Ερευνητική Εργασία Β Τάξης Β Τετράμηνο Πρότυπου Πειραματικού ΓΕΛ Αναβρύτων ΑΝΑΛΥΣΕΤΟ: Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ

Transcript

1 Ερευνητική Εργασία Β Τάξης Β Τετράμηνο Πρότυπου Πειραματικού ΓΕΛ Αναβρύτων ΑΝΑΛΥΣΕΤΟ: Η ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ Αναγνωσταρά Φωτεινή Βλαχάκη κωνσταντίνα Γεωργίου Κωνσταντίνα Γιαννόπουλος Νίκος Γκανή Ανθή Δούκας Θωμάς Κερασίδη Δήμητρα Κριεζή Όλγα Λίασκος Μάριος Μαντζακοπούλου Ελπίδα Μεσογείτης Χρήστος Μπράλιος Δημήτρης Μωυσιάδου Μαριέλπη Παπαπανάγου Χρόνη Μυρτώ Στάη Κατερίνα Διδάσκουσα: Βολυράκη Στέλλα (ΠΕ06) ΜΑΡΟΥΣΙ, Μάιος 2015

2 Πίνακας Περιεχομένων ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΡΕΥΝΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ... 6 Α ΟΜΑΔΑ:...6 Β ΟΜΑΔΑ:...6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΡΕΥΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ... 7 ΔΟΜΗ...8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ...9 ΓΕΝΙΚΑ:...9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΡΕΥΝΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ...10 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΑΠΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΑΠΟ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΟΣ...15 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...16 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...17 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 4 ΣΤΟ Β ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΑΠΟΦΑΣΙΣΑΜΕ ΣΤΗΝ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ ΝΑ ΣΥΝΕΧΙΣΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΤΟΥ Α ΤΕΤΡΑΜΗΝΟΥ ΜΕ ΔΥΟ ΒΑΣΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΟΠΟΙΗΣΕΙΣ: Η ΠΡΩΤΗ ΗΤΑΝ ΝΑ ΕΠΕΚΤΕΙΝΟΥΜΕ ΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΣΤΑΣΕΙΣ ΤΩΝ ΜΑΘΗΤΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΘΗΓΗΤΩΝ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ ΚΑΙ Η ΔΕΥΤΕΡΗ, ΜΕ ROTATION, ΝΑ ΑΛΛΑΞΟΥΝ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ, ΕΤΣΙ ΩΣΤΕ ΟΙ ΔΥΟ ΟΜΑΔΕΣ ΠΟΥ ΕΦΤΙΑΞΑΝ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ (ΑΣΧΟΛΗΘΗΚΑΝ ΜΕ ΠΟΣΟΤΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΑ) ΝΑ ΕΜΠΛΑΚΟΥΝ ΣΤΗΝ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΟΜΑΔΕΣ ΠΟΥ ΑΣΧΟΛΗΘΗΚΑΝ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΕΤΡΑΜΗΝΟ ΜΕ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΝΑ ΕΜΠΛΑΚΟΥΝ ΣΤΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ. ΣΚΟΠΟΣ ΜΑΣ ΗΤΑΝ ΝΑ ΓΝΩΡΙΣΟΥΝ ΟΛΟΙ ΟΛΑ ΤΑ ΣΤΑΔΙΑ ΜΙΑΣ ΕΡΕΥΝΑΣ, ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΝΑ ΣΥΓΚΡΙΝΟΥΜΕ ΚΑΙ ΤΑ ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΤΗΣ Β ΑΘΗΝΑΣ ΜΕ ΑΥΤΑ ΤΗΣ ΕΠΑΡΧΙΑΣ. ΤΥΧΑΙΑ ΕΠΙΛΕΞΑΜΕ ΜΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΗΣΙΩΤΙΚΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΑΠΟ ΤΑ ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΑ ΤΗΣ ΧΩΡΑΣ. ΤΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΠΟΥ ΚΑΤΑΛΗΞΑΜΕ ΗΤΑΝ ΟΤΙ ΣΤΗΝ ΕΠΑΡΧΙΑ, ΛΙΓΟΤΕΡΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΕΙΧΑΝ ΙΣΤΟΣΕΛΙΔΕΣ, ΠΡΑΓΜΑ ΠΟΥ ΜΑΣ ΔΥΣΚΟΛΕΨΕ ΣΤΗΝ ΕΡΕΥΝΑ, ΑΛΛΑ ΤΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΕΙΧΑΝ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ. ΜΕΘΟΔΟΙ ΕΡΕΥΝΑΣ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΗΘΗΚΑΝ ΣΕ ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ, ΕΝΩ ΔΕΝ ΗΤΑΝ ΞΕΚΑΘΑΡΗ Η ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΣΥΓΓΡΑΦΗ ΤΗΣ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ. 2

3 ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΟΠΟΙΟΥΣ ΠΗΡΑΜΕ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΕΠΙΒΕΒΑΙΩΣΑΝ ΤΙΣ ΑΡΧΙΚΕΣ ΜΑΣ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΑΝΑΦΟΡΙΚΑ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΠΟΥ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΥΝ ΟΙ ΜΑΘΗΤΕΣ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ, ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΤΟΥΣ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΠΟΥ ΦΑΝΗΚΕ ΟΤΙ ΔΙΕΘΕΤΑΝ ΤΟΣΟ ΚΑΤΑΡΤΙΣΗ ΓΙΑ ΤΟ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΟ ΜΑΘΗΜΑ ΟΣΟ ΚΑΙ ΣΥΝΕΠΕΙΑ ΣΤΗΝ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗ ΤΟΥ.ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 5 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΡΕΥΝΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ... 6 Α ΟΜΑΔΑ:...6 Στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας για το β τετράμηνο η ομάδα μας ασχολήθηκε με το κατά πόσο οι ερευνητικές εργασίες που εκπονήθηκαν από σχολεία στην περιφέρεια των Ιωαννίνων πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Σκοπός μας ήταν να καταγράψουμε αν οι εργασίες είχαν προβληματική, ερευνητικά ερωτήματα, μέθοδο έρευνας, μεθοδολογικά εργαλεία και βασική δομή γραπτής εργασίας (περίληψη, πίνακα περιεχομένων, πρόλογο, κυρίως θέμα, βιβλιογραφία/ή και δικτυογραφία, παράρτημα. Μελετήσαμε 21 ΓΕΛ σημαντικός αριθμός των οποίων (6) δεν είχαν ιστοσελίδα. Καταφέραμε να συγκεντρώσουμε στοιχεία από 19 αναρτημένες εργασίες. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι περισσότερες εργασίες είχαν αναρτημένες μόνο παρουσιάσεις αυτών, ενώ σε μία βρήκαμε και ένα πόνημα, ένα βίντεο που κατασκεύασαν οι μαθητές. Το συμπέρασμα που βγάλαμε είναι ότι ελάχιστες είναι οι εργασίες οι οποίες είναι ερευνητικές, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί πως είχαμε πρόσβαση σε ελάχιστες εργασίες σχολειών σε σχέση με τον συνολικό αριθμό. Συγκεκριμένα, παρατηρήσαμε πως πολύ λίγες εργασίες από εκείνες που μελετήσαμε έχουν βασικά ερευνητικά ερωτήματα. Παρατηρήσαμε επίσης ότι οι εργασίες δεν είχαν εξώφυλλο (69%), πίνακα περιεχομένων (90%), περίληψη (95%) και εισαγωγή (75%). Έπειτα σημαντικό ποσοστό (56%) των εργασιών δεν είχαν συγκεκριμένο και επαρκώς αναλυτικό κυρίως θέμα. Επιπλέον το 25% των εργασιών έχει αναφέρει τις πηγές του σε πίνακα βιβλιογραφίας ενώ κανένα σχολείο δεν τις ξεχώρισε από την δικτυογραφία. Ακόμη παράρτημα δεν υπήρχε παρά μόνο σε μια εργασία. Αναφορικά στην έρευνα, δυο και μόνο εργασίες είχαν ερωτηματολόγιο και δυο συνέντευξη. Οι 17 εργασίες στηρίχτηκαν στην αναζήτηση και καταγραφή πληροφοριών....6 Β ΟΜΑΔΑ:...6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΡΕΥΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ... 7 ΔΟΜΗ...8 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ...9 ΓΕΝΙΚΑ:...9 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΡΕΥΝΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ...10 ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΑΠΟ ΜΑΘΗΤΕΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΑΠΟ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΟΣ...15 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...16 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Στο Β τετράμηνο αποφασίσαμε στην ολομέλεια να συνεχίσουμε την ερευνητική εργασία του Α τετραμήνου με δυο βασικές διαφοροποιήσεις: η πρώτη ήταν να επεκτείνουμε την έρευνα για τις στάσεις των μαθητών και των καθηγητών στο μάθημα της Ερευνητικής Εργασίας και στην επαρχία και η δεύτερη, με rotation, να αλλάξουν οι ομάδες, έτσι ώστε οι δυο ομάδες που έφτιαξαν στο πρώτο τετράμηνο τα ερωτηματολόγια και τις συνεντεύξεις (ασχολήθηκαν με ποσοτική και ποιοτική έρευνα αντίστοιχα) να εμπλακούν στην μελέτη περίπτωσης των σχολείων και οι ομάδες που ασχολήθηκαν στο πρώτο τετράμηνο με τα σχολεία να εμπλακούν στα ερωτηματολόγια και τις συνεντεύξεις. Σκοπός μας ήταν να γνωρίσουν όλοι όλα τα στάδια μιας έρευνας, αλλά και να συγκρίνουμε και τα ευρήματα των σχολείων της Β Αθήνας με αυτά της επαρχίας. Τυχαία επιλέξαμε μια περιφέρεια νησιωτικής Ελλάδας και μια περιφέρεια από τα ηπειρωτικά της χώρας. Το συμπέρασμα που καταλήξαμε ήταν ότι στην επαρχία, λιγότερα σχολεία είχαν ιστοσελίδες, πράγμα που μας δυσκόλεψε στην έρευνα, αλλά τα περισσότερα είχαν ερευνητικά ερωτήματα. Μέθοδοι έρευνας χρησιμοποιήθηκαν σε ελάχιστα σχολεία, ενώ δεν ήταν ξεκάθαρη η διαφορά ανάμεσα στην συγγραφή της εργασίας και την παρουσίασή της. Οι μαθητές από τους οποίους πήραμε συνέντευξη επιβεβαίωσαν τις αρχικές μας ανησυχίες αναφορικά στον τρόπο που αντιμετωπίζουν οι μαθητές το συγκεκριμένο μάθημα, σε αντίθεση με τους καθηγητές που φάνηκε ότι διέθεταν τόσο κατάρτιση για το συγκεκριμένο μάθημα όσο και συνέπεια στην διεξαγωγή του. 4

5 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Στα πλαίσια του μαθήματος της ερευνητικής εργασίας στο Β τετράμηνο αποφασίσαμε να κρατήσουμε το ίδιο θέμα. Σε αυτό το τετράμηνο αλλάξαμε ομάδες και όσοι ασχολήθηκαν στο α τετράμηνο με τα σχολεία, ενεπλάκησαν στο β τετράμηνο με τα ερωτηματολόγια και τις συνεντεύξεις, ενώ όσοι είχαν τις συνεντεύξεις και τα ερωτηματολόγια ασχολήθηκαν με τα σχολεία. Σκοπός της ερευνητικής αυτής εργασίας είναι να συμπεράνει εάν οι ερευνητικές εργασίες, τα projects δηλαδή, που γίνονται στα σχολεία είναι όντως ερευνητικά, ή αν είναι απλά εργασίες. Τα παιδιά χωρίστηκαν σε τέσσερεις ομάδες, με τέσσερα άτομα η κάθε μία. Δύο από αυτές, όπως θα δείτε αναλυτικά στο 1 ο κεφάλαιο, θα ασχοληθούν με τις αναρτημένες ερευνητικής εργασίες των σχολείων των Ιωαννίνων και των Δωδεκανήσων, ψάχνοντας στις ιστοσελίδες τους στο διαδίκτυο. Μελετώντας ουσιαστικά περιπτώσεις, θα ψάξουν να βρουν κατά πόσο οι εργασίες έχουν προβληματική και ερευνητικά ερωτήματα, αν ακολουθούν την δομή μιας ερευνητικής εργασίας, ποια μέθοδο έρευνας και ποιο μεθοδολογικό εργαλείο αντιστοίχως χρησιμοποιούν και ποιες είναι οι πηγές άντλησης πληροφοριών. Στο 2 ο κεφάλαιο, θα σας αναλύσουμε πως, η τρίτη ομάδα, επιλέγοντας την ποσοτική έρευνα, έστειλε στις αντίστοιχες περιφέρεις ερωτηματολόγια για τα projects στα οποία συμμετείχαν την προηγούμενη χρονιά, εξετάζοντας τις απόψεις τους για την σημασία του μαθήματος, την αναγκαιότητά του καθώς και θέματα δομής της ερευνητικής εργασίας. Τέλος, εκτός από την ποσοτική έρευνα, η τέταρτη ομάδα, στο 3 ο κεφάλαιο, ακολούθησε τις αρχές τις ποιοτικής έρευνας, καθώς χρησιμοποίησε ως μεθοδολογικό εργαλείο τις συνεντεύξεις από μαθητές λυκείου και από καθηγητές που έκαναν projects εκτός σχολείου, ώστε να δούμε αν τα αποτελέσματα της ποσοτικής έρευνας ταυτίζονται με αυτά της ποιοτικής. 5

6 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΕΡΕΥΝΑ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ Α ΟΜΑΔΑ: Στα πλαίσια της ερευνητικής εργασίας για το β τετράμηνο η ομάδα μας ασχολήθηκε με το κατά πόσο οι ερευνητικές εργασίες που εκπονήθηκαν από σχολεία στην περιφέρεια των Ιωαννίνων πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Σκοπός μας ήταν να καταγράψουμε αν οι εργασίες είχαν προβληματική, ερευνητικά ερωτήματα, μέθοδο έρευνας, μεθοδολογικά εργαλεία και βασική δομή γραπτής εργασίας (περίληψη, πίνακα περιεχομένων, πρόλογο, κυρίως θέμα, βιβλιογραφία/ή και δικτυογραφία, παράρτημα. Μελετήσαμε 21 ΓΕΛ σημαντικός αριθμός των οποίων (6) δεν είχαν ιστοσελίδα. Καταφέραμε να συγκεντρώσουμε στοιχεία από 19 αναρτημένες εργασίες. Αξίζει να αναφερθεί ότι οι περισσότερες εργασίες είχαν αναρτημένες μόνο παρουσιάσεις αυτών, ενώ σε μία βρήκαμε και ένα πόνημα, ένα βίντεο που κατασκεύασαν οι μαθητές. Το συμπέρασμα που βγάλαμε είναι ότι ελάχιστες είναι οι εργασίες οι οποίες είναι ερευνητικές, ενώ θα πρέπει να σημειωθεί πως είχαμε πρόσβαση σε ελάχιστες εργασίες σχολειών σε σχέση με τον συνολικό αριθμό. Συγκεκριμένα, παρατηρήσαμε πως πολύ λίγες εργασίες από εκείνες που μελετήσαμε έχουν βασικά ερευνητικά ερωτήματα. Παρατηρήσαμε επίσης ότι οι εργασίες δεν είχαν εξώφυλλο (69%), πίνακα περιεχομένων (90%), περίληψη (95%) και εισαγωγή (75%). Έπειτα σημαντικό ποσοστό (56%) των εργασιών δεν είχαν συγκεκριμένο και επαρκώς αναλυτικό κυρίως θέμα. Επιπλέον το 25% των εργασιών έχει αναφέρει τις πηγές του σε πίνακα βιβλιογραφίας ενώ κανένα σχολείο δεν τις ξεχώρισε από την δικτυογραφία. Ακόμη παράρτημα δεν υπήρχε παρά μόνο σε μια εργασία. Αναφορικά στην έρευνα, δυο και μόνο εργασίες είχαν ερωτηματολόγιο και δυο συνέντευξη. Οι 17 εργασίες στηρίχτηκαν στην αναζήτηση και καταγραφή πληροφοριών. Β ΟΜΑΔΑ: Από την άλλη πλευρά, η δική μας ομάδα ασχολήθηκε με τα σχολεία των Δωδεκανήσων ερευνώντας ακριβώς τις ίδιες παραμέτρους με την ομάδα Α. Βασική παρατήρηση είναι ότι από τα 35 ΓΕΛ, τα 17 μόνο είχαν ιστοσελίδα ενώ από αυτά, τα 8 δεν είχαν αναρτήσει καμία ερευνητική εργασία σε αντίθεση με τα υπόλοιπα 9. Ωστόσο, ακόμη και τα 9 αυτά σχολεία είχαν ελλιπείς ερευνητικές 6

7 εργασίες. Πιο συγκεκριμένα στο σύνολο μελετήσαμε 42 εργασίες, 13 από τις οποίες προέρχονταν από ένα και μόνο σχολείο! Πιο συγκεκριμένα, το 43% των αναρτημένων εργασιών είχαν προβληματική, ενώ το 71% αυτών περιείχαν ερευνητικά ερωτήματα. Επίσης, το 57% είχαν εξώφυλλο, ενώ το ίδιο ποσοστό δεν είχαν στο κείμενο τους πίνακα περιεχομένων. Το 14%, το 43% και το 57% των ερευνητικών εργασιών των Δωδεκανήσων διέθεταν περίληψη, εισαγωγή και κυρίως θέμα, αντίστοιχα. Όμως, βιβλιογραφία, δικτυογραφία και παραρτήματα δεν περιείχε στο σύνολο της καμία ερευνητική εργασία. Τέλος, το μεγαλύτερο ποσοστό (57%) χρησιμοποίησαν τη ποσοτική μέθοδο έρευνας, αμέσως μετά την ποιοτική και καμία την μελέτη περίπτωσης. 2 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2: ΕΡΕΥΝΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟ Ύστερα από μία ενδελεχή βιβλιογραφική έρευνα, καταλήξαμε σε ορισμένα συμπεράσματα για τη δομή και το περιεχόμενο ενός δομημένου ερωτηματολογίου. Αρχικά, συνειδητοποιήσαμε ότι είναι αναγκαίο να διασαφηνίσουμε το στόχο και το περιεχόμενο των ερωτήσεων του ερωτηματολογίου: οι ερωτήσεις πρέπει να είναι σαφείς και να γίνονται κατανοητές από τους ερωτηθέντες. Κάθε ερώτημα, θα πρέπει να απαντά σε 7

8 κάποιο από τα ερευνητικά ερωτήματα που έχουμε θέσει εξ αρχής. Όλες οι ερωτήσεις θα πρέπει να έχουν συγκεκριμένο σκοπό, να ρωτούν για ένα ζήτημα, να μην προσβάλλουν την προσωπικότητα του ερωτηθέντος και να μην είναι δισκελείς(robinson, n.d). ΔΟΜΗ Το ερωτηματολόγιο καλό θα ήταν να έχει περιορισμένο αριθμό ερωτήσεων και να μην είναι πολυσέλιδο, προκειμενου να μην κουρασει τον αναγνώστη. Επιπλέον, θα πρέπει να διαθέτει μία εισαγωγή που να διασαφηνίζει τον σκοπό της έρευνας και να πείσει τον ερωτηθέντα ότι η έρευνα που διεξάγεται είναι σημαντική και χρήσιμη. Το ερωτηματολόγιο διακρίνεται σε δύο τύπους ερωτήσεων: ανοικτού και κλειστού τύπου.(o Brien). Οι κλειστού τύπου ερωτήσεις έχουν συγκεκριμένες επιλογές προς απάντηση, είτε με επιλογή, είτε με αρίθμηση. Αυτές είναι πιο εύχρηστες για συγκομιδή αποτελεσμάτων, όμως δεν δίνουν σχετική ελευθερία στον ερωτηθέντα. Οι ανοιχτού τύπου ερωτήσεις: δίνουν μεγάλο περιθώριο ελευθερίας, αφού ο ερωτηθείς μπορεί να απαντήσει από τη δική του οπτική γωνία. Παρ όλα αυτά, η συγκομιδή και ανάλυση των αποτελεσμάτων απαιτεί περισσότερο χρόνο. Οι ερωτήσεις πρέπει να έχουν μία σύνδεση μεταξύ τους. Το συνιστώμενο είναι το ερωτηματολόγιο να ξεκινάει με ερωτήσεις κλειστού τύπου, ώστε να κεντρίσει το ενδιαφέρον του ερωτηθέντος και αυτός να απαντήσει με ενδιαφέρον και σαφήνεια. Στην συνέχεια των ερωτήσεων κλειστού τύπου, τη σκυτάλη παίρνουν οι ερωτήσεις ανοιχτού τύπου, ώστε το άτομο να εκφραστεί πιο ελεύθερα. Τέλος, στην κατάληξη του ερωτηματολογίου είναι αναγκαία η παρουσία ειδικού χώρου για σχόλια. 8

9 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ Όλες οι ερωτήσεις του ερωτηματολογίου πρέπει να σχετίζονται με το θέμα του. Κάθε ερώτηση πρέπει να απαντά σε ένα συγκεκριμένο ερώτημα, να έχει διατυπωθεί άρτια και να μην έχει αοριστίες. Επιβάλλεται οι ερωτήσεις να μην είναι δισκελείς, δηλαδή κάθε ερώτηση να απαντά σε ένα μόνο ερώτημα. Η έκφραση των ερωτήσεων πρέπει να είναι απλή, να μην γίνεται, δηλαδή, χρήση εκλεπτυσμένων λέξεων (Robinsonn). Πρέπει να αποφεύγεται η χρήση εκφράσεων που προσβάλλουν την προσωπικότητα του ερωτηθέντος. Π.χ.: «Έχετε καταχραστεί ποτέ υλικό βιβλιοθήκης;». Αντίθετα, πρέπει να χρησιμοποιούνται πιο λεπτές προσεγγίσεις. Στις ερωτήσεις ανοικτού τύπου, πρέπει να αποφευχθεί η χρήση ερωτήσεων που απαιτούν εξειδικευμένες γνώσεις σε ένα πολύ συγκεκριμένο ζήτημα. Π.χ.: «συμφωνείτε με την άποψη της επιστημονικής κοινότητας σχετικά με την ενθάρρυνση χρήσης της κλωνοποίησης;». ΓΕΝΙΚΑ: Οι ερωτήσεις που περιλαμβάνονται στο ερωτηματολόγιο πρέπει να μην είναι: Μακροσκελείς Δυσνόητες Περίπλοκες Ανιαρές Ανοργάνωτες Έχοντας λοιπόν μελετήσει την δομή και το περιεχόμενο που θα πρέπει να έχει ένα ερωτηματολόγιο, αποφασίσαμε να ζητήσουμε την γνώμη συμμαθητών μας για το θέμα της ερευνητικής εργασίας αυτήν την φορά στα σχολεία που είχαν μελετήσει οι ομάδες Α και Β, δηλαδή στα σχολεία των Ιωαννίνων και των Δωδεκανήσων. Πήραμε το ερωτηματολόγιο του προηγούμενου τετραμήνου, κάναμε κάποιες διορθώσεις όχι τόσο στο περιεχόμενο όσο στην δομή του και δημιουργήσαμε μια on line εκδοχή του (μπορείτε να την βρείτε στο παράρτημα) και με σχετική επιστολή (επίσης στο παράρτημα), την στείλαμε στα επίσημα ηλεκτρονικά ταχυδρομεία του κάθε σχολείου, από το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο 9

10 του δικού μας σχολείου. Με αυτήν μας την κίνηση θέλαμε να καταγράψουμε τις απόψεις των συμμαθητών μας τόσο σε ένα νησιωτικό όσο και σε ένα ηπειρωτικό κομμάτι της χώρας. Η επιλογή ήταν τυχαία. Τα αποτλέσματα ήταν, ωστόσο, αποκαρδιωτικά. Κανένας δεν ανταποκρίθηκε στην πρόσκλησή μας. Στείλαμε δυο φορές ηλεκτρονικό μήνυμα αλλά κανένα σχολέιο δεν ανταποκρίθηκε. Τον λόγο δεν τον γνωρίσζουμε, όμως αυτό δεν μας αποτρέπει από το να υποθέσουμε α) οτι δεν υπάρχει καλή επικοινωνία ανάμεσα στα σχολεία β) ότι το θέμα μπορεί να τους φάνηκε ιδιαίτερο και για αυτό δεν απάντησαν και γ) δεν είχαν χρόνο λόγω φόρτου εργασίας. Αυτό λοιπόν καταθέτουμε ως εύρημα της εργασίας. Αναγνωρίζουμε ωστόσο, ότι θα έπρεπε να επικοινωνήσουμε προσωπικά με τους διευθυντές των σχολείων, κάτι όμως που ήταν εξαιρετικά δύσκολο δεδομένου του περιορισμένου χρόνου που είχαμε στο Β τετραμηνο. ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3: ΕΡΕΥΝΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΑΠΟ ΜΑΘΗΤΕΣ Η δική μας ομάδα πήρε συνεντεύξεις από δυο μαθητές άλλου σχολείου και από δυο καθηγητές 1. Επιλέξαμε τη ποιοτική μέθοδο έρευνας γιατί θεωρούμε ότι είναι αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης. Επιπλέον, οι απαντήσεις που δίνονται στις συνεντεύξεις είναι πιο εκτεταμένες και όχι επιγραμματικές. Με αυτόν τον τρόπο, αποκτούμε μια ολοκληρωμένη γνώμη τόσο για το συνεντευξιαζόμενο όσο και για τις απαντήσεις του. Όσον αφορά στους μαθητές, καταλήξαμε πως τελικά οι μαθητές έχουν εκλάβει τον όρο ερευνητική εργασία ως εργασία απλή και δεν έχουν καταλάβει τους πραγματικούς σκοπούς και στόχους τους. Παρόλο που στην πρώτη συνέντευξη, η μαθήτρια μας επισήμανε ότι η καθηγήτρια είναι αρκετά καθοδηγητική και συμβουλευτική ως προς το περιεχόμενο του projectερευνητικής εργασίας, δε μπορούσε να τους βοηθήσει πλήρως στο σχεδιασμό του word ή του power point. Επιπροσθέτως, η μαθήτρια πιστεύει πως και τα 1 Την απομαγνητοφώνηση των συνεντεύξεων μπορείτε να την βρείτε στο Παράρτημα 10

11 υπόλοιπα παιδιά της τάξης της νιώθουν ότι η ώρα αυτή είναι ώρα χαλάρωσης και ξεκούρασης από τα υπόλοιπα μαθήματα. Ενώ τους δίνεται η ευκαιρία να συνεργαστούν και να αξιοποιήσουν τα μέσα τεχνολογίας πλήρως, δεν το κάνουν λόγω του μαθήματος, αφού δε το θεωρούν και τόσο σοβαρό. ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΑΠΟ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ Αναφορικά στις συνεντεύξεις καθηγητών, διεξήχθησαν τηλεφωνικά με δυο καθηγητές που τα τελευταία χρόνια ασχολούνται με τις ερευνητικές εργασίες τόσο στην Α όσο και στην Β τάξη. Ο πρώτος καθηγητής που μας παραχώρησε συνέντευξη2 το όνομα του οποίου είναι στην διάθεσή μας είναι οικονομολόγος και εργάζεται στο 1ο Λύκειο Υμηττού. Μας είπε πως μέχρι φέτος έχει αναλάβει 6 ερευνητικές εργασίες οι οποίες έχουν άμεση σχέση με το αντικείμενό του. Συγκεκριμένα για το τελευταίο ολοκληρωμένο του project, το οποίο αφορούσε την παιδική μετανάστευση είχε σαν στόχο την εξοικείωση και την ευαισθητοποίηση των μαθητών με το πρόβλημα αυτό. Όταν τον ρωτήσαμε για το αν τα παιδιά χωρίστηκαν σε ομάδες ή εργάστηκαν ατομικά μας απάντησε πως τα παιδιά δούλεψαν σε ομάδες σύμφωνα με το δεύτερο θεωρητικό σχήμα, κατά το οποίο οι μαθητές χωρίζονται σε 4 ομάδες καθεμία από τις οποίες εργάζεται ξεχωριστά και παρουσιάζει τα αποτελέσματα της έρευνάς στην στην ολομέλεια. Γενικά, κατά την διάρκεια της έρευνας ο συγκεκριμένος καθηγητής προτιμά τον ρόλο του καθοδηγητή και άφηνε τους μαθητές να αποφασίσουν οι ίδιοι για το πώς θα προχωρήσει η εργασία, προσφέροντας επιπλέον πληροφορίες όπου χρειαζόταν. Βοήθησε μάλιστα τους μαθητές να επιλέξουν τις πηγές τους για την εργασία, και συγκεκριμένα χρησιμοποίησε τρεις τρόπους λήψης πληροφοριών, τα σχολικά βιβλία, άρθρα εφημερίδων και το διαδίκτυο. Επιπλέον ανέφερε πως δεν θεωρεί το διαδίκτυο ως βασική πηγή πληροφοριών για τις ερευνητικές εργασίες, καθώς πιστεύει πως υπάρχουν και άλλες εξίσου αποτελεσματικές πηγές. Όσον αφορά τα ερωτηματολόγια και τις συνεντεύξεις, αξιοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό καθώς, όπως αναφέρει, αποτελούν απαραίτητα 2 Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε τηλεφωνικώς την Τρίτη 22 Απριλίου 2015 και διήρκησε 13 λεπτά. 11

12 ερευνητικά εργαλεία για κάθε project. Συγκεκριμένα, στο project που αφορούσε την παιδική μετανάστευση χρησιμοποίησε με τους μαθητές όχι μόνο τα ερωτηματολόγια και τις συνεντεύξεις αλλά και ένα διαδικτυακό πρόγραμμα μέσω του οποίου τα παιδιά έζησαν βιωματικά το ταξίδι του μετανάστη. Όταν τον ρωτήσαμε που βασίστηκε για να βρει τις σωστές ερωτήσεις μας απάντησε πως ουσιαστικά η εύρεση των ερωτήσεων είναι ένα πολύ δύσκολο μέρος της έρευνας, πράγμα που συνειδητοποίησε από το πρώτο project. Πάντα όμως άφηνε τους μαθητές να βγάζουν τις ερωτήσεις. Και οι στόχοι και τα ερωτήματα τίθενται από τα παιδιά μετά την παρακολούθηση σχετικών βίντεο. Στη συνέχεια μέσω της ευαισθητοποίησης χρησιμοποιώντας τη μέθοδο του καταιγισμού των ιδεών, βγαίνουν και οι στόχοι αλλά και τα βασικά ερευνητικά ερωτήματα. Μας λέει επίσης πως η τελική εργασία πάντα περιέχει και Word αλλά και Power Point. Το Word αποτελεί την τελική εργασία ενώ το Power Point την παρουσίασή της. Το βασικό βέβαια για τον συγκεκριμένο καθηγητή δεν είναι το καλοσχεδιασμένο Word, αν και οι μαθητές δίνουν πολύ βάση σε αυτό. Το πιο σημαντικό είναι να απαντά η εργασία στα κύρια ερευνητικά ερωτήματα. Όσον αφορά τη δομή της εργασίας στο Word περιλαμβάνει όλα τα απαραίτητα στοιχεία, δηλαδή τίτλο, εξώφυλλο, εισαγωγή και πρόλογο, το κύριο μέρος, τα συμπεράσματα, τον επίλογο, την βιβλιογραφία και τη δικτυογραφία. Μέσα από τη συνέντευξη αυτή διαπιστώσαμε πως οι καθηγητές που αναλαμβάνουν μια ερευνητική εργασία πρέπει να βρίσκουν θέματα που είναι άμεσα συνδεδεμένα με το αντικείμενο τους και να ακολουθούν προκαθορισμένες μεθόδους έρευνας, όπως αυτές που μας ανέφερε ο συγκεκριμένος καθηγητής (ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις, προγράμματα κλπ). Επιπλέον καταλαβαίνουμε πως οι καθηγητές δίνουν μεγαλύτερη βαρύτητα στην άποψη των παιδιών για το εκάστοτε θέμα και τους δίνουν ελευθερία επιλογής του αντικειμένου με το οποίο θα ασχοληθούν. Τέλος, είναι σημαντικό το γεγονός ότι έχει γίνει ο διαχωρισμός μεταξύ εργασίας (word) και παρουσίασης (power point) καθώς και το ότι σε κάθε εργασία υπάρχουν τα βασικά δομικά συστατικά μιας ερευνητικής εργασίας. Γενικά από την εμπειρία αυτή αποκομίσαμε το γεγονός ότι μια συνέντευξη είναι πιο άμεση από ένα ερωτηματολόγιο, καθώς δίνει τη ελευθερία στον ερωτηθέντα να δώσει την άποψη του και να αναλύσει περεταίρω ορισμένες απαντήσει, ευκαιρία που δεν 12

13 δίνεται συνήθως μέσα από ένα ερωτηματολόγιο κλειστού τύπου. Αυτό δίνει στην έρευνα έναν πιο προσωπικό τόνο, ενώ μέσω μιας συνέντευξης έχουμε επιπλέον από το απολύτως απαραίτητο υλικό, το οποίο μπορεί να φανεί χρήσιμο στην καλύτερη προσέγγιση του θέματος της έρευνάς μας. Την δεύτερη συνέντευξη 3 μας την παραχώρησε φιλόλογος καθηγητής ο οποίος εργάζεται στο εσπερινό ΕΠΑΛ του Ταύρου, ο οποίος είναι σε υπηρεσία εδώ και 13 χρόνια. Έχει αναλάβει 13 project τα οποία σχετίζονται έμμεσα με το αντικείμενό του. Υπάρχει αφόρμηση, όπως αναφέρει, στην επιλογή του θέματος, ωστόσο μέσα από τις εργασίες των παιδιών γνωρίζει και μαθαίνει νέα πράγματα επί του θέματος. Προφανώς, υπάρχει προεργασία έτσι ώστε να βρεθούν τα κατάλληλα βιβλιογραφικά πατήματα, που θα εντείνουν τον ενθουσιασμό των μαθητών και θα ελαχιστοποιήσουν τις απογοητεύεις και αυτό είναι πολύ σημαντικό για κάθε εργασία. Ο σκοπός του project σύμφωνα με τον ίδιο είναι να περάσουν οι μαθητές καλά και να επικρατεί χαρά και πάθος για την έρευνα, μόνο αυτό θεωρείται επιτυχία. Στα project χωριστήκανε σε ομάδες, παρόλα αυτά ανάλογα με το θέμα υπήρχαν μαθητές με μεγαλύτερο ενδιαφέρον που ασχολήθηκαν και μόνοι τους. Ως καθηγητής επέλεξε να καθοδηγήσει απλά τους μαθητές χωρίς να επέμβει. Ο ρόλος του ήταν να ελέγχει αν η έρευνα δεν έχει ξεφύγει από το θέμα και να βοηθά στις τυχόν δυσκολίες που θα δημιουργηθούν. Ο ίδιος έθεσε ένα απλό παράδειγμα από μία προσωπική του εμπειρία, πάνω στο project του με θέμα τα γεφύρια, που παρόλο που ο ίδιος είχε άποψη, αποφάσισε να αφήσει τα παιδιά να βασιστούν στην προϋπάρχουσα ερεύνα τους. Αντίθετα, στις πηγές υπήρξε δίκαια πιο αυστηρός, αφού επιζητούσε την ανάλυση της αξιοπιστίας των πηγών τόσο ηλεκτρονικών, όσο και έντυπων. Πάντα συζητάει με τα παιδιά, όπως μας αποκαλύπτει, για τις αμφισβητήσιμες πηγές και τους βοηθάει να καταλαβαίνουν την εγκυρότητά τους. Ο ίδιος προτιμά την έντυπη βιβλιογραφία διότι είναι πιο συγκεκριμένη, αλλά δεν απορρίπτει το διαδίκτυο, απλά θεωρεί ότι απαιτεί μεγαλύτερη προσοχή. Το διαδίκτυο είναι καλύτερο να χρησιμοποιείται στην αρχή, μας λέει, για ένα καλό ξεκίνημα. 3 Η συνέντευξη πραγματοποιήθηκε τηλεφωνικώς την Παρασκευή 24 Απριλίου

14 Ανάλογα με το θέμα σε πολλά project έχουν χρησιμοποιηθεί διάφοροι μέθοδοι έρευνας. Σε πολλά όμως, το θέμα δεν διευκόλυνε την χρήση τέτοιων μεθόδων, οπότε προτιμήθηκε άλλου είδους έρευνα. Σε αυτές τις εργασίες που χρησιμοποιήθηκαν συνεντεύξεις και ερωτηματολόγια, η δημιουργία τους βασίστηκε σε άλλα πρότυπα που υπήρχαν στο διαδίκτυο, ενώ παράλληλα υπήρξε και η βοήθεια συναδέλφων, επειδή ο ίδιος δεν είχε επαρκή κατάρτιση για την κατάλληλη δομή ενός ερωτηματολογίου ή μίας συνέντευξης. Η επόμενη ερώτηση αφορούσε την μορφή της τελικής εργασίας. Ο συγκεκριμένος καθηγητής μας εξήγησε ότι αυτό διαφέρει ανάλογα με τον σκοπό που προορίζεται η εργασία. Αν πραγματοποιηθεί παρουσίαση του θέματος, αναγκαίο είναι το power point, ενώ για την καλύτερη εμπέδωση του θέματος και την ανάρτηση στο διαδίκτυο η ορθή μορφή είναι σε τύπο word. Η εργασία οφείλει να κάνει εντύπωση, για να κινήσει το ενδιαφέρον του αναγνώστη. Συνεπώς, πρέπει να ακολουθεί μία ορθή δομή, ενώ παράλληλα να ασκεί θετική επιρροή. Αναφέρει επίσης ότι ο διαχωρισμός κεφαλαίων επιβάλλεται έτσι ώστε ο ενδιαφερόμενος να μην αντιμετωπίσει δυσκολίες στην ανάγνωση της εργασίας. Μέτα από αυτήν την συνέντευξη καταλήξαμε σε λίγο διαφορετικά αποτελέσματα. Αρχικά, υπάρχουν καθηγητές, όπως ο κ. Τερζής, που αναλαμβάνουν project που μπορεί να σχετίζεται πολύ ή ελάχιστα με το αντικείμενο σπουδών τους, όμως εκτελούν την απαραίτητη προεργασία. Γενικότερα, δίνεται έμφαση στην ψυχαγωγία των μαθητών μέσα από την ευχαρίστηση που προσφέρει η έρευνα, αλλά και ιδιαίτερη προσοχή στις πηγές. Είναι ευχάριστο το γεγονός ότι είναι ξεκαθαρισμένη η διαφορά μεταξύ παρουσίασης, σε power point, και η σημασία μιας εργασίας σε word. Επιπλέον, είναι ιδιαίτερα σημαντικό το γεγονός ότι η δημιουργία των συνεντεύξεων και των ερωτηματολογίων λαμβάνεται υπ όψιν ως σημαντική διαδικασία και υπάρχει έρευνα πίσω από την έρευνα. 14

15 ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΕΠΙΛΟΓΟΣ Κάπως έτσι λοιπόν, ολοκληρώσαμε την μικρής κλίμακας έρευνα μας σχετικά με τις ερευνητικές εργασίες. Τα προβλήματα που αντιμετωπίσαμε ήταν ποικίλα (η μη διαθεσιμότητα του εργαστηρίου της πληροφορικής λόγω των πολλών εργασιών που ταυτόχρονα γίνονταν στο σχολείο, η έλλειψη γρήγορης σύνδεσης στο διαδίκτυο, ο περιορισμένος χρόνος που είχαμε για να αναζητήσουμε πληροφορίες, να τις συλλέξουμε, να τις επεξεργαστούμε και να εξάγουμε συμπεράσματα) όμως μια έρευνα δεν γίνεται δίχως αυτά άλλωστε. Η μη συμπλήρωση των ερωτηματολογίων όμως ήταν πραγματικά κάτι που δεν περιμέναμε. Εξετάζοντας τις αναρτημένες ερευνητικές εργασίες ορισμένων σχολείων της περιφέρειας καταλήξαμε, όπως και στο α τετράμηνο στο συμπέρασμα ότι οι ερευνητικές εργασίες στο Λύκειο θα πρέπει να επαναπροσδιοριστούν τόσο ως προς το περιεχόμενό τους όσο και ως προς την αποτελεσματικότητά τους. Προκειμένου όμως να εξαχθούν γενικότερα συμπεράσματα, μια έρευνα μεγαλύτερου φάσματος κρίνεται απαραίτητη. 15

16 ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Robinsonn. (χ.χ.). Questionnaires. Από Τελευταία πρόσβαση 3/4/2015 McNamara. (χ.χ.). General Guidelines for Conducting Interview. Από Τελευταία πρόσβαση 3/4/2015 O Brien. (χ.χ.). Questionnaire Design. Από Τελευταία πρόσβαση 3/4/2015 Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Δωδεκανήσων: Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ιωαννίνων: 16

17 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 17

18 Επιστολή προς σχολεία Αξιότιμε κύριε διευθυντή/κυρία διευθύντρια, είμαστε μια ομάδα μαθητών της Β Τάξης του Π.Π.Λ Αναβρύτων και στα πλαίσια του μαθήματος της ερευνητικής εργασίας συντάξαμε το παρακάτω ηλεκτρονικό ερωτηματολόγιο, αντικείμενο μελέτης του οποίου είναι οι ερευνητικές εργασίες στα σχολεία και κατά πόσο αυτές πληρούν τις προϋποθέσεις οργάνωσης και δομής. Έχοντας πάρει ένα δείγμα από μαθητές της Αττικής, χρειαζόμαστε τη βοήθειά σας προκειμένου να συμπεριλάβουμε και ένα δείγμα μαθητών από την περιφέρεια της Ηπείρου. Θα θέλαμε το ερωτηματολόγιο να απαντηθεί είτε από μαθητές της Α τάξης βασιζόμενοι στην εμπειρία του προηγούμενου τετραμήνου, είτε από μαθητές της Β βασιζόμενοι στην περσινή τους εμπειρία. Δεν θα τους πάρει πάνω από 5 λεπτά να απαντήσουν. Η βοήθειά σας θα είναι πραγματικά πολύτιμη για την ολοκλήρωση της έρευνάς μας. Αν είναι εύκολο, προωθήστε το μήνυμα στον καθηγητή της πληροφορικής έτσι ώστε τα παιδιά να μπορέσουν να συμπληρώσουν το ερωτηματολόγιο στο εργαστήριο λίγο πριν ή μετά το πέρας του μαθήματος μέχρι την Παρασκευή 03/04/2015. Καθώς τα ερωτηματολόγια είναι ανώνυμα θα εκτιμούσαμε την αποστολή ηλεκτρονικού μηνύματος που να επιβεβαιώνει την συμμετοχή σας. Για οποιονδήποτε διευκρίνιση είμαστε στην διάθεσή σας. ( mail@lyk-peir-anavr.att.sch.gr, υπ όψιν κας Βολυράκη). Ευχαριστούμε πολύ! Με εκτίμηση, Οι μαθητές του Π.Π.Λ. Αναβρύτων Παπαπανάγου-Χρόνη Μυρτώ Μπράλιος Δημήτρης Κερασίδη Δήμητρα Λιάσκος Μάριος 18

19 19

20 20

21 21

22 Συνέντευξη από μαθητή (1) Ποιο είναι το θέμα της ερευνητικής εργασίας στην οποία συμμετέχεις; Το θέμα της ερευνητικής εργασίας στο ποίο συμμετέχω είναι η φιλία στην εφηβεία. Τι ακριβώς θέλετε να πετύχετε; Ποιος είναι ο στόχος σας; Ο στόχος της εργασίας αυτής είναι να δείξουμε πόσο σημαντική είναι η φιλία στην εφηβεία και ανάλογα με τις ερωτήσεις που τοποθετούμε στο ερωτηματολόγιο θα διακρίνουμε πόσο σημαντική είναι σε κάθε έφηβο η φιλία και σε τι βαθμό τον επηρεάζει στο σχολείο, την οικογένεια, στην παρέα. Πριν ξεκινήσετε την έρευνα, ο υπεύθυνος καθηγητής σας εξήγησε πώς θα κινηθείτε, ποιες μεθόδους έρευνας θα εφαρμόσετε για να πετύχετε την ερευνητική εργασία; Ναι, η καθηγήτρια ήταν πολύ καθοδηγητική.πρώτα απ όλα μας είπε πως θα ενσωματώσουμε τα ερωτηματολόγια και τις συνεντεύξεις των παιδιών, μιας και θα πάρουμε συνέντευξη μέσα στην εργασία. Επιπλέον, μας έδειξε τρόπους με τους οποίους μπορούμε να συνεργαστούμε με τα άτομα της ομάδας στην οποία συμμετέχουμε. Για παράδειγμα, μας έδωσε μια ιστοσελίδα, στην οποία όλοι οι μαθητές της εργασίας μπορούν να κοινοποιήσουν το υλικό τους (PB works). Είναι μια ιστοσελίδα ειδικά για την διεκπεραίωση των ερευνητικών εργασιών, που διευκολύνει την επικοινωνία και τη συνεργασία μεταξύ μαθητών και καθηγητή και εκτός σχολείου. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε να βρούμε ανά πάσα στιγμή το υλικό που έχει βρει ο καθένας και να το συγκρίνουμε με το δικό μας. Και όταν εν τέλει τα εφαρμόσαμε όλα αυτά, και άρχισε η εργασία να πηγαίνει προς το τέλος, διαπιστώσαμε πως είχαμε κάνει μια ωραία ομαδική δουλειά. Σε τι βαθμό βρίσκετε τις πληροφορίες περί του θέματος από το διαδίκτυο? Καταρχάς, αναζητώντας ιστοσελίδες, καταλήγουμε σε αρκετές που σχετίζονται με το θέμα, γι αυτό και μπορώ να πω πως στηριζόμαστε αρκετά στις διαδικτυακές πηγές. Και παρόλο που μπορεί να λένε το ίδιο πράγμα με διαφορετικά λόγια, εμείς σαν ομάδες προσπαθούμε να εμπλουτίσουμε τις πληροφορίες αυτές, προσθέτοντας οπτικοακουστικό υλικό, τη γνώμη μας, τις ιδέες μας. Τέλος, τα ενώνουμε και προσπαθούμε να αξιολογήσουμε το αποτέλεσμα και να κάνουμε διορθώσεις. Χρησιμοποιείτε μεθόδους ή συνεντεύξεις; Όπως ανέφερα στην αρχή, χρησιμοποιούμε συνεντεύξεις και ερωτηματολόγια. Έχουμε πραγματοποιήσει και προγραμματίσει συνεντεύξεις και ερωτηματολόγια με μαθητές τόσο της Α όσο και της Β και της Γ τάξης. Σε τι βασιστήκατε για να δημιουργήσετε τις κατάλληλες ερωτήσεις; Πρώτα απ όλα βασιστήκαμε στις δικές μας εμπειρίες ως έφηβοι για να δημιουργήσουμε τις ερωτήσεις. Βασιστήκαμε ακόμη στην ιδέα του πόσο έχει επηρεάσει πραγματικά η φιλία τους ίδιους μας προσωπικά από την παιδική έως και την τώρα εφηβική ηλικία. Με βάση όλα αυτά, προσαρμόσαμε το ερωτηματολόγιο και τις ερωτήσεις της συνέντευξης. Αναλύετε κυρίως δεδομένα από διαδικτυακές πηγές και εγκυκλοπαίδειες ή από τα αποτελέσματα της έρευνας; Συνήθως οι διαδικτυακές πληροφορίες βασίζονται σε διάφορες έρευνες, αλλά μπορώ να πω πως χρησιμοποιούμε και τα δύο ισορροπημένα. Βέβαια πιο ενδιαφέρον μας φαίνονται τα αποτελέσματα έρευνας, αφού μπορούμε να βγάλουμε ένα γενικό συμπέρασμα για τους μαθητές του σχολείου, απορούμε, ανταλλάσσουμε απόψεις και να εκφράζουμε τις ιδέες μας. Έχετε εντοπίσει διαφορές ανάμεσα στην ερευνητική εργασία και σε εργασίες άλλων μαθημάτων; Αν ναι, ποιες είναι αυτές; Έχουμε εντοπίσει γιατί σε άλλα μαθήματα συνήθως δεν συμπεριλαμβάνεται το ερευνητικό σκέλος. Έχουμε μόνο το πληροφοριακό, με το οποίο απλά στοχεύουμε να ενημερώσουμε τους συμμαθητές μας για το θέμα που ο καθηγητής/η καθηγήτρια μας έχει αναθέσει. Από την άλλη πλευρά, στο project κάνουμε έρευνες εκτός από αναζήτηση πηγών, με στόχο την πληροφόρηση. Για να το πετύχουμε αυτό, εργαζόμαστε τόσο ομαδικά όσο και ατομικά όπου χρειαστεί. 22

23 Πόσο παίρνει θέση ο καθηγητής στην εργασία σας; Μας καθοδηγεί και μας δίνει τις κατάλληλες πληροφορίες για να μπορέσουμε να δημιουργήσουμε την εργασία έτσι όπως πρέπει και θέλουμε, ώστε να είναι αποτελεσματική. Δηλαδή μας δίνει κάποιες βασικές εντολές και βήματα που πρέπει να ακολουθήσουμε. Τι πιστεύετε ότι θα σας προσφέρει το μάθημα της ερευνητικής εργασίας στη μετέπειτα ζωή (π.χ επαγγελματική) ; Πιστεύω πως είναι μια πολύ ωραία εμπειρία που θα μας βοηθήσει στην πιο εύκολη συνεργασία και επίτευξη εργασιών μέσω ομάδων στο μέλλον. Μ αυτόν τον τρόπο, θα μας είναι πιο εύκολο να προσαρμοστούμε στις συνθήκες της ομαδικής δουλειάς. ο τελικό αποτέλεσμα διατυπώνεται σε word ή σε power point; Και στα δύο. Σε word ώστε να δημιουργήσουμε το λεγόμενο βιβλίο της ερευνητικής μας εργασίας, ενώ σε Power point για να γίνει η παρουσίασή της. Σε προηγούμενες εργασίες δώσατε βάσεις σ ένα καλοσχεδιασμένο word; Βεβαίως και δώσαμε και ακόμα δίνουμε έμφαση σ ένα καλοσχεδιασμένο word, διότι όπως προανέφερα το βιβλίο της ερευνητικής εργασίας πρέπει να στηρίζεται πάνω σε αυτό, ώστε να είναι ευανάγνωστο και προσιτό σε όλους τους μαθητές. 23

24 Συνέντευξη από μαθητή (2) Ο Αντώνης είναι μαθητής της Β Λυκείου των Αναβρύτων, συμμετείχε στο project «Η δύναμη του παιχνιδιού» και η ομάδα του ασχολήθηκε με μαθηματικά μοντέλα πίσω από τυχερά παιχνίδια και κυρίως το tichu (παιχνίδι που παίζεται με τράπουλα παρόμοια με την κλασσική). Ανέφερε ότι στην αρχή ήταν λίγο ανοργάνωτοι, παρόλα αυτά είχαν καλή καθοδήγηση από τον επιβλέποντα καθηγητή κατά τη διάρκεια της χρονιάς. Μας εξήγησε ότι ο καθηγητής τους βοηθούσε όσο μπορούσε και γενικά προσπαθούσε να συντονίσει τις εργασίες των επιμέρους ομάδων για να δημιουργηθεί μία τελική ενοποιημένη εργασία. Η ομάδα του δεν βασίστηκε σε διαδικτυακές πηγές για την άντληση πληροφοριών, λόγω της περιπλοκότητας του θέματος, αλλά οι υπόλοιπες ομάδες βασίστηκαν σε μεγάλο βαθμό. Δεν χρησιμοποίησε ποιοτική ή ποσοτική μέθοδο έρευνας και ανέφερε ότι συνήθως αναλύει πληροφορίες από το διαδίκτυο και όχι από αποτελέσματα ερευνών. Επίσης, μας πληροφόρησε πως το τελικό αποτέλεσμα το διατύπωσαν σε power point και όχι σε word, εντούτοις ανέφερε ότι γενικά επιμελείται τη δημιουργία ενός προσεγμένου αρχείου word για τις εργασίες του. Εξέφρασε την άποψη πως το project δεν διαφέρει σημαντικά από κάποια συνηθισμένη εργασία άλλων μαθημάτων, παρά μόνο είναι εκτενέστερο και υπάρχει χρόνος για τη διεξαγωγή συμπερασμάτων. Πρόσθεσε πως θα ήθελε να υπάρχουν περισσότερα project που να περιέχουν πρωτότυπη έρευνα και γενικά λιγότερα με θέματα κοινωνιολογικού ενδιαφέροντος. Τελικά, ο Αντώνης πιστεύει πως από το μάθημα της ερευνητικής εργασίας μαθαίνει κανείς πώς να διεξάγει έρευνα και να δουλεύει ομαδικά. Αν και η ομάδα του ερεύνησε και εργάστηκε πάνω σε ένα πρωτότυπο θέμα, χωρίς να βρίσκει και να παρουσιάζει ξερές πληροφορίες από το διαδίκτυο, ο ίδιος, όπως μας είπε, δεν φάνηκε να κατανόησε τη θεμελιώδη διαφορά της ερευνητικής από μία απλή εργασία. Προφανώς, δεν ευθύνεται ο ίδιος για αυτό, αλλά μάλλον ο καθηγητής του που σκόπευε στη δημιουργία μίας εκτενούς απλής εργασίας παρά μίας ερευνητικής εργασίας. 24