζηε πεξηνρή θαηήξγεζαλ νη Αθαξλάλεο πνπ εγθαηαζηάζεθαλ ζε απηή θαηά ηε δηάξθεηα ηεο Σξσηθήο εθζηξαηείαο γχξσ ζηα 1200 π.υ.. Αξθεηνί κειεηεηέο ζεσξνχλ ηελ πφιε Κνξηλζηαθή εγθαηάζηαζε. Ο πξψηνο γλσζηφο επψλπκνο ήξσαο ηνπ Θπξξείνπ είλαη ν Πάηξσλαο. Απηφο καδί κε άιινπο θαηνίθνπο ηνπ Θπξξείνπ ζπλφδεπζε ηνλ Αηλεία ζην ηαμίδη ηνπ πξνο ηελ Ιηαιία κεηά ηελ πηψζε ηεο Σξνίαο. Δθεί κε κεξηθνχο ζπληξφθνπο ηνπ έθηηζαλ ηε πφιε Αινχληην. Μνημεία Σν Αξραηνινγηθφ Μνπζείν Θπξείνπ: ην κνπζείν εθηίζεηαη επηγξαθέο, πνιηηηθνχ θπξίσο πεξηερνκέλνπ. Απηφ εμεγείηαη απφ ηελ πνιηηηθή ζεκαζία ηνπ Θπξείνπ σο θέληξν ηνπ Κνηλνχ ησλ Αθαξλάλσλ, κεηά ηελ πξνζάξηεζε ηεο ηξάηνπ ζηνπο 45

46 Αηησινχο ηνλ 3ν π.υ. αηψλα. Μεγάιεο ηζηνξηθήο ζεκαζίαο είλαη ε επηγξαθή ηεο ζπλζήθεο ζπκκαρίαο Αηησιψλ θαη Ρσκαίσλ ην 212 π.υ. (Αηησινξσκατθφ χκθσλν) θαη ε αλάινγε ηνπ πκθψλνπ Θπξείνπ - Ρσκαίσλ ην 94 π.υ. Δθηίζεληαη επηηχκβηεο ζηήιεο, γιππηά κηθξήο θαη κεγάιεο πιαζηηθήο, αγγεία θπξίσο Διιεληζηηθψλ ρξφλσλ, κεηαιιηθά αληηθείκελα θαζεκεξηλήο ρξήζεο έξγα κηθξνηερλίαο. Σν κνλαζηήξη ηνπ Αγίνπ Βαζηιείνπ ην δξφκν πνπ νδεγεί απφ ην ρσξηφ καο ζην γεηηνληθφ ρσξηφ Μνλαζηεξάθη κεηά ην λέν εμσθιήζη ηνπ Αγίνπ Βαζηιείνπ θαη πξηλ ην εμσθιήζη ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ ζπλαληνχκε ζηα αξηζηεξά κνλνπάηη πνπ νδεγεί ζην παιηφ κνλαζηήξη ηνπ Αγίνπ Βαζηιείνπ. Μεηά απφ ζχληνκε νδνηπνξία θζάλνπκε ζ' απηφ. Δίλαη εμψ απφ ηα ηείρε ηνπ αξραίνπ Θπξξείνπ θαη ίζσο γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ πιηθά απφ απηά. To θαζνιηθφ ηνπ κηθξνχ απηνχ κνλαζηεξηνχ είλαη κνλφρσξε αίζνπζα. ε απηή ζψδνληαη ιείςαλα ηνπ μχιηλνπ ηέκπινπ. Η ζθεπή έρεη πέζεη θαη έηζη νη ηνηρφλ αγηνγξαθίεο πνπ ππήξραλ έρνπλ θαηαζηαξαθεί απφ ηε βξνρή. Η θχξηα είζνδνο ηνπ λανχ έρεη θαηαζηξαθεί. ψδεηαη ε είζνδνο ζηε λφηηα πιεπξά ε νπνία είλαη θαηαζθεπαζκέλε κε θαιά επεμεξγαζκέλεο πέηξεο. Πάλσ απφ απηή ππάξρεη θφγρε φπνπ ίζσο ήηαλ ηνπνζεηεκέλε θάπνηα επηγξαθή ή αγηνγξαθία. Σν κνλαζηήξη πξέπεη λα ήηαλ κηθξφ θαη δελ έρνπκε γη' απηφ αλαθνξά ζε ηζηνξηθά αξρεία. ηα δχζθνια φκσο ρξφληα ηεο ηνπξθνθξαηίαο απνηεινχζε θαηαθχγην ησλ ηαιαίπσξσλ ξαγηάδσλ γεγνλφο γηα ην νπνίν έρνπκε ηζηνξηθή αλαθνξά. Σν εθθιεζάθη ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ. Σν εθθιεζάθη ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ βξίζθεηαη ζε κηθξή απφζηαζε απφ ην δξφκν πνπ ζπλδέεη ην ρσξηφ καο κε ην γεηηνληθφ ρσξηφ Μνλαζηεξάθη. Δίλαη θηηζκέλν ζηε θνξπθή κηθξνχ πςψκαηνο θαη ε θαηαζθεπή ηνπ έγηλε ζηα ρξφληα κεηά ηελ επαλάζηαζε ηνπ Κνληά ζε απηφ έρνπλ βξεζεί επηγξαθέο πνπ ρξνλνινγνχληαη ζηνλ 3ν π.υ. αηψλα. H αλεχξεζε ησλ επηγξαθψλ απηψλ εληζρχεη ηελ ππφζεζε πσο ζηε ηνπνζεζία απηή, έμσ απφ ηα ηείρε ηνπ αξραίνπ Θπξξείνπ πξέπεη λα ππήξρε ζηελ αξραηφηεηα λαφο αθηεξσκέλνο ζηνλ Πξίαπν ή ηνλ Πάλα. Ιεξνχ Νανχ Κνηκήζεσο ηεο Θενηφθνπ Ο Ιεξφο Ναφο Κνηκήζεσο ηεο Θενηφθνπ ζην λεθξνηαθείν ηνπ ρσξηνχ καο ήηαλ ζηα ηειεπηαία ρξφληα ηεο ηνπξθνθξαηίαο γπλαθείν κνλαζηήξη. Η δηάιπζή ηνπ πξέπεη λα έγηλε κε ην γλσζηφ Βαζηιηθφ Γηάηαγκα ηεο 7εο Οθησβξίνπ 1833, εκπλεπζηήο ηνπ νπνίνπ ήηαλ ν ηφηε αληηβαζηιέαο ηνπ 'ΟζσλαΜάνπεξ. Οη πεγέο Σζάγθαξε Οη πεγέο Σζάγθαξη βξίζθνληαη πνιχ θνληά ζηνλ ζπλνηθηζκφ Γνπξγνπβιί πεξίπνπ 1,5 ρηιηφκεηξν απφ ηελ Δζληθή νδφ.σν ρεηκψλα έρνπλ αξθεηφ λεξφ,ελψ ην θαινθαίξη ιηγνζηεχεη.με ηα λεξά ηνπο πνηίδνληαη ηα ρσξάθηα ηνπ θάκπνπ ηεο Γνπξγνπβιήο θαη ηα λεξάηνπο θαηαιήγνπλ ζηελ παξαιία Παιηνλήζη. 46

47 47

48 Οκάδα 4 ε : Μνλαζηεξάθη Εαθεηξνύιεο Θεόδσξνο Καπόηεο Κσλζηαληίλνο Καηζαξάο Παλαγηώηεο 48

49 Μοναστηράκι 49

50 Πνπ βξίζθεηε ην Μνλαζηεξάθη Σν παλέκνξθν ρσξηφ Μνλαζηεξάθη βξίζθεηαη βνξεηνδπηηθά ηνπ λνκνχ Αηησι/λίαο θαη απέρεη 15 ρηιηφκεηξα απφ ηνλ Ακβξαθηθφ θφιπν θαη ηελ Βφληηζα. Δίλαη ρηηζκέλν ζηα Αθαξλαλία φξε, ζε πςφκεηξν 340 κέηξα θαη έρεη θαηνίθνπο.. Σν Μνλαζηεξάθη έρεη πνιιέο θπζηθέο νκνξθηέο θαη πνιιά αμηνζέαηα, κηα παλέκνξθε ζέα ζηνλ Ακβξαθηθφ θφιπν, ηε Βφληηζα, ηελ Άξηα θαη άιια ρσξηά. Σν πνηάκη ηνπ ρσξηνχ, Κεθαιφβξπζν, πεξλάεη θαηά κήθνο ηεο πιαηείαο ηνπ ρσξηνχ. Λίγν έμσ απφ ην ρσξηφ βξίζθεηαη ν Παληνθξάηνξαο. Δπίζεο, ε πεγή ηεο Κνξπήο είλαη 1 ρηιηφκεηξν έμσ απφ ην ρσξηφ. Σν πνηάκη δηαηξέρεη ηελ πιαηεία ηνπ ρσξηνχ θαη δίπια ππάξρνπλ πνιχ ςειά πιαηάληα πνπ νκνξθαίλνπλ ην ηνπίν θαη ζηνιίδνπλ ην ρσξηφ. ηαλ λπρηψλεη, νη ςεζηαξηέο πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ πιαηεία, ζεξβίξνπλ δηάθνξα είδε ληφπησλ θξεάησλ θαη πξνζειθχνπλ θφζκν απφ ηηο γχξσ πεξηνρέο γηα λα ηα απνιαχζνπλ. Γίπια απφ ην πνηάκη, βξίζθνληαη ηα γξαθεία ηεο θνηλφηεηαο ηνπ Μνλαζηεξαθίνπ θαη απφ ηελ πάλσ πιεπξά ηεο είλαη ν θεληξηθφο λαφο ηνπ ρσξηνχ καο, ν Άγηνο Ισάλλεο ν Θενιφγνο. ηε δεμηά πιεπξά ηνπ λανχ είλαη ην δεκνηηθφ ζρνιείν. Πξηλ θηάζνπκε ζηνλ Παληνθξάηνξα, ζηα αξηζηεξά ηνπ δξφκνπ βιέπνπκε ην γήπεδν ηνπ ρσξηνχ καο. Αθξηβφο απφ πάλσ απφ ην γήπεδν βξίζθεηαη ην γπκλάζην. Λίγν έμσ απφ ην ρσξηφ, πξνο ην λφηην κέξνο, πάλσ ζε έλα κηθξφ χςσκα, είλαη ην εμσθιήζη ηνπ Αγίνπ Παληνθξάηνξα ην νπνίν απνηειεί βπδαληηλφ κλεκείν. Πνιχ παιηά ήηαλ έλα ρσξίν εθεί κε ηελ νλνκαζία Παξαδείζη, αιιά γηα δηάθνξνπο ιφγνπο ην ρσξηφ θαηαζηξάθεθε - απφ πνιέκνπο ή απφ ζεηζκφ - θαη απφκεηλε ν Άγηνο Παληνθξάηνξαο. Οη θάηνηθνη ηνπ ίδξπζαλ ην ζεκεξηλφ Μνλαζηεξάθη. Παξ' φια απηά ν Άγηνο Παληνθξάηνξαο ζψδεηαη κέρξη ζήκεξα. ην ρσξηφ καο επίζεο ππάξρνπλ ηέζζεξηο λεξφκπινη έλαο απφ ηνπο νπνίνπο παξάγεη θαη αιεχξη. Απφ ην ρσξηφ καο πεγαίλνπκε ζην Θχξξεην θαη ζην δξφκν ζπλαληάκε ην εμσθιήζη ηνπ Αγίνπ Αζαλαζίνπ. Έλα ρηιηφκεηξν πην έμσ ζπλαληάκε ην εξγνζηάζην ζην νπνίν γίλεηαη ε εκθηάισζε ηνπ λεξνχ ηεο Κνξπήο.. Λίγν πην πέξα απφ ην εξγνζηάζην ζπλαληάκε κηα πεγή λεξνχ ε νπνία νλνκάδεηαη "ρειψλα" ιφγν ηνπ φηη πάλσ ηεο είλαη ζρεδηαζκέλν έλα θέιπθνο ρειψλαο. Αθφκε πην πέξα κπνξνχκε λα δνχκε ηηο ηακαηηθέο πεγέο ηεο θνξπήο νπνχ ππάξρεη θαη ην εθθιεζάθη ηνπ Αγίνπ Κνζκά ηνπ Αηησινχ ην νπνίν έρεη ρηίζεη απφ παξαζεξηζηέο. Σν θαινθαίξη ζηηο ηακαηηθέο πεγέο έξρνληαη πνιινί επηζθέπηεο είηε γηα λα παξαζεξίζνπλε είηε γηα ζεξαπεία. Οη πεγέο είλαη δηακνξθσκέλεο ζε ηερλίηεο βξχζεο. Σα ηειεπηαία ρξφληα έξρνληαη πεξίπνπ 300 επηζθέπηεο θάζε θαινθαίξη γηα ην ζπγθεθξηκέλν νερό. 50

51 Εκκλησίες τοσ τωριού Μεηακόξθσζε Σνπ σηήξνο Σν Μνλαζηήξη Σεο Παλαγίαο Βξνρνηηλνύ O Άγηνο Γεώξγηνο 51

52 Καη ν πνιηνύρνο ηνπ ρσξηνύ Άγηνο Ησάλλεο Θρησκεστικές Εορτές ην ρσξηφ καο αλήθνπλ πνιιά εθθιεζάθηα φπσο,ην εθθιεζάθη ηεο Αγ. Άλλαο, ηνπ Αγ. Κνζκά, ηεο Αγ. Παξαζθεπήο, ηνπ Αγ. Γεσξγίνπ θαη ην λαφ πνπ είλαη αθηεξσκέλνο ζηε Μεηακφξθσζε ηνπ σηήξνο θαζψο θαη ηα κνλαζηήξηα ηεο Παλαγίαο Βξνρνηηλνχ πνπ γηνξηάδεηε ζηηο 15 Απγνχζηνπ θαη ην κνλαζηήξη ηεο Ρφκβνπ ή Ρνκβεο.Δθηφο φκσο απφ απηέο ην ρσξηφ καο γηνξηάδεη θαη ηνλ Αγ. Ισάλλε.ηηο 6 αιιά θαη ζηηο 15 Απγνχζηνπ νη ληφπηνη γηνξηάδνπλ κε έλα ηδηαίηεξν ηξφπν ηηο δχν απηέο γηνξηέο.οη λένη πεγαίλνπλ ζηελ εθθιεζία ην πξσί κε ηα θαινρηεληζκέλα άινγα ηνπο θαη πεξηθέξνληαη γχξσ απφ ηνπο λανχο πεξηκέλνληαο ηελ επινγία ηνπ δεζπφηε. Πολιτιστικές-Θρησκεστικές πανήγσρης Σα ηειεπηαία ρξφληα έρεη θαζηεξσζεί λα πξαγκαηνπνηνχληαη ηξηήκεξεο πνιηηηζηηθέο εθδειψζεηο ην ηειεπηαίν παξαζθεπνζαββαηνθχξηαθν ηνπ Ινπιίνπ είηε κε επηρνξήγεζε απφ ην Γήκν Αλαθηνξίνπ είηε απφ ηελ πνδνζθαηξηθή νκάδα Α.Ο ΜΟΝΑΣΗΡΑΚΙΟΤ κε ζθνπφ νη θάηνηθνη λα εληζρχζνπλ νηθνλνκηθά ηελ νκάδα. Η κεγαιχηεξε γηνξηή γηα ην ρσξηφ είλαη 18,19 θαη 20 Απγνύζηνπ φπνπ γηνξηάδεη ηελ Μεηακφξθσζε ηνπ σηήξσο ζχκθσλα κε ην παιαηφ εκεξνιφγην. Ίζσο αθνχγεηαη παξάμελν ην γεγνλφο φηη ε κεγαιχηεξε γηνξηή γηα ην ρσξηφ γίλεηε ην θαινθαίξη θαη φρη φηαλ γηνξηάδεη ν πνιηνχρνο ηνπ. Αιιά νη γέξνληεο-θάηνηθνη ισχυρίζονται ότι 52

53 θάπνηνη θάηνηθνη ηνπ ρσξηνχ ηελ εκέξα Σνπ σηήξνο δελ καγείξεςαλ ζηα ζπίηηα ηνπο ςάξηα αιιά θξέαο, φκσο δελ ην έθαγαλ πνηέ γηαηί φπσο ιέλε ην θαγεηφ φηαλ ην έβγαδαλ απφ ην θνχξλν ήηαλ ραιαζκέλν. Απηφ δελ ζπλέβε κφλν ζε έλα ζπίηη αιιά ζε φια ηα ζπίηηα πνπ είραλ καγεηξέςεη θξέαο.οη θάηνηθνη ην ζεψξεζαλ σο ζεκάδη απφ ην ζεφ θαη ζέινληαο λα ηνλ επραξηζηήζνπλ απνθάζηζαλ λα ηνλ γηνξηάζνπλ θαη γη'απηφ γίλεηε ην παλεγχξη ζηηο Απγνύζηνπ. Σν έζηκν γίλεηε αθφκε θα ζήκεξα, φια ηα ζπίηηα ηνπ ρσξηνχ ζηηο 19 ηνπ κήλα έρνπλ ςαξηά. Σν παλεγχξη είλαη κεγάιν θαη πνιχ δηαδεδνκέλν φρη κφλν ζηελ επξχηεξνη πεξηνρή αιιά θαη ζε φιε ηελ Διιάδα γηαηί ζπκκεηέρνπλ θάζε ρξφλν κεγάια νλφκαηα ηνπ ειιεληθνχ δεκνηηθνχ θαη ηνπ ιατθνχ ηξαγνπδηνχ.. Ο Μαγεπηηθόο θαηαξξάθηεο επεηόο ζην Μνλαζηεξάθη Ο θαηαξξάθηεο επεηόο, βξίζθεηαη ζην Μνλαζηεξάθη Αθηίνπ- Βόληηζαο. Υσξίο ακθηβνιία ν θαηαξξάθηεο, έλα εμαίζην δεκηνύξγεκα ηεο θύζεο, καγεύεη θαη εληππσζηάδεη ηνλ θάζε επηζθέπηε. Ο επηβιεηηθφο θαηαξξάθηεο βξίζθεηαη ζηελ είζνδν ηνπ ρσξηνύ από Βόληηζα θαη ζρεκαηίδεηαη φηαλ ηα λεξά ηνπ πνηακνχ θεθαιφβξπζν ζπλαληνχλ απφηνκν βάξαζξν. Ο επηζθέπηεο ζα καγεπηεί αθνύ ην λεξό μερύλεηαη κε νξκή απφ ηα βξάρηα ηεο θνξπθήο θαη πέθηεη ζηα πεηξψκαηα ηεο βάζεο ζρεκαηίδνληαο κηα ιηκλνύια θαη ζπλζέηνληαο έλα καγεπηηθό ζθεληθό... Σν λεξό ηνπ θαηαξξάθηε πέθηεη νξκεηηθά από ύςνο πεξί ηα νγδόληα κέηξα θαη πιεκκπξίδεη ηνλ επηζθέπηε κε κνλαδηθά ζπλαηζζήκαηα. Πξαγκαηηθά εθεί ληψζεηο δένο θαη κηα έιμε, λα παξακείλεηο φζν γίλεηαη πεξηζζφηεξν θαη λα αγλαληέςεηο φζν κπνξείο πεξηζζφηεξν ην κνλαδηθφ απηφ ηνπίν. Κη φκσο ην κνλαδηθό απηό θπζηθό ηνπίν παξακέλεη αλαμηνπνίεην ελψ ζα κπνξνχζε λα απνηειέζεη έλαλ εμαηξεηηθό πόιν έιμεο ζπλδπάδνληαο επί κέξνπο ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνύ, όπσο Ηακαηηθέο πεγέο θνξπήο, Αθαξλαληθά όξε θη έηζη ζα κπνξνύζε λα ην ραξεί πνιύο θόζκνο. 53

54 54

55 Φσηνγξαθίεο από ην ρσξηό 55

56 Παιηάκπεια 56

57 Οκάδα 5 ε : Παιηάκπεια Θεξηαλνύ Πειαγία Κνληαιέμεο Λάκπξνο Καςάιε Δπαγγειία 57

58 ύληνκν νδνηπνξηθό Σαμηδεχνληαο απφ ηελ Ακθηινρία πξνο ηε Βφληηζα θαη ιίγν πξηλ θζάζνπκε ζε απηή, ζην δεμηφ κέξνο ηεο εζληθήο νδνχ είλαη θηηζκέλν ην ρσξηφ καο, ζε πςφκεηξν 250 κέηξα απφ ηε ζάιαζζα. Απφ ην ρσξηφ καο κπνξεί ν επηζθέπηεο λα ζαπκάζεη ηελ ππέξνρε ζέα ζηνλ Ακβξαθηθά θαη ηα λεζάθηα ηεο Κνξσλεζίαο γλσζηά θαη σο Κνξαθνλήζηα θαη ηηο απέλαηη αθηέο ηεο Ηπείξνπ κέρξη ηε Πξέβεδα. Η νλνκαζία ηνπ ρσξηνχ πξνήιζε απφ ην πξψην θάηνηθν πνπ εγθαηαζηάζεθε ζην ρσξηφ απηφ θαη ιεγφηαλ Παιηάκπεινο. Σελ επσλπκία απηή δηαηεξνχλ αξθεηέο νηθνγέλεηεο ζήκεξα πνπ ζεσξνχληαη ζαλ ηηο πηφ παιηέο νηθνγέλεηεο ηνπ ρσξηνχ, αθνχ βεβαίσο ζεσξνχληαη απφγνλνη ηεο πξψηεο νηθνγέλεηαο πνπ εγθαηαζηάζεθε εθεί. Ο αξραηνινγηθόο ρώξνο ζηε Ρνύγα Σαμηδεχνληαο απφ ην ρσξηφ καο πξνο ην γεηηνληθφ ρσξηφ Γξπκφο ζηα αξηζηεξά ηνπ εζληθνχ δξφκνπ ζπλαληνχκε δηαζηαχξσζε πνπ νδεγεί ζηε ηνπνζεζία "Ρνχγα". Πξφθεηηαη γηα έλα θπζηθφ ηρζπνηξνθείν πνπ ρσξίδεηαη απφ ηνλ Ακβξαθηθφ κε ζηελή ινπξίδα μεξάο. Σν ηνπίν είλαη πνιχ φκνξθν θαη ε γεηηνληθή παξαιία απνηειεί αμηφινγν ρψξν αλαςπρήο. Ο επηζθέπηεο κπνξεί λα δεη ζήκεξα εξείπηα ησλ αξραίσλ 58

59 ηεηρψλ θαη ελφο αξραίνπ λανχ. Γελ έρεη εμαθξηβσζεί ην φλνκα ηεο αξραίαο απηήο πφιεο. Αιινη ηζηνξηθνί ηνπνζεηνχλ ζηε ηνπνζεζία απηή ηελ αξραία πφιε Ηξάιεηα θαη άιινη θάπνην θξνχξην πνπ ήηαλ επίλεην ηνπ αξραίνπ Θπξξείνπ. Ο αξραηνινγηθόο ρώξνο ζηε "Λέθθα" Κνληά ζηην χςσκα ηνπ Πξνθήηε Ηιία θαη δίπια ζηε ηνπνζεζία παιηνρψξη ππάξρνπλ εξείπηα αξραίαο πφιεο. Γελ έρεη εμαθξηβσζεί κε αθξίβεηα ην φλνκά ηεο. Αξθεηνί ηζηνξηθνί ηηνπνζεηνχλ ζηε πεξηνρή απηή ηνλ αξραίν Δρίλν ή Δρηλνχο, φλνκα πνπ ίζσο δψζεθε πξνο ηηηκή ηνπ κπζνινγηθνχ ήξσα Δρηλέα. Ο επηζθέπηεο κπνξεί λα δεη εξείπηα ηνπ αξραίνπ ηείρνπο θαη θηηζκάησλ πνπ δπζηπρψο δελ κπνξνχκε λα εμαθξηβψζνπκε ηε ρξήζε ηνπο ζηα αξραία ρξφληα. 59

60 Αγία Παξαζθεπή Σαμηδεχνληαο απφ ην ρσξηφ καο πξνο ηε Βφληηζα, ζηα δεμηά ηνπ βαζηθνχ δξφκνπ, βξίζθνπκε ηε δηαζηαχξσζε πνπ νδεγεί ζηνλ Ι.Ν. ηεο Αγίαο Παξαζθεπήο. Ο λαφο, πνπ παιαηφηεξα ήηαλ θαζνιηθφ κηθξνχ κνλαζηεξηνχ, είλαη θηηζκέλνο κε αζβεζηφιηζνπο ειαθξά επεμεξγαζκέλνπο. Σν ζρήκα ηνπ δηαγξάθεη ηζνζθειή ζηαπξφ θαη ζηε δηαζηαχξσζε ησλ θεξαηψλ πςψλεηαη νθηαγσληθφο ηξνχιινο κε ηέζζεξα κνλφινβα αλνίγκαηα ζηηο πιεπξέο, πνπ βιέπνπλ πξνο ηα ηέζζεξα ζεκεία ηνπ νξίδνληα. ηε βφξεηα θαη ηε λφηηα πιεπξά ηνπ λανχ αλνίγνληαη κηθξά δίινβα παξάζπξα πνπ ρσξίδνληαη κε πεζζίζθνπο. Η αςίδα είλαη εκηθπθιηθή. Δζσηεξηθά νη θακάξεο ησλ θεξαηψλ ελψλνληαη κε ηα ζθαηξηθά ηξίγσλα θαη απνηεινχλ ζηεξίγκαηα ηνπ ηξνχιινπ. Οη θακάξεο είλαη ζπλαξκνινγεκέλεο κε θαινπειεθεκέλνπο αζβεζηφιηζνπο πνπ ζπλδένηαλ ζηελ αξρηθή θάζε ηεο θαηαζθεπήο ηνπ κλεκείνπ ρσξίο ηε βνήζεηα θνληάκαηνο. ηε βφξεηα θαη ηε λφηηα πιεπξά είλαη θαηαζθεπαζκέλα ερεία γηα ηελ θαιή αθνπζηηθή ηνπ εζσηεξηθνχ ρψξνπ. Ο λαφο έρεη πξφζθαηα αλαθαηληζηεί γεγνλφο πνπ έζσζε ην κλεκείν απφ ηελ θαηάξεπζε θαη ην θαηέζηεζε μαλά ιεηηνπξγηθφ. Παξά ηελ πξνζπάζεηα, δελ δηαηεξήζεθαλ ηα αξρηθά εζσηεξηθά ραξαθηεξηζηηθά ηνπ εμαηηίαο ηεο ρξήζεο ηζηκέληνπ ζηνπο αξκνχο. Δπίζεο πξφζθαηα έγηλε θαη ε πξνζζήθε λένπ ηέκπινπ απφ μχιν. Δμεληαπέληε ρξφληα κεηά ην αξρηθφ ρηίζηκν ηνπ λανχ (1749) πξνζηέζεθε λάξζεθαο, πνπ επηθνηλσλεί κε ηνλ θχξην λαφ κε ηνμνηή ζχξα. ηελ αεησκαηηθή δπηηθή πιεπξά ηνπ λάξζεθα πςψλεηαη θσδσλνζηάζην θαη ζην ηνμνηφ ππέξζπξν ραξάζζεηαη ε ρξνλνινγία ηεο θαηαζθεπήο ηνπ: Η είζνδνο ηνπ θχξηνπ λανχ είλαη απηή πνπ βξίζθεηαη ζηε βφξεηα πιεπξά ηνπ θαη παξνπζηάδεη κλεκεηαθφ ραξαθηήξα. Με κνλφιηζνπο θαηαζθεπάδεηαη ην ηνμσηφ άλνηγκα πνπ ζηξέθεηαη ζε νξζνγψλην πιαίζην. Πην ςειά, κηθξφηεξν νξζνγψλην πιαίζην θηινμελεί απιφ ραξαγκέλν θφζκεκα θαη εληηρνηζκέλν αζβεζηφιηζν, πνπ πάλσ ηνπ έρεη ραξαρηεί ε επηγξαθή. ε κεξηθά ζεκεία είλαη πνιχ θζαξκέλε. 60

61 Αγία Κπξηαθή Λίγν πξηλ θζάζνπκε ζην κνλαζηήξη ηεο Αγίαο Παξαζθεπήο ζπλαληνχκε ζηα αξηζηεξά ηνπ αγξνηηθνχ δξφκνπ δηαζηαχξσζε πνπ νδεγεί ζην κηθξφ εθθιεζάθη ηεο Αγίαο Κπξηαθήο. Γελ γλσξίδνπκε ηίπνηε γηα ηελ θαηαζθεπή ηνπ θαη ηε ρξήζε ηνπ. Ιζσο ήηαλ κεηφρη ηεο Αγίαο Παξαζθεπήο ίζσο είρε θάπνηα άιιε ρξήζε. ρεηηθά πξφζθαηα έγηλαλ ζε απηφ εξγαζίεο αλαζηήισζεο πνπ δπζηπρψο αιινίσζαλ ην αξρηθφ ηνπ ζρήκα θάλνληαο έηζη αδχλαηε ηε κειέηε. Απφ ηνλ αξρηθφ λαφ ζψδεηαη κφλν ε θφγρε ηνπ Ιεξνχ Βήκαηνο ή νπνία είλαη θαηαζθεπαζκέλε απφ αθαλφληζηεο πέηξεο. Αλάκεζα απφ ηεο πέηξεο έρνπλ ηνπνζεηεζεί πιίλζνη επίζεο αλαλφληζηα. Ο ρψξνο γχξσ απφ ηελ Αγία Κπξηαθή έρεη δηακνξθσζεί ζε ρψξν αλαςπρήο. Καηά ηελ εκέξα ηεο ενξηήο ηνπ λανχ αξθεηέο νηθνγέλεηεο νξγαλψλνπλ ζε απηφλ παξαδνζηαθά γιέληηα. 61

62 Άγηνη Θεόδσξνη Κνληά ζην χςσκα ηνπ Πξνθήηε Ηιία ήηαλ ζηα ρξφληα ηεο ηνπξθνθξαηίαο θηηζκέλν ην ρσξηφ καο. Η ηνπνζεζία είλαη ζήκεξα γλσζηή ζαλ Παιηνρψξη. ε απηή ζψδνληαη εξείπηα ησλ ζπηηηψλ θαη ηνπ λανχ ησλ Αγίσλ Θενδψξσλ πνπ πξέπεη λα ήηαλ ν ελνξηαθφο λαφο ηνπ ρσξηνχ. Σν φλνκα ηνπ λανχ ην γλσξίδνπκε απφ ηε πξνθνξηθή παξάδνζε. Σν κλεκείν δελ βξίζθεηαη ζε θαιή θαηάζηαζε, ε ζηέγε έρεη πέζεη θαη νη αγηνγξαθίεο πνπ ην θνζκνχζαλ έρνπλ θζαξεί. ήκεξα κπνξεί ν επηζθέπηηεο λα δηαθξίλεη κηα κνλφρσξε αίζνπζα κε εηζφδνπο ζην βφξεην θαη δπηηθφ ηνίρν. ψδεηαη ε αςίδα ηνπ Ιεξνχ Βήκαηνο θαη ε θφγρε ηεο Πξφζεζεο. Ο λαφο είλαη θαηαζθεπαζκέλνο απφ κέηξηα επεμεξγαζκέλεο πέηξεο αλάκεζα δε ζε απηέο είραλ ηνπνζεηεζεί πιίλζνη γηα θαιχηεξε αξκνιφγεζε θαη δηαθφζκεζε. 62

63 Ιταλικές οτσρώσεις στη τοποθεσία "Σκεπαρνιά" Καηά ηε δηάξθεηα ηεο Γεξκαλνηηαιηθήο θαηνρήο 1941 έσο 1945 νη Ιηαινί θαηαθηεηέο πνπ πξέπεη λα ζεκεησζεί έθζαζαλ ζην ρσξηφ καο πξηλ απφ ηνπο Γεξκαλνχο εγθαηαζηάζεθαλ ζηε θνξπθή θεπαξληά, κηθξφ χςσκα θνληά ζην αθξσηήξην Αγειάδα. Απφ ην χςσκα απηφ είραλ ηε δπλαηφηεηα λα ειέγρνπλ ηελ είζνδν θαη έμνδν πινίσλ ζηνλ Ακβξαθηθφ. ήκεξα ζψδνληαη εξείπηα ησλ εγθαηαζηάζεψλ ηνπο. Μπνξνχκε λα δηαθξίλνπκε αξθεηέο βάζεηο γηα ππξνβφια ππφγεηα δσκάηηα θαη δεμακελέο λεξνχ. ήκεξα ηα εξείπηα απηά απνηεινχλ κλεκείν πνπ καο ζπκίδεη ηα δχζθνια θαη ηαξαγκέλα ρξφληα ηεο Γεξκαλνηηαιηθήο θαηνρήο θαη ηνπο αγψλεο ηνπ ειιεληθνχ ιανχ γηα ηελ ειεπζεξία. Άγηνο Νηθόιανο Σν ζεκεξηλφ εμσθθιήζη ηνπ Αγίνπ Νηθνιάνπ ηνπ λένπ, (ενξηάδεη ζηηο 9 Μαίνπ) βξίζθεηαη θνληά ζηε ηνπνζεζία "Ρνχγα", θαη ήηαλ παιαηφηεξα ελνξηαθφο λαφο ηνπ νηθηζκνχ "Σζνπγθξηά". Ο νηθηζκφο απηφο κεηά ηελ επαλάζηαζε ηνπ 1821 εγθαηαιείθζεθε απφ ηνπο θαηνίθνπο ηνπ πνπ εγθαηαζηάζεθαλ ζηε πεξηνρή θνληά ζην ζεκεξηλφ λεθξνηαθείν ηνπ ρσξηνχ. Δθεί έθηηζαλ λέν λαφ πνπ είλαη αθηεξσκέλνο επίζεο ζηνλ 'Αγην Νηθφιαν 63

64 ην Νέν. Μάιηζηα κεηέθεξαλ αθφκα θαη ηηο πέηξεο απφ ηα ζπίηηα ηνπο γηα ην θηίζηκν ηνπ θαηλνχξγηνπ ρσξηνχ. Γίπια ζηελ εθθιεζία ήηαλ ην λεθξνηαθείν ηνπ ρσξηνχ. ηε κάληξα ηνπ λεθξνηαθείνπ ζψδνληαη θνηιφηεηεο πνπ κέζα ζε απηέο ηνπνζεηνχζαλ θπςέιεο. Τπνινίκαηα απφ ηηο θπςέιεο ζψδνληαη κέρξη ζήκεξα. Γελ γλσξίδνπκε ηελ πξνέιεπζε ηνπ εζίκνπ αιιά ην έρνπκε δεη θαη ζε άιια εμσθιήζηα θαη κνλαζηήξηα ηεο πεξηνρήο καο φπσο ζηνλ 'Αγην Γεκήηξην Γξπκνχ. Σελ εκέξα ηεο ενξηήο ηνπ Αγίνπ ππήξρε ε ζπλήζεηα λα ζπζηάδνληαη γηδνπξφβαηα ζηε ράξε ηνπ, θαηάινηπν απ' ηα πξν Υξηζηνχ ρξφληα. 'Αγηνο Γεώξγηνο Σν εμσθθιήζη ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ βξίζθεηαη θνληά ζην πξνεγνχκελν ηνπ Αγίνπ Νηθνιάνπ ηνπ Νένπ. Παιαηφηεξα ππήξρε ε ζπλήζεηα ηεο κεηάβαζεο ζε απηφ έθηππσλ πξνζθπλεηψλ ηελ εκέξα ηεο ενξηήο ηνπ. Η κεηάβαζε απηή είρε ηην ραξαθηήξα ηππηθψλ αγψλσλ ζπλήζεηα πνπ γίλεηαη πξνζπάζεηα λα αλαβηψζεη. Μεηά ηνπο αγψλεο αθνινπζνχζε παξαδνζηαθφ γιέληη. Η θαηαζθεπή ηνπ Αγίνπ Γεσξγίνπ ζχκθσλα κε ηελ ππέξζπξε επηγξαθή έγηλε ην

65 ΠΑΡΑΛΗΔ ΣΟΝ ΑΜΒΡΑΚΗΚΟ Η παξαιία "Potro Matzavino" θαη δίπια ζε απηή ην κηθξφ ιηκαλάθη ηνπ ρσξηνχ. Η παξαιία ζηε ηνπνζεζία "Βαξθφ" βξίζθεηαη θνληά ζην κνλαζηήξη ηεο Αγίαο Παξαζθεπήο. Δίλαη κία απφ ηηο κεγαιχηηεξεο παξαιίεο ζηνλ Ακβξαθηθφ. Η παξαιία ζηε ηνπνζεζία "Ρνχγα" δίπια ζηνλ αξραηνινγηθφ ρψξν. 65