Α) Υποχρέωση επικύρωσης αντιγράφων ημεδαπών η αλλοδαπών εγγράφων που υποβάλλονται σε διαγωνισμό

Transcript

1 Πράξεως : 0024 Αριθμ. : Συνεδρ. : 2η/ Περίληψη Α) Υποχρέωση επικύρωσης αντιγράφων ημεδαπών η αλλοδαπών εγγράφων που υποβάλλονται σε διαγωνισμό Όσον αφορά στα ημεδαπά ή αλλοδαπά ιδιωτικά έγγραφα, παρέχεται η δυνατότητα να υποβάλλονται ευκρινή απλά φωτοαντίγραφα είτε θεωρημένων από τους ως άνω φορείς και υπηρεσίες πρωτοτύπων τους είτε αντιγράφων τους που έχουν επικυρωθεί από δικηγόρο. Συνεπώς, διαγωνιζόμενος, ο οποίος συνυποβάλλει με την προσφορά του αντίγραφα ιδιωτικών εγγράφων που δεν έχουν θεωρηθεί από τους ως άνω φορείς και υπηρεσίες ούτε έχουν επικυρωθεί από δικηγόρο, πρέπει να αποκλείεται από τη συνέχεια του διαγωνισμού, διαφορετικά η σχετική δαπάνη δεν είναι νόμιμη (βλ. ΣτΕ 4043/2015, ΕΑ ΣτΕ /2014). Β) Μικτή σύμβαση προμήθειας /υπηρεσίας-κριτήριο χαρακτηρισμού Οι συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο δύο ή περισσότερα είδη συμβάσεων (έργα, υπηρεσίες ή προμήθειες) ανατίθενται σύμφωνα με τις διατάξεις που εφαρμόζονται στο είδος της σύμβασης που χαρακτηρίζει το κύριο αντικείμενο της σχετικής σύμβασης. Στην περίπτωση ( ) μεικτών συμβάσεων που αποτελούνται εν μέρει από υπηρεσίες και εν μέρει από προμήθειες, το κύριο αντικείμενο καθορίζεται σύμφωνα με το ποια από τις εκτιμώμενες αξίες των αντίστοιχων υπηρεσιών ή προμηθειών είναι η

2 2 υψηλότερη.όταν πρόκειται δε για μεικτές συμβάσεις με αντικείμενο τόσο προμήθειες όσο και υπηρεσίες, το νομοθετικό καθεστώτος που εφαρμόζεται για την ανάθεσή τους προσδιορίζεται με βάση το ποια από τις εκτιμώμενες αξίες αυτών είναι η υψηλότερη. Γ)Ηλεκτρολογικές εργασίες σε κτίριο συνιστούν έργο,διαφορετικά συνιστούν εργασία Οι εργασίες εγκατάστασης ηλεκτρολογικών και λοιπών παροχών και καλωδιώσεων («Εργασίες εγκατάστασης συστημάτων φωτισμού και σηματοδότησης», κωδικός CPV , «Τοποθέτηση εξοπλισμού φωτισμού εξωτερικών χώρων», κωδικός CPV , «Εγκατάσταση εξοπλισμού φωτισμού οδών», κωδικός CPV κ.λπ.) αποτελούν «έργα» στις περιπτώσεις που λαμβάνουν χώρα σε κτήρια, διαφορετικά αποτελούν «υπηρεσίες» Δείτε το πλήρες κείμενο: ΚΛΙΜΑΚΙΟ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ ΔΑΠΑΝΩΝ ΣΤΟ VII ΤΜΗΜΑ Αποτελούμενο από την Πρόεδρό του Ελένη Λυκεσά, Σύμβουλο και τους Παναγιώτη Παππίδα (εισηγητή), Πάρεδρο και, κωλυομένων των λοιπών Παρέδρων, Αθανασία-Μυροφόρα Σιδηροπούλου, Εισηγήτρια. Γραμματέας: Ιωάννης Αθανασόπουλος, υπάλληλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου. Συνήλθε στο Κατάστημά του στις 23 Ιανουαρίου 2018, για να αποφανθεί αν πρέπει να θεωρηθεί το 422Α, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα του Δήμου Κ.

3 3 Σκέφτηκε σύμφωνα με τον νόμο 1. Η Επίτροπος του Ελεγκτικού Συνεδρίου στον Νομό Π αρνήθηκε με την / πράξη της, να θεωρήσει το ως άνω ένταλμα, ποσού ,00 ευρώ, που αφορά σε προμήθεια και τοποθέτηση φωτιστικών σωμάτων στην παραλιακή οδό Π - Ο Α. Ως αιτιολογία της άρνησής της προέβαλε ότι α) ο σχετικός διαγωνισμός προκηρύχθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις για τις προμήθειες των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης, παρά το ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για εκτέλεση δημοτικού έργου και β) η ανάδοχος εταιρεία δεν αποκλείστηκε από τη συνέχεια του διαγωνισμού, παρά το ότι συνυπέβαλε με την προσφορά της αντίγραφα αλλοδαπών ιδιωτικών εγγράφων μη επικυρωμένα από δικηγόρο, κατά παράβαση του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 4250/2014. Ο Δήμος επανυπέβαλε το χρηματικό ένταλμα για θεώρηση, υποστηρίζοντας τη νομιμότητα της δαπάνης. Η Επίτροπος όμως ενέμεινε στους παραπάνω λόγους με αποτέλεσμα να ανακύψει διαφωνία, για την άρση της οποίας νόμιμα απευθύνεται με την από έκθεσή της στο Κλιμάκιο. 2. Ο ν. 4412/2016 «Δημόσιες Συμβάσεις Έργων, Προμηθειών και Υπηρεσιών (προσαρμογή στις Οδηγίες 2014/24/ΕΕ και 2014/25/ΕΕ)» (ΦΕΚ Α 147) ορίζει στο άρθρο 2 ότι «1. Για τους σκοπούς του παρόντος εφαρμόζονται οι ακόλουθοι ορισμοί: 1) ( ) 6) ως «δημόσιες συμβάσεις έργων» και ως «συμβάσεις έργων» νοούνται οι συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο ( ) την εκτέλεση ( ) εργασιών που αφορούν μία από τις δραστηριότητες που αναφέρονται στο παράρτημα II του προσαρτήματος Α ( ) 8) ως «δημόσιες συμβάσεις προμηθειών» και ως «συμβάσεις προμηθειών» νοούνται οι

4 4 συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο την αγορά ( ) προϊόντων. Μια σύμβαση προμηθειών μπορεί να περιλαμβάνει, παρεμπιπτόντως, εργασίες τοποθέτησης και εγκατάστασης, 9) ως «δημόσιες συμβάσεις υπηρεσιών» και ως «συμβάσεις υπηρεσιών» νοούνται οι συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο την παροχή υπηρεσιών, πλην των αναφερομένων στην περίπτωση 6 ( )» και στο άρθρο 4 ότι «1. Η παράγραφος 2 εφαρμόζεται σε μεικτές συμβάσεις οι οποίες έχουν ως αντικείμενο διαφορετικά είδη συμβάσεων, το σύνολο των οποίων εμπίπτει στο παρόν Βιβλίο (άρθρα 3 έως 221) ( ) 2. Οι συμβάσεις που έχουν ως αντικείμενο δύο ή περισσότερα είδη συμβάσεων (έργα, υπηρεσίες ή προμήθειες) ανατίθενται σύμφωνα με τις διατάξεις που εφαρμόζονται στο είδος της σύμβασης που χαρακτηρίζει το κύριο αντικείμενο της σχετικής σύμβασης. Στην περίπτωση ( ) μεικτών συμβάσεων που αποτελούνται εν μέρει από υπηρεσίες και εν μέρει από προμήθειες, το κύριο αντικείμενο καθορίζεται σύμφωνα με το ποια από τις εκτιμώμενες αξίες των αντίστοιχων υπηρεσιών ή προμηθειών είναι η υψηλότερη ( )». Εξάλλου, σύμφωνα με τα παραρτήματα II του προσαρτήματος Α του εν λόγω ν. 4412/2016 και I του κανονισμού (ΕΚ) /2008 της Επιτροπής περί τροποποίησης του κανονισμού (ΕΚ) /2002 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου περί του κοινού λεξιλογίου για τις δημόσιες συμβάσεις (CPV) και των οδηγιών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου και περί των διαδικασιών σύναψης δημόσιων συμβάσεων όσον αφορά στην αναθεώρηση του CPV (L 74), οι εργασίες εγκατάστασης ηλεκτρολογικών και λοιπών παροχών και καλωδιώσεων («Εργασίες εγκατάστασης

5 5 συστημάτων φωτισμού και σηματοδότησης», κωδικός CPV , «Τοποθέτηση εξοπλισμού φωτισμού εξωτερικών χώρων», κωδικός CPV , «Εγκατάσταση εξοπλισμού φωτισμού οδών», κωδικός CPV κ.λπ.) αποτελούν «έργα» στις περιπτώσεις που λαμβάνουν χώρα σε κτήρια, διαφορετικά αποτελούν «υπηρεσίες». Κατά τα ανωτέρω, οι συμβάσεις προμηθειών περιλαμβάνουν και τις απλές εργασίες τοποθέτησης και εγκατάστασης του προμηθευόμενου προϊόντος, όταν πρόκειται δε για μεικτές συμβάσεις με αντικείμενο τόσο προμήθειες όσο και υπηρεσίες, το νομοθετικό καθεστώτος που εφαρμόζεται για την ανάθεσή τους προσδιορίζεται με βάση το ποια από τις εκτιμώμενες αξίες αυτών είναι η υψηλότερη. Στην περίπτωση ειδικότερα προμήθειας και εγκατάστασης συστημάτων φωτισμού σε οδούς, η οποία περιλαμβάνει και τις εργασίες κατασκευής της βάσης εγκατάστασης, πρόκειται για μεικτή σύμβαση προμηθειών και υπηρεσιών και επομένως το εφαρμοστέο νομοθετικό καθεστώς εξαρτάται από το ποιας σύμβασης η αξία είναι υψηλότερη. 3. Περαιτέρω, στο άρθρο 1 παρ. 2 του ν. 4250/2014 «Διοικητικές Απλουστεύσεις-Καταργήσεις, Συγχωνεύσεις Νομικών Προσώπων και Υπηρεσιών του Δημοσίου Τομέα-Τροποποίηση Διατάξεων του π.δ. 318/1992 (Α 161) και λοιπές ρυθμίσεις» (ΦΕΚ Α 74) ορίζεται ότι «Οι παράγραφοι 3 και 4 του άρθρου 11 του ν. 2690/1999 (Α 45) καταργούνται και η παράγραφος 2 του ιδίου άρθρου αντικαθίσταται ως εξής: "2.α. Οι ρυθμίσεις της παρούσας παραγράφου εφαρμόζονται στο Δημόσιο, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) ( ) β. Δεν υφίσταται πλέον η υποχρέωση υποβολής

6 6 πρωτότυπων εγγράφων ( ) που έχουν εκδοθεί από τις υπηρεσίες και τους φορείς της περίπτωσης α ( ) Αντί πρωτότυπων ή επικυρωμένων αντιγράφων, υποβάλλονται και γίνονται υποχρεωτικά αποδεκτά από τις υπηρεσίες και τους φορείς της περίπτωσης α ευκρινή φωτοαντίγραφα των πρωτότυπων εγγράφων που εκδόθηκαν από τις υπηρεσίες και τους φορείς αυτούς ή των ακριβών αντιγράφων τους. Ομοίως, υποβάλλονται και γίνονται υποχρεωτικά αποδεκτά ευκρινή φωτοαντίγραφα από αντίγραφα ιδιωτικών εγγράφων τα οποία έχουν επικυρωθεί από δικηγόρο καθώς και ευκρινή φωτοαντίγραφα από τα πρωτότυπα όσων ιδιωτικών εγγράφων φέρουν θεώρηση από υπηρεσίες και φορείς της περίπτωσης α». Κατά τα ανωτέρω, στους συναλλασσόμενους με τους οργανισμούς τοπικής αυτοδιοίκησης παρέχεται η δυνατότητα, αντί πρωτότυπων εγγράφων που έχουν εκδοθεί από τις υπηρεσίες και τους φορείς που αναφέρονται στην περίπτωση α ή επικυρωμένων αντιγράφων τους, να υποβάλλουν ευκρινή απλά φωτοαντίγραφά τους. Όσον αφορά στα ημεδαπά ή αλλοδαπά ιδιωτικά έγγραφα, παρέχεται η δυνατότητα να υποβάλλονται ευκρινή απλά φωτοαντίγραφα είτε θεωρημένων από τους ως άνω φορείς και υπηρεσίες πρωτοτύπων τους είτε αντιγράφων τους που έχουν επικυρωθεί από δικηγόρο. Συνεπώς, διαγωνιζόμενος, ο οποίος συνυποβάλλει με την προσφορά του αντίγραφα ιδιωτικών εγγράφων που δεν έχουν θεωρηθεί από τους ως άνω φορείς και υπηρεσίες ούτε έχουν επικυρωθεί από δικηγόρο, πρέπει να αποκλείεται από τη συνέχεια του διαγωνισμού,

7 7 διαφορετικά η σχετική δαπάνη δεν είναι νόμιμη (βλ. ΣτΕ /2015, ΕΑ ΣτΕ /2014). 4. Στην κρινόμενη υπόθεση προκύπτουν τα εξής: Με την /2016 απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου Κ... εγκρίθηκε η διενέργεια ηλεκτρονικού ανοικτού διαγωνισμού για την προμήθεια και τοποθέτηση φωτιστικών σωμάτων στην παραλιακή οδό Π - Ο Α και με την /2016 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής εγκρίθηκαν οι τεχνικές προδιαγραφές και οι όροι του διαγωνισμού. Σύμφωνα με τη μελέτη, η προϋπολογιζόμενη δαπάνη ανέρχεται σε ,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ και αφορά στην προμήθεια και τοποθέτηση εκατόν πέντε τεμαχίων ιστού με βάση, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 474,00 ευρώ έκαστο και ,00 ευρώ συνολικά, και εκατόν πέντε τεμαχίων φωτιστικών, προϋπολογιζόμενης δαπάνης 300,00 ευρώ έκαστο και ,00 ευρώ συνολικά. Στην τιμή περιλαμβάνονται η προμήθεια, ανέγερση και στερέωση των ιστών στους κοχλίες αγκύρωσης με τα αντίστοιχα περικόχλια και όλα τα μικροϋλικά που απαιτούνται, οι απαιτούμενες ηλεκτρικές συνδέσεις των καλωδίων και των γειώσεων, οι βάσεις ιστού επιτόπου στο έργο με οπλισμένο σκυρόδεμα ή η προμήθεια, μεταφορά επιτόπου και εγκατάσταση βάσεων ιστού κατάλληλων διαστάσεων για την τοποθέτηση επ αυτών ιστών τεσσάρων μέτρων, τα κατάλληλα αγκύρια επί των βάσεων και η αποξήλωση των υφιστάμενων ιστών, ενώ δεν προκύπτει από τη μελέτη ποιο ποσοστό της προϋπολογιζόμενης δαπάνης αφορά στην αξία των προς προμήθεια ειδών και ποιο σε αυτήν των εργασιών τοποθέτησής τους. Υποβλήθηκαν εννέα προσφορές, από τις οποίες έξι έγιναν δεκτές, ενώ οι λοιπές αποκλείστηκαν λόγω

8 8 ελλείψεων στα δικαιολογητικά συμμετοχής τους και από τις έξι παραδεκτές προσφορές μόνο αυτή της εταιρείας «Α Γ ΑΕ» κρίθηκε ότι πληροί τις τεχνικές προδιαγραφές της μελέτης. Κατά του πρακτικού, με το οποίο απορριπτόταν η τεχνική προσφορά της και γινόταν δεκτή η τεχνική προσφορά της εταιρείας «Α Γ ΑΕ», άσκησε ένσταση η εταιρεία «Μ Θ και ΣΙΑ ΕΕ», προβάλλοντας αναφορικά με την τεχνική προσφορά της αντιπάλου της ότι, κατά παράβαση του άρθρου 1 παρ. 2 του ν. 4250/2014, είχαν συνυποβληθεί αντίγραφα αλλοδαπών ιδιωτικών εγγράφων μη επικυρωμένα από δικηγόρο. Η ένσταση αυτή απορρίφθηκε, με τη /2016 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής, με την αιτιολογία ότι, σύμφωνα με το /σχετ. έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια κάθε υπηρεσίας να δεχθεί αντίγραφα ημεδαπών ή αλλοδαπών ιδιωτικών εγγράφων που δεν έχουν επικυρωθεί από δικηγόρο. Στη συνέχεια, με τη.../2016 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής κατακυρώθηκε το αποτέλεσμα του διαγωνισμού στην εταιρεία «Α Γ ΑΕ», η οικονομική προσφορά της οποίας ανήλθε στο ποσό των ,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. Κατά της /2016 απόφασης της Οικονομικής Επιτροπής ασκήθηκε από την εταιρεία «Μ Θ και ΣΙΑ ΕΕ» ενώπιον του Γενικού Γραμματέα Αποκεντρωμένης Διοίκησης Μακεδονίας-Θράκης η ειδική διοικητική προσφυγή του άρθρου 227 του ν. 3852/2010, για τους ίδιους λόγους που είχαν προβληθεί με την ως άνω ένστασή της. Η προσφυγή έγινε εν μέρει δεκτή με την /2016 απόφαση του εν λόγω Γενικού Γραμματέα, με την οποία ακυρώθηκαν οι /2016 και /2016 αποφάσεις της Οικονομικής Επιτροπής.

9 9 Ακολούθως, η εταιρεία «Α Γ ΑΕ» άσκησε ενώπιον της Τριμελούς Ειδικής Επιτροπής του άρθρου 152 του ν. 3463/2006 προσφυγή κατά της ανωτέρω /2016 απόφασης, η οποία έγινε δεκτή με την /2016 απόφαση της Επιτροπής αυτής, με την αιτιολογία που είχε δεχτεί και η.../2016 απόφαση της Οικονομικής Επιτροπής. Κατόπιν αυτών, στις υπογράφηκε η σχετική σύμβαση μεταξύ του Δήμου και της αναδόχου εταιρείας και στις εκτελέστηκε εμπροθέσμως και προσηκόντως η προμήθεια. Τέλος, σύμφωνα με το /2017 τιμολόγιο της εταιρείας «Η - Μ Ε» προς την εταιρεία «Αδελφοί Γ ΑΕ», η αξία των εργασιών αποξήλωσης των παλαιών ιστών και φωτιστικών σωμάτων και τοποθέτησης των νέων ανέρχεται σε ,00 ευρώ χωρίς ΦΠΑ. 5. Με τα δεδομένα αυτά, η εντελλόμενη δαπάνη δεν είναι νόμιμη, διότι η εταιρεία «Αδελφοί Γ ΑΕ», με την προσφορά της οποίας είχαν συνυποβληθεί αντίγραφα αλλοδαπών ιδιωτικών εγγράφων που δεν είχαν επικυρωθεί από δικηγόρο, έπρεπε να είχε αποκλειστεί από τη συνέχεια του διαγωνισμού. Ενόψει όμως των αναγραφόμενων στο. σχετ. /2014 έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης, τα αρμόδια όργανα του Δήμου Κ συγγνωστά υπέλαβαν ότι μπορούσαν να μην απορρίψουν ως απαράδεκτη την ως άνω προσφορά. Εξάλλου, στην προκείμενη περίπτωση πρόκειται για εγκατάσταση συστημάτων φωτισμού σε οδό, σε εξωτερικό δηλαδή χώρο χωρίς σύνδεση με κτήρια, και επομένως η σχετική σύμβαση συνιστά μεικτή σύμβαση προμηθειών και υπηρεσιών και όχι σύμβαση εκτέλεσης δημόσιου έργου. Δεδομένου δε ότι, σύμφωνα με το προαναφερόμενο /2017 τιμολόγιο, η

10 10 αξία των εργασιών αποξήλωσης των παλαιών ιστών και φωτιστικών σωμάτων και τοποθέτησης των νέων υπολείπεται σημαντικά αυτής των προς προμήθεια ειδών, εφαρμοστέο νομοθετικό καθεστώς είναι αυτό των συμβάσεων προμηθειών, καθώς η αξία των προς προμήθεια αγαθών είναι υψηλότερη, το οποίο και ορθά εφαρμόστηκε (62.475,00 ευρώ ,00 ευρώ = ,00 ευρώ) (ΕΣ VI Τμ. /2016). 6. Κατ ακολουθία, το ελεγχόμενο χρηματικό ένταλμα θα μπορούσε να θεωρηθεί λόγω συγγνωστής πλάνης των αρμόδιων οργάνων του Δήμου, αν δεν είχε λήξει το οικονομικό έτος, τις πιστώσεις του οποίου βαρύνει. Για τους λόγους αυτούς Αποφαίνεται ότι το 422Α, οικονομικού έτους 2017, χρηματικό ένταλμα του Δήμου Κ, ποσού ,00 ευρώ, δεν πρέπει να θεωρηθεί, λόγω λήξης του οικονομικού έτους Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΕΛΕΝΗ ΛΥΚΕΣΑ Ο ΕΙΣΗΓΗΤΗΣ ΠΑΡΕΔΡΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΠΠΙΔΑΣ Ο ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΑΘΑΝΑΣΟΠΟΥΛΟΣ