- 2 -

Μέγεθος: px
Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "- 2 -"

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΑΤΡΩΝ ΣΧΟΛΗ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ ΥΓΕΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΚΑΡ ΙΟΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΙΕΥΘΥΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΥΓΕΝΗΣ ΜΕΘΟ ΟΙ ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΩΝ ΟΜΟΛΟΓΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΟΥΣ ΣΤΗΝ ΜΕΙΖΟΝΑ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΝΙΚΟΛΑΟΣ. ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ ΙΑΤΡΟΣ ΕΙ ΙΚΕΥΟΜΕΝΟΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΘΩΡΑΚΟΣ Ι ΑΚΤΟΡΙΚΗ ΙΑΤΡΙΒΗ ΠΑΤΡΑ 2008

2 - 2 -

3 Στον πατέρα µου ιονύση, που έφυγε πρόωρα Στην µητέρα µου Λένα, για την αγάπη και τις αξίες που µου µετέδωσε Στη συζυγό µου Γιώτα, για την φροντίδα και την υποµονή της Στο γιο µου ιονύση, την χαρά της ζωής µου - 3 -

4 - 4 -

5 ΤΡΙΜΕΛΗΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΥΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Αποστολάκης Ευστράτιος Επίκουρος Καθηγητής Καρδιοθωρακοχειρουργικής, Πανεπιστηµίου Πατρών ( Επιβλέπων) ουγένης ηµήτριος Καθηγητής Καρδιοθωρακοχειρουργικής, Πανεπιστηµίου Πατρών Καρακάντζα Μαρίνα Επίκουρος Καθηγήτρια Αιµατολογίας, Πανεπιστηµίου Πατρών - 5 -

6 ΕΠΤΑΜΕΛΗΣ ΕΞΕΤΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Αποστολάκης Ευστράτιος Επίκουρος Καθηγητής Καρδιοθωρακοχειρουργικής, Πανεπιστηµίου Πατρών ( Επιβλέπων) ουγένης ηµήτριος Καθηγητής Καρδιοθωρακοχειρουργικής, Πανεπιστηµίου Πατρών Καρακάντζα Μαρίνα Επίκουρος Καθηγήτρια Αιµατολογίας Πανεπιστηµίου Πατρών Καρδαµάκης ηµήτριος Αναπλήρωτης Καθηγητής Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας Πανεπιστηµίου Πατρών Κωλέτσης Ευστράτιος Λέκτορας Καρδιοθωρακοχειρουργικής Πανεπιστηµίου Πατρών Σκόπα Χρυσούλα Καθηγήτρια Παθολογικής Ανατοµικής Πανεπιστηµίου Πατρών Σπυρόπουλος Κωσταντίνος Καθηγητής Πνευµονολογίας Πανεπιστηµίου Πατρών - 6 -

7 - 7 -

8 Πίνακας ϖεριεχοµένων i. Τριµελής συµβουλευτική επιτροπή 5 ii. Επταµελής εξεταστική επιτροπή 6 iii. Πίνακας περιεχοµένων 8 iv. Ευρετήριο εικόνων 10 v. Ευρετήριο πινάκων 12 vi. Ευρετήριο συντοµεύσεων 14 Πρόλογος 16 Γενικό µέρος 19 Εισαγωγή 21 Κεφάλαιο I: I.Α. Επιδηµιολογία του καρκίνου του πνεύµονα 23 Ι.Β. Σταδιοποίηση του καρκίνου του πνεύµονα 24 Ι.Γ. Πρόγνωση του καρκίνου του πνεύµονα 26 Κεφάλαιο II: Χειρουργική θεραπεία του καρκίνου του πνεύµονα 32 ΙΙ.Α. Πνευµονεκτοµή ΙΙ.Α.1.Τεχνική της πνευµονεκτοµής ΙΙ.Β. Λοβεκτοµή ΙΙ.Β.1. Τεχνική της λοβεκτοµής ΙΙ.Γ. Τµηµατεκτοµή και περιορισµένες εκτοµές ΙΙ.Γ.1. Τµηµατεκτοµή ΙΙ.Γ.2. Μη ανατοµική σφηνοειδής εκτοµή Κεφάλαιο III: Η αιµορραγία στις επεµβάσεις για καρκίνο του πνεύµονα και η σηµασία της 48 Κεφάλαιο IV: Αναιµία και µετάγγιση στον ογκολογικό ασθενή 51 IV.A. Συνέπειες της αναιµίας 52 IV.B. Συνέπειες των µεταγγίσεων οµόλογου αίµατος: IV.B.1. Επιδράσεις των µεταγγίσεων IV.B.2. Λοιµώδεις κίνδυνοι των µεταγγίσεων IV.B.3. Μ η λοιµώδεις κίνδυνοι των µεταγγίσεων: IV.B.3.1. Ιατρογενή λάθη και οξείες αιµολυτικές αντιδράσεις IV.B.3.2. Επιβραδυνόµενες αιµολυτικές αντιδράσεις IV.B.3.3. Μη αιµολυτική πυρετική αντίδραση IV.B.3.4. Σχετιζόµενη µε τη µετάγγιση οξεία πνευµονική βλάβη IV.B.3.5. Νόσος µοσχεύµατος εναντίον ξενιστή IV.B.3.6. Συντήρηση των µονάδων αίµατος και φυσιολογικές µεταβολές IV.B.3.7. Ανοσοτροποποιητική δράση των µεταγγίσεων IV.B.3.7.α. Ιστορική αναδροµή και ορισµός IV.B.3.7.β. Ανοσοτροποποιητική δράση των µεταγγίσεων IV.B.3.7.γ. Πιθανοί µηχανισµοί και µεσολαβητές του φαινοµένου TRIM IV.B.3.8. Μικρο-χιµαιρισµός

9 Κεφάλαιο V: Στρατηγικές διάσωσης του αίµατος Αναίµακτη χειρουργική V.Α. Προεγχειρητική αντιµετώπιση V.Α.1. Θεραπεία µε ερυθροποιητίνη (EPO) V.Α.2. Χορήγηση συµπληρωµάτων θρέψης V.Α.3.Προεγχειρητική προκατάθεση αυτόλογου αίµατος V.Α.4. Ελάττωση του ορίου χορήγησης της µετάγγισης V.Β. ιεγχειρητική αντιµετώπιση V.Β.1. Χειρουργικές προσεγγίσεις για την ελάττωση της διεγχειρητικής αιµορραγίας V.Β.2. ιεγχειρητική χορήγηση αιµοστατικών σκευασµάτων V.Β.3. Αναισθησιολογικές τεχνικές V.Β.4. Οξεία ισο-ογκαιµική αιµοαραίωση V.Β.5. Εξοικονόµηση και επαναχορήγηση αίµατος V.Γ. Μετεγχειρητική αντιµετώπιση V.Γ.1. Ανοχή στην αναιµία Κεφάλαιο VI: Φαρµακευτικές µέθοδοι ελάττωσης της αιµορραγίας VI.A. Χορήγηση ερυθροποιητίνης VI.B. Χορήγηση συµπληρωµάτων θρέψης VI.Γ.Φαρµακευτικές αιµοστατικές µέθοδοι-απροτινίνη VI.Γ.1. Γενικά χαρακτηριστικά VI.Γ.2. οσολογία VI.Γ.3. Μηχανισµός δράσης Κεφάλαιο VII: Μελλοντικές εξελίξεις - Τεχνητοί µεταφορείς οξυγόνου 91 Ειδικό µέρος 95 Κεφάλαιο VIII: Κλινικές µελέτες 1. Υλικό και µέθοδος Στατιστική ανάλυση 2. Αποτελέσµατα 3. Συζήτηση 4. Συµπεράσµατα Περίληψη Summary Βιβλιογραφία

10 Αριθµός Ευρετήριο Εικόνων Σελίδα 1.Στάδιο IA (Τ1Ν0Μ0) καρκίνος του πνεύµονα Στάδιο IB (T2 N0 M0) καρκίνος του πνεύµονα Στάδιο IIA (T1 N1 M0) καρκίνος του πνεύµονα Στάδιο IIB (T2 N1 M0 ή Τ3Ν0Μ0) καρκίνος του πνεύµονα Στάδιο IIIA (T3 N1 M0 ή Τ1-3 Ν2 Μ0 ) καρκίνος του πνεύµονα Στάδιο IIIB (T4 N0-3 M0 ή Τ1-3 Ν3 Μ0 ) καρκίνος του πνεύµονα Χαρτογράφηση επιχώριων λεµφαδένων Αλγόριθµος για την αξιολόγηση της εγχειρησιµότητας στις πνευµονικές εκτοµές Τεχνική της πνευµονεκτοµής Τεχνική της πνευµονεκτοµής Τεχνική της πνευµονεκτοµής Τεχνική της πνευµονεκτοµής Ενδοπερικαρδιακή πνευµονεκτοµή Εικόνα πύλης µετά (δε) πνευµονεκτοµή Τεχνική της λοβεκτοµής Τεχνική της λοβεκτοµής Τεχνική της λοβεκτοµής Τεχνική της λοβεκτοµής Τεχνική της λοβεκτοµής Τεχνική της λοβεκτοµής Τµηµατεκτοµή πνεύµονα Μη ανατοµική σφηνοειδής εκτοµή Transfusion Related Imminomodulation (TRIM) Μικρο-χιµαιρισµός Ο µηχανισµός δράσης των πρωτεάσεων της σερίνης

11 25. Ο καταρράκτης της πήξεως Μηχανισµοί δράσης της απροτινίνης Κατανοµή των µονάδων RBC s ανάµεσα στον πληθυσµό των ασθενών Συνολική επιβίωση σύµφωνα µε τη χορήγηση µεταγγίσεων Η συνολική επιβίωση σε σχέση µε την προεγχειρητική αναιµία Η συνολική επιβίωση σε σχέση µε την προεχγειρητική αναιµία Συσχέτιση µεταξύ µετάγγισης αίµατος και επιβίωσης σε ασθενείς µε τιµή προεγχειρητικής Hb <12 g/dl 32. Επιβίωση ασθενών σταδίου I σχετιζόµενη µε- και χωρίς µετάγγιση αίµατος 109 `

12 Αριθµός Ευρετήριο Πινάκων Σελίδα 1. Περιγραφή του συστήµατος ΤΝΜ Σταδιοποίηση κατά TNM Επιπλοκές, θνητότητα και ενδονοσοκοµειακή νοσηλεία σε ασθενείς µε χειρουργική εκτοµή για NSCLC Συχνότητα των λοιµωδών κινδύνων των µεταγγίσεων Συχνότητα των µη λοιµωδών επιπλοκών των µεταγγίσεων Προτεινόµενοι µηχανισµοί υπεύθυνοι για το φαινόµενο TRIM Γενικές αρχές εφαρµογής της αναίµακτης ιατρικής Προεγχειρητικός έλεγχος και σχεδιασµός Χειρουργικές και αναισθησιολογικές αρχές εφαρµογής της αναίµακτης ιατρικής Αναισθητικοί και το χειρουργικοί µέθοδοι εξοικονόµησης του αίµατος Συνεισφορά ανά µέθοδο στην περιεγχειρητική εξοικονόµηση µονάδων αίµατος Κριτήρια αποκλεισµού ασθενών που υπεβλήθησαν σε εκτοµή για NSCLC (Μελέτη 1 η ) Κριτήρια µεταγγίσεως ασθενών (Μελέτη 1 η ) Κλινικοπαθολογικές παράµετροι του πληθυσµού των ασθενών (Μελέτη 2 η ) Είδη µειζόνων θωρακοχειρουργικών επεµβάσεων (Μελέτη 2 η ) Χαρακτηριστικά πληθυσµού ασθενών οµάδας ελέγχου έναντι οµάδας απροτινίνης (Μελέτη 2 η ) Επιβίωση ασθενών σταδίου Ι (Μελέτη 1 η ) Πολύ-παραγοντική ανάλυση για το σύνολο του πληθυσµού µε βάση τη µετάγγιση αίµατος και την προεγχειρητική αναιµία (Μελέτη 1 η ) Πολύ-παραγοντική ανάλυση ασθενών σταδίου I µε βάση τη µετάγγιση αίµατος και την προεγχειρητική αναιµία (Μελέτη 1 η ) Προεγχειρητικά εργαστηριακά δεδοµένα ανάµεσα στην οµάδα ελέγχου και οµάδα απροτινίνης (Μελέτη 2 η )

13 21. Μετεγχειρητικές απώλειες αίµατος ανάµεσα στην οµάδα ελέγχου και οµάδα απροτινίνης (Μελέτη 2 η ) Ανάγκες µετάγγισης ανάµεσα στην οµάδα ελέγχου και οµάδα απροτινίνης (Μελέτη 2 η ) Περιεγχειρητικές τιµές του αιµατοκρίτη ανάµεσα στην οµάδα ελέγχου και οµάδα απροτινίνης (Μελέτη 2 η ) Περιεγχειρητικές τιµές των WBC s ανάµεσα στην οµάδα ελέγχου και οµάδα απροτινίνης (Μελέτη 2 η ) ιεγχειρητικός χρόνος και µετεγχειρητική νοσηλεία ανάµεσα στην οµάδα ελέγχου και οµάδα απροτινίνης (Μελέτη 2 η )

14 A ANH (Acute Normovolemic Hemodilution) - Οξεία ίσο-ογκαιµική αιµοαραίωση ARDS (Adult Respiratory Distress Syndrome) - Σύνδροµο οξείας αναπνευστικής ανεπάρκειας των ενηλίκων ΑΒΟ - Οµάδες συµβατότητας αίµατος κατά ΑΒΟ ATP - Τριφωσφορική αδενοσίνη APCs (Antigen Presenting Cells) - Κύτταρα παρουσίασης αντιγόνων AIDS (Acquired Immune Deficiency Syndrome) - Σύνδροµο επίκτητης ανοσολογικής ανεπάρκειας ACT (Active Cellite Time) Ενεργός χρόνος πήξεως AOCs (Artificial Oxygen Carriers) - Τεχνητοί µεταφορείς οξυγόνου Ευρετήριο συντοµεύσεων G GVHD (Graft Versus Host Disease) Νόσος µοσχεύµατος κατά ξενιστή H Hb - Αιµοσφαιρίνη Ht - Αιµατοκρίτης HIV (Human Immunodeficiency Virus) Ιός ανθρώπινης ανοσο-ανεπάρκειας HLA (Human Leukocyte Antigen) Ανθρώπινο λευκοκυτταρικό αντιγόνο IL - Ιντερλευκίνη I.U. (International Units) ιεθνείς µονάδες K KIU (Kallikrein Inhibitory Units) - Μονάδες αναστολής της καλλικρείνης I B BMI (Body Mass Index) είκτης µάζας σώµατος C CI (Confidence Interval) ιάστηµα εµπιστοσύνης Crea Κρεατινίνη ορού D DIC (Disseminated Intravascular Coagulation) ιάχυτη ενδοαγγειακή πήξη E ECG - Ηλεκτοκαρδιογράφηµα EPO - Ερυθροποιητίνη F FEV1 (Forced Expiratory Volume per min) Κατά λεπτό µέγιστος εκπνεόµενος όγκος FFP (Fresh Frozen Plasma) - Φρέσκο κατεψυγµένο πλάσµα πρωτεάσης-1 M ΜΟΑ - Μεταγγίσεις οµόλογου αίµατος MOF (Multiple Organ Failure) Ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων ΜΕΘ Μονάδα Εντατικής Θεραπείας N NSCLC (Non Small Cell Lung Cancer) - Μη-µικροκυτταρικός καρκίνος πνεύµονα ΝΚ (Natural Killer) κύτταρα - Κύτταρα «φυσικοί φονείς» NAT (Nucleic Acid Technology) Τεχνολογία πυρηνικού οξέος P PAI-1 (Plasminogen Activator Inhibitor- 1) - Αναστολέας του ενεργοποιητή του πλασµινογόνου-1 PAR 1 (Protease Activated Receptor) Ενεργοποιηµένος υποδοχέας της

15 PT (Prothrombin Time) - Χρόνος προθροµβίνης PAD (Preoparetive Autologous Donation) Προεγχειρητική αυτόλογη προκατάθεση PTT (Partial Thromboplastin Time) - Μερικός χρόνος θροµβοπλαστίνης R RBC s (Red Blood Cells) - Ερυθρά αιµοσφαίρια rfviia (recombinant Factor VIIa) Ανασυνδυασµένος παράγοντας VIIa S SIRS (Systemic Inflammatory Response Syndrome) - Σύνδροµο συστηµατικής φλεγµονώδους απάντησης SD (Standard Deviation) - Τυπική απόκλιση SEM (Standard Error of Mean) - Τυπικό σφάλµα της µέσης τιµής T TRALI (Transfusion Related Acute Lung Injury) TRIM (Transfusion Related Immunomodulation) Ανοσοτροποποίηση σχετιζόµενη µε τη µετάγγιση TAGVHD (Transfusion Associated Graft Versus Host Disease) Σχετιζόµενη µε τη µετάγγιση νόσος µοσχεύµατος κατά ξενιστή TGF-β (Transforming Growth Factor-β) Μετατρεπτικός αυξητικός παράγων -β V VO 2 - Κατανάλωση οξυγόνου W WBC s (White Blood Cells) Λευκά αιµοσφαίρια

16 Πρόλογος - Ευχαριστίες Ο µη-µικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύµονα αποτελεί την πιο συχνή µορφή καρκίνου παγκοσµίως και την πιο συχνή αιτία θανάτου στις ανεπτυγµένες χώρες. Η βέλτιστη χειρουργική αντιµετώπιση στον καρκίνο πνεύµονα συνίσταται στην εκτοµή της πρωτοπαθούς εστίας µε συναφαίρεση των µακροσοπικά διογκωµένων επιχώριων λεµφαδένων. Η χειρουργικές επεµβάσεις στον καρκίνο του πνεύµονα συνοδεύονται µε σηµαντικό ποσοστό επιπλοκών. Μία εξ αυτών, η δι-ή µετ-εγχειρητική αιµορραγία, ποικίλει ανάλογα µε το είδος της επέµβασης. Ένα σηµαντικό ποσοστό ασθενών που υποβάλλεται σε πνευµονική εκτοµή θα χρειαστεί µετάγγιση ερυθρών αιµοσφαιρίων για την αντιµετώπιση τόσο της αναιµίας όσο και της αιµορραγίας. Όπως είναι γνωστό, οι µεταγγίσεις οµόλογου αίµατος συνοδεύονται εκτός από τον κίνδυνο µετάδοσης λοιµωδών νοσηµάτων στον λήπτη και από µία µεγάλη ποικιλλία µη λοιµωδών επιπλοκών, η σηµαντικότερη εκ των οποίων είναι η ανοσοκαταστολή, επηρεάζοντας την συνολική επιβίωση των ασθενών. Επιπλέον η εµφάνιση οποιασδήποτε επιπλοκής σε µετεγχειρητικό ασθενή αυξάνει την ενδονοσοκοµειακή νοσηλεία και το κόστος. H γνώση αυτή είχε ευαισθητοποιήσει από νωρίς τον Καθηγητή µου κ. ηµήτριο ουγένη, ο οποίος σε προηγούµενη µελέτη του είχε επισηµάνει από τους πρώτους, την επίπτωση της αναιµίας στην έκβαση των χειρουργηθέντων ασθενών µε µη- µικροκυτταρικό καρκίνωµα πνεύµονα, θέτοντας ένα όριο ασφαλούς χορήγησης µετάγγισης οµόλογου αίµατος, στηριζόµενο τόσο στις µετεγχειρητικές απώλειες όσο και στην τιµή αιµοσφαιρίνης. Οι παραπάνω λόγοι αποτέλεσαν το κίνητρο διαλογής ενός τέτοιου θέµατος. Αρχικά λοπόν, αποφασίσαµε να µελετήσουµε την πιθανή ανοσοτροποποιητική δράση των µεταγγίσεων καθώς και της προεγχειρητικής αναιµίας στην έκβαση των ασθενών µε µη-µικροκυτταρικό καρκίνο του πνεύµονα που χειρουργήθηκαν στην κλινική µας από το 1999 έως και το Εν συνεχεία, προπαθώντας να συνεισφέρουµε στην ελάττωση των περιεγχειρητικών µεταγγίσεων οµόλογου αίµατος, χορηγήσαµε διεγχειρητικά σε ασθενείς που υποβλήθηκαν σε µείζονες επεµβάσεις θώρακος, την φαρµακευτική ουσία απροτινίνη (µία ευρέως διαδεδοµένη ουσία στις επεµβάσεις ανοικτής καρδιάς αλλά όχι σε µείζονες επεµβάσεις θώρακος), σε πολύ-χαµηλή δόση. Στη δεύτερη αυτή µελέτη µας,

17 παρουσιάζουµε την επίπτωσή της ουσίας αυτής στις απώλειες αίµατος, στις περιεγχειρητικές µεταγγίσεις καθώς επίσης στη διάρκεια νοσηλείας και στο κόστος. Φθάνοντας στο πέρας της συγγραφής της εργασίας αυτής θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους όσους προσέφεραν την βοήθειά τους στην συγγραφή αυτού του πονήµατος. Ιδιαίτερα δε, θα ήθελα να ευχαριστήσω, τον Καθηγητή της Καρδιοχειρουργικής Κλινικής κ. ηµήτριο ουγένη και άσκαλό µου όλα αυτά τα χρόνια, για τη δυνατότητα εκπόνησης της διατριβής αυτής, ο οποίος εκτός από το ενδιαφέρον για την επιστήµη της Καρδιοθωρακοχειρουργικής που µου εµφύσησε, συµβάλλει καθηµερινά µε τις παραινέσεις και τις συµβουλές του στην αρτιότερη εκπαίδευσή µου. Τον Επίκουρο Καθηγητή της Καρδιοχειρουργικής Κλινικής του ΠΓΝΠ, κ. Ευστράτιο Αποστολάκη, ο οποίος από τη θέση του επιβλέποντος µε την επιστηµονική κατάρτιση που τον διακρίνει αποτέλεσε πολύτιµο αρωγό τόσο στην οργάνωση, όσο και στην εκτέλεση της διατριβής αυτής. Την Επίκουρο Καθηγήτρια Αιµατολογίας του ΠΓΝΠ, κα. Μαρίνα Καρακάντζα, για την ουσιαστική βοήθειά της τόσο στην συγγραφή όσο και στη διόρθωση του έργου αυτού. Τον Λέκτορα της Καρδιοχειρουργικής Κλινικής του ΠΓΝΠ, κ. Ευστράτιο Κωλέτση, για τη βοήθειά του στη δηµοσίευση των δύο σχετικών µελετών, καθώς και τις υποδείξεις του κατά τη διάρκεια της συγγραφής του πονήµατος αυτού. Τον Λέκτορα Ιατρικής Φυσικής του Πανεπιστηµίου Πατρών, κ. Γιώργο Σακελλαρόπουλο, για την συµβολή του στην στατιστική επεξεργασία των αποτελεσµάτων, τον οποίον ταλαιπώρησα αρκετά. Επίσης θα ήταν παράλειψη να µην ευχαριστήσω την Καθηγήτρια κα Σκόπα, καθώς βέβαια και όλους τους συνεργάτες της στο Εργαστήριο της Παθολογικής Ανατοµίας, για την ουσιαστική συµβολή τους στην ιστολογική τεκµηρίωση του τεράστιου υλικού που αναλύθηκε. Τέλος θα ήθελα να ευχαριστήσω την σύζυγό µου για την εµψύχωση, την υποµονή και την αµέριστη φροντίδα της όλα αυτά τα χρόνια

18 - 18 -

19 Γ ε ν ι κ ό Mέ ρ ο ς

20 - 20 -

21 Εισαγωγή Ο καρκίνος του πνεύµονα αποτελεί την πιο συχνή µορφή καρκίνου παγκοσµίως και την πιο συχνή αιτία θανάτου στις ανεπτυγµένες χώρες [1,2]. Η ριζική εκτοµή του καρκίνου του πνεύµονα µε ταυτόχρονο καθαρισµό των επιχώριων λεµφαδένων σε συνδυασµό µε ή χωρίς συπληρωµατική χήµειο-ή άκτινο-θεραπεία αποτελεί την βέλτιστη αντιµετώπιση. Παρόλες τις διαφορετικές και ποικίλες µεθόδους θεραπείας, η επιβίωση εξακολουθεί να είναι πτωχή. Στις ανεπτυγµένες χώρες το ποσοστό ασθενών µε διαγνωσµένο καρκίνο του πνεύµονα που θα υποβληθούν σε χειρουργική αντιµετώπιση της νόσου κυµαίνεται µεταξύ 10-20% [3]. Οι χειρουργικές επιλογές στην θεραπεία του καρκίνου του πνεύµονα περιλαµβάνουν την πνευµονεκτοµή, τη λοβεκτοµή, τη τµηµατεκτοµή και τέλος τη µη ανατοµική σφηνοειδή εκτοµή. Η µετεγχειρητική αιµορραγία µετά από εκτοµή του πνεύµονα για τη χειρουργική θεραπεία του βρογχογενούς καρκίνου είναι σχετικά µικρή, κυµαινόµενη από 0.6 % έως και 6 % [4,5] και ποικίλει ανάλογα µε το είδος της επέµβασης. Ένα σηµαντικό ποσοστό ασθενών που υποβάλλεται σε πνευµονική εκτοµή θα χρειαστεί µετάγγιση ερυθρών αιµοσφαιρίων (RBC s) [6]. Οι µεταγγίσεις οµόλογου αίµατος συνοδεύονται εκτός από τον κίνδυνο µετάδοσης λοιµωδών νοσηµάτων στον λήπτη και από σηµαντική ανοσοκαταστολή, η οποία επηρεάζει την συνολική επιβίωση των ασθενών αυτών [7]. εδοµένα από διάφορες µελέτες υποδηλώνουν πως οι αλλογενείς µεταγγίσεις αίµατος µετατρέπουν το ανοσοποιητικό σύστηµα των ληπτών επιδρώντας ευεργετικά σε ορισµένες περιπτώσεις, ενώ επιβαρύνουν σε άλλες. Το κλινικό αυτό φαινόµενο περιγράφεται στη διεθνή βιβλιογραφία ως ανοσοτροποποιητική δράση των µεταγγίσεων οµολόγου αίµατος (Transfusion Related ImmunoModulation) και οφείλεται πιθανά στην παρουσια λευκοκυττάρων στις µονάδες οµόλογου αίµατος [8]. Μελέτες οι οποίες διερεύνησαν την επίδραση των µεταγγίσεων στην επιβίωση ασθενών µε NSCLC έχουν εξάγει αµφιλεγόµενα συµπεράσµατα. Κάποιοι ανέδειξαν µία αρνητική επίδραση των µεταγγίσεων ενώ κάποιοι άλλοι απέτυχαν να την επιβεβαιώσουν [9-12]. Αυτό ακριβώς αποτέλεσε και το σκοπό των µελετών µας. Αρχικά διερευνήσαµε την πιθανή δυσµενή επίδραση των περιεγχειρητικών µεταγγίσεων οµόλογου αίµατος στην

22 απώτερη επιβίωση µιας µεγάλης σειράς ασθενών που αντιµετωπίσθηκαν χειρουργικά από την Κλινική µας [13]. Επίσης µε µια δεύτερη µελέτη µας εξετάσαµε την πιθανότητα περιστολής των µεταγγίσεων και των επιδράσεων στην έκβαση των ασθενών, µετά από τη χορήγηση της αιµοστατικής ουσίας απροτινίνης, καταγράφοντας τις µετεγχειρητικές απώλειες αίµατος και τις ανάγκες για µετάγγιση τόσο του οµόλογου αίµατος όσο και των παραγώγων του

23 Κ ε φ ά λ α ι ο I Ι. A. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Ο καρκίνος του πνεύµονα αποτελεί την κύρια αιτία θνητότητας σχετιζόµενη µε καρκίνο, τόσο στους άνδρες όσο και στις γυναίκες, ο οποίος ευθύνεται για την εµφάνιση 173,770 νέων περιπτώσεων και 160,440 θανάτων το Παρόλες τις πολυάριθµες έρευνες και την επιθετική αντιµετώπιση σε διάφορα επίπεδα, η συχνότητα θανάτου από τον καρκίνο του πνεύµα µειώθηκε µόνο κατά 1.8% από το 1992 [14]. Το κάπνισµα παραµένει η µοναδική αναστρέψιµη αιτία του καρκίνου του πνεύµονα. Παρόλο που ο ακριβής µηχανισµός µε τον οποίο το κάπνισµα προωθεί τη καρκινογένεση παραµένει άγνωστος, πολλές µελέτες υποστηρίζουν ότι προκαλεί µετάλλαξη στις βάσεις των γονιδίων ακινητοποιώντας µηχανισµούς της κυτταρικής επιδιόρθωσης [15]. Επίσης αν και όλες οι µορφές καπνίσµατος σχετίζονται µε αυξηµένο κίδυνο εµφάνισης καρκίνου του πνεύµονα, οι καπνιστές τσιγάρων παρουσιάζουν 2-πλάσιο κίνδυνο [16]. Τέλος µελέτες οι οποίες συνέκριναν την συχνότητα καπνίσµατος µε τη διάρκεια ανέδειξαν ότι η διάρκεια έκθεσης αποτελεί πολύ πιο σηµαντικό παράγοντα [17]. Η συχνότητα του καρκίνου του πνεύµονα είναι σηµαντικά υψηλότερη ανάµεσα στους Αφρο-αµερικανούς έναντι των Καυκάσιων (81.2 έναντι 63.2 ανά 100,000), πιθανότατα εξ αιτίας αυξηµένης γενετικής ευαισθησίας ή έκθεσης στο κάπνισµα [14]. ιατροφικοί παράγοντες, φαίνεται να ενοχοποιούνται επίσης στην επιδηµιολογία του καρκίνου του πνεύµονα, αφού δίαιτες πλούσιες σε φρούτα, λαχανικά και βιταµίνη Α, προσφέρουν προστατευτικό ρόλο. Παρά την ύπαρξη αρκετών µελετών οι οποίες συσχετίζουν την καρκινογένεση µε την έκθεση σε µια πλειάδα ουσιών, όπως οι πολυκυκλικοί αρωµατικοί υδρογονάνθρακες, ο αµίαντος, το χρώµιο, το αρσενικό και το αέριο του ραδονίου, η καρκινογόνος επίδραση των ουσιών αυτών δεν έχει αποδειχθεί [14]. Πρώιµες µελέτες πάνω στην χαρτογράφηση γονιδίων υποστηρίζουν την αυξηµένη γενετική προδιάθεση από ορισµένες οικογένειες να αναπτύξουν καρκίνο

24 του πνεύµονα. Κάποιες από αυτές εστιάζονται στο CYP2D6 και στο κυτόχρωµα του γονιδίου P450 (CYP) 1A1 ως δείκτες καρκινικής ευαισθησίας [18]. I. Β. ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Η επακριβής σταδιοποίηση του καρκίνου του πνεύµονα είναι επιτακτική για την κατάλληλη αντιµετώπιση και την ερευνητική πρόοδο. Η σταδιοποίηση αφορά την ταξινόµηση του ασθενούς, βασισµένη στην κατάταξη κατά ΤΝΜ σε διάφορα στάδια τα οποία έχουν διαφορετική θεραπευτική και προγνωστική σηµασία [19]. Το Τ υποδηλώνει το µέγεθος του πρωτοπαθούς όγκου, το Ν την παρουσία των επιχώριων λεµφαδένων και το Μ την ύπαρξη αποµακρυσµένων µεταστάσεων (Πίνακας 1). Άπαξ και το Τ, το Ν και το Μ έχουν προσδιορισθεί,ο ασθενής κατατάσσεται σε ένα από τα παρακάτω στάδια: IA, IB, IIA, IIB, IIIA, IIIB και IV (Πίνακας 2) (Εικόνα 1-6). Η διαδικασία της σταδιοποίησης συµβαίνει σε 3 διαφορετικά σηµεία κατά την φροντίδα του ασθενούς. Στο πρώτο, προσδίδεται ένα ctnm ή κλινικό TNM στάδιο βασιζόµενο σε διαγνωστικές µεθόδους όπως το ιστορικό, η φυσική εξέταση, η µη επεµβατική απεικόνιση και οι επεµβατικές τεχνικές. Μία δεύτερη κατάταξη κατά ΤΝΜ, επιβεβαιώνει το ctnm βασισµένη στα χειρουργικά ευρήµατα. Τέλος, ένα ptnm ή παθολογοανατοµικό ΤΝΜ, το οποίο καθορίζεται µετεγχειρητικά βασιζόµενη στα παθολογικά ευρήµατα. Η χαρτογράφηση των λεµφαδένων του είναι αναγκαία για την κατανόηση της πιθανής ανάµιξης και διήθησης των επιχώριων λεµφαδένων. Η χαρτογράφηση των λεµφαδένων ανασκοπήθηκε και απεικονίζεται στην Εικόνα 7 [20]. H ταξινόµηση κατά ΤΝΜ και η χαρτογράφηση των λεµφαδένων προσδιορίζει τα διαφορετικά στάδια του καρκίνου του πνεύµονα. Τα στάδια αυτά επηρεάζουν άµεσα την πρόγνωση και τη θεραπεία

25 Πίνακας 1. Περιγραφή του συστήµατος ΤΝΜ* Πρωτοπαθής όγκος (Τ) Τx = Ο πρωτοπαθής όγκος δεν µπορεί να εκτιµηθεί ή όγκος που αποδεικνύεται από την παρουσία κακοηθών κυττάρων στα πτύελα ή τις βρογχικές εκκρίσεις αλλά είναι αδύνατον να εντοπισθεί µε απεικονιστικές µεθόδους ή µε βρογχοσκόπηση. Τ0 = εν υπάρχει τεκµηρίωση πρωτοπαθούς όγκου. Τis = Καρκίνωµα in situ. Τ1 = Όγκος 3εκ. στη µεγαλύτερη διάµετρο του, ο οποίος περιορίζεται εντός του πνευµονικού παρεγχύµατος ή εντός των ορίων του σπλαχνικού υπεζωκότα, χωρίς βρογχοσκοπική τεκµηρίωση διήθησης εγγύτερο του λοβαίου βρόγχου. Η σπάνια παρουσία επιφανειακού όγκου του οποίου το διηθητικό στοιχείο περιορίζεται στο τοίχωµα του βρόγχου και επεκτείνεται κεντρικώς έως τον στελεχιαίο βρόγχο. Τ2 = Όγκος > 3 εκ. στη µεγαλύτερη διάµετρο του ή µε ένα εκ των κάτωθι χαρακτηριστικών: προσβολή του στελεχιαίου βρόγχου σε απόσταση > 2 εκ. πέραν της τρόπιδος, διήθηση του περισπλάχνιου υπεζωκότα, συνοδεύεται από ατελεκτασία ή αποφρακτική πνευµονίτιδα η οποία επεκτείνεται έως την πύλη αλλά δεν καταλαµβάνει ολόκληρο τον πνεύµονα. Τ3 = Όγκος οποιουδήποτε µεγέθους που διηθεί άµεσα ένα εκ των κάτωθι: θωρακικό τοίχωµα, διάφραγµα, τον µεσοθωράκιο υπεζωκότα ή το τοιχωµατικό περικάρδιο ή όγκος σε απόσταση < 2 εκ. από την τρόπιδα, χωρίς διήθηση αυτής. Συνοδεύεται από ατελεκτασία ή αποφρακτική πνευµονίτιδα ολόκληρου του πνεύµονα. Τ4 = Όγκος οποιουδήποτε µεγέθους που διηθεί ένα εκ των κάτωθι οργάνων: µεσοθωράκιο, καρδιά, µεγάλα αγγεία, τραχεία, οισοφάγο, σπονδυλικά σώµατα, τρόπιδα ή όγκος µε κακοήθη πλευριτική ή περικαρδιακή συλλογή, ή µε δορυφόρα οζίδια στον ίδιο λοβό µε την πρωτοπαθή βλάβη. Επιχώριοι λεµφαδένες (Ν) Νx = Οι επιχώριοι λεµφαδένες δε δύναται να εκτιµηθούν. Ν0 = εν υπάρχουν επιχώριοι λεµφαδένες. Ν1= Μετάσταση σε περιβρογχικούς λεµφαδένες οµοπλεύρως ή πυλαίους λεµφαδένες οµοπλεύρως και ενδοπνευµονικούς λεµφαδένες από άµεση επέκταση του πρωτοπαθούς όγκου. Ν2 = Μετάσταση σε λεµφαδένες του µεσοθωρακίου οµοπλεύρως ή σε λεµφαδένες της τρόπιδος. Ν3 = Μετάσταση σε ετερόπλευρους λεµφαδένες του µεσοθωρακίου, ετερόπλευρους πυλαίους, ολόπλευρους ή ετερόπλευρους σκαληνούς ή υπερκλείδιους λεµφαδένες Αποµακρυσµένες µεταστάσεις (Μ) Μx = Η παρουσία µεταστάσεων δεν δύναται να εκτιµηθεί. Μ0 = εν υπάρχουν αποµακρυσµένες µεταστάσεις. Μ1 = Ύπαρξη αποµακρυσµένων µεταστάσεων. * Mountain CF. The International System for Staging Lung Cancer. Semin Surg Oncol 2000; 18:

26 Πίνακας 2. Στάδια κατά TNM Στάδιο TNM Στάδιο 0 Καρκίνωµα in situ Στάδιο IA T1 N0 M0 Στάδιο IB Τ2 Ν0 Μ0 Στάδιο IIA T1 N1 M0 Στάδιο IIB T2 N1 M0 T3 N0 M0 Στάδιο IIIA T3 N1 M0 T1 N2 M0 T2 N2 M0 T3 N2 M0 Στάδιο IIIB T4 N0 M0 T4 N1 M0 T4 N2 M0 T1 N3 M0 T2 N3 M0 T3 N3 M0 T4 N3 M0 Στάδιο IV Οποιοδήποτε T ή N M1 *Mountain CF: Revisions in the International System for Staging Lung Cancer. Chest 1997;111: I. Γ. ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Οι ασθενείς µε Τ1Ν0Μ0 νόσο παρουσιάζουν την καλύτερη πρόγνωση από οποιαδήποτε άλλο στάδιο [21]. Το 61% των ασθενών µε νόσο σταδίου IA και το 38% αυτών του σταδίου IB αναµένεται να επιβιώσουν τουλάχιστον 5 έτη µετά τη διάγνωση και θεραπεία [22]. Από το σύνολο των ασθενών µε παθολογοανατοµικό σταδίο IA, το 67% επιβιώνει τουλάχιστον µια 5-ετία µετεγχειρητικά, έναντι 57% αυτών µε παθολογική νόσο σταδίου IΒ [23]. Νόσος σταδίων IA και IB είναι σχεδόν πάντοτε χειρουργικά εξαιρέσιµη, µε τα είδη των εκτοµών να ποικίλουν, ανάλογα µε την εντόπιση του πρωτοπαθούς όγκου. Σε ανεγχείρητες περιπτώσεις, η ακτινοθεραπεία αποτελεί την θεραπεία εκλογής. Τ1Ν1Μ0 νόσος είναι σπάνια. Επιπλέον, επιτακτική είναι η ανάγκη ανασκόπησης του συστήµατος σταδιοποίησης, το οποίο περιλαµβάνει µαζί τα στάδια IIA και IIB, οφειλόµενη σε διαφορετικά αποτελέσµατα επιβίωσης για το κάθε στάδιο. Η 5-ετής επιβίωση των ασθενών µε ct1n1m0 στάδιο IIA είναι 34%, ενώ είναι µόνο 24 και 22% για ασθενείς µε ct2n1m0 και ct3n0m0 νόσο σταδίου IIB αντίστοιχα [23]. Μετά την αφαίρεση του καρκινικού όγκου, η 5-ετής επιβίωση ασθενών µε νόσο

27 pt1n1m0 σταδίου IIA ανέρχεται στο 55%, έναντι 38% και 39% για ασθενείς µε νόσο pτ2ν1μ0 και pτ3ν0μ0 σταδίου IIB αντίστοιχα [23]. Τα στάδια IIA και IIB περιλαµβάνουν χειρουργικά εξαιρέσιµους όγκους και το είδος της επέµβασης σχετίζεται µε την πρωτοπαθή θέση του όγκου. Η ακτινοθεραπεία αποτελεί την θεραπεία εκλογής στις τεχνικά µη εξαιρέσιµες περιπτώσεις. Το στάδιο IIIA περιλαµβάνει νόσο των υποοµάδων Τ3Ν1Μ0, Τ1Ν2Μ0, Τ2Ν2Μ0 και Τ3Ν2Μ0. Οι ασθενείς που διαγιγνώσκονται µε νόσο ct3n1m0 παρουσιάζουν και τη χειρότερη πρόγνωση του σταδίου IIIA µε 5-ετή επιβίωση 9%, συγκρινόµενη µε 5-ετή επιβίωση 13% αυτών µε cτ1ν2μ0, cτ2ν2μ0 και cτ3ν2μ0 νόσο αντίστοιχα [23]. Μετά την εκτοµή, η 5-ετής επιβίωση για ασθενείς µε pt3n1m0 ανέρχεται στο 25% σε σύγκριση µε το 23% των ασθενών µε pt1-2-3n2m0 νόσο σταδίου IIIA [23]. Οι καρκινικοί όγκοι του σταδίου IIIA είναι χειρουργικά εξαιρέσιµοι, αλλά µελέτες ανέδειξαν πως η προεγχειρητική χηµειοθεραπεία ακολουθούµενη από µετεγχειρητική χήµειο- ή άκτινο- θεραπεία παρέχουν την καλύτερη πιθανότητα για αύξηση της απώτερης επιβίωσης. Το στάδιο IIIB περιλαµβάνει τις υποοµάδες T4N M0 καιt1-2-3n3m0. Ασθενείς µε c T4N0-1-2M0 παρουσίασαν 5-ετή επιβίωση 6-8% έναντι 3% ασθενών µε c T N3M0 [23]. Η νόσος του σταδίου IIIB κρίνεται ανεγχείρητη, καθότι η πλήρης εξαίρεση της νόσου είναι αδύνατη και κανένα όφελος όσον αφορά την επιβίωση δεν παρατηρείται µετά την εκτοµή. Θεραπεία εκλογής αποτελέι η χήµειο-ή ακτινο-θεραπεία

28 Εικόνα 1. Στάδιο IA (T1 N0 M0) καρκίνος του πνεύµονα. [Mountain CF. The International System for Staging Lung Cancer. Semin Surg Oncol 2000; 18: ] Εικόνα 2. Στάδιο IB (T2 N0 M0) καρκίνος του πνεύµονα. [Mountain CF. The International System for Staging Lung Cancer. Semin Surg Oncol 2000; 18: ]

29 Εικόνα 3. Στάδιο IIA (T1 N1 M0 ) καρκίνος του πνεύµονα. [Mountain CF. The International System for Staging Lung Cancer. Semin Surg Oncol 2000; 18: ] Εικόνα 4. Στάδιο IIΒ (T2 N1 M0 ή Τ3 Ν0 Μ0 ) καρκίνος του πνεύµονα. [Mountain CF. The International System for Staging Lung Cancer. Semin Surg Oncol 2000; 18: ]

30 Εικόνα 5. Στάδιο IIIA (T3 N1 M0 ή Τ1-3 Ν2 Μ0 ) καρκίνος του πνεύµονα. [Mountain CF. The International System for Staging Lung Cancer. Semin Surg Oncol 2000; 18: ] Εικόνα 6. Στάδιο IIIB (T4 N0-3 M0 ή Τ1-3 Ν3 Μ0 ) καρκίνος του πνεύµονα. [Mountain CF. The International System for Staging Lung Cancer. Semin Surg Oncol 2000; 18: ]

31 Εικόνα 7. Χαρτογράφηση επιχώριων λεµφαδένων. [Mountain CF, Dresler CM. Regional lymph node classification for lung cancer staging. Chest 1997; 111: ] Ασθενείς µε την χειρότερη πρόγνωση είναι αυτοί µε νόσο σταδίου IV, η οποία περιλαµβάνει αυτούς µε οποιοδήποτε Τ, οποιοδήποτε Ν, Μ1. Εξαιτίας των αποµακρυσµένων µεταστάσεων και της ανεγχειρησιµότητας του όγκου, η 5-ετής επιβίωση φθάνει µόνο το πολύ χαµηλό ποσοστό του 1% [23]. Η θεραπεία στο στάδιο αυτό αποσκοπεί στην προσπάθεια βελτίωσης της ποιότητας ζωής, έχοντας µόνο παρηγορητικό χαρακτήρα. Η χειρουργική εξαίρεση αποτελεί σπανιότατα την θεραπεία επιλογής. Την µοναδική θεραπευτική εκλογή µπορεί να προσφέρει µόνο η χηµειοθεραπεία, παρόλο που η ακτινοθεραπεία ή η συνδυαστική άκτινο-χήµειοθεραπεία έχει επίσης χρησιµοποιηθεί

32 Κ ε φ ά λ α ι ο I I ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Οι χειρουργικές τεχνικές του καρκίνου του πνεύµονα περιλαµβάνουν την πνευµονεκτοµή, την λοβεκτοµή, την τµηµατεκτοµή και την σφηνοειδή εκτοµή. Η απόφαση για την διενέργεια και το είδος της επέµβασης στηρίζεται στις δοκιµασίες της πνευµονικής λειτουργίας, στην αξιολόγηση των συνοδών παθήσεων και στις δοκιµασίες µέτρησης της συνολικής κατανάλωσης οξυγόνου (ΜVO 2 ) σε όσους παρουσιάζουν έκπτωση της πνευµονικής λειτουργίας. Στην Εικόνα 8 απεικονίζεται ένας αλγόριθµος [24] προεγχειρητικής αξιολόγησης µε τον οποίο κρίνεται η εγχειρησιµότητα ή όχι του όγκου και το εύρος της εκτοµής. Εικόνα 8. Αλγόριθµος για την αξιολόγηση της εγχειρησιµότητας υποψηφίων για πνευµονικές εκτοµές [24]

33 II. Α. Πνευμονεκτομή [25] Η πνευµονεκτοµή θεωρείται λόγω της υψηλής θνητότητας και νοσηρότητας που την συνοδεύουν ως η σοβαρότερη χειρουργική επιλογή και επιλέγεται για τον «προχωρηµένο» (σε στάδιο) καρκίνο του πνεύµονας. Επιπλέον, οι ηλικιωµένοι ασθενείς, οι ασθενείς µε κακή πνευµονική λειτουργία ή αυτοί µε µη εξαιρέσιµη νόσο πρέπει να υποβάλλονται προεγχειρητικά σε εκτεταµένες δοκιµασίες ελέγχου της πνευµονικής λειτουργίας για την πρόβλεψη της εναποµείνουσας πνευµονικής επάρκειας µετά πνευµονεκτοµή. Η πνευµονεκτοµή αποτελεί θεραπεία εκλογής σε όσους δεν δύναται να υποβληθούν σε ριζική εκτοµή του καρκινικού όγκου µε τη διενέργεια λοβεκτοµής. Οι ενδείξεις για την διενέργεια πνευµονεκτοµής εξαρτώνται από το µέγεθος, την έκταση και την παθολογική διάγνωση του όγκου που καθορίζονται προ- ή διεγχειρητικά. Οπως προαναφέρθηκε, λόγω της υψηλής νοσηρότητας και του διεγχειρητικού κινδύνου που συνοδεύουν µια πνευµονεκτοµή, ο χειρουργός πρέπει να έχει ως εφεδρικό πλάνο τη διενέργεια µια µικρότερης σε εύρος εκτοµής πνεύµονα µε το ίδιο σχεδόν θεραπευτικό αποτέλεσµα. ΙΙ. Α. 1. Τεχνική της πνευμονεκτομής [25] Η πνευµονεκτοµή διενεργείται µέσω οπίσθιοπλάγιας θωρακοτοµής στο ύψος του 5 ου µεσοπλευρίου διαστήµατος. Μέσω της προσέγγισης αυτής επιτυγχάνεται άµεση πρόσβαση τόσο στις πρόσθιες όσο και στις οπίσθιες επιφάνειες του πνεύµονα. Τα χειρουργικά βήµατα που ακολουθούνται συνήθως είναι τα εξής (Εικόνες 9-12). Κυκλοτερής διαίρεση του µεσοθωρακικού υπεζωκότα. Εκτίµηση και αποστολή για βιοψία των µακροσκοπικά ύποπτων λεµφαδένων. Στην περίπτωση της αριστερής πνευµονεκτοµής: αναγνώριση και προστασία του αριστερού φρενικούπερικαρδίου από πρόσθια πύλη. Αναγνώριση και προστασία αορτής-οισοφάγουαριστερού πνευµονογαστρικού από οπίσθια πύλη. Στην δεξιά πνευµονεκτοµή: αναγνώριση και προστασία των φρενικού νεύρου- άνω κοίλης φλέβας - αζύγου από πρόσθια πύλη. Αναγνώριση και προστασία των: αζύγου φλέβας-οισοφάγου-δεξιού πνευµονογαστρικού από την οπίσθια πύλη

34 Εικόνα 9. Παρασκευή της πρόσθιας (αρ) πύλης. Έχει προηγηθεί διάνοιξη του µεσοθωρακικού υπεζωκότα και η πνευµονική αρτηρία προβάλλει από τον έξω χιτώνα διαχωρίζοντάς την από την πνευµονική φλέβα. [Kirby TJ, Fell SC. Pneumonectomy and its modifications. In: Shields T, LoCicero J, Ponn R, Rusch V (Eds): General Thoracic Surgery, 6 th Ed, Lippincott Williams and Wilkins 2005, p ] [25] Η σειρά απολίνωσης και διατοµής των αγγειακών κλάδων εξαρτάται από την εντόπιση του καρκινικού όγκου. Εάν υπάρχει διήθηση της πνευµονικής αρτηρίας, οι φλέβες και ο βρόγχος απολινώνονται πρώτα έτσι ώστε να επιτραπεί η µέγιστη πρόσβαση στην αρτηρία. Οι φλέβες και οι αρτηρίες απολινώνονται και διατέµνονται είτε µε χρήση αυτόµατων συρραπτικών, είτε µε τη χρήση µη απορροφήσιµων µονοκλονικών ραµµάτων

35 Εικόνα 10. Οπίσθια άποψη της (αρ) πύλης. Κινητοποίηση της πνευµονικής αρτηρίας από τον στελεχιαίο βρόγχο [25]. Παρασκευή πνευµονικής αρτηρίας (από την πρόσθια ή οπίσθια πύλη) και της άνω πνευµονικής φλέβας από πρόσθια πύλη Παρασκευή, απολίνωση και διατοµή των: κάτω πνευµονικού συνδέσµου, κάτω πνευµονικής φλέβας από την οπίσθια πύλη και απολίνωση και διατοµή της άνω πνευµονικής φλέβας και πνευµονικής αρτηρίας από την πρόσθια. Παρασκευή του στελεχιαίου βρόγχου από οπίσθια πύλη. Προσοχή στην αποψίλωσή του από βρογχικές αρτηρίες λόγω ενδεχόµενης ισχαιµικής νέκρωσης του κολοβώµατος και κινδύνου δηµιουργίας βρογχο-πλευρικού συριγγίου σε 2 ο χρόνο. Απόσυρση του ενδοτραχειακού σωλήνα λίγα εκατοστά κεντρικότερα. ιευκόλυνση παρασκευής µε περιφερικότερο αποκλεισµό και έλξη. Ελαχιστοποίηση του κολοβώµατος. Απολίνωση και διατοµή του στελεχιαίου βρόγχου µε αυτόµατο συρραπτικό ή µε το χέρι. Έλεγχος στεγανότητας του κολοβώµατος µε εφαρµογή πιέσεως (20 cm peak pressure)

36 Εικόνα 11. Απολίνωση και διατοµή της πνευµονικής αρτηρίας µε χρήση αυτόµατου συραπτικού. Ο βρόγχος απολινώνεται και διατέµνεται είτε µε τη χρήση αυτόµατων συρραπτικών, είτε µε απορροφήσιµο ράµµα και η γραµµή συρραφής ενισχύεται µε πρόσθετες επικαλυπτικές ραφές. «Κάλυψη» βρογχικού κολοβώµατος µε χρήση: µεσοπλεύριου κρηµνού, τοιχωµατικού υπεζωκότα, περικαρδιακού λίπους ή µε την άζυγο φλέβα

37 Εικόνα 12. Απολίνωση και διατοµή του (αρ) στελεχιαίου βρόγχου και εν συνεχεία των (αρ) κάτω και άνω πνευµονικών φλεβών [25]. Σε περιπτώσεις όπου παρουσιάζεται κατά την επέµβαση δυσκολία χειρισµών στην πύλη του πνεύµονα µε επακόλουθη δυσκολία στην παρασκευή και απολίνωση των αγγείων, τότε κρίνεται σκόπιµη η διενέργεια ενδοπερικαρδιακής πνευµονεκτοµής. Αυτή επιτυγχάνεται ως εξής: Αναγνώριση-διατήρηση φρενικού νεύρου. Απώθηση του δεξιού κόλπου και της άνω κοίλης φλέβας. Παρασκευή των τριών αγγειακών στοιχείων ενδοπερικαρδιακά Απολίνωση κατά σειρά: αρτηρία-άνω φλέβα-κάτω φλέβα (Εικόνα 13)

38 Εικόνα 13. (Αρ) ενδοπερικαρδιακή πνευµονεκτοµή. ιάνοιξη του περικαρδίου. Παρασκευή και κινητοποίηση των πενυµονικών αγγειακών κλάδων. Μετά το πέρας της εκτοµής και αφαίρεσης του παρασκευάσµατος τοποθετείται στο ηµιθωράκιο σωλήνας θώρακος αφενός για την παροχέτευση των αιµατηρών συλλογών και αφετέρου για την εξισορρόπηση του µεσοθωρακίου το οποίο µετά την αφαίρεση του πνεύµονα και λόγω του κενού χώρου µετατοπίζεται προς την σύστοιχη µε την εκτοµή πλευρά. Σηµαντική µετατόπιση του µεσοθωρακίου προκαλεί επιβάρυνση της καρδιακής λειτουργίας µε επακόλουθη αιµοδυναµική αστάθεια ή ακόµα και καρδιακή καταπληξία. Ο σωλήνας θωρακικής παροχέτευσης ανοίγεται ανά 1 ώρα για 5 περίπου λεπτά και παραµένει κλειστός τον υπόλοιπο χρόνο της ώρας. Η αφαίρεση του σωλήνα θώρακος διενεργείται το πρωί της 1 ης µετεγχειρητικής ηµέρας και εφόσον η ακτινογραφία θώρακος είναι µέσα σε αποδεκτά για την επέµβαση πλαίσια

39 Εικόνα 14. Μετά το πέρας της (δε) πνευµονεκτοµής διακρίνονται τα κολοβώµατα των αγγειακών κλάδων καθώς και του στελεχιαίου βρόγχου στη (δε) πύλη. Επίσης διακρίνονται ο οισοφάγος, η άζυγος φλέβα, το περικάρδιο και η σπονδυλική στήλη (φωτογραφία αρχείου). II. Β. Λοβεκτομή Η λοβεκτοµή αποτελεί την επέµβαση εκλογής για την χειρουργική εξαίρεση της νόσου σε πρώιµα στάδια. Σε αντίθεση µε τις περιορισµένες εκτοµές (τµηµατεκτοµή και µη ανατοµική σφηνοειδή εκτοµή) επιτυγχάνεται η συναφαίρεση της πρωτοπαθούς εστίας µαζί µε τους ενδοπαρεγχυµατικούς λεµφαδένες, παρέχοντας ασφαλή χειρουργικά όρια ελεύθερα νόσου [14]. Μια πρόσφατη µελέτη συνέκρινε τη λοβεκτοµή µε τις πιο περιορισµένες εκτοµές και κατέληξε στο συµπέρασµα ότι οι τελευταίες δεν βελτιώνουν την θνητότα, τη θνησιµότητα και την πνευµονική λειτουργία. Λόγω του µεγαλύτερου ποσοστού θνητότητας και της υποτροπής της νόσου σχετιζόµενες µε τις πιο περιορισµένες εκτοµές, η λοβεκτοµή αποτελεί την

40 επέµβαση εκλογής στην αφαίρεση περιφερικών όγκων σταδίου Τ1Ν0 [26]. Επίσης, πρέπει να επιλέγεται σε περιπτώσεις περιφερικών καρκινικών όγκων, ενώ αντιθέτως η πνευµονεκτοµή αποτελεί επέµβαση εκλογής σε κεντρικούς όγκους. Παρότι παρατηρούνται καλύτερα αποτελέσµατα και το ποσοστό υποτροπής της νόσου είναι χαµηλότερο, ορισµένοι ασθενείς δεν δύναται να υπεβληθούν σε λοβεκτοµή και πρέπει να οδηγηθούν στη λύση µιας πιο περιορισµένης εκτοµής. Ασθενείς µε οριακή πνευµονική λειτουργία ή µε ιστορικό προηγηθείσας πνευµονικής εκτοµής θεωρούνται ως υποψήφιοι για τµηµατεκτοµή [14]. Για το δεξιό πνεύµονα τα είδη της λοβεκτοµής είναι τα εξής: η δεξιά άνω λοβεκτοµή, η µέση λοβεκτοµή και δεξιά κάτω λοβεκτοµή. Στον αριστερό πνεύµονα διακρίνονται 2 είδη λοβεκτοµής: η αριστερή άνω και η αριστερή κάτω λοβεκτοµή. ΙΙ.B.1. Τεχνική της λοβεκτομής [27] Η τεχνική (Εικόνες 15-20) και τα χειρουργικά εργαλεία που χρησιµοποιούνται για τη διενέργεια λοβεκτοµής είναι παρεµφερή για όλους τους πνευµονικούς λοβούς. Σαν παράδειγµα παρακάτω περιγράφεται η τεχνική της δεξίας άνω λοβεκτοµής, η διενέργεια της οποίας θεωρείται και η δυσκολότερη τεχνικά: διενέργεια οπισθιοπλάγιας θωρακοτοµής και είσοδος στο ηµιθωράκιο διά του 5 ου µεσοπλευρίου διαστήµατος Κυκλοτερής διαίρεση του µεσοθωρακικού υπεζωκότα. Οπίσθια απόσπαση του πνεύµονα Εκτίµηση και αποστολή για βιοψία ύποπτων λεµφαδένων. Αναγνώριση και προστασία των φρενικού νεύρου - άνω κοίλης φλέβας - αζύγου φλέβας από πρόσθια πύλη. Αναγνώριση και προστασία των αζύγου φλέβας-οισοφάγου-δεξιού πνευµονογαστρικού από οπίσθια πύλη. Παρασκευή, απολίνωση και διατοµή της δεξιάς άνω πνευµονικής φλέβας µε αναγνώριση και διαφύλαξη του κλάδου για το µέσο λόβο. Παρασκευή των κλάδων της πνευµονικής αρτηρίας του κορυφαίου τµήµατος του άνω λοβού (κορυφαίου-πρόσθιου και κορυφαίου-οπίσθιου κλάδου) από πρόσθια πύλη. Απολίνωση και διατοµή αυτών. Πρόσθια κατάσπαση του πνεύµονα και διάνοιξη του µεσοθωρακικού υπεζωκότα στην οπίσθια πύλη. Παρασκευή του κυρίως άνω βρόγχου. ιάνοιξη της διαγώνιας µεσολοβίου σχισµής στην συνένωσή της µε την οριζόντια µεσολόβιο. Ανεύρεση των µσολόβιων κλάδων της πνευµονικής

41 αρτηρίας και απολίνωση και διατοµή αυτών του άνω λοβού µε διαφύλαξη των κλάδων για το µέσο λοβό και του κορυφαίου τµήµατος του κάτω λοβού. ιαχωρισµός του άνω λοβού απο τον κάτω µε διατοµή της διαγωνίου µεσολοβίου σχισµής, καθώς και του άνω λοβού από τον µέσο µε διατοµή της οριζόντιας µεσολοβίου σχισµής. Απολίνωση και διατοµή του κυρίως άνω βρόγχου. Αφαίρεση του παρασκευάσµατος. Τοποθέτηση περαστών ραφών µεταξύ του µέσου και κάτω λοβού µε σκόπό την αποφυγή πιθανής συστροφής του µέσου λοβού. Αιµόσταση και έκπτυξη του πνευµονικού παρεγχύµατος. Τοποθέτηση σωλήνα θωρακικής παροχέτευσης. Σύγκλειση χειρουργικής τοµής

42 Εικόνα 15(Α-Β)- (Α) ιατοµή του µεσοθωρακικού υπεζωκότα στην πύλη του πνέυµονα και ανάδειξη των αγγειακών κλάδων στην πρόσθια πύλη. (Β) Μετά την παρασκευή, απολίνωση και διατοµή της (δε) άνω πνευµονικής φλέβας διακρίνονται οι κλάδοι της πνευµονικής αρτηρίας για τον άνω λοβό. Ακολουθεί η απολίνωση και διατοµή των κορυφο-οπίσθιου και κορυφο-πρόσθιου κλάδων της πνευµονικής αρτηρίας [27]

43 Εικόνα 16. Οπίσθια πύλη µετά τη διάνοιξη του µεσοθωρακικού υπεζωκότα [27]. Εικόνα 17. ιαχωρισµός της διαγώνιας µεσολόβιου σχισµής [27]

44 Εικόνα 18. Παρασκευή και διάνοιξη της διαγώνιας µεσολοβίου σχισµής στην συνένωσή της µε την οριζόντια µεσολόβιο. Ανεύρεση των µσολόβιων κλάδων της πνευµονικής αρτηρίας και απολίνωση και διατοµή αυτών του άνω λοβού µε διαφύλαξη των κλάδων για το µέσο λοβό και του κορυφαίου τµήµατος του κάτω λοβού [27]. Εικόνα 19. Απολίνωση και διατοµή του κυρίως άνω βρόγχου [27]

45 Εικόνα 20- (Α). Κατάσπαση του λοβού και διαχωρισµός τηε ελάσσονος µεσολοβίου σχισµής, Απολίνωση και διατοµή των λοιπών κλάδων της πνευµονικής φλέβας γαι τον άνω λοβό (του κατώτερου και οπίσθιου τµηµατικού κλάδου). (Β). Μετά την αφαίρεση του παρασκευάσµατος τοποθετούνται περαστές ραφές για την καθήλωση µεταξύ τους του µέσου και κάτω λοβού, µε σκοπό την αποφυγή της συστροφής του µέοσυ λοβού [27]

46 II. Γ. Τμηματεκτομή και περιορισμένες εκτομές [14] Οι πνευµονικές εκτοµές που περιλαµβάνουν εκτοµή µικρότερη από ένα πνευµονικό λοβό διαχωρίζονται στις ανατοµικές τµηµατεκτοµές και στις µη ανατοµικές σφηνοειδής εκτοµές. Οι εκτοµές αυτές υιοθετούνται ως εναλλακτικές λύσεις σε περιπτώσεις όπου λόγω κακής πνευµονικής λειτουργίας η διενέργεια λοβεκτοµής θεωρείται επισφαλής. II. Γ. 1. Τμηματεκτομή Η προεγχειρητική βρογχοσκόπηση είναι απαραίτητη πριν την τµηµατεκτοµή για να εξακριβωθεί ότι οι τµηµατικοί βρόγχοι είναι ελεύθεροι νόσου. Η παρουσία πίεσης εκ των έξω, οι φλεγµονώδεις αλλοιώσεις και η ύπαρξη όγκων απαιτούν πιο εκτεταµένες επεµβάσεις. Επιπλέον, εάν οι επιχώριοι λεµφαδένες αποβούν θετικοί για κακοήθεια, η τµηµατεκτοµή παύει να αποτελεί θεραπευτική επέµβαση. Το µέγεθος και η θέση του όγκου αποτελούν επίσης σηµαντικά κριτήρια. Για τη διενέργεια τµηµατεκτοµής οι όγκοι πρέπει να εντοπίζονται περιφερικά και να είναι µικρότεροι από 3 εκ. σε διάµετρο [14]. Συνήθως το πρόσθιο, κορυφαίο και οπίσιθιο τµήµα του δεξιού άνω λοβού και το κορυφαίο, έσω βασικό τµήµα του δεξιού κάτω λοβού υπόκεινται σε τµηµατεκτοµή στο δεξιό πνέυµονα. Ο µέσος λοβός δεν δύναται να υπεβληθεί σε τµηµατεκτοµή εξ αιτίας του ελάχιστου λειτουργικκού τµήµατος που θα παραµείνει µετά την εκτοµή. Για τον αριστερό πνεύµονα, το κορυφαίο, κορυφαίο-οπίσθιο και το τµήµα της γλωσσίδας δύναται να αφαιρεθούν από τον άνω λοβό, ενώ όσον αφορά στον κάτω λοβό, µπορούν να αφαιρεθούν το κορυφαίο, το πρόσθιο-έσω και το βασικό τµήµα [14]. Όπως και µε την λοβεκτοµή η προσέγγιση γίνεται µέσω οπίσθιο-πλάγιας θωρακοτοµής διά του 5 ου µεσοπλεύριου διαστήµατος (Εικόνα 21) [28]

47 Εικόνα 21. Τµηµατεκτοµή του κορυφαίου τµήµατος (δε) κάτω λοβού. (Α). ιάνοιξη της µεσολοβίου και παρασκευή και απολίνωση του κορυφαίου τµηµατικού κλάδου της πνευµονικής αρτηρίας. (Β). Ακολουθεί η διατοµή του τµηµατικού βρόγχου για το αντίστοιχο βρογχοπνευµονικό τµήµα [28]. II. Γ. 2. Μη ανατομική («σφηνοειδής») εκτομή Η εκτοµή αυτή χρησιµοποιείται για λήψη βιοψίας πνευµονικού παρεγχύµατος συνήθως σε περιπτώσεις ενδοπαρεγχυµατικής πνευµονίας, σαρκοείδωσης ή ακτινικής βλάβης. Σε ασθενείς µε καρκίνο του πνεύµονα έχουν ένδειξη µόνο σε περιπτώσεις εκτοµής µικρών περιφερικών οζιδίων. Η ανατοµική τµηµατεκτοµή υπερέχει έναντι της σφηνοειδούς εκτοµής διότι αφενός η διατµηµατική αφαίρεση των λεµφαδένων παρέχει πιο ασφαλή όρια εκτοµής, αφετέρου η αφαίρεση των ενδοπαρεγχυµατικών λεµφαδένων µαζί µε τους τµηµατικούς βρόγχους καλύτερη σταδιοποίηση. Η προσέγγιση γίνεται κατά όµοιο µε την τµηµατεκτοµή τρόπο (Εικόνα 22). Εικόνα 22. Μη ανατοµική σφηνοειδής εκτοµή [28]

48 Κ ε φ ά λ α ι ο I I I Η ΑΙΜΟΡΡΑΓΙΑ (ΑΠΩΛΕΙΑ ΑΙΜΑΤΟΣ) ΚΑΤΑ ΤΙΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΚΑΙ Η ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΗΣ Η µετεγχειρητική αιµορραγία µετά από εκτοµή του πνεύµονα για τη χειρουργική θεραπεία του βρογχογενούς καρκίνου είναι σχετικά µικρή, κυµαινόµενη από 0.6 % έως και 6 % [4,5,29]. Ευτυχώς, ένα σηµαντικό ποσοστό των διεγχειρητικών αιµορραγιών θα απαιτήσει απλή µετάγγιση, και µόνο ένα µικρότερο ποσοστό θα αντιµετωπιστεί µε επανεπέµβαση για τον έλεγχο της αιµορραγίας. Πράγµατι, σύµφωνα µε τυχαιοποιηµένη προοπτική µελέτη των Allen και συνεργατών επί 1023 ασθενών υποβληθέντων σε κάποια εκτοµή του πνεύµονα για την θεραπεία βρογχογενούς καρκίνου, ενώ το µέσο ποσοστό αυτών που αιµορράγησαν ήταν 3.9 %, µόνο το 2.4 % εξ αυτών αντιµετωπίσθηκε µε µετάγγιση, και µόνο στο 1.5 % η αιµορραγία απαίτησε επανεπέµβαση [5]. Σε µια άλλη µελέτη των Harpole και συνεργατών αναφέρεται ποσοστό 3 % των ασθενών που θα απαιτήσουν µετάγγιση άνω των 4 µονάδων αίµατος, µετά από λοβεκτοµή ή πνευµονεκτοµή [30]. Θα µπορούσε κάποιος λοιπόν κάποιος να υποθέσει, ότι η µετεγχειρητική αιµορραγία αποτελεί επιπλοκή δευτερεύουσας σηµασίας, εκτός των περιπτώσεων φυσικά που θέτει σε κίνδυνο τη ζωή του ασθενούς, αφού σύµφωνα µε την παραπάνω έγκριτη µελέτη της Mayo Clinic [5], αλλά και από άλλες µελέτες, δεν ξεπερνά σε ποσοστό το 1.8 % [31]. Αν όµως κάποιος εξετάσει επισταµένα τις σχετικές µελέτες, θα διαπιστώσει ότι η επιπλοκή αυτή είναι ιδιαίτερα σηµαντική. Και πρώτα-πρώτα, η θνητότητα που συνοδεύει την επανεπέµβαση για µετεγχειρητική αιµορραγία προσεγγίζει το 15 % [32]. εύτερο, προσδίδει στον ασθενή όλες τις σχετιζόµενες µε την µετάγγιση επιπλοκές, που εκφράζονται µε σηµαντικά υψηλότερη νοσηρότητα και χρόνο νοσηλείας [32]. Τέλος, σχετίζεται µε το προσφάτως περιγραφέν κλινικό φαινόµενο της ανοσοτροποποιησης και της υποτροπής των καρκινικών όγκων (βλέπε Κεφάλαιο V). Άλλωστε, ένας από τους σκοπούς της µελέτης αποτελεί την ανάδειξη οποιασδήποτε επίδρασης των χορηγηθέντων µεταγγίσεων στα πρώιµα, αλλά κυρίως στα απώτερα αποτελέσµατα

49 Ας δούµε όµως τώρα τους παράγοντες που σχετίζονται µε την επέλευση της διεγχειρητικής και άµεσης µετεγχειρητικής αιµορραγίας στον χειρουργηθέντα ασθενή µε βρογχογενή καρκίνο. Αδρά θα µπορούσε κανείς να αναγνωρίσει σαν τέτοιους το είδος της θωρακοτοµής, το είδος και η έκταση της χειρουργικής εκτοµής (βαρύτητα και είδος της επέµβασης), καθώς και το «παθοφυσιολογικό υπόβαθρο» του ασθενούς. Με βάση την παραπάνω απαρίθµηση, ας δούµε αναλυτικότερα την «συνεισφορά» καθ ενός από τους παραπάνω παράγοντες: Α) Το είδος της θωρακοτομής. Ο τραυµατισµός του νευραγγειακού µίσχου που περιλαµβάνει τα µεσοπλεύρια αγγεία και εντοπίζεται στο κατώτερο χείλος της πλευράς, εγκυµονεί τον κίνδυνο αιµορραγίας τόσο κατά την είσοδο στο θώρακα, όσο και άµεσα µετεγχειρητικά [32]. Επίσης, η αποφυγή διαχωρισµού των θωρακικών µυών (muscle-sparing thoracotomy) κατά την εκτέλεση της θωρακοτοµής, ελαττώνει ένα παράγοντα πιθανής µετεγχειρητικής αιµορραγίας. Β) Η βαρύτητα και το είδος της χειρουργικής τεχνικής. Οι χειρουργικές επιλογές στην θεραπεία του καρκίνου του πνεύµονα περιλαµβάνουν όπως προαναφέρθηκε την πνευµονεκτοµή, τη λοβεκτοµή, τη τµηµατεκτοµή και τέλος τη µη ανατοµική σφηνοειδή εκτοµή. Σύµφωνα µε µελέτη των Allen και συνεργατών σε 1023 ασθενείς, το ποσοστό µετεγχειρητικής αιµορραγίας σε σχέση µε τον τύπο της εκτελεσθείσας επέµβασης έχει ως εξής: µετά από τµηµατεκτοµή 1 %, µετά από πνευµονεκτοµή 2 %, µετά από µονήρη λοβεκτοµή 3 %, µετά από διλοβεκτοµή 5 %, και µετά από συνδυασµό κάποιων από τις παραπάνω επεµβάσεις, 6 %. Στην περίπτωση των µειζόνων εκτοµών (πνευµονεκτοµής, λοβεκτοµής) απαιτείται η παρασκευή και απολίνωση µεγάλων αγγειακών κλάδων όπως αυτού του στελέχους ή των κύριων κλάδων της πνευµονικής αρτηρίας ή κάποιας πνευµονικής φλέβας. Είναι αυτονόητο, ότι ο χειρουργικός χειρισµός αυτών των µειζόνων αγγειακών κλάδων, η δύσκολη κινητοποίηση και παρασκευή τους σε περιπτώσεις γειτνίασης του όγκου ή διήθησης των επιχώριων λεµφαδένων, εγκυµονεί κίνδυνο σοβαρής αιµορραγίας. Η αιµορραγία αυτού του τύπου θα απαιτήσει την άµεση επαναδιάνοιξη της θωρακοτοµής για τη σωτηρία του ασθενούς [33]. Αλλά ακόµη και οι µικρότερης βαρύτητας εκτοµές εµπεριέχουν τον

50 κίνδυνο αιµορραγίας από άλλες «θέσεις». Τέτοιες είναι όλες οι θέσεις διαίρεσης του πνευµονικού παρεγχύµατος (γραµµή συρραφής), όπως στις περιπτώσεις που υπάρχει ατελής µεσολόβιος σχισµή ή σε περιπτώσεις άτυπης σφηνοειδούς εκτοµής [34]. Ο κίνδυνος αιµορραγίας αυξάνεται επίσης κατά την διεγχειρητική αποκόλληση συµφύσεων όπως στις περιπτώσεις προεγχειρητικής ακτινοβολίας, ή στις περιπτώσεις που απαιτείται εξωυπεζωκοτική εξαίρεση του όγκου. Επιπλέον, σε καρκινικούς όγκους προχωρηµένου σταδίου όπου παρατηρείται διήθηση του θωρακικού τοιχώµατος, όπως για παράδειγµα σε όγκους Pancoast, τότε θα συνεξαιρεθεί και το τµήµα αυτό του τοιχώµατος, γεγονός που εγκυµονεί ακόµα υψηλότερο κίνδυνο αιµορραγίας [35]. Τέλος, αν κατά διάρκεια της επεµβάσεως διενεργηθεί βιοψία λεµφαδένος ή λεµφαδενικός καθαρισµός µεσοθωρακίου τότε αναµένεται υψηλότερος κίνδυνος µετεγχειρητικής αιµορραγίας. Πράγµατι, κατά τον Allen και συνεργάτες, το ποσοστό των ασθενών που χρειάστηκαν µετάγγιση ή επανεπέµβαση για αιµορραγία έφθασε το 5 % [5]. Γ) Το «παθοφυσιολογικό υπόβαθρο» του ασθενούς. Στους παράγοντες αυτούς περιλαµβάνονται η ηλικία, η προεγχειρητική λήψη φαρµάκων, η περιφερική αρτηριοπάθεια, η υπέρταση, η ηπατοπάθεια, η νεφροπάθεια και η παρουσία διαταραχών πηκτικότητας του ασθενούς. Είναι γνωστό πως η ηλικία σχετίζεται µε αυξηµένο κίνδυνο µετεγχειρητικής αιµορραγίας, κυρίως λόγω της «σκλήρυνσης» των µικρών αγγείων. Έχει αποδειχθεί ότι ενώ για ασθενείς κάτω των 50 ετών το ποσοστό µετεγχειρητικής αιµορραγίας προσεγγίζει το 3 %, για τους άνω των 80 ετών, ανέρχεται στο 6 % [5]. Η υπέρταση, η περιφερική αρτηριοπάθεια και η νεφρική ανεπάρκεια συνδέονται µε τον ίδιο µηχανισµό πρόκλησης αιµορραγίας, δηλαδή µέσω της αναφερθείσας «αρτηριοπάθειας». Η λήψη αντιπηκτικών ή αντιαιµοπεταλιακών σκευασµάτων και η ηπατοπάθεια ευθύνονται όπως αναµένεται για αυξηµένο ποσοστό µετεγχειρητικής αιµορραγίας. Σε µια από τις µελέτες µας, αναδείξαµε ότι η διεγχειρητική χρήση απροτινίνης, ενός παράγοντα που συµβάλλει στη διατήρηση της λειτουργικότητας των αιµοπεταλίων, ελαττώνει τις µετεγχειρητικές απώλειες αίµατος [36] κατά 46% την 1 η και κατά 45% την 2 η µετεγχειρητική ηµέρα αντίστοιχα

51 Κ ε φ ά λ α ι ο I V ΑΝΑΙΜΙΑ ΚΑΙ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΟΜΟΛΟΓΟΥ ΑΙΜΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΟ ΑΣΘΕΝΗ Η διεγχειρητική απώλεια αίµατος αποτελεί σηµαντική αιτία αναιµίας στην χειρουργική ογκολογία, ιδιαίτερα σε πολύπλοκες, ή µεγάλης διάρκειας επεµβάσεις [37-40]. Η αναιµία της χρόνιας νόσου, η χηµειοθεραπεία και η κακή θρέψη των ασθενών είναι µερικοί από τους παράγοντες της προεγχειρητικής αναιµίας. Επιπλέον, η εντόπιση του πρωτοπαθούς όγκου και το κλινικό στάδιο επηρεάζουν τον κίνδυνο της προεγχειρητικής αναιµίας σε καρκινοπαθείς [38,39,41]. Η µετεγχειρητική αναιµία µπορεί να επιδεινωθεί από τη συµπληρωµατική χηµειο- ή ακτινοθεραπεία. Το αναφερόµενο ποσοστό της διεγχειρητικής αναιµίας σε ογκολογικούς ασθενείς οι οποίοι υποβάλλονται σε χειρουργική εκτοµή κυµαίνεται από 25 έως 75% [42]. Συστηµατική ανάλυση πάνω από 100 πρωτοκόλλων µε χηµειοθεραπευτικά σχήµατα ανέδειξε ότι ποσοστό 50-60% των ασθενών µε πρωτοπαθείς όγκους πνεύµονα, γυναικολογικούς ή όγκους του ουροποιητικού πάσχουν από χρόνια αναιµία [43]. Σε µια πρόσφατη µελέτη µε υλικό πάνω από ασθενών, διαπιστώθηκε ότι το 39% αυτών ήταν αναιµικοί κατά την έναρξη της µελέτης, µε µεγαλύτερο ποσοστό πρωτοεµφανιζόµενης αναιµίας σε αυτούς που ξεκίνησαν χηµειοθεραπεία [44]. Η χορήγηση προεγχειρητικής χηµειοθεραπείας έχει αποδειχθεί ότι επιδεινώνει την προεγχειρητική αναιµία µε αποτέλεσµα την ακύρωση των ωφελειών της χηµειοθεραπείας [45]. Ως συνέπεια των ανωτέρω, η διερεύνηση και η διόρθωση της προεγχειρητικής αναιµίας και όχι µόνο η διεγχειρητική ή η µετεγχειρητική αντιµετώπισή της σε όλους τους ογκολογικούς ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε χειρουργική επέµβαση αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο. Οι µεταγγίσεις οµόλογου αίµατος αποτελούν προσωρινή λύση στο πρόβληµα της περιεγχειρητικής αναιµίας όχι µόνο λόγω των λοιµωδών, αλλά και λόγω των µη λοιµωδών κινδύνων που ενέχουν. Τεχνικές διαφύλαξης του αίµατος, όπως η προεχγειρητική αυτόλογη προκατάθεση (PAD=Preoparetive Autologous Donation), η οξεία ισο-ογκαιµική αιµοαραίωση (ANH= Acute Normovolemic Hemodilution), διεγχειρητική διαφύλαξη αίµατος (perioperative blood salvage), η αποφυγή άσκοπης

ΕΚΤΟΜΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟ-ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ.

ΕΚΤΟΜΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟ-ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. ΕΚΤΟΜΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟ-ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. Πρόληψη και Θεραπευτικές Προσεγγίσεις του Καρκίνου του Πνεύμονα

Διαβάστε περισσότερα

Δρόσος Βασίλειος Ειδικευόμενος χειρουργικής θώρακος ΓΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ

Δρόσος Βασίλειος Ειδικευόμενος χειρουργικής θώρακος ΓΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ Δρόσος Βασίλειος Ειδικευόμενος χειρουργικής θώρακος ΓΝΝΘΑ Η ΣΩΤΗΡΙΑ Γένικά στοιχεία ανατομίας Δύο μεσολόβιες σχισμές στον δεξιό πνεύμονα : μικρή-οριζόντια μεγάλη-λοξή Τον χωρίζουν σε 3 λοβούς Άνω Μέσο

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική κοντά στα όρια. Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκ. Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ.

Χειρουργική κοντά στα όρια. Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκ. Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. Χειρουργική κοντά στα όρια Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκ. Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. «Διαγνωστικές και θεραπευτικές τεχνικές στον καρκίνο του πνεύμονα» Σάββατο 5 Δεκεμβρίου 2015 Το «θαύμα» της

Διαβάστε περισσότερα

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΤΟΠΙΚΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Χρήστος Αστερίου, MD, MSc, PhD Χειρουργός Θώρακος Καρδιοθωρακοχειρουργική Κλινική «Euromedica Γενική Κλινική Θεσσαλονίκης» Ο Δρ. Χρήστος

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα. Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής

Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα. Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής Χειρουργική αντιμετώπιση μη μικροκυτταρικού Ca πνεύμονα Μαδέσης Αθανάσιος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργικής Κλινικής Γ.Ν.Ν.Γ.Παπανικολάου Καρκίνος Πνεύμονα Πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στις ΗΠΑ

Διαβάστε περισσότερα

Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΕΝ ΟΗΠΑΤΙΚΟ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ:

Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΕΝ ΟΗΠΑΤΙΚΟ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑ: ΜΑΚΡΟΣΚΟΠΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ: ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΕΚΤΟΜΗΣ ΧΟΛΑΓΓΕΙΟΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΟΣ Β. Τζιούφα, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Ιατρικής Σχολής Εργαστηρίου Παθολογικής Ανατοµικής, Αριστοτέλειο Πανεπιστήµιο Θεσσαλονίκης Ι) ΗΠΑΤΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος πνεύμονα. Ενότητα 9: Καρκίνος πνεύμονα

Καρκίνος πνεύμονα. Ενότητα 9: Καρκίνος πνεύμονα Καρκίνος πνεύμονα Ενότητα 9: Καρκίνος πνεύμονα Κωνσταντίνος Σπυρόπουλος, Καθηγητής Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Σταδιοποίηση Συστήματα

Διαβάστε περισσότερα

Εισαγωγική Xηµειοθεραπεία (Neoadjuvant) στον Καρκίνο του Πνεύµονα

Εισαγωγική Xηµειοθεραπεία (Neoadjuvant) στον Καρκίνο του Πνεύµονα Εισαγωγική Xηµειοθεραπεία (Neoadjuvant) στον Καρκίνο του Πνεύµονα Άντζελ Ιακώβ Πνευµονολόγος Νεφρολόγος Παθολόγος Συντονιστής Διευθυντής Πνευµονολογικής Ογκολογικής Κλινικής Βρογχοσκοπικού Τµήµατος Αντικαπνιστικού

Διαβάστε περισσότερα

8 η έκδοση σταδιοποίησης NSCLC. Τι άλλαξε, που κατευθύνεται; Ιωάννης Γακίδης, MD, MSc. Χειρουργός Θώρακος Γ.Ν. Αττικής «ΚΑΤ»

8 η έκδοση σταδιοποίησης NSCLC. Τι άλλαξε, που κατευθύνεται; Ιωάννης Γακίδης, MD, MSc. Χειρουργός Θώρακος Γ.Ν. Αττικής «ΚΑΤ» 8 η έκδοση σταδιοποίησης NSCLC. Τι άλλαξε, που κατευθύνεται; Ιωάννης Γακίδης, MD, MSc. Χειρουργός Θώρακος Γ.Ν. Αττικής «ΚΑΤ» Γιατί σταδιοποίηση; Η σταδιοποίηση του καρκίνου του πνεύμονα στηρίζεται στην

Διαβάστε περισσότερα

ιάγνωση και Θεραπεία Άρης Πολύζος Παθολόγος Ογκολόγος Καθηγητής Πανεπιστηµίου Αθηνών Λαϊκό Νοσοκοµείο Αθήνα Επιδηµιολογία -Αιτιοπαθογένεια Α) Κάπνισµα:Ένοχο για το 85-90% των καρκίνων πνεύµονος x 30vs

Διαβάστε περισσότερα

Νίκος Μπαλταγιάννης Επιμελητής ΘΧ Ε.Α.Ν. ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΕΤΑΞΑ

Νίκος Μπαλταγιάννης Επιμελητής ΘΧ Ε.Α.Ν. ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΕΤΑΞΑ Νίκος Μπαλταγιάννης Επιμελητής ΘΧ Ε.Α.Ν. ΠΕΙΡΑΙΑ ΜΕΤΑΞΑ Η Σταδιοποίηση του καρκίνου του πνεύμονος έχει πολύπλευρη σημασία. Η επιλογή και ο σχεδιασμός της θεραπείας, η διατύπωση απόψεων σχετικά με την πρόγνωση

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης Διδάσκοντες Ιωάννης Β. Φεζουλίδης Καθηγητής Μαριάννα Βλυχού Αναπλ. Καθηγήτρια Έφη Καψαλάκη Αναπλ. Καθηγήτρια Αικατερίνη

Διαβάστε περισσότερα

Πρωτόκολλο εξατομίκευσης της χειρουργικής θεραπείας στον καρκίνου του οισοφάγου

Πρωτόκολλο εξατομίκευσης της χειρουργικής θεραπείας στον καρκίνου του οισοφάγου Πρωτόκολλο εξατομίκευσης της χειρουργικής θεραπείας στον καρκίνου του οισοφάγου ΜΟΝΑΔΑ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΠΕΠΤΙΚΟΥ, Α ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ, «ΙΠΠΟΚΡΑΤΕΙΟ» Γ.Ν.Α. Δουλάμη Γεωργία, Θεοδώρου

Διαβάστε περισσότερα

ΜΗ ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ

ΜΗ ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗ ΜΙΚΡΟΚΥΤΤΑΡΙΚΟΣ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΤΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ Λ.ΘΑΝΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΣΩΤΗΡΙΑ Είδη σταδιοποίησης Κλινική σταδιοποίηση

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Μ. Χαραλαμπάτου Πνευμoνολόγος Διευθύντρια Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΡΙΑΣΙΟ

ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Μ. Χαραλαμπάτου Πνευμoνολόγος Διευθύντρια Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΡΙΑΣΙΟ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Μ. Χαραλαμπάτου Πνευμoνολόγος Διευθύντρια Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΡΙΑΣΙΟ ΕΡΩΤΗΣΗ 1 Στο ΤΝΜ (8) όγκος διαμέτρου 2,7 cm είναι 1. T1b 2. T1c 3. T2a

Διαβάστε περισσότερα

Κακώσεις του Θώρακα ΜΙΧΑΗΛ ISBN 960-372-054-2

Κακώσεις του Θώρακα ΜΙΧΑΗΛ ISBN 960-372-054-2 Κακώσεις του Θώρακα ΜΙΧΑΗΛ ISBN 960-372-054-2 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1 ΘΩΡΑΚΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ - ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ... 1 1.1. Επιδημιολογία... 3 1.2. Μηχανισμοί κάκωσης - Ταξινόμηση... 3 1.3. Διαγνωστική προσέγγιση...

Διαβάστε περισσότερα

Πλήρως Θωρακοσκοπική Λοβεκτομή: Μια νέα Πραγματικότητα στο Νοσοκομείο Γ. Παπανικολάου

Πλήρως Θωρακοσκοπική Λοβεκτομή: Μια νέα Πραγματικότητα στο Νοσοκομείο Γ. Παπανικολάου Πρωτότυπη Εργασία Πλήρως Θωρακοσκοπική Λοβεκτομή: Μια νέα Πραγματικότητα στο Νοσοκομείο Γ. Παπανικολάου Θεόδωρος Καραΐσκος 1, Όλγα Ανανιάδου 1, Κωνσταντίνος Διπλάρης 1, Νικόλαος Μιχαήλ 1, Γεώργιος Σαρηγιάννης

Διαβάστε περισσότερα

Επίδραση αναιμίας, λευκοκυττάρωσης και θρομβοκυττάρωσης στην επιβίωση ασθενών μετά από εκτομή καρκίνου του πνεύμονα

Επίδραση αναιμίας, λευκοκυττάρωσης και θρομβοκυττάρωσης στην επιβίωση ασθενών μετά από εκτομή καρκίνου του πνεύμονα Πρωτότυπη Εργασία Επίδραση αναιμίας, λευκοκυττάρωσης και θρομβοκυττάρωσης στην επιβίωση ασθενών μετά από εκτομή καρκίνου του πνεύμονα Tatjana N. Adžić 1, Gordana D. Radosavljević-Ašić 1, Jelena M. Stojšić

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΡΙΝΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΣΤΟΜΑΤΙΚΗ ΚΟΙΛΟΤΗΤΑ ΦΑΡΥΓΓΑΣ ΛΑΡΥΓΓΑΣ ΤΡΑΧΕΙΑ ΒΡΟΓΧΟΙ ΠΝΕΥΜΟΝΕΣ ΠΛΕΥΡΑ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ Θυρεοειδής χόνδρος Κρικοθυρεοειδής σύνδεσμος ΤΡΑΧΕΙΑ Κρικοειδής χόνδρος

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα. Θεμιστοκλής χαμογεωργάκης Λέκτορας θωρακοχειρουργικής ΠΓΝ Αττικόν

Χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα. Θεμιστοκλής χαμογεωργάκης Λέκτορας θωρακοχειρουργικής ΠΓΝ Αττικόν Χειρουργική αντιμετώπιση του καρκίνου του πνεύμονα Θεμιστοκλής χαμογεωργάκης Λέκτορας θωρακοχειρουργικής ΠΓΝ Αττικόν ΔεύτερηπιοσυχνήαιτίαθανάτουUSA Πιο συχνή αιτία θανάτου στους άνδρες 33% θανάτων από

Διαβάστε περισσότερα

Καρκίνος πνεύμονα σταδιοποίηση αντιμετώπιση

Καρκίνος πνεύμονα σταδιοποίηση αντιμετώπιση Καρκίνος πνεύμονα σταδιοποίηση αντιμετώπιση Ενότητα 3: Νοσήματα του αναπνευστικού Κυριάκος Καρκούλιας, Επίκουρος Καθηγητής Σχολή Επιστημών Υγείας Τμήμα Ιατρικής Σκοποί ενότητας Σταδιοποίηση Συστήματα είδη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ.

ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ. Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΕΣ ΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΕΣ ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. «Περιβάλλον, Κάπνισµα και Καρκίνος του Πνεύµονα» Πτολεµαίδα, 12

Διαβάστε περισσότερα

ΑΚΤΙΝΟΑΝΑΤΟΜΙΑ ΘΩΡΑΚΑΣ

ΑΚΤΙΝΟΑΝΑΤΟΜΙΑ ΘΩΡΑΚΑΣ ΑΚΤΙΝΟΑΝΑΤΟΜΙΑ ΘΩΡΑΚΑΣ Βάσιου Αικατερίνη Επ. Καθ. Ανατοµίας Ιατρικής Σχολής Παν/ µίου Θεσσαλίας Thursday, November 21, 13 Αξονική Τοµογραφία Απλή ακτινογραφία θώρακος Thursday, November 21, 13 ΜΕΙΖΩΝ

Διαβάστε περισσότερα

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΒΟΥΒΩΝΙΚΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ (Groin dissection)

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΒΟΥΒΩΝΙΚΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ (Groin dissection) ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΟΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΒΟΥΒΩΝΙΚΗΣ ΧΩΡΑΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΜΕΤΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ (Groin dissection) Χατζηκώστας Παναγιώτης 1, Χρήστου Δημήτρης 1 Ιπποκράτειο Ιδιωτικό Νοσοκομείο, Λευκωσία Γενική

Διαβάστε περισσότερα

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ 3 ης ΗΛΙΚΙΑΣ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ 3 ης ΗΛΙΚΙΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ 3 ης ΗΛΙΚΙΑΣ Dr. med. Καλλιόπη Αθανασιάδη Χειρουργός Θώρακος Επιµελήτρια Α ΕΣΥ, Π.Γ.Ν.Α. «Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ» /ντρια του Θωρακοχειρουργικού Τµήµατος της

Διαβάστε περισσότερα

Νεώτερες τεχνικές στη χειρουργική αντιµετώπιση του καρκίνου του πνεύµονα

Νεώτερες τεχνικές στη χειρουργική αντιµετώπιση του καρκίνου του πνεύµονα Νεώτερες τεχνικές στη χειρουργική αντιµετώπιση του καρκίνου του πνεύµονα Νικόλαος Γ. Μπαρµπετάκης Θωρακοχειρουργός Επιµελητής Α, Υπεύθυνος Θωρακοχειρουργικής Κλινικής, Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκοµείο

Διαβάστε περισσότερα

Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ.

Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. Εκτεταμένη εκτομή για καρκίνο του πνεύμονα: Πλακώδες καρκίνωμα του κάτω λοβού του δεξιού πνεύμονα με διήθηση του θωρακικού τοιχώματος, του διαφράγματος και του θόλου του ήπατος Χριστόφορος Ν. Φορούλης

Διαβάστε περισσότερα

Μιχάλης Τσαματσούλης Χειρουργός Θώρακος. Καρδιοχειρουργική Κλινική Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός»

Μιχάλης Τσαματσούλης Χειρουργός Θώρακος. Καρδιοχειρουργική Κλινική Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός» Μιχάλης Τσαματσούλης Χειρουργός Θώρακος Καρδιοχειρουργική Κλινική Γ.Ν.Α «Ο Ευαγγελισμός» Ασθενής 62 ετών με ΛΕΙΟΜΥΟΣΑΡΚΩΜΑ ΔΕΞΙΟΥ ΚΟΛΠΟΥ ΚΑΤΩ ΚΟΙΛΗΣ ΦΛΕΒΑΣ Το λειομυοσάρκωμα (LMS) της κάτω κοίλης φλέβας

Διαβάστε περισσότερα

VATS VATS ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΤΟΜΟΣ ΒΧ ΛΑΙΚΟ V=VINTEO A=ASSISTED T=THORACIC S=SURGERY ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ VATS ΕΠΙΚ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡ. ΘΩΡΑΚΟΣ ΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΗΣΗ ΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΗΣΗ

VATS VATS ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΤΟΜΟΣ ΒΧ ΛΑΙΚΟ V=VINTEO A=ASSISTED T=THORACIC S=SURGERY ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ VATS ΕΠΙΚ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡ. ΘΩΡΑΚΟΣ ΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΗΣΗ ΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΗΣΗ VATS ΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΗΣΗ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΤΟΜΟΣ ΕΠΙΚ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡ. ΘΩΡΑΚΟΣ ΒΧ ΛΑΙΚΟ 1 VATS ΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΗΣΗ V=VINTEO A=ASSISTED T=THORACIC S=SURGERY ΕΦΑΡΜΟΓΕΣ VATS 1 1922 CHRISTIAN JACOBEOUS χρησιμοποιώντας τοπική αναισθησία

Διαβάστε περισσότερα

Προεγχειρητική εκτίμηση της λειτουργικής ικανότητας των πνευμόνων. Ιωάννης Στανόπουλος Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ

Προεγχειρητική εκτίμηση της λειτουργικής ικανότητας των πνευμόνων. Ιωάννης Στανόπουλος Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Προεγχειρητική εκτίμηση της λειτουργικής ικανότητας των πνευμόνων Ιωάννης Στανόπουλος Πνευμονολόγος Εντατικολόγος Επίκουρος Καθηγητής ΑΠΘ Ιδιαιτερότητες του καρκίνου του πνεύμονος Είναι υπεύθυνος για το

Διαβάστε περισσότερα

Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου

Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου Ιδιαιτερότητες χειρουργικής αντιμετώπισης ΝΕΤ εντέρου Γεώργιος Χ. Σωτηρόπουλος, MD, PhD, FACS, FEBS Καθηγητής Χειρουργικής Πανεπιστημίου Essen Αν. Καθηγητής Χειρουργικής ΕΚΠΑ Αθήνα 11.11.2017 Αντιμετώπιση

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Μάθημα 7ο ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Ο πληθυσμός της Ευρώπης το 2004 ήταν 456 εκατομμύρια σχεδόν το 7% του συνολικού πληθυσμού της γης. Ο καρκίνος αποτελεί την μεγαλύτερη αιτία νοσηρότητας

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΠΡΟΛΗΨΗ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Σοφία Τούσα, Ειδικευόµενη Γενικής Ιατρικής στο Γενικό Νοσοκοµείο Έδεσσας, MSc, υποψήφια διδάκτωρ

Διαβάστε περισσότερα

Ανατομία - Φυσιολογία

Ανατομία - Φυσιολογία ΦΥΣΙΟ ΠΝΕΥΜΩΝ Ανατομία - Φυσιολογία Φυσιολογική α/α Ακτινοανατομία Ακτινοανατομία Αγγειογραφία πνευμονικών αρτηριών Β ρ ο γ χ ο γ ρ α φ ί α Πύκνωση Αντικατάσταση του αέρα των κυψελίδων από υλικό, συνήθως

Διαβάστε περισσότερα

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΠΛΟΗΓΗΣΗΣ Μέχρι πρόσφατα, παρ όλες τις δυνατότητες που έχουμε στο οπλοστάσιο μας για να απεικονίζουμε όγκους στο ήπαρ και στο πάγκρεας, λόγω της έλλειψης λεπτομερούς απεικονίσεως αλλά και ουσιαστικής

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ. Η κακοήθης νεοπλασία του νεφρού αποτελεί το 3 % των νεοπλασμάτων του ενήλικα. Ασυνήθης είναι η εμφάνιση του σε ηλικίες κάτω των

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ. Η κακοήθης νεοπλασία του νεφρού αποτελεί το 3 % των νεοπλασμάτων του ενήλικα. Ασυνήθης είναι η εμφάνιση του σε ηλικίες κάτω των ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΝΕΦΡΟΥ. Η κακοήθης νεοπλασία του νεφρού αποτελεί το 3 % των νεοπλασμάτων του ενήλικα. Ασυνήθης είναι η εμφάνιση του σε ηλικίες κάτω των 40 ετών και τυπικά εμφανίζεται στην πέμπτη και έκτη

Διαβάστε περισσότερα

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΕΝ ΟΜΗΤΡΙΟΥ Κ. ΣΥΚΙΩΤΗΣ ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Γ ΜΑΙΕΥΤΙΚΗΣ-ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟΥ ΑΘΗΝΩΝ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ - ΟΓΚΟΛΟΓΟΣ Η ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ του καρκίνου του

Διαβάστε περισσότερα

Μη Μικροκυτταρικός Καρκίνος Πνεύμονα - Στάδια Ι-ΙΙ Αντιμετώπιση με βάση τις Διεθνείς Κατευθυντήριες Οδηγίες

Μη Μικροκυτταρικός Καρκίνος Πνεύμονα - Στάδια Ι-ΙΙ Αντιμετώπιση με βάση τις Διεθνείς Κατευθυντήριες Οδηγίες Μη Μικροκυτταρικός Καρκίνος Πνεύμονα - Στάδια Ι-ΙΙ Αντιμετώπιση με βάση τις Διεθνείς Κατευθυντήριες Οδηγίες ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ 8 η ΕΚΔΟΣΗ Occult carcinoma TX NO MO Stage O Tis NO MO T1a (mi) NO

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΣ ΡΙΖΙΚΟΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Η ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ?

ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΣ ΡΙΖΙΚΟΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Η ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ? ΣΥΣΤΗΜΑΤΙΚΟΣ ΡΙΖΙΚΟΣ ΛΕΜΦΑΔΕΝΙΚΟΣ ΚΑΘΑΡΙΣΜΟΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Η ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑ? ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ Β. ΣΕΨΑΣ ΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΘΧ ΚΛΙΝΙΚΗΣ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ «Η ΣΩΤΗΡΙΑ» MD PH.D FEBTCS FESTS FEACTS FCCP

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΜΚΠ. Μ. Χαραλαμπάτου Διευθύντρια Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΡΙΑΣΙΟ

ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΜΚΠ. Μ. Χαραλαμπάτου Διευθύντρια Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΡΙΑΣΙΟ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΜΜΚΠ Μ. Χαραλαμπάτου Διευθύντρια Τμήματος Επειγόντων Περιστατικών ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟ ΘΡΙΑΣΙΟ ΠΑΡΑΓΩΝ Τ (TUMOR) ΠΑΡΑΓΩΝ Ν (ΝΟDES) N0 N1 N2 N3 ΠΑΡΑΓΩΝ Μ (METASTASIS) Μ1a M1b 7 Η ΕΚΔΟΣΗ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗΣ

Διαβάστε περισσότερα

Στρατηγική µεταγγίσεων: Περιοριστική vs Ελεύθερη

Στρατηγική µεταγγίσεων: Περιοριστική vs Ελεύθερη ΕΘΝΙΚΟ ΚΑΙ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΚΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΑΘΗΝΩΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΧΟΛΗ Β ΠΡΟΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Δ/ΝΤΗΣ: ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΚΟΥΡΑΚΛΗΣ Στρατηγική µεταγγίσεων: Περιοριστική vs Ελεύθερη Δ. ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΗΣ ΕΠ. ΚΑΘ.

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΡΔΙΟΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Διευθυντής: Καθηγητής Δημήτριος Β. Δουγένης. Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα 2013 2014

ΚΑΡΔΙΟΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Διευθυντής: Καθηγητής Δημήτριος Β. Δουγένης. Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα 2013 2014 ΚΑΡΔΙΟΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΚΛΙΝΙΚΗ Διευθυντής: Καθηγητής Δημήτριος Β. Δουγένης Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα 2013 2014 ΠΑΤΡΑ, Οκτώβριος 2013 1 ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟ ΚΑΡΔΙΟΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ ΚΛΙΝΙΚΗΣ Διευθυντής:

Διαβάστε περισσότερα

PET/CT versus DWI-MRI στην ογκολογία του θώρακος. Ευθυμιάδου Ρωξάνη Τμήμα Αξονικής, Μαγνητικής Τομογραφίας & PET-CT ΔΘΚΑ «Υγεία»

PET/CT versus DWI-MRI στην ογκολογία του θώρακος. Ευθυμιάδου Ρωξάνη Τμήμα Αξονικής, Μαγνητικής Τομογραφίας & PET-CT ΔΘΚΑ «Υγεία» PET/CT versus DWI-MRI στην ογκολογία του θώρακος. Ευθυμιάδου Ρωξάνη Τμήμα Αξονικής, Μαγνητικής Τομογραφίας & PET-CT ΔΘΚΑ «Υγεία» Ca πνεύμονος Η πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο στο δ υτικό κόσμο. 3.000.000

Διαβάστε περισσότερα

Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις. Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου

Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις. Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου Νεογνικές και παιδιατρικές μεταγγίσεις Ελισάβετ Γεωργίου Αιματολόγος, Επίμ. Β Αιματολογικό Τμήμα Γ. Ν. Παπαγεωργίου Μεταγγίσεις σε νεογνά και παιδιά Μεταγγίσεις στον νεογνικό πληθυσμό Μεταγγίσεις στον

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΓΓΕΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΦΥΛΛΑΔΙΟ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΤΗΣ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ ΑΝΕΥΡΥΣΜΑ ΚΟΙΛΙΑΚΗΣ ΑΟΡΤΗΣ Κάθε χρόνο περίπου 200.000 νέοι ασθενείς διαγιγνώσκονται με Ανεύρυσμα Κοιλιακής Αορτής. Είναι γνωστό επίσης, ότι η ρήξη του Ανευρύσματος Κοιλιακής Αορτής οδηγεί σε ποσοστό τουλάχιστον

Διαβάστε περισσότερα

ΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ ΣΤΟ ΠΛΟΙΟ. Πλωτάρχης (YΙ) Π. Χουντής ΠΝ

ΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ ΣΤΟ ΠΛΟΙΟ. Πλωτάρχης (YΙ) Π. Χουντής ΠΝ ΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΙΓΟΝΤΑ ΣΤΟ ΠΛΟΙΟ Πλωτάρχης (YΙ) Π. Χουντής ΠΝ ΠΟΛΛΑΠΛΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΘΩΡΑΚΟΣ ΣΕ ΠΟΛΥΤΡΑΥΜΑΤΙΑ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΘΝΗΤΟΤΗΤΑ ΚΟΙΛΙΑ 23% 31% ΘΩΡΑΚΑΣ + ΑΚΡΑ 52% 11% ΚΕΦΑΛΙ 41% 26% Ι. ΒΑΡΕΙΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ

Διαβάστε περισσότερα

ΕΜΠΥΗΜΑ ΘΩΡΑΚΟΣ ΜΕΤΑ ΠΝΕΥΜΟΝΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ

ΕΜΠΥΗΜΑ ΘΩΡΑΚΟΣ ΜΕΤΑ ΠΝΕΥΜΟΝΕΚΤΟΜΗ ΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΠΑΡΑΓΟΝΤΩΝ ΚΙΝΔΥΝΟΥ ΓΙΑ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗ 1 Θωρακοχειρουργική Κλινική, Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο, Θεσσαλονίκη., 2B' Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο, Θεσσαλονίκη., 3 Χειρουργεία,

Διαβάστε περισσότερα

Παναγιώτα Κουτσογιάννη Αιµατολόγος ΝΥ Αιµοδοσίας Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισµός»

Παναγιώτα Κουτσογιάννη Αιµατολόγος ΝΥ Αιµοδοσίας Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισµός» ΑΙΜΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΕ ΜΑΚ ΜΕ ΜΙΚΤΗ ΑΣΥΜΒΑΤΟΤΗΤΑ ΑΒΟ Παναγιώτα Κουτσογιάννη Αιµατολόγος ΝΥ Αιµοδοσίας Γ.Ν.Α. «Ο Ευαγγελισµός» ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ (ΜΑΚ) Αποδεκτή θεραπεία για ασθενείς µε: συγγενείς

Διαβάστε περισσότερα

Μήπως έχω Σκληρόδερµα;

Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Μήπως έχω Σκληρόδερµα; Για να πληροφορηθώ µýëïò ôçò Σπάνιος ναι... Μόνος όχι Η Πανελλήνια Ένωση Σπανίων Παθήσεων (Π.Ε.Σ.ΠΑ) είναι ο μόνος φορέας, μη κερδοσκοπικό σωματείο, συλλόγων ασθενών σπανίων παθήσεων

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΔΙΑΛΕΥΚΑΝΣΗ ΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ

ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΔΙΑΛΕΥΚΑΝΣΗ ΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΟ ΜΕΛΑΝΩΜΑ ΔΙΑΛΕΥΚΑΝΣΗ ΟΡΩΝ ΚΑΙ ΕΞΕΛΙΞΕΩΝ Η Χειρουργική προσέγγιση του Μελανώματος Χρ. Σ. Κοσμίδης, Επίκουρος Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ, Γ Χειρουργική Κλινική, ΠΓΝΘ ΑΧΕΠΑ Μελάνωμα-Αρχική προσέγγιση

Διαβάστε περισσότερα

Αιμορραγική διάθεση ή αιμορραγική εκδήλωση; Δεν είναι πάντα το ίδιο...

Αιμορραγική διάθεση ή αιμορραγική εκδήλωση; Δεν είναι πάντα το ίδιο... Αιμορραγική διάθεση ή αιμορραγική εκδήλωση; Δεν είναι πάντα το ίδιο... Μαρίνα Οικονόμου Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Παιδιατρικής Αιματολογίας Α Π/Δ Κλινική ΑΠΘ ΔΗΛΩΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΣΥΜΦΕΡΟΝΤΩΝ Η ομιλήτρια δεν

Διαβάστε περισσότερα

Μιχαήλ Νικ. Πατσίκας

Μιχαήλ Νικ. Πατσίκας Απεικονιστική διερεύνηση του πλευριτικού και μεσοπνευμόνιου χώρου Μιχαήλ Νικ. Πατσίκας κτηνίατρος - ιατρός Αναπληρωτής Καθηγητής Ακτινολογίας Κτηνιατρική Σχολή Α.Π.Θ. Διπλωματούχος Ευρωπαϊκού Κολεγίου

Διαβάστε περισσότερα

ΕΚΤΟΜΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟ-ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ.

ΕΚΤΟΜΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟ-ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ. Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. ΕΚΤΟΜΗ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΟΥ ΠΑΡΕΓΧΥΜΑΤΟΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟ-ΑΚΤΙΝΟΘΕΡΑΠΕΙΑ Χριστόφορος Ν. Φορούλης Επίκουρος Καθηγητής Θωρακοχειρουργικής Α.Π.Θ. Πρόληψη και Θεραπευτικές Προσεγγίσεις στον Καρκίνο του Πνεύµονα

Διαβάστε περισσότερα

Φυματίωση με νέα «πρόσωπα»

Φυματίωση με νέα «πρόσωπα» Φυματίωση με νέα «πρόσωπα» Φιλίππου Δ., Τιτόπουλος Ηρ., Κωνσταντίνου Ελ., Οικονόμου Δ. Πνευμονολογική & Θωρακοχειρουργική Κλινική Ιατρικό Διαβαλκανικό Κέντρο, Θεσσαλονίκη περιστατικό 1 στοιχεία ασθενούς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΖΟΥΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ. Σταυρούλα Μπουσμουκίλια Δ/ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν.

ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΖΟΥΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ. Σταυρούλα Μπουσμουκίλια Δ/ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν. ΠΝΕΥΜΟΝΟΛΟΓΙΚΑ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΠΟΥ ΧΡΗΖΟΥΝ ΕΙΔΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ Σταυρούλα Μπουσμουκίλια Δ/ντρια Β Πνευμονολογικής κλινικής Γ.Ν. Καβάλας Ηαπλήα/α θώρακα Είναι το αρχικό απεικονιστικό εργαλείο του

Διαβάστε περισσότερα

ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΟΝΑ VATS ΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΗΣΗ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΤΟΜΟΣ ΕΠΙΚ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡ. ΘΩΡΑΚΟΣ ΒΧ ΛΑΙΚΟ

ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΟΝΑ VATS ΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΗΣΗ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΤΟΜΟΣ ΕΠΙΚ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡ. ΘΩΡΑΚΟΣ ΒΧ ΛΑΙΚΟ ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΣΤΟΝ ΠΝΕΥΜΟΝΑ VATS ΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΗΣΗ ΠΕΡΙΚΛΗΣ ΤΟΜΟΣ ΕΠΙΚ ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ ΧΕΙΡ. ΘΩΡΑΚΟΣ ΒΧ ΛΑΙΚΟ 2 1 V.A.T.S. Η ΒΙΝΤΕΟΘΩΡΑΚΟΣΚΟΠΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΕΛΑΧΙΣΤΑ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

Διαβάστε περισσότερα

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης

Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας Τμήμα Ιατρικής Εργαστήριο Ακτινολογίας Ιατρικής Απεικόνισης Διδάσκοντες Ιωάννης Β. Φεζουλίδης Καθηγητής Μαριάννα Βλυχού Αναπλ. Καθηγήτρια Έφη Καψαλάκη Αναπλ. Καθηγήτρια Αικατερίνη

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α

ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΠΡΩΤΟΚΟΛΛΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΜΥΟΚΑΡ ΙΑΚΗ ΑΝΑΓΕΝΝΗΣΗ ΜΕΤΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΟΜΑ Α ΘΕΟΦΙΛΟΣ ΚΩΛΕΤΤΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ ΠΑΠΑΛΟΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ ΜΠΑΛΤΟΓΙΑΝΝΗΣ ΗΜΗΤΡΙΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙ ΗΣ ΜΑΡΙΑ ΑΓΓΕΛΑΚΗ ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΒΛΑΧΟΣ ΑΓΑΘΟΚΛΕΙΑ ΜΗΤΣΗ

Διαβάστε περισσότερα

Νεφροβλάστωμα (Wilms )

Νεφροβλάστωμα (Wilms ) Νεφροβλάστωμα (Wilms ) Γιώργος Σπυρίδης Παιδοχειρουργός Ειδικός Παιδοχειρουργικής Ογκολογίας Επιδημιολογία 2η πιο συχνή συμπαγής ενδοκοιλιακή κακοήθεια 7.6 νέα περιστατικά ανα 1 εκατ. παιδιά κάτω των 15

Διαβάστε περισσότερα

Κλέωντας Αθανάσιος Ειδικευόμενος Ιατρός Θωρακοχειρουργικής Κλινικής (Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Ογκολογικής Κλινικής)

Κλέωντας Αθανάσιος Ειδικευόμενος Ιατρός Θωρακοχειρουργικής Κλινικής (Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Ογκολογικής Κλινικής) Κλέωντας Αθανάσιος Ειδικευόμενος Ιατρός Θωρακοχειρουργικής Κλινικής (Επιστημονικός Συνεργάτης Πνευμονολογικής Ογκολογικής Κλινικής) ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ Αντικαρκινικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκη Copyright Ατομικό Ιστορικό

Διαβάστε περισσότερα

ιατρική θωρακοσκόπηση: Συσχετίζονται µε την ιστολογική διάγνωση ;

ιατρική θωρακοσκόπηση: Συσχετίζονται µε την ιστολογική διάγνωση ; Ταξινόµηση των ευρηµάτων στην ιατρική θωρακοσκόπηση: Συσχετίζονται µε την ιστολογική διάγνωση ; Φ. Εµµανουήλ 1,. Ροντογιάννη, 2 Ρ.Τριγγίδου 3,. Χιώτης 4, Μ. Στρατίκη 4, Κ.Κοντογιάννη 1, Ν.Κουφός 1, Σ.Γεννηµατά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ ΣΕ ΑΣΘΕΝΗ ΜΕ ΚΑΡΚΙΝΟ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΜΠΑΡΚΟΥ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΝ Α Π Λ Η Ρ Ω Τ Ρ Ι Α Π Ρ Ο Ϊ Σ ΤΑΜ Ε Ν Η ΟΥ Ρ ΟΛΟ Γ Ι ΚΟΥ- Ο Γ ΚΟΛΟ Γ Ι ΚΟΥ Τ Μ Η Μ ΑΤΟ Σ ΑΝ Θ «Θ Ε ΑΓ Ε Ν Ε Ι Ο» ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΖΩΗΣ Βασική

Διαβάστε περισσότερα

Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος

Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος Γράφει: Μιλτιάδης Μαρκάτος, Πνευμονολόγος Πάνω από ένα αιώνα πριν, ο J. Hutchinson, ένας χειρουργός-δερματολόγος, αναγνώρισε την πρώτη περίπτωση σαρκοείδωσης, στο Λονδίνο. Στα χρόνια πριν και μετά την

Διαβάστε περισσότερα

Χαράλαμπος Κ Σταθόπουλος. Ογκολογικό Τμήμα - ιευθυντής ΕΣΥ

Χαράλαμπος Κ Σταθόπουλος. Ογκολογικό Τμήμα - ιευθυντής ΕΣΥ Γυναίκα 53 ετών με ιστορικό ca ωοθηκών, αυξανόμενη τιμή CA 125, και λεμφαδενοπάθεια τραχήλου - μεσοθωρακίου με μετρίου βαθμού ανοσολογική διέγερση. Χαράλαμπος Κ Σταθόπουλος Ογκολογικό Τμήμα - ιευθυντής

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ Ορισμός : Μεσοθωράκιο είναι ο εξωυπεζωκοτικός χώρος που παρεμβάλλεται μεταξύ των πνευμόνων Περιλαμβάνει την καρδιά και τα μεγάλα αγγεία, το περικάρδιο,

Διαβάστε περισσότερα

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις :

Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις : Δεκαπεντάλεπτη προετοιμασία του φοιτητή ιατρικής για το μάθημα του καρκίνου του όρχη βασικές γνώσεις : Οι όρχεις αποτελούν κομμάτι του αναπαραγωγικού συστήματος (παραγωγή σπερματοζωάριων) του άνδρα αλλά

Διαβάστε περισσότερα

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΕΚ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ

ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΕΚ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΤΗΡΙΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ ΓΙΑ ΤΑ ΚΑΡΚΙΝΩΜΑΤΑ ΕΚ ΜΕΤΑΒΑΤΙΚΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΑΝΩΤΕΡΟΥ ΟΥΡΟΠΟΙΗΤΙΚΟΥ M. Rouprêt, R. Zigeuner, J. Palou, A. öhle, E. Kaasinen, M. abjuk, R. Sylvester, W. Oosterlinck Eur Urol 2011 Apr;59(4):584-94

Διαβάστε περισσότερα

¹ Ά Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο ²Μονάδα Μικροχειρουργικής, Νοσοκομείο Κ.Α.Τ Αθηνών

¹ Ά Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών, Γ.Ν.Α. Ιπποκράτειο ²Μονάδα Μικροχειρουργικής, Νοσοκομείο Κ.Α.Τ Αθηνών ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΑΝΕΓΧΕΙΡΗΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΟΙΣΟΦΑΓΟΥ. ΜΙΑ ΚΑΙΝΟΥΡΙΑ ΤΕΧΝΙΚΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΔΙΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ ΑΥΤΟ ΙΑΤΕΙΝΟΜΕΝΗΣ ΜΕΤΑΛΛΙΚΗΣ ΕΝΔΟΠΡΟΘΕΣΗΣ Βρακοπούλου Γαβριέλλα- Ζωή ¹, Δουλάμη Γεωργία¹,Λαρεντζάκης

Διαβάστε περισσότερα

Η κλινική εµπειρία από τη χρήση του συµπυκνωµένου προθροµβινικού συµπλέγµατος (PCC)

Η κλινική εµπειρία από τη χρήση του συµπυκνωµένου προθροµβινικού συµπλέγµατος (PCC) Η κλινική εµπειρία από τη χρήση του συµπυκνωµένου προθροµβινικού συµπλέγµατος (PCC) Μαριάννα Παπαϊωάννου, MD, MSc Επιµελήτρια Β Αναισθησιολόγος, Γ.Ν. «Ασκληπιείο Βούλας» Σκοπός Ποια είναι τα σύγχρονα κλινικά

Διαβάστε περισσότερα

ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ

ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΛΟΓΙΚΟΙ ΤΥΠΟΙ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΑ Χρ.Τσοµπανίδου Παθολογοανατόµος Συντονίστρια Διευθύντρια Νοσοκοµείο Θεσ/νίκης «Άγιος Δηµήτριος» προέρχονται από το φυσιολογικό επιθήλιο µε την

Διαβάστε περισσότερα

Χειρουργικές τεχνικές για την αποφυγή παρεγχυματικής βλάβης κατά την εκτομή πνευμονικού παρεγχυματος

Χειρουργικές τεχνικές για την αποφυγή παρεγχυματικής βλάβης κατά την εκτομή πνευμονικού παρεγχυματος Χειρουργικές τεχνικές για την αποφυγή παρεγχυματικής βλάβης κατά την εκτομή πνευμονικού παρεγχυματος Χρήστος Προκάκης Επιμελητης Β, Χειρουργική Θωρακος Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών Παρατεταμένη

Διαβάστε περισσότερα

Πρώιμος καρκίνος μαστού. Σπύρος Μηλιαράς MD, MRCS(Glasg), AFRCS(Edin) Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ Α Χειρουργική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ Παπαγεωργίου

Πρώιμος καρκίνος μαστού. Σπύρος Μηλιαράς MD, MRCS(Glasg), AFRCS(Edin) Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ Α Χειρουργική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ Παπαγεωργίου Πρώιμος καρκίνος μαστού Σπύρος Μηλιαράς MD, MRCS(Glasg), AFRCS(Edin) Αναπλ. Καθηγητής Χειρουργικής ΑΠΘ Α Χειρουργική Κλινική ΑΠΘ, ΠΓΝΘ Παπαγεωργίου Ορισμός.. Πρώιμος καρκίνος του μαστού είναι η νόσος που

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ Ορισμός : Μεσοθωράκιο είναι ο εξωυπεζωκοτικός χώρος που παρεμβάλλεται μεταξύ των πνευμόνων Περιλαμβάνει την καρδιά και τα μεγάλα αγγεία, το περικάρδιο,

Διαβάστε περισσότερα

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΣΕ. Παρουσίαση περιστατικού. ΑΜΕΘ Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου»

ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΣΕ. Παρουσίαση περιστατικού. ΑΜΕΘ Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου» ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΥΠΕΡΤΑΣΗ ΣΕ ARDS - ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΜΕ ΝΟ Παρουσίαση περιστατικού ΑΜΕΘ Γ.Ν.Θ. «Γ. Παπανικολάου» Παρουσίαση περιστατικού Από τον απεικονιστικό έλεγχο διαπιστώθηκαν: κατάγµατα λεκάνης και δεξιού άνω

Διαβάστε περισσότερα

ΚΥΤΤΑΡΟΜΕΙΩΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΕΝΔΟΫΠΕΖΩΚΟΤΙΚΗ ΥΠΕΡΘΕΡΜΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

ΚΥΤΤΑΡΟΜΕΙΩΤΙΚΗ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΕΝΔΟΫΠΕΖΩΚΟΤΙΚΗ ΥΠΕΡΘΕΡΜΙΚΗ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ 1 Θωρακοχειρουργική Κλινική, Θεαγένειο Αντικαρκινικό Νοσοκομείο, Θεσσαλονίκη., 2 B' Προπαιδευτική Χειρουργική Κλινική, Ιπποκράτειο Γενικό Νοσοκομείο, Θεσσαλονίκη., 3 Β' Χημειοθεραπευτική Κλινική,

Διαβάστε περισσότερα

ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ

ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΜΕΤΑΓΓΙΣΗ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΣΙΛΕΛΗ ΜΑΡΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΟΣ ΕΝΤΑΤΙΚΟΛΟΓΟΣ ΕΠΙΜΕΛΗΤΡΙΑ Α ΚΑΡΔΙΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΜΟΝΑΔΑ ΜΕΤΕΓΧΕΙΡΗΤΙΚΗΣ ΠΑΡΑΚΟΛΟΥΘΗΣΗΣ Γ.Ν.Θ. «Γ. ΠΑΠΑΝΙΚΟΛΑΟΥ» ΜΕΤΑΓΓΙΣΕΙΣ Ασθενείς Χειρουργείο Χειρουργοί

Διαβάστε περισσότερα

Έφη Μυλωνάκη MD, PhD Πνευμονολόγος. 5/2/2011 Ημερίδα Χειρουργικές Παθήσεις Θώρακος

Έφη Μυλωνάκη MD, PhD Πνευμονολόγος. 5/2/2011 Ημερίδα Χειρουργικές Παθήσεις Θώρακος Έφη Μυλωνάκη MD, PhD Πνευμονολόγος 5/2/2011 Ημερίδα Χειρουργικές Παθήσεις Θώρακος Συχνότερη κακοήθεια στον δυτικό κόσμο Πρώτη αιτία θανάτου μεταξύ των θανάτων από καρκίνο Ως ενδημική νόσος NSCLC: 85% SCLC:

Διαβάστε περισσότερα

Υπολογιστές ογκολογικού κινδύνου: Καρκίνος Νεφρού - Ουροδόχου Κύστης

Υπολογιστές ογκολογικού κινδύνου: Καρκίνος Νεφρού - Ουροδόχου Κύστης Υπολογιστές ογκολογικού κινδύνου: Καρκίνος Νεφρού - Ουροδόχου Κύστης Χαράλαμπος Κ. Μαμουλάκης Λέκτορας Ουρολογίας Ουρολογική Κλινική Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα

Διαβάστε περισσότερα

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ

18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ 18. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΟΥ Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι η συχνότερη μορφή γυναικολογικού καρκίνου στις ΗΠΑ ( 6% όλων των νεοδιαγνωσθέντων καρκίνων στις γυναίκες). Η πρόγνωση είναι σχετικά καλή καθώς

Διαβάστε περισσότερα

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ

ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΠΡΩΤΟΠΑΘΕΙΣ ΟΓΚΟΙ ΣΠΟΝΔΥΛΙΚΗΣ ΣΤΗΛΗΣ ΓΕΝΙΚΑ: Αποτελούν τη μειονότητα των όγκων που απαντώνται στη σπονδυλική στήλη, καθότι οι περισσότεροι είναι αποτέλεσμα μεταστατικής νόσου ή συστηματικής παθήσεως (μυέλωμα,

Διαβάστε περισσότερα

Ελάχιστα επεμβατική χειρουργική οισοφάγου

Ελάχιστα επεμβατική χειρουργική οισοφάγου Θωρακοχειρουργική Κλινική Π.Γ.Ν.Α. «ΛΑΪΚΟ» Ελάχιστα επεμβατική χειρουργική οισοφάγου Οισοφαγεκτομή Ιωάννης Κ. Τούμπουλης Λέκτορας Χειρουργικής Θώρακος 1 Ελάχιστα επεμβατική οισοφαγεκτομή Ενδείξεις: Ca

Διαβάστε περισσότερα

Το συγκεκριμένο θέμα παρουσιάστηκε ως ανακοίνωση στο ΠΑΓΚΥΠΡΙΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ, ΗILTON CYPRUS.

Το συγκεκριμένο θέμα παρουσιάστηκε ως ανακοίνωση στο ΠΑΓΚΥΠΡΙΟ ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗΣ, ΗILTON CYPRUS. edtime - Σταδιοποίηση Καρκίνου Παχέος Εντέρου Written by Παπασταματίου Μιλτιάδης, Νικολόπουλος Δημήτριος Παρασκευή, 15 Ιανουάριος 2010 There are no translations available Παπασταματίου Μιλτιάδης, MD, PhD,

Διαβάστε περισσότερα

Κατευθυντήριες οδηγίες της EAU για τον ουροθηλιακό καρκίνο ανώτερης αποχετευτικής μοίρας ουροποιητικού

Κατευθυντήριες οδηγίες της EAU για τον ουροθηλιακό καρκίνο ανώτερης αποχετευτικής μοίρας ουροποιητικού Κατευθυντήριες οδηγίες της EAU για τον ουροθηλιακό καρκίνο ανώτερης αποχετευτικής μοίρας ουροποιητικού M. Rouprêt, M. Babjuk, M. Burger, E. ompérat, N.. owan P. Gontero, A.H. Mostafid, J. Palou, B.W.G.

Διαβάστε περισσότερα

ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΟΝΑ «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ»

ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΟΝΑ «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ» ΣΤΑΣΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΜΥΡΣΙΝΗ ΑΟΝΑ «Ο ΑΓΙΟΣ ΣΑΒΒΑΣ» ΤΟ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟ ΕΜΠΡΟΣ ΤΟ ΜΥΟΚΑΡΔΙΟ ΠΙΣΩ ΠΝΕΥΜΟΝΙΚΗ ΑΡΤΗΡΙΑ Η πνευμονική αρτηρία (pulmonary trunk) εκφύεται από τον αρτηριακό κώνο της δεξιάς κοιλίας. Έχει κατεύθυνση

Διαβάστε περισσότερα

ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ

ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ ΟΥΡΟΛΟΓΙΚΑ ΟΓΚΟΛΟΓΙΚΑ ΣΥΜΒΟΥΛΙΑ 1ο ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟ: Ca ΝΕΦΡΟΥ Κλαµπάτσας Αθανάσιος Ουρολόγος Επ. Α Ουρολογικό-Ογκολογικό Τµήµα Α.Ν.Θ. «ΘΕΑΓΕΝΕΙΟ» Άνδρας ασθενής ηλικίας 64 ετών Με ατοµικό αναµνηστικό ελεύθερο

Διαβάστε περισσότερα

Χατζηαντωνίου Χρήστος Επιμελητής Α Χειρουργικής Θώρακος Νοσοκομείο ΚΑΤ

Χατζηαντωνίου Χρήστος Επιμελητής Α Χειρουργικής Θώρακος Νοσοκομείο ΚΑΤ Χατζηαντωνίου Χρήστος Επιμελητής Α Χειρουργικής Θώρακος Νοσοκομείο ΚΑΤ Ασταθής θώρακας (flail chest) Με τον όρο αυτόν περιγράφεται η τραυματική κατάσταση κατά την οποία ένα τμήμα του θωρακικού τοιχώματος

Διαβάστε περισσότερα

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17

Τα οφέλη της λαπαροσκοπικής χολοκυστεκτομής στην πράξη - Ο Δρόμος για την Θεραπεία Δευτέρα, 27 Δεκέμβριος :17 Απαντά ο κ. Θεμιστοκλής Ευκαρπίδης, Γενικός Χειρουργός Ίσως λίγοι από εμάς να είμαστε ενημερωμένοι για τη σπουδαία εργασία που εκτελεί στο σώμα μας, ένα από τα όργανα του, η χοληδόχος κύστη. Εκεί μέσα

Διαβάστε περισσότερα

Περικαρδιοκέντηση, υποξιφοειδικό περικαρδιακό παράθυρο ή περικαρδιο-πλευρικό παράθυρο. Ποιο είναι καταλληλότερο και σε ποιες περιπτώσεις;

Περικαρδιοκέντηση, υποξιφοειδικό περικαρδιακό παράθυρο ή περικαρδιο-πλευρικό παράθυρο. Ποιο είναι καταλληλότερο και σε ποιες περιπτώσεις; Περικαρδιοκέντηση, υποξιφοειδικό περικαρδιακό παράθυρο ή περικαρδιο-πλευρικό παράθυρο. Ποιο είναι καταλληλότερο και σε ποιες περιπτώσεις; ΔΟΥΝΤΣΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ Δ/ΝΤΗΣ ΘΩΡΑΚΟΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ Γ.Α.Ο.Ν.Α.

Διαβάστε περισσότερα

3. Με ποιο άλλο σύστημα είναι συνδεδεμένο το κυκλοφορικό σύστημα;

3. Με ποιο άλλο σύστημα είναι συνδεδεμένο το κυκλοφορικό σύστημα; ΦΥΛΛΟ ΕΡΓΑΣΙΑΣ ΣΤΟ 3 ο ΚΕΦΑΛΑΙΟ «ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ» ΕΙΣΑΓΩΓΗ Α. ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ 1. Ποιος είναι ο ρόλος του κυκλοφορικού συστήματος;...... 2. Το κυκλοφορικό σύστημα αποτελείται από: i 3.

Διαβάστε περισσότερα

Πολύ Μεγάλος Ηπατοκυτταρικός Καρκίνος (10cm) στο Δεξιό Λοβό του Ήπατος σε Υπερήλικα Ασθενή (74 ετών). Αντιμετώπιση με Δεξιά Ηπατεκτομή.

Πολύ Μεγάλος Ηπατοκυτταρικός Καρκίνος (10cm) στο Δεξιό Λοβό του Ήπατος σε Υπερήλικα Ασθενή (74 ετών). Αντιμετώπιση με Δεξιά Ηπατεκτομή. (10cm) στο Δεξιό Λοβό Ασθενή (74 ετών). Μαχιά Γεωργία, Μεταξάς Θεόδωρος, Χειρουργικό και Αναισθησιολογικό Τμήμα, Euromedica «Κυανούς Σταυρός, Θεσσαλονίκη ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΟΥ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Διαβάστε περισσότερα

Η ΔΙΑΜΑΣΧΑΛΙΑΙΑ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ (ΣΘΕ). ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 63 ΑΣΘΕΝΩΝ.

Η ΔΙΑΜΑΣΧΑΛΙΑΙΑ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ (ΣΘΕ). ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 63 ΑΣΘΕΝΩΝ. Η ΔΙΑΜΑΣΧΑΛΙΑΙΑ ΠΡΟΣΠΕΛΑΣΗ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΘΩΡΑΚΙΚΗΣ ΕΞΟΔΟΥ (ΣΘΕ). ΑΝΑΔΡΟΜΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ 63 ΑΣΘΕΝΩΝ. Μίχος Θρ., Δροσογιάννης Α., Χατζηαντωνίου Χ. Σταματελόπουλος Α., Σουφλέρης Δ., Τρομπούκης

Διαβάστε περισσότερα

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΚΑΤA ΤΗ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΤΕΦΑΝΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ

ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΚΑΤA ΤΗ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΤΕΦΑΝΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ ΣΥΧΝΟΤΗΤΑ ΙΑΧΩΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΣΤΕΦΑΝΙΑΙΩΝ ΑΓΓΕΙΩΝ ΚΑΤA ΤΗ ΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΤΕΦΑΝΙΟΓΡΑΦΙΑ-ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΓΝΩΣΗ Χ.ΓΡΑΙ ΗΣ,Γ.ΦΩΤΟΠΟΥΛΟΣ, Γ.ΜΑΜΑ ΑΣ,. ΗΜΗΤΡΙΑ ΗΣ, Θ.ΠΑΠΑ ΟΠΟΥΛΟΣ,.ΚΟΥΛΑΞΗΣ, Γ.ΚΟΝΤΟΠΟΥΛΟΣ,

Διαβάστε περισσότερα

YΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΕΣ ΘΡΟΜΒΩΣΕΙΣ ΩΣ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ. Μ.Γκάμπρα 1, Ε.Μεταξά 1. Δ.Παπαδοπούλου 1, Δ.Μιχαηλίδης 1,

YΠΟΤΡΟΠΙΑΖΟΥΣΕΣ ΘΡΟΜΒΩΣΕΙΣ ΩΣ ΠΡΩΤΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ. Μ.Γκάμπρα 1, Ε.Μεταξά 1. Δ.Παπαδοπούλου 1, Δ.Μιχαηλίδης 1, 1 Παθολογική Κλινική Νοσοκομείου Ξάνθης, 2 Τμήμα Επειγόντων Περιστατικών Νοσοκομείου Ξάνθης, 3Ογκολογική Κλινική Νοσοκομείου Αλεξανδρούπολης ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση είναι μια συνήθης επιπλοκή

Διαβάστε περισσότερα

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ

ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΜΕΣΟΘΩΡΑΚΙΟΥ Α. Δ. ΓΟΥΛΙΑΜΟΣ Ορισμός : Μεσοθωράκιο είναι ο εξωυπεζωκοτικός χώρος που παρεμβάλλεται μεταξύ των πνευμόνων Περιλαμβάνει την καρδιά και τα μεγάλα αγγεία, το περικάρδιο,

Διαβάστε περισσότερα

CT ΘΩΡΑΚΟΣ Λ.ΘΑΝΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ «ΣΩΤΗΡΙΑ>>

CT ΘΩΡΑΚΟΣ Λ.ΘΑΝΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ «ΣΩΤΗΡΙΑ>> CT ΘΩΡΑΚΟΣ Λ.ΘΑΝΟΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΗΣ ΚΑΙ ΕΠΕΜΒΑΤΙΚΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΑΣ «ΣΩΤΗΡΙΑ>> Εισαγωγικά 1. Τύποι αξονικής τομογραφίας CT Ανατομία 2. Μελετούμενες ανατομικές περιοχές

Διαβάστε περισσότερα

ΑΡΙΆΔΝΗ ΟΜΆΔΑ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΑΣΘΕΝΏΝ ΜΕ ΧΛΛ. Εισαγωγή στην αιματολογία

ΑΡΙΆΔΝΗ ΟΜΆΔΑ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΑΣΘΕΝΏΝ ΜΕ ΧΛΛ. Εισαγωγή στην αιματολογία ΑΡΙΆΔΝΗ ΟΜΆΔΑ ΥΠΟΣΤΉΡΙΞΗΣ ΑΣΘΕΝΏΝ ΜΕ ΧΛΛ Εισαγωγή στην αιματολογία Αιματολογία Κλινική και εργαστηριακή Διαγνωστική και θεραπευτική Αυτόνομη και συνεργατική Αίμα-Λειτουργίες Μεταφορά οξυγόνου Απομάκρυνση

Διαβάστε περισσότερα

V.A.T.S - Μεσοθωρακοσκόπηση

V.A.T.S - Μεσοθωρακοσκόπηση Χειρουργικές Παθήσεις Θώρακα V.A.T.S - Μεσοθωρακοσκόπηση Θεόδωρος Καραΐσκος Επιμελητής Α Καρδιοθωρακοχειρουργική Κλινική Γενικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης Γ. Παπανικολάου Δ/ντής: Γεώργιος Δρόσος 05 02-2011

Διαβάστε περισσότερα

ΕΝΔΟΒΡΟΓΧΙΚΗ ΒΡΑΧΥΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ. 2,Β.Αναστασάκος2,

ΕΝΔΟΒΡΟΓΧΙΚΗ ΒΡΑΧΥΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ. 2,Β.Αναστασάκος2, ΕΝΔΟΒΡΟΓΧΙΚΗ ΒΡΑΧΥΘΕΡΑΠΕΙΑ ΣΤΟΝ ΚΑΡΚΙΝΟ ΠΝΕΥΜΟΝΟΣ. Κ. Παπαλλά 1, Δ. Μπισιρτζόγλου2, Αθ. Ζέτος 2,Β.Αναστασάκος2, 2Γ. Ιωαννίδου 1, 2Δ. Ξεσφύγγη 1, Μ.Πλόχωρου1,Μ.Καραβαλλάκης 1 Ι.Τσαλαφουτας 1 Γ. Πολίτης

Διαβάστε περισσότερα

Σαρόγλου Μαρία MD, PhD, Επιµελήτρια Β Πνευµονολόγος - Φυµατιολόγος Γενικό Νοσοκοµείο Δράµας

Σαρόγλου Μαρία MD, PhD, Επιµελήτρια Β Πνευµονολόγος - Φυµατιολόγος Γενικό Νοσοκοµείο Δράµας Σαρόγλου Μαρία MD, PhD, Επιµελήτρια Β Πνευµονολόγος - Φυµατιολόγος Γενικό Νοσοκοµείο Δράµας .. η επιστήµη που µελετάει την κατανοµή και την εξέλιξη διαφόρων νοσηµάτων στον ανθρώπινο πληθυσµό. αλλά και

Διαβάστε περισσότερα