Η υιοθέτηση της χρήσης του Τ.Ε.Υ.Δ., ως υπεύθυνης δήλωσης, κατά το. στάδιο της υποβολής των δικαιολογητικών συμμετοχής στις διαδικασίες

Transcript

1 ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ - ΕΠΤΑΜΕΛΟΥΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗ 1351/2018 Περίληψη Η υιοθέτηση της χρήσης του Τ.Ε.Υ.Δ., ως υπεύθυνης δήλωσης, κατά το στάδιο της υποβολής των δικαιολογητικών συμμετοχής στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων και η θέσπιση της υποχρέωσης υποβολής των δικαιολογητικών του άρθρου 80 του ν. 4412/2016 μόνο από τον προσωρινό ανάδοχο κατά το στάδιο που έπεται της αξιολόγησης των προσφορών, έχουν ως στόχο την απλοποίηση της διαδικασίας προς όφελος τόσο των αναθετουσών αρχών, όσο και των οικονομικών φορέων (βλ. αιτιολογική έκθεση άρθρου 79 ν.4412/2016). Περαιτέρω, κατά τις ως άνω διατάξεις, ερμηνευόμενες σύμφωνα με τις αρχές της ισότητας, της διαφάνειας, της αναλογικότητας και της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος, σε περίπτωση υποβολής ως δικαιολογητικού συμμετοχής στον ελεγχόμενο διαγωνισμό Τ.Ε.Υ.Δ., το οποίο έχει συμπληρωθεί ελλιπώς, κατά τρόπον ώστε να μην προκύπτει η συνδρομή στο πρόσωπο του διαγωνιζομένου ορισμένης προϋπόθεσης συμμετοχής, η οικεία πλημμέλεια δεν επιφέρει τον αποκλεισμό αυτού, όταν στο φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής του συμπεριέλαβε το αντιστοίχως προβλεπόμενο, με βάση τις παρ έως της διακήρυξης, δικαιολογητικό. Τούτο δε, διότι κατά τη διατύπωση των ως άνω διατάξεων λόγους αποκλεισμού συνιστούν η μη απόδειξη της συνδρομής ορισμένης προϋπόθεσης συμμετοχής στο διαγωνισμό ή η μη υποβολή του Τ.Ε.Υ.Δ., όχι δε και η υποβολή ελλιπώς συμπληρωμένου Τ.Ε.Υ.Δ., όταν για την ελλείπουσα αναφορά προσκομίζεται μείζονος, σε σχέση με το Τ.Ε.Υ.Δ., αποδεικτικής ισχύος δικαιολογητικό από το οποίο προκύπτει η συνδρομή στο πρόσωπο του διαγωνιζομένου της επίμαχης προϋπόθεσης συμμετοχής (πρβλ. Ε.Α. ΣτΕ 142/2012). Εξάλλου,

2 εφόσον με βάση την παρ. 5 του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 και το άρθρο 9 της διακήρυξης η αναθέτουσα αρχή έχει υποχρέωση να παράσχει δυνατότητα διευκρινίσεων στον υποψήφιο όταν επίκειται αποκλεισμός του από τη διαδικασία λόγω ασαφειών των δικαιολογητικών και εγγράφων της προσφοράς, πολλώ μάλλον δεν μπορεί να αποκλείσει διαγωνιζόμενο, ο οποίος έχει υποβάλει εξ αρχής δικαιολογητικά, από τα οποία αποδεικνύεται πλήρως η συνδρομή στο πρόσωπό του των προϋποθέσεων συμμετοχής του στο διαγωνισμό. Άλλωστε, ακόμα και ο κανόνας ότι για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό αρκεί η, δια της υποβολής του Τ.Ε.Υ.Δ., προκαταρκτική απόδειξη της συνδρομής των σχετικών προϋποθέσεων, δεν είναι ανεξαίρετος, δεδομένου ότι η αναθέτουσα αρχή έχει τη δυνατότητα, με βάση την παρ. 5 του άρθρου 79 του ν. 4412/2016, να ζητεί, ανά πάσα στιγμή, όλα ή κάποια από τα δικαιολογητικά των παρ έως της διακήρυξης, εφόσον θεωρεί ότι αυτό είναι απαραίτητο για την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας. Κατά μείζονα δε λόγο δεν αποκλείεται διαγωνιζόμενος, ο οποίος ναι μεν δεν έχει συμπληρώσει στο Τ.Ε.Υ.Δ. τη ζητούμενη κατηγορία έργων (Οδοποιία), πλην όμως έχει υποβάλει βεβαίωση Μ.Ε.ΕΠ., με την οποία αποδεικνύει ότι πληροί την εν λόγω προϋπόθεση συμμετοχής, έχει δε δηλώσει, συμπληρώνοντας το σχετικό πεδίο του Τ.ΕΥ.Δ., ότι η εν λόγω βεβαίωση συνιστά «δικαιολογητικό στο οποίο βασίζεται η εγγραφή» του σε επίσημο κατάλογο. Δείτε το πλήρες κείμενο ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΜΗΜΑ ΜΕΙΖΟΝΟΣ - ΕΠΤΑΜΕΛΟΥΣ ΣΥΝΘΕΣΗΣ ΑΠΟΦΑΣΗ 1351/2018 Συνεδρίασε δημόσια στο ακροατήριό του, στις 23 Ιουλίου 2018, με την ακόλουθη σύνθεση: Ανδρονίκη Θεοτοκάτου, Πρόεδρος, Δημήτριος Πέππας, Δέσποινα Καββαδία - Κωνσταντάρα, Αγγελική Μυλωνά (εισηγήτρια), Κωνσταντίνος Εφεντάκης, Βασιλική Προβίδη και Ευαγγελία Σεραφή, Σύμβουλοι. Γραμματέας ο Γεώργιος Καρασαββίδης.

3 Γενικός Επίτροπος της Επικρατείας: Ιωάννης Κάρκαλης, Αντεπίτροπος Επικρατείας, κωλυομένης της Γενικής Επιτρόπου της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, Χρυσούλας Καραμαδούκη. Για να δικάσει την από (Α.Β.Δ. 2186/ ) αίτηση των: α) ΧΧΧ του ΧΧΧ, κατοίκου ΧΧΧ (θέση «ΧΧΧ»), β) ετερόρρυθμης τεχνικής εταιρείας, με την επωνυμία «ΧΧΧ», που εδρεύει στη ΧΧΧ (οδός ΧΧΧ) και εκπροσωπείται νόμιμα, και γ) κοινοπραξίας, με την επωνυμία «ΧΧΧ» (με μοναδικά μέλη τους δύο πρώτους αιτούντες), που εδρεύει στη ΧΧΧ (οδός ΧΧΧ) και εκπροσωπείται νόμιμα, οι οποίοι παραστάθηκαν δια του πληρεξούσιου δικηγόρου τους ΧΧΧ (Α.Μ. Δ.Σ.Α. ΧΧΧ). Με την ανωτέρω αίτηση ζητείται η αναθεώρηση της 955/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Το Ελληνικό Δημόσιο, το οποίο εκπροσωπείται νομίμως από τον Υπουργό Οικονομικών, παραστάθηκε δια του Παρέδρου του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (Ν.Σ.Κ.) Κωνσταντίνου Παπαγεωργίου. Κατά της αίτησης και υπέρ του κύρους της προσβαλλόμενης απόφασης παρεμβαίνει η εταιρεία με την επωνυμία «ΧΧΧ», που εδρεύει στη ΧΧΧ (οδός ΧΧΧ) και εκπροσωπείται νόμιμα, η οποία παραστάθηκε δια του πληρεξούσιου δικηγόρου της Κατά τη συζήτηση που ακολούθησε το Δικαστήριο άκουσε: Τον πληρεξούσιο δικηγόρο των αιτούντων, ο οποίος ζήτησε να γίνει δεκτή η αίτηση. Τον πληρεξούσιο δικηγόρο της παρεμβαίνουσας εταιρείας, ο οποίος ζήτησε να απορριφθεί η αίτηση. Και Τον Αντεπίτροπο της Επικρατείας στο Ελεγκτικό Συνέδριο, ο οποίος πρότεινε να απορριφθεί η αίτηση ανάκλησης. Μετά τη δημόσια συνεδρίαση, το Δικαστήριο συνήλθε σε διάσκεψη. Αφού μελέτησε τη δικογραφία και Σκέφθηκε σύμφωνα με το νόμο Αποφάσισε τα ακόλουθα:

4 I. Με την κρινόμενη αίτηση, για την άσκηση της οποίας καταβλήθηκε το προσήκον παράβολο (βλ. το ηλεκτρονικό παράβολο της Γενικής Γραμματείας Ηλεκτρονικών Συστημάτων), όπως οι λόγοι αυτής αναπτύσσονται με το νομίμως κατατεθέν στις υπόμνημα, οι αιτούντες ζητούν την αναθεώρηση της 955/2018 απόφασης του VI Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, με την οποία απορρίφθηκε αίτησή τους για ανάκληση της 165/2018 πράξης του Ε Κλιμακίου του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Με την πράξη αυτή κρίθηκε ότι κωλύεται η υπογραφή του υποβληθέντος για προσυμβατικό έλεγχο νομιμότητας σχεδίου σύμβασης μεταξύ της Περιφέρειας ΧΧΧ και της αιτούσας κοινοπραξίας (αναδειχθείσας δεύτερης κατά σειρά μειοδοσίας), με αντικείμενο την εκτέλεση του έργου «ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΗ ΒΕΛΤΙΩΣΗ ΟΔΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΣΤΟ ΠΑΡΑΠΛΕΥΡΟ ΔΙΚΤΥΟ ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΧΧΧ-ΧΧΧ», με την αιτιολογία ότι μη νομίμως αποκλείστηκε από το διαγωνισμό η αναδειχθείσα πρώτη κατά σειρά μειοδοσίας εταιρεία με την επωνυμία «ΧΧΧ». Η αίτηση αυτή έχει ασκηθεί νομοτύπως και εν γένει παραδεκτώς και πρέπει να εξεταστεί περαιτέρω ως προς την ουσιαστική βασιμότητά της. Περαιτέρω, με πρόδηλο έννομο συμφέρον και εν γένει παραδεκτώς παρεμβαίνει κατά της αίτησης και υπέρ του κύρους της προσβαλλόμενης απόφασης η ως άνω αναδειχθείσα πρώτη κατά σειρά μειοδοσίας εταιρεία, η οποία είχε παρέμβει στη διαδικασία ενώπιον του VI Τμήματος. II. Α. Ο ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (Α 147) ορίζει i) στην παρ. 1 του άρθρου 18, ότι: «Οι αναθέτουσες αρχές αντιμετωπίζουν τους οικονομικούς φορείς ισότιμα και χωρίς διακρίσεις και ενεργούν με διαφάνεια, τηρώντας την αρχή της αναλογικότητας, της αμοιβαίας αναγνώρισης, της προστασίας του δημόσιου συμφέροντος, της προστασίας των δικαιωμάτων των ιδιωτών, της ελευθερίας του ανταγωνισμού και της προστασίας του περιβάλλοντος και της βιώσιμης και αειφόρου ανάπτυξης ( )». ii) στην παρ. 2 του άρθρου 75, ότι: «Όσον αφορά την καταλληλότητα για την άσκηση της επαγγελματικής

5 δραστηριότητας, οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να απαιτούν από τους οικονομικούς φορείς να είναι εγγεγραμμένοι σε ένα από τα επαγγελματικά ή εμπορικά μητρώα που τηρούνται στο κράτος - μέλος εγκατάστασης τους ( )», iii) στην παρ. 1 του άρθρου 76, όπως ίσχυε πριν την τροποποίησή της με την περ. β της παρ. 5 του άρθρου 119 του ν. 4472/2017 (Α 74/ ), ότι: «Πέραν των οριζομένων στην παρ. 2 του άρθρου 75, ειδικά για τις δημόσιες συμβάσεις έργων, ισχύουν τα ακόλουθα: α) ( ) β) Όταν το έργο ανήκει αποκλειστικά σε μια κατηγορία του Μ.Ε.ΕΠ., δικαίωμα συμμετοχής στη διαδικασία σύναψης της σύμβασης έχουν οικονομικοί φορείς εγγεγραμμένοι στην κατηγορία αυτή ( )», iv) στο άρθρο 79, ότι «1. ( ) 2. Κατά την υποβολή αιτήσεων συμμετοχής ή κατά την υποβολή προσφορών στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων ( ), οι αναθέτουσες αρχές δέχονται ενημερωμένη υπεύθυνη δήλωση του ν. 1599/1986 (Α 75), ως προκαταρκτική απόδειξη προς αντικατάσταση των πιστοποιητικών που εκδίδουν δημόσιες αρχές ή τρίτα μέρη, επιβεβαιώνοντας ότι ο εν λόγω οικονομικός φορέας πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) δεν βρίσκεται σε μία από τις καταστάσεις των άρθρων 73 και 74 για τις οποίες οι οικονομικοί φορείς αποκλείονται ή μπορούν να αποκλεισθούν, β) πληροί τα σχετικά κριτήρια επιλογής τα οποία έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με τα άρθρα 75, 76 και 77 ( ). 4. Για τις συμβάσεις κάτω των ορίων, η Αρχή, σύμφωνα με την παρ. 5 του άρθρου 53, μπορεί να εκδίδει αντίστοιχο τυποποιημένο έντυπο υπεύθυνης δήλωσης, όπου απαιτείται, κατά τις διατάξεις του παρόντος ( ). 5. Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να ζητεί από προσφέροντες και υποψήφιους, σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, να υποβάλλουν όλα ή ορισμένα δικαιολογητικά, όταν αυτό απαιτείται για την ορθή διεξαγωγή της διαδικασίας ( )», v) στο άρθρο 80, ότι: «1. Οι αναθέτουσες αρχές μπορούν να απαιτούν τα πιστοποιητικά, τις βεβαιώσεις και τα λοιπά αποδεικτικά μέσα ( ) ως απόδειξη της μη ύπαρξης λόγων αποκλεισμού, όπως αναφέρονται στα άρθρα 73 και 74 και της πλήρωσης των κριτηρίων επιλογής, σύμφωνα με τα άρθρα 75 και 76 ( ). 3. Για την απόδειξη της απαίτησης της παραγράφου 2 του άρθρου 75, οι αναθέτουσες αρχές απαιτούν πιστοποιητικό/βεβαίωση του οικείου επαγγελματικού

6 μητρώου του Παραρτήματος XI του Προσαρτήματος Α', με το οποίο να πιστοποιείται αφενός η εγγραφή τους σε αυτό και το ειδικό επάγγελμα τους, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα και στα άρθρα 76 και 77, κατά περίπτωση ( )», vi) στην παρ. 1 του άρθρου 91, ότι: «Η αναθέτουσα αρχή με βάση τα αποτελέσματα του ελέγχου και της αξιολόγησης των προσφορών, απορρίπτει, σε κάθε περίπτωση, προσφορά: α) Η οποία αποκλίνει από τα άρθρα 92 έως 100, και 102 έως 104 ή υποβλήθηκε κατά παράβαση των απαράβατων όρων περί σύνταξης και υποβολής της προσφοράς, όπως οι όροι αυτοί ορίζονται στα έγγραφα της σύμβασης. β) Η οποία περιέχει ατέλειες, ελλείψεις, ασάφειες ή σφάλματα, εφόσον αυτά δεν επιδέχονται συμπλήρωση ή διόρθωση ή, εφόσον επιδέχονται συμπλήρωση ή διόρθωση, δεν έχουν αποκατασταθεί κατά την αποσαφήνιση και τη συμπλήρωσή της, σύμφωνα με το άρθρο 102. γ) ( )», vii) στο άρθρο 93, όπως τροποποιήθηκε με την παρ. 2 του άρθρου 46 του ν. 4447/2016 (Α 241), ότι: «Ο ξεχωριστός σφραγισμένος φάκελος, με την ένδειξη «Δικαιολογητικά Συμμετοχής» περιέχει: α) ( ) β) στις διαδικασίες σύναψης δημόσιας σύμβασης κάτω των ορίων: αα) υπεύθυνη δήλωση κατά τα προβλεπόμενα στην παρ. 2 του άρθρου 79, ββ) εγγύηση συμμετοχής, κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 72 ( )», viii) στο άρθρο 102, «Συμπλήρωση - αποσαφήνιση πληροφοριών και δικαιολογητικών», ότι «1. Κατά τη διαδικασία αξιολόγησης των προσφορών ή αιτήσεων συμμετοχής, η αναθέτουσα αρχή μπορεί να καλεί εγγράφως τους προσφέροντες ή τους υποψηφίους να διευκρινίζουν ή να συμπληρώνουν τα έγγραφα ή δικαιολογητικά που έχουν υποβάλει, μέσα σε εύλογη προθεσμία ( ). 2. Η πιο πάνω διευκρίνιση ή η συμπλήρωση αφορά μόνο τις ασάφειες, επουσιώδεις πλημμέλειες ή πρόδηλα τυπικά σφάλματα που επιδέχονται διόρθωση ή συμπλήρωση ( ). Η συμπλήρωση ή η διευκρίνιση, κατά το πρώτο εδάφιο, δεν επιτρέπεται να έχει ως συνέπεια μεταγενέστερη αντικατάσταση ή υποβολή εγγράφων σε συμμόρφωση με τους όρους της διακήρυξης, αλλά μόνο τη διευκρίνιση ή συμπλήρωση, ακόμη και με νέα έγγραφα, εγγράφων ή δικαιολογητικών που έχουν ήδη υποβληθεί. 3. Η διευκρίνιση ή η συμπλήρωση δεν πρέπει να εισάγει διακρίσεις, άνιση μεταχείριση των οικονομικών φορέων ή να έχει

7 ως συνέπεια ευνοϊκή μεταχείριση συγκεκριμένου οικονομικού φορέα στη διαδικασία ανάθεσης της δημόσιας σύμβασης. 4. ( ) 5. Η παροχή της δυνατότητας διευκρινίσεων στον προσφέροντα ή υποψήφιο, σύμφωνα με τις παραγράφους 1 έως 4, είναι υποχρεωτική για την αναθέτουσα αρχή, αν επίκειται αποκλεισμός του από τη διαδικασία, λόγω ασαφειών των δικαιολογητικών και εγγράφων της προσφοράς», ix) στην παρ. 1 του άρθρου 103, όπως ίσχυε πριν την αντικατάστασή της με την παρ. 19 του άρθρου 107 του ν. 4497/2017 (Α 171), ότι: «Μετά την αξιολόγηση των προσφορών, η αναθέτουσα αρχή ειδοποιεί εγγράφως τον προσφέροντα, στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση («προσωρινό ανάδοχο»), να υποβάλει ( ) τα πρωτότυπα ή αντίγραφα ( ) όλων των δικαιολογητικών του άρθρου 80, όπως καθορίζονται ειδικότερα στα έγγραφα της σύμβασης, ως αποδεικτικά στοιχεία για τη μη συνδρομή των λόγων αποκλεισμού των άρθρων 73 και 74, καθώς και για την πλήρωση των κριτηρίων ποιοτικής επιλογής των άρθρων 75, 76 και 77 ( )» και x) στο Παράρτημα XI του Προσαρτήματος Α', ότι: «Τα σχετικά επαγγελματικά και εμπορικά μητρώα καθώς και οι δηλώσεις και τα πιστοποιητικά που αντιστοιχούν σε κάθε κράτος μέλος είναι: ( ) στην Ελλάδα, το «Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων ΜΕΕΠ» του Υπουργείου Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων καθώς και τα νομαρχιακά μητρώα στην περίπτωση των δημόσιων συμβάσεων έργων, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της παρ. 1 του άρθρου 76 ( )». Β. Η διακήρυξη του ελεγχόμενου διαγωνισμού ορίζει i) στην περ. β της παρ. 4.1, ότι: «Οι προσφορές που παραλαμβάνονται καταχωρίζονται κατά σειρά κατάθεσής τους σε σχετικό πρακτικό της Επιτροπής Διαγωνισμού, στο οποίο ειδικότερα αναφέρονται η σειρά προσέλευσης, η επωνυμία του οικονομικού φορέα, η τάξη και κατηγορία του ( )», ii) στην υποσημείωση xvi επί της ως άνω παραγράφου (μετά τη φράση «κατηγορία του»), ότι: «Σημειώνεται ότι ο Αριθμός πτυχίου, η Κατηγορία και η Τάξη του οικονομικού φορέα αναγράφεται, είτε στο Μέρος ΙΙ : Πληροφορίες σχετικά με τον οικονομικό φορέα (εγγραφή σε επίσημο κατάλογο), είτε στο Μέρος IV : Κριτήρια Επιλογής (Α' Καταλληλότητα) του Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης ( ΤΕΥΔ )», iii) στην παρ. 4.2, ότι: «α) Μετά την αξιολόγηση των

8 προσφορών, η αναθέτουσα αρχή ειδοποιεί εγγράφως τον προσφέροντα, στον οποίο πρόκειται να γίνει η κατακύρωση («προσωρινό ανάδοχο»), να υποβάλει ( ) τα δικαιολογητικά που καθορίζονται στο άρθρο της παρούσας ( )», iv) στο άρθρο 9, ότι: «Η αναθέτουσα αρχή μπορεί να καλέσει τους οικονομικούς φορείς να συμπληρώσουν ή να διευκρινίσουν τα πιστοποιητικά που έχουν παραληφθεί, σύμφωνα με το άρθρο 102 και 103 του ν. 4412/2016», v) στην παρ. 22.Β., ότι: «Όσον αφορά την καταλληλότητα για την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας, απαιτείται ( ) Ειδικά οι προσφέροντες που είναι εγκατεστημένοι στην Ελλάδα απαιτείται να είναι εγγεγραμμένοι στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.) ( )», vi) στην παρ. 23.1, ότι: «Κατά την υποβολή προσφορών οι οικονομικοί φορείς υποβάλλουν το Τυποποιημένο Έντυπο Υπεύθυνης Δήλωσης (ΤΕΥΔ) του άρθρου 79 παρ. 4 του ν. 4412/2016, το οποίο αποτελεί ενημερωμένη υπεύθυνη δήλωση, με τις συνέπειες του ν. 1599/1986 (Α 75), ως προκαταρκτική απόδειξη προς αντικατάσταση των πιστοποιητικών που εκδίδουν δημόσιες αρχές ή τρίτα μέρη, επιβεβαιώνοντας ότι ο εν λόγω οικονομικός φορέας πληροί τις ακόλουθες προϋποθέσεις: α) δεν βρίσκεται σε μία από τις καταστάσεις του άρθρου 22 Α της παρούσας, β) πληροί τα σχετικά κριτήρια επιλογής τα οποία έχουν καθοριστεί, σύμφωνα με το άρθρο 22 Β-Ε της παρούσας. Σε οποιοδήποτε χρονικό σημείο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας, μπορεί να ζητηθεί από τους προσφέροντες να υποβάλλουν όλα ή ορισμένα δικαιολογητικά της επόμενης παραγράφου, όταν αυτό απαιτείται για την ορθή διεξαγωγή της διαδικασίας ( )», vii) στην παρ «Δικαιολογητικά απόδειξης καταλληλότητας για την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας του άρθρου 22.Β», ότι: «(α) Όσον αφορά την καταλληλότητα για την άσκηση της επαγγελματικής δραστηριότητας, οι προσφέροντες που είναι εγκατεστημένοι στην Ελλάδα υποβάλλουν βεβαίωση εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ. στην 3η τάξη και άνω ή Κ/Ξ δύο επιχειρήσεων 2ης τάξης, για έργα κατηγορίας Οδοποιίας ( )» και viii) στην παρ. 24.2, ότι: «Ο φάκελος «Δικαιολογητικά Συμμετοχής» πρέπει, επί ποινή αποκλεισμού, να περιέχει τα ακόλουθα: - α) Το Τυποποιημένο Έντυπο Υπεύθυνης Δήλωσης (ΤΕΥΔ) - β) εγγύηση

9 συμμετοχής, του άρθρου 15 της παρούσας ( )». Γ. Τέλος, στο μέρος ΙΙ «Πληροφορίες σχετικά με τον οικονομικό φορέα» του συνημμένου στη διακήρυξη Τυποποιημένου Εντύπου Υπεύθυνης Δήλωσης, περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι ερωτήσεις: «Κατά περίπτωση, ο οικονομικός φορέας είναι εγγεγραμμένος σε επίσημο κατάλογο/μητρώο εγκεκριμένων φορέων ( ); ( ) α) Αναφέρετε την ονομασία του καταλόγου ή του πιστοποιητικού και τον σχετικό αριθμό εγγραφής ή πιστοποίησης, κατά περίπτωση: β) ( ) γ) Αναφέρετε τα δικαιολογητικά στα οποία βασίζεται η εγγραφή ή η πιστοποίηση και, κατά περίπτωση, την κατάταξη στον επίσημο κατάλογο: δ) Η εγγραφή ή η πιστοποίηση καλύπτει όλα τα απαιτούμενα κριτήρια επιλογής; ( )». Περαιτέρω, στο μέρος IV του ίδιου τεύχους ερωτάται, μεταξύ άλλων, αν ο οικονομικός φορέας είναι εγγεγραμμένος στα σχετικά επαγγελματικά ή εμπορικά μητρώα που τηρούνται στην Ελλάδα ή στο κράτος μέλος εγκατάστασής του. Δ. Από τις ανωτέρω διατάξεις συνάγεται ότι στον ελεγχόμενο διαγωνισμό για την ανάθεση δημόσιου έργου προϋπολογισμού κάτω των ορίων του άρθρου 5 του ν. 4412/2016, η αναθέτουσα αρχή δέχεται ως προκαταρκτική απόδειξη, σε αντικατάσταση της υποχρέωσης υποβολής των πιστοποιητικών που εκδίδουν οι δημόσιες αρχές ή τρίτα μέρη, το επισυναπτόμενο στη διακήρυξη Τυποποιημένο Έντυπο Υπεύθυνης Δήλωσης (Τ.Ε.Υ.Δ.). Το εν λόγω έντυπο ισοδυναμεί με υπεύθυνη δήλωση των οικονομικών φορέων, μεταξύ άλλων, ότι πληρούν τα προβλεπόμενα από τα τεύχη δημοπράτησης κριτήρια ποιοτικής επιλογής, στα οποία περιλαμβάνεται και η εγγραφή τους στο Μητρώο Εργοληπτικών Επιχειρήσεων (Μ.Ε.ΕΠ.), στην οριζόμενη τάξη για έργα κατηγορίας Οδοποιίας. Η υποβολή του Τ.Ε.Υ.Δ., όπως και η ορθή συμπλήρωσή του καθ ό μέρος αφορά σε όρους που περιλαμβάνονται στα έγγραφα της σύμβασης, συνιστούν ουσιώδη τυπική προϋπόθεση για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό. Περαιτέρω, στις παρ έως της διακήρυξης προβλέπονται τα δικαιολογητικά, με τα οποία παρέχεται πλήρης απόδειξη ως προς τη συνδρομή των προϋποθέσεων συμμετοχής στο

10 διαγωνισμό (βλ. και άρθρο 80 του ν. 4412/2016) και στα οποία περιλαμβάνεται η βεβαίωση εγγραφής στο Μ.Ε.ΕΠ.. Οι συμμετέχοντες στον ελεγχόμενο διαγωνισμό οικονομικοί φορείς οφείλουν, επί ποινή αποκλεισμού τους, να υποβάλουν τα ως άνω δικαιολογητικά μόνο μετά την ολοκλήρωση της αξιολόγησης των προσφορών και εφόσον έχουν αναδειχθεί προσωρινοί ανάδοχοι. Η υιοθέτηση της χρήσης του Τ.Ε.Υ.Δ., ως υπεύθυνης δήλωσης, κατά το στάδιο της υποβολής των δικαιολογητικών συμμετοχής στις διαδικασίες σύναψης δημοσίων συμβάσεων κάτω των ορίων και η θέσπιση της υποχρέωσης υποβολής των δικαιολογητικών του άρθρου 80 του ν. 4412/2016 μόνο από τον προσωρινό ανάδοχο κατά το στάδιο που έπεται της αξιολόγησης των προσφορών, έχουν ως στόχο την απλοποίηση της διαδικασίας προς όφελος τόσο των αναθετουσών αρχών, όσο και των οικονομικών φορέων (βλ. αιτιολογική έκθεση άρθρου 79 ν.4412/2016). Περαιτέρω, κατά τις ως άνω διατάξεις, ερμηνευόμενες σύμφωνα με τις αρχές της ισότητας, της διαφάνειας, της αναλογικότητας και της προστασίας του δημοσίου συμφέροντος, σε περίπτωση υποβολής ως δικαιολογητικού συμμετοχής στον ελεγχόμενο διαγωνισμό Τ.Ε.Υ.Δ., το οποίο έχει συμπληρωθεί ελλιπώς, κατά τρόπον ώστε να μην προκύπτει η συνδρομή στο πρόσωπο του διαγωνιζομένου ορισμένης προϋπόθεσης συμμετοχής, η οικεία πλημμέλεια δεν επιφέρει τον αποκλεισμό αυτού, όταν στο φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής του συμπεριέλαβε το αντιστοίχως προβλεπόμενο, με βάση τις παρ έως της διακήρυξης, δικαιολογητικό. Τούτο δε, διότι κατά τη διατύπωση των ως άνω διατάξεων λόγους αποκλεισμού συνιστούν η μη απόδειξη της συνδρομής ορισμένης προϋπόθεσης συμμετοχής στο διαγωνισμό ή η μη υποβολή του Τ.Ε.Υ.Δ., όχι δε και η υποβολή ελλιπώς συμπληρωμένου Τ.Ε.Υ.Δ., όταν για την ελλείπουσα αναφορά προσκομίζεται μείζονος, σε σχέση με το Τ.Ε.Υ.Δ., αποδεικτικής ισχύος δικαιολογητικό από το οποίο προκύπτει η συνδρομή στο πρόσωπο του διαγωνιζομένου της επίμαχης προϋπόθεσης συμμετοχής

11 (πρβλ. Ε.Α. ΣτΕ 142/2012). Εξάλλου, εφόσον με βάση την παρ. 5 του άρθρου 102 του ν. 4412/2016 και το άρθρο 9 της διακήρυξης η αναθέτουσα αρχή έχει υποχρέωση να παράσχει δυνατότητα διευκρινίσεων στον υποψήφιο όταν επίκειται αποκλεισμός του από τη διαδικασία λόγω ασαφειών των δικαιολογητικών και εγγράφων της προσφοράς, πολλώ μάλλον δεν μπορεί να αποκλείσει διαγωνιζόμενο, ο οποίος έχει υποβάλει εξ αρχής δικαιολογητικά, από τα οποία αποδεικνύεται πλήρως η συνδρομή στο πρόσωπό του των προϋποθέσεων συμμετοχής του στο διαγωνισμό. Άλλωστε, ακόμα και ο κανόνας ότι για τη συμμετοχή στο διαγωνισμό αρκεί η, δια της υποβολής του Τ.Ε.Υ.Δ., προκαταρκτική απόδειξη της συνδρομής των σχετικών προϋποθέσεων, δεν είναι ανεξαίρετος, δεδομένου ότι η αναθέτουσα αρχή έχει τη δυνατότητα, με βάση την παρ. 5 του άρθρου 79 του ν. 4412/2016, να ζητεί, ανά πάσα στιγμή, όλα ή κάποια από τα δικαιολογητικά των παρ έως της διακήρυξης, εφόσον θεωρεί ότι αυτό είναι απαραίτητο για την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας. Κατά μείζονα δε λόγο δεν αποκλείεται διαγωνιζόμενος, ο οποίος ναι μεν δεν έχει συμπληρώσει στο Τ.Ε.Υ.Δ. τη ζητούμενη κατηγορία έργων (Οδοποιία), πλην όμως έχει υποβάλει βεβαίωση Μ.Ε.ΕΠ., με την οποία αποδεικνύει ότι πληροί την εν λόγω προϋπόθεση συμμετοχής, έχει δε δηλώσει, συμπληρώνοντας το σχετικό πεδίο του Τ.ΕΥ.Δ., ότι η εν λόγω βεβαίωση συνιστά «δικαιολογητικό στο οποίο βασίζεται η εγγραφή» του σε επίσημο κατάλογο. III. Στην προκειμένη περίπτωση, από το σύνολο των στοιχείων του φακέλου προκύπτουν τα ακόλουθα: Α. Αντικείμενο του ελεγχόμενου έργου, προϋπολογιζόμενης δαπάνης ευρώ (με Φ.Π.Α.), αποτελούν οι εργασίες συντήρησης του παράπλευρου οδικού δικτύου στην περιοχή ΧΧΧ και ΧΧΧ, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στα τεύχη

12 δημοπράτησης. Με την εγκριθείσα, με την 702/ απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της Περιφέρειας ΧΧΧ, διακήρυξη ορίσθηκε ότι η ανάθεση του έργου θα γίνει με την ανοικτή διαδικασία του άρθρου 27 του ν. 4412/2016, σύστημα υποβολής προσφορών αυτό των επιμέρους ποσοστών έκπτωσης και κριτήριο για την ανάθεση της σύμβασης την πλέον συμφέρουσα από οικονομική άποψη προσφορά μόνο βάσει τιμής (άρθρο 95 παρ. 2 (α) του ως άνω νόμου). Β. Κατά την ημερομηνία διεξαγωγής του διαγωνισμού ( ) υπέβαλαν προσφορές δεκαέξι (16) εργοληπτικές επιχειρήσεις και κοινοπραξίες, μεταξύ των οποίων και η ήδη παρεμβαίνουσα εταιρεία ΧΧΧ. Η ως άνω εταιρεία υπέβαλε, μεταξύ άλλων: α) συμπληρωμένο και υπογεγραμμένο το συνημμένο στη διακήρυξη Τ.Ε.Υ.Δ., στο Μέρος ΙΙ του οποίου δηλώνεται, μεταξύ άλλων, ότι η εταιρεία είναι εγγεγραμμένη στο Μ.Ε.ΕΠ. (με αρ. βεβ ) και έχει ενημερότητα πτυχίου (με αρ / ) (βλ. και Μέρος IV αυτού, στο οποίο επαναλαμβάνονται οι ανωτέρω δηλώσεις), περαιτέρω δε αναφέρεται ως δικαιολογητικό στο οποίο βασίζεται η εγγραφή της η 1660/-31/10/2016 απόφαση της Επιτροπής Μ.Ε.ΕΠ., καταγράφεται η στελέχωσή της και δηλώνεται ότι κατατάσσεται στην 3η Τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. και ότι η εγγραφή της καλύπτει όλα τα απαιτούμενα κριτήρια επιλογής και β) τη Δ15/17599/ βεβαίωση εγγραφής της εταιρείας στο Μ.Ε.ΕΠ., ισχύος έως , και την ως άνω ενημερότητα πτυχίου αυτής, ισχύος έως , από τις οποίες προκύπτει ότι η ως άνω εταιρεία κατατάσσεται, μεταξύ άλλων, στην 3η Τάξη του Μ.Ε.ΕΠ. για έργα κατηγορίας «ΟΔΟΠΟΙΙΑ». Γ. Η Επιτροπή Διαγωνισμού, κατά τον έλεγχο των δικαιολογητικών συμμετοχής, απέκλεισε από το διαγωνισμό, μεταξύ άλλων, την πρώτη κατά σειρά μειοδοσίας (με ποσοστό 73,91%) και ήδη παρεμβαίνουσα εταιρεία ΧΧΧ, με την αιτιολογία ότι στο υποβληθέν από αυτή Τ.Ε.Υ.Δ. α) δεν αναγράφεται η ζητούμενη κατηγορία έργων (Οδοποιία) και β) δεν είναι συμπληρωμένο το μέρος VI «ΤΕΛΙΚΕΣ ΔΗΛΩΣΕΙΣ» ως προς τον τίτλο του δημοπρατούμενου έργου. Προσωρινή μειοδότρια αναδείχτηκε η δεύτερη κατά σειρά μειοδοσίας και ήδη αιτούσα κοινοπραξία εργοληπτικών επιχειρήσεων «ΧΧΧ», η οποία προσέφερε μέση έκπτωση 72,25% (αντιστοιχούσα σε

13 δαπάνη ,02 ευρώ, πλέον απροβλέπτων, αναθεώρησης, απολογιστικών και Φ.Π.Α.). Το ως άνω Πρακτικό εγκρίθηκε με τη 1379/ απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής της ανωτέρω Περιφέρειας και κοινοποιήθηκε σε όλους όσους είχαν συμμετάσχει στο διαγωνισμό. Δ. Κατά της απόφασης αυτής υποβλήθηκε η / ένσταση της παρεμβαίνουσας εταιρείας, με την οποία προέβαλε, μεταξύ άλλων, ότι στο Τ.Ε.Υ.Δ. ανεγράφησαν αναλυτικά τα στοιχεία εγγραφής της εταιρείας στην 3η τάξη του Μ.Ε.ΕΠ., ενώ μαζί με το Τ.Ε.Υ.Δ. συνυποβλήθηκε αντίγραφο του πτυχίου Μ.Ε.ΕΠ. της εταιρείας, το οποίο αποτελεί πλήρη απόδειξη για τις κατηγορίες Μ.Ε.ΕΠ., στις οποίες ήταν εγγεγραμμένη και υπερκαλύπτει τις απαιτήσεις της διακήρυξης. Η ανωτέρω ένσταση απορρίφθηκε σιωπηρώς από την Οικονομική Επιτροπή. Στο συνταχθέν δε από την Επιτροπή Διαγωνισμού πρακτικό εξέτασης της ένστασης προτείνεται η απόρριψη αυτής αφενός μεν ως απαράδεκτης για παρατυπίες στο κατατεθέν παράβολο, αφετέρου δε ως αβάσιμης στην ουσία, καθόσον πρόκειται για ελλιπή συμπλήρωση του Τ.Ε.Υ.Δ., η οποία δεν δύναται νομίμως να διορθωθεί. Ακολούθως, η ανωτέρω εταιρεία άσκησε την 32/ προσφυγή, ενώπιον της Επιτροπής του άρθρου 18 του ν. 2218/1994, με περιεχόμενο όμοιο με αυτό της ως άνω ένστασης. Η προσφυγή αυτή απορρίφθηκε με την 7/13/2017 απόφαση της ανωτέρω Επιτροπής, με την αιτιολογία ότι νομίμως αποκλείστηκε η ήδη παρεμβαίνουσα εταιρεία από τη συνέχεια του διαγωνισμού για μη ορθή συμπλήρωση του Τ.Ε.Υ.Δ., οι ανωτέρω δε διαπιστωθείσες ελλείψεις δεν δύνανται να συμπληρωθούν με εφαρμογή του άρθρου 102 του ν.4412/2016, χωρίς να επιφέρουν άνιση μεταχείριση των διαγωνιζομένων. Μετά δε την αναμόρφωση, κατά το άρθρο 107 παρ. 13 του ν. 4497/2017 (Α 171), του πίνακα παραδεκτών προσφορών, που εγκρίθηκε με την 2430/2017 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής και την ολοκλήρωση του ελέγχου επί των δικαιολογητικών που καθορίζονται στα άρθρα 23.2 έως της διακήρυξης (άρθρο 103 του ν. 4412/2016), με την 163/ απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής το αποτέλεσμα του διαγωνισμού κατακυρώθηκε στην ήδη αιτούσα κοινοπραξία.

14 Ε. Το VI Τμήμα με την προσβαλλόμενη απόφασή του, επικυρώνοντας την εκφερθείσα σε πρώτο στάδιο κρίση του Ε Κλιμακίου, έκρινε ότι κωλύεται η υπογραφή της σχετικής σύμβασης, με την αιτιολογία ότι μη νομίμως αποκλείστηκε από το διαγωνισμό η αναδειχθείσα πρώτη κατά σειρά μειοδοσίας και ήδη παρεμβαίνουσα εταιρεία λόγω ελλιπούς κατά τα ανωτέρω συμπλήρωσης του Τ.Ε.Υ.Δ, δεδομένου ότι συνυπέβαλε αντίγραφα της βεβαίωσης Μ.Ε.ΕΠ. και της ενημερότητας πτυχίου αυτής. Περαιτέρω, το VI Τμήμα έκρινε ότι ήταν μη νόμιμος και ο δεύτερος ως άνω λόγος αποκλεισμού της εν λόγω εταιρείας. IV. Με τα δεδομένα αυτά και σύμφωνα με όσα έγιναν δεκτά στη σκέψη II.Δ της παρούσας, ορθώς, με την προσβαλλόμενη απόφαση έγινε δεκτό ότι μη νομίμως αποκλείστηκε η παρεμβαίνουσα εταιρεία για το λόγο ότι στο Τ.Ε.Υ.Δ. που υπέβαλε δεν δηλώνεται η εγγραφή της στο Μ.Ε.ΕΠ. για τη ζητούμενη, με βάση τη διακήρυξη, κατηγορία έργων (Οδοποιία), καθόσον με τον φάκελο των δικαιολογητικών συμμετοχής της συνυπέβαλε βεβαίωση εγγραφής της στο Μ.Ε.ΕΠ. για την 3η τάξη της ως άνω κατηγορίας έργων, λαμβανομένης, περαιτέρω, υπόψη της καταχωρισθείσας στο σχετικό πεδίο του Τ.Ε.Υ.Δ. δήλωσής της ότι η εν λόγω βεβαίωση συνιστά δικαιολογητικό στο οποίο βασίζεται η εγγραφή της σε επίσημο κατάλογο, όσα δε αντίθετα υποστηρίζονται με την υπό κρίση αίτηση είναι απορριπτέα ως αβάσιμα. V. Κατ ακολουθία των ανωτέρω, εφόσον δεν προβάλλεται λόγος αναθεώρησης της προσβαλλόμενης απόφασης κατά το κεφάλαιο αυτής με το οποίο κρίθηκε μη νόμιμος ο αποκλεισμός της παρεμβαίνουσας για τον δεύτερο ως άνω λόγο (μη συμπλήρωση του μέρους VI του Τ.Ε.Υ.Δ. ως προς τον τίτλο του δημοπρατούμενου έργου), η υπό κρίση αίτηση αναθεώρησης πρέπει να απορριφθεί και να διαταχθεί η κατάπτωση του κατατεθέντος από τους αιτούντες παραβόλου υπέρ του Δημοσίου (άρθρο 73 παρ. 4 του Κώδικα Νόμων για το Ελεγκτικό Συνέδριο).

15 Για τους λόγους αυτούς Απορρίπτει την αίτηση. Και Διατάσσει την κατάπτωση του κατατεθέντος παραβόλου υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου.