Α.Σ.E.I. ΚΡΖΣΖ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΣΟΤΡΗΣΗΚΧΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ:

Transcript

1 Α.Σ.E.I. ΚΡΖΣΖ ΥΟΛΖ ΓΗΟΗΚΖΖ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΑ ΣΜΖΜΑ ΣΟΤΡΗΣΗΚΧΝ ΔΠΗΥΔΗΡΖΔΧΝ ΠΣΤΥΗΑΚΖ ΔΡΓΑΗΑ: ΠΡΟΟΠΣΗΚΔ ΚΑΗ ΠΡΟΩΠΟΘΔΔΗ ΔΦΑΡΜΟΓΖ ΣΟΤ ΘΑΛΑΗΟΤ ΣΟΤΡΗΜΟΤ ΣΖΝ ΔΛΛΑΓΑ Σεο πνπδϊζηξηαο ΚΟΝΟΛΑΚΖ ΜΑΡΗΝΑ Α.Μ Δπόπηεο Καζεγεηάο Κνο ΥΡΖΣΟ ΡΗΓΓΑ ΖξΪθιεην, ΜΪξηηνο

2 Πεξηερόκελα Πεξηερόκελα ΔΗΑΓΧΓΖ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 : ΣΟΤΡΗΜΟ Οξηζκφο ηνπ ηνπξηζκνχ Ηζηνξία ηνπ ηνπξηζκνχ Δλαιιαθηηθφο ηνπξηζκφο Moξθέο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 : ΘΑΛΑΗΟ ΣΟΤΡΗΜΟ Έλλνηα Ηζηνξηθή αλαδξνκή ζην ζαιάζζην ηνπξηζκφ Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο ζηελ Διιάδα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 : ΝΟΜΟΘΔΗΑ Δπαγγεικαηηθά πινία αλαςπρήο Ναχισζε Ναπινζχκθσλν Ναπινκεζίηεο Ναπινκεζηηηθά γξαθεία Ηδησηηθά πινία αλαςπρήο Βηβιίν "Transit Log" Αθπξψζεηο Αζθάιηζε Έιεγρνη Οηθνλνκηθέο Τπνρξεψζεηο γηα Αιινδαπά θάθε ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 : ΚΡΟΤΑΕΗΔΡΑ Έλλνηα Οη «άξρνληεο» ηεο ειιεληθήο θξνπαδηέξαο Σν «cabotage» Ζ θξνπαδηέξα ζηελ Διιάδα ζήκεξα Οθέιε απφ ηελ αλάπηπμε ηεο θξνπαδηέξαο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 : YACHTING Έλλνηα ηνπ yachting ηζηνξηθή αλαδξνκή Μoξθέο yachting Καηεγνξίεο yacht Σo ειιεληθφ yachting Σα πξνβιήκαηα ηνπ ειιεληθνχ yachting Μαξίλεο ζηελ Διιάδα Πξνβιήκαηα ζηηο καξίλεο

3 5.8 Πξφγξακκα «ΓΑΛΑΕΗΔ ΖΜΑΗΔ» ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6: ΘΑΛΑΗΔ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΑΝΑΦΤΥΖ Θαιάζζην ζθη Ηζηηνπινΐα Ηζηηνζαλίδα Kiteboarding ή kite surfing Rafting-Monorafting Canoe and kayak Κσπειαζία (rowing) Jet ski Φάξεκα Καηαδπηηθφο ηνπξηζκφο ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 : ΔΠΗΛΟΓΟ Δξσηεκαηνιφγην πκπεξάζκαηα Πξνυπνζέζεηο εθαξκνγήο ηνπ ειιεληθνχ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ Ζ πξννπηηθή ηνπ ειιεληθνχ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ ΖΛΔΚΣΡΟΝΗΚΔ ΠΖΓΔ

4 ΔΗΑΓΧΓΖ Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο είλαη κηα κνξθή ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ πνπ ζαλ ζηφρν έρεη λα πξνβάιιεη ηνλ ζαιάζζην πινχην ηεο ρψξαο, λα πξνάγεη ην ελδηαθέξνλ ησλ ηνπξηζηψλ λα έξζνπλ ζε επαθή κε ηελ ζάιαζζα θαη λα δηαζθαιίζεη ηελ βησζηκφηεηα ηνπ ζαιάζζηνπ πινχηνπ ηεο Διιάδνο. Ζ Διιάδα κε ηα ρικ ησλ αθηψλ πνπ δηαζέηεη θαη κε ηα πνιιά θαη δηαθνξεηηθά λεζηά ηεο, ηηο πξνζηαηεπκέλεο ζαιάζζηεο πεξηνρέο ρηιηάδσλ ηεηξαγσληθψλ ρηιηνκέηξσλ, ην ήπην θιίκα, ηελ ειηνθάλεηα, θαη ην ελαιιαζζφκελν θπζηθφ ηνπίν ηεο έρεη έλα ζαθέο πιενλέθηεκα ζην ζαιάζζην ηνπξηζκφ ην νπνίν δελ ζα πξέπεη λα αγλνήζεη αιιά λα ην αμηνπνηεί θνπφο ηεο εξγαζίαο απηήο είλαη λα αλαιχζεη ηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ, ηελ θαηάζηαζε πνπ επηθξαηεί ζηελ Διιάδα ζήκεξα, αιιά θπξίσο ηη κπνξεί λα γίλεη ψζηε ε ρψξα καο λα πξσηαγσληζηήζεη ηφζν ζηελ επξσπατθή ηνπξηζηηθή αγνξά φζν θαη ζηελ παγθφζκηα. Αξρηθά αλαθεξφκαζηε ζηνλ ηνπξηζκφ γεληθφηεξα,ζηελ εμέιημε ηνπ θαη ζηηο δηάθνξεο ελλνηνινγηθέο ηνπ πξνζεγγίζεηο ελψ ελ ζπλερεία εζηηάδνπκε ζην αληηθείκελν απηήο ηεο κειέηεο ζαιάζζην ηνπξηζκφ. Παξάιιεια αλαθέξνληαη βαζηθνί λφκνη πνπ ηνλ δηέπνπλ θαζψο θαη νη πην βαζηθνί ηχπνη ηνπ κε ηα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ ζήκεξα. Σέινο ζα δνχκε πνηεο είλαη νη θαηάιιειεο πξνυπνζέζεηο εθαξκνγήο ηνπ θαη πνηεο πξννπηηθέο αλάπηπμεο ππάξρνπλ γηα ηνλ ειιεληθφ ζαιάζζην ηνπξηζκφ κε βάζε ηα δεδνκέλα ηεο ρψξαο. 4

5 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 1 : ΣΟΤΡΗΜΟ 1.1 Οξηζκόο ηνπ ηνπξηζκνύ ηελ έλλνηα ηνπ ηνπξηζκνχ έρνπλ απνδνζεί πνιιέο εξκελείεο. Σν βέβαην είλαη πσο ε ιέμε ηνπξηζκφο πξνήιζε απφ ηε γαιιηθή ιέμε tour, ε νπνία ζεκαίλεη γχξνο, θαη ηελ αγγιηθή ιέμε touring, ε νπνία ζεκαίλεη ηξηγπξίδσ δηάθνξεο πεξηνρέο γηα επίζθεςε αμηνζέαησλ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη θαη νη δχν απηέο ιέμεηο πξνέξρνληαη απφ ηε ιαηηληθή tornus. Πάλησο ε ιέμε touring είλαη γεληθφηεξε ηεο ειιεληθήο ιέμεο πεξηεγεηηζκφο θαη γη απηφ ζήκεξα έρεη επηθξαηήζεη ε ιέμε ηνπξηζκφο. Ζ Διεθνής Ακαδημία Τοσριζμού νξίδεη σο ηνπξηζκφ ην ζχλνιν ησλ αλζξψπηλσλ κεηαθηλήζεσλ θαη ησλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ απηέο, νη νπνίεο πξνθαινχληαη απφ ηελ εμσηεξίθεπζε θαη πξαγκαηνπνίεζή ηνπ, ζε δηάθνξνπο βαζκνχο θαη θαηά δηάθνξε έληαζε, ζε θάζε άηνκν αδξαλνχληνο πφζνπ ηεο απφδξαζεο. Οη θαζεγεηέο W. Hunziker θαη K. Krapf γξάθνπλ φηη ηνπξηζκφο είλαη ην ζχλνιν ηφλ ζρέζεσλ θαη εθδειψζεσλ, νη νπνίεο γελληνχληαη απφ ηε δηακνλή ησλ μέλσλ, φηαλ απηή δελ θαιχπηεηαη θαηά ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο απφ θάπνηα απαζρφιεζε θεξδνζθνπηθήο κνξθήο. Καηά ηνλ Jacques Gouer, ηνπξηζκφο είλαη ν ηξφπνο ηνπ λα ηαμηδεχεηο, ν νπνίνο ζπλδπάδεη ζε δηάθνξεο αλαινγίεο θαηά ηα άηνκα, ηελ πεξηέξγεηα ηνπ πλεχκαηνο, καδί κε ηνλ πφζν λα πξνζαξκνζηεί θάπνηνο ζηα μέλα ήζε θαη έζηκα. ην βηβιίν ηνπ Revue de deux mondes, ν Jean Medecin αλαθέξεη πσο ηνπξηζκφο είλαη κηα δξαζηεξηφηεηα επθαηξίαο ε νπνία ζπλίζηαηαη ζην λα δηαηξίβεη θάπνηνο καθξηά απφ ηνλ ηφπν ηεο κφληκεο δηακνλήο ηνπ, γηα δηαζθέδαζε, αλάπαπζε, πινπηηζκφ ηεο πείξαο ηνπ, γηα αλχςσζε ηνπ κνξθσηηθνχ επηπέδνπ απφ ηελ παξνπζία λέσλ κνξθψλ ηεο αλζξψπηλεο δξάζεο θαη απφ ηεο εηθφλεο κηαο άγλσζηεο θχζεο. Ο ηνπξηζκφο ζα κπνξνχζε λα νξηζηεί επίζεο ζαλ ην ζχλνιν ησλ θαηλνκέλσλ θαη ζρέζεσλ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηελ ακνηβαία επίδξαζε ηνπξηζηψλ, ηνπξηζηηθψλ επηρεηξήζεσλ, ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ θαη δηνηθήζεσλ ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ ζηε δηαδηθαζία πξνζέιθπζεο, ππνδνρήο θαη θηινμελίαο ηνπξηζηψλ θαη εθδξνκέσλ. Ο νξηζκφο απηφο κπνξεί λα είλαη πνιχ γεληθφο, ζα πξέπεη φκσο λα ιεθζεί ππφςε φηη ν ηνπξηζκφο απνηειεί έλα ζχλζεην δξαζηεξηνηήησλ, πξντφλησλ θαη παξαγσγηθψλ κνλάδσλ, πνπ πξνζθέξεη κηα ηνπξηζηηθή εκπεηξία ζε κεκνλσκέλα άηνκα ή νκάδεο αηφκσλ πνπ θεχγνπλ πξνζσξηλά απφ ηνλ κφληκν ηφπν θαηνηθίαο ηνπο θαη ηαμηδεχνπλ γηα λα επηζθεθζνχλ θάπνην ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ κε ζθνπφ λα ηθαλνπνηήζνπλ ηηο ηνπξηζηηθέο ηνπο αλάγθεο ή επηζπκίεο. Γειαδή ν ηνπξηζκφο ζπκπεξηιακβάλεη φινπο ηνπο πξνκεζεπηέο ηνπξηζηηθψλ πξντφλησλ, αιιά θαη εθείλνπο πνπ αλ θαη δελ κπνξνχλ λα ραξαθηεξηζηνχλ έηζη, ηα πξντφληα πνπ πξνζθέξνπλ είλαη εμίζνπ απαξαίηεηα ζηνπο ηνπξίζηεο θαηά ηε δηάξθεηα ηεο δηακνλήο ηνπο. πκπεξαζκαηηθά, κπνξνχκε λα πνχκε φηη ν ηνπξηζκφο είλαη νιφθιεξνο ν θφζκνο ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο, δειαδή ησλ ζέιγεηξσλ, ησλ θαηαιπκάησλ, ησλ κεηαθνξηθψλ κέζσλ θαη γεληθφηεξα φισλ ησλ πιηθψλ ή άπισλ πξντφλησλ πνπ ηθαλνπνηνχλ ηηο ηνπξηζηηθέο αλάγθεο ή επηζπκίεο ησλ αλζξψπσλ. Αθφκα, απνηειεί ην αζξνηζηηθφ ζχλνιν ησλ ηνπξηζηηθψλ δαπαλψλ πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη κέζα ζηα φξηα κηαο ρψξαο ή κηαο δηνηθεηηθήο ηεο ππνδηαίξεζεο. Με βάζε φια φζα εηπψζεθαλ κέρξη ηψξα, ζα επηρεηξεζεί λα δνζεί έλαο νξηζκφο ηνπ ηνπξηζκνχ, πνπ λα είλαη φζν ην δπλαηφ πην ζπλνπηηθφο, κα πάλσ απ φια νινθιεξσκέλνο 5

6 απφ πιεπξάο ελλνηνινγηθνχ πεξηερνκέλνπ. Έηζη ινηπφλ, ν ηνπξηζκφο κε ηε ζχγρξνλε κνξθή ηνπ κπνξεί λα νξηζηεί σο ε πξφζθαηξε κεηαθίλεζε αλζξψπσλ απφ ηνλ ηφπν ηεο κφληκεο δηακνλήο ηνπο ζε έλαλ άιινλ, κε απνθιεηζηηθφ ζθνπφ ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ ηνπξηζηηθψλ αλαγθψλ ή επηζπκηψλ ηνπο, θαη ε νξγαλσκέλε πξνζπάζεηα γηα ηελ πξνζέιθπζε, ππνδνρή θαη θαιχηεξε δπλαηή εμππεξέηεζε απηψλ ησλ αλζξψπσλ. 1.2 Ηζηνξέα ηνπ ηνπξηζκνύ Ζ ιέμε ηνπξηζκφο (πξνεξρφκελε απφ ηελ αγγιηθή ιέμε touring θαη ηε γαιιηθή tour) θάλεη ηελ εκθάληζε ηεο ην 19ν αηψλα, ελψ ε δξαζηεξηφηεηα πνπ ππνδειψλεη έρεη ηηο ξίδεο ηεο ζηελ αξραηφηεηα. Σν ηνπξηζηηθφ θαηλφκελν ήηαλ ζπλδεδεκέλν κε ηνλ ειεχζεξν ρξφλν θαη ηηο δξαζηεξηφηεηεο πνπ κπνξνχζαλ λα γίλνπλ εληφο απηνχ. Οη πξαγκαηνπνηνχκελεο κεηαθηλήζεηο ραξαθηεξίδνληαλ απφ έλα πλεχκα ζχλζεην θαη κία εληαηηθφηεηα ρσξηθά θαη ρξνληθά πεξηνξηζκέλε. ηελ αξραία Διιάδα θαη ηελ αξραία Ρψκε, ν ειεχζεξνο ρξφλνο δήισλε ηελ πξνέιεπζε θαη ηελ ηάμε ησλ πνιηηψλ, νη νπνίνη απαιιαγκέλνη απφ ηελ θαηαλαγθαζηηθή εξγαζία, έλησζαλ ηελ ππνρξέσζε λα αζρνιεζνχλ κε ηα θνηλσληθά θαη πνιηηηθά δξψκελα ηεο πνιηηείαο. Ζ εξγαζία απνηεινχζε θχξην πξνηέξεκα θαη ελαζρφιεζε ησλ πιεβείσλ, ζπλδεδεκέλν κε ηνλ κε πνιηηηθφ ραξαθηήξα ηεο ππφζηαζεο ηνπο. Ο ειεχζεξνο ρξφλνο ήηαλ ζπλψλπκν ησλ επγελψλ ελαζρνιήζεσλ, απφξξνηα ηεο πνιηηηθήο ζθέςεο, πνπ φρη κφλν επεμεγνχζε, αιιά θαη νξηνζεηνχζε ην ηη είλαη ειεπζεξία. Καηά απηφ ηνλ ηξφπν ε δηακνξθνχκελε θνηλσληθή δηαζηξσκάησζε θαη ε έλλνηα ηνπ ειεχζεξνπ ρξφλνπ θαζνξίδνπλ ζηε ζπλέρεηα ηελ ηνπξηζηηθή πξαθηηθή, ηε ρσξηθή δηάζηαζε ηεο νπνίαο ππνγξακκίδνπλ νη αλαθνξέο ηνπ σθξάηε. Απηνχο ηνπο ηφπνπο αλαθνξάο θαη ηνπο θαηνίθνπο ηεο, πξψηνη νη αξραίνη Έιιελεο επηδίσμαλ λα γλσξίζνπλ. Ο Ζξφδνηνο, γεσγξάθνο θαη ηζηνξηθφο ( π.υ.), ππήξμε έλαο απφ ηνπο πξψηνπο «ηαμηδηψηεο ηνπξίζηεο», ν νπνίνο θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ κεηαθηλήζεσλ ηνπ δε ζηακάηεζε λα ελδηαθέξεηαη γηα ηα ήζε, ηα έζηκα, ηε ζξεζθεία θαη ηηο ηέρλεο ησλ ηφπσλ πνπ επηζθεπηφηαλ. Οη πεξηεγήζεηο ηνπ Ζξνδφηνπ θηάλνπλ κέρξη ηε ηθειία, ηελ Αίγππην, ηελ Πεξζία θαη εμηζηνξνχληαη ζηηο Ηζηνξίεο ηνπ. ήκεξα ν Ζξφδνηνο κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί, ζχκθσλα κε ηηο ζχγρξνλεο αλαδεηήζεηο ζηηο ηππνινγίεο ηνπ ηνπξίζηα, σο κνληέιν ηνπξίζηα θαη λα εληαρζεί ζηελ θαηεγνξία ηνπ επθπή ηνπξίζηα (tourist intelligent). Οη Οιπκπηαθνί αγψλεο (770 π.υ.), νη νπνίνη πξαγκαηνπνηνχληαλ θάζε ηέζζεξα ρξφληα ζηελ Οιπκπία, απνηεινχζαλ κία αζιεηηθφ-ζξεζθεπηηθή εθδήισζε ζηα πιαίζηα κίαο ρσξνρξνληθά νξηνζεηεκέλεο κεηαθίλεζεο. Ο αζιεηηθφ-ζξεζθεπηηθφο Οιπκπηαθφο ηνπξηζκφο εκθαλίδεηαη ζηελά ζπλδεδεκέλνο ζηε θηινζνθία θαη ηηο αμίεο πνπ ραξαθηήξηδαλ ηνλ ειιεληθφ ηνπξηζκφ. Ζ ζπγθεθξηκέλε κνξθή ηνπξηζκνχ δε ζπλδχαδε ηε κεηαθίλεζε κε ηελ αλαθάιπςε ή ηελ πεξηπέηεηα, αιιά κε ηελ πξνζήισζε ησλ κεηαθηλνπκέλσλ ζηηο ηνπηθέο παξαδφζεηο. Ο Οιπκπηαθφο ηνπξηζκφο κπνξεί λα ραξαθηεξηζηεί σο θαη εμνρήλ πνιηηηζηηθφο αλζξσπνθεληξηθφο, βαζηθή επηδίσμε ηνπ νπνίνπ ήηαλ ε ζχζθημε ησλ δεζκψλ κεηαμχ ησλ αηφκσλ, έρνληαο σο ζεκείν αλαθνξάο ηνλ ίδην ηφπν. Ζ πξαθηηθή ηεο ινπηξνζεξαπείαο, αξθεηά δηαδεδνκέλε θαηά ηελ αξραηφηεηα, ζπλδχαδε ηηο ππνρξεσηηθέο θαη σθέιηκεο κεηαθηλήζεηο κε εθείλεο ηεο αλαςπρήο θαη ηεο θνζκηθφηεηαο. Ο ηακαηηθφο-ζεξαπεπηηθφο ηνπξηζκφο απνηέιεζε απφ ηε πξψηε ζηηγκή εθείλε ηε κνξθή ε νπνία πεξηιάκβαλε ζην θίλεηξν ηεο κεηαθίλεζεο ην σθέιηκν θαη ην αλαγθαίν ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο ηάζεηο ηεο θπγήο θαη ηεο απφδξαζεο. 6

7 Σα εθπαηδεπηηθά ηαμίδηα κπνξνχλ λα ζπκπιεξψζνπλ ηηο παξαπάλσ κνξθέο θαη λα ζπλδπαζηνχλ κε θίλεηξα θιηκαηνινγηθά, ζξεζθεπηηθά, αλαςπρήο θ.η.ι., αηηηνινγψληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ζεκαληηθέο κεηαθηλήζεηο ησλ Ρσκαίσλ ζηελ Αξραία Διιάδα θαζψο Διιήλσλ θαη Ρσκαίσλ ζηελ Αίγππην. Καηά ηε δηάξθεηα ηνπ Μεζαίσλα, δπν κνξθέο ηνπξηζκνχ επηθξαηνχλ θαη εμνρήλ. Απηέο είλαη νη εμήο: Α) Ο Παλεπηζηεκηαθφο ηνπξηζκφο: Απηφο εκθαλίδεηαη ηδηαίηεξα αλαπηπγκέλνο γχξσ απφ ηα παλεπηζηεκηαθά θέληξα ηεο Δπξψπεο φπσο ην Παξίζη, ην Μνλπειηέ, ηελ Ομθφξδε, ην Κέκπξηηδ θ.η.ι. Β) Ο ηνπξηζκφο ησλ κεγάισλ ζξεζθεπηηθψλ γεγνλφησλ θαη ενξηψλ. ηα ηέιε ηνπ Μεζαίσλα, ε ειβεηηθή θαη ε γεξκαληθή μελνδνρεία έρεη απνθηήζεη κεγάιε θήκε, ράξε ζηελ πνηφηεηα ησλ πξνζθεξφκελσλ ππεξεζηψλ, ελψ ζηε Γαιιία ε γαζηξνλνκία ζπκβάιιεη ζηελ πεξαηηέξσ εμεηδίθεπζε ηνπ μελνδνρεηαθνχ πξντφληνο, ζπλδένληαο θαη απηφλ ηνλ ηξφπν ηελ παξακνλή κε ηελ ςπραγσγία. Καηά ηε δηάξθεηα ηεο Αλαγέλλεζεο, ν ηνπξηζκφο εκπινπηίδεηαη κε λέα θίλεηξα. Οη άλζξσπνη ηαμηδεχνπλ κε θχξην ζθνπφ ηελ επραξίζηεζε, θαζψο θαη απφ πεξηέξγεηα. Σν 1800 ρξεζηκνπνηείηαη γηα πξψηε θνξά ε ιέμε tourist5, γηα λα ραξαθηεξίζεη ηα άηνκα πνπ ζπκκεηείραλ ζηε καθξά πεξηήγεζε (grand tour). Σν 1811 πξσηνεκθαλίδεηαη ε ιέμε tourism, γηα λα δειψζεη θαηά επεμεγεκαηηθφ ηξφπν ηελ πξαθηηθή ηνπ λα ηαμηδεχεη θαλείο απφ επραξίζηεζε. Μεηαμχ ηνπ 1840 θαη 1860, ηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ηνπξηζκνχ θαη ε θηλεηηθφηεηα ησλ ηνπξηζηψλ κεηαβάιινληαη κε ηελ αλαθάιπςε θαη ηελ εμάπισζε ηνπ ζηδεξφδξνκνπ, πνπ ππήξμε θαη ην πξψην κέζν καδηθήο κεηαθνξάο. Βαζηθά, ζε έλα ρξνληθφ δηάζηεκα κηθξφηεξν απφ κηζφ αηψλα, νιφθιεξε ε Δπξψπε δηαθαηέρεηαη απφ ηνλ ππξεηφ ηεο εμάπισζεο ησλ ζηδεξνδξνκηθψλ δηθηχσλ θαη ησλ πνιιαπιαζηαζκφ ησλ ηνπξηζηηθψλ νδεγψλ. ηηο αξρέο ηνπ 20νπ αηψλα, ην ηνπξηζηηθφ θαηλφκελν κεηαβάιιεηαη θαη ζε απηφ ζπκβάιινπλ νη αθφινπζνη ιφγνη: Ζ νηθνλνκηθή ζπγθπξία ηεο πεξηφδνπ Ο Α Παγθφζκηνο Πφιεκνο ( ), φπνπ νη αξηζηνθξάηεο θαη νη κνλάξρεο ηεο Κεληξηθήο θαη Αλαηνιηθήο Δπξψπεο νπζηαζηηθά εμαθαλίδνληαη. Οη πιεζσξηζηηθέο ηάζεηο, πνπ αθαλίδνπλ νινθιεξσηηθά ηνπο εηζνδεκαηίεο (rentiers) πνπ απνηεινχζαλ ηελ touristy society ηνπ 19νπ αηψλα. Ζ νηθνλνκηθή θξίζε ηνπ 1929, ε νπνία θαηαζηξέθεη νξηζηηθά ηνλ αξηζηνθξαηηθφ ηνπξηζκφ. Ο 19νο αηψλαο απνηειεί ηε ρξνληθή πεξίνδν - ζηαζκφ γηα ηε κεηέπεηηα εμέιημε ηνπ ηνπξηζηηθνχ θαηλνκέλνπ. Οη ζεζκηθέο, νηθνλνκηθέο, θνηλσληθέο θαη ηερλνινγηθέο αλαθαηαηάμεηο πνπ γίλνληαη ζηα πιαίζηα ηεο βηνκεραληθήο επαλάζηαζεο πξνζδηνξίδνπλ φρη κφλν ηε κειινληηθή κνξθνινγία ηνπ ηνπξηζκνχ, αιιά ζπκβάιινπλ επίζεο ζηελ εκθάληζε ησλ πξψησλ ηάζεσλ ηεο καδηθνπνίεζεο θαη ηεο εκπνξηθνπνίεζήο ηνπ. 7

8 1.3 Δλαιιαθηηθόο ηνπξηζκόο MoξθΫο Δπί ηέζζεξηο δεθαεηίεο ε Διιάδα πξνζθέξεη νπζηαζηηθά ην ίδην ηνπξηζηηθφ πξντφλ ην νπνίν είλαη ήιηνο, ζάιαζζα, ακκνπδηά. Βέβαηα ν βαζκφο πξνζέιθπζεο ηνλ νπνίν αζθνχζε ην πξντφλ απηφ ήηαλ πςειφο κέρξη θαη ηε δεθαεηία ηνπ '80. ηα ηέιε ηεο δεθαεηίαο απηήο εκθαλίζηεθαλ λέεο αληαγσλίζηξηεο ρψξεο, ηφζν απφ πιεπξάο θνληηλψλ ηνπξηζηηθψλ πξννξηζκψλ, φζνλ θαη απφ πιεπξάο καθξηλψλ πξννξηζκψλ νη νπνίνη ηειηθά είλαη νη κεγάινη θεξδηζκέλνη απηήο ηεο 10εηίαο. Μεηά ην 1970 ην πξφηππν ηνπ ηνπξηζκνχ πνπ θπξηαξρεί, είλαη ν νξγαλσκέλνο ηνπξηζκφο, ηνλ νπνίν πξνσζνχλ νη κεγάινη tour - operator ζην δηεζλή ρψξν, κε δειεαζηηθά παθέηα παξνρψλ. Οη ρακειέο ηηκέο απηψλ ησλ ηαμηδηψλ νδήγεζαλ ζε ζεκαληηθφηαηε αχμεζε ηνπ παγθφζκηνπ αξηζκνχ ηνπξηζηψλ. Σν πξφηππν απηφ ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ ραξαθηεξίδεηαη απφ ππνδνκέο κεγάιεο έθηαζεο θαη φγθνπ, γηα ηελ εμππεξέηεζε ηνπ κεγάινπ φγθνπ ησλ ηνπξηζηψλ, πνπ νδήγεζαλ ζε ζεκαληηθή απαζρφιεζε κεγάιεο κεξίδαο ηνπ πιεζπζκνχ. ήκεξα ν καδηθφο ηνπξηζκφο θαηεγνξείηαη θαη ραξαθηεξίδεηαη ζαλ κηα ηνπξηζηηθή ηαθηηθή πνπ δελ έρεη ζηελ νπζία αληηζηαζκηζηηθφ φθεινο γηα ηνλ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ, ην ληφπην πιεζπζκφ θαη ην θπζηθφ θαη αλζξσπνγελέο πεξηβάιινλ. Ο ηφπνο "αλαπηχζζεηαη" ηφζν φζν ην απαηηνχλ νη αλάγθεο εμππεξέηεζεο ησλ ηνπξηζηψλ. Οη θπζηθνί θαη νη πνιηηηζηηθνί πφξνη εκπνξεπκαηνπνηνχληαη θαη ππεξεθκεηαιιεχνληαη ρσξίο λα ιακβάλνληαη κέηξα πξνζηαζίαο θαη βησζηκφηεηαο ηνπο. Πνιιέο νκάδεο εξεπλεηψλ έθξνπζαλ ηνλ θψδσλα ηνπ θηλδχλνπ, πξνηείλνληαο ηελ ιήςε άκεζσλ κέηξσλ αληηκεηψπηζεο ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ. Έηζη δεκηνπξγήζεθε κηα ηάζε, πνπ αξγφηεξα έγηλε ζπκπεξηθνξά πνιιψλ ηνπξηζηψλ, θνξέσλ θαη εξεπλεηψλ, πνπ άξρηζαλ λα αλαδεηνχλ πην θηιηθέο θαη ήπηεο πξνο ην πεξηβάιινλ θαη πην αλζξσπνθεληξηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ. ηε ζχγρξνλε ηνπξηζηηθή πεξίνδν, ππάξρεη ε ηάζε πεξηνξηζκνχ ηνπ καδηθνχ ηνπξηζκνχ θαη ελζάξξπλζεο θαη ε ζηξνθή πξνο ηηο ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ. Με ηνλ φξν ελαιιαθηηθφο ηνπξηζκφο νξίδεηαη ην ζχλνιν ησλ νινθιεξσκέλσλ ηνπξηζηηθψλ ππεξεζηψλ, νη νπνίεο δηαθξίλνληαη απφ εμεηδίθεπζε αλάινγα κε ηηο ηδηαίηεξεο αλάγθεο θαη πξνηηκήζεηο ησλ πειαηψλ ηνπο, απεπζχλνληαη ζε έλα εμεηδηθεπκέλν θνηλφ, ζηεξίδνληαη ζε νηθνινγηθά αλεθηέο θαη ήπηεο δξαζηεξηφηεηεο, ελψ αλαδεηθλχνπλ ρσξίο λα θαηαζηξέθνπλ ηα θπζηθά θάιιε κίαο πεξηνρήο. Σα θχξηα ραξαθηεξηζηηθά ηνπ ελαιιαθηηθνχ ηνπξηζκνχ είλαη ε αλαδήηεζε ηεο απζεληηθφηεηαο θαη ηεο επαθήο κε ηελ θχζε, ε άξλεζε ησλ απξφζσπσλ ηνπξηζηηθψλ παθέησλ, ε απνθπγή ησλ θνζκηθψλ παξαιηψλ, ν ζπλδπαζκφο ησλ δηαθνπψλ κε ηελ πξνζθνξά εζεινληηθήο εξγαζίαο ζπκβάιιεη ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο θαη ηελ αλάδεημε ηεο πνιηηηζηηθήο θιεξνλνκηάο θαη πξνζθέξεη ιχζεηο ζε πξνβιήκαηα ηεο ηνπξηζηηθήο επνρηθφηεηαο. Θεσξείηαη κηθξήο θιίκαθαο αλάπηπμεο ηνπ ηνπξηζκνχ, πνπ πξνέξρεηαη θαη νξγαλψλεηαη απφ ηνλ ηνπηθφ πιεζπζκφ ή ηνπο ηνπηθνχο θνξείο θαη πξνζειθχεη ηνπξίζηεο κε εηδηθά ελδηαθέξνληα. 8

9 Οη πην ζεκαληηθέο ελαιιαθηηθέο κνξθέο ηνπξηζκνχ είλαη νη εμήο: 1. Τοσριζμός αναυστής 2. Μορθφηικός ηοσριζμός 3. Εκθεζιακός Τοσριζμός 4. Τοσριζμός σγείας 5. Τοσριζμός Άθληζης 6. Τοσριζμός πόλης 7. Σσνεδριακός ηοσριζμός 8. Τοσριζμός περιπέηειας 9. Οικογενειακός ηοσριζμός 10. Τοσριζμός ηρίηης ηλικίας 11. Τοσριζμός τειμερινών ζπορ 12. Τοσριζμός παρατείμαζης 13. Ορεινός ηοσριζμός 14. Αγροηικός ηοσριζμός 15. Θρηζκεσηικός Τοσριζμός 15. Τοσριζμός κινήηρφν θαη θπζηθά ε κνξθή πνπ απνηειεί ην αληηθείκελν απηήο ηεο κειέηεο: 16. Θαλάζζιος ηοσριζμός 9

10 2.1 Έλλνηα ΚΔΦΑΛΑΗΟ 2 : ΘΑΛΑΗΟ ΣΟΤΡΗΜΟ Ζ καθξηά ελαζρφιεζε ηνπ αλζξψπνπ κε ηε ζάιαζζα αλέπηπμε πιήζνο αηνκηθψλ θαη νκαδηθψλ δξαζηεξηνηήησλ κε ηελ αλαςπρή θαη ηηο δηαθνπέο ηνπ. Οη θξνπαδηέξεο, ην yachting, ε αθηνπινΐα, ηα ζαιάζζηα ζπνξ (θαηαδχζεηο, ζαιάζζην ζθη, ηζηηνζαλίδα θ.ιπ.), ν λαπηαζιεηηζκφο (ηζηηνπινΐα, θσπειαζία) απνηεινχλ έλα επξχ, εμεηδηθεπκέλν θαη γξήγνξα αλαπηπζζφκελν πιέγκα δξαζηεξηνηήησλ. Χζηφζν ζην ζαιάζζην ηνπξηζκφ, ζχκθσλα θαη κε ηνπο ηζρχνληεο δηεζλείο νξηζκνχο, πξέπεη θαλείο λα ππνινγίζεη κφλν ηηο θξνπαδηέξεο θαη ην yachting, αθνχ κφλν ζε απηέο πξαγκαηνπνηνχληαη δηαλπθηεξεχζεηο. Θαιάζζηνο ηνπξηζκφο κε ηελ επξχηεξε έλλνηα ζα κπνξνχζε λα ραξαθηεξηζζεί θάζε δξαζηεξηφηεηα ηνπξηζηηθή ή αλαςπρήο πνπ έρεη ζρέζε κε ηε ζάιαζζα θαη ηηο αθηέο, δειαδή φιν ζρεδφλ ην θάζκα ησλ ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ. πλήζσο φκσο σο ζαιάζζην ηνπξηζκφ ελλννχκε ηηο ζαιάζζηεο πεξηεγήζεηο - πεξίπαηνπο - θξνπαδηέξεο κε θξνπαδηεξφπινηα ή άιια ζθάθε αλαςπρήο θαζψο θαη λαπηαζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο ε ηζηηνπινΐα. Θαιάζζηνο ηνπξηζκφο ινηπφλ είλαη ην ζχλνιν ησλ ηνπξηζηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ πνπ εζηηάδνληαη γχξσ απφ ηε ζάιαζζα κε γλψκνλα φκσο ηα ζθάθε αλαςπρήο. Γειαδή θξνπαδηέξεο νη νπνίεο είλαη νξγαλσκέλεο πεξηεγήζεηο κε θξνπαδηεξφπινηα πνπ ζπλδπάδνπλ ηελ πξψηε μελνδνρεηαθή ππνδνκή κε πεξηεγήζεηο-εθδξνκέο θαη yachting ην νπνίν αλαθέξεηαη ζηα κηθξά, κεζαία θαη κεγάια ζθάθε πνπ πξαγκαηνπνηνχλ ζαιάζζηεο εθδξνκέο κε ζπγθεθξηκέλν πξννξηζκφ, ηα νπνία είηε είλαη κηζζσκέλα είηε είλαη ηδηφθηεηα. Δπίζεο ζ απηφ ην είδνο ηνπξηζκνχ πεξηιακβάλνληαη λαπηαζιεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο φπσο ηζηηνπινΐα ζαιακεγνί θαη ηα ηνπξηζηηθά ζθάθε. Αλάινγεο δξαζηεξηφηεηεο ζε πδάηηλεο επηθάλεηεο ηεο ελδνρψξαο(ιίκλεο, πνηάκηα) δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη ζην ζαιάζζην ηνπξηζκφ αιιά ζηηο δξαζηεξηφηεηεο ηεο αλαςπρήο γεληθφηεξα. Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο ινηπφλ είλαη κηα ελαιιαθηηθή κνξθή ηνπξηζκνχ πνπ επηδηψθεη λα θέξεη ζε επαθή ηνλ ηνπξίζηα κε δηάθνξεο αζιεηηθέο ζαιάζζηεο δξαζηεξηφηεηεο θαη πξνσζεί ηελ πιεξνθφξεζε ηνπ ηνπξίζηα γηα ην ζαιάζζην πεξηβάιινλ. 2.2 Ηζηνξηθά αλαδξνκά ζην ζαιϊζζην ηνπξηζκό Μεηά ην Β Παγθφζκην Πφιεκν ην θαηλφκελν ηνπ ηνπξηζκνχ παξνπζίαζε έμαξζε. απηφ νδήγεζε ε κεγάιε αλάπηπμε ησλ ζπγθνηλσληαθψλ κέζσλ θαη ηεο αεξνπνξηθήο ζπγθνηλσλίαο. Δπίζεο νη ζηδεξνδξνκηθέο ζπγθνηλσλίεο αλαπηχρζεθαλ θαη ηειεηνπνηήζεθαλ κε ηε ρξήζε ηνπ ειεθηξηζκνχ.ζ ζπγθνηλσλία κε ζαιάζζηα κέζα επίζεο πήξε πνιχ κεγάιε αλάπηπμε. Παξαηεξνχκε κεγάιεο αλέζεηο γηα ηνπο κεηαθηλνχκελνπο θαη κεγάιε ζπληφκεπζε ησλ ηαμηδηψλ. Με ηελ πάξνδν ησλ εηψλ παξνπζηάζηεθε έλα είδνο ηαμηδηψηε ν νπνίνο ηαμίδεπε γηα λα μεθνπξαζηεί θαη λα απνιαχζεη. Ο ηαμηδηψηεο απηφο είλαη ν ηνπξίζηαο κε ηελ έλλνηα πνπ έρεη ζήκεξα. Πξσηνπφξνη ζηελ αμηνπνίεζε ησλ πδάηηλσλ δξφκσλ ήηαλ νη Αηγχπηηνη, νη νπνίνη αμηνπνίεζαλ ηηο δπλαηφηεηεο πνπ ηνπο πξνζέθεξε ν Νείινο θαη νη παξαπφηακνί ηνπ. Σα κνλφμπια θαη νη ζρεδίεο απνηεινχλ ηνλ πξφδξνκν ησλ ζηέξεσλ πνηακφπινησλ πνπ εκθαλίδνληαη ην 2700 π.υ. 10

11 Σελ Ρσκατθή επνρή νξγαλψλνληαλ πεξίπαηνη ζηα κεζνγεηαθά λεζηά απφ ηε Νάπνιε. Πινχζηνη Οιιαλδνί έκπνξνη, ηνλ XVIν αηψλα δεκηνχξγεζαλ θξνπαδηέξεο ζηε Β. Θάιαζζα. Οη πινχζηεο ηηαιηθέο νηθνγέλεηεο ησλ Μεδίθσλ θαη ησλ Γφγεδσλ ηεο Βελεηίαο έθαλαλ θξνπαδηέξεο ζηε Μεζφγεην ζε ζθάθε εηδηθά γηα ην ζθνπφ απηφ. Σν πξψην γλσζηφ θξνπαδηεξφπινην θαηαζθεπάζηεθε ην 1844 απφ ηελ αγγιηθή εηαηξεία Peninsular & Oriental Shipping Company. Ήηαλ έλα μχιηλν αηκφπινην «Lady Mary Wood», 533 ηφλσλ θαη εθηεινχζε ηαμίδη ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ απφ ην Λνλδίλν ζηε Μεζφγεην. Έγηλε παξάδεηγκα θαη γηα άιινπο Άγγινπο εθνπιηζηέο, φπσο ηνλ Σhomas Cook, αλαθάιπςε ην νκαδηθφ ηαμίδη ζε κνληέξλα κνξθή. Σν1891 ε Hamburg American Line ιάλζαξε κνληέξλεο θξνπαδηέξεο απφ ηε Β. Δπξψπε ζηε Μεζφγεην θαη ην 1910 λαππεγήζεθε ην «Cleveland», θξνπαδηεξφπινην 650 επηβαηψλ. Οη κεγάιεο κεηαλαζηεχζεηο Δπξσπαίσλ ζηελ Ακεξηθή ζηα κέζα ηνπ πεξαζκέλνπ αηψλα θαη ζηηο αξρέο ηνπ αηψλα καο, σο ηνλ Πξψην Παγθφζκην Πφιεκν νδήγεζαλ ζηελ αλάπηπμε ηεο ηερληθήο ησλ κεραλψλ, ζθαθψλ δηαηιαληηθψλ πινίσλ θαη ηνλ εκπνξηθφ αληαγσληζκφ ζην Β. Αηιαληηθφ. Μεγάια ζθάθε θαη νινέλα κεγαιχηεξα δηέζρηδαλ ηνλ Αηιαληηθφ ζε εκέξεο. Ήηαλ ε ρξπζή επνρή ησλ κεγάισλ δηαηιαληηθψλ πιφσλ πνπ κε αλαςπρή πξννξίδνληαλ θπξίσο γηα πςειέο εηζνδεκαηηθέο ηάμεηο. Μέρξη ην 1960 φιεο νη λαπηηθέο εηαηξείεο δηέζεηαλ έλα κέξνο ηεο δξαζηεξηφηεηάο ηνπο ζηελ θξνπαδηέξα, πνπ είρε αλαπηχμεη ηφηε κηα αγνξά 2 εθαηνκκπξίσλ επηβαηψλ εηεζίσο. Σν 1970 αξρίδεη ε λέα επνρή ηεο θξνπαδηέξαο, κε πνιπηειή θξνπαδηεξφπινηα εληαίαο ηάμεο ( έλαληη ησλ ηεζζάξσλ ηάμεσλ πνπ είραλ παιηά). Σν θξνπαδηεξφπινην έπαςε πηα λα είλαη κέζν κεηαθνξάο θαη έγηλε απηφ ην ίδην πξννξηζκφο δηαθνπψλ, ζπγθεληξψλνληαο ηαπηφρξνλα φινπο ηνπο θιάδνπο ηνπ παθέηνπ ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο επάλσ ηνπ: θαηάιπκα, εζηίαζε,αλαςπρή ςπραγσγία, ππεξεζίεο εμππεξεηήζεηο, κεηαθνξά, ελψ ε θξνπαδηέξα παξέκεηλε έλαο πνιπηειήο ηξφπνο δηαθνπψλ. 2.3 Ο ζαιϊζζηνο ηνπξηζκόο ζηελ ΔιιΪδα Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο ζηελ ρψξα καο είλαη αξθεηά αλεπηπγκέλνο ιφγσ ησλ πνιιψλ αθηψλ πνπ δηαζέηεη ε Διιάδα αιιά θαη ηεο κεγάιεο πνηθηιίαο ησλ λεζηψλ θαη ηεο κεγάιεο ειηνθάλεηαο πνπ παξαηεξείηαη θαηά ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο θαη ειθχεη πνιινχο ηνπξίζηεο. Ζ Διιάδα θαηέρεη ρικ. αθηψλ, πνηθηιία απνκνλσκέλσλ, πνιπζχρλαζησλ θαη θνζκηθψλ λεζηψλ, θαιφ θιίκα, ειηνθάλεηα ζηνηρεία ηα νπνία δεκηνπξγνχλ έλα ζπγθξηηηθφ πιενλέθηεκα ζε ζρέζε κε άιιεο ρψξεο. Σα ζηνηρεία απηά ηελ θάλνπλ έλαλ ειθπζηηθφ ηνπξηζηηθφ πξννξηζκφ θπξίσο θαηά ηνπο θαινθαηξηλνχο εληζρχνληαο αθφκα πεξηζζφηεξν ηελ εηθφλα ηεο ρψξαο. πλεπψο ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο γηα ηελ Διιάδα είλαη κηα απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο κνξθέο ηνπξηζκνχ. Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο μεθίλεζε λα αλαπηχζζεηαη ζηε ρψξα καο απφ ηε δεθαεηία ηνπ 1960, κε ζπλερψο απμεηηθνχο ξπζκνχο εμέιημεο. Οη ηνπξηζηηθέο ππεξεζίεο θαη ππνδνκέο γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ μεθίλεζαλ λα αλαπηχζζνληαη κε ηαρείο ξπζκνχο πξνθεηκέλνπ ε ρψξα καο λα γίλεη πην αληαγσληζηηθή θαη κπήθαλ ζε εθαξκνγή πξνγξάκκαηα γηα ηελ δεκηνπξγία θαηαιπκάησλ, εζηηαηνξίσλ, ρψξσλ εζηίαζεο, ελνηθηαδφκελσλ ζαιάζζησλ ζπνξ ζε παξαζαιάζζηεο ε θνληηλέο πεξηνρέο. Γηα ην κεγάιν αξηζκφ ηνπξηζηψλ πνπ πξνζειθχεη ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο ζηελ Διιάδα, ζεκαληηθφ ξφιν παίδεη ε επθνιία θαη ε πνηφηεηα ηεο πξφζβαζεο κέζσ ηεο χπαξμεο ιηκαληψλ, αεξνδξνκίσλ θαη νδηθψλ δηθηχσλ. 11

12 Απηφ πνπ ραξαθηεξίδεη ηηο θεκηζκέλεο ειιεληθέο αθηέο είλαη ε κνλαδηθή πνηθηινκνξθία ηνπο, ε θαζαξφηεηά ηνπο θαη ε δηαχγεηα ησλ λεξψλ, πνπ ηηο έρνπλ θαηαζηήζεη παγθνζκίσο γλσζηέο θαη γηα ην ιφγν απηφ εμαηξεηηθά δεκνθηιείο. Δπίζεο ην ήπην θιίκα, ηα πςειά πνζνζηά ειηνθάλεηαο θαη ην ελδηαθέξνλ θαη ελαιιαζζφκελν ηνπίν ηεο, θαζηζηνχλ ηελ Διιάδα ηδαληθφ πξννξηζκφ γηα ηελ αλάπηπμε δξαζηεξηνηήησλ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. Σν πιενλέθηεκα απηφ εληζρχεηαη ηφζν απφ ηε λαπηηθή παξάδνζε ρηιηεηεξίδσλ, φζν θαη απφ ηηο επλντθέο γηα ζαιάζζηνπο πιφεο εηδηθέο ζπλζήθεο: ηα ειιεληθά πειάγε ζεσξνχληαη αζθαιή απφ ηε ζθνπηά ησλ λαπηηθψλ θηλδχλσλ, νη απνζηάζεηο κεηαμχ ησλ αθηψλ είλαη κηθξέο, ελψ εμίζνπ επλντθέο είλαη θαη νη ζπλζήθεο, πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ έληαζε ησλ αλέκσλ θαη ηηο ζεξκνθξαζίεο πεξηβάιινληνο θαη ζάιαζζαο. Ο Θαιάζζηνο Σνπξηζκφο είλαη έλα κεγάιν ηκήκα ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο θαη ιεηηνπξγεί αιιειεπηδξαζηηθά θαη ζαλ ηξνθνδφηεο ζε άιιεο θαηεγνξίεο. Απφ Δζληθήο πιεπξάο, ν Θαιάζζηνο Σνπξηζκφο βνεζά ζηελ δηαηήξεζε ηεο ζπλνρήο ηεο Νεζησηηθήο Διιάδαο θαη κεηαθέξεη ηελ Διιεληθή εκαία θαη ζηελ ηειεπηαία λεζίδα. Χζηφζν Διιεληθή νηθνλνκία δελ έρεη αμηνπνηήζεη ηηο ζεκαληηθέο δπλαηφηεηεο πνπ πξνζθέξεη ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο, φπσο αθξηβψο θάλνπλ αξθεηέο γεηηνληθέο καο ρψξεο απνηέιεζκα ε ζπλεηζθνξά ηνπ δπλακηθνχ απηνχ θιάδνπ λα είλαη αθφκε ζε κηθξά κεγέζε ζηελ Διιεληθή νηθνλνκία. Ζ Γαιιία θαη ε Σνπξθία απνηεινχλ απηή ηελ ζηηγκή ηνπο βαζηθνχο αληαγσληζηέο ηνπ ειιεληθνχ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ, ελψ ρψξεο φπσο ην Μαξφθν, ε Σπλεζία θαη ε Αιγεξία έρνπλ πνιιέο δπλαηφηεηεο λα εκθαληζηνχλ δπλακηθά ζην πξνζθήλην. Ζ πεξηνρή απφ ηε Γαικαηία έσο ηε κχξλε ζεσξείηαη έλα απφ ηα ηξία θαιχηεξα ζεκεία ζηνλ θφζκν, καδί κε ηελ Καξατβηθή θαη ηελ Άπσ Αλαηνιή. Απφ ην ρψξν απηφ ε Διιάδα θαηέρεη γεσγξαθηθά ην θαιχηεξν θνκκάηη. Ζ ειιεληθή παξάδνζε ζην ζαιάζζην ηνπξηζκφ θαη νη απεξηφξηζηεο δπλαηφηεηεο γηα πεξαηηέξσ αλάπηπμή ηνπ,δελ κπνξνχλ λα εγγπεζνχλ ηε ζεηηθή κειινληηθή ηνπ πνξεία αλ δελ ιεθζνχλ, έγθαηξα, κέηξα πνπ ζα εμαζθαιίζνπλ ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ ειιεληθνχ πξντφληνο ζην ζπγθεθξηκέλν ηνκέα. Ο λφκνο 438 ηνπ 1976, πνπ ςεθίζηεθε επί ππνπξγίαο Αιέμαλδξνπ Παπαδφγγνλα, ππήξμε πξσηνπνξηαθφο ζε παγθφζκην επίπεδν θαη έζεηε ηηο βάζεηο, πνπ επεξέαζαλ ζεκαληηθά ηελ αλάπηπμε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ, φρη κφλν ζηελ Διιάδα αιιά θαη ηελ επξχηεξε πεξηνρή. Υψξεο φπσο ε Σνπξθία, ε Γηνπγθνζιαβία θαη ε Σπλεζία, πηνζέηεζαλ παξαπιήζηεο πνιηηηθέο ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. Σν απνηέιεζκα γηα ηελ Διιάδα ήηαλ λα δεκηνπξγεζεί έλαο ειιεληθήο ζεκαίαο επαγγεικαηηθφο ζηφινο, πνπ ηα ιηγφηεξα απφ 30 ζθάθε ηεο δεθαεηίαο ηνπ 60, έθηαζαλ ην 1995 λα αξηζκνχλ γχξσ ζηα θαη λα απνηεινχλ ηνλ κεγαιχηεξν επαγγεικαηηθφ ζηφιν ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ ζηνλ θφζκν. Παξφιν πνπ ε Διιάδα ήηαλ ε πξψηε ρψξα πνπ πηνζέηεζε κία ζπγθεθξηκέλε πνιηηηθή γηα ηελ αλάπηπμε ηνπ γηψηηγθ, ζηε ζπλέρεηα, ηδηαίηεξα απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ '80 θαη κεηά, νη βαζηθέο αληαγσλίζηξηεο ρψξεο φπσο ε Σνπξθία, ε Κξναηία θαζψο θαη κηθξέο ρψξεο ηεο Καξατβηθήο, αμηνπνηψληαο ηα ζεηηθά ζηνηρεία ηεο ειιεληθήο πνιηηηθήο, πξνρψξεζαλ κε πνιχ ηαρχηεξα βήκαηα ζηε δεκηνπξγία ηνπ δηθνχ ηνπο ζεζκηθνχ πιαηζίνπ θαη αληίζηνηρσλ έξγσλ ππνδνκήο, ηδίσο ζε καξίλεο, ζε αληίζεζε κε ηελ Διιάδα πνπ εκθαλίζηεθε λα πξνρσξάεη ηνλ εθζπγρξνληζκφ κε ηδηαίηεξα αξγνχο ξπζκνχο. Ήδε απφ ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 90 ε θαζπζηέξεζε ζηνλ εθζπγρξνληζκφ ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ θαη ησλ έξγσλ ππνδνκήο ζ έλαλ θφζκν πνπ θηλείηαη πιένλ ηαρχηαηα, έθαλε νξαηέο ηηο αγθπιψζεηο ηεο ειιεληθήο λνκνζεζίαο θαη πνιηηηθήο, κε απνηέιεζκα λα ππάξρεη κηα ζπλερήο θζίλνπζα πνξεία. Μφιηο ην 1999, κε θαζπζηέξεζε αξθεηψλ εηψλ, ςεθίζηεθε ν λφκνο 2743, φπνπ πξνζπάζεζε αλεπηηπρψο λα βάιεη κηα ηάμε ζε κηα ζεηξά απφ ρξφληα πξνβιήκαηα. Ζ ΔΠΔΣ είρε ήδε θάλεη γλσζηφ ζηελ ηφηε εγεζία ηνπ Τ.Δ.Ν. 12

13 πσο ην ζπδεηνχκελν πιαίζην ήηαλ ήδε πξν πνιινχ μεπεξαζκέλν. Έηζη κφλν κεηά ηε ςήθηζή ηνπ, έγηλε θαλεξή ε αδπλακία ηνπ λα αληηζηξέςεη ηελ θξίζε ηνπ ειιεληθνχ λενινγίνπ θαη ηελ έιιεηςε αληαγσληζηηθφηεηαο ηνπ ειιεληθνχ ζθάθνπο. Ο λφκνο 3182 πνπ επεμεξγάζηεθε ην Τ.Δ.Ν. επί ππνπξγίαο Γηψξγνπ Αλσκεξίηε θαη ςεθίζηεθε επί ππνπξγίαο Γηψξγνπ Παζραιίδε, έδσζε ιχζεηο ζε ζεκαληηθά πξνβιήκαηα πνπ είραλ ζπζζσξεπηεί φια απηά ηα ρξφληα θαη αλήθαλ ζηελ αξκνδηφηεηα ηνπ Τ.Δ.Ν. Σα ζπλαξκφδηα φκσο ππνπξγεία δελ αληηιήθζεθαλ αθφκε θαη ηφηε ηελ αλάγθε πξνζαξκνγήο ηνπ ζεζκηθνχ πιαηζίνπ ζε θηιειεχζεξεο βάζεηο αθφκε θαη παξά ηηο νδεγίεο θαη μεθάζαξεο ηάζεηο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ελίζρπζε ηεο λαπηηιίαο θαη ησλ επξσπατθψλ ζεκαηψλ. Ζ θζίλνπζα ινηπφλ πνξεία, πνπ δπζηπρψο πηζηνπνηείηαη κε ηνλ ζπλερψο κεησκέλν αξηζκφ ησλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ ζπλερίδεηαη κέρξη ζήκεξα, ζε αληίζεζε κε ηελ απμεηηθή ηάζε ησλ ζηφισλ ησλ γεηηφλσλ καο θαη εηδηθά ηεο Σνπξθίαο θαη ηεο Κξναηίαο, πνπ ήδε έγηλαλ πνιχ ζεκαληηθνί παίθηεο ζην ζαιάζζην ηνπξηζκφ. 13

14 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 3 : ΝΟΜΟΘΔΗΑ 3.1 ΔπαγγεικαηηθΪ πινέα αλαςπράο Ζ λαπζηπινΐα ζηελ Διιάδα δηέπεηαη απφ λνκηθφ πιαίζην πνπ πεξηιακβάλεηαη ζε ζπγθεθξηκέλνπο λφκνπο. Ο λφκνο 2932 αθνξά ηηο ζαιάζζηεο ελδνκεηαθνξέο. Ο λφκνο 3182 αθνξά ηηο Ναπηηιηαθέο Δηαηξίεο Πινίσλ Αλαςπρήο (Ν.Δ.Π.Α.) ελψ ν λφκνο 2743 αθνξά ηα πινία αλαςπρήο. χκθσλα κε ην άξζξν 1 ηνπ ηειεπηαίνπ λφκνπ ηα πινία ρσξίδνληαη σο εμήο: Πινία αλαςπρήο: νλνκάδνληαη ηα πινία εθείλα πνπ έρνπλ κήθνο άλσ ησλ 7 κέηξσλ, ηα νπνία είηε δηαζέηνπλ είηε φρη ρψξνπο ελδηαίηεζεο θαη ρξεζηκνπνηνχληαη απνθιεηζηηθά γηα ηελ εθηέιεζε ηαμηδηψλ αλαςπρήο ή πεξηήγεζεο. Δπαγγεικαηηθά πινία αλαςπρήο :νλνκάδνληαη ηα πινία εθείλα πνπ κπνξεί λα κεηαθέξνπλ κέρξη θαη 49 επηβάηεο ( εθηφο ηνπ πιεξψκαηνο) κε νιηθή λαχισζε. Μεραλνθίλεηα επαγγεικαηηθά πινία αλαςπρήο: ιέγνληαη ηα πινία εθείλα ηα νπνία δηαζέηνπλ κεραλή σο θχξην κέζν πξφσζεο γηα λαπζηπινΐα, θαη βνεζεηηθφ κέζν πξφσζεο. Ηδησηηθφ πινίν αλαςπρήο πινίν αλαςπρήο πνπ δελ είλαη επαγγεικαηηθφ. 3.2 Ναύισζε Γηα λα πξαγκαηνπνηεζεί ε λαχισζε ελφο πινίνπ πξέπεη λα έρεη ραξαθηεξηζηεί σο επαγγεικαηηθφ. Γηθαίσκα νιηθήο λαχισζεο έρνπλ νη πινηνθηήηεο θαη νη εθνπιηζηέο γηα ηα πινία ηεο ηδηνθηεζίαο ηνπο, θαζψο επίζεο θαη νη λαπινκεζίηεο θαη νη θάηνρνη άδεηαο ιεηηνπξγίαο γξαθείνπ γεληθνχ ηνπξηζκνχ κε πξνυπφζεζε ηελ έγγξαθε ζπγθαηάζεζε ηνπ πινηνθηήηε ή ηνπ εθνπιηζηή. Ζ ζχκβαζε νιηθήο λαχισζεο απνδεηθλχεηαη εγγξάθσο κε ηελ θαηάξηηζε λαπινζπκθψλνπ, επηθπξσκέλν αληίγξαθν(απφ ηνπηθφ ιηκελαξρείν) ηνπ νπνίνπ πξέπεη λα θέξνπλ ζε θάζε ηαμίδη καδί ηνπο ηα επαγγεικαηηθά πινία θαη ν εθλαπισηήο έρεη ηελ ππνρξέσζε λα ην θπιάζζεη γηα 5 ρξφληα. Σν Τπνπξγείν Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο ηεξεί Αξρείν θαη Μεηξψν γηα ηα επαγγεικαηηθά πινία φπνπ αλαθέξεηαη ην φλνκα θαη ν αξηζκφο λενινγίνπ ηνπ θάζε πινίνπ, θαζψο θαη άιιεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθέο κε απηφ. Σν επαγγεικαηηθφ πινίν άςπρεο πξέπεη λα ζπκπιεξψλεη θαηψηαην, αλά ηξηεηία, φξην εκεξψλ λαχισζεο ην νπνίν νξίδεηαη ζε 180 εκέξεο φηαλ εθλαπιψλεηαη ρσξίο πινίαξρν θαη πιήξσκα θαη 120 εκέξεο φηαλ ην πινίν εθλαπιψλεηαη κε πινίαξρν θαη πιήξσκα. 3.3 Ναπινζύκθσλν Γηα ηε λαχισζε ελφο ζθάθνπο, είλαη απαξαίηεηε ε ππνγξαθή κηαο ζχκβαζεολαπινζπκθψλνπ κεηαμχ ησλ ζπκβαιινκέλσλ. Δίλαη έλα έληππν εηο ηξηπινχλ, εγθεθξηκέλν απφ ην ΤΔΝ, πνπ αλαθέξεη ηνπο φξνπο ηεο λαχισζεο (πνζφ λαχισζεο, πνζφ εγγχεζεο, εκεξνκελίεο θαη ιηκάληα αλαρψξεζεο θαη επηζηξνθήο). Τπνγξάθεηαη θαη απφ ηηο δπν πιεπξέο θαη δίδεηαη κηα πξνθαηαβνιή ζηνλ πινηνθηήηε ή ζηνλ αλαγλσξηζκέλν αληηπξφζσπφ ηνπ, ελψ ην ππφινηπν πνζφ ηνπ λαχινπ πξέπεη λα θαηαβάιιεηαη πξηλ απφ ηελ αλαρψξεζε ηνπ ζθάθνπο. 14

15 Ο πινίαξρνο πξηλ απφ θάζε απφπινπ νθείιεη λα θαηαζέζεη ζηελ νηθεία Ληκεληθή Αξρή θαηάζηαζε κε πιήξε ζηνηρεία πιεξψκαηνο θαη επηβαηλφλησλ (ζχκθσλα κε ηελ άδεηα ηνπ ζθάθνπο) ζεσξεκέλε (απφ ηε Ληκεληθή Αξρή), αληίγξαθν ηεο νπνίαο πξέπεη λα θέξεη καδί κε ηα ππφινηπα έγγξαθα ηνπ ζθάθνπο, θαζ φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ ηνπ. ηα ηνπξηζηηθά πινία ή πινηάξηα ππφ μέλε ζεκαία απαγνξεχεηαη ε εθθίλεζε ππφ λαχισζε απφ ειιεληθά ιηκάληα ή ε παξαιαβή επηβαηψλ έλαληη λαχινπ γηα ηελ εθηέιεζε πιφσλ ζαιάζζηαο αλαςπρήο θαη πεξηήγεζεο κεηαμχ ειιεληθψλ ιηκαληψλ. Ζ απαγφξεπζε φκσο απηή δελ ηζρχεη ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο, θαηά ηηο νπνίεο ν Τπνπξγφο Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο ν νπνίνο είλαη αξκφδηνο θαη γηα ηε ρνξήγεζε ηε ζρεηηθήο αδείαο, θξίλεη φηη ηα αλαγλσξηζκέλα σο επαγγεικαηηθά ηνπξηζηηθά πινία κε ειιεληθή ζεκαία είλαη αλεπαξθή. Ζ εηδηθή άδεηα επαγγεικαηηθνχ ηνπξηζηηθνχ πινίνπ ή πινηαξίνπ ππφ μέλε ζεκαία ρνξεγείηαη κεηά απφ ππνβνιή ζρεηηθήο αίηεζεο απφ ηνλ πινηνθηήηε ή ην λφκηκν αληηπξφζσπν ηνπ ζην Τπνπξγείν Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο (Γ/λζε Αζηπλνκίαο) κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ζα θαηαβιεζεί ην 15% ηνπ ζπκθσλεζέληνο πνζνχ ηεο λαχισζεο ζην Σακείν Δηζπξάμεσο Γεκνζίσλ Δζφδσλ. 3.4 Ναπινκεζέηεο Οη λαπινκεζίηεο είλαη νη αξκφδηνη γηα ηε πξνψζεζε ηνπ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ζηελ Διιάδα. Δίλαη δειαδή νη πξάθηνξεο κέζσ ησλ νπνίσλ πσινχληαη ηα παθέηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ηνπξηζηηθνχ πξντφληνο. Ζ ζχκβαζε λαπιψζεσο έρεη σο αληηθείκελν ηελ έλαληη αληαιιάγκαηνο ρξεζηκνπνίεζε ηνπ πινίνπ ελ φισ (νιηθή λαχισζε) ή ελ κέξεη (κεξηθή λαχισζε) πξνο ελέξγεηα ζαιάζζηαο κεηαθνξάο. Ζ εθκεηάιιεπζε ησλ ηνπξηζηηθψλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ εηδηθφηεξα, επηηξέπεηαη λα γίλεηαη κφλν κε νιηθή λαχισζε κε απνθιεηζηηθφ ζθνπφ ηε ζαιάζζηα αλαςπρή ή πεξηήγεζε. Αληίζεηα, απαγνξεχεηαη απφιπηα ε νιηθή ή κεξηθή λαχισζε γηα κεηαθνξά πξνζψπσλ έλαληη εηζηηεξίνπ ή πξαγκάησλ έλαληη λαχινπ. Γηθαίσκα εθλαχισζεο αλαγλσξηζκέλσλ ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ ππφ ειιεληθή ζεκαία έρνπλ κφλν νη ηδηνθηήηεο, εθνπιηζηέο, λαπηηθνί πξάθηνξεο, νη λαπινκεζίηεο πνπ είλαη αλαγλσξηζκέλνη ζηελ Διιάδα θαζψο θαη αλαγλσξηζκέλα γξαθεία ηνπο ηδίσο γεληθνχ ηνπξηζκνχ. Δπίζεο πξάθηνξεο απνθιεηζηηθά γηα θξνπαδηέξεο(ηαμηδησηηθνί πξάθηνξεο ιηαληθήο πψιεζεο) πνπ εκπιέθνληαη απνθιεηζηηθά ζηε πψιεζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε θξαηήζεσλ γηα θξνπαδηέξεο. Ζ πξνκήζεηα ησλ λαπινκεζηηψλ ζηελ Διιάδα αλέξρεηαη ζην 25% ηνπ λαχινπ, απφ ην νπνίν 15-20% δίλεηαη ζην λαπινκεζίηε ηνπ εμσηεξηθνχ. Γηαρξνληθά ε πξνκήζεηα απηή ηείλεη λα απμεζεί θαη ζε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο έρεη μεπεξάζεη θαη ην 30%.ηελ Διιάδα φινη νη κεζίηεο κε επαγγεικαηηθή άδεηα είλαη κέιε ηεο Έλσζεο Ναπινκεζηηψλ Διιάδνο. 3.5 ΝαπινκεζηηηθΪ γξαθεέα Σα λαπινκεζηηηθά γξαθεία απνηεινχλ κηα εηδηθή κνξθή γξαθείσλ. Δίλαη λφκηκα νξγαλσκέλεο επηρεηξήζεηο νπνίεο κε ηα κέζα πνπ δηαζέηνπλ θαη ηηο ππεξεζίεο πνπ πξνζθέξνπλ, αλαιακβάλνπλ ηελ εθκίζζσζε ζε αιινδαπνχο θαη εκεδαπνχο, θάζε είδνπο πισηνχ κέζνπ, είηε κε ειιεληθή είηε κε μέλε ζεκαία. Σα πισηά απηά κέζα δειαδή, κπνξεί λα είλαη ζαιακεγνί, θξνπαδηεξφπινηα, επηβαηηθά ζθάθε, δηαθφξσλ ηχπσλ, πινηάξηα θιπ. Ζ εθκίζζσζή ηνπο γίλεηαη απνθιεηζηηθά γηα πιφεο αλαςπρήο, είηε ζηα ειιεληθά είηε ζηα μέλα χδαηα, κε βάζε πάληα λαπινζχκθσλν εγθεθξηκέλνπ ηχπνπ. 15

16 Οη παξαπάλσ ππεξεζίεο κπνξνχλ λα παξέρνληαη εθηφο απφ ηα λαπινκεζηηηθά γξαθεία, θαη απφ ηα αλαγλσξηζκέλα γξαθεία γεληθνχ ηνπξηζκνχ, φπσο επίζεο θαη απφ ηνπο ηδηνθηήηεο, εθνπιηζηέο θαη λαπηηθνχο πξάθηνξεο πνπ δηέπνληαη απφ ην Ν.4473/65. ην ρψξν ησλ πξαθηνξείσλ ππάξρεη εμεηδίθεπζε φζνλ αθνξά ηνπο πξάθηνξεο απνθιεηζηηθά γηα θξνπαδηέξεο(cruise-only agents),νη νπνίνη είλαη πξάθηνξεο ιηαληθήο πψιεζεο, πνπ εκπιέθνληαη κφλν ζηε πψιεζε θαη ηελ πξαγκαηνπνίεζε θξαηήζεσλ γηα θξνπαδηέξεο. 3.6 ΗδησηηθΪ πινέα αλαςπράο ζνλ αθνξά ηα ηδησηηθά πινία αλαςπρήο ζχκθσλα κε ην Άξζξν 9 απαγνξεχεηαη ε εθηέιεζε ηαμηδίσλ φπσο επίζεο θαη ε δηαθήκηζε ζε νπνηαδήπνηε ρψξα εθηέιεζεο ζηελ Διιάδα ηαμηδίσλ αλαςπρήο θαη πεξηήγεζεο κε θαηαβνιή λαχινπ απφ ηδησηηθά πινία αλαςπρήο κε ειιεληθή ζεκαία. Πξηλ απφ ηνλ απφπινπ, ν πινίαξρνο ή ν θπβεξλήηεο νθείιεη λα θαηαζέζεη ζηε ιηκεληθή αξρή ηνπ ιηκέλα αθεηεξίαο θαη θάζε ιηκέλα πξνζέγγηζεο θαηάζηαζε κε ηα ζηνηρεία ησλ επηβαηλφλησλ. 3.7 Βηβιέν "Transit Log" Μεηά ηνλ έιεγρν ηνπ ζθάθνπο απφ ηηο Ληκεληθέο θαη Αζηπλνκηθέο Αξρέο θαη κεηά ηνλ έιεγρν ησλ Τγεηνλνκηθψλ Αξρψλ, φπνπ απηφ θξίλεηαη απαξαίηεην, επηιακβάλνληαη νη Σεισλεηαθέο Αξρέο (Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ). Απηέο αζθνχλ Σεισλεηαθφ Έιεγρν ζηα ζθάθε, ηα νπνία πξνέξρνληαη απφ ρψξεο κε Μέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Οη Σεισλεηαθέο Αξρέο θαηά ηελ άζθεζε ησλ θαζεθφλησλ ηνπο ζε ζπλεξγαζία κε ηηο Ληκεληθέο Αξρέο εθδίδνπλ γηα ηα ζθάθε αλαςπρήο, πνπ θέξνπλ ζεκαία ρψξαο εθηφο Δ.Δ. ην Γειηίν Κίλεζεο Θαιακεγνχ. Σν Γειηίν Κίλεζεο Θαιακεγνχ είλαη ηίηινο πξνζσξηλήο εηζφδνπ γηα ηελ πξνζσξηλή ειεχζεξε θπθινθνξία θαη παξακνλή μέλνπ ζθάθνπο ζηα ειιεληθά ρσξηθά χδαηα, κε απνθιεηζηηθφ ζθνπφ ηελ εθηέιεζε ηαμηδηνχ αλαςπρήο θαη πεξηήγεζεο ησλ επηβαηψλ, πνπ έξρνληαη απφ ηελ αιινδαπή γηα ηνπξηζκφ ή δηέξρνληαη transit. Αξκνδηφηεηα έθδνζεο ή αλαλέσζεο ηνπ Γειηίνπ Κίλεζεο έρνπλ ηα Σεισλεηαθά Γξαθεία, ζηα ιηκάληα ηα νπνία έρνπλ ραξαθηεξηζζεί σο ιηκάληα εηζφδνπ. χκθσλα κε ην άξζξν 10 ηνπ λφκνπ 2743 ηα πινία αλαςπρήο κε μέλε ζεκαία δελ κπνξνχλ λα εθθηλνχλ απφ ειιεληθνχο ιηκέλεο ηαμίδηα αλαςπρήο. Σν παξαπάλσ κπνξεί λα αλαηξεζεί κφλν ζε εμαηξεηηθέο πεξηπηψζεηο χζηεξα απφ άδεηα ηνπ Τπνπξγνχ Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο. 3.8 Αθπξώζεηο Δάλ γηα νπνηνδήπνηε ιφγν νη ελνηθηαζηέο αθπξψζνπλ ηελ θξάηεζε, ε αξρηθή πξνθαηαβνιή θξαηείηαη απφ ηνλ ηδηνθηήηε ηνπ ζθάθνπο. ηε πεξίπησζε φκσο πνπ ν πινηνθηήηεο κπνξέζεη λα ελνηθηάζεη ην ζθάθνο θάησ απφ ηνπο ίδηνπο φξνπο θαη κέζα ζηηο ίδηεο εκεξνκελίεο, ζπλεζίδεηαη απηφο λα επηζηξέθεη ηελ πξνθαηαβνιή (εθηφο ησλ δαπαλψλ ζηηο νπνίεο ππνβιήζεθε ν ηδηνθηήηεο ηνπ ζθάθνπο) αλ θαη δελ είλαη ππνρξεσκέλνο θαηά ην λφκν, λα ην πξάμεη. Με θνηλή ζπκθσλία, ν ελνηθηαζηήο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ην ζθάθνο αξγφηεξα ή κέζα ζηελ ίδηα ηνπξηζηηθή πεξίνδν ή ζηελ επφκελε, φπνηε απηφ είλαη δηαζέζηκν 16

17 3.9 ΑζθΪιηζε Σν λαπινζχκθσλν πξέπεη λα πεξηιακβάλεη πιήξε αζθαιηζηηθή θάιπςε ζθαθψλ θαη πιεξψκαηνο έλαληη νπνηνπδήπνηε αηπρήκαηνο, πνπ νθείιεηαη ζε ακέιεηα ηνπ ηδηνθηήηε ή ηνπ πιεξψκαηνο ή ζε ειάηησκα ηνπ ζθάθνπο. Οη λαπισηέο νθείινπλ λα θαλνλίζνπλ ηε δηθή ηνπο αζθαιηζηηθή θάιπςε, φζνλ αθνξά αζζέλεηεο ή αηπρήκαηα πνπ πξνέξρνληαη απφ δηθή ηνπο ακέιεηα ή επήιζαλ θαηά ηχρε. Ζ κεηαθίλεζε θαη ε θπθινθνξία ησλ επαγγεικαηηθψλ πινίσλ επηηξέπεηαη κφλν εθφζνλ απηά είλαη αζθαιηζκέλα γηα: α) αζηηθή επζχλε γηα ζαλάηνπο θαη ζσκαηηθέο βιάβεο επηβαηλφλησλ θαη ηξίησλ απφ πξφζθξνπζε, λαπάγην ή άιια αίηηα κε θαηαβνιή απνδεκίσζεο χςνπο δξρ., β) αζηηθή επζχλε γηα πιηθέο δεκηέο κε θαηαβνιή απνδεκίσζεο χςνπο δξρ. θαη γ) γηα πξφθιεζε ζαιάζζηαο ξχπαλζεο κε πνζφ δξρ Έιεγρνη Ο έιεγρνο, ηνλ νπνίν αζθνχλ νη Ληκεληθέο Αξρέο (Τπνπξγείν Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο) θαηά ηνλ θαηάπινπ ζθάθνπο αλαςπρήο ππφ μέλε ζεκαία, αθνξά ζθάθε πξνεξρφκελα απφ ρψξεο εθηφο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Αξρίδνληαο απφ ηελ 1ε Ηαλνπαξίνπ 1993, φηαλ ηα θνξνινγηθά ζχλνξα κεηαμχ ησλ Κξαηψλ Μειψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο έπαπζαλ λα ππάξρνπλ θαη νη ηεισλεηαθνί έιεγρνη θαηά ηε δηέιεπζε πξνζψπσλ θαη αγαζψλ απφ ηα ελδνθνηλνηηθά ζχλνξα θαηαξγήζεθαλ, ε ειεχζεξε θπθινθνξία πξνζψπσλ θαη αγαζψλ κεηαμχ ησλ ρσξψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο, επεηξάπε ρσξίο ηδηαίηεξεο δηνηθεηηθέο δηαηππψζεηο. Γηαηππώζεηο πνπ αθνξνύλ ηνλ θαηϊπινπ ζθϊθνπο αλαςπράο κε μϋλε ζεκαέα ζε ειιεληθό ιηκϊλη εηζόδνπ. Σα πινέα αλαςπράο εηζεξρόκελα ζηνλ πξώην ειιεληθό ιηκϋλα θαηϊπινπ γέλνληαη δεθηϊ βϊζεη ηεο αξράο ηεο ειεπζεξνθνηλσλέαο πςώλνληαο ηελ θέηξηλε ζεκαέα (Q) (σο δεέγκα, όηη ην ζθϊθνο εέλαη πγηϋο θαη δεηϊ ειεύζεξν θαηϊπινπ) θαη εξρόκελα ζε επηθνηλσλέα κε ηηο ηνπηθϋο ΛηκεληθΫο ΑξρΫο ΟηθνλνκηθΫο Τπνρξεώζεηο γηα ΑιινδαπΪ θϊθε ηα ηδησηηθά πινία αλαςπρήο πνπ θέξνπλ μέλε ζεκαία επηβάιιεηαη εηδηθή αληαπνδνηηθή εηζθνξά ππέξ Γεκνζίνπ, γηα ηξίκελε δηάξθεηα παξακνλήο, έλαληη δηεπθνιχλζεσλ πνπ ηνπο παξέρνληαη. Ζ εηζθνξά απηή θαζνξίδεηαη ζε 14,67 επξψ γηα θάζε κέηξν νιηθνχ κήθνπο ηνπ πινίνπ (άξζξν 10 Ν. 2743/99). Ζ εηζθνξά απηή δελ επηβάιιεηαη ζηα ηδησηηθά πινία αλαςπρήο πνπ θέξνπλ ζεκαία Κξάηνπο - Μέινπο ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο (Δ.Δ) ησλ ρσξψλ ηνπ Δπξσπατθνχ Οηθνλνκηθνχ Υψξνπ (ΔΟΥ) θαη ηεο Δπξσπατθήο Εψλεο Διεπζέξσλ πλαιιαγψλ (ΔΕΔ) εθηφο Διβεηίαο κε ηελ πξνυπφζεζε φηη ζην έδαθνο ηνπ Κξάηνπο πνπ ηεξνχληαη ηα λενιφγηα ζηα νπνία είλαη λενινγεκέλα ηα πινία απηά εθαξκφδεηαη ε πλζήθε ηεο Δπξσπατθήο Κνηλφηεηαο. Γηα ηα νιηθνχ κήθνπο άλσ ησλ επηά (7) κέηξσλ ηδησηηθά θαη επαγγεικαηηθά πινία αλαςπρήο αλεμαξηήησο ζεκαίαο πνπ δελ ειιηκελίδνληαη κφληκα ζε ειιεληθνχο ιηκέλεο θαηαβάιινληαη γηα δηεπθνιχλζεηο πνπ ηνπο παξέρνληαη θαηά ην ρξφλν παξακνλήο ηνπο ζηε ρψξα, ηέιε θπθινθνξίαο πνπ αλέξρνληαη ζε 5,87 επξψ θαη νθείινληαη θάζε θνξά πνπ ην πινίν εηζέξρεηαη ζηε ρψξα θαη πξνζεγγίδεη ζε ειιεληθνχο ιηκέλεο, φξκνπο ή αθηέο, 17

18 θαηαβάιινληαη ζηε ιηκεληθή αξρή ηνπ πξψηνπ απφ ηα αλσηέξσ ζεκεία πξνζέγγηζεο θαη ηζρχνπλ γηα φινπο ηνπο ιηκέλεο φξκνπο ή αθηέο ηεο ρψξαο. Σα πινία αλαςπρήο πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε αγψλεο ή εθπαηδεπηηθά ηαμίδηα λαπηαζιεηηθψλ νκίισλ θαη ζρνιψλ ηζηηνπινΐαο ή αθφκα θαη ζε εθπαηδεπηηθά πξνγξάκκαηα Τπνπξγείσλ άιισλ ρσξψλ, απαιιάζζνληαη ηεο θαηαβνιήο ησλ πην πάλσ ηειψλ κεηά απφ (άξζξν 34 Ν.2932/ 18

19 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 4 : ΚΡΟΤΑΕΗΔΡΑ 4.1 Έλλνηα Ζ θξνπαδηέξα είλαη έλα θπθιηθφ πεξηεγεηηθφ ηαμίδη πνπ ζπλδπάδεη ηελ ζαιάζζηα πιεχζε κε ηελ αλαςπρή θαη ηελ επίζθεςε δηαθφξσλ πξννξηζκψλ. Σν ηαμίδη απηφ κπνξεί λα έρεη δηάξθεηα 3 εκεξψλ, 4 εκεξψλ, κίαο εβδνκάδαο ή θαη πεξηζζφηεξν. Οη ηξηήκεξεο θξνπαδηέξεο πξαγκαηνπνηνχληαη ζπλήζσο ηα αββαηνθχξηαθα ή ηηο αξγίεο εληφο ησλ ρσξηθψλ πδάησλ ελφο θξάηνπο. Πην ζπλεζηζκέλεο είλαη νη εθηαήκεξεο θξνπαδηέξεο ψζηε ν ηαμηδηψηεο λα έρεη ην ρξφλν λα απνιαχζεη ηηο δηαθνπέο ηνπ θαη λα επηζθεθηεί αξθεηά κέξε ζε έλα ή θαη παξαπάλσ θξάηε. Ζ θξνπαδηέξα πξφθεηηαη ζηελ νπζία γηα έλα All Inclusive παθέην δηαθνπψλ, αθνχ ν επηβάηεο κε ηελ αγνξά ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ παθέηνπ εμαζθαιίδεη ηε δηακνλή θαη ηε δηαηξνθή ηνπ θαηά ηε δηάξθεηα ηνπ ηαμηδηνχ ηνπ αιιά θαη ελ κέξεη ηελ ςπραγσγία ηνπ. Σα έμνδα πνπ δελ ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηελ ηηκή ηνπ εηζηηεξίνπ είλαη ηα πνηά, ηα θηινδσξήκαηα θαη νη πξναηξεηηθέο εθδξνκέο ζηα επηζθεπηφκελα κέξε. Μάιηζηα ε ιεηηνπξγία ηνπ θξνπαδηεξφπινηνπ είλαη παξφκνηα κε εθείλε ηνπ μελνδνρείνπ θαζψο δηαζέηεη πξνζσπηθφ πνπ εμππεξεηεί 24 ψξεο θαη πξνζθέξεη δηακνλή, δηαηξνθή, δηαζθέδαζε θαη άιιεο ππεξεζίεο. Υαξαθηεξηζηηθά ηα θξνπαδηεξφπινηα απνθαινχληαη «πισηά μελνδνρεία». πλήζσο ην θάζε θξνπαδηεξφπινην αθνινπζεί ην ίδην πξφγξακκα γηα νιφθιεξε ηελ ηνπξηζηηθή πεξίνδν (ζεδφλ). Δπαλαιακβάλεη δειαδή ην ίδην θπθιηθφ ηαμίδη μεθηλψληαο θαη ηεξκαηίδνληαο ζην ίδην ιηκάλη, κε ηνπο ίδηνπο ελδηάκεζνπο ζηαζκνχο θαη κε ηελ ίδηα ρξνληθή δηάξθεηα. ην παξειζφλ ζε κία πξνζπάζεηα δηαθνξνπνίεζεο ηνπ πξντφληνο δεκηνπξγήζεθαλ ηα πξνγξάκκαηα Cruise and Stay θαη Cruise and fly. Ο πειάηεο κπνξνχζε δειαδή ζηελ πξψηε πεξίπησζε λα δηαθφςεη ην ηαμίδη ηνπ ζε θάπνην ελδηάκεζν ζηαζκφ ηεο αξεζθείαο ηνπ θαη λα κείλεη εθεί κέρξη ην θξνπαδηεξφπινην λα πεξάζεη μαλά απφ ην ίδην κέξνο ζην επφκελν ηαμίδη ηνπ θαη λα ζπλερηζηεί ε θξνπαδηέξα. Απαξαίηεηε πξνυπφζεζε είλαη ν πειάηεο λα αθνινπζήζεη ην πξφγξακκα ηεο θξνπαδηέξαο κέρξη ην ηέινο θαη επίζεο λα ππάξρεη θελή ζέζε ζην επφκελν ηαμίδη. ηε δεχηεξε πεξίπησζε ε θξνπαδηέξα ζπλδπάδεηαη κε ηελ αεξνπνξηθή κεηαθνξά ηνπ επηβάηε ζην ιηκέλα εθθίλεζεο. Μεηνλεθηήκαηα ησλ παξαπάλσ κεζφδσλ είλαη φηη δεκηνπξγνχλ πξφβιεκα ζηελ πιεξφηεηα θαη νξηζκέλεο θνξέο απμάλνπλ ην θφζηνο. 4.2 Ηζηνξέα ηεο θξνπαδηϋξαο ην παξειζφλ ζηελ αξραία Διιάδα ν ηνκέαο ηεο λαπηηιίαο ήηαλ ηδηαίηεξα αλεπηπγκέλνο, θπξίσο ιφγσ επαγγεικαηηθψλ δξαζηεξηνηήησλ φπσο ην εκπφξην θαη ε λαπηηιία. Ζ πξψηε αλαθνξά γηα ηε ρξεζηκνπνίεζε πινίνπ γηα ιφγνπο αλαςπρήο γίλεηαη θαηά ηνλ 3 ν π.ρ. αηψλα κε ην πινίν «πξαθνπζία». ρεδηάζηεθε απφ ηνλ Κνξίλζην Αξρία θάησ απφ ηελ θαζνδήγεζε ηνπ Αξρηκήδε θαη λαππεγήζεθε απφ ηνλ Φηιέα γηα ινγαξηαζκφ ηνπ Ηέξσλα, ηχξαλλνπ ησλ πξαθνπζψλ. Σν πινίν δηέζεηε εληππσζηαθέο γηα ηελ επνρή ηνπ ππνδνκέο: 30 δσκάηηα, λαφ ηεο Αθξνδίηεο, βηβιηνζήθε θαη θήπν. Σν πινίν απηφ ζηε ζπλέρεηα δσξίζηεθε ζηνλ Πηνιεκαίν ηεο Αηγχπηνπ ν νπνίνο ην κεηνλφκαζε ζε «Αιεμαλδξίδα». Δπίζεο ε βαζίιηζζα ηεο Αηγχπηνπ Κιενπάηξα δηέζεηε πνιπηειή ζαιακεγφ. Αλαθέξεηαη φηη νη Πηνιεκαίνη δηέζεηαλ πεξίπνπ 800 πνιπηειή πινία. ηε ζπλέρεηα θαηά ηα 19

20 ρξφληα ηεο Ρσκατθήο απηνθξαηνξίαο νη Ρσκαίνη πνιίηεο επηζθέπηνληαλ ζπζηεκαηηθά κε πινία ειιεληθέο πφιεηο γηα λα παξεπξεζνχλ ζε δηάθνξα ζεάκαηα θαη ενξηαζκνχο. Ο Ρσκαίνο απηνθξάηνξαο Νέξσλαο είρε ιάβεη κέξνο ζηα Πχζηα θαη ζηα Οιχκπηα. Καηά ηνλ 15ν κ.υ. αηψλα ε Βελεηία δηνξγάλσλε ζαιάζζηεο πεξηεγήζεηο κε ζθνπφ λα δηαθηλεί πξνζθπλεηέο ζηνπο Αγίνπο Σφπνπο. Καηά ηνλ 17ν αηψλα ζεηξά είραλ νη Άγγινη πεξηεγεηέο πνπ δηνξγάλσλαλ ζαιάζζηα ηαμίδηα γηα λα επηζθεθηνχλ αξραία κλεκεία θαζψο θαη γηα εθπαηδεπηηθνχο ζθνπνχο, ζε ζπλδπαζκφ πάληα κε ηελ ςπραγσγία θαη εηδηθφηεξα ζηελ πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ ζάιαζζαο. To 1835 o Arthur Anderson, έλαο απφ ηνπο ηδξπηέο ηεο λαπηηιηαθήο εηαηξίαο P&O πξφηεηλε ηελ ηδέα γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε κηαο θξνπαδηέξαο απφ ηελ Αγγιία πξνο ηα λεζηά Φεξφεο θαη ηεο αθηέο ηεο Ηζπαλίαο γηα ιφγνπο αλαςπρήο. Σελ ίδηα επνρή έρνπκε θαη ηε γέλλεζε ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο. Σν 1841 o Thomas Cook νξγάλσζε ην πξψην ηνπξηζηηθφ παθέην ζηελ ηζηνξία πνπ αθνξνχζε ηαμίδη κε ηξέλν. Γηα ηα ζαιάζζηα ηαμίδηα εθείλεο ηεο επνρήο ρξεζηκνπνηήζεθαλ αηκφπινηα. Δμαηηίαο ηνπ κεηαλαζηεπηηθνχ θχκαηνο πξνο ηηο Ζ.Π.Α. λαππεγήζεθαλ λέα πινία ηα νπνία έθαλαλ ππεξαηιαληηθά ηαμίδηα. Σα επηβαηεγά απηά πινία ζε πεξηφδνπο κεησκέλεο δήηεζεο ιεηηνπξγνχζαλ θαη σο θξνπαδηεξφπινηα θαη πνιχ πεξηζζφηεξν κεηά ην ηέινο ηνπ Α Παγθνζκίνπ Πνιέκνπ φηαλ νη Ζ.Π.Α. έζεζαλ πεξηνξηζκνχο ζηελ είζνδν κεηαλαζηψλ. Δπεηδή ηφηε δελ ππήξραλ ζπζηήκαηα αεξηζκνχ θαη θιηκαηηζκνχ, πξνλνκηνχρεο θακπίλεο ήηαλ απηέο ζηα ζθηεξφηεξα κέξε ηνπ πινίνπ, πνπ δελ ηηο ζέξκαηλε ν ήιηνο. Καηαζθεπάδνληαλ φιν θαη γξεγνξφηεξα πινία γηα λα θαιχπηνπλ ηηο αλάγθεο πιεχζεο ηνπ Αηιαληηθνχ. Τπήξρε κάιηζηα θαη ν δηαγσληζκφο ηεο «Μπιε Κνξδέιαο» πνπ θέξδηδε ην γξεγνξφηεξν πινίν. ηνλ ειιεληθφ ρψξν ην 1955 ην πινίν «εκίξακηο» (ηδηνθηεζία Πνηακηάλνπ) πξαγκαηνπνίεζε θξνπαδηέξεο ζηα ειιεληθή λεζηά. Άιια πινία ήηαλ ην «Αγακέκλσλ» θαη ην «Αρηιεχο» (θαη ηα δχν ηδηνθηεζία Χλάζε), ην «Μηανχιεο»(Ννκηθφο) θαη ην «Καξατζθάθεο». Σν γεγνλφο πνπ ζεκαηνδφηεζε ηελ έλαξμε λέαο επνρήο ήηαλ φηαλ ην 1960 θαζηεξψζεθε ην αεξνπιάλν ζαλ θχξην κεηαθνξηθφ κέζν θαη αληηθαηέζηεζε ην πινίν ζηηο κεηαθηλήζεηο πνπ αθνξνχζαλ κεγάιεο απνζηάζεηο. Οη εθνπιηζηέο ηφηε πξνθεηκέλνπ λα κελ αρξεζηεπηνχλ ηα πινία ηνπο, απνθάζηζαλ λα ηα κεηαηξέςνπλ ζε θξνπαδηεξφπινηα κε ηελ πξνζζήθε ησλ θαηάιιεισλ ηξνπνπνηήζεσλ. Πξνζηέζεθαλ ρψξνη εζηίαζεο, ακπάξηα κεηαηξάπεθαλ ζε πηζίλεο θαη δεκηνπξγήζεθαλ κεγάινη ρψξνη γηα ηελ ςπραγσγία ησλ πειαηψλ. Απφ ην 1970 θαη κεηά θαηαζθεπάδνληαλ πινία πνπ ζα ιεηηνπξγνχζαλ απνθιεηζηηθά ζαλ θξνπαδηεξφπινηα. Ήηαλ πην κεγάια ζε κέγεζνο, πην πνιπηειή θαη κε πεξηζζφηεξεο δπλαηφηεηεο θαη κπνξνχζαλ λα θηινμελήζνπλ πάλσ απφ επηβάηεο. Κχξηνο πξννξηζκφο ήηαλ ε Καξατβηθή αιιά θξνπαδηέξεο πξαγκαηνπνηνχληαλ θαη ζε φιν ηνλ ππφινηπν θφζκν. 4.3 Οη «Ϊξρνληεο» ηεο ειιεληθάο θξνπαδηϋξαο Απηή ηε ζηηγκή νη φκηινη πνπ θπξηαξρνχλ ζηνλ ρψξν είλαη ν φκηινο Λνχε, δηαζέηνληαο 13 θξνπαδηεξφπινηα απφ ηα νπνία 6 πινία έρνπλ ειιεληθή ζεκαία, ε Ζπεηξσηηθή ηνπ Αλδξέα Πνηακηάλνπ, ν νπνίνο ζε ζπλεξγαζία κε ηνλ εθνπιηζηηθφ φκηιν Κνιιάθε ίδξπζε πξηλ απφ δχν ρξφληα ηελ εηαηξεία Monarch, ελψ ν πην λένο «παίθηεο» είλαη ν ηέιηνο Υαηδεησάλλνπ. 20

21 ΑΝΓΡΔΑ ΠΟΣΑΜΗΑΝΟ Ζ θξπζηάιιηλε ζπκθσλία ηεο Ζπεηξσηηθήο ηαλ πξηλ απφ έλαλ ρξφλν πεξίπνπ ν ηδηνθηήηεο ηεο Ζπεηξσηηθήο Α. Πνηακηάλνο αλαθνίλσζε ηε ζπλεξγαζία κε ηελ Crystal Cruises ππνζρφκελνο φηη ηα δχν «δηακάληηα» «Chrystal Symphony» θαη «Crystal Serenity» ζα θαιχςνπλ φινπο ηνπο σθεαλνχο ηεο γεο, πξνζεγγίδνληαο πξννξηζκνχο ηδηαίηεξνπ ηνπξηζηηθνχ ελδηαθέξνληνο, πνιινί ήηαλ εθείλνη πνπ ζηγνςηζχξηδαλ πσο ην ιέεη ε θαξδνχια ηνπ. Πξνέξρεηαη απφ κηα ηζηνξηθή νηθνγέλεηα ηεο λαπηηιίαο θαη ελψ χζηεξα απφ ηφζεο δεθαεηίεο ζθιεξήο δνπιεηάο ζα κπνξνχζε λα είρε απνηξαβερηεί, εθείλνο ζπλερίδεη λα δίλεη θαζεκεξηλά ην «παξψλ» έρνληαο κεηαβάιεη ζε πξνζσπηθφ ζηνίρεκα ηελ αλαγέλλεζε ηεο θξνπαδηέξαο ζηνλ ηφπν καο. Αλάινγα θνιαθεπηηθά ζρφιηα είρε απνζπάζεη θαη φηαλ απνθάζηζε λα ζπλεξγαζηεί κε ηνλ πεηπρεκέλν Έιιελα εθνπιηζηή ηεο πνληνπφξνπ λαπηηιίαο Λνπ Κνιιάθε, κε ηνλ νπνίν ίδξπζαλ ηε Monarch Classic Cruises, ηεο νπνίαο ηα θξνπαδηεξφπινηα «Ocean Countes» θαη «Blue Monarch» «ζηνιίδνπλ» ηα λεξά ησλ ειιεληθψλ λεζηψλ θαη ηαμηδεχνπλ κέρξη ηελ Σνπξθία, ηελ Αίγππην, ηελ Κχπξν θαη ηνπο Αγίνπο Σφπνπο. ε θακηά πεξίπησζε φκσο δελ πίζηεπε φηη ην δεκηνχξγεκα ηεο ζπλεξγαζίαο απηήο, ε Monarch Classic Cruises, ζα εξρφηαλ κηα κέξα πνπ ζα πξνζέθεξε θξνπαδηέξεο πςειψλ πξνδηαγξαθψλ, πην θηελέο θαη απφ έλα απιφ ηαμίδη ηεο αθηνπινΐαο, αθνχ νη ηηκέο δελ μεπεξλνχλ ηα ηε κέξα. Ο θ. Πνηακηάλνο είλαη ν άλζξσπνο πνπ πξνέβιεςε πξψηνο ην 1974 φηη νη μέλνη ζα εθηνπίζνπλ ηνπο Έιιελεο θαηαθιχδνληαο ηνλ ειιαδηθφ ρψξν, αιιά θαη ν ίδηνο πνπ παξακέλεη αηζηφδνμνο γηα ηελ πνξεία ηεο λαπηηιίαο. Παξά ηελ θξίζε, κάιηζηα, επηκέλεη φηη φηαλ ηα πςειά πξφηππα θαη ε πνηφηεηα ησλ ππεξεζηψλ απνηεινχλ πξνηεξαηφηεηα κηαο εηαηξείαο, ηφηε θεξδίδεη ελζνπζηψδεηο ππνζηεξηθηέο ηφζν αλάκεζα ζηνπο κεκνλσκέλνπο ππνζηεξηθηέο φζν θαη ζηνπο επαγγεικαηίεο πξάθηνξεο. Ο Α. Πνηακηάλνο είλαη έλα απφ ηα πιένλ αλαγλσξίζηκα πξφζσπα ηεο ειιεληθήο λαπηηιηαθήο βηνκεραλίαο ηα ηειεπηαία 40 ρξφληα, κε καθξά θαη ηζρπξή νηθνγελεηαθή ηζηνξία ζηε ζάιαζζα, θαη πξσηνπφξνο ζηηο θξνπαδηέξεο ηνπ Αηγαίνπ απφ ην 1954 κε ηελ Ζπεηξσηηθή. Αλ ππάξρεη θάηη γηα ην νπνίν θεκίδεηαη, απηφ είλαη ε ηθαλφηεηά ηνπ λα ζπγθεληξψλεη γχξσ ηνπ αλζξψπνπο κε δηαθνξεηηθά ηαιέληα θαη λα δεκηνπξγεί ηζρπξέο νκάδεο. Παξακέλεη ζηαζεξά θαη παξά ηηο φπνηεο αληημνφηεηεο θαη ακθηζβεηήζεηο ν... κάγνο ηεο θξνπαδηέξαο, θαζψο ηφζν απηφο φζν θαη ε νκάδα ησλ αλζξψπσλ ηνπ κπνξνχλ λα ζρεδηάζνπλ θαη λα πινπνηήζνπλ ηελ πην απαηηεηηθή θαη γηα αξθεηνχο άιινπο αθαηφξζσηε λαχισζε θαη θξνπαδηέξα. Δπί 23 ρξφληα ππήξμε πξφεδξνο ηεο Έλσζεο Δθνπιηζηψλ Δπηβαηεγψλ Πινίσλ, κηα ζέζε απφ ηελ νπνία πξνζπάζεζε λα κελ αθειιεληζηεί ν ειιεληθφο ρψξνο, ζηάζε γηα ηελ νπνία αληηκεηψπηζε ζνβαξέο αληηδξάζεηο. Παξά ην γεγνλφο πσο θάλεη ήδε αξθεηά, δελ ην βάδεη θάησ θαη εθηφο απφ ηελ αλεθηίκεηε πξνζθνξά ηνπ επί δεθαεηίεο νιφθιεξεο ζηνλ νξγαληζκφ ησλ Special Olympics, πξνζθέξεη θαη ζηνλ Δξπζξφ ηαπξφ, ζηνλ νπνίν ε κεηέξα ηνπ απνηειεί ζξπιηθή κνξθή. ΚΧΣΑΚΖ ΛΟΨΕΟΤ Σν λαπάγην δελ ηνλ ιχγηζε Σν πξψην ιηζαξάθη γηα ηελ νηθνδφκεζε ελφο ηζρπξνχ νκίινπ, απηνχ ηνπ Κσζηάθε Λντδνπ, ηνπ Κχπξηνπ επηρεηξεκαηία κε ηα 26 μελνδνρεία θαη ηα 12 πιένλ θξνπαδηεξφπινηα, ν νπνίνο κεηά ην λαπάγην ηνπ «Sea Diamond» εμειίζζεηαη ζε «κνηξαίν» παίθηε ηνπ ειιεληθνχ ηνπξηζκνχ, ην έβαιε πξηλ απφ 73 νιφθιεξα ρξφληα ν παηέξαο ηνπ, Λνΐδνο 21

22 Λνΐδνπ. Γεθαέμη ρξφληα κεηά ηελ «εηζβνιή» ηνπ ζηελ εγρψξηα αγνξά, ν γηνο ηνπ, πνπ αλέιαβε ηα ελία ηνπ νκίινπ Louis κφιηο ζε ειηθία 27 εηψλ, βνπηψληαο ζηα βαζηά είδε ηα φλεηξά ηνπ λα θαηαιήγνπλ ζηνλ βπζφ καδί κε ην «Sea Diamond» ζηνλ φξκν ηεο αληνξίλεο. Σαπηφρξνλα ε κείσζε πνπ παξαηεξήζεθε ζηηο πιεξφηεηεο ησλ πινίσλ έλαλ ρξφλν πξηλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο αξλεηηθέο δηαθπκάλζεηο ζηηο ζπλαιιαγκαηηθέο ηζνηηκίεο νδήγεζαλ ηελ εηαηξεία ηνπ λα θιείζεη ην έηνο κε δεκηνγφλα απνηειέζκαηα - ηεο ηάμεσο ηνπ 15%. Αλ θαη νη πεξηπέηεηέο ηνπ ήηαλ πνιιέο, εθείλνο δελ πηνήζεθε. Δμάιινπ θαη ζηελ ηδηαίηεξε παηξίδα ηνπ ηελ Κχπξν έρεη ηε θήκε ελφο παξαδνζηαθνχ επηρεηξεκαηία, ν νπνίνο ζηεξίρηεθε αξρηθά ζηελ θαιή θήκε ηνπ παηέξα ηνπ θαη ζηε ζπλέρεηα ζηηο πξνλνκηαθέο ζρέζεηο κε ηηο θππξηαθέο θπβεξλήζεηο ησλ ηειεπηαίσλ ρξφλσλ γηα λα «ρηίζεη» ηελ απηνθξαηνξία ηνπ. Αθφκε φκσο θαη ζηελ Διιάδα, νη αληαγσληζηέο ηνπ- εηδηθά κεηά ην λαπάγην ηεο αληνξίλεο, αιιά θαη ηνλ ζάλαην ηεζζάξσλ αηφκσλ ζην «Louis Corcyra Beach Hotel» ζηελ Κέξθπξα- δελ ζηακαηνχλ λα ηνλ ραξαθηεξίδνπλ ζηα πεγαδάθηα «ρατδεκέλν» ησλ πνιηηηθψλ παξαγφλησλ, ιέγνληαο ραξαθηεξηζηηθά πσο ηηο κεγαιχηεξεο δνπιεηέο ηηο έρεη θάλεη ζηε ρψξα καο θαη φρη ζηελ Κχπξν. Ο Κ. Λνΐδνπ θιείλεη ηα αθηηά ηνπο ζηα ζπγθεθξηκέλα ζρφιηα, ηα νπνία ραξαθηεξίδεη θαθεληξερή, θαη έρεη αθνζησζεί ζηελ εηαηξεία ηνπ θαη ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο θξίζεο, ε νπνία εθηηκά πσο κπνξεί λα παξαζχξεη ηνλ θιάδν ηεο θξνπαδηέξαο ζην ζχλνιφ ηνπ. Παξ φια απηά ε Louis Hellenic Cruises είλαη έλαο απφ ηνπο κεγαιχηεξνπο ηνπξηζηηθνχο νκίινπο ζηελ πεξηνρή ηεο Μεζνγείνπ, αθνχ δηαζέηεη 12 θξνπαδηεξφπινηα, απφ ηα νπνία ηα ηέζζεξα είλαη λαπισκέλα ζηελ αγγιηθή Thomson Cruises θαη έλα ζηε γεξκαληθή Transocean. Πνιιά απφ ηα πινία ηνπ έρνπλ ειιεληθή ζεκαία θαη πξαγκαηνπνηνχλ θξνπαδηέξεο ζηα λεζηά ηνπ Αηγαίνπ θαη ζε 12 ρψξεο ηεο Μεζνγείνπ. ΣΔΛΗΟ ΥΑΣΕΖΗΧΑΝΝΟΤ Ζ «πνξηνθαιί επαλάζηαζε» Με ηελ ίδξπζε ηεο easy Group έθεξε ηελ πνξηνθαιί επαλάζηαζε. Ο ηέιηνο Υαηδεησάλλνπ έξημε ηηο ηηκέο ησλ εηζηηεξίσλ πξνζθέξνληαο γξήγνξε κεηαθίλεζε κε ηηο απνιχησο απαξαίηεηεο αλέζεηο. Γηα λα κεηψζεη ην θφζηνο, ν «serial entrepreneur» φπσο ηνπ αξέζεη λα απηναπνθαιείηαη, θαηάξγεζε ηε κεζνιάβεζε ησλ πξαθηφξσλ, αθνχ ν πειάηεο κπνξνχζε λα θάλεη θξάηεζε κε έλαλ εχθνιν ηξφπν απεπζείαο απφ ηελ αεξνπνξηθή εηαηξεία αξρηθά θαη απφ ηε λαπηηιηαθή ζηε ζπλέρεηα. Έηζη, κε ην ηειεπηαίν ηνπ εγρείξεκα, ηελ easy Cruises, ζηφρνο ηνπ ήηαλ νη θζελέο θξνπαδηέξεο ζην Αηγαίν. Υξεζηκνπνηψληαο ηε δχλακε ηεο θίξκαο, ν η. Υαηδεησάλλνπ ζηνρεχεη ζην λεαληθφ θνηλφ θαη θηινδνμεί λα πξνζζέηεη θάζε ρξφλν έλα θξνπαδηεξφπινην ζηνλ ζηφιν ηνπ. Σα ζρέδηά ηνπ φκσο αλαηξάπεθαλ φηαλ ε νηθνλνκηθή θξίζε ρηχπεζε θαη ηε δηθή ηνπ πφξηα, αλαγθάδνληάο ηνλ λα κείλεη κε έλα κφλν θξνπαδηεξφπινην, ην «easy Cruise Life» κεηά ηελ πψιεζε ηνπ «easycruiseone» ην Ζ πψιεζε είρε απνθαζηζηεί θαζψο ηα ζηειέρε ηεο εηαηξείαο ζπκθσλνχζαλ ζηελ εθηίκεζε πσο ην ζθάθνο ήηαλ κηθξφ κε εμίζνπ κηθξή κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα. Ζ ηαρεία έιεπζε ηεο θξίζεο σζηφζν επηηάρπλε ηηο εμειίμεηο, ελψ ζπλάκα «πάγσζε» θαη ηα ζρέδηα αληηθαηάζηαζήο ηνπ κε άιιν ζθάθνο, παξφκνηαο κεηαθνξηθήο ηθαλφηεηαο κε ην «easycruise Life», αλ θαη ζπγθαηαιέγεηαη ζηα άκεζα ζρέδηα ηνπ Διιελνθχπξηνπ. Έλα απφ ηα deals πνπ μερψξηζαλ ήηαλ εθείλν κε ηνλ θ. Λνΐδν ην 2006, φηαλ ν δεχηεξνο ήζειε λα θάλεη ηνλ ρψξν ηεο θξνπαδηέξαο θππξηαθή ππφζεζε κε ηηο «επινγίεο» ηεο θπβέξλεζεο θαη ηνπ ππνπξγείνπ Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο. Σφηε ήηαλ πνπ πξνρψξεζαλ θαη ζηελ αγνξά ηνπ «Orient Queen», ην θφζηνο αλαθαίληζεο ηνπ νπνίνπ αλήιζε ζηα 22 εθαη. 22

23 δνιάξηα. Ο ηέιηνο, ν νπνίνο έρεη ηηκεζεί ηφζν κε ην βξαβείν επηρεηξεκαηηθφηεηαο φζν θαη κε ηνλ ηίηιν ηνπ sir απφ ηε βαζίιηζζα Διηζάβεη ηεο Αγγιίαο, ζεσξείηαη απφ ηνπο πην πινχζηνπο επηρεηξεκαηίεο. 4.4 Σν «cabotage» Σν αθηνπιντθφ είλαη έλα ζέκα πνπ καο απαζρνιεί έληνλα ηηο εκέξεο ηνπ θαινθαηξηνχ, γηα λα μεραζηεί θάζε επηέκβξην. Σν πξφβιεκα φκσο βαζαλίδεη ηε λεζησηηθή Διιάδα θαη βέβαηα επεξεάδεη ηνλ ηνπξηζκφ αιιά θαη ζπκκεηέρεη ζηελ αθξίβεηα πνπ πνιινί δηαπηζηψλνπλ λα πιήηηεη ηα λεζηά καο. ήκεξα ην θαζεζηψο ζηελ αθηνπινΐα δηέπεηαη απφ ηνλ Ν. 2932/2001 ν νπνίνο δελ είλαη ζπκβαηφο κε ην θαζεζηψο πνπ επηβάιιεη ν επξσπατθφο θαλνληζκφο 3577/1992 θαη απφ ηνλ νπνίν ε ρψξα είρε δεηήζεη θαη ιάβεη εμαίξεζε έσο ην 2004, ην γλσζηφ θαη σο cabotage. Ζ δξνκνιφγεζε πινίσλ ζην Αηγαίν, βάζεη ηνπ Ν. 2932/2001 είλαη ειεχζεξε, αιιά ππφ πξνυπνζέζεηο. Πέξα απφ ηα πνιχ ζσζηά πνπ νξίδνληαη γηα ηελ αζθάιεηα ηνπ πινίνπ, πξέπεη λα είλαη αδηάιεηπηα δξνκνινγεκέλν γηα δέθα κήλεο ην ρξφλν, ζε πξνθαζνξηζκέλα απφ ην ππνπξγείν δξνκνιφγηα, κε νξηζκέλε νξγαληθή ζχλζεζε πιεξψκαηνο, θαη ειεγρφκελν λαχιν ησλ επηβαηψλ ηεο νηθνλνκηθήο ζέζεο. Δπηβάιιεηαη δειαδή απφιπηνο έιεγρνο ηνπ θξάηνπο θαη ην κφλν πνπ νπζηαζηηθά άιιαμε είλαη φηη δε ρξεηάδεηαη ε έγθξηζε ηνπ Τπνπξγνχ Ναπηηιίαο γηα ηε δξνκνιφγεζε ηνπ πινίνπ. ε πεξίπησζε πνπ δελ θαιπθζνχλ φιεο νη αλάγθεο ησλ λεζηψλ γηα πινία, ηφηε ην ππνπξγείν είηε παξαρσξεί γξακκέο κε ζρέζε απνθιεηζηηθήο εμππεξέηεζεο είηε δηελεξγεί κεηνδνηηθφ δηαγσληζκφ γηα ηε δξνκνιφγεζε πινίσλ ζε απηά. Ο Ν απφ ηελ εθαξκνγή ηνπ έρεη δεκηνπξγήζεη ζηξεβιψζεηο νη νπνίεο ζήκεξα εκθαλίδνληαη σο θνξπθαία πξνβιήκαηα. Μηα ζεηξά απφ λεζηά έρνπλ ζηεξεζεί ηελ ειεχζεξε πξφζβαζε θαξαβηψλ ζε απηά θαη έρνπλ ππαρζεί είηε ζε θαζεζηψο απνθιεηζηηθήο εμππεξέηεζεο είηε εμππεξεηνχληαη απφ επηδνηνχκελα δξνκνιφγηα. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη απφ ηελ πξψηε ρξνληά ηεο εθαξκνγήο ηνπ λένπ ζπζηήκαηνο ην θφζηνο ησλ επηδνηήζεσλ αλήιζε απφ 10 εθαη. επξψ ζε 36 εθαη. επξψ πεξίπνπ. χκθσλα κε ην Ν. 2932/01, νη πινηνθηήηξηεο εηαηξείεο φθεηιαλ σο ηηο 31/1/2002 λα εθδειψζνπλ ελδηαθέξνλ θαη λα γλσζηνπνηήζνπλ ζε πνηεο αθηνπιντθέο γξακκέο ζχλδεζεο κε ηα λεζηά κε ηα λεζηά καο επηζπκνχλ λα δξαζηεξηνπνηεζνχλ κε ηα πινία ηνπο. ηαλ έιεμε απηή ε πξνζεζκία φινη φηη νη πινηνθηήηεο, αθνχ δελ έιαβαλ ηηο επηδνηήζεηο πνπ δεηνχζαλ, δελ πξνζέθεξαλ αθηνπιντθή ζχλδεζε ζε 26 λεζηά ηνπ Αηγαίνπ ησλ νπνίσλ ηελ αθηνπιντθή ζχλδεζε κε ηελ Αηηηθή ζεψξεζαλ αζχκθνξε. Μεηαμχ απηψλ πεξηιακβάλνληαη κεγάια θαη πνιππιεζή λεζηά φπσο ε Πάηκνο, ε Λέξνο, ε Κάιπκλνο, ε Κάξπαζνο, ε Ακνξγφο, ε Λήκλνο θ.ι.π. Ο ιφγνο απηήο ηεο εγθαηάιεηςεο είλαη φηη νη εθνπιηζηέο, αμηνπνηψληαο ζρεηηθή δηάηαμε ηνπ Ν. 2932/01, δηεθδηθνχλ πξνθεηκέλνπ λα εθηειέζνπλ αθηνπιντθφ έξγν ζε απηέο ηηο γξακκέο, εηδηθή επηδφηεζε απφ ηνλ επίλαπιν 3% επί ησλ εηζηηεξίσλ πνπ έρεη ζεζπίζεη κε ηνλ ίδην λφκν ην Τπνπξγείν Ναπηηιίαο. 23

24 4.5 Ζ θξνπαδηϋξα ζηελ ΔιιΪδα ζάκεξα Ζ λαπηηιηαθή πνιηηηθή ηεο ρψξαο καο βαζίδεηαη ζε κεγάιν βαζκφ ζηνλ ηνκέα ηεο θξνπαδηέξαο θαζφηη ε θξνπαδηέξα δελ είλαη κφλνλ έλαο νηθνλνκηθφο ηνκέαο πνπ βνεζά απιά ζηελ παξαγσγή, ζηα εηζνδήκαηα, ζηελ απαζρφιεζε, ζηνλ ηνπξηζκφ θαη ζηελ νηθνλνκία ηεο ρψξαο. Δίλαη ζεκαληηθφο δηφηη ζρεηίδεηαη κε άιινπο ηνκείο θαη θιάδνπο ηεο νηθνλνκίαο θαη ηεο θνηλσλίαο κε απνηέιεζκα ηελ αλάπηπμε θαη ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ. Δπίζεο αζθεί ηζρπξέο επηδξάζεηο θαη ζε άιιεο νηθνλνκηθέο δξαζηεξηφηεηεο, βνεζψληαο κε απηφ ηνλ ηξφπν ζηελ ζπλνιηθή νηθνλνκηθή θαη θνηλσληθή πξφνδν ηεο ρψξαο. Ο ραξαθηήξαο ηεο ρψξαο καο είλαη πνιχ-λεζηαθφο θαη απηφ βνεζά ζηελ ζηήξημε ηεο ηνπξηζηηθήο βηνκεραλίαο θαη ηεο θξνπαδηέξαο. Αλέθαζελ ε ειιεληθή θξνπαδηέξα απνηεινχζε έλα απφ ηα κεγάια ζηνηρήκαηα ηεο λαπηηιίαο. Απφ ηα πξψηα βήκαηά ηεο -ην κέρξη ζήκεξα ν ζπγθεθξηκέλνο ηνκέαο έδεζε πεξηφδνπο ιάκςεο, αιιά θαη ζηηγκέο απαμίσζεο. Δπίζεο, απνηεινχζε πάληα δέιεαξ γηα φζνπο θαξαβνθχξεδεο επηζπκνχζαλ λα επελδχζνπλ ζε έλαλ απφ ηνπο πην θηιφδνμνπο θιάδνπο ηεο ζάιαζζαο θαη ηνπ ηνπξηζκνχ. Πνιιά ππνζρφκελεο ζπλεξγαζίεο, έληνλνο αληαγσληζκφο, αιιά θαη δηακάρεο γηα ηε λνκή ηεο «πίηαο» θαη ηελ εμνπζία ησλ ιηκαληψλ απνηεινχλ ην «κελνχ» ηνπ επηρεηξείλ. Δηδηθά θέηνο πνπ νη «θνπξηνχλεο» ηεο θξίζεο παξαζχξνπλ ζην πέξαζκά ηνπο πνιινχο απφ ηνπο ζεκέιηνπο ιίζνπο ηεο νηθνλνκίαο θαη πξννησλίδνληαη κείσζε ηεο ηνπξηζηηθήο θίλεζεο ζηε ρψξα καο θαηά 10%, νη κεγαιχηεξεο εηαηξείεο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηελ θξνπαδηέξα έρνπλ αλαπξνζαξκφζεη ηα πξνγξάκκαηά ηνπο κε βάζε ηηο ηάζεηο πνπ δηακνξθψζεθαλ ηελ ηειεπηαία ζηηγκή ψζηε λα κεηξηάζνπλ ηπρφλ απψιεηεο θαη αθπξψζεηο. Ο πξνβιεκαηηζκφο εληζρχζεθε θπξίσο απφ ην γεγνλφο πσο νη θξνπαδηέξεο κε αθεηεξία ην ιηκάλη ηνπ Πεηξαηά παξνπζηάδνπλ θέηνο κείσζε παξφιν πνπ κεηψζεθε θαη ν αληαγσληζκφο θαη ελψ πέξπζη ππήξραλ 3 θξνπαδηεξφπινηα κε 850 πεξίπνπ θακπίλεο, θέηνο ππάξρνπλ 2 κε 236. Ζ θξίζε αδεηάδεη ηα πισηά «παιάηηα» θαη νη θπξίαξρνη ησλ ζαιαζζψλ κε δειεαζηηθά παθέηα πξνζθνξψλ πξνζπαζνχλ λα πξνζειθχζνπλ επηβάηεο ψζηε λα κελ ππνζηνχλ θαη πάιη ην «jet lag» ηεο πξνεγνχκελεο ρξνληάο κε ηα δεκηνγφλα απνηειέζκαηα ησλ ηζνινγηζκψλ ηνπο. «Πόιεκνο» γηα ηελ απειεπζϋξσζε ηεο θξνπαδηϋξαο Ζ Μεζφγεηνο πξνζειθχεη φιν θαη πεξηζζφηεξα θξνπαδηεξφπινηα, δεδνκέλνπ φηη φινη νη κεγάινη «παίθηεο» ηεο θξνπαδηέξαο ζέινπλ λα εμαζθαιίζνπλ κεξίδην απφ ηελ «πίηα» ηεο επξσπατθήο θξνπαδηέξαο, πνπ ζχκθσλα κε εθηηκήζεηο πξνζεγγίδεη ηα 32 δηζ. επξψ εηεζίσο. Αλαπφθεπθηα, νη δηεζλνχο εκβέιεηαο εηαηξείεο θξνπαδηεξφπινησλ επηδεηνχλ λα κπνπλ θαη ζηελ αγνξά ηνπ Αηγαίνπ, ρσξίο δεζκεχζεηο. Μάιηζηα, ηνλ ηειεπηαίν θαηξφ έρνπλ εληαζεί νη πηέζεηο πξνο ηελ θπβέξλεζε, πξνθεηκέλνπ λα απειεπζεξψζεη ηηο θξνπαδηέξεο ζηα ειιεληθά λεζηά γηα φιεο ηηο εηαηξείεο, αλεμάξηεηα αλ είλαη Κνηλνηηθέο ή φρη. ηελ πξνζπάζεηά ηνπο νη μέλεο εηαηξείεο έρνπλ ζπκκάρνπο ηνπο ηνπξ νπεξέηηνξ, θαζψο θαη ηνπο μελνδφρνπο ησλ Αζελψλ. Χζηφζν, ε Παλειιήληα Ναπηηθή Οκνζπνλδία αληηδξά θαη απεηιεί φηη «ζα λεθξψζεη ηα πάληα ζην Αηγαίν» ζηελ πεξίπησζε πνπ ε θπβέξλεζε απειεπζεξψζεη ηηο θξνπαδηέξεο. ήκεξα κφλν ηα ειιεληθά θαη ηα Κνηλνηηθά θξνπαδηεξφπινηα κπνξνχλ λα επηβηβάζνπλ θαη λα απνβηβάζνπλ ηνπξίζηεο ζε ειιεληθφ ιηκάλη ή ζε λεζί. Οη εηαηξείεο κε μέλεο ζεκαίεο, 24

25 εθηφο Δπξσπατθήο Έλσζεο, έρνπλ κφλν ην δηθαίσκα λα απνβηβάδνπλ ή λα επηβηβάδνπλ ζε ειιεληθφ ιηκάλη. Οη ζηαζψηεο απηήο ηεο άπνςεο ππνζηεξίδνπλ φηη αλ απειεπζεξσζεί ε θξνπαδηέξα ζηελ Διιάδα, ηφηε νη μέλνη ζα έρνπλ ηε βάζε ηνπο ηνλ Πεηξαηά θαη φρη ηελ Κσλζηαληηλνχπνιε θαη ηε Βελεηία ή ηε Γέλνβα, πνπ έρνπλ ζήκεξα. Γέιιεκα Πξάγκαηη, ζηελ αθηνπινΐα θαη ζηα θξνπαδηεξφπινηα κε ειιεληθή ζεκαία εξγάδνληαη πάλσ απφ λαπηηθνί, δειαδή ην κηζφ λαπηεξγαηηθφ δπλακηθφ. Τπνινγίδεηαη φηη ζηελ θξνπαδηέξα απαζρνινχληαη πεξίπνπ Μφλν ζηα 7 θξνπαδηεξφπινηα ηεο Louis Cruises ηνπ θ. Κσζηάθε Λνΐδνπ εξγάδνληαη πάλσ απφ 500 λαπηηθνί. Δίλαη γεγνλφο φηη ηα ηειεπηαία ρξφληα ε ειιεληθή θξνπαδηέξα θζίλεη. Πξηλ απφ είθνζη ρξφληα ππήξραλ 30 ειιεληθά θξνπαδηεξφπινηα. ήκεξα ππάξρνπλ κφλν δχν εηαηξείεο κε 8 πινία. Δθέηνο ε εηαηξεία Monarch ησλ θθ. Λνπ Κνιιάθε, Αλδξέα Πνηακηάλνπ θαη Μηράιε Λάκπξνπ δελ δξνκνιφγεζε θαλέλα πινίν ζην Αηγαίν θαη ηε Μεζφγεην. Δηζη έκεηλε κφλν ε εηαηξεία ηνπ θ. ηέιηνπ Υαηδεησάλλνπ κε έλα πινίν θαη ε εηαηξεία ηνπ Κ. Λνίδνπ κε ηα επηά πνιηά. Σν δίιεκκα γηα ηελ θπβέξλεζε είλαη: Αλ απειεπζεξψζεη ηηο θξνπαδηέξεο, ηφηε δελ ζα ππάξμνπλ ειιεληθέο εηαηξείεο, γηαηί ζα ζπεχζνπλ λα ζεθψζνπλ μέλεο ζεκαίεο πνπ είλαη θαη πην θζελέο, αιιά ηφηε ζα ραζνχλ ζέζεηο εξγαζίαο ή λα θξαηήζεη «θιεηζηέο ηηο πφξηεο ηνπ Αηγαίνπ» θαη λα ράλνπλ εηζφδεκα νη μελνδφρνη. Πξνο ην παξφλ, πάλησο, ην θαζεζηψο παξακέλεη σο έρεη θαη νη μέλνη αλαδεηνχλ δηεμφδνπο ζε άιια ιηκάληα. εκαληηθή πξνυπφζεζε γηα ηελ αλάπηπμε ηεο θξνπαδηέξαο ζηελ Διιάδα είλαη ε άξζε ησλ πεξηνξηζκψλ θακπνηάδ. Ζ θξνπαδηέξα δελ κπνξεί λα αξρίδεη θαη λα ηειεηψλεη ζηελ Διιάδα παξά κφλν φηαλ θέξεη ζεκαία Δπξσπατθήο Έλσζεο. Αλ αθνινπζήζνπκε ην παξάδεηγκα ηεο Ηζπαλίαο θαη ηεο Ηηαιίαο πνπ δελ επηβάιινπλ πεξηνξηζκνχο, ζα κπνξέζνπκε λα εμαζθαιίζνπκε έλα κεγάιν κεξίδην ηεο αγνξάο. Πφζν κεγάιν; Οη εηδηθνί ζηελ Κξνπαδηέξα πξνβιέπνπλ φηη απηφ ην κεξίδην ηεο αγνξάο κπνξεί λα θηάζεη ζε ιίγα ρξφληα ηα 5 εθαηνκκχξηα ηνπξίζηεο. Ζ άξζε ηνπ cabotage ζηνλ θιάδν ηεο θξνπαδηέξαο κπνξεί λα απνθέξεη κέζα ζην επφκελν έηνο πξφζζεηα έζνδα ηνπιάρηζηνλ 1,1 δηζ. επξψ θαη λα δεκηνπξγήζεη πεξί ηηο λέεο ζέζεηο απαζρφιεζεο χκθσλα κε ππάξρνπζεο κειέηεο ηψξα νη ηνπξίζηεο πνπ επηβηβάδνληαη ηξάλδηη απφ ηα ειιεληθά ιηκάληα ζπλεηζθέξνπλ κε 65 επξψ ζηελ εζληθή νηθνλνκία. ηαλ ζα αξζεί ην θακπνηάδ ζα ζπκκεηέρνπλ κε 200 επξψ. ηα ρέξηα ηεο πνιηηείαο είλαη λα απμεζνχλ θαη νη ζέζεηο εξγαζίαο, δεδνκέλνπ φηη νη εηαηξείεο κε κε Κνηλνηηθά πινία, ζα ππνρξεσζνχλ λα αλνίμνπλ γξαθεία ζηε ρψξα καο θαη λα λαπηνινγήζνπλ έλα αξηζκφ Διιήλσλ λαπηηθψλ Τπνινγίδεηαη φηη εάλ δεκηνπξγεζνχλ νη θαηάιιειεο ιηκεληθέο ππνδνκέο ζηα λεζηά ψζηε λα κελ δέλνπλ ηα πινία ζηε ξάδα θαη λα απνβηβάδνληαη νη πεξηζζφηεξνη επηβάηεο, ζε ζπλδπαζκφ κε ηελ άξζε ηνπ θακπνηάδ ζα δηπιαζηάζεη ηνπιάρηζηνλ ην πνζφ απηφ, ελψ ζα δψζεη ηε δπλαηφηεηα δηακνλήο ησλ επηβαηψλ ζηε ρψξα γηα κηα ε δχν εκέξεο ε θαη πεξηζζφηεξν, θάηη πνπ ζήκεξα δελ γίλεηαη. 4.6 ΟθΫιε από ηελ αλϊπηπμε ηεο θξνπαδηϋξαο Πέληε εθαηνκκχξηα ηνπξίζηεο κπνξεί λα απνδψζεη ε θξνπαδηέξα ζηνλ ειιεληθφ ηνπξηζκφ θαη ηελ νηθνλνκία γεληθφηεξα κε ηνπο θαηάιιεινπο ρεηξηζκνχο, ηελ άξζε αληηθηλήηξσλ θαη ηε δεκηνπξγία επελδχζεσλ ζχκθσλα κε εηδηθνχο. Κξίλεηαη επηηαθηηθή πιένλ ε αλάγθε ηεο αλάπηπμεο ηεο ειιεληθήο θξνπαδηέξαο. 25

26 Παξαθάησ αθνινπζνχλ ζεκαληηθά ζεκεία θαη νθέιε πνπ πξέπεη νη αξκφδηνη λα εζηηάζνπλ: Ζ Διιάδα, αλ αθνινπζήζεη ην παξάδεηγκα ηεο Ηζπαλίαο θαη ηεο Ηηαιίαο πνπ δελ επηβάινπλ πεξηνξηζκνχο, ζα κπνξέζεη λα εμαζθαιίζεη έλα κεγάιν κεξίδην ηεο αγνξάο ηεο θξνπαδηέξαο θαη λα θηάζεη ζε ιίγα ρξφληα αθφκε θαη ηα 5 εθαηνκκχξηα ηνπξίζηεο (ηίζεηαη ζέκα Cabotage). Ζ θξνπαδηέξα παγθνζκίσο πξνζειθχεη πειάηεο ην ρξφλν κε 3,2 εθαηνκκχξηα λα πξνέξρνληαη απφ ηελ γξήγνξα αλαπηπζζφκελε Δπξσπατθή αγνξά. Οη δπλαηφηεηεο απαζρφιεζεο ζα απμεζνχλ ηφζν γηα Έιιελεο λαπηηθνχο φζν θαη γηα κηα ζεηξά επαγγεικάησλ (λαππεγνεπηζθεπαζηηθή δψλε, ηξνθνδφηεο πινίσλ, θ.ι.π.) φπσο έγηλε π.ρ. θαη ζηε γεηηνληθή Ηηαιία. Τπάξρεη κεγάιν ελδηαθέξνλ απφ ηηο κεγάιεο εηαηξείεο θξνπαδηέξαο λα εγθαηαζηαζνχλ ζε ειιεληθά ιηκάληα (άκεζα ζηνλ Πεηξαηά θαη ην Ζξάθιεην θαη ζηε ζπλέρεηα ζα αθνινπζήζνπλ θαη άιια ελαιιαθηηθά φπσο π.ρ. Θεζζαινλίθε). Ζ αλάπηπμε ηεο θξνπαδηέξαο ζηελ Μεζφγεην αλακέλεηαη λα είλαη ξαγδαία θαη ζηα επφκελα ρξφληα ζα αξρίζεη λα πιεζηάδεη θαη ηελ Καξατβηθή. Οη πξνζεγγίζεηο πινίσλ ζα απμεζνχλ ζην ζχλνιν ηεο ρψξαο γηαηί δελ ζα ππάξρνπλ πηα κεγάιεο απνζηάζεηο απφ ηα Home Ports (αθεηεξία θαη ηειηθφο πξννξηζκφο). Έηζη ηα δξνκνιφγηα ησλ θξνπαδηεξφπινησλ ζα κπνξνχλ λα πξνγξακκαηίδνπλ πνιχ πεξηζζφηεξεο πξνζεγγίζεηο θαη ζε πεξηζζφηεξα ειιεληθά ιηκάληα. Οη πεξηνρέο πνπ βξίζθνληαη θνληά ζηα ιηκάληα πνπ κπνξνχλ λα ιεηηνπξγήζνπλ ζαλ θφκβνη ζα σθειεζνχλ ζεκαληηθά φπσο θαη ν ηνπξηζκφο γηαηί νη επηβάηεο θξνπαδηέξαο πνπ δηαθηλνχληαη ζε έλαλ θφκβν πνιινί πειάηεο αγνξάδνπλ θαη πξνγξάκκαηα μελνδνρεηαθήο παξακνλήο ζηελ πφιε απφ ηηο εηαηξείεο θξνπαδηέξαο, παξαηείλνληαο ηηο δηαθνπέο ηνπο θαη ρξεζηκνπνηψληαο πνιιαπιέο ηνπξηζηηθέο ππεξεζίεο. Οη ρψξεο ηεο Μεζνγείνπ ηδίσο κε ηα κηθξά ιηκάληα εθαξκφδνπλ πξνζεθηηθή πνιηηηθή ζε ηνπηθφ επίπεδν αιιά θαη ζε εζληθφ θαη δηαπξαγκαηεχνληαη φιεο ηηο πξνζεγγίζεηο κεγάισλ πινίσλ ψζηε λα απνθεχγνληαη κεγάιεο ζπγθεληξψζεηο ζηηο πξνζεγγίζεηο θαη λα κελ δεκηνπξγνχληαη πεξηβαιινληνινγηθά ή θνηλσληθά πξνβιήκαηα απφ ηα κεγέζε θαη ηελ πνιπθνζκία. Ζ θξνπαδηέξα είλαη κία απηφλνκε δηεζλνπνηεκέλε ηνπξηζηηθή βηνκεραλία κε πνιιέο επθαηξίεο αλάπηπμεο, πινχηνπ θαη απαζρφιεζεο. Αμηνπνίεζε48 ζπγθξηηηθνχ πιενλεθηήκαηνο ρψξαο θαη αχμεζε αληαγσληζηηθφηεηαο. Δκπινπηηζκφο, δηαθνξνπνίεζε ηεο ηνπξηζηηθήο πξνζθνξάο θαη πξνζαξκνγή ηεο ζηε δήηεζε. Αλαβάζκηζε ηνπξηζηηθήο δήηεζεο κε πξνζέιθπζε εηδηθήο ηνπξηζηηθήο πειαηείαο εηδηθψλ ελδηαθεξφλησλ (ζαιάζζηα πεξηήγεζε, ζαιάζζηα ζπνξ). πκπιεξσκαηηθή θαη φρη αληαγσληζηηθή ιεηηνπξγία σο πξνο ηηο ρεξζαίεο ηνπξηζηηθέο εγθαηαζηάζεηο. ε νξηζκέλεο πεξηπηψζεηο ε αλάπηπμε ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ ζε κηα πεξηνρή, είηε κε ηε δεκηνπξγία καξίλαο είηε απιψο κε ηνλ ειιηκεληζκφ ή ηελ επίζθεςε ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ, πξνθαιεί ηε δεκηνπξγία ηνπξηζηηθψλ εγθαηαζηάζεσλ εμππεξέηεζεο. Άκβιπλζε επνρηθφηεηαο, δπλαηφηεηα δηεχξπλζεο ηεο ηνπξηζηηθήο πεξηφδνπ απφ Μάξηην κέρξη Ννέκβξην. Πξνζέιθπζε ηνπξηζηψλ πςειήο εηζνδεκαηηθήο ζηάζκεο κε αληίζηνηρε αχμεζε εηζξνήο ζπλαιιάγκαηνο. πκβνιή ζηελ απαζρφιεζε. Λφγσ πςειήο ζηάζκεο πξνζθεξνκέλσλ ππεξεζηψλ αλάγθε απμεκέλνπ θαη εηδηθεπκέλνπ πξνζσπηθνχ ζαιακεγψλ θαη θξνπαδηεξφπινησλ. 26

27 Έκκεζε ζπκβνιή ζηελ απαζρφιεζε (λαππεγνεπηζθεπαζηηθέο κνλάδεο, καξίλεο, αγθπξνβφιηα). Αλάγθε απμεκέλσλ δαπαλψλ γηα έξγα ππνδνκήο (καξίλεο). Αλάπηπμε λέσλ πεξηνρψλ κε ηε δεκηνπξγία λέσλ πξννξηζκψλ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ. 27

28 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 5 : YACHTING 5.1 Έλλνηα ηνπ yachting ηζηνξηθά αλαδξνκά Θαιακεγφο ή yacht είλαη πινίν ηζηηνθφξν ή κεραλνθίλεην, κε ζαιάκνπο γηα αλάπαπζε θαη χπλν. Δηδηθφηεξα δε ζαιακεγφο ζεσξείηαη ην πνιπηειέο θαη κε θάζε άλεζε δηαζθεπαζκέλν πινίν γηα καθξά ηαμίδηα αλαςπρήο. Απφ ηα αξραία ρξφληα ρξεζηκνπνηνχλην πνιπηειή πινία γηα ηαμίδηα εγεκφλσλ θαη πινπζίσλ ηδησηψλ(πηνιεκαίνη, Βπδαληηλνί, Βελεηζηάλνη).Ζ αλάπηπμε ηνπ yachting μεθίλεζε απφ ην 16 ν αηψλα. Ζ αγγιηθή ιέμε yacht πξνέξρεηαη απφ ηελ νιιαλδηθή jacht-jagt πνπ ζεκαίλεη ηαρπθίλεην. Σν yachting θαζηεξψζεθε θαη απέθηεζε παξάδνζε αξρηθά ζηηο ρψξεο ηεο Δπξψπεο (Οιιαλδία, Γαιιία, Γεξκαλία, Αγγιία, θαλδηλαβία) θαη αξγφηεξα ζηε Κ.Ακεξηθή θαη ηε Μεζφγεην. ε δηάθνξεο ρψξεο ηνπ θφζκνπ ήηαλ ζπλεζηζκέλνη εηήζηνη αγψλεο ζαιακεγψλ ή yachts, ζην Κίειν, ζηελ Αγγιία, θαη απφ ην 1854 θαζηεξψζεθαλ αγψλεο yachting θαη ζηελ Ακεξηθή, ζπκβνιηθνί ησλ αγψλσλ ησλ Άγγισλ απνίθσλ, κε έπαζιν ην Κχπειιν Ακεξηθήο. πλερίδνληαη κέρξη ζήκεξα θαη απνηεινχλ ην ηξίην παγθφζκην γεγνλφο κεηά ηνπο Οιπκπηαθνχο Αγψλεο θαη ην Παγθφζκην Κχπειιν Πνδνζθαίξνπ. Οη δηάθνξνη αγψλεο (Γηάπινπο Αηιαληηθνχ, Κχπειιν Ακεξηθήο θ.ι.π.) θπξίσο ήηαλ ε αηηία πνπ απφ ηε δεθαεηία ηνπ 60 πξνζέιθπζε πνιινχο λένπο θαηαλαισηέο ζην ρψξν απηφ θαζψο επίζεο θαη ε θαζηέξσζε φιν θαη πην πνιιψλ λαπηηθψλ αζιεκάησλ ζηνπο Οιπκπηαθνχο Αγψλεο. 5.2 ΜoξθΫο yachting Μπνξεί ηα κεγέζε πνπ δηαθηλνχληαη λα κελ ζπγθξίλνληαη κε ηελ θξνπαδηέξα, αιιά απηφ ην είδνο ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ δξαζηεξηνπνηείηαη πην ηνπηθά θαη επνκέλσο ν επηζθέπηεο επηθεληξψλεηαη πεξηζζφηεξν ζε Διιεληθνχο πξννξηζκνχο. Ζ θαηεγνξία απηή είλαη πνιχ ζεκαληηθή γηα ην θηίζηκν κηαο θαιχηεξεο εηθφλαο γηα ηελ Διιάδα, αιιά θαη γηα ηελ επεκεξία ελφο νιφθιεξνπ θιάδνπ πνπ εμαξηάηαη απφ απηήλ θαη ππνδηαηξείηαη σο εμήο: Δπαγγεικαηηθφ Γηψηηλγθ, είλαη έλαο θιάδνο κε αξθεηά κεγάιε επηηπρία θαη παξάδνζε ζηελ Διιάδα. Σα ζθάθε είλαη δηαθφξσλ κεγεζψλ, εηδψλ θαη πνηνηηθνχ επηπέδνπ, ελψ εκπνξηθά ιεηηνπξγνχλ κε λαπιψζεηο (charter). ε απηή ηελ ππνδηαίξεζε εκπίπηνπλ απφ κηθξά ηζηηνθφξα κέρξη mega yachts. Σν επαγγεικαηηθφ γηψηηλγθ ζπκβάιιεη πνιχ ζηελ πξνζέιθπζε επηζθεπηψλ θαιχηεξνπ πνηνηηθνχ επηπέδνπ ή εηδηθψλ ελδηαθεξφλησλ ζηε ρψξα καο θαη πξέπεη λα ππνζηεξηρζεί. ηελ Διιάδα ππάξρνπλ πεξίπνπ 3000 επαγγεικαηηθά ηνπξηζηηθά γηψη. Ηδησηηθφ Γηψηηλγθ, ππνθέξεη απφ ηα ίδηα πξνβιήκαηα κε ηα ππφινηπα είδε γηψηηλγθ φζνλ αθνξά ππεξεζίεο, καξίλεο, θ.ι.π. Με ηελ βειηίσζε ησλ ππνδνκψλ γηψηηλγθ πνπ ζπληεινχληαη ήδε, ζα ρξεηαζηεί παξάιιεια θαη κία πνιχ δπλακηθή ελεκεξσηηθή θακπάληα πξνψζεζεο γηα λα πξνβιεζνχλ νη λέεο εμειίμεηο. Super yachts, o θιάδνο απηφο αθνξά πνιπηειέζηαηα ζθάθε κέζνπ κεγέζνπο 120 κέηξσλ, αλ θαη ε ηάζε είλαη πξνο ηα πάλσ. Δίλαη έλα θαηλνχξγην πβξίδην αλάκεζα ζην γηψηηλγθ θαη ηελ θξνπαδηέξα θαη πξνζθέξεη θπξίσο πξνγξακκαηηζκέλα δξνκνιφγηα δηαθνξνπνηνχκελν θαηά απηή ηελ έλλνηα απφ ηα mega yacht πνπ ιεηηνπξγνχλ κε λαπιψζεηο. 28

29 Ζ γξήγνξε αλάπηπμε ηνπ θιάδνπ απηνχ θαη ηα κεγάια κεγέζε ησλ super yachts έρνπλ δεκηνπξγήζεη ζνβαξά πξνβιήκαηα πξνζθνξάο ζηηο καξίλεο φινπ ηνπ θφζκνπ θαη απηφ είλαη κηα κεγάιε επθαηξία γηα ηελ Διιάδα, πνπ έρεη αθφκα ηε δπλαηφηεηα, λα πξνβιέςεη ζην ζρεδηαζκφ ησλ ιηκεληθψλ ηεο ππνδνκψλ ηελ ηθαλνπνίεζε απηήο ηεο απμαλφκελεο δήηεζεο. 5.3 Καηεγνξέεο yacht Ζ ελνηθίαζε ησλ γηνη έρεη ρσξηζηεί ζε 3 κεγάια κέξε : α. Δλνηθίαζε επαλδξσκέλσλ γηνη (CREWED YACHTS) β. Δλνηθίαζε γηνη ρσξίο πιήξσκα (ΒΑREBOATS) γ. Δλνηθίαζε ζηνιίζθσλ (FLOTILES) α. Δλνηθέαζε επαλδξσκϋλνπ γηνη (CREWED YACHTS) Σα επαλδξσκέλα γηνη είλαη θπξίσο κεγαιχηεξα απφ 50 πφδηα (15 κ.) θαη πεξηιακβάλνπλ : ηζηηνθφξα, κεραλνθίλεηα κε ηζηία θαη απιά κεραλνθίλεηα γηνη. Σα κεγαιχηεξα γηνη απφ θάζε θαηεγνξία είλαη ζπλήζσο εμνπιηζκέλα θαη επαλδξσκέλα γηα εηδηθέο εθκηζζψζεηο, κε πνιπηειή δηακνλή θαη VΗΡ ζέξβηο, πεξηιακβάλεη επίζεο θαη έλα πνιχ θαιφ ζεθ. ια ηα επαλδξσκέλα γηνη άζρεηα κε ην κήθνο ηνπο ή ηα λαχια ηνπο είλαη πιαηζησκέλα απφ γισζζνκαζή πιεξψκαηα πνπ ζηφρν ηνπο έρνπλ ηελ ηέιεηα αλαςπρή θαη ςπραγσγία ηνπ πειάηε ηνπο. β. Δλνηθέαζε γηνη ρσξέο πιάξσκα (ΒΑREBOATS ) Σα ζθάθε ρσξίο πιήξσκα είλαη κφλν βνεζεηηθά ηζηηνθφξα κέρξη 50 πφδηα (15κ.) θαη κπνξνχλ λα λνηθηαζηνχλ ρσξίο εηδηθεπκέλν πξνζσπηθφ απ' έμσ κε ηε πξνυπφζεζε φηη δπν απφ ηνπο εθκηζζσηέο πειάηεο θαηέρνπλ άδεηα πινηάξρνπ ή έρνπλ απνθνηηήζεη κε δίπισκα απφ αλαγλσξηζκέλν γηνη - θιακπ, απνδεηθλχνληαο γηα ηελ εκπεηξία ζηε δηαθπβέξλεζε ηνπ ζθάθνπο θαη ζηε ζαιαζζνπνξία καθξηά απφ ηελ αθηή. γ Δλνηθέαζε ηνιέζθσλ (FLOTILES) Σέινο γηα ηνπο ηνιίζθνπο κπνξνχκε λα πνχκε φηη έλαο ζπνπδαίνο λεσηεξηζκφο ζηελ παξνπζία ηνπ Διιεληθνχ γηνη ήηαλ ε αλάπηπμε ηεο κε ζηνιίζθν. Απηφο ν λένο ηχπνο δξαζηεξηφηεηαο ζρεδηάζηεθε γηα λα θφςεη ην θφζηνο ηεο κίζζσζεο ηνπ γηνη θαη πξνγξακκαηίδεη ηηκέο αεξνκεηαθνξάο, έηζη ψζηε λα γίλεη ε ηζηηνπινΐα ζηελ Διιάδα φζν πην νηθνλνκηθή γίλεηαη ζε έλα επξχ θνηλφ πνπ αγαπά ηε ζάιαζζα θαη ηελ ηζηηνπινΐα. πλήζσο πξνζθέξεηαη πξφγξακκα πιήξεο 14 εκεξψλ, ρξεζηκνπνηνχληαη πηήζεηο CHARTER θαη γίλεηαη θξνπαδηέξα 8-12 εκέξεο κε κηθξά βνεζεηηθά ζθάθε πνπ ην θάζε έλα έρεη 4-6 ζέζεηο. Ο ζηνιίζθνο νδεγείηαη γχξσ απφ έλα πξνθαζνξηζκέλν πιάλν γηα ηελ πνξεία ηεο θξνπαδηέξαο απφ έλα γηνη πνπ παίδεη ηνλ ξφιν νδεγνχ - αξρεγνχ θαη ην νπνίν ρεηξίδεηαη απφ αλζξψπνπο ηνπ πξνζσπηθνχ ηεο ηδηνθηήηξηαο εηαηξίαο, πνπ ζπλήζσο απνηειείηαη απφ αξρεγφ θξνπαδηέξαο, έλα κεραληθφ θαη έλα ζπλνδφ. ια ηα ζθάθε πνπ πξνζθέξνληαη ζηελ Διιάδα πξέπεη λα είλαη εθεί θαηαρσξεκέλα θαη ππφ Διιεληθή ζεκαία κε βάζε ην λφκν 486/76. Απηφ ζεσξείηαη νπζηψδεο απφ ηελ άπνςε φηη ειέγρνληαη ηα χςε ησλ ηηκψλ πνπ θαζνξίδεη ν ηδηνθηήηεο θαη ην πςειφ επίπεδν ηνπ ζέξβηο πνπ απνδίδεηαη. ια ηα γηνη πξηλ γίλεη ε θαηαρψξεζε ηνπο ζηελ Διιάδα κε ζθνπφ ηελ εθκίζζσζε ηνπο, ππφθεηληαη ζε έιεγρν γηα ηελ ηήξεζε ησλ δηεζλψλ θαλφλσλ αζθαιείαο. Ζ κίζζσζε πινίσλ κε μέλε ζεκαία ζε Διιεληθά ιηκάληα είλαη παξάλνκε θαη ηηκσξείηαη κε βαξηέο πνηλέο ηφζν γηα ηνλ θπβεξλήηε ηνπ ζθάθνπο φζν θαη γηα ηνπο ηδηνθηήηεο. 29

30 5.4 Σo ειιεληθό yachting Ν. 3790/2009 «Ζ ηαθόπιαθα ηνπ ειιεληθνύ ζαιαζζηνύ ηνπξηζκνύ» Γπζηπρψο ν εληαθηαζκφο ηνπ ειιεληθνχ ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ είλαη κηα θαηάζηαζε πνπ δελ έρεη επηζηξνθή. Σελ πεξίνδν πνπ πέξαζε αληί νη ήδε θαηεζηξακκέλνη πινηνθηήηεο πινίσλ ηνπξηζηηθψλ κε ειιεληθή ζεκαία λα αζρνιεζνχλ κε ην πψο ζα κπνξέζνπλ λα καδέςνπλ ηα ζπληξίκκηα ηνπο, είδαλ μαθληθά λα ςεθίδεηαη έλα λνκνζρέδην ζηηο 7 Ηνχιηνπ πνπ ήηαλ ε ηαθφπιαθα ηνπ Θαιάζζηνπ Σνπξηζκνχ. Κάζε πινίν ηνπξηζηηθφ ειιεληθήο ζεκαίαο, ζε ζπλδπαζκφ αλάινγα κε ην κήθνο ηνπ ζα πξέπεη λα θαηαβάιιεη ζην θξάηνο απφ έσο επξψ ην νπνίν βέβαηα ζα πξέπεη λα πνιιαπιαζηαζηεί επί 2 γηαηί εθηφο απφ ηνλ εηδηθφ θφξν έξρεηαη θαη ε έθηαθηε εηζθνξά. Γελ είλαη ε πξψηε θνξά, πνπ έξρεηαη έλαο λφκνο λα θαηαζηξέςεη δνπιεηά ππνδνκήο πνιιψλ εηψλ. Ο δχζηπρνο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο καο έρεη πεξάζεη ηα πάλδεηλα απφ λφκνπο θαη δηαηάμεηο γξακκέλεο ζην πφδη, ρσξίο ζπλαίζζεζε ηνπ θαθνχ ή ηεο θαηαζηξνθήο πνπ θέξλνπλ. Καη λα ινηπφλ, ελ κέζσ κεγάιεο νηθνλνκηθήο θξίζεο πνπ έξρεηαη έλαο αθφκα λφκνο, θαζαξά εηζπξαθηηθφο απηή ηε θνξά, πνπ καο εθπιήζζεη. χκθσλα κε ηνλ Ν. 3790/2009 επηβάιιεηαη Α. Δηδηθόο Φόξνο ε φια ηα ηδησηηθά θαη επαγγεικαηηθά πινία αλαςπρήο ηα νπνία βξίζθνληαη ζηελ ειιεληθή επηθξάηεηα γηα ζπλνιηθφ δηάζηεκα άλσ ησλ 40 εκεξψλ απφ θαη σο αθνινχζσο: Μεραλνθίλεηα ζθάθε άλσ ησλ 10κ. Μέρξη 13 κ. : 300 /κ. Απφ 14κ. έσο 17κ. : 550 /κ. Απφ 18κ. έσο 21κ. : 880 /κ. Απφ 22κ. έσο 25κ. : /κ. Άλσ ησλ 26κ. : /κ. Ηζηηνθφξα ζθάθε άλσ ησλ 15κ. Μέρξη 20κ. : 200 /κ. Απφ 21κ. έσο 25κ. : 400 /κ. Άλσ ησλ 26κ. : 600 /κ. Σα κήθε ησλ ζθαθψλ ζηξνγγπινπνηνχληαη ζηελ πιεζηέζηεξε αθέξαηα κνλάδα. 30

31 Β. Έθηαθηε ΔηζθνξΪ ε φια ηα ηδησηηθά θαη επαγγεικαηηθά πινία αλαςπρήο ηα νπνία είλαη λενινγεκέλα ζηελ Διιάδα ή βξίζθνληαλ ζηελ Διιεληθή Δπηθξάηεηα ηελ 31 Μαξηίνπ 2009, σο αθνινχζσο : Ζ Έθηαθηε Δηζθνξά δελ επηβάιιεηαη ζε πινία κε μέλε ζεκαία πνπ παξέκεηλαλ ζπλνιηθά ιηγφηεξν απφ 40 κέξεο θαηά ην δηάζηεκα έσο θαη ζε ζθάθε πνπ είλαη ήδε λενινγεκέλα ζηνπο λνκνχο Έβξνπ, Λέζβνπ, Υίνπ, Λήκλνπ, άκνπ θαη Γσδεθαλήζνπ 30 εκέξεο πξηλ ηελ εθαξκνγή ηνπ λφκνπ. ε εθπξφζεζκε ή παξάιεηςε θαηαβνιήο ηνπ Δηδηθνχ Φφξνπ επηβάιιεηαη πξφζζεηνο θφξνο 10% γηα θάζε κήλα θαζπζηέξεζεο ή 15% γηα θάζε κήλα θαζπζηέξεζεο ζε πηζαλή δηαθνξά πνπ πξνθχπηεη απφ ιαλζαζκέλε δήισζε ζηνηρείσλ. Οκνίσο 10% θαη 5% αληίζηνηρα γηα ηελ Έθηαθηε Δηζθνξά. Οη Ληκεληθέο Αξρέο δελ εθδίδνπλ άδεηα απφπινπ ρσξίο απνδεηθηηθφ θαηαβνιήο ηνπ Δηδηθνχ θφξνπ ή/θαη ηεο Έθηαθηεο Δηζθνξάο. ε πεξίπησζε ειέγρνπ απφ ηηο Ληκεληθέο Αξρέο πνπ δηαπηζησζεί κε θαηαβνιή ηνπ Δηδ. Φφξνπ ή ηεο Έθηαθηεο Δηζθνξάο παξαθξαηνχληαη ηα έγγξαθα ηνπ ζθάθνπο κέρξη ηελ πξνζθφκηζε απνδεηθηηθνχ θαηαβνιήο. Απαγνξεχεηαη ε δηελέξγεηα πινπ αλ δελ έρεη ππνβιεζεί ε πξνβιεπφκελε γηα ηελ Έθηαθηε Δηζθνξά δήισζε. Αιιηψο επηβάιιεηαη πξφζηηκν απφ ηελ Ληκεληθή Αξρή. Καη νη ζπλέπεηεο; ήκεξα ζε κηα καξίλα, ην θφζηνο ειιηκεληζκνχ γηα παξάδεηγκα ελφο ζθάθνπο 15κ. γηα έλα νιφθιεξν ρξφλν θπκαίλεηαη απφ έσο 8.200, ζε κία αγνξά ηδηαίηεξα αληαγσληζηηθή ( Ηηαιία, Κξναηία, Σνπξθία). Ο αηπρήο αιινδαπφο, ηδηνθηήηεο ζθάθνπο 15κ. πνπ επέιεμε ηελ Διιάδα σο ηφπν ησλ δηαθνπψλ ηνπ θαιείηαη ηψξα λα πιεξψζεη επηπιένλ (Δηδ. Φφξνο) θαη (Δθη. Δηζθνξά). Σν πνζφ ησλ ζα πξνζαπμάλεηαη θαηά 10% γηα θάζε κήλα θαζπζηέξεζεο. Δίλαη πξνθαλέο φηη φινη νη μέλνη πνπ ζα θιεζνχλ λα θαηαβάινπλ απηά ηα ππέξνγθα πνζά: Γελ ζα ηα πιεξψζνπλ πνιχ απιά. Θα εγθαηαιείςνπλ φζν γίλεηαη ηαρχηεξα ηα Διιεληθά ρσξηθά χδαηα, ρσξίο θακία άδεηα απφπινπ ή άιιε ηππηθή δηαδηθαζία θαη ζα θξνληίζνπλ λα γίλεη επξχηεξα γλσζηφ ηη κπνξεί λα πάζεη θάπνηνο πνπ ζα θέξεη ην ζθάθνο ηνπ ζηελ Διιάδα. Οη ζπλέπεηεο απφ ηελ επηβνιή ηνπ Δηδηθνχ Φφξνπ θαη ηεο Έθηαθηεο Δηζθνξάο αλακέλεηαη λα είλαη ηξαγηθέο : α) Γηα ηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ πνπ ήδε πιήηηεηαη απφ άιινπο πξνγελέζηεξνπο λφκνπο, θαλνληζκνχο, αζαθείο δηαδηθαζίεο θαη απνθάζεηο ησλ εθάζηνηε αξκνδίσλ. β) Γηα ηνλ ηνπξηζκφ γεληθφηεξα αθνχ πξνζβάιιεηαη ε αμηνπηζηία ηεο ρψξαο φηαλ επηβάιιεη εηζπξαθηηθά κέηξα κε αλαδξνκηθή ηζρχ. γ) Γηα ηελ νηθνλνκία ηεο ρψξαο αθνχ ζα απνιεζζνχλ πνιχ πεξηζζφηεξα έζνδα έλαληη απηψλ πνπ πξφζθαηξα επηρεηξείηαη λα εηζπξαρζνχλ. δ) Γηα ηηο ηδησηηθέο θαη κε καξίλεο ζηηο νπνίεο ε πιεξφηεηα θαη θαη επέθηαζε ηα έζνδα αλακέλεηαη λα κεησζνχλ ζε πνζνζηφ άλσ ησλ 30% θαη κάιηζηα ζηε δηάξθεηα ηεο νηθνλνκηθήο θξίζεο. Να ζεκεησζεί φηη νη ηδησηηθέο καξίλεο ζηε ρψξα καο θαηαβάιινπλ ζην θξάηνο ππέξνγθα πνζά σο ελνίθηα, γεγνλφο πνπ ζε ζπλδπαζκφ κε άιινπο δπζκελείο παξάγνληεο θαζηζηά ηελ ιεηηνπξγία ηνπο δχζθνιε θαη επηζθαιή. ε) Γηα ηηο επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνπο ρψξνπο ησλ ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ, φπσο λαππεγεία, ηερληθνί, ζπληεξεηέο ζθαθψλ, ρψξνη εζηίαζεο, εκπνξηθά θαηαζηήκαηα, δηαλνκείο θαπζίκσλ ζθαθψλ θ.ιπ 31

32 ζη) Γηα ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο, ηδηαίηεξα ησλ απνκαθξπζκέλσλ απφ ηελ Αηηηθή πεξηνρψλ γηα ηηο νπνίεο ε χπαξμε ηεο καξίλαο απνηειεί πεγή δσήο, απαζρφιεζε εξγαηηθνχ δπλακηθνχ θαη κέζν αλαβάζκηζεο ηνπ ηφπνπ ηνπο. δ) Γηα ηα ζρέδηα πξνζέιθπζεο επελδχζεσλ ζηνλ ηνκέα αλάπηπμεο ηνπξηζηηθψλ ιηκέλσλ. Πέξαλ ησλ αλσηέξσ, ε απεξίζθεπηε θαη πξφρεηξα επηρεηξνχκελε λα εθαξκνζζεί ζπγθεθξηκέλε εηζπξαθηηθή πνιηηηθή ζα νδεγήζεη ηελ ρψξα καο ζχληνκα ζηα Δπξσπατθά Γηθαζηήξηα, φπσο ζπλέβε θαη ζην παξειζφλ, θαη ζα θαηαξγεζεί θάησ απφ ηελ πίεζε ησλ δπζκελψλ ζπλεπεηψλ πνπ ζα δεκηνπξγήζεη ζηνλ ηνπξηζκφ. Αθφκε απνξίεο θαη εξσηεκαηηθά δεκηνπξγεί ε ζηάζε ηνπ Τπνπξγείνπ Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο, ην νπνίν παξαθνινπζεί ηελ φιε ηζηνξία απφ καθξηά θαη κε απάζεηα πνπ ζπγθινλίδεη. πκπεξαζκαηηθά κπνξνχκε ινηπφλ λα πνχκε πσο ζήκεξα ε ρψξα καο επηιέγεη λα ηηκσξήζεη ηνλ φπνην μέλν επηιέγεη λα επηζθεθζεί θαη λα παξακείλεη κε ην ζθάθνο ηνπ ζηα ειιεληθά λεζηά θαη ζηηο καξίλεο καο, ελψ ηαπηφρξνλα πξνζθέξεη ηελ θαιιίηεξε δηαθεκηζηηθή πξνβνιή γηα ηνλ ζαιάζζην ηνπξηζκφ ησλ γεηηνληθψλ αληαγσληζηηθψλ ρσξψλ. Θα κπνξνχζακε λα βνεζήζνπκε ζην ζεκείν απηφ πξνηείλνληαο ην δηαθεκηζηηθφ ζιφγθαλ «Γηακνλή ζηηο Σνπξθηθέο καξίλεο Γσξεάλ θξνπαδηέξεο ζηα Διιεληθά λεξά». Ζ θαηϊζηαζε ζάκεξα Tα πιεξψκαηα έκεηλαλ θέηνο ζηε ζηεξηά Ο ζηφινο ησλ πνιπηειψλ ζθαθψλ αλαςπρήο πνπ ραξαθηεξίδνληαη σο επαγγεικαηηθά αλέξρεηαη ζε πινία. Απφ απηά, ηα είλαη ηζηηνπιντθνχ ηχπνπ. Σα κεγάινπ κεγέζνπο γηνη κε πιήξσκα ππνινγίδνληαη ζε 550. Σε κεγαιχηεξε δεκηά απφ ηελ θαηαθφξπθε πηψζε ηεο δήηεζεο θαηέγξαςαλ ηα πνιπηειή ζθάθε κε πιήξσκα (motor yachts), ζηα νπνία ε πειαηεία κεηψζεθε έσο θαη 80% ηε θεηηλή ηνπξηζηηθή ζεδφλ. θάθε πνπ πξηλ απφ δχν ρξφληα εμαζθάιηδαλ λαχινπο αθφκα θαη επξψ ηελ εκέξα, θέηνο αλαγθάζηεθαλ λα ξίμνπλ ηελ ηηκή ζηα επξψ εκεξεζίσο γηα λα βξνπλ πειάηεο. Ζ θαηάξξεπζε εζφδσλ ησλ επηρεηξήζεσλ ηνπ ρψξνπ είρε αληίθηππν θαη ζηηο ζέζεηο απαζρφιεζεο. ηηο επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ απαζρνινχληαη ζπλνιηθά πεξί ηνπο εξγαδφκελνπο, εθ ησλ νπνίσλ λαπηηθνί θαη επνρηθνί εξγαδφκελνη (θπξίσο κέιε πιεξψκαηνο γηα ηηο μελνδνρεηαθέο ππεξεζίεο ησλ ζθαθψλ). Δμαηηίαο ηεο θξίζεο νη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο επνρηθνχο ππαιιήινπο δελ πξνζειήθζεζαλ θέηνο, ελψ απνιπκέλνη είλαη απηή ηε ζηηγκή θαη νη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο λαπηηθνχο πνπ απαζρνινχληαη ζηα πινία. ΚαηαζρΫζεηο Ήδε έρνπλ αξρίζεη νη θαηαζρέζεηο ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ απφ ηα ηξάπεδεο ιφγσ ρξεψλ: Ήδε έρνπλ θαηαζρεζεί 22 επαγγεικαηηθά πινία απφ ηξάπεδεο ελψ έπεηαη θαη ζπλέρεηα. Απφ ηηο αξρέο επηεκβξίνπ, νη πεξηζζφηεξνη απφ ηνπο Έιιελεο λαπηηθνχο γηαηί απηφο ν θιάδνο έρεη ηνπο πεξηζζφηεξνπο Έιιελεο λαπηηθνχο ζε φιν ηνλ θφζκν, κέλνπλ ρσξίο δνπιεηά θαη έπεηαη ζπλέρεηα. Οη ζπδεηήζεηο πιένλ γηα αιιαγή ζεκαίαο ζηα επαγγεικαηηθά ζθάθε είλαη πην έληνλε απφ πνηέ. πσο θαηαζηξάθεθε ε ειιεληθή θξνπαδηέξα ηείλεη λα θαηαζηξαθεί ην ειιεληθφ yaghting. Ζ θξάζε απηή αληηθαηνπηξίδεη ηελ ηξαγηθή πιένλ θαηάζηαζε ζηελ νπνία έρεη 32

33 εγθισβηζηεί ν ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο θαη κέζα ζηελ νπνία έρεη αξρίζεη ε απνζχλζεζή ηνπ Ζ αληίζηξνθε κέηξεζε γηα ηνλ ειιεληθφ ζαιάζζην ηνπξηζκφ έρεη ήδε αξρίζεη. Ο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο είλαη ην απνπαίδη ηνπ ηνπξηζκνχ δηφηη νπδείο αξκφδηνο Τπνπξγφο ελδηαθέξζεθε γηα ηελ αλάπηπμε κίαο ελαιιαθηηθήο κνξθήο ηνπξηζκνχ ζε κία ρψξα κε ρικ αθηνγξακκήο, 5000 λεζηά θ βξαρνλεζίδεο θαη ζπλδπαζκφ θιίκαηνο θ πνιηηηζκνχ. Καη κελ μερλάκε φηη πξνζθέξεη ην 4% ζην 18% πνπ πξνζθέξεη ν Σνπξηζκφο ζηε ρψξα. 5.5 Σα πξνβιάκαηα ηνπ ειιεληθνύ yachting Σα βαζηθά πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ν Διιεληθφο ζαιάζζηνο ηνπξηζκφο, αθνξνχλ θπξίσο ζε ζέκαηα ππνδνκήο θαη νξγάλσζεο ησλ ζπλνιηθψλ ππεξεζηψλ ηνπ. χκθσλα κε ηνπο εθπξνζψπνπο ησλ εηαηξηψλ ζθαθψλ αλαςπρήο ζηελ Διιάδα, εθφζνλ ηα πξνβιήκαηα απηά επηιπζνχλ ζην θνληηλφ κέιινλ, νη δπλαηφηεηεο αλάπηπμεο ηνπ θιάδνπ θαζίζηαληαη αλακθηζβήηεηα κεγάιεο, Έλα ζεκαληηθφ πξφβιεκα γηα ηελ αληαγσληζηηθφηεηα ηνπ Διιεληθνχ Κιάδνπ Yachting έγθεηηαη ζηηο καξίλεο ζθαθψλ, θαη εηδηθφηεξα ζηελ πιεξφηεηα, ηνλ εθζπγρξνληζκφ θαη ηελ αζθάιεηα απηψλ, θαζψο ζχκθσλα κε ηηο απφςεηο πνπ έρνπλ θαηά θαηξνχο εθθξαζζεί δεκνζίσο απφ αξθεηνχο παξάγνληεο ηνπ θιάδνπ, παξνπζηάδεηαη κία ζεκαληηθή έιιεηςε επαξθνχο αξηζκνχ ζέζεσλ ειιηκεληζκνχ. ζνλ αθνξά ζηελ ππνδνκή πνπ έρεη δεκηνπξγεζεί κέρξη ζήκεξα ζηελ Διιάδα, εθηηκάηαη φηη ππάξρνπλ πεξίπνπ ζέζεηο ζθαθψλ αλαςπρήο, εθ ησλ νπνίσλ νη ζέζεηο αλήθνπλ ζε καξίλεο, νη πεξίπνπ ζέζεηο αλήθνπλ ζε θαηαθχγηα ηνπξηζηηθψλ ζθαθψλ, θαη νη ππφινηπεο 90 πεξίπνπ ζέζεηο ζε μελνδνρεηαθνχο ιηκέλεο. Έλα άιιν θαίξην πξφβιεκα γηα ηνλ Διιεληθφ ζαιάζζην ηνπξηζκφ απνηειεί ν ζρεηηθά πεξηνξηζκέλνο αξηζκφο εηαηξηψλ επαγγεικαηηθψλ ζθαθψλ αλαςπρήο. Δίλαη κάιηζηα ραξαθηεξηζηηθφ ην γεγνλφο φηη ζηελ Διιεληθή Αγνξά ππάξρνπλ εθαηφ πεξίπνπ εηαηξίεο εθκεηαιιεχζεσο ζθαθψλ θαη ζπλαθψλ πινίσλ, εθ ησλ νπνίσλ φκσο, κφλνλ ην 1/3 πεξίπνπ αζρνινχληαη ακηγψο κε ηελ εθκεηάιιεπζε θαη λαχισζε ζθαθψλ θάησ ησλ 15 κέηξσλ θαη ρσξίο κφληκν πιήξσκα. Καηά ην παξειζφλ, ν αξηζκφο ησλ εηαηξηψλ απηψλ κεηαβαιιφηαλ είηε αλνδηθά είηε θαζνδηθά, αλαιφγσο κε ην κέγεζνο ηεο λαπιαγνξάο, ελψ ζε δχζθνιεο ζπγθπξίεο, θάπνηεο απφ ηηο επηρεηξήζεηο απηέο αλαγθάζηεθαλ λα απνρσξήζνπλ απφ ηνλ θιάδν. Δπίζεο, ηα ηειεπηαία ρξφληα, ν αξηζκφο ησλ απαζρνινπκέλσλ ζηηο επηρεηξήζεηο ηνπ θιάδνπ παξνπζηάδεη κία έληνλε δηαθχκαλζε, έρνληαο αλέιζεη θαηά θαηξνχο έσο θαη ην επίπεδν ησλ αηφκσλ. ην πιαίζην απηφ, νη θιαδηθέο εηαηξίεο αξρίδνπλ λα θαηαβάινπλ ζπζηεκαηηθφηεξεο πξνζπάζεηεο βειηίσζεο ηνπ ηερλνινγηθνχ εμνπιηζκνχ ηνπο, πξνθεηκέλνπ λα θαιχςνπλ ην πξφβιεκα ηνπ ειιηπνχο θπξίσο ηερληθνχ - πξνζσπηθνχ. Δπηζεκαίλεηαη φηη γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ πξαγκαηηθνχ αξηζκνχ ησλ απαζρνινπκέλσλ ζηνλ θιάδν, ζα πξέπεη λα ζπκπεξηιεθζνχλ θαη νη δηάθνξνη επαγγεικαηίεο, ην αληηθείκελν εξγαζίαο ησλ νπνίσλ έρεη άκεζε ή έκκεζε ζρέζε κε ηελ ππνζηήξημε ηνπ yachting. ε απηνχο πεξηιακβάλνληαη νη ηερληθνί λαπαγνζσζηηθψλ κνλάδσλ, βηνηερληψλ εμνπιηζκνχ, επηρεηξήζεσλ αλεθνδηαζκνχ, θ.ι.π. πλνπηηθά, ηα ζεκαληηθφηεξα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδεη ζήκεξα ν θιάδνο ηεο ελνηθίαζεο ζθαθψλ αλαςπρήο είλαη ηα εμήο: εκαληηθή αχμεζε ησλ ηειψλ ησλ καξίλσλ, Οξγαλσηηθέο ειιείςεηο ζηηο Διιεληθέο καξίλεο, Έιιεηςε ηνπξηζηηθήο λννηξνπίαο, 33

34 Διιηπή θίλεηξα γηα ηελ αλαλέσζε ηνπ ζηφινπ ησλ επηρεηξήζεσλ, Αλεπαξθήο λαπηηθή παηδεία, Έιιεηςε εμεηδηθεπκέλσλ νκάδσλ γηα ηελ παξνρή ηερληθψλ ππεξεζηψλ πςεινχ επηπέδνπ, Απνπζία ζχγρξνλεο λνκνζεζίαο ζρεηηθά κε ην ζαιάζζην ηνπξηζκφ, Αλεπαξθήο εμππεξέηεζε ησλ ζθαθψλ. 5.6 Μαξέλεο ζηελ ΔιιΪδα ήκεξα ζηελ Διιάδα, ιεηηνπξγνχλ πεξίπνπ 20 νξγαλσκέλεο καξίλεο ζθαθψλ αλαςπρήο, νη νπνίεο πξνζθέξνπλ ππεξεζίεο πςεινχ επηπέδνπ ζηνπο εγρψξηνπο θαη αιινδαπνχο ηνπξίζηεο. Αξθεηέο απφ απηέο είλαη βξαβεπκέλεο απφ ην πξφγξακκα «Γαιάδηεο εκαίεο ηεο Δπξψπεο», ην νπνίν απνηειεί κία ζεκαληηθή αλαγλψξηζε πνπ εμαζθαιίδεη αμηνπηζηία θαη θχξνο ζηηο καξίλεο, θαη θαηά ζπλέπεηα πξνζειθχεη λένπο ππνςήθηνπο πειάηεο ηφζν απφ ηελ Διιάδα φζν θαη απφ ην εμσηεξηθφ. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη πνιιέο καξίλεο ζηελ Διιάδα δηνηθνχληαη απνθιεηζηηθά απφ ηηο εηαηξίεο ζαιάζζηνπ ηνπξηζκνχ (yachting), ελψ νη κεγαιχηεξεο εθ ησλ εηαηξηψλ απηψλ δηαζέηνπλ ήδε ηδηφθηεηεο καξίλεο ζε φιε ηελ Διιάδα, φπσο ζην Ηφλην Πέιαγνο, ην Αηγαίν Πέιαγνο, ηα Παξάιηα ηεο Ζπεηξσηηθήο Διιάδαο, θ.ι.π., γηα ηελ θαιχηεξε θαη πην νινθιεξσκέλε εμππεξέηεζε ησλ πειαηψλ ηνπο. Σα ηειεπηαία ρξφληα, ν Δ.Ο.Σ. θαη νξηζκέλεο απφ ηηο 13 δηνηθεηηθέο πεξηθέξεηεο ηεο ρψξαο έρνπλ ζέζεη ζε εθαξκνγή πξφγξακκα δεκηνπξγίαο ελφο νινθιεξσκέλνπ δηθηχνπ αγθπξνβνιίαο θαη ζπλαθψλ ππεξεζηψλ γηα ζθάθε, θαηά κήθνο ησλ ειιεληθψλ αθηψλ, πξφγξακκα πνπ βξίζθεηαη ζε θάζε νινθιήξσζεο. Νέεο ζχγρξνλεο καξίλεο, μελνδνρεηαθνί ιηκέλεο θαη αγθπξνβφιηα γηα ηνλ αζθαιή ειιηκεληζκφ ζθαθψλ ιεηηνπξγνχλ ήδε ή ηίζεληαη ζηαδηαθά ζε ιεηηνπξγία, πξνθεηκέλνπ λα θαιχςνπλ κε ηνλ πην ηθαλνπνηεηηθφ ηξφπν θαη ππφ ηηο αζθαιέζηεξεο ζπλζήθεο ηηο αλάγθεο ησλ ηνπξηζηψλ, πνπ θζάλνπλ ζηελ Διιάδα απφ ηε ζάιαζζα. Οη καξίλεο πνπ είλαη ζε ιεηηνπξγία είλαη: Άγηνο Νηθφιανο ζην λνκφ Λαζηζίνπ Άιηκνο ζην λνκφ Αηηηθήο Αξέηζνπ ζηελ Καιακαξηά, λνκφ Θεζζαινλίθεο Κιενπάηξα ζην Άθηην Αηησιναθαξλαλίαο Κσο Γσδεθαλήζνπ Φινίζβνο ζην λνκφ Αηηηθήο Γιπθάδα ζην λνκφ Αηηηθήο Γνπβηά Κέξθπξαο ζηελ Κέξθπξα. Καιακάηα ζην λνκφ Μεζζελίαο Μαλδξάθη Ρφδνπ ζην Μαλδξάθη Γσδεθαλήζνπ Μέζαλα ζην λνκφ Αηηηθήο ΟLympic Marine Λαχξην ζην λνκφ Αηηηθήο Πάηξα ζην λνκφ Αραΐαο Πφξην Καξξάο θαη Πφξην άλη ζηε Υαιθηδηθή Βνπιηαγκέλε ζην λνκφ Αηηηθήο Βνπλάθη ζηελ Αηησιναθαξλαλίαο Ξπιφθαζηξν ζηε Κνξηλζία Εέα ζην Πεηξαηά 34

35 5.7 Πξνβιάκαηα ζηηο καξέλεο Αλεπαξθάο ρώξνο ζηηο καξέλεο Σε ζηηγκή πνπ ηα πνιπηειή ηαρχπινα θαη ηζηηνπιντθά πνπ δηαζρίδνπλ ηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο πνιιαπιαζηάδνληαη ρξφλν κε ηνλ ρξφλν, ζηηο καξίλεο ηεο ρψξαο δελ ππάξρνπλ πιένλ δηαζέζηκεο ζέζεηο ζηάζκεπζεο. Σν πξφβιεκα είλαη εληνλφηεξν ζηελ Αηηηθή,φπνπ εληνπίδεηαη ν θχξηνο φγθνο ησλ ζθαθψλ, σζηφζν ε απνπζία νξγαλσκέλσλ καξίλσλ είλαη αηζζεηή θαη ζε νξηζκέλνπο απφ ηνπο πην δεκνθηιείο ηνπξηζηηθνχο πξννξηζκνχο ηεο ρψξαο φπσο γηα παξάδεηγκα ε Μχθνλνο. Δλδεηθηηθφ ηεο θαηάζηαζεο είλαη φηη ζηηο καξίλεο νιφθιεξεο ηεο ρψξαο κπνξνχλ λα θηινμελεζνχλ πεξίπνπ ζθάθε, ηε ζηηγκή πνπ θαηά ηε πεξίνδν ηνπ θαινθαηξηνχ δηέξρνληαη κφλν απφ ηε Κέξθπξα έσο θαη ζθάθε. Αμίδεη λα ζεκεησζεί πσο νη καξίλεο ηεο Διιάδαο πνπ πιεξνχλ ηηο πξνυπνζέζεηο λα θηινμελήζνπλ πνιπηειή ζθάθε αλαςπρήο είλαη ζήκεξα ιηγφηεξεο απφ δέθα (κφλν πέληε βξαβεχηεθαλ θέηνο κε ηε γαιάδηα ζεκαία), ελψ αληίζεηα ε Σνπξθία θαη ε Κξναηία, ρψξεο πνπ εκθαλίδνληαη σο βαζηθνί αληαγσληζηέο ηεο ρψξαο ζηνλ ηνκέα ηνπ yachting, δηαζέηνπλ αληίζηνηρα 25 θαη 22 καξίλεο Α θαηεγνξίαο. Δπηπιένλ, κηα ζεηξά απφ κέηξα πνπ ιακβάλνληαη κε πξσηνβνπιία ηεο θεληξηθήο δηνίθεζεο πξνθαινχλ εξσηήκαηα, θαζψο αληί λα βειηηψλνπλ επηδεηλψλνπλ ηε ζέζε ηεο Διιάδαο έλαληη ησλ αληαγσληζηψλ. Υαξαθηεξηζηηθφ παξάδεηγκα απνηειεί ε απφθαζε λα ππνρξεψλνληαη φζνη αιινδαπνί ζηαζκεχνπλ κφληκα ην ζθάθνο ηνπο ζηελ Διιάδα, λα βγάδνπλ ΑΦΜ πξνθεηκέλνπ λα πιεξψζνπλ θφξν γηα ηηο ππεξεζίεο πνπ ηνπο παξέρνληαη. Μέηξν πνπ πξνθάιεζε ζχειια αληηδξάζεσλ,κε απνηέιεζκα λα θαηαξγεζεί πξηλ θαλ ηεζεί ζε εθαξκνγή. Πάλησο παξά ηελ έιιεηςε επαξθψλ ππνδνκψλ, ηα ηειεπηαία ρξφληα ν αξηζκφο ησλ μέλσλ ζθαθψλ πνπ ζηαζκεχνπλ κφληκα ζηε ρψξα έρεη απμεζεί θαηαθφξπθα. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη ζρεδφλ ηηο 700 απφ ηηο 900 ζέζεηο ηεο καξίλαο ηεο Κέξθπξαο θαηαιακβάλνπλ ζε κφληκε βάζε ζθάθε πνπ αλήθνπλ ζε αιινδαπνχο ηδηνθηήηεο. Αληίζηνηρε είλαη ε θαηάζηαζε θαη ζηε Λεπθάδα, φπνπ έρεη θαηαζθεπαζηεί κία απφ ηηο πην ζχγρξνλεο καξίλεο ηεο ρψξαο. Πνηόηεηα καξέλσλ Ζ ππνδνκή ησλ καξίλσλ είλαη απφ ειιηπήο κέρξη απαξάδεθηε. Δηδηθά ε καξίλα Αιίκνπ πνπ είλαη ν ππνδνρέαο ηνπ κεγαιχηεξνπ κέξνπο ηνπ ζαιάζζηνπ Σνπξηζκνχ παξνπζηάδεη άζρεκε εηθφλα ιφγσ θαθήο ζπληήξεζεο, θχιαμεο θαη θαζαξηφηεηαο. Σελ αίζζεζε πξνρεηξφηεηαο εληείλεη ε έιιεηςε ζέζεσλ θαη ε εμππεξέηεζε ησλ ζθαθψλ ζε ληάλεο. Τπάξρεη αθφκα έιιεηςε επαξθψλ επηζθεπαζηηθψλ ρψξσλ, δελ ππάξρεη ηαηξείν ζηηο κεγάιεο καξίλεο φπσο δελ ππάξρεη επίζεο επαξθήο ζπγθνηλσληαθή θάιπςε. Ζ βειηίσζε ησλ παξερνκέλσλ ππεξεζηψλ είλαη ην δεηνχκελν. Ζ θαζαξηφηεηα, ε ηάμε, ε ιεηηνπξγηθφηεηα, ε αζθάιεηα θαη ε ζσζηή ζπληήξεζε είλαη ηα θιεηδηά. Αο δηεπθξηλίζνπκε φηη έξγα θαη παξνρέο πνιπηειείαο δελ είλαη ην δεηνχκελν ζηηο καξίλεο πνπ ειιηκελίδνληαη κφληκα ηα επαγγεικαηηθά ζθάθε, αλ απηφ γίλεη αηηία ή πξφθαζε γηα λα αλέβεη ην θφζηνο ειιηκεληζκνχ. ε φιεο ηηο καξίλεο πξέπεη λα ππάξρνπλ επαξθείο επηζθεπαζηηθνί ρψξνη θαη νη αλάινγεο εμππεξεηήζεηο. ηηο κεγάιεο καξίλεο λα ππάξρεη ηαηξείν έζησ ηηο εκέξεο αηρκήο. ιεο νη καξίλεο πξέπεη λα εμππεξεηνχληαη απφ ηαθηηθή ζπγθνηλσλία κε ιεσθνξεία. Αθφκα θαη νη κηθξέο καξίλεο ζα πξέπεη λα έρνπλ ην αλάινγν κφληκν πξνζσπηθφ, ψζηε λα ζπληεξνχληαη θαη λα θαζαξίδνληαη θαλνληθά. Πξέπεη αθφκα λα επηηαρπλζεί ε δηαδηθαζία εγθαηάζηαζεο ησλ ζπζηεκάησλ ζπιινγήο απνβιήησλ ζε φιεο ζηηο καξίλεο ψζηε λα πξνζηαηεχεηε θαη ην νηθνζχζηεκα καο. 35

36 Ζ παξνρή λεξνχ θαη θαπζίκσλ ζηα πεξηζζφηεξα ιηκάληα είλαη πξνβιεκαηηθή έσο θαη αλχπαξθηε ζε πνζφηεηα θαη ζε πνηφηεηα. ια ηα ιηκάληα θαη θαηαθχγηα πξέπεη λα έρνπλ παξνρή λεξνχ γηα ηα ζθάθε, θαπζίκνπ ειεγρφκελεο πνηφηεηαο θαζψο θαη εχθνιε πξφζβαζε ζε γεληθέο πξνκήζεηεο. 5.8 Πξόγξακκα «ΓΑΛΑΕΗΔ ΖΜΑΗΔ» Ζ Γαιάδηα εκαία είλαη δηεζλέο ζχκβνιν πνηφηεηαο, ην πην γλσζηφ, ίζσο, πεξηβαιινληηθφ ζχκβνιν ζηνλ θφζκν, θαη απνλέκεηαη απφ ην 1987 ζε φζεο αθηέο θαη καξίλεο πιεξνχλ ηηο απζηεξέο πξνυπνζέζεηο ηνπ. Γελ αξθεί νη αθηέο λα δηαζέηνπλ κφλν ηελ επηζπκεηή πνηφηεηα ησλ λεξψλ θνιχκβεζεο. Πξέπεη λα ηεξνχληαη ηα 29 ζπλνιηθά θξηηήξηα, πνπ αλαθέξνληαη ζε θαζαξηφηεηα, νξγάλσζε, πιεξνθφξεζε, αζθάιεηα ινπνκέλσλ θαη επηζθεπηψλ θαη πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο ηεο αθηήο θαη ηνπ παξάθηηνπ ρψξνπ. Σα κεγάια ηαμηδησηηθά γξαθεία ηνπ εμσηεξηθνχ δίδνπλ ηδηαίηεξε ζεκαζία ζηε Γαιάδηα εκαία φηαλ επηιέγνπλ ηνπο πξννξηζκνχο πνπ πξνηείλνπλ ζηνπο πειάηεο ηνπο, επηκέλνληαο ζηηο θαιέο ππεξεζίεο, πνπ πξνζθέξνληαη ζηελ αθηή αιιά θαη ζηελ πξνζηαζία ηνπ πεξηβάιινληνο. Απηφ ην γλσξίδνπλ θαη ην ππνινγίδνπλ φινη νη δηαρεηξηζηέο αθηψλ, Γήκνη, μελνδφρνη θαη Camping. Γηεζλήο πληνληζηήο ηνπ Πξνγξάκκαηνο είλαη ην Ίδξπκα γηα ηελ Πεξηβαιινληηθή Δθπαίδεπζε (FEE), πνπ εδξεχεη ζηε Γαλία, κε 49 ρψξεο-κέιε απφ φιεο ηηο Ζπείξνπο. ηελ Διιάδα, πληνληζηήο ηνπ Πξνγξάκκαηνο, απφ ην 1992, είλαη ε Διιεληθή Δηαηξία Πξνζηαζίαο ηεο Φχζεο (ΔΔΠΦ), ε παιαηφηεξε πεξηβαιινληηθή νξγάλσζε ηεο ρψξαο, παλειιήληαο εκβέιεηαο κε έηνο ίδξπζεο ην 1951 πνπ δξαζηεξηνπνηείηαη ζηελ πεξηβαιινληηθή εθπαίδεπζε κε 5 δηαρξνληθά πξνγξάκκαηα εγθεθξηκέλα απφ ην Τπνπξγείν Δζληθήο Παηδείαο θαη Θξεζθεπκάησλ, ζε έξγα πξνζηαζίαο ηεο θχζεο, ζε πεξηβαιινληηθέο παξεκβάζεηο θαη ζηε γεληθφηεξε ελεκέξσζε θαη επαηζζεηνπνίεζε ηνπ θνηλνχ. Ζ ρψξα καο πεξηβάιιεηαη απφ παλέκνξθεο αθηέο θαη θαηαγάιαλεο ζάιαζζεο. ινη επηζπκνχκε θάηνηθνη θαη επηζθέπηεο ηεο ρψξαο λα ραίξνληαη ηελ νκνξθηά απηή. πσο είλαη γλσζηφ, ην ΤΠΔΥΧΓΔ έρεη ηελ απνθιεηζηηθή αξκνδηφηεηα ειέγρνπ ηεο πνηφηεηαο ησλ λεξψλ θνιχκβεζεο σο βάζεη ηνπ Πξνγξάκκαηνο «Παξαθνινχζεζε Πνηφηεηαο Νεξψλ Κνιχκβεζεο» ηεο Οδεγίαο 76/160/EEC ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο. Πξνβαίλεη ζπλεπψο, κε εηδηθψο ζπκβεβιεκέλα κηθξνβηνινγηθά εξγαζηήξηα, ζηηο αλαιχζεηο ησλ λεξψλ θνιχκβεζεο. Κάζε θνιπκβεηηθή πεξίνδν δηελεξγεί, αλά δεθαπελζήκεξν, ηνπο ειέγρνπο θαη παξνπζηάδεη ηα απνηειέζκαηα ησλ κηθξνβηνινγηθψλ αλαιχζεσλ ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ φιε ηελ θαινθαηξηλή πεξίνδν, έσο ην ηέινο ηεο θνιπκβεηηθήο πεξηφδνπ (Ηνχληνο-Οθηψβξηνο). Τπνζηεξίδνπλ, επίζεο, ην Πξφγξακκα, κε εθπξνζψπνπο ηνπο ζηελ Δζληθή Δπηηξνπή Κξίζεσλ, ηα ππνπξγεία Σνπξηζηηθήο Αλάπηπμεο, Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο, Γεκφζηαο Γηνίθεζεο & Απνθέληξσζεο, Τγείαο & Κνηλσληθήο Αιιειεγγχεο, ν ΔΟΣ θαη ε Με Κπβεξλεηηθή Οξγάλσζε χιινγνο γηα ηελ Πξνζηαζία ηεο Θαιάζζηαο Υειψλαο «ΑΡΥΔΛΧΝ». Γηαδηθαζέεο ηνπ πξνγξϊκκαηνο Ζ αθηή πνπ επηζπκεί λα έρεη ην βξαβείν Γαιάδηα εκαία, πξέπεη λα πιεξεί φια ηα απζηεξά θξηηήξηα. Γηα ηελ αθηή ππάξρνπλ 29 απζηεξά θξηηήξηα θαη γηα ηε καξίλα 22 θξηηήξηα. 36

37 Οη επηζεσξεηέο ηεο ΔΔΠΦ θαη ηεο FEE ειέγρνπλ φιν ην θαινθαίξη ηε ζπκκφξθσζε κε ηα θξηηήξηα ηνπ πξνγξάκκαηνο, επηζεκαίλνληαο πξνβιήκαηα θαη παξαιήςεηο πνπ κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζε πξνζσξηλή ή θαη νξηζηηθή ππνζηνιή ηεο Γαιάδηαο εκαίαο θαη απφζπξζε ηεο αθηήο ή καξίλαο απφ ηε δηεζλή θαη ειιεληθή ηζηνζειίδα ηνπ Πξνγξάκκαηνο. Οη αμηνινγήζεηο ησλ επηζεσξεηψλ ιακβάλνληαη ζνβαξά ππφςε απφ ηελ Δζληθή Δπηηξνπή Κξίζεσλ φηαλ απηή, κεηά ην ηέινο ηεο ζεξηλήο πεξηφδνπ, εμεηάδεη θαη αμηνινγεί ηηο ππνςεθηφηεηεο αθηψλ θαη καξίλσλ. Ζ Δζληθή Δπηηξνπή πξνσζεί ζηε ζπλέρεηα, ζηελ αληίζηνηρε Γηεζλή Δπηηξνπή, ηηο ππνςεθηφηεηεο νη νπνίεο είραλ πιήξε ζπκκφξθσζε κε ηα Κξηηήξηα ηνπ Πξνγξάκκαηνο Γαιάδηεο εκαίεο. Σελ ηειηθή απφθαζε ιακβάλεη ε Γηεζλήο Δπηηξνπή Κξίζεσλ, ζηελ νπνία ζπκκεηέρνπλ εθπξφζσπνη ηνπ Πξνγξάκκαηνο Πεξηβάιινληνο ησλ Ζλσκέλσλ Δζλψλ (UNEP), ηνπ Παγθνζκίνπ Οξγαληζκνχ Σνπξηζκνχ (WTO), ηεο Παγθφζκηαο Οκνζπνλδίαο Ναπαγνζσζηψλ (ILSE), ηεο Δπηηξνπήο Πεξηβάιινληνο ηνπ Δπξσπατθνχ Κνηλνβνπιίνπ, ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ηελ Πξνζηαζία ησλ Αθηψλ (ΔUCC) θαη ηνπ Γηνηθεηηθνχ πκβνπιίνπ ηνπ FEE. Ζ αθηή ή καξίλα πνπ θέξδηζε ηε Γαιάδηα εκαία ην πξνεγνχκελν θαινθαίξη γηα ηε ζπκκφξθσζή ηεο κε ηα Κξηηήξηα ηνπ Πξνγξάκκαηνο, ηε δηαηεξεί θαη ηελ επφκελε, εθφζνλ απνδείμεη φηη ηελ αμίδεη πξαγκαηηθά. Κξηηάξηα ηνπ δηεζλνύο πξνγξϊκκαηνο Καζαξηφηεηα ζάιαζζαο θαη αθηήο Καζαξά λεξά θνιχκβεζεο, πνπ λα επηβεβαηψλνληαη κε δεηγκαηνιεπηηθνχο ειέγρνπο πνπ πξαγκαηνπνηνχληαη θάζε δεθαπελζήκεξν θαηά ηε δηάξθεηα ηεο θνιπκβεηηθήο πεξηφδνπ απφ δηαπηζηεπκέλα εξγαζηήξηα, ζπκβεβιεκέλα κε ην ΤΠΔΥΧΓΔ. Με απφξξηςε ζηελ πεξηνρή βηνκεραληθψλ θαη αζηηθψλ ιπκάησλ, ρσξίο θαηάιιειε επεμεξγαζία. Δπαξθείο θάδνη απνξξηκκάησλ, πνπ λα ζπιιέγνληαη ζε ηαθηά δηαζηήκαηα. πλερήο, πεξηνδηθφο θαζαξηζκφο ηεο αθηήο απφ ζθνππίδηα, απνηζίγαξα θιπ. Οξγάλσζε αθηήο θαη αζθάιεηα επηζθεπηψλ πλερήο πιεξνθφξεζε ηνπ θνηλνχ γηα ηελ πνηφηεηα ησλ λεξψλ θνιχκβεζεο, κε ηελ αλάξηεζε ησλ αλά 15λζήκεξν θχιισλ απνηειεζκάησλ κηθξνβηνινγηθψλ αλαιχζεσλ ηνπ ΤΠΔΥΧΓΔ ζηνλ Πίλαθα Αλαθνηλψζεσλ ησλ αθηψλ. ρέδηα γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηπρφλ ζαιάζζηαο ξχπαλζεο εμ αηπρήκαηνο, κε άκεζε ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ. Απαγφξεπζε ηεο θίλεζεο νρεκάησλ θαη κνηνπνδειάησλ ζηελ αθηή. Απαγφξεπζε ηεο ειεχζεξεο θαηαζθήλσζεο. Δπαξθείο εγθαηαζηάζεηο πγηεηλήο, κε ειεγρφκελν ζχζηεκα απνρέηεπζεο. Δθπαηδεπκέλνη λαπαγνζψζηεο ζε ππεξεζία, ζχκθσλα κε ηηο δηαηάμεηο ηνπ Τπνπξγείνπ Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο, ή άκεζε πξφζβαζε ζε ηειέθσλν γηα πεξίπησζε αλάγθεο, ζσζηηθά εθφδηα θαη πξψηεο βνήζεηεο. Πξνζθνξά ππεξεζηψλ γηα άηνκα κε εηδηθέο αλάγθεο (ΑκΔΑ). Πξνζηαζία ηεο θχζεο θαη πεξηβαιινληηθή επαηζζεηνπνίεζε Έληππεο πιεξνθνξίεο θαη νδεγίεο ζπκπεξηθνξάο γηα ηελ αθηή, θαζψο θαη γηα πεξηνρέο κε επαίζζεην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ρισξίδαο θαη παλίδαο, ζηνλ παξάθηην ρψξν. Αλαθνξά ζηελ νξγάλσζε δξαζηεξηνηήησλ ηνπ δηαρεηξηζηή αθηήο, πνπ λα πξνβάινπλ ελεξγά ην θπζηθφ πεξηβάιινλ ηεο αθηήο θαη ηελ αλάγθε πξνζηαζίαο ηνπ. 37

38 ΚΔΦΑΛΑΗΟ 6: ΘΑΛΑΗΔ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΑΝΑΦΤΥΖ 6.1 ΘαιΪζζην ζθη Σν ζαιάζζην ζθη «γελλήζεθε» γχξσ ζην 1900, απφ κηα παξέα λεαξψλ πνπ δηαζθέδαδε ζηα λεξά κηαο ιίκλεο ησλ Ζ.Π.Α. Γξήγνξα ε κφδα εμαπιψζεθε, ελψ κε ηελ εκθάληζε φιν θαη πην δπλαηψλ κεραλψλ ζηα ζθάθε, απμήζεθε ε ηαρχηεηα, ε δπζθνιία αιιά θαη ν θφζκνο πνπ αγαπάεη ην άζιεκα. ηελ Διιάδα, ν Ναπηηθφο κηινο Βνπιηαγκέλεο (ζηελ πεξηνρή Αηηηθήο), ήηαλ ην πξψην ζσκαηείν, πνπ ην 1957 ίδξπζε ηκήκα ζαιάζζηνπ ζθη, ελψ ην 1963 ηδξχζεθε ε Διιεληθή Οκνζπνλδία Θαιάζζηνπ θη, κε ζηφρν ηε δηάδνζε ηνπ αζιήκαηνο ζηε ρψξα. Σν ζαιάζζην ζθη είλαη πιένλ απφ ηα πην δηαδεδνκέλα ζχγρξνλα ζπνξ ηνπ λεξνχ, ην νπνίν ζπλδπάδεη ην πδάηηλν ζηνηρείν κε ηελ ηαρχηεηα. Γελ ρξεηάδεηαη ηδηαίηεξε εμάζθεζε φηαλ γίλεηαη εξαζηηερληθά. ε φιε ηελ Διιάδα ππάξρνπλ ηδησηηθέο ζρνιέο εθπαίδεπζεο, νη νπνίεο ιεηηνπξγνχλ ζε νξγαλσκέλεο παξαιίεο ή ζηηο εγθαηαζηάζεηο κεγάισλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ. Σν ζαιάζζην ζθη είλαη αλακθίβνια κηα απφ ηηο πην αμηφινγεο θαινθαηξηλέο δξαζηεξηφηεηεο θαη ήδε ζηε ρψξα καο πνπ ν αζιεηήο κπνξεί λα απνιαχζεη ην θπζηθφ θάινο ησλ ειιεληθψλ αθηψλ κε ηελ αδξελαιίλε θαη ηνλ ελζνπζηαζκφ ζηα χςε θαη ζηεξηδφκελνο ζηελ ειάρηζηε κηθξή βξερφκελε επηθάλεηα ησλ πέδηισλ ζθη. Ζ αιήζεηα είλαη πσο εάλ θαη θαηλνκεληθά εχθνιν θξχβεη ηερληθή θαηάξηηζε ελψ απαηηείηαη θαη θάπνηα θπζηθή θαηάζηαζε γηα ηελ άλεηε πξαγκαηνπνίεζή ηνπ. Έλαο βαζηθφο ιφγνο πνπ δξα αξλεηηθά ζηελ εμάπισζε ηνπ είλαη ε πςειή ηηκή αθνχ γηα κηα βφιηα ρξνληθήο δηάξθεηαο πεξίπνπ δέθα ιεπηψλ απαηηνχληαη ζε πνιιέο παξαιίεο ηεο ρψξαο καο. Γελ ζα πξέπεη λα μερλάκε πσο ην κεραλνθίλεην ζθάθνο έιμεο ζθη είλαη αθξηβφ ελψ θαηαλαιψλεη θαχζηκα πνπ ζηηο κέξεο καο είλαη αθξηβά, παξφια απηά ην νηθνλνκηθφ παξακέλεη έλα δήηεκα. Σν ζαιάζζην ζθη δελ εληππσζηάδεη κφλν απηνχο πνπ ην θάλνπλ αιιά θαη ηνπο ζεαηέο, αθνχ πξαγκαηνπνηνχληαη θηγνχξεο θαη άικαηα κε πςειέο ηαρχηεηεο, πνηνο δελ έρεη ζαπκάζεη άιισζηε ην ζέακα πνπ πξνζθέξεη έλαο ζθηεξ φηαλ ίπηαηαη κεηά ηελ εθηφμεπζε ηνπ απφ ηελ εηδηθή ξάκπα. Σν ζαιάζζην ζθη, πέξα απφ ηε δηαζθέδαζε γπκλάδεη θαη φιν ζρεδφλ ην κπτθφ ζχζηεκα θαη απεπζχλεηαη ζε φιε ηελ νηθνγέλεηα. 6.2 Ηζηηνπινΐα Ζ ηζηηνπινΐα είλαη έλα άζιεκα ην νπνίν ζπλδέεηαη άξξεθηα κε ηνλ Διιεληθφ ιαφ, κέζα απφ ηε καθξνρξφληα ηζηνξία ηεο ρψξαο θαη ηε καθξαίσλε ζαιαζζηλή παξάδνζε ηεο. ήκεξα είλαη έλα απφ ηα δεκνθηιέζηεξα αζιήκαηα θαη ρηιηάδεο Έιιελεο αζθνχληαη ζπζηεκαηηθά απφ εξαζηηερληθά σο ζπλζήθεο πξσηαζιεηηζκνχ ζε φινπο ηνπο ηχπνπο ησλ ηζηηνπιντθψλ ζθαθψλ. ηελ Διιάδα, ε ίδξπζε έγηλε πξψηα ζηελ Αζήλα ην 1963 θαη ζην Πεηξαηά. Αξγφηεξα ηζηηνπιντθνί φκηινη ηδξχζεθαλ ζε φιεο ηηο κεγάιεο παξαιηαθέο πφιεηο ηεο ρψξαο. ηνπο αγψλεο ηζηηνπινΐαο ζπλαγσλίδνληαη ζπλήζσο ζθάθε ηνπ ίδηνπ ηχπνπ. Πνιιέο θνξέο φκσο παίξλνπλ κέξνο ζθάθε δηάθνξσλ ηχπσλ. ηελ πεξίπησζε απηή ηα πην επθίλεηα θαη ηαρπθίλεηα ζθάθε ραξίδνπλ ρξφλν ζηα πην κεγάια θαη δπζθίλεηα. Έηζη κπνξεί λα ζπκβεί ην εμήο παξάδνμν θαηλνκεληθά: έλα ζθάθνο ηαρπθίλεην λα θαιχςεη πξψην ηελ απφζηαζε 38

39 αιιά λα βγεη δεχηεξν, ηξίην ή αθφκε θαη ηειεπηαίν θαη αληίζεηα έλα δπζθίλεην λα θηάζεη ηειεπηαίν ζην ηεξκαηηζκφ αιιά λα βαζκνινγεζεί σο πξψην επεηδή ζηε βαζκνιφγεζε εθείλν πνπ ιακβάλεηαη ππφςε δελ είλαη ε ζέζε πνπ έιαβε ην ζθάθνο αιιά ν ρξφλνο ζηνλ νπνίν θάιπςε ηελ απφζηαζε ην πινηάξην. Οη πην κεγάινη θαη επίζεκνη αγψλεο είλαη φζνη δηνξγαλψλνληαη θαηά ην δηάζηεκα ησλ Οιπκπηαθψλ Αγψλσλ. Μέξε πνπ κπνξεί θαλείο λα θάλεη ηζηηνπινΐα είλαη: ηηο πνξάδεο ην Ηφλην πέιαγνο θαη ηε Υαιθηδηθή Ζ ηζηηνπινΐα είλαη έλα άζιεκα πνπ έρεη πνιινχο νπαδνχο ζηε ρψξα καο. Οη θαηεγνξίεο είλαη πνιιέο κε άθξσο ελδηαθέξνπζα ηελ αγσληζηηθή ε νπνία πξαγκαηνπνηείηαη ζε ζηίβνπο ηξηγψλνπ θαη νη αζιεηέο πξνπνλνχληαη θαζεκεξηλά ηφζν ζσκαηηθά φζν θαη ζε ζέκαηα πνπ άπηνληαη ηεο ηαθηηθήο γηα λα κπνξέζνπλ λα αληεπεμέιζνπλ ζην ζθιεξφ αληαγσληζκφ. Τπάξρεη θαη ε αγσληζηηθή ηζηηνπινεί κε ζθάθε θξνπαδηέξαο πνπ δελ είλαη βέβαηα άζιεκα αιιά έλα ζπλαξπαζηηθφ ρφκπη κε θαλαηηθνχο θίινπο πνπ νξγαλψλνπλ ηηο ειιεληθέο ζάιαζζεο, ηδηαίηεξα ηνπο θαινθαηξηλνχο κήλεο πνπ δηνξγαλψλνληαη ηα αληίζηνηρα ξάιη. Ζ ηζηηνπινΐα απεπζχλεηαη ζε φιεο ηηο ειηθίεο θαη πξνζθέξεη κνλαδηθέο ζπγθηλήζεηο. Γηα φζνπο ζέινπλ λα απνιαχζνπλ ην ζπγθεθξηκέλν ρφκπη κπνξνχλ θαηά ηε δηάξθεηα ησλ δηαθνπψλ ηνπο λα επηζθεθηνχλ νξγαλσκέλεο παξαιίεο πνπ έρνπλ κηθξά ηζηηνπιντθά ζθάθε πξνο ελνηθίαζε. 6.3 Ηζηηνζαλέδα Ζ ηζηηνζαλίδα (windsurfing) είλαη έλα ζπλαξπαζηηθφ άζιεκα γηα φινπο ηνπο αλζξψπνπο, αλεμαξηήησο ειηθίαο θαη θχινπ. Γελ απαηηεί ηδηαίηεξε ζσκαηηθή δχλακε, ηνπιάρηζηνλ ζηελ αξρή, ηνλ θπξηφηεξν ξφιν παίδεη ε ζσζηή ηερληθή. Δθηφο απφ δηαζθέδαζε θαη νιπκπηαθφ άζιεκα, ην windsurfing έρεη γίλεη θαη επαγγεικαηηθφ ζπνξ απφ ην 1985, θαζψο θαη άζιεκα επηδείμεσλ θαη αγψλσλ ζε θιεηζηνχο ρψξνπο, φπνπ δεκηνπξγνχληαη ηερλεηά νη απαξαίηεηεο ζπλζήθεο. Καζψο ζηελ Διιάδα, νη θαηξηθέο ζπλζήθεο είλαη ηδαληθέο (ήπην θιίκα, θαηάιιειε έληαζε αλέκσλ θ.ιπ.) ην άζιεκα έρεη γλσξίζεη ζεακαηηθή αλάπηπμε θαη νινέλα θαη πεξηζζφηεξνη Έιιελεο αζρνινχληαη ζπζηεκαηηθά κε απηφ. Μάιηζηα, ηα ηειεπηαία ρξφληα, θαηά ηε δηάξθεηα ησλ θαινθαηξηλψλ κελψλ, πξαγκαηνπνηνχληαη ζε δηάθνξα ζεκεία ηεο ρψξαο επξσπατθνί θαη παγθφζκηνη αγψλεο (ηνπξλνπά) θαη πξσηαζιήκαηα, κεξηθνί απφ ηνπο νπνίνπο είλαη απφ ηνπο ζεκαληηθφηεξνπο δηεζλψο. ηηο πεξηζζφηεξεο νξγαλσκέλεο παξαιίεο ηεο ρψξαο, έρεηε ηε δπλαηφηεηα λα ραξείηε ην άζιεκα ηεο ηζηηνζαλίδαο ή λα πάξεηε καζήκαηα απφ εμεηδηθεπκέλνπο εθπαηδεπηέο. Δλδεηθηηθά (θαη κφλν) ζεκεία, φπνπ κπνξεί θάπνηνο λα θάλεη νξγαλσκέλα ηζηηνζαλίδα είλαη: -Αηηηθή: ζηηο παξαιίεο Αλαβχζζνπ, Βάξθηδαο, Λαπξίνπ, Λνχηζαο, Ραθήλαο, ρνηληά (Μαξαζψλα) θαη Γαιάδηα Αθηή (Μαξαζψλα). -Κπθιάδεο: ζηελ Πάξν (παξαιίεο Υξπζή Αθηή, Νέα Υξπζή Αθηή, Σζνπθαιηά, άληα Μαξία θαη Πνχληα), ζηε Μχθνλν (παξαιίεο Φηειηά θαη Καιαθαηήο), ζηε Νάμν (παξαιίεο Άγηνο Γεψξγηνο θαη Μηθξή Βίγια), ζηελ Ίν (παξαιία Μπιφπνηαο), ζηε αληνξίλε θ. α. -Γσδεθάλεζα: ζηε Ρφδν (παξαιίεο Σξηάληα, Φαλέο, Πξαζζνλήζη θαη ζεφ ιφγνο), ζηελ Κάξπαζν (ξκνο ηνπ Γηαβφινπ), ζηελ Κσ θ. α. 39

40 -Πάηξα (Πεινπφλλεζνο): ζηηο παξαιίεο Γξέπαλν θαη Εαράξσ. -Ηφληα λεζηά: ζηε Λεπθάδα (παξαιία Βαζηιηθή), ζηε Εάθπλζν. -Κξήηε. -πνξάδεο: ζηελ θηάζν. -Μαθεδνλία: ζην λνκφ Θεζζαινλίθεο (παξαιίεο Αγία Σξηάδα θαη Νέα Μεραληψλα θαη ζηε ιίκλε Βφιβε), θαη ζηε Υαιθηδηθή. 6.4 Kiteboarding ά kite surfing Σν kiteboarding πξνέξρεηαη απφ ην ζπλδπαζκφ πνιιψλ άιισλ αζιεκάησλ (windsurfing, waterski, wakeboard, paragliding) θαη απφ κία άπνςε ζα κπνξνχζε λα ζεσξεζεί ε θπζηθή εμέιημε ηνπ windsurfing, αθνχ ε ρξήζε ειαθξχηεξνπ εμνπιηζκνχ πξνζθέξεη απεξηφξηζηεο δπλαηφηεηεο ζηνλ αλαβάηε. Ο αλαβάηεο ρξεζηκνπνηεί έλα κηθξφ ζθάθνο, ην νπνίν νδεγεί ελψ θξαηά ηε κάηζα, πνπ ηνλ ζπλδέεη κε καθξηά ζρνηληά κε ηνλ αεηφ. Σν βαζηθφ ραξαθηεξηζηηθφ, πνπ δηαθξίλεη ην kiteboarding, είλαη ε δχλακε ηεο άλσζεο, ε ηξίηε δειαδή δχλακε, πνπ έρεη πξνζηεζεί, κε ηελ νπνία ν αλαβάηεο κπνξεί λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ έιμε ηνπ αεηνχ πξνο ηα πάλσ, γηα λα πξαγκαηνπνηήζεη πνιχ ςειά άικαηα θαη, θαηά ζπλέπεηα, εληππσζηαθφηαηνπο ειηγκνχο. Απηή ε δχλακε είλαη θαη ην ζηνηρείν, πνπ δηαθνξνπνηεί ην kiteboarding απφ ηα ππφινηπα ζαιάζζηα αζιήκαηα, φπνπ ν αλαβάηεο ρξεζηκνπνηεί κελ ηε δχλακε ηεο έιμεο (είηε ηνπ ζθάθνπο φπσο ζην wakeboard ή ην water ski) είηε ηνπ παληνχ (φπσο ζην windsurf), κε ηα νπνία, φκσο, απνηειεί έλα εληαίν ζχλνιν θαη έρεη πεξηνξηζκέλεο δπλαηφηεηεο αικάησλ, αθνχ ε έιμε απηή δελ ηνλ σζεί πξνο ηα πάλσ θαη, άξα, δελ έρεη ηα πξνηεξήκαηα, πνπ ηνπ πξνζθέξνπλ ηα καθξηά ζρνηληά (20 30κ) ηνπ αεηνχ ζε ζπλδπαζκφ, πάληνηε, κε ηε δχλακε ηεο άλσζεο. 6.5 Rafting-Monorafting Θέινληαο λα πξνζδηνξίζνπκε έλαλ νξηζκφ ηνπ αζιήκαηνο κπνξνχκε λα πνχκε φηη ην Rafting θαη ην Monoraft είλαη ε θαηάβαζε πνηακψλ κε κνλνζεζία ή δηζέζηα θνπζθσηή βάξθα πνπ θηλείηαη κε θνππηά, ε νπνία έρεη εμαηξεηηθή επζηάζεηα θαη δελ πξνυπνζέηεη ηδηαίηεξε εθπαίδεπζε. Ζ δπζθνιία ηνπ αζιήκαηνο κεηξηέηαη ζε κηα εμαβαζκηαία θιίκαθα φπσο θαη ηνπ rafting απφ ην 1 κέρξη ην 6 πνπ είλαη ζπλάξηεζε ηεο κνξθήο αιιά θαη ηεο ξνήο ηνπ πνηακνχ. Γηα ην monoraft είλαη ηδαληθή ε θαηάβαζε πνηακνχ κε βαζκφ δπζθνιίαο 3, κηαο κέηξηαο δπζθνιίαο δειαδή δηαδξνκήο. To ξάθηηλγθ (rafting) έρεη πάξεη ηελ νλνκαζία ηνπ απφ ηελ αγγιηθή ιέμε raft πνπ ζεκαίλεη ζρεδία. Σν ξεχκα ηνπ πνηακνχ είλαη απηφ πνπ θαζνξίδεη ηελ πνξεία, ελψ ηα θνππηά ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ απνθπγή ησλ εκπνδίσλ ή ζε άιιε πεξίπησζε αλάγθεο. Ο αξηζκφο ησλ επηβαηψλ θαζνξίδεηαη απφ ην κέγεζνο ηεο βάξθαο, αιιά ζπλήζσο ζηηο νξγαλσκέλεο εθδξνκέο νη βάξθεο θηινμελνχλ 6-10 άηνκα θαη ηνλ νδεγφ πνπ κε ηηο εληνιέο ηνπ θαηεπζχλεη ην πιήξσκα. ηηο δηαδξνκέο κε βαζκφ δπζθνιίαο έσο 2 κπνξεί λα ζπκκεηάζρεη ν θαζέλαο αξθεί λα είλαη απφ 12 εηψλ θαη πάλσ θαη λα έρεη κηα κέηξηα θπζηθή θαηάζηαζε θαη θπζηθά λα γλσξίδεη θνιχκβεζε. ηηο δηαδξνκέο κε κεγαιχηεξν βαζκφ δπζθνιίαο απμάλνληαη θαη νη απαηηήζεηο ζε θπζηθή θαηάζηαζε θαη θπξίσο ζε εκπεηξία. Σν ξάθηηλγθ είλαη έλα πνιχ θνηλσληθφ άζιεκα πνπ θέξλεη ηνλ άλζξσπν ζε επαθή κε ην θπζηθφ πεξηβάιινλ, ελψ ηαπηφρξνλα αζθείηαη θαη δηαζθεδάδεη. Δίλαη επεξγεηηθφ γηα 40

41 φινπο ηνπο αλζξψπνπο πνπ δνπλ ζε κεγαινππφιεηο. Απηφο είλαη θαη έλαο απφ ηνπο ιφγνπο πνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα γλσξίδεη θαη ζηε ρψξα καο κεγάιε δηάδνζε. Γίλνληαη ζπλήζσο ηελ άλνημε θαη ην θζηλφπσξν φηαλ ε ξνή ησλ πνηακψλ θαη νη θαηξηθέο ζπλζήθεο ην επηηξέπνπλ. Παξά φια απηά ππάξρνπλ θαη δηαδξνκέο πνπ κπνξνχλ λα δηεμαρζνχλ θάζε φιε ηε δηάξθεηα ηνπ έηνπο. 6.6 Canoe and kayak Σα θαλφ θαη ηα θαγηάθ ήηαλ εξγαιεία επηβίσζεο γηα ηνπο Ηλδηάλνπο θαη ηνπο Δζθηκψνπο, απνιχησο πξνζαξκνζκέλα ζηνλ ηξφπν δσήο ηνπο. Οη Δζθηκψνη θαηαζθεχαδαλ ηα kayak ηνπο απφ δέξκα θψθηαο ή άιισλ δψσλ ζε μχιηλν ζθειεηφ θαη θαηφπηλ ηα άιεηθαλ κε ιίπνο δψσλ γηα λα ηα πξνζηαηέςνπλ απφ ην λεξφ θάλνληαο ηα κε απηφ ηνλ ηξφπν αδηάβξνρα. Με ηελ θπξηνιεθηηθή ηεο έλλνηα ε ιέμε kayak ζεκαίλεη βάξθα θπλεγηνχ. ηελ Δπξψπε έγηλαλ γλσζηά ην 19ν αηψλα, φηαλ έλαο Βξεηαλφο δηθεγφξνο, ν John MacGregor, κειέηεζε ηα ζθάθε απηά, ζρεδίαζε έλα δηθφ ηνπ θαη άξρηζε λα γπξίδεη ζηα πνηάκηα θαη ηηο ιίκλεο ηεο Δπξψπεο. Ο MacGregor ίδξπζε ην Royal Canoe Club ην 1865 θαη ζε ιίγν ρξφλν άξρηζαλ ηα νξγαλσκέλα ηαμίδηα κε θαλφ απφ θπζηνιάηξεηο. Σν Canoe είλαη ειαθξηά, καθξφζηελα ζθάθε, ρσξίο θαξίλα πνπ θηλνχληαη κε ηε κπτθή δχλακε ελφο ή πεξηζζνηέξσλ θσπειαηψλ νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνχλ κνλφ ή δηπιφ θνππί. Σα Kayak είλαη κηθξφηεξα απφ ηα θαλφ ζε κέγεζνο, κε ζνπβιεξέο πιψξεο θαη πξχκλεο θαη ζπλήζσο κε έλα κφλν άλνηγκα. Δθεί θάζεηαη ν θσπειάηεο πνπ ρξεζηκνπνηεί δηπιφ κνλνθφκκαην θνππί κε ηα πφδηα απισκέλα θαη ρσκέλα κέζα ζην κπξνζηηλφ κέξνο ηνπ ζθάθνπο. Έηζη ην θνξκί ηνπ απφ ηε κέζε θαη πάλσ θαίλεηαη λα απνηειεί πξνέθηαζε ηνπ ζθάθνπο. Αξρηθά νη ηζαγελείο ηεο Ακεξηθήο έθηηαρλαλ ηα θαλφ απφ ειαθξχ μχιηλν ζθειεηφ πνπ ην έληπλαλ κε θινηνχο δέληξσλ θαη ηα ζηεγαλνπνηνχζαλ κε ξεηζίλη. Σα θαλφ ήηαλ πξνζαξκνζκέλα ζηηο αλάγθεο ησλ θαηαζθεπαζηψλ ηνπο θαη ζηε λνκαδηθή δσή πνπ έθαλαλ. πλήζσο ρσξνχζαλ έλα ή δχν θσπειάηεο θαη θάπνην θνξηίν. Ήηαλ κάιηζηα ηφζν ειαθξηά ψζηε ν θσπειάηεο λα κπνξεί λα ηα κεηαθέξεη πάλσ ζην θεθάιη γηα αξθεηά ρηιηφκεηξα φηαλ νη θαηξηθέο ζπλζήθεο ηνλ αλάγθαδαλ λα βγαίλεη απφ ην λεξφ. Τπήξραλ φκσο θαη πνιεκηθά θαλφ ησλ νπνίσλ ε ρσξεηηθφηεηα άγγηδε αθφκε θαη ηα 30 άηνκα. Δλψ, ηα θαγηάθ είλαη κηθξφηεξα ζε κέγεζνο απφ ηα θαλφ, κε ζνπβιεξέο πιψξε θαη πξχκλε θαη ζπλήζσο κε έλα κφλν άλνηγκα. Δθεί θάζεηαη ν θσπειάηεο πνπ ρξεζηκνπνηεί δηπιφ κνλνθφκκαην θνππί, κε ηα πφδηα απισκέλα θαη ρσκέλα ζην κπξνζηηλφ κέξνο. Έηζη, ην θνξκί ηνπ απφ ηε κέζε θαη πάλσ θαίλεηαη λα απνηειεί πξνέθηαζε ηνπ ζθάθνπο. Οη Δζθηκψνη θαηαζθεχαδαλ ηα θαγηάθ ηνπο απφ δέξκαηα θψθηαο ή άιισλ δψσλ ζε μχιηλν, ή απφ κπαλέιεο θαιαηλψλ, ζθειεηφ θαη θαηφπηλ ηα άιεηθαλ κε ιίπνο δψσλ u947 γηα λα ηα αδηαβξνρνπνηήζνπλ. ηελ θπξηνιεμία θαγηάθ ζεκαίλεη 'βάξθα θπλεγηνχ'. Ο θσπειάηεο θνξά έλα αδηάβξνρν θάιπκκα γχξσ απφ ηε κέζε ηνπ (spray skirt) ην νπνίν ζηεξεψλεηαη ζην θαγηάθ, θαιχπηνληαο ην άλνηγκα θαη εκπνδίδνληαο ηα λεξά λα κπνπλ ζην ζθάθνο. Σν θαγηάθ ιφγσ θαηαζθεπήο είλαη πνιχ ειαθξχ θαη επέιηθην θαη ηνπκπάξεη εχθνια Ο θσπειάηεο ζε απηή ηελ πεξίπησζε έρεη δχν επηινγέο: κπνξεί λα θάλεη κηα πεξηζηξνθή κέζα ζην λεξφ, ρξεζηκνπνηψληαο ηνπο γνθνχο θαη ην θνππί θαη λα μαλαβγεί ζηελ επηθάλεηα ή λα βγεη απφ ην θαγηάθ θαη λα ην γπξίζεη ζηελ θαλνληθή ηνπ ζέζε, λα ην αδεηάζεη απφ ηα λεξά θαη λα μαλακπεί. πσο θαηαιαβαίλεηε, ε πην εχθνιε θαη πξαθηηθή ιχζε είλαη ην roll θαη δελ λνείηαη αζιεηήο ηνπ θαγηάθ λα κε γλσξίδεη ηνπιάρηζηνλ ηε βαζηθή απηήλ ηερληθή. 41

42 6.7 Κσπειαζέα (rowing) Ζ θσπειαζία είλαη ηξφπνο θίλεζεο ζθαθψλ πάλσ ζην λεξφ κε θνππηά. Αλάινγα κε ηνλ ηχπν ησλ ζθαθψλ, δηαηξείηαη ζε 4 βαζηθά είδε: θιαζηθή, ιατθή, κε θαλφ θαη κε κνλφμπιν. Ζ θιαζηθή θσπειαζία γίλεηαη κε εηδηθά ζθάθε, πνπ έρνπλ θηλεηνχο πάγθνπο θαη θνξεηνχο ζθαξκνχο πνπ ζηεξεψλνληαη ζηα πιεπξά. Ζ ιατθή θσπειαζία εθηειείηαη κε ζθάθε πνπ έρνπλ ζηαζεξνχο πάγθνπο θαη ζηαζεξνχο ζθαξκνχο ζηεξεσκέλνπο ζηα πιεπξά. Ζ θσπειαζία κε θαλφ γίλεηαη κε ζθάθε εηδηθνχ ηχπνπ (θαλφ), φπνπ ν θσπειάηεο ρεηξίδεηαη δίπιαην, αζηεξέσην θνππί. ηελ θσπειαζία κε κνλφμπιν, θσπειαηνχλ κε κνλφπιαην θνππί θαη ζηέθνληαη γνλαηηζηνί ζην έλα πφδη. Ζ ζπζηεκαηηθή άζθεζε ζηελ θσπειαζία αλαπηχζζεη ην κπτθφ ζχζηεκα, δπλακψλεη ηελ θαξδηά, ηνπο πλεχκνλεο θαη ην λεπξηθφ ζχζηεκα. Ζ θσπειαζία είλαη έλα άζιεκα πνπ πξνζθέξεη κεγάιε ζσκαηηθή επεμία ζηνλ αζιεηή, αιιά θαη απνιαπζηηθφ ζέακα ζηνπο ζεαηέο. Γηεμάγεηαη πάληνηε ζε έλα φκνξθα δηακνξθσκέλν θπζηθφ πεξηβάιινλ φπσο γηα παξάδεηγκα κηα ιίκλε ή έλα ήζπρν ζαιαζζηλφ θφιπν. ηνπο Οιπκπηαθνχο Αγψλεο ηνπ 2004, ην άζιεκα ηεο θσπειαζίαο δηεμάγεηαη ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ Οιπκπηαθνχ Κσπειαηνδξνκίνπ ηνπ ρνηληά. Οη αγψλεο δηαξθνχλ ελλέα εκέξεο απφ ηηο 14 έσο ηηο 22 Απγνχζηνπ. Σν επίθεληξν ηνπ ελδηαθέξνληνο ζην εληππσζηαθφ άζιεκα ηεο θσπειαζίαο είλαη νη καθξφζηελεο βάξθεο κε ηνπο ζπγρξνληζκέλνπο αζιεηέο θαη ηα πνιχρξσκα θνππηά πνπ ιεηηνπξγνχλ άςνγα ζαλ λα έρνπλ ηεζεί ζε έλαλ ειεθηξνθίλεην κεραληζκφ. Αλάινγα κε ηελ ππνθαηεγνξία ηνπ αζιήκαηνο, θάζε ζθάθνο έρεη πιήξσκα απφ έλαλ έσο νθηψ θσπειάηεο, φπσο αθξηβψο ζπλέβαηλε θαη ζηελ αξραηφηεηα. 6.8 Jet ski Σν ηδεη ζθη αλήθεη αλακθίβνια ζηα ρφκπη πνπ εθηνμεχνπλ ηελ αδξελαιίλε ζηα χςε. Οη 50 ηνπιάρηζηνλ θφκβνη πνπ κπνξεί λα αλαπηχμεη κε κεγάιε επθνιία είλαη ππέξ αξθεηνί ελψ είλαη ε δηπιάζηα ηαρχηεηα απφ απηή πνπ κπνξεί λα αλαπηχμεη έλα εληππσζηαθφ ηαρχπινν. Σερλνινγηθά είλαη άξηην, αθνχ ζηελ θαηαζθεπή ηνπ εθαξκφδεηαη ε αηρκή ηεο ηερλνινγίαο ηφζν ζην λαππεγηθφ κέξνο πνπ αθνξά ηε γάζηξα θαη ην πιαίζην ηνπ φζν βέβαηα θαη ην κεραλνινγηθφ κε πξνεγκέλνπο θηλεηήξεο νη νπνίνη δελ ζβήλνπλ νχηε φηαλ ηα απίζαλα απηά νρήκαηα θάλνπλ βαζηέο βνπηηέο κέζα ζην λεξφ, ζηεξψληαο ην απαξαίηεην νμπγφλν γηα ηε δηαξθή ιεηηνπξγία ηεο κεραλήο. Απηνί νη ιφγνη άιισζηε έρνπλ θάλεη απηά ηα κηθξά ζαχκαηα, δελ ζα ιέγακε αθξηβά, πάλησο φρη θζελά. Γηα λα κπνξέζεη θάπνηνο λα αληεπεμέιζεη κε απαηηήζεηο ζην άζιεκα πξέπεη λα είλαη γπκλαζκέλνο θαη λα δηαζέηεη έλα θαιφ κπτθφ ζχζηεκα πνπ ζα ηνπ επηηξέςεη λα αληέμεη ζηνπο θιπδσληζκνχο ηνπ ζθάθνπο κε πςειή κάιηζηα ηαρχηεηα. Βέβαηα ππάξρεη θαη ε δπλαηφηεηα λα απνιαχζεη θαλείο ην πδάηηλν δξνκνιφγην ηνπ ρσξίο πςειέο ηαρχηεηεο θαη αθξνβαηηθά. Ο ελζνπζηαζκφο πάλησο πνπ ζθνξπάεη ην ελ ιφγσ φρεκα είλαη κεγάινο, αλεμαξηήηνπ ηξφπνπ ρξεζηκνπνίεζεο ηνπ. Γηα λα ην νδεγήζεη θάπνηνο πξέπεη λα δηαζέηεη απαξαηηήησο άδεηα νδήγεζεο κεραλνθίλεηνπ ζθάθνπο, θαιά αληαλαθιαζηηθά θαη κεγάιε πξνζνρή, αθνχ θηλείηαη θαη ζε ρψξνπο πνπ ελδέρεηαη λα ππάξρνπλ ινπφκελνη. 42

43 Τπάξρνπλ δχν θχξηνη ηχπνη ηνπ θαζηζηνχ θαη ηνπ φξζηνπ. Απφ εθεί θαη πέξα πξνζθέξνληαη ηδεη ζθη θαζηζηνχ ηχπνπ κε κεηαθνξηθή ηθαλφηεηα αθφκε θαη ηεζζάξσλ αηφκσλ, θαιχπηνληαο ηηο αλάγθεο κηαο νηθνγέλεηαο ελψ ππάξρεη αληίζηνηρα θαη θιηκαθνχκελν εχξνο ηππνδχλακεο. 6.9 ΦΪξεκα ΦΪξεκα κε ςαξνληνύθεθν Σν ςαξνληνχθεθν είλαη έλα ηδηαίηεξν δεκνθηιέο ρφκπη ζηε ρψξα καο κε θαλαηηθνχο κάιηζηα νπαδνχο νη νπνίνη ςαξεχνπλ φιν ην ρξφλν. Σν πεξηβάιινλ ηεο ζάιαζζαο είλαη ειθπζηηθφ θαη θαληαρηεξφ αθνχ θπξηαξρεί ε πνιπρξσκία, νη θαληαζκαγνξηθέο δηαδξνκέο ηα ρηιηάδεο παξάμελα θπηά θαη θπζηθά ε πνιχ κεγάιε πνηθηιία ςαξηψλ θαη νξγαληζκψλ. Έλαο βαζηθφο ιφγνο πνπ ην ρφκπη ηνπ ςαξνληνχθεθνπ έρεη ιαηξεπηεί είλαη φηη απειεπζεξψλνληαη ηα πξσηφγνλα έλζηηθηα ηνπ θπλεγνχ θάλνληαο ην άθξσο ζπλαξπαζηηθφ. ΦΪξεκα κε απιό θαιϊκη Σν πην θηελφ θαη εχθνιν ζε εμνπιηζκφ ςάξεκα είλαη ην ςάξεκα κε απιφ θαιάκη, δειαδή θπζηθφ θαιάκη ρσξίο κεραλάθη ή άιιν εμνπιηζκφ. Σν ςάξεκα απηφ ζεσξείηαη θαη είλαη εηζαγσγηθφ ζε άιια πην πνιχπινθα θαη πην αθξηβά ζε εμνπιηζκφ ςαξέκαηα, αιιά κπνξεί λα ραξίζεη αξθεηέο ζπγθηλήζεηο ζε θίινπο πνπ ηψξα μεθηλάλε λα ςαξεχνπλ Καηαδπηηθόο ηνπξηζκόο Ζ ηδηαίηεξε θαζαξφηεηα ησλ ειιεληθψλ ζαιαζζψλ θαη ν ηεξάζηηνο πινχηνο ηνπ βπζνχ, απνηεινχλ πφιν έιμεο γηα φζνπο αλαδεηνχλ ηε καγεία ηεο ππνβξχρηαο εμεξεχλεζεο. Με κάζθα επηηξέπεηαη παληνχ ε ειεχζεξε θαηάδπζε, αιιά ε θαηάδπζε κε ηε ρξήζε θηαιψλ αηκνζθαηξηθνχ αέξα ( 80% άδσην + 20% νμπγφλν) απαγνξεχεηαη ζε πεξηνρέο κε ππνζαιάζζηεο αξραηφηεηεο. ηελ Διιάδα ιεηηνπξγνχλ δεθάδεο ζρνιέο θαηαδχζεσλ, πνπ ππφθεηληαη ζε εηδηθή άδεηα ηνπ ππνπξγείνπ Δκπνξηθήο Ναπηηιίαο. ινη νη απηνδχηεο ππνρξενχληαη λα ζπκθσλνχλ θαη λα ηεξνχλ ηνπο θαλνληζκνχο θαη ηνπο πεξηνξηζκνχο ηνπ λφκνπ 5351/32 πεξί αξραηνηήησλ. Τπνβξχρηεο δξαζηεξηφηεηεο κε θαηαδπηηθφ εμνπιηζκφ επηηξέπνληαη απφ ηελ αλαηνιή κέρξη ηε δχζε ηνπ ειίνπ. Δηδηθφηεξα, νη ελδηαθεξφκελνη ζα πξέπεη λα γλσξίδνπλ φηη απαγνξεχεηαη: -ην ςάξεκα κε εμνπιηζκφ απηφλνκεο θαηάδπζεο (ην ςαξνληνχθεθν κε κπνπθάιεο). -ε θσηνγξάθεζε, ε αθαίξεζε ή ε κεηαθνξά αξραηνηήησλ. ε πεξίπησζε εληνπηζκνχ αξραίσλ πξέπεη γίλεη ακέζσο αλαθνξά ζηελ πιεζηέζηεξε αξραηνινγηθή ππεξεζία ηνπ ππνπξγείνπ Πνιηηηζκνχ (ή ζηελ Δθνξεία Δλαιίσλ Αξραηνηήησλ), ιηκεληθή ή αζηπλνκηθή αξρή. -ε ρξήζε θαη θαηνρή (πάλσ ζε πινίν) εηδηθνχ εμνπιηζκνχ αλεχξεζεο αξραηνηήησλ. 43

44 7.1. Δξσηεκαηνιόγην ΣΑΤΣΟΣΖΣΑ ΔΡΔΤΝΑ ΚΔΦΑΛΑΗΟ 7 : ΔΠΗΛΟΓΟ Πεξένδνο δηεμαγσγάο: ε ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ έγηλε απφ 10 έσο θαη 31 Ηαλνπαξίνπ. Πεξηνρά δηεμαγσγάο: Ζξάθιεην Κξήηεο, ηαμηδησηηθά πξαθηνξεία. Πιεζπζκόο: Άλδξεο θαη γπλαίθεο, εηψλ. Γεέγκα: 300 άηνκα. Σερληθά ζπιινγάο πιεξνθνξηώλ: Ζ ζπιινγή ησλ ζηνηρείσλ έγηλε ζε πειάηεο ηνπξηζηηθψλ πξαθηνξείσλ άκεζα κε ηε κέζνδν ηεο ζπκπιήξσζεο εξσηεκαηνινγίνπ. ηα πιαίζηα ηεο έξεπλαο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζε έλα δείγκα 300 αηφκσλ πνπ ζπκκεηέρνπλ ζε ηαμίδηα Θαιάζζηνπ Σνπξηζκνχ, πξνέθπςαλ ηα παξαθάησ απνηειέζκαηα 1.ΠΟΙΑ ΚΑΣΗΓΟΡΙΑ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΕΙΝΑΙ ΣΗ ΑΡΕΚΕΙΑ Α; Σειρά1; JET SKI; 0; 0% Σειρά1; CANOE; 0; 0% Σειρά1; ΨΑΕΜΑ; 41; 14% Σειρά1; ΚΑΤΑΔΥΣΗ; 37; 12% Σειρά1; ΚΣΤΚΟΣΑΝΚΔΑ; 0; 0% Σειρά1; KITE SURFING; 0; 0% Σειρά1; ΚΟΥΑΖΚΕΑ; 124; 42% Σειρά1; ΚΣΤΚΟΡΛΟΚΑ; 28; 9% Σειρά1; RAFTING; 0; 0% Σειρά1; ΙΑΛΑΣΣΚΟ ΣΚΚ; 12; 4% Σειρά1; YACHTING; 58; 19% Σειρά1; ΚΩΡΗΛΑΣΚΑ; 0; 0% ΚΟΥΑΖΚΕΑ YACHTING ΙΑΛΑΣΣΚΟ ΣΚΚ ΚΣΤΚΟΡΛΟΚΑ ΚΣΤΚΟΣΑΝΚΔΑ KITE SURFING RAFTING CANOE ΚΩΡΗΛΑΣΚΑ ΨΑΕΜΑ JET SKI ΚΑΤΑΔΥΣΗ Μεγαλφτερθ προτίμθςθ φαίνεται να υπάρχει ςτθν κρουαηιζρα με 42%.Στθν 2θ κζςθ ζρχεται το yachting με 19%,ςτθν 3θ κζςθ το ψάρεμα με 14%. Ακολουκεί θ κατάδυςθ με 12%,θ ιςτιοπλοΐα με 9% και το καλάςςιο ςκι με 4%. Οι υπόλοιπεσ κατθγορίεσ του καλάςςιου τουριςμοφ δεν ςυγκζντρωςαν κανζνα ποςοςτό. 44

45 2.ΚΑΣΑ ΣΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΕΝΟ ΕΣΟΤ ΠΟΑ ΣΑΞΙΔΙΑ ΘΑΛΑΙΟΤ ΣΟΤΡΙΜΟΤ ΠΡΑΓΜΑΣΟΠΟΙΕΙΣΕ; Σειρά1; 3 Θ ΡΕΚΣΣΟΤΕΕΣ ΦΟΕΣ ΤΟ ΧΟΝΟ; 36; 13% Σειρά1; ΚΑΝΕΝΑ; 63; 23% Σειρά1; 3 ΦΟΕΣ ΤΟ ΧΟΝΟ; 45; 17% Σειρά1; 1 ΦΟΑ ΤΟ ΧΟΝΟ; 121; 44% Σειρά1; 2 ΦΟΕΣ ΤΟ ΧΟΝΟ; 8; 3% 1 ΦΟΑ ΤΟ ΧΟΝΟ 2 ΦΟΕΣ ΤΟ ΧΟΝΟ 3 ΦΟΕΣ ΤΟ ΧΟΝΟ 3 Θ ΡΕΚΣΣΟΤΕΕΣ ΦΟΕΣ ΤΟ ΧΟΝΟ ΚΑΝΕΝΑ Θετικι φαίνεται θ τάςθ των ταξιδιωτϊν να πραγματοποιοφν τουλάχιςτον μια φορά τον χρόνο ταξίδια καλάςςιου τουριςμοφ με ποςοςτό 44%,τρεισ φορζσ τον χρόνο με ποςοςτό 17%, τρείσ ι περιςςότερεσ φορζσ τον χρόνο 13% και κανζνα με ποςοςτό 23%. 3.Ε ΠΟΙΕ ΑΠΟ ΣΙ ΠΑΡΑΚΑΣΩ ΠΕΡΙΟΧΕ ΠΙΣΕΤΕΣΕ ΟΣΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΔΩΕΙ ΠΡΟΣΕΡΑΙΟΣΗΣΑ ΚΑΙ ΝΑ ΠΡΟΒΑΛΛΕΙ ΠΕΡΙΟΣΕΡΟ ΣΟ ΤΠΟΤΡΓΕΙΟ ΣΟΤΡΙΣΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ; Σειρά1; ΝΗΣΚΑ ΒΟΕΚΟΥ ΑΚΓΑΚΟΥ; 8; 3% Σειρά1; ΧΑΛΚΚΔΚΚΗ; 21; 7% Σειρά1; ΝΗΣΚΑ ΚΟΝΚΟΥ; 19; 6% Σειρά1; ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ; 42; 14% Σειρά1; ΚΥΚΛΑΔΕΣ; 36; 12% Σειρά1; ΚΗΤΗ; 174; 58% ΚΗΤΗ ΚΥΚΛΑΔΕΣ ΔΩΔΕΚΑΝΗΣΑ ΝΗΣΚΑ ΚΟΝΚΟΥ ΝΗΣΚΑ ΒΟΕΚΟΥ ΑΚΓΑΚΟΥ ΧΑΛΚΚΔΚΚΗ Η Κριτθ φαίνεται ότι κατζχει τθν πρϊτθ κζςθ μεταξφ άλλων περιοχϊν που πιςτεφουν οι ερωτθκζντεσ ότι πρζπει να προβλθκεί και να αξιοποιθκεί από το Υπουργείο Τουριςτικισ Ανάπτυξθσ με ποςοςτό 58%. 45