Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι. Επιχειρήσεις σε ανταγωνιστικές αγορές. Αρ. Διάλεξης: 09

Transcript

1 Εισαγωγή στην Οικονομική Επιστήμη Ι Επιχειρήσεις σε ανταγωνιστικές αγορές Αρ. Διάλεξης: 09

2 Τι είναι ανταγωνιστική αγορά; Η ανταγωνιστική αγορά έχει πολλούς αγοραστές/καταναλωτές και πολλούς παραγωγούς/επιχειρήσεις οι οποίοι ανταλλάσουν ομοιογενή αγαθά και υπηρεσίες με αποτέλεσμα τόσο οι καταναλωτές όσο και οι παραγωγοί να είναι λήπτες τιμών Με άλλα λόγια οι παραγωγοί και οι καταναλωτές αποδέχονται τις τιμές που διαμορφώνονται από την λειτουργία της αγοράς

3 Ποια είναι τα χαρακτηριστικά μια Πλήρως Ανταγωνιστικής Αγοράς; Μια πλήρως ανταγωνιστική αγορά έχει τα παρακάτω χαρακτηριστικά: Μεγάλος αριθμός παραγωγών και καταναλωτών. Ομοιογενές προϊόν. Τα προϊόντα που διατίθενται από τους παραγωγούς είναι σχεδόν ταυτόσημα με αποτέλεσμα οι καταναλωτές να είναι αδιάφοροι από ποιόν θα αγοράσουν. Οι επιχειρήσεις μπορούν ελεύθερα να εισέλθουν ή να εξέλθουν της αγοράς (ανυπαρξία εμποδίων εισόδου/ εξόδου).

4 Ποια είναι τα χαρακτηριστικά μια Πλήρως Ανταγωνιστικής Αγοράς; Ως αποτέλεσμα της ύπαρξης των παραπάνω χαρακτηριστικών, στην πλήρως ανταγωνιστική αγορά συμβαίνουν τα εξής: Οι εξατομικευμένες ενέργειες των καταναλωτών ή παραγωγών δεν επιφέρουν καμία επίδραση στην Τιμή της Αγοράς. Ο κάθε καταναλωτής και ο κάθε παραγωγός αντιμετωπίζουν την Τιμή (Αγοραία) ως δεδομένη (καθορίζεται εξωγενώς από τις δυνάμεις της προσφοράς και ζήτησης).

5 Το Έσοδο (Πρόσοδος) της Πλήρως Ανταγωνιστικής Επιχείρησης Τα Συνολικά Έσοδα για έναν παραγωγό από τη διάθεση του προϊόντος είναι η Τιμή Πώλησης επί την Προσφερόμενη Ποσότητα. TR = (P Q) Με άλλα λόγια τα Συνολικά Έσοδα είναι συνάρτηση της Ποσότητας (η Τιμή δεδομένη!).

6 Το Έσοδο (Πρόσοδος) της Πλήρως Ανταγωνιστικής Επιχείρησης Το Μέσο Έσοδο μας δείχνει το ύψος του Εσόδου που ο παραγωγός λαμβάνει από την πώληση μιας τυπικής μονάδας του αγαθού. Το Μέσο Έσοδο είναι το Συνολικό Έσοδο προς την Προσφερόμενη Ποσότητα. ΑR = ΤΡ/ Q

7 Το Έσοδο (Πρόσοδος) της Πλήρως Ανταγωνιστικής Επιχείρησης Στον Πλήρη Ανταγωνισμό, το Μέσο Έσοδο ισούται με την Τιμή του Προϊόντος. Μέσο Έσοδο= Συνολικό Έσοδο Ποσότητα Τιμή Ποσότητα Ποσότητα Τιμή

8 Το Έσοδο (Πρόσοδος) της Πλήρως Ανταγωνιστικής Επιχείρησης Οριακό Έσοδο είναι η μεταβολή στο Συνολικό Έσοδο από την πώληση μιας επιπρόσθετης μονάδας Προϊόντος. MR = TR/ Q Το Οριακό Έσοδο ισούται με την Τιμή του Προϊόντος: ΔTR Δ(PQ) P PP(ΔQ) MR= ΔQ ΔQ ΔQ P

9 Συνολικό, Μέσο και Οριακό Έσοδο για μια Πλήρως Ανταγωνιστική Επιχείρηση

10 Μεγιστοποίηση Κερδών και Καμπύλη Προσφοράς για μια Πλήρως Ανταγωνιστική Επιχείρηση Αντικειμενικός Σκοπός της Πλήρως Ανταγωνιστικής Επιχείρησης: maxκερδών (Π) Δηλαδή η επιχείρηση παράγει την Ποσότητα εκείνη η οποία μεγιστοποιεί τη Διαφορά μεταξύ Συνολικού Εσόδου και Συνολικού Κόστους. maxπ =max(tr-tc)

11 Μεγιστοποίηση Κερδών: Αριθμητικό Παράδειγμα ΜR=MC

12 Μεγιστοποίηση Κερδών και Καμπύλη Προσφοράς για μια Πλήρως Ανταγωνιστική Επιχείρηση Όταν MR > MC αύξηση Q Όταν MR < MC μείωση Q Όταν MR = MC maxπ (Θέση Ισορροπίας)

13 Μεγιστοποίηση Κερδών Ανταγωνιστικής Επιχείρησης Κόστος/Έσοδο MC 2 Η επιχείρηση μεγιστοποιεί τα κέρδη παράγοντας την ποσότητα στην οποία το Οριακό Κόστος ισούται με το Οριακό Έσοδο MC P = MR 1 = MR 2 AVC ATC P = AR = MR MC 1 0 Q 1 Q MAX Q 2 Q

14 Οριακό Κόστος-Καμπύλη Προσφοράς για την Πλήρως Ανταγωνιστική Επιχείρηση P,C P 2 Το Τμήμα της MC>ATC είναι επίσης και η Καμπύλη Προσφοράς της επιχείρησης. MC ATC P 1 AVC 0 Q 1 Q 2 Q

15 Η βραχυχρόνια απόφαση της Επιχείρησης για Κλείσιμο (διακοπή δραστηριοτήτων) Το διακοπή παραγωγής (κλείσιμο) είναι μια βραχυχρόνια απόφαση του παραγωγού για διακοπή της παραγωγής για μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο λόγω των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά. Η Έξοδος αναφέρεται σε μια μακροχρόνια απόφαση εγκατάλειψης της αγοράς.

16 Η βραχυχρόνια απόφαση της Επιχείρησης για Κλείσιμο (διακοπή δραστηριοτήτων) Η επιχείρηση λαμβάνει υπόψη το μηανακτήσιμο/χαμένο κόστος (sunk costs) όταν αποφασίζει την Έξοδο, αλλά το αγνοεί όταν αποφασίζει το Κλείσιμο. Το μη-ανακτήσιμο κόστος είναι το κόστος το οποίο έχει ήδη καταβληθεί και δεν μπορεί να ανακτηθεί.

17 Η βραχυχρόνια απόφαση της Επιχείρησης για Κλείσιμο (διακοπή δραστηριοτήτων) Η επιχείρηση προχωρά σε Κλείσιμο όταν τα Έσοδα είναι μικρότερα από το Μεταβλητό Κόστος της Παραγωγής. Διακοπή παραγωγής εάν TR < VC Διακοπή παραγωγής εάν TR/Q < VC/Q Διακοπή παραγωγής εάν P < AVC

18 Βραχυχρόνια Καμπύλη Προσφοράς για την Πλήρως Ανταγωνιστική Επιχείρηση C Εάν P > ATC, η επιχείρηση συνεχίζει να παράγει με κέρδος. Βραχυχρόνια Καμπύλη προσφοράς MC ATC Εάν P > AVC, η επιχείρηση συνεχίζει να παράγει βραχυχρόνια AVC Διακοπή εάν P< AVC 0 Q

19 Η βραχυχρόνια απόφαση της Επιχείρησης για Κλείσιμο (διακοπή δραστηριοτήτων) Το Τμήμα της Καμπύλης του Οριακού Κόστους (MC) που βρίσκεται πάνω από το Μέσο Μεταβλητό Κόστος (AVC) είναι η Βραχυχρόνια Καμπύλη Προσφοράς της Πλήρως Ανταγωνιστικής.

20 Η μακροχρόνια απόφαση της Επιχείρησης για Είσοδο-Έξοδο από την Αγορά Μακροχρόνια, η επιχείρηση εξέρχεται της αγοράς εάν τα Έσοδα είναι μικρότερα από το Συνολικό Κόστος. Έξοδος: TR < TC Έξοδος: TR/Q < TC/Q Έξοδος: P < ATC

21 Η μακροχρόνια απόφαση της Επιχείρησης για Είσοδο-Έξοδο από την Αγορά Μια επιχείρηση εισέρχεται στην αγορά (κλάδο) εάν αυτή η ενέργεια της θα μπορούσε να ήταν κερδοφόρα. Είσοδος: TR > TC Είσοδος: TR/Q > TC/Q Είσοδος: P > ATC

22 Μακροχρόνια Καμπύλη Προσφοράς για την Πλήρως Ανταγωνιστική Επιχείρηση C Μακροχρόνια Καμπύλη προσφοράς MC Είσοδος εάν P > ATC ATC Έξοδος εάν P < ATC 0 Q

23 Καμπύλη Προσφοράς σε μια Πλήρως Ανταγωνιστική Αγορά Η μακροχρόνια Καμπύλη Προσφοράς της Επιχείρησης είναι το Τμήμα της MC που βρίσκεται πάνω από την ATC.

24 Μέτρηση κέρδους στην ανταγωνιστική επιχείρηση Κέρδος=TR-TC Κέρδος/Q=(TR-TC)/Q Κέρδος=(TR/Q-TC/Q)*Q Κέρδος=(P-ATC)*Q

25 Καμπύλη Προσφοράς σε μια Πλήρως Ανταγωνιστική Αγορά Βραχυχρόνια Καμπύλη Προσφοράς Το Τμήμα της Καμπύλης MC που βρίσκεται πάνω από την AVC. Μακροχρόνια Καμπύλη Προσφοράς Το Τμήμα της Καμπύλης MC που βρίσκεται πάνω από το ελάχιστο σημείο της ATC.

26 Κέρδη Πλήρους Ανταγωνιστικής Επιχείρησης: Περιοχή μεταξύ Τιμής και Μέσου Συνολικού Κόστους P (a) Επιχείρηση με Κέρδη Κέρδος=(P-ATC)*Q Κέρδος MC ATC P ATC P = AR = MR 0 Q (Ποσότητα maxκερδών) Q

27 Κέρδη Πλήρους Ανταγωνιστικής Επιχείρησης: Περιοχή μεταξύ Τιμής και Μέσου Συνολικού Κόστους P (b) Επιχείρηση με Ζημιές MC ATC ATC P P = AR = MR Ζημιές 0 Q (Ποσότητα minζημιές) Q

28 Καμπύλη Προσφοράς μια Πλήρως Ανταγωνιστικής Επιχείρησης Η Αγοραία Προσφορά ισούται με το άθροισμα των προσφερόμενων ποσοτήτων των ατομικών επιχειρήσεων που βρίσκονται στην αγορά.

29 Βραχυχρόνια: Αγοραία Προσφορά με Σταθερό τον Αριθμό των Επιχειρήσεων στην Αγορά. Για κάθε δεδομένη Τιμή, κάθε επιχείρηση προσφέρει την ποσότητα του προϊόντος στην οποία MC=P. Η αγοραία καμπύλη προσφοράς δείχνει τις Καμπύλες MC που αντιμετωπίζει η ατομική επιχείρηση.

30 Αγοραία Προσφορά με Σταθερό Αριθμό Επιχειρήσεων στην Αγορά (a) Ατομική Προσφορά (b) Αγοραία Προσφορά P P MC S $2.00 $ Q (επιχείρηση) 0 100, ,000 Q (αγοραία)

31 Μακροχρόνια: Αγοραία Προσφορά με Είσοδο και Έξοδο Οι επιχειρήσεις θα εισέλθουν ή θα εξέλθουν όταν το Κέρδος μηδενιστεί. Μακροχρόνια, η Τιμή ισούται με το Μέσο Συνολικό Κόστος (P=ATC). H μακροχρόνια αγοραία καμπύλη προσφοράς είναι μια οριζόντια γραμμή στην Τιμή όπου (P=ATC).

32 Μακροχρόνια: Αγοραία Προσφορά με Είσοδο και Έξοδο Στο τέλος της διαδικασίας Εσόδου και Εξόδου οι επιχειρήσεις που παραμένουν θα πρέπει να κάνουν μηδενικό οικονομικό κέρδος. Η διαδικασία της Εισόδου και Εξόδου τελειώνει μόνον όταν P=ATC. H μακροχρόνια Ισορροπία απαιτεί ότι οι επιχειρήσεις λειτουργούν στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο αποδοτικότητας.

33 Αγοραία Προσφορά με Είσοδο και Έξοδο (a) Συνθήκη Μηδενικού Κέρδους (b) Αγοραία Προσφορά Price Price MC ATC P = minimum ATC προσφορά 0 Q (επιχείρηση) 0 Q (αγοραία)

34 Γιατί Πλήρως Ανταγωνιστικές Επιχειρήσεις παραμένουν στην Αγορά παρότι έχουν Μηδενικό Κέρδος; Ξέρουμε Π=TR-TC To TC περιλαμβάνει όλα τα κόστη ευκαιρίας που αντιμετωπίζει η επιχείρηση. Όταν Π=0 (Ισορροπία) τα Έσοδα της επιχείρησης αποζημιώνουν τους κατόχους της επιχείρησης για τον χρόνο και το χρήμα που δαπάνησαν για να συνεχίσουν την παραγωγική δραστηριότητα της επιχείρησης. Στην Ισορροπία παρότι το οικονομικό κέρδος είναι μηδέν το λογιστικό κέρδος είναι θετικό.

35 Μεταβολές στη Ζήτηση, Βραχυχρόνια και Μακροχρόνια Μια αύξηση στη Ζήτηση αυξάνει την Τιμή και Ποσότητα, βραχυχρόνια. Οι επιχειρήσεις δημιουργούν Κέρδη επειδή τώρα P>ATC.

36 Αύξηση Ζήτησης, Βραχυχρόνια και Μακροχρόνια P (a) Αρχική Συνθήκη Επιχείρηση Αγορά P MC ATC S P 1 P 1 A Μακροχρόνια Προσφορά D 0 Q (επιχείρηση) 0 Q 1 Q (αγορά)

37 Αύξηση Ζήτησης, Βραχυχρόνια και Μακροχρόνια P (b) Βραχυχρόνια Προσαρμογή Επιχείρηση Αγορά P P 2 P 1 Κέρδη MC ATC P 2 P 1 A B S 1 D 1 D 2 Μακροχρόνια προσφορά 0 Q (επιχείρηση) 0 Q 1 Q 2 Q (αγορά)

38 Αύξηση Ζήτησης, Βραχυχρόνια και Μακροχρόνια P (c) Μακροχρόνια Προσαρμογή Επιχείρηση Αγορά P P 1 MC ATC P 2 P 1 A B S 1 C S 2 Μακροχρόνια Προσφορά D 1 D 2 0 Q (επιχείρηση) 0 Q 1 Q2 Q 3 Q (Αγορά)

39 Γιατί η Μακροχρόνια Καμπύλη Προσφοράς μπορεί να έχει Θετική Κλίση; Κάποιες από τις εισροές που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή μπορεί να είναι διαθέσιμες σε περιορισμένες ποσότητες. Οι επιχειρήσεις μπορεί να έχουν διαφορετικά Κόστη.

40 Γιατί η Μακροχρόνια Καμπύλη Προσφοράς μπορεί να έχει Θετική Κλίση; Οριακή Επιχείρηση Η Οριακή Επιχείρηση είναι εκείνη η οποία θα μπορούσε να έχει εξέλθει της Αγοράς εάν η Τιμή που αντιμετώπιζε ήταν χαμηλότερη.

41 Σύνοψη Επειδή η Πλήρως Ανταγωνιστική επιχείρηση αντιμετωπίζει μια δεδομένη Τιμή, τα Έσοδα της είναι συνάρτηση της ποσότητας του παραγόμενου προϊόντος. Η Τιμή του προϊόντος ισούται τόσο με το Μέσο Έσοδο όσο και με το Μέσο Κόστος.

42 Σύνοψη Για την Μεγιστοποίηση των Κερδών η επιχείρηση επιλέγει την παραγόμενη ποσότητα στην οποία το Οριακό Έσοδο ισούται με το Οριακό Κόστος. Σε αυτή την Ποσότητα η Τιμή ισούται με το Οριακό Κόστος Συνεπώς, η Καμπύλη του Οριακού Κόστους της επιχείρησης είναι και η Καμπύλη Προσφοράς της επιχείρησης.

43 Σύνοψη Βραχυχρόνια, όταν μια επιχείρηση δεν μπορεί να αναστρέψει το Σταθερό Κόστος, τότε η επιχείρηση επιλέγει να Διακόψει προσωρινά εάν η Τιμή του προϊόντος βρίσκεται κάτω του Μέσου Μεταβλητού Κόστους. Μακροχρόνια, όταν η επιχείρηση μπορεί να αναστρέψει το Σταθερό και Μεταβλητό Κόστος, θα επιλέξει την Έξοδο εάν η Τιμή βρίσκεται κάτω του Μέσου Συνολικού Κόστους.

44 Σύνοψη Σε μια αγορά με ελευθερία Εισόδου και Εξόδου, τα Κέρδη οδηγούνται προς το μηδέν μακροχρόνια και όλες οι επιχειρήσεις παράγουν στο υψηλότερο για αυτές επίπεδο αποδοτικότητας. Μεταβολές στη Ζήτηση προκαλούν διαφορετικές επιδράσεις σε διαφορετικούς χρονικούς ορίζοντες. Μακροχρόνια, ο αριθμός των επιχειρήσεων προσαρμόζεται έτσι ώστε η αγορά να οδηγηθεί πάλι στο σημείο Ισορροπίας (μηδενικά Κέρδη).