Εξωτερικές Οικονοµίες

Transcript

1 Εξωτερικές Οικονοµίες Κώστας Ρουµανιάς Ο.Π.Α. Τµήµα. Ε. Ο. Σ. 31 Μαΐου 2013 Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

2 Εξωτερικότητες. Εξωτερικότητες. Ορισµός (Εξωτερικότητα) Λέµε ότι παρατηρούµε εξωτερική επίδραση ή εξωτερικότητα όταν η δράση ενός ατόµου ή µιας µονάδας (π.χ. επιχείρησης) επιδρά άµεσα και εκτός του µηχανισµού των τιµών, την ευηµερία (χρησιµότητα ή κέρδη) ενός άλλου ατόµου ή µιας άλλης µονάδας. Προσέξτε µια σειρά ϑεµάτων στην εξωτερικότητα. Παρατηρούµε εξωτερικότητες ανάµεσα σε επιχειρήσεις, ανάµεσα σε καταναλωτές ή και από καταναλωτή σε επιχείρηση και αντίστροφα. Θέλουµε η δράση ενός ατόµου να επηρεάζει άµεσα τη χρησιµότητα ενός άλλου και ΕΚΤΟΣ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ. Π. χ. όταν εγώ καταναλώνω πολύ κρέας, η Ϲήτησή µου ανεβάζει την τιµή του κρέατος και επηρεάζει τη δική σας χρησιµότητα διότι µπορείτε να αγοράσετε λιγότερο κρέας τώρα. Αυτή η επίδραση περνά µέσα από το µηχανισµό της αγοράς και δεν τη ϑεωρούµε εξωτερικότητα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

3 Εξωτερικότητες. Εξωτερικότητες. Η παραπάνω επίδραση µέσω του µηχανισµού των τιµών έχει ονοµαστεί και χρηµατική εξωτερικότητα από συγγραφείς. Εµείς δεν ϑα ασχοληθούµε µε τέτοιου είδους εξωτερικότητες. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

4 Εξωτερικότητες. Είδη εξωτερικοτήτων. Είναι προφανές ότι υπάρχουν πολλά είδη εξωτερικοτήτων: 1 Από καταναλωτή σε καταναλωτή. 2 Από καταναλωτή σε παραγωγό. 3 Από παραγωγό σε παραγωγό. 4 Από παραγωγό σε καταναλωτή. 5 Από καταναλωτή σε καταναλωτή και σε παραγωγό. 6 Από παραγωγό σε παραγωγό και καταναλωτή. Επίσης παρατηρήστε ότι µπορεί να έχουµε µονόπλευρη εξωτερικότητα (ο A να επηρεάζει τον B αλλά όχι αντίστροφα) ή αµφίπλευρη εξωτερικότητα (και οι δύο επηρεάζουν µε τη δράση τους τον άλλον). Τέλος προσέξτε ότι µπορεί η επίδραση να είναι ϑετική (να αυξάνει τη χρησιµότητα/ κέρδος του άλλου) ή αρνητική. Η πρώτη περίπτωση είναι ϑετική εξωτερικότητα ενώ η δεύτερη αρνητική εξωτερικότητα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

5 Εξωτερικότητες. Παραδείγµατα εξωτερικοτήτων. Ας δώσουµε µερικά παραδείγµατα: 1 Ο γείτονας παίζει δυνατά σαξόφωνο. 2 Ακούγοντας δυνατά µουσική καταναλώνω πολύ ϱεύµα και το εργοστάσιο πιο κάτω στο δρόµο έχει µειωµένη απόδοση στις µηχανές του. 3 Παράγοντας πόµολα στον Ασωπό µολύνω το νερό και µειώνω την παραγωγή της ιχθυοκαλλιέργειας στην Ερέτρια. 4 Παράγοντας ενέργεια στην Πτολεµαΐδα µολύνω τον αέρα που αναπνέουν οι κάτοικοι και τα ϱαπανάκια που καλλιεργούν και τρων. 5 Ακούγοντας µουσική ενοχλώ τον διπλανό και µειώνω την τάση του διπλανού εργοστασίου. 6 Παράγοντας, µολύνω το νερό της ιχθυοκαλλιέργειας και το πηγάδι του διπλανού. 7 Στολίζοντας τον κήπο µου οµορφαίνω και τη ϑέα του γείτονα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

6 Εξωτερικότητες. Κατηγοριοποίηση εξωτερικοτήτων. Εστω δύο καταναλωτές A, B που καταναλώνουν δύο αγαθά x, y. Εστω τα δύο αγαθά παράγονται από δύο επιχειρήσεις την επιχείρηση Q και την επιχείρηση Y µε εισροές κεφάλαιο K και εργασία L. Γεννιούνται Επιδρούν Συνάρτηση Χρησιµότητας/Παραγωγής Κατανάλωση Κατανάλωση U A (x A, y A, x B ) Κατανάλωση Παραγωγή X(K X, L X, y B ) Κατανάλωση Κατ. & Παρ. U A (x A, y A, x B ) & X(K X, L X, x B ) Παραγωγή Παραγωγή X(K X, L X, Y) Παραγωγή Κατανάλωση U A (x A, y A, Y) Παραγωγή Κατ. & Παρ. X(K X, L X, Y) & U A (x A, y A, Y) Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

7 Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. Ο κύριος λόγος που µας ενδιαφέρουν οι εξωτερικότητες είναι λόγω της επίδρασης που έχουν στην αποτελεσµατικότητα των αγορών. Το 1ο Θ.Θ.Ο.Ε. µας λέει ότι οι αγορές οδηγούν σε αποτελεσµατικές κατανοµές. Βασική προϋπόθεση όπως ϑα δούµε είναι η απουσία εξωτερικοτήτων. Αν υπάρχουν εξωτερικότητες οι αγορές παύουν να είναι αποτελεσµατικές. Συγκεκριµένα δεδοµένων όλων των άλλων υποθέσεων που κάναµε, αν υπάρχει ϑετική εξωτερικότητα, η αγορά παράγει πολύ λίγο από το αγαθό που προκαλεί την εξωτερικότητα. Αντιθέτως, µε αρνητικές εξωτερικότητες, η αγορά ϑα οδηγήσει σε πολύ µεγάλη παραγωγή της αρνητικής εξωτερικότητας. Μεγαλύτερη απ ό,τι είναι κοινωνικά ϐέλτιστο. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

8 Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. Ας δούµε γιατί οι εξωτερικότητες καθιστούν αναποτελεσµατική την αγοραία ισορροπία. Εστω η επιχείρηση 1 που νοικιάζει καΐκια σε ένα τουριστικό νησί χρησιµοποιώντας ϐάρκες L 1 και καύσιµο F. Το προϊόν της δίνεται από τη f συνάρτηση X = f(l 1, F) µε f L1 > 0 και F F=0 > 0, f FF < 0. Στο ίδιο νησί, λίγο πιο πέρα η επιχείρηση 2 νοικιάζει δωµάτια. Τα δωµάτια που είναι σε ϑέση να έχει έτοιµα εξαρτώνται από την εργασία L 2 που µισθώνει και από το καύσιµο που παράγει η επιχείρηση 1. Αυτό διότι όσο πιο πολύ µολύνει η επιχείρηση 1 τη ϑάλασσα, τόσο πιο πολύ εργατικό δυναµικό πρέπει να δεσµεύει η 2 για να καθαρίζει την παραλία για τους πελάτες της µε αποτέλεσµα να µη µπορεί να έχει έτοιµα όσα δωµάτια ϑα µπορούσε χωρίς την ανάγκη του καθαρισµού. Η συνάρτηση παραγωγής της επιχείρησης 2 δίνεται από την Y = g(l 2, F) µε g L2 > 0, g F < 0. Ο αναταγωνισµός ϑα οδηγήσει στα ακόλουθα επίπεδα παραγωγής για τις δύο επιχειρήσεις: Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

9 Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. Η πρώτη επιχείρηση ϑα µεγιστοποιήσει τα κέρδη της: max π 1(L 1, F) = P 1 f(l 1, F) wl 1 p F F L 1,F π 1 = 0 f L1 = w (1) L 1 P 1 π 1 F = 0 f F = p F (2) P 1 Ανάλογα η επιχείρηση 2 ϑα µεγιστοποιήσει τα κέρδη της: max L 2 π 2 (L 2, F) = P 2 g(l 2, F) wl 2 Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

10 Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. µε συνθήκη Α τάξεως: π 2 L 2 = 0 g L2 = w P 2 (3) Το επίπεδο χρήσης καυσίµου που προκύπτει από τον ελεύθερο ανταγωνισµό είναι τέτοιο ώστε f F = p F. Πολύ απλά η επιχείρηση εξισώνει p 1 τα οριακά της έσοδα, f F, µε το οριακό της κόστος για αγορά ϐενζίνης p F p 1 (έχουµε κανονικοποιήσει µε την τιµή της ϐενζίνης p 1. Ας δούµε τώρα τί είναι άριστο για το σύνολο της οικονοµίας (τι µεγιστοποιεί τα κέρδη όλης της οικονοµίας): max L 1,L 2,F [π 1(L 1, F) + π 2 (L 2, F)] = P 2 g(l 2, F) wl 2 = P 1 f(l 1, F) wl 1 p F F + P 2 g(l 2, F) wl 2 Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

11 Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. Συνθήκες Α τάξεως: f L1 = w P 1 (4) g L2 = w P 2 (5) f F = p F P 1 P 2 P 1 g F > p F P 1 (6) Οι συνθήκες πρώτης τάξεως ως προς την µίσθωση εργασίας παραµένουν αµετάβλητες, αλλά: Το επίπεδο χρήσης καυσίµου που προκύπτει τώρα ώς ϐέλτιστο για όλη την οικονοµία είναι µικρότερο αφού η παράγωγος f F τώρα ϑα είναι µεγαλύτερη απ ό,τι ήταν υπό ελεύθερο ανταγωνισµό. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

12 Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. Μια προσεκτική ϑεώρηση της (6) µας ϕανερώνει αριστερά το (τυποποιηµένο ως προς τις τιµές) οριακό κοινωνικό όφελος της χρήσης F και δεξιά το οριακό ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ κόστος (κόστος αγοράς µιας µονάδας ϐενζίνης ΚΑΙ µείωση της παραγωγής g) της χρήσης F. Κοινωνικά ϑα χρησιµοποιήσουµε τόσο καύσιµο ώστε το όφελος από τη χρήση µιας επιπλέον µονάδας καυσίµου να ισούται µε το κοινωνικό κόστος αυτής της χρήσης και όχι το ατοµικό κόστος της επιχείρησης 1. Σε ελευθερο ανταγωνισµό όµως η επιχείρηση 1 δε λαµβάνει υπόψιν το κοινωνικό κόστος όταν χρησιµοποιεί F, αλλά µόνον τί επίπτωση έχει αυτή η χρησιµοποίηση στα κέρδη της, εξ ου και εξισώνει τα οριακά της έσοδα µε το οριακό της κόστος. ε λαµβάνει δηλαδή υπόψιν το κόστος της εξωτερικότητας. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

13 Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. Το κοινωνικό κόστος της ϱύπανσης ϐρίσκεται πάνω από τη σταθερό ατοµικό κόστος p F γιατί εκτός από το οικονοµικό κόστος της ϐενζίνης p 1 συνυπολογίζει (προσθέτει σε αυτό) και το κόστος της ϱύπανσης στην παραγωγή της εταιρίας 2. Στο σχήµα πιο κάτω ϐλέπουµε ότι το (ϕθίνον) οριακό όφελος από τη χρήση καυσίµου στον ανταγωνισµό ισούται µε το p F (στο σηµείο F C ) ενώ p 1 κοινωνικά ϑα ϑέλαµε να είναι ϑετικό (στο σηµείο F ). Ο ελεύθερος ανταγωνισµός οδηγεί σε πολύ µεγάλη χρήση της εισροής που παράγει αρνητικές εξωτερικότητες. Αυτό διότι όταν µεγιστοποιεί η επιχείρηση 1 τα κέρδη της, δε λαµβάνει υπ όψιν το κόστος που επιβάλλει στην επιχείρηση 2. Ως κοινωνία ϑέλουµε να το λάβουµε υπ όψιν και να µειώσουµε τη µόλυνση. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

14 MSB, MSC MSC(F ) = pf P1 P2 gf P1 MSB(F ) = ff pf P1 F F C F Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

15 Εξωτερικότητες και αποτελεσµατικότητα. Αντίστοιχα αν η εξωτερικότητα ήταν ϑετική, ϑα οδηγούµαστε σε πολύ λίγη χρήση της εισροής F που παράγει ϑετική εξωτερικότητα. Σκεφτείτε το κλασσικό παράδειγµα ενός µελισσοκόµου που επιλέγει τον αριθµό των µελισσιών του ώστε να µεγιστοποιήσει το κέρδος του. Αν λίγο πιο πέρα είναι εγκατεστηµένο ένα ϕυτώριο που παράγει πιο πολλά άνθη όσο περισσότερες µέλισσες κυκλοφορούν στην περιοχή, κοινωνικά ο µελισσοκόµος ϑα παράγει πολύ λίγη εξωτερικότητα. Κοινωνικά ϑα ϑέλαµε περισσότερες µέλισσες από αυτές που µεγιστοποιούν το κέρδος του µελισσοκόµου διότι ϑα ϐοηθήσουν στην αύξηση των κερδών του ϕυτωρίου. Εδώ το κοινωνικό κόστος είναι χαµηλότερο του ατοµικού αφού P 2 P 1 g F < 0 και από το ατοµικό κόστος αφαιρούµε το κοινωνικό όφελος της εξωτερικότητας για να υπολογίσουµε το συνολικό κοινωνικό κόστος. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

16 MSB, MSC MSB(F ) = ff pf P1 MSC(F ) = pf P1 P2 gf P1 F C F F Σχήµα : Αγοραία και άριστη κατανάλωση µε ϑετική εξωτερικότητα. Η αγορά οδηγεί σε µικρότερη ποσότητα ϑετικής εξωτερικότητας απ ό,τι είναι κοινωνικά άριστο. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

17 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση Εξωτερικότητες στην κατανάλωση. Ας δούµε τώρα πώς επιδρούν οι εξωτερικότητες στην κατανάλωση. Σκεφτείτε δύο γείτονες, τον A και τον B που απολαµβάνουν χρησιµότητα ως εξής: Στον A αρέσει είτε να έχει χρήµατα X A, είτε να παίζει µε το σαξόφωνό του S. Η συνάρτηση χρησιµότητάς του είναι U A (X A, S) µε U A X, UA S > 0. Στον B αρέσουν είτε τα χρήµατα X B είτε η ησυχία του (δηλαδή το να µήν παίζει σαξόφωνο ο A). Η συνάρτηση χρησιµότητάς του είναι: U B (X B, S) µε U B X > 0, UB S < 0. Ας απεικονίσουµε αυτήν την οικονοµία µε ένα κουτί τύπου Edgeworth που στον οριζόντιο άξονα µετράει την κατανάλωση χρηµάτων από τους 2 καταναλωτές, αλλά στον κατακόρυφο άξονα η ερµηνεία αλλάζει. Για τον A ο κατακόρυφος άξονας µετράει ώρες σαξοφώνου, ενώ για τον B ώρες ησυχίας. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

18 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση Εξωτερικότητες στην κατανάλωση. Ουσιαστικά η ανάλυση παραµένει αµετάβλητη όπως στο κουτί του Edgeworth που ξέρουµε και έχουµε συνηθήσει. Μόνο η ερµηνεία της κατανάλωσης S αλλάζει. Απεικονίζουµε τον A κάτω αριστερά και τον B πάνω δεξιά όπως συνήθως. Οταν από την αρχή των αξόνων του A ανεβαίνουµε στον κατακόρυφο άξονα από 0 έως 24, αυξάνονται οι ώρες που παίζει σαξόφωνο (ας υποθέσουµε ότι δε χρειάζεται καθόλου ύπνο). Για τον B όµως η κατανάλωση µετράει ανάποδα: Οταν ο A παίζει σαξόφωνο 24 ώρες, ο B «καταναλώνει» 0 ώρες ησυχίας. Αντίστοιχα, όταν ο A παίζει σαξόφωνο 0 ώρες, ο B απολαµβάνει το µάξιµουµ ωρών ησυχίας (24 ώρες). Αποµένει να ορίσουµε την αρχική τους κατανοµή. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

19 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση Εξωτερικότητες στην κατανάλωση. Ως προς τα χρήµατα ας ϑεωρήσουµε ότι το αρχικό συνολικό απόθεµα είναι µοιρασµένο εξίσου στους δύο καταναλωτές. Το πιο λεπτό Ϲήτηµα είναι το Ϲήτηµα της αρχικής κατανοµής σε µουσική/ησυχία. Αυτή εξαρτάται από τα νοµικά ιδιοκτησιακά δικαιώµατα σε ϕασαρία/ησυχία. Ας πούµε αν ο νόµος ορίζει ότι µπορεί ο καθένας να κάνει όση ϕασαρία ϑέλει οποτεδήποτε, τότε ο A ϑα έχει 24 ώρες µουσικής ως αρχική κατανοµή. (κατανοµή x στο σχήµα παρακάτω) Αν ο νόµος ορίζει ότι δικαιούµαστε ησυχία όλες τις ώρες, τότε ο B έχει όλο το απόθεµα ησυχίας της οικονοµίας και ο A δεν µπορεί να καταναλώσει καθόλου σαξόφωνο (σηµείο y στο σχήµα παρακάτω). Αν ο νόµος ορίζει 8 ώρες κοινής ησυχίας τότε ο A έχει αρχική κατανοµή 16 ώρες και ο B 8 ώρες (σηµείο z). Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

20 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση 24 x OB Ώρες Μουσικής 8 z Ώρες Ησυχίας O A y X Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

21 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση Εξωτερικότητες στην κατανάλωση. Για να δούµε που ϑα οδηγήσει η αγορά, χρειαζόµαστε το χάρτη καµπυλών αδιαφορίας για τους δύο καταναλωτές. Αφού για τον A τα χρήµατα και η µουσική είναι καλά αγαθά, οι καµπύλες του ϑα έχουν το σύνηθες σχήµα. Οµοίως αφού ο B µετράει από την αρχή των αξόνων του χρήµατα και ησυχία, οι καµπύλες αδιαφορίας του ϑα έχουν το σύνηθες σχήµα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

22 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση 24 x OB U B 1 Ώρες Μουσικής 8 U B 2 U A 2 Ώρες Ησυχίας U A 1 O A y X Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

23 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση Εξωτερικότητες στην κατανάλωση. Ας υποθέσουµε ότι τα ιδιοκτησιακά δικαιώµατα στην ησυχία τα έχει ο B. Αρα η αρχική µας κατανοµή είναι η y. Εφόσον δεν υπάρχει αγορά «ϕασαρίας», ώστε ο B να ανταλλάξει ϕασαρία µε χρήµατα, ϑα καταναλώσει όλο το απόθεµα ησυχίας του και άρα ϑα καταναλώσει την αρχική του κατανοµή y. Ανάλογα ο A ϑα καταναλώσει µόνο χρήµατα και καθόλου σαξόφωνο. Είναι προφανές ότι µια τέτοια κατανοµή είναι αναποτελεσµατική: Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

24 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση 24 x OB Ώρες Μουσικής 8 Ώρες Ησυχίας O A y X Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

25 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση ηµιουργία αγορών εξωτερικοτήτων και αποτελεσµατικότητα. Αν δηµιουργούσαµε µια αγορά «ηχητικών ϱύπων», όπου οι δύο καταναλωτές ϑα µπορούσαν να ανταλλάξουν ϱύπους, µήπως η ευηµερία της κοινωνίας ϑα αύξανε; Στην αγορά ϑα αντάλλασσε ο B λίγο από το δικαίωµά του σε ησυχία για χρήµατα και οι δύο ϑα γίνονταν καλύτερα πηγαίνοντας στο σηµείο w. Με τηδηµιουργία µιας αγοράς για εξωτερικότητες, η αγορά µας οδηγεί πάλι σε αποτελεσµατικότητα. Αυτό που κάνει τις αγορές αναποτελεσµατικές είναι ακριβώς ότι συχνά δεν υφίστανται αγορές για εξωτερικότητες. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

26 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση 24 x OB Ώρες Μουσικής 8 w Ώρες Ησυχίας O A y X Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

27 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση MSB, MSC MSC MPB MSB F C F F Σχήµα : Απώλεια ευηµερίας από αγοραία ισορροπία µε ϑετικές εξωτερικότητες. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

28 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση ιόρθωση εξωτερικοτήτων. 4 τρόποι: Νοµοθεσία: παραγωγή καυσαερίων στο σηµείο F που επιβάλλεται δια νόµου. ( υσκολίες πληροφόρησης-εφαρµογής. Πώς γνωρίζω ως κράτος τα οριακά κόστη/οφέλη όλων των εµπλεκοµένων; Πώς εφαρµόζω-διανέµω τα ϐάρη;) Επιβολή (πιγκουβιανού) ϕόρου ή επιδότησης. Ορισµός ιδιοκτησιακών δικαιωµάτων στην εξωτερικότητα και διαπραγµάτευση ανάµεσα στα εµπλεκόµενα µέρη (αν δεν υπάρχουν κόστη συναλλαγών). Θεώρηµα Coase. Ορισµός ιδιοκτησιακών δικαιωµάτων και δηµιουργία αγοράς εξωτερικοτήτων. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

29 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση ιόρθωση εξωτερικοτήτων. Η πρώτη λύση ϑα ήταν (σχήµα σχήµα ϕόρος ) η κυβέρνηση να αποφασίσει ότι η παραγωγή καύσιµου ϑα γίνει σε επίπεδα F και να επιβάλει αυστηρά πρόστιµα αν αυτά ξεπεραστούν. Η δεύτερη λύση (σχήµα σχήµα ϕόρος ) επιβάλλει κόστος στο χαλυβουργείο τόσο ώστε να παράγει την άριστη κοινωνικά ποσότητα. Ενας κατάλληλος ϕόρος t υψώνει το ιδιωτικό οριακό κόστος της επιχείρησης που µολύνει κατά t και την κάνει να µεγιστοποιεί τα κέρδη της στο άριστο σηµείο F. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

30 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση MSB, MSC MSB(E) B MSC A MP C+ t t D C MP C(E) F F C F Σχήµα : ιόρθωση εξωτερικότητας µέσω πιγκουβιανού ϕόρου. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31

31 Εξωτερικότητες στην κατανάλωση Θεώρηµα του Coase. Αν 1 υπάρχουν σαφώς ορισµένα ιδιοκτησιακά δικαιώµατα στην εξωτερικότητα. ηλαδή να υπάρχει σαφήνεια ως προς το αν υπάρχει δικαίωµα πρόκλησης της εξωτερικότητας ή δικαίωµα προστασίας από αυτήν. 2 εν υπάρχουν κόστη συναλλαγών. Τότε, Θεώρηµα (Coase-1960) διαπραγµάτευση για το ποσό της εξωτερικότητας µεταξύ των εµπλεκοµένων µερών ϑα οδηγήσει σε αποτελεσµατική κατανοµή, ανεξαρτήτως του πώς έχουν οριστεί τα ιδιοκτησιακά δικαιώµατα. Κώστας Ρουµανιάς (.Ε.Ο.Σ.) Εξωτερικές Οικονοµίες 31 Μαΐου / 31