Καξθίλνο ηειηθνύ ζηαδίνπ

Transcript

1 Καξθίλνο ηειηθνύ ζηαδίνπ Ωο ηειηθό ζηάδην κηαο αξξώζηηαο ραξαθηεξίδνπκε ην ζηάδην εθείλν πνπ θάζε ζεξαπεπηηθόο ρεηξηζκόο έρεη εμαληιεζεί θαη ε ηαηξηθή πξνζπάζεηα επηθεληξώλεηαη πιένλ ζηελ αληηκεηώπηζε ησλ ζπκπησκάησλ κε ηαπηόρξνλε ςπρνινγηθή ππνζηήξημε ηνπ αζζελνύο θαη ηεο νηθνγέλεηαο ηνπ Παξεγνξεηηθή ζεξαπεία αιιά θαη ζάλαηνο κε «αμηνπξέπεηα» (ιόγνο παξαπνκπήο ζην επαξρηαθό λνζνθνκείν)

2 ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΟΝΤΑΣ ΤΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

3 ΠΟΝΟΣ Τν πην δπζάξεζην θαη πνιιέο θνξέο ην πξνέρνλ ζύκπησκα κε ζπρλόηεηα 60-80% είλαη ν πόλνο θαη νθείιεηαη ζε θαηαζηξνθή νξγάλσλ, νζηώλ ή λεύξσλ. Ο πόλνο είλαη πάληα ππνθεηκεληθόο θαη δηαθξίλεηαη ζε νμύ θαη ρξόλην. Ο νμύο πόλνο νθείιεηαη ζε δηέγεξζε ησλ ππνδνρέσλ ηνπ πόλνπ θαη ζπλήζσο ππνδεηθλύεη ηελ ηαρύηαηε εμέιημε ηεο λόζνπ. Ο ρξόληνο πόλνο νθείιεηαη ζε δηαξθή παζνινγηθή δηεξγαζία είλαη ζπλερήο θαη εμειηζζόκελνο ζε έληαζε.

4 Ο Παζνθπζηνινγηθόο ραξαθηεξηζκόο ηνπ πόλνπ σο νδεγό ζεκείν ηεο αληηκεηώπηζήο ηνπ Ο ζωμαηικός πόλνο πνπ είλαη απνηέιεζκα ηζηηθήο θάθσζεο θαη έρεη ζπλερή θαη ζηαζεξό ραξαθηήξα είλαη θαιά εληνπηζκέλνο θαη αξρίδεη κε ηελ ελεξγνπνίεζε ηνπ ζην δέξκα θαη ζηνπο ελ βάζεη ηζηνύο. Σπλήζσο αληηκεησπίδεηαη κε αθηηλνζεξαπεία θαη θνηλά αλαιγεηηθά (κνξθίλε, ΜΣΑΦ). Ο ζπλατνικός πόνος είλαη ζπλερήο θαη ζηαζεξόο δελ εληνπίδεηαη θαιά θαη ζπρλά πξνβάιιεηαη ζε απνκαθξπζκέλα ζεκεία ηνπ δέξκαηνο. Ο νεσροπαθηηικός πόνος νθείιεηαη ζε θάθσζε ηνπ πεξηθεξηθνύ ή θεληξηθνύ λεπξηθνύ ζπζηήκαηνο ή θαη ησλ δύν.

5 Ο ζνβαξόο ή ν ακβιύο πόλνο ζπλδένληαη ζπρλά κε κηα αίζζεζε ηέκλνληνο άιγνπο ή δηόδνπ ειεθηξηθνύ ξεύκαηνο ζε έλα ππόβαζξν θαπζηηθνύ θαη ζηαζεξνύ πόλνπ. Δίλαη αηζζεηόο ζε κηα πεξηνρή αηζζεηηθνύ ειιείκκαηνο θαη ήπηα εξεζίζκαηα γίλνληαη αληηιεπηά σο επώδπλα (αιινδπλία). Αληηκεησπίδεηαη ζπλήζσο κε ηε ρνξήγεζε επίσλ ή θαη ηζρπξώλ νπηνεηδώλ ζε ζπλδπαζκνύο κε επηθνπξηθά θάξκαθα όπσο ηα αληηεπηιεπηηθά (θαξβακαδεπίλε, βαιπξντθό νμύ) θαη αληηαξξπζκηθά ηάμεο 1 (κεμηηηιίλε).

6 Ο πόλνο αληηκεησπίδεηαη κε: 1) Δηδηθή ζεξαπεία (αθηηλνζεξαπεία, ρεηξνπξγηθή επέκβαζε). 2) Φαξκαθεπηηθή αγσγή. 3) Δηδηθέο ηερληθέο. Σηα θάξκαθα ζπγθαηαιέγνληαη ηα αλαιγεηηθά θαη ηα ζπκπιεξσκαηηθά θάξκαθα, νη δόζεηο ησλ νπνίσλ πξέπεη λα είλαη επαξθείο θαη κε ηηο ιηγόηεξεο δπλαηέο παξελέξγεηεο.

7 Οη βαζηθέο αξρέο πνπ δηέπνπλ ηε ζσζηή ρνξήγεζε ησλ αλαιγεηηθώλ θαξκάθσλ ζηνπο θαξθηλνπαζείο είλαη: Α) Επαξθείο δόζεηο. Υπάξρνπλ θάξκαθα ηα νπνία κεηά από θάπνηα ζπγθεθξηκέλε δόζε δελ πξνθαινύλ αλαιγεζία αιιά απιώο επηκεθύλνπλ ηε δηάξθεηα δξάζεο (επηζπκεηή) ή απμάλνπλ ηηο παξελέξγεηεο (αλεπηζύκεηε). Β) Σηαζεξά δηαζηήκαηα ρνξήγεζεο αλεμάξηεηα από ηνλ πόλν ώζηε λα επηηπγράλεηαη ζηαζεξή ζηάζκε ζην αίκα εμαζθαιίδνληαο όρη κόλν αλαιγεζία αιιά θαη επηβξάδπλζε αλάπηπμεο αληνρήο. Γ) Τν είδνο ηνπ αλαιγεηηθνύ εμαξηάηαη από ηελ έληαζε ηνπ πόλνπ. Σαλ βαζηθή αξρή ζπληζηάηαη ε εμάληιεζε ησλ δπλαηνηήησλ ελόο θαξκάθνπ πξηλ ρνξεγεζεί ην ακέζσο ηζρπξόηεξν. Γ) Έγθαηξε αληηκεηώπηζε ηωλ παξελεξγεηώλ θαη αληηκεηώπηζε ηνπο.

8 Παξελέξγεηεο Οη πιένλ ηζρπξέο παξελέξγεηεο ησλ νπηνεηδώλ είλαη ε καηαζηολή, η δσζκοιλιόηηηα, η νασηία και ο εμεηός και η αναπνεσζηική καηαζηολή ηδίσο όηαλ ρξεζηκνπνηνύληαη ζπγρξόλσο θαη εξεκηζηηθάππλσηηθά. Οη παξελέξγεηεο είλαη ιηγόηεξεο όηαλ αξρίδεη ε ζεξαπεία κε κηθξέο δόζεηο. Όπνηνο ρξεζηκνπνηεί νπηνεηδή ζα πξέπεη λα είλαη ελήκεξνο θαη ησλ ζνβαξώλ κεηνλεθηεκάηωλ ηνπο ηα νπνία είλαη ε αληνρή, ε θπζηθή εμάξηεζε θαη ε ςπρνινγηθή εμάξηεζε (εζηζκόο).

9 ΑΝΑΛΓΗΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ 1) Με νπηνεηδή α. ΜΣΑΦ (ηλδνκεζαθίλε, δηθινθαηλάθε). β. Ήπηα αλαιγεηηθά (αζπηξίλε, παξαθεηακόιε). 2) Οπηνεηδή α. Ήπηα (θσδετλε, πξνπνμπθαίλε). β. Ιζρπξά (κνξθίλε, πεζηδίλε, πεληαδνθίλε, δηαδεξκηθά θαηληαλύιεο θιπ) Τα ηζρπξά νπηνεηδή όηαλ ρξεζηκνπνηνύληαη από γηαηξνύο πνπ γλσξίδνπλ ηελ θιηληθή θαξκαθνινγία θαη έρνπλ επίγλσζε ησλ παξελεξγεηώλ ηνπο κπνξνύλ λα απνδώζνπλ ην κέγηζην αλαιγεηηθό απνηέιεζκα κε ηηο ιηγόηεξεο παξελέξγεηεο.

10 Σπκπιεξσκαηηθά θάξκαθα Φξεζηκνπνηνύληαη γηα ηελ αλαθνύθηζε ησλ ζπκπησκάησλ ησλ θαξθηλνπαζώλ θαη ελίζρπζε ηεο δξάζεο ησλ αλαιγεηηθώλ θαξκάθσλ. Σηελ νκάδα απηή ππάγνληαη ηα θνξηηθνεηδή, ηα αληηθαηαζιηπηηθά θαη ηα αληηεκεηηθά.

11 Σηις ειδικές ηετνικές περιλαμβάνονηαι: 1) Νεπξηθνί απνθιεηζκνί. 2) Δπηζθιεξίδηα νπηνεηδώλ. 3) Πξνζσξηλέο θαηαζηξνθέο λεύξσλ. 4) Νεπξνρεηξνπξγηθέο επεκβάζεηο.

12 Ο έιεγρνο ηνπ πόλνπ δελ είλαη παξά έλα κέξνο ηεο ζπλνιηθήο αληηκεηώπηζεο ησλ θαξθηλνπαζώλ. Η ζπλερηδόκελε θξνληίδα θαη ε εθηίκεζε έρνπλ πξσηαξρηθή ζεκαζία γηα ηελ εμαζθάιηζε θαιύηεξεο πνηόηεηαο δσήο. Ο ζηόρνο απηόο ρξεηάδεηαη πιήξε ηαηξηθή αμηνιόγεζε θαη ζσζηή δηάγλσζε από ηελ αξρηθή ζεξαπεία κέρξη ηα ηειηθά ζηάδηα ηεο λόζνπ.

13 Αλνξεμία Σπλδέεηαη ηόζν κε ηε βαζηθή λόζν όζν θαη κε ηηο αληηλενπιαζκαηηθέο ζεξαπείεο. Η ζπκβνιή ησλ δηαηηνιόγσλ είλαη ηδηαίηεξα ρξήζηκε γηα ηελ επηινγή θαη ηε ζύλζεζε ηεο δηαηξνθήο. Μπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ ζπκπιεξσκαηηθέο ηξνθέο ηνπ εκπνξίνπ. Από θαξκαθεπηηθή πιεπξά ηα θνξηηθνεηδή είλαη απνηειεζκαηηθά, ε κεηαθινπξακίδε ζ απηνύο κε γαζηξηθή πάξεζε θαη ηα αληηθαηαζιηπηηθά.

14 Βήραο Σπρλό θαη ελνριεηηθό ζύκπησκα ιόγσ ζπλήζσο κεραληθνύ εξεζηζκνύ. Η αληηκεηώπηζε ηνπ γίλεηαη κε θωδεϊλε (20 mg / 8 ώξεο) κε πξννδεπηηθή αύμεζε. Δμίζνπ απνηειεζκαηηθή θαη κε ιηγόηεξεο παξελέξγεηεο είλαη ε δεμηξνκεζνξθάλε mg / 4 ώξεο P.O.) ελώ ε κεζαδόλε (5mg πξν ύπλνπ) είλαη έλα ρξήζηκν θαη καθξάο δξάζεο θάξκαθν γηα ην βξαδηλό βήρα. Τα δηάθνξα αληηβερηθά ζηξόπηα δελ είλαη απνηειεζκαηηθά ελώ κπνξνύλ λα θαλνύλ θάπσο ρξήζηκα ηα βξνγρνδηαζηαιηηθά θαη ηα βιελνιπηηθά. Τέινο ζε αλζεθηηθέο θαηαζηάζεηο κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ ηα κορηικοειδή ( 10 mg / 8 ώξεο).

15 Γύζπλνηα πιεπξηηηθή ζπιινγή ε παξαθέληεζε είλαη ε θαηαιιειόηεξε αληηκεηώπηζε ιεκθαγγεηαθή δηαζπνξά ηνπ πλεύκνλα ζπλδπαζκόο κνξθίλεο, βξνγρνδηαζηαιηηθώλ θαη θνξηηθνεηδώλ.

16 Μεηαβνιηθά ζύλδξνκα Δίλαη γλσζηό όηη ν θαξθίλνο ζε όια ηα ζηάδηα κπνξεί λα πξνθαιέζεη κεηαβνιηθέο δηαηαξαρέο είηε από πξντόληα θαηαζηξνθήο ηνπ όγθνπ ή από ιύζε ησλ λενπιαζκαηηθώλ θπηηάξσλ. Τα κεηαβνιηθά ζύλδξνκα παξαηεξνύληαη ζπρλά ζε άηνκα ηειηθνύ ζηαδίνπ θαη δελ πξέπεη λα καο δηαθεύγνπλ όπσο ηο ζύνδρομο σπέρσπαζβεζηιαμίας, ηο SIADH, σποκαλιαιμίας και σπεροσριταιμίας.

17 Ναπηία- έκεηνο παξαηεξνύληαη πνιύ ζπρλά ζε αζζελείο ηειηθνύ ζηαδίνπ. Η αθξηβήο αηηηνινγία είλαη ζθνηεηλή αλ θαη ζπρλά ζπλδένληαη κε θάξκαθα, κεηαβνιηθά πξνβιήκαηα, επηπινθέο γαζηξεληεξηθνύ, αύμεζε ελδνθξάληαο πίεζεο θ.ά. Απαληνύλ θαιά ζηε κεηνθινπξακίδε (10 mg / 4-8 ώξεο) θαη δνκπεξηδόλε. Δπίζεο κπνξνύλ λα ρξεζηκνπνηεζνύλ αληηζηακηληθά, αληηρνιηλεξγηθά θαη ηέινο κηθξέο δόζεηο θνξηηθνεηδώλ ή θαηαζηαιηηθώλ.

18 Λόμπγθαο Οθείιεηαη ζε θαηαζηάζεηο πνπ πξνζβάινπλ ην δηάθξαγκα ή ην θξεληθό λεύξν. Σπλδέεηαη κε κεηαβνιηθά θαη λεπξνινγηθά πξνβιήκαηα. Μπνξεί λα αληηκεησπηζηεί θαη κε πξαθηηθνύο ρεηξηζκνύο όπσο εθπλνή εηζπλνή ζε ζαθνύια ελώ επί επηκνλήο ή ρξόληαο κνξθήο ηνπ ρξεζηκνπνηνύληαη θαηλνζεηαδίλεο, κεηνθινπξακίδε, δηαδεπάκε (10 mg P.O.)

19 Γπζθνηιηόηεηα Δίλαη ζπρλή ζε ειηθησκέλα άηνκα θιηλήξε πνπ δηαηξέθνληαη αλεπαξθώο θαη ιακβάλνπλ πνηθηιία θαξκάθσλ. Η αθηηλνγξαθία θνηιηάο πξέπεη λα γίλεηαη πξνο απνθιεηζκό εληεξηθήο απόθξαμεο. Φαξκαθεπηηθά αληηκεησπίδεηαη θαη αξράο κε ππαθηηθό πνπ δηεγείξεη ηελ θηλεηηθόηεηα ηνπ εληέξνπ ή λα έρεη σζκσηηθή δξάζε. Δπί κε αληαπνθξίζεσο ησλ ππαθηηθώλ ρξεζηκνπνηνύληαη ρακεινί ή πςεινί ππνθιπζκνί ηνπ εληέξνπ.

20 Άγρνο θαη θαηάζιηςε παξαηεξνύληαη ζε κεγάιν πνζνζηό ησλ αξξώζησλ κε θαξθίλν ηειηθνύ ζηαδίνπ. Η ζπκπαξάζηαζε ηνπ θνηλσληθνύ θαη νηθνγελεηαθνύ πεξηβάιινληνο θαζώο θαη ε θαιή ζρέζε αζζελνύογηαηξνύ ζπκβάιινπλ ζεηηθά ζηελ αληηκεηώπηζε ηνπο. Από θαξκαθεπηηθήο πιεπξάο θαιύηεξα είλαη λα αξρίζεη θαλείο κε κηθξέο δόζεηο αγρνιπηηθώλ (βξσκαδεπάκε,) θαη αξγόηεξα λα πξνζηεζεί έλα αληηθαηαζιηπηηθό.

21 Οη θαξθηλνπαζείο ηειηθνύ ζηαδίνπ όπνπ θαη αλ λνζειεπηνύλ έρνπλ αλάγθε ζπλερνύο θξνληίδαο. Ο θαξθηλνπαζήο όηαλ θηάζεη ζην ηειηθό ζηάδην έρεη ην «ηξαγηθό πξνλόκην» λα γλσξίδεη ηη ζα ζπκβεί. Ο ζάλαηνο είλαη αλακθηζβήηεηα ην ηξαγηθό θαη θνξπθαίν ζεκείν ηνπ θύθινπ ηεο δσήο.

22 Η θξνληίδα ινηπόλ ηνπ εηνηκνζάλαηνπ θαξθηλνπαζή αμίδεη ηδηαίηεξεο θαη πξνζεθηηθήο εθηίκεζεο από ην ηαηξηθό θαη παξαταηξηθό πξνζσπηθό επεηδή πέξα από ην εζηθό ηεο λόεκα ε ζσζηή πξνζθνξά ππεξεζηώλ θαη ε ακέξηζηε ζπκπαξάζηαζε είλαη απηή πνπ ρξεηάδεηαη αθάληαζηα ν θαξθηλνπαζήο ηειηθνύ ζηαδίνπ.