Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος Εἴκοσι χρόνια εὐκλεοῦς Πατριαρχίας ( )

Transcript

1 Περιοδική ἔκδοση Ἱ. Μητροπόλεως Κωνσταντίας - Ἀμμοχώστου Ἔτος 4ο (2011) τεῦχος 12o Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος Εἴκοσι χρόνια εὐκλεοῦς Πατριαρχίας ( )

2 Π Ε Ρ Ι Ε Χ Ο Μ Ε Ν Α ΠΡΟΛΟΓΟΣ...1 Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Κωνσταντίας-Ἀμμοχώστου κ. Βασιλείου FOREWARD...5 His Eminence Metropolitan Vasilios of Constantia-Ammochostos H A.Θ. ΠΑΝΑΓΙΟΤΗΣ, Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΣ...9 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ...11 τῆς Α.Μ. τοῦ Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Χρυσοστόμου ΜΗΝΥΜΑ...13 τῆς Α.Ε. τοῦ Προέδρου τῆς Κυπριακῆς Δημοκρατίας κ. Δημήτρη Χριστόφια A Missionary Patriarch Significance of the Visits of the Ecumenical Patriarch Bartholomew to Romania...14 His Beatitude Patriarch Daniel of Romania Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καὶ ἡ Ὁμογένεια τῆς Ἀμερικῆς...18 Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀμερικῆς κ. Δημητρίου Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος. Μιὰ εἰκοσαετία εὐκλεοῦς Πατριαρχίας ( )...20 Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Θυατείρων καὶ Μεγάλης Βρεττανίας κ. Γρηγορίου Αddress...24 By H.E. Archbishop Khajag Barsamian Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος ὡς λειτουργὸς...25 Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Καρπασίας κ. Χριστοφόρου Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος καὶ ἡ Θεολογικὴ Σχολὴ τῆς Χάλκης...27 Αἰδεσιμολ. Μ. ΠρωτοπρεσβυτέρουΓεωργίου Τσέτση Μιὰ δοξαριὰ γιὰ τὴ Σχολὴ (Ποίημα)...29 Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πέργης κ. Εὐαγγέλου Ὁ Πατριαρχὴς τῆς Ὀδύνης καὶ ἡ Ὀδύνη τῆς Ἱστορίας...30 Ἰωάννου Χρ. Γιάγκου Ὁ Πατριάρχης τῆς Ρωμιοσύνης...34 Τάσου Μητσόπουλου Πατριαρχικὸς Λόγος...38 Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Προικοννήσου κ. Ἰωσήφ Theology, Orthodoxy and Communion in the Writings of His All- Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew...40 Dr. Rowan Williams, Archbishop of Canterbury Ἀναζητώντας τὴν κοιτίδα τῆς Ρωμιοσύνης στὴν καθ ἡμᾶς Ἀνατολὴ στὸν 21ο αἰώνα...42 Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μόρφου κ. Νεοφύτου Ἀφιέρωμα στὴ Σουμελᾶ (Ποίημα)...46 Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πέργης κ. Εὐαγγέλου Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος καὶ Ἅγιον Ὄρος...47 Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Λεμεσοῦ κ. Ἀθανασίου Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης Βαρθολομαῖος καὶ ὁ μοναχισμός. Ἡ μαρτυρία τῆς Ἱερᾶς Πατριαρχικῆς καί Σταυροπηγιακῆς Μονῆς Χρυσοπηγῆς Χανίων Κρήτης...49 Ὁσιωτάτης Μοναχῆς Θεομνήστης Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος καὶ ὁ γυναικεῖος μοναχισμός...53 Ὁσιολογιωτάτης Μοναχῆς Ἰακώβης Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης καὶ Ὀρθόδοξη Ἱεραποστολή...56 Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Ταμασοῦ κ. Ἠσαΐου Ἡ ποιμαντικὴ τῆς Ἐκκλησίας σὲ θέματα τῆς οἰκογένειας στὴν ἐποχὴ τῶν πολυμέσων καὶ τοῦ διαδικτύου...59 Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Μεσαορίας κ. Γρηγορίου Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ ἡ Ἐκκλησία τῆς Κύπρου: Ἀπὸ τὶς σχέσεις τῶν δύο Ἐκκλησιῶν...63 Δρ Ἀνδρέα Βίττη Τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Κύπρου Κυπριανὸς...68 Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Λήδρας κ. Ἐπιφανίου Ἡ Μονὴ τῆς Ἁγίας Ἐγκλείστρας καὶ τὸ Σταυροπήγιό της...72 Θεοφιλεστάτου Ἐπισκόπου Χύτρων κ. Λεοντίου Ὁ Πατριάρχης Βαρθολομαῖος καὶ ἡ Ἀγάπη του γιὰ τὴν Κρήτη...76 Δρ Ἀλεξάνδρου Κ. Παπαδεροῦ Ecumenical Patriarch Bartholomew: A Great Spiritual Visionary of Dialogue and of Reconciliation (A personal witness)...80 His Eminence MetropolitanGennadios of Sassima Il Vescovo el Ecumenismo nella Chiesa Cattolica...83 Kurt Cardinale Koch Tribute to a Church and Ecumenical Leader. An Ecumenical Portrait of His All Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew...97 Rev Dr. Olav Fykse Tveit Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ Οἰκουμενικὴ Κίνηση...99 Γεωργίου Ν. Λαιμόπουλου Διανοητικὸ Προσκύνημα Πανοσιολ. Ἀρχιμανδρίτη Εὐδοκίμου Καρακουλάκη Θεοφάνεια στὸ Φανάρι (Ποίημα) Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Πέργης κ. Εὐαγγέλου «Πνευματική Διακονία» Περιοδική Ἔκδοση τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κωνσταντίας - Ἀμμοχώστου Ἔτος 4ο (2011), τεῦχος 12ο Ἐκδότης: Γραφεῖο Πνευματικῆς Διακονίας Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κωνσταντίας-Ἀμμοχώστου. Συντακτικὴ Ἐπιτροπή: Πανιερ. Μητροπολίτης Κωνσταντίας-Ἀμμοχώστου κ. Βασίλειος, Σεβ. Μητροπολίτης Σασίμων κ. Γεννάδιος, Καθ. Θεόδωρος Γιάγκου, Δρ Γεώργιος Κάκκουρας, πρεσβ. Χριστόδουλος Χρ. Χριστοδούλου, ἱεροδιακ. Αὐγουστῖνος Κκαρᾶς, θεολόγοι Ἀνδρέας Γ. Λευτέρη, φιλόλογος. Ἐκτύπωση: Γραφικὲς Τέχνες «Μέλισσα», Ἀσπροβάλτα, τηλ ISSN

3 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Κωνσταντίας - Ἀμμοχώστου κ. Βασιλείου «Πείθεσθε τοῖς ἡγουμένοις ὑμῶν καὶ ὑπείκετε αὐτοὶ γὰρ ἀγρυπνοῦσιν ὑπὲρ τῶν ψυχῶν ὑμῶν ὡς λόγον ἀποδώσοντες» (Ἑβρ. 13:17). Ἡ Ἱερὰ Μητρόπολη Κωνσταντίας Ἀμμοχώστου ἐκδίδει τὸ παρὸν τεῦχος τῆς «Πνευματικῆς Διακονίας» εἰδικὰ ἀφιερωμένο στὴν Αὐτοῦ Θειοτάτην Παναγιότητα, τὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη κ. κ. Βαρθολομαῖο, ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ τῆς συμπληρώσεως εἴκοσι ἐτῶν ἀπὸ τὴν ἐξύψωσή του στὸ Θρόνο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Στόχος μας εἶναι, ἀφ ἑνὸς μέν, ἡ ἀπονομὴ τῆς προσήκουσας τιμῆς στὸν Οἰκουμενικὸ Πατριάρχη γιὰ τὴν ἐπέτειο αὐτή, ἀφ ἑτέρου δέ, ἡ ἐνημέρωση τοῦ ἀναγνωστικοῦ μας κοινοῦ γιὰ τὴν προσωπικότητα καὶ τὴν πολυποίκιλη συνεισφορὰ τοῦ Πρώτου τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας μέσα ἀπὸ τὶς ἰδιάζουσες συνθῆκες τῆς δραστηριοποιήσεως τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου. Εἶναι προφανὲς ὅτι ἡ δραστηριότητα τοῦ ἑκάστοτε Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη εἶναι ταυτόσημη μὲ τὴ δραστηριότητα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, ὅπως αὐτὴ ὁρίζεται ἀπὸ κανόνες Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων καὶ κατὰ τὴν κρατοῦσα τάξη καὶ παράδοση. Ἔτσι, ἡ εἰκοσαετὴς πηδαλιούχηση τῆς ὀλκάδας τῆς τοῦ Χριστοῦ Μεγάλης Ἐκκλησίας ἐξικνεῖται ἀπὸ τὴ διαποίμανση τοῦ ποιμνίου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου ἐντὸς καὶ ἐκτὸς τῆς Τουρκίας, καθὼς καὶ στὴ Διασπορά, τὴ λειτουργία καὶ κατοχύρωση τοῦ Συνοδικοῦ συστήματος τῆς Ἐκκλησίας, τὴν ἀνάπτυξη καὶ σύσφιξη τῶν πανορθοδόξων σχέσεων, τὴ διαφύλαξη τῆς κανονικῆς τάξεως καὶ παραδόσεως τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τὴ διεξαγωγὴ τῶν Διαχριστιανικῶν διμερῶν καὶ πολυμερῶν Θεολογικῶν Διαλόγων, τῶν Διαθρησκειακῶν Συναντήσεων μὲ σκοπὸ τὴ συμβολὴ στὴν εἰρήνευση τοῦ κόσμου, ἕως καὶ τὸ ζωηρὸ ἐνδιαφέρον του γιὰ τὰ τρέχοντα κοινωνικὰ καὶ περιβαλλοντολογικὰ προβλήματα τοῦ κόσμου, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὴν ἐνίσχυση τοῦ Κέντρου τῆς Ὀρθοδοξίας στὸ Φανάρι μὲ ποικίλους τρόπους, ὥστε νὰ συνεχίσει ἀπρόσκοπτα νὰ φέρει σὲ πέρας τὴν ὑψηλὴ ἀποστολή του. Δὲν εἶναι δυνατὸ νὰ παρέλθει ἀπαρατήρητο τὸ γεγονὸς, γιατὶ εἶναι προφανὴς ἡ σημασία του, αὐτοῦ τῆς συνεχοῦς συντηρήσεως τῶν ἱερῶν Ναῶν στὴν Κωνσταντινούπολη καὶ ἀλλαχοῦ στὴν Τουρκία, μὲ στὸχο τὴ διάσωση καὶ τὴ συνέχιση τῆς λειτουργίας τους. Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης δὲν μποροῦσε, ἐξ ἄλλου, νὰ ἀφήσει ἔξω ἀπὸ τὴν ποιμαντική του μέριμνα τὸ Μοναχισμό, εἴτε τοῦ Ἁγίου Ὄρους εἴτε τῶν ἄλλων Μονῶν τῆς δικαιοδοσίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, γιατὶ εἶναι πανθομολογούμενη ἡ συμβολὴ τοῦ Μοναχισμοῦ στὸ σωτήριο ἔργο τῆς Ἐκκλησίας. Εἶναι αὐτονόητο ὅτι ἡ δραστηριότητα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη κατὰ τὴν εἰκοσαετία ποὺ διέρρευσε ἀντανακλᾶ τὸ ἐνδιαφέρον του καὶ τὴν ἀγωνία του γιὰ τὸ ποίμνιό του, γιὰ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, τὴ ζωὴ καὶ τὴ μαρτυρία της στὸ σύγχρονο κόσμο, γιὰ τὴν κατάσταση τοῦ διηρημένου Χριστιανισμοῦ, γιὰ τὶς ποικίλες κρίσεις ποὺ διέρχεται ὁ κόσμος αὐτὴ τὴν ἱστορικὴ περίοδο τῆς συνδέσεως τῆς παρελθούσας μὲ τὴ νέα χριστιανικὴ χιλιετία, γιὰ τὸ περιβάλλον, γιὰ τοὺς νέους, γιὰ τὴν προαγωγὴ τῶν θεολογικῶν γραμμάτων, γιὰ τὸ Μοναχισμὸ κ.λπ. Θὰ λέγαμε ὅτι, Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o 1

4 οἱ δραστηριότητες, οἱ πρωτοβουλίες, καὶ ἡ γενικότερη παρουσία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη Βαρθολομαίου στὴν Ἐκκλησιαστική, κοινωνικὴ καὶ πολιτικὴ σκηνὴ προσέδωσε αἴγλη στὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο καὶ ἐξύψωσε ἀνὰ τὸ παγκόσμιό το κύρος τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, μὲ ἀποτέλεσμα, ἡ θέση καὶ ἡ φωνή της νὰ ἀποκτοῦν βαρύτητα καὶ νὰ γίνονται σεβαστές. Ὄντως, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης ἐπέδειξε ζωηρὸ ἐνδιαφέρον καὶ ἀπέδειξε τὴν εὐαισθησία του γιὰ τὸ ποίμνιο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου καὶ τὶς ἀνὰ τὸν κόσμο Ἐπαρχίες του, εἴτε αὐτὲς βρίσκονται στὴν Τουρκία, εἴτε στὴν Ἑλληνικὴ Ἐπικράτεια, εἴτε στὴν Εὐρώπη, στὴ Βόρεια καὶ Νότια Ἀμερική, στὴν Αὐστραλία, στὴν Ἀσία καὶ ἀλλαχοῦ. Αὐτὸ ἀποδεικνύεται μέσα ἀπὸ τὴ στελέχωση τῶν Μητροπόλεων, ἀκόμα καὶ μὲ τὴν ἵδρυση νέων Ἐπαρχιῶν, καὶ μὲ τὶς ἐπισκέψεις ποὺ πραγματοποίησε κατὰ καιροὺς σὲ αὐτές, γιὰ νὰ μπορέσει νὰ ἔλθει σὲ ἐπαφὴ μὲ τοὺς πιστοὺς καὶ νὰ γνωρίσει ἔτσι τὰ προβλήματα ποὺ τοὺς ἀπασχολοῦν, τόσο πνευματικά, ὅσο καὶ τῆς καθημερινῆς τους ζωῆς, ἐνισχύοντας ἔτσι καὶ τὸ ἔργο τῶν Μητροπόλεων τοῦ Θρόνου. Ἐξ ἄλλου, ἡ δυνατότητα ποὺ πρόσφερε στοὺς Ἀρχιερεῖς τῶν ἐκτὸς Τουρκίας Ἐπαρχιῶν γιὰ ἐκ περιτροπῆς συμμετοχή τους στὴν Ἁγία καὶ Ἱερὰ Σύνοδο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, ἀποδεικνύεται ὁσημέραι προφητική. Εἶναι ἀξιοσημείωτη καὶ σημαντική, γιατί μὲ τὸν τρόπο αὐτὸ οἱ κατὰ τόπους Ποιμένες μεταφέρουν τὰ προβλήματα ποὺ ἀπασχολοῦν τὶς Ἀρχιεπισκοπὲς καὶ Μητροπόλεις τους, ἀλλὰ καὶ ἀποκτοῦν ἄμεση γνώση τῶν θεμάτων τὰ ὁποῖα βρίσκονται στὴν ἡμερήσια διάταξη τῶν σημαντικῶν δραστηριοτήτων τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου. Μεταξύ των θεμάτων αὐτῶν περιλαμβάνεται ἡ εὐθύνη γιὰ τὴν προαγωγὴ τῆς Πανορθοδόξου ἑνότητας καὶ συνεργασίας σὲ θέματα κανονικῆς παραδόσεως καὶ μαρτυρίας τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας στὸ σύγχρονο κόσμο. Ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης ἀπέδειξε τὴν εὐαισθησία τοῦ αὐτὴ καὶ τὴ βούλησή του, ὥστε ἡ πανορθόδοξη συνεργασία νὰ ἔχει συγκεκριμένους καρποὺς καὶ ἀποτελέσματα. Ὁ κύριος φορέας γιὰ τὴν ἐκδήλωση τῆς ὁρατῆς ἑνότητας τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν εἶναι, ἐν πρώτοις, ὁ θεσμὸς τῶν Πανορθοδόξων συναντήσεων γιὰ τὴν προετοιμασία συγκλήσεως τῆς Ἁγίας καὶ Μεγάλης Συνόδου τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν. Ἐξ ἄλλου, τὰ μέγιστα συμβάλλουν πρὸς τὸ στόχο τῆς Πανορθοδόξου ἑνότητας καὶ μαρτυρίας καὶ οἱ κατὰ καιροὺς πραγματοποιηθεῖσες συναντήσεις τῶν Προκαθημένων τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν στὸν Οἰκουμενικὸ Θρόνο καὶ ἀλλαχοῦ, χωρὶς νὰ παραγνωρίζονται καὶ οἱ Εἰρηνικὲς Ἐπισκέψεις τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη στὶς Αὐτοκέφαλες Ἐκκλησίες γιὰ σύσφιγξη τῶν δεσμῶν τους καὶ ἀνάπτυξη τῆς συνεργασίας τους μὲ τὸν Οἰκουμενικὸ Θρόνο. Ἐκτός της Πανορθοδόξου ἑνότητας, συνεργασίας καὶ μαρτυρίας, ὁ Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης, μὲ πλήρη ὑπευθυνότητα καὶ εὐθύνη ἔναντι τῆς ἱστορίας καὶ τῆς Ἐκκλησίας τοῦ Χριστοῦ, ἐνέσκηψε μὲ ἐνδιαφέρον στὸ ζήτημα τῆς Χριστιανικῆς ἑνότητας, εἴτε μὲ τὴν προώθηση τῶν διμερῶν θεολογικῶν διαλόγων μεταξύ της Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καὶ τῶν ἑτεροδόξων Ἐκκλησιῶν, εἴτε μὲ τὴν προώθηση τῶν πολυμερῶν θεολογικῶν διαλόγων. Τόσο ὅσον ἀφορᾶ τὶς πανορθόδοξες διαδικασίες, ὅσο καὶ τοὺς θεολογικοὺς Διαλόγους, τὸ Οἰκουμενικὸ Πατριαρχεῖο ἀπέδειξε τὴ δυνατότητά του νὰ ἀσκήσει τὸ συντονιστικὸ ρόλο τοῦ Πρώτου μέσα στὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία, ὅπως αὐτὸς ὁρίζεται ἀπὸ κανόνες Οἰκουμενικῶν καὶ Τοπικῶν Συνόδων καὶ ἐπέβαλε ἡ μακροχρόνια παράδοση τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας. Ἔτσι, μετὰ ἀπὸ πρωτοβουλία τῆς Πρωτοθρόνου Ἐκκλησίας τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ τὴ σύμφωνο γνώμη τῶν κατὰ τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, διεξάγεται ἀριθμὸς Θεολογικῶν Διαλόγων μὲ Ἑτερόδοξες Ἐκκλησίες μὲ στόχο τὴ Χριστιανικὴ ἑνότητα καὶ τὸ σύ- 2 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o

5 νολο σχεδὸν τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν μετέχουν ὡς μέλη τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν, καθὼς καὶ σὲ ἄλλα Διεκκλησιαστικὰ Συμβούλια, ὅπου διεξάγονται πολυμερεῖς θεολογικοὶ διάλογοι. Ὁ Παναγιώτατος, ἐκτὸς ἀπὸ τὰ καθαρὰ Ἐκκλησιαστικὰ καὶ θεσμικὰ κανονικὰ θέματα, δὲν παραλείπει νὰ ἐκδηλώσει ἔντονο καὶ ζωηρὸ ἐνδιαφέρον γιὰ περιβαλλοντολογικά, κοινωνικά, πολιτικὰ καὶ ἀνθρωπιστικὰ ζητήματα. Τὸ πλέον σύγχρονο θέμα, μὲ ποικίλες διαστάσεις, θεολογικές, πολιτικές, κοινωνικὲς καὶ περιβαλλοντολογικές, εἶναι ἡ προσπάθεια στὴν ὁποία ἔχει ἀναδυθεῖ γιὰ τὴ δημιουργία περιβαλλοντολογικῆς συνειδήσεως γιὰ τὸ φυσικὸ περιβάλλον καὶ τὴ λήψη συγκεκριμένων μέτρων, μὲ στόχο τὴ διάσωσή του ἀπὸ ἀνθρώπινες παρεμβάσεις καὶ τὴ διατήρησή του ὡς ἀγαθοῦ δοσμένου ἀπὸ τὸν Θεό. Ἡ ὅλη προσπάθεια καὶ τὸ ἐνδιαφέρον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη εἶχε παγκόσμια ἀπήχηση καὶ γι αὐτὸ τοῦ ἐπιφυλάχθηκε καὶ ὁ τιμητικὸς τίτλος τοῦ «πράσινου Πατριάρχη». Συνυφασμένο μὲ τὸ θέμα αὐτὸ μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ καὶ ἡ στενὴ παρακολούθηση τῶν τεκταινομένων στὴν Εὐρωπαϊκὴ καὶ παγκόσμια πολιτικὴ κονίστρα. Ἐδῶ παρεμβαίνει ὁ λόγος κι ὁ ρόλος τῆς Ἐκκλησίας γιὰ τὴ διαμόρφωση τῆς νέας καταστάσεως πραγμάτων, εἴτε μὲ τὴν ἐνοποίηση τῆς Εὐρώπης, εἴτε μὲ τὴν ἀλλαγὴ τοῦ πολιτικοῦ τοπίου στὶς χῶρες τῆς Ἀνατολικῆς Εὐρώπης μετὰ τὴν πτώση τῆς κομμουνιστικῆς ἰδεολογίας, εἴτε μὲ τὰ πλέον σύγχρονα ζητήματα ποὺ δημιουργοῦνται ἕνεκα τῶν ἐξεγέρσεων λαῶν στὸ χῶρο τῆς Μέσης Ἀνατολῆς καὶ τῆς Βορείου Ἀφρικῆς, ὅπου ζητοῦν περισσότερη δικαιοσύνη καὶ συνθῆκες δημοκρατικές. Μέσα σὲ ὅλο αὐτὸ τὸ σκηνικὸ πρέπει νὰ προστεθεῖ καὶ ἡ προηγούμενη αὔξηση τῆς τρομοκρατίας καὶ τῆς ἄσκησης βίας ἀπὸ ὀργανώσεις, ποὺ πολλὲς φορὲς προβάλλουν ὡς προκάλυμμα θρησκευτικὰ κριτήρια. Γι αὐτό, ἄλλωστε, μὲ πρωτοβουλία τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη, τὴν 1η Σεπτεμβρίου τοῦ παρόντος ἔτους, πραγματοποιήθηκε ἡ τελευταία συνάντηση τῶν Προκαθημένων τῶν Παλαιφάτων Πατριαρχείων τῆς Μέσης Ἀνατολῆς, Κωνσταντινουπόλεως, Ἀλεξανδρείας, Ἀντιοχείας, Ἱεροσολύμων καὶ τῆς Αὐτοκεφάλου Ἐκκλησίας τῆς Κύπρου γιὰ ἐξέταση καὶ συνεκτίμηση τῆς συνεχῶς διαμορφούμενης καταστάσεως καὶ τῆς θέσεως τῶν Χριστιανῶν στὸ χῶρο τῆς Μέσης Ἀνατολῆς. Γιὰ ὅλα αὐτὰ ἔχουν καθιερωθεῖ καὶ οἱ Διαθρησκειακὲς Διασκέψεις, μὲ σκοπὸ τὴ διερεύνηση τῆς πιθανότητας συνεργασίας τῶν θρησκειῶν γιὰ τὴν καλλιέργεια ἑνὸς πολιτισμοῦ εἰρήνης, ἐναντίον τῆς βίας καὶ τῆς τρομοκρατίας καὶ ταὸ σεβασμὸ τοῦ ἀνθρωπίνου προσώπου. Τὰ ἀνωτέρω εἶναι ἁπλῶς ἐνδεικτικά της προσφορᾶς τοῦ Παναγιωτάτου κατὰ τὴν εἰκοσαετῆ Πατριαρχική του διακονία. Ὅλα αὐτὰ καὶ ἄλλα ποὺ δὲν ἀναφέρθηκαν στὴ σύντομη αὐτὴ εἰσαγωγή, καθιερώνουν τὴν προσωπικότητα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη ἀνὰ τὴν Οἰκουμένη. Γιὰ ὅσους τὸν γνώρισαν καὶ γιὰ ὅσους δὲν τὸν γνώρισαν ἀπὸ κοντά, εἶναι προφανὴς ἡ ἁπλότητα καὶ ἡ προσήνεια μὲ τὴν ὁποία ὑποδέχεται τοὺς ἀνθρώπους, γνωστοὺς καὶ ἄγνωστους. Ἐξ ἄλλου, γιὰ ἐκείνους ποὺ ἔχουν τὴ δυνατότητα προσωπικῆς συμμετοχῆς, ἤ ἀκόμα καὶ ἀπὸ τὴν ἁπλῆ παρακολούθηση τῶν Πατριαρχικῶν Θείων Λειτουργιῶν στὸ Φανάρι καὶ ἀλλαχοῦ, ποὺ τὰ μέσα ἐνημέρωσης μεταδίδουν κατὰ καιρούς, ἐπιτρέπουν σὲ ὅλους νὰ διαπιστώσουμε τὸ ἀπέριττο καὶ λιτὸ τοῦ Πατριάρχη ὡς λειτουργοῦ, τρόπος ποὺ ἀντανακλᾶ τὸ μεγαλεῖο τῆς ἀπὸ αἰώνων Πατριαρχικῆς λειτουργικῆς παράδοσης. Αὐτὲς οἱ πτυχὲς καὶ ἄλλες πολλὲς τοῦ ἔργου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη τῆς παρελθοῦσας εἰκοσαετίας, ποὺ δὲν μνημονεύονται ἐδῶ, εἶμαι βέβαιος ὅτι θὰ διαφανοῦν μέσα ἀπὸ τὶς συμβολὲς τῶν συγγραφέων τῶν κειμένων τοῦ παρόντος τεύχους τῆς «Πνευματικῆς Διακονίας» τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως Κωνσταντίας καὶ Ἀμμοχώστου. Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o 3

6 Εὐχαριστοῦμε τοὺς συγγραφεῖς τῶν κειμένων ποὺ μὲ προθυμία καὶ πολὺ σύντομο χρονικὸ διάστημα ἀνταποκρίθηκαν στὴν παράκλησή μας νὰ συμβάλουν, μὲ τὴ δική τους προσωπικὴ καὶ ἐκκλησιαστικὴ ἐμπειρία, στὴ σκιαγράφηση τῆς προσωπικότητας καὶ τοῦ ἔργου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη. Μὲ τὸ δικό τους τρόπο, ἄνθρωποι ποὺ συνεργάστηκαν μὲ τὸν Παναγιώτατο, ἄνθρωποι ποὺ τὸν γνώρισαν, ἄνθρωποι ποὺ ἐκτίμησαν τὸ ἔργο του, θέλουν νὰ ἐκφράσουν τὴν ἀγάπη καὶ ἐκτίμησή τους πρὸς τὸ πρόσωπο τοῦ Προκαθημένου τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου καὶ νὰ τοῦ εὐχηθοῦν, μέσα ἀπὸ τὶς σελίδες τοῦ δικοῦ μας Περιοδικοῦ, ὑγεία, ἔτη πολλὰ ἀκόμα στὸ θρόνο τῆς Κωνσταντινουπόλεως καὶ καρποφόρα καὶ ὁ Ἀρχιποίμενας τῆς Ἐκκλησίας Χριστὸς Ἰησοῦς νὰ εὐλογεῖ τὸ ἔργο του. Ὁ Κλῆρος καὶ ὁ Λαὸς τῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεώς μας, μαζὶ μὲ τὸν Ποιμενάρχη τους, καθὼς καὶ τὸ σύνολο τοῦ Κυπριακοῦ λαοῦ, μὲ τὴν εὐκαιρία αὐτή, ἐκφράζουν τὶς βαθύτατες υἱικὲς εὐχές τους πρὸς τὸν Παναγιώτατο καὶ τὸν βεβαιώνουμε ὅτι οἱ προσευχὲς ὅλων μας θὰ τὸν συνοδεύουν στὸ δύσκολο καὶ ἐπίπονο ἔργο καὶ τὴ σταυροφόρο διακονία του. Ἡ Δέησις (12ος αἰ.). Ἱερὸς Ναὸς Ἁγίας Σοφίας, Κωνσταντινούπολις. 4 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o

7 FOREWORD His Eminence Metropolitan of Constantia Ammochostos Vasilios Obey those who rule over you, and be submissive, for they watch out for your souls, as those who must give account (Heb 13:17) The Holy Metropolis of Constantia Ammochostos is publishing this issue of «Πνευματικής Διακονίας» specially dedicated to His All Holiness the Ecumenical Patriarch Bartholomew on the occasion of the twentieth anniversary of his elevation to the throne of the Ecumenical Patriarchate. Our aim is, on the one hand, to award the proper honour to the Ecumenical Patriarch on this anniversary and on the other hand to inform our readers about the personality and diverse contribution of the Primus of the Orthodox Church amid the unique and special circumstances of the activities of the Ecumenical Patriarch. It is obvious that the activities of each Ecumenical Patriarch are identified with the activities of the Ecumenical Throne which are defined by the canons of the Ecumenical and Local Synods and by the order and tradition of the Church. Thus the twenty year leadership at the helm of the First Throne Orthodox Church begins from; the pastoral care of the flock of the Ecumenical Patriarchate within and outside of Turkey, in the Diaspora; the functioning and the support of the Synodical procedures of the Church; the development and tightening of intra orthodox relations; the safeguarding of the correct order and tradition of the Church; the organization of bilateral and multilateral theological dialogues between the Orthodox Church and other Christian Confessions; intra religious meetings for the promotion of world peace; his notable interest in world social and environmental issues; and his reinforcement of the Centre of Orthodoxy at the Fanar with various ways so as to enable the Ecumenical Throne to continue its important mission. We cannot ignore the important emphasis placed, for obvious reasons, on the maintenance and preservation of the churches in Constantinople and throughout Turkey with the aim of their continued usage. The Ecumenical Patriarch could not exclude from his pastoral care his concern for monasticism, either on Mount Athos or at other monasteries within the jurisdiction of the Ecumenical Throne because it is agreed that monasticism makes a large contribution for the saving mission of the Church. It is obvious that the activities of the Ecumenical Patriarch over the last twenty years reflect his interest and anxiety for his flock, the Orthodox Church, the life and its witness for the modern world, for the divided state of Christendom, for the various crises which the world is experiencing during this historical period of the changing millennium, for the environment, for the young, for the promotion of theological writings, for Monasticism etc. We could say that the activities, initiatives and generally the presence of the Ecumenical Patriarch Bartholomew in the Church, social and political scene has given prestige to the Ecumenical Patriarchate and has improved internationally the status of the Orthodox Church resulting in the position and voice of the Church being increasingly respected and valued. The Ecumenical Patriarch has indeed shown a lively interest and proven his sensitivity for the flock of the Ecumenical Throne Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o 5

8 and its world provinces, whether in Turkey, in the Hellenic provinces, Europe, North and South America, Australia, Asia and elsewhere. This is demonstrated in the staffing of the Metropolises and even the establishing of new provinces which he visits from time to time to allow him to come into contact with the faithful and to learn about both their spiritual and day to day problems. This enhances and boosts the work of these Metropolises. Furthermore the possibility given to hierarchs outside of Turkey to take part, by rotation, in the Holy Synod of the Ecumenical Patriarchate, has shown to be somewhat prophetic. It is worth noting and important because the different hierarchs from throughout the world convey the problems which each Metropolis and Archdiocese is confronting and also they are informed of the daily issues and important activities of the Ecumenical Patriarchate. Amongst the issues discussed is the responsibility for the promotion of Pan Orthodox unity and cooperation on topics of tradition and live witness for the Orthodox Church in the modern world. The Ecumenical Patriarch has shown his concern and willingness so that Pan Orthodox cooperation brings about specific results. The main body which demonstrates the unity of the Orthodox Church is the institution of Pan Orthodox meetings for the preparation of the Holy and Great Synod of the Orthodox Church. In addition, the on occasion meetings of the primates of the Orthodox Churches at the Ecumenical Patriarchate and elsewhere together with visits by the Ecumenical Patriarchate to the Autocephalous Churches for closer relations and increased cooperation, has contributed greatly to Pan Orthodox unity. Apart from Pan Orthodox unity, cooperation and witness, the Ecumenical Patriarch, with total understanding of the responsibility he has to history and the Church of Christ, has shown great interest in the question of Christian unity. He has promoted bilateral theological dialogue between the Orthodox Church and other churches and also multi lateral theological dialogue. As in Pan Orthodox discussions and also in the theological dialogues, the Ecumenical Patriarch has shown the ability to take a coordinating role as the First amongst Orthodox Primates, as is designated by the canons of the Ecumenical and local Synods and also from the ancient traditions of the Orthodox Church. Thus, after the initiative of the Primary See of the Church of Constantinople and the agreement of the other Orthodox Churches, many theological discussions are in process with other Christian Confessions with the aim of Christian unity. Furthermore, almost all the Orthodox Churches are members of the World Council of Churches as well as other Inter ecclesiastical councils where multi lateral theological discussions are taking place. His All Holiness, apart from clearly ecclesiastical and canonical questions, does not neglect to show a lively interest in environmental, social, political and humanitarian problems. The most contemporary issue, which the Ecumenical Patriarch has adopted and which has various dimensions, such as theological, political, social and environmental, is that of raising environmental awareness. He has promoted specific measures with the aim of saving the environment from human intervention and preserving the environment as a gift given to us by God. The Ecumenical Patriarch s efforts and interest have given rise to international recognition and resulted in the honorary title of the Green Patriarch being given to him. It can be considered that related with the above issue is the Ecumenical Patriarch s close monitoring of developments in the European and international political arena. The word and role of the Church is able to help shape the new state of affairs whether this be with the 6 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o

9 unification of Europe, or the new political scene in Eastern Europe with the fall of Communism, or the new modern questions arising from the peoples of the Middle East and North Africa, who have risen against their regimes demanding increased justice and democracy. Added to this is the increase in terrorism and violence by organizations which often use religion as an excuse for their actions. This is why on 1st September this year, through the initiative of the Ecumenical Patriarch, a meeting of the Primates of the Ancient Patriarchates of the Middle East; Constantinople, Alexandria, Antioch and Jerusalem together with the Autocephalous Church of Cyprus took place to discuss the changing situation of Christians in the Middle East. Furthermore the purpose of organizing the inter-religious dialogue has been to find possible ways of cooperation between the religions and to allow for the development of a tolerant and peaceful society, free of terrorism allowing for mutual respect amongst the religious groups. The above are just small examples of His All Holiness contribution in his twenty year Patriarchal ministry. All the above efforts and work of the Patriarch, and those which are not mentioned here, in this short introduction, define the persona of the Ecumenical Patriarch observed throughout the world. For all those who have met him personally, and for those who have not, his simplicity and affability on meeting people is obvious. Also, for those who have had the opportunity of personally taking part or even by merely watching a Patriarchal Holy Liturgy at the Fanar or elsewhere, which the media broadcast from time to time, it is possible for all to ascertain the untainted and simple qualities of the Patriarch as celebrant of the liturgy. These qualities reflect the greatness of the ancient Patriarchal liturgical tradition. All these aspects, and many others of the work done by the Ecumenical Patriarch over the past twenty years which are not noted here, I am sure will be reflected within the contributions made by the writers of the texts included in this issue the periodical of our Holy Metropolis of Constantia Ammochostos «Πνευματική Διακονία». We would like to thank all the authors of these texts, who with great eagerness and within a very short time period, replied to our request to contribute, with their own ecclesiastical and personal experience, on the personality and on the work of the Ecumenical Patriarch. In their own way, people who collaborated with His All Holiness, people who have experienced him, people who respect his work, wish to express their love and admiration towards the Primate of the Ecumenical Throne. They wish to express, within the pages of our periodical, health and many fruitful years of continued service on the throne of Constantinople and may the Arch Pastor of the Church, Jesus Christ, bless all his works. The clergy and people of our Holy Metropolis, together with their Bishop, and the entire Cypriot people, with this opportunity, would like to express their deepest and heartfelt wishes to His All Holiness and would like to assure him that our prayers will accompany him in his difficult and complex work and in his humble ministry. Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o 7

10 8 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o

11 ηα.θ.παναγιοτησ ο οικουμενικοσ πατριαρχησ κ.κ. βαρθολομαιοσ Ἡ Αὐτοῦ Θειοτάτη Παναγιότης, ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης κύριος κύριος Βαρθολομαῖος, γεννήθηκε στήν Ἴμβρο στίς 29 Φεβρουαρίου Γονείς του ἦταν ὁ Χρῆστος καί ἡ Μερόπη Ἀρχοντώνη. Τό κατά κόσμον ὄνομά του ἧταν Δημήτριος. Μετά τά ἐγκύκλια μαθήματά του στή γενέτειρά του καί στό Ζωγράφειο Λύκειο τῆς Πόλεως εἰσῆλθε στή Θεολογική Σχολή τῆς Χάλκης, ἀπό τήν ὁποία ἀποφοίτησε ἀριστοῦχος τό 1961 καί ἀμέσως χειροτονήθηκε διάκονος, λαμβάνοντας τό ὄνομα Βαρθολομαῖος. Ἀπό τό 1961 μέχρι τό 1963 ὑπηρέτησε τή στρατιωτική του θητεία ὡς ἔφεδρος ἀξιωματικός. Μεταξύ τῶν ἐτῶν μετεκπαιδεύτηκε ὡς ὑπότροφος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου στό Ἰνστιτοῦτο Ἀνατολικῶν Σπουδῶν Ῥώμης, στό Οἰκουμενικό Ἰνστιτοῦτο Bossey Ἐλβετίας καί στό Πανεπιστήμιο τοῦ Μονάχου, μέ εἰδίκευση στό Κανονικό Δίκαιο. Ἀναγορεύτηκε διδάκτωρας τοῦ Ἰνστιτούτου Ρώμης (Γρηγοριανό Πανεπιστήμιο), ὑποβάλλοντας διατριβή μέ θέμα «Περί τήν κωδικοποίηση τῶν Ἱερῶν Κανόνων καί τῶν κανονικῶν Διατάξεων ἐν τῇ Ὀρθοδόξῳ Ἐκκλησίᾳ». Τό 1968 ἐπέστρεψε στήν Πόλη καί διορίσθηκε Βοηθός Σχολάρχης στήν Ἱερά Θεολογική Σχολή Χάλκης, στήν ὁποία τό ἑπόμενο ἔτος χειροτονήθηκε πρεσβύτερος. Μετά ἀπό ἕνα ἐξάμηνο ὁ Πατριάρχης Ἀθηναγόρας τόν χειροθέτησε στό ὀφφίκιο τοῦ Ἀρχιμανδρίτου. Τό 1972, ὅταν ἐξελέγη Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης ὁ ἀοίδιμος Δημήτριος καὶ ἵδρυσε τὸ Ἰδιαίτερο Πατριαρχικό Γραφεῖο, κάλεσε ὡς Διευθυντή του τόν Ἀρχιμανδρίτη Βαρθολομαῖο, τόν ὁποῖο καί προήγαγε τό ἑπόμενο ἔτος (Χριστούγεννα 1973) σέ Μητροπολίτη Φιλαδελφείας. Ἐπικεφαλῆς τοῦ Γραφείου ἔμεινε μέχρι τῆς προαγωγῆς του σέ Μητροπολίτη Γέροντα Χαλκηδόνος (Ἰανουάριος 1990). Ἀπό τό Μάρτιο τοῦ 1974 καί μέχρι τῆς ἀνάρρησής του στόν Οἰκουμενικό Θρόνο διετέλεσε μέλος τῆς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, καθώς ἐπίσης καί πολλῶν Συνοδικῶν Ἐπιτροπῶν. Μετά τό θάνατο τοῦ Γέροντός του Μητροπολίτου Χαλκηδόνος Μελίτωνος ἐξελέγη παμψηφεί διάδοχός του στήν Γεροντική Μητρόπολη Χαλκηδόνος. Ὁμιλεῖ ἐκτός ἀπό τήν Ἑλληνική γλώσσα, τήν Τουρκική, τή Λατινική, τήν Ἰταλική, τήν Ἀγγλική, τήν Γαλλική καί τή Γερμανική. Δημοσίευσε ἀρκετά ἄρθρα, μελέτες καί λόγους. Εἶναι ἰδρυτικό μέλος τῆς «Ἑταιρείας τοῦ Δικαίου τῶν Ἀνατολικῶν Ἐκκλησιῶν», τῆς ὁποίας διετέλεσε Ἀντιπρόεδρος γιά μεγάλο χρονικό διάστημα. Γιά δεκαπενταετία ὑπῆρξε μέλος καί γιά ὀκταετία Ἀντιπρόεδρος τῆς Ἐπιτροπῆς «Πίστις καί Τάξις» τοῦ Παγκοσμίου Συμβουλίου Ἐκκλησιῶν (ΠΣΕ). Ἔλαβε μέρος στίς Γενικές Συνελεύσεις τοῦ ΠΣΕ Δ (Uppsala 1968), ΣΤ (Vancouver 1983) καί Ζ (Canberra 1991). Ἀπό τήν τελευταία ἐξελέγη μέλος τῶν Ἐπιτροπῶν τῆς Κεντρικῆς καί Ἐκτελεστικῆς τοῦ ΠΣΕ. Ἀντιπροσώπευσε τὸ Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο σέ πολλά Συνέδρια Διορθόδοξα καί Διαχριστιανικά, σέ ἐπίσημες ἀποστολές στήν Τουρκική Κυβέρνηση, στίς Ὀρθόδοξες καί μή Ἐκκλησίες, στίς Ἐπαρχίες τοῦ Θρόνου καί στό Ἅγιο Ὄρος. Τό 1990 προήδρευσε στή Γενεύη τῆς Διορθόδοξης Προπαρασκευατικῆς Ἐπιτροπῆς τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Συνόδου, ἡ ὁποία ἐξέτασε τό θέμα τῆς Ὀρθόδοξης Διασπορᾶς. Μετά ἀπό σχετικές προσκλήσεις ἔδωσε Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o 9

12 κατά καιρούς διαλέξεις σέ διάφορες πόλεις πάνω σέ ἐπίκαιρα θέματα ἢ σχετιζόμενα μέ τήν εἰδικότητά του (Ἀθήνα, Θεσσαλονίκη, Λουβαίν, Μαδρίτη, Βιέννη, Ῥώμη κ.ἄ.). Εἶναι Ἑταῖρος τῆς Ὀρθόδοξης Ἀκαδημίας Κρήτης καί ἐπίτιμο μέλος τοῦ Ἱδρύματος Pro Oriente στή Βιέννη. Εἶναι ἐπίσης ἐπίτιμος Διδάκτωρ τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἀθηνῶν καί τῆς Θεολογικῆς Ἀκαδημίας Μόσχας, τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Κρήτης, τοῦ City University τοῦ Λονδίνου, τοῦ τμήματος Περιβάλλοντος τοῦ Πανεπιστημίου Αἰγαίου (Λέσβος), τοῦ Καθολικοῦ Πανεπιστημίου Leuven Βελγίου, τοῦ Ὀρθοδόξου Θεολογικοῦ Ἰνστιτούτου Ἁγίου Σεργίου Παρισίων, τῆς Σχολῆς Κανονικοῦ Δικαίου τοῦ Πανεπιστημίου Aix-en-Provence (Γαλλία), τοῦ Πανεπιστημίου τοῦ Ἐδιμβούργου, τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Τιμίου Σταυροῦ Βοστώνης, τοῦ Θεολογικοῦ Ἰνστιτούτου Ἁγίου Βλαδιμήρου στή Νέα Ὑόρκη, τῆς Θεολογικῆς Σχολῆς Ἰασίου, πέντε τμημάτων τοῦ Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, τῶν Πανεπιστημίων τῆς Ἀμερικῆς Georgetown, Tuft, Southern Methodist, τοῦ Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Ξάνθης, τοῦ Πανεπιστημίου Yale, τοῦ Τμήματος Ἱστορίας - Ἀρχαιολογίας τῆς Φιλοσοφικῆς Σχολῆς τοῦ Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων, κ.ἄ. Ἀμέσως μετά τήν χάριτι Θεοῦ ἀνάρρησή του στόν Οἰκουμενικό Θρόνο ἄρχισε τό ἔργο του σύμφωνα μέ τίς ἐξαγγελίες του καί τίς προγραμματικές του δηλώσεις κατά τόν Ἐνθρονιστήριο λόγο του. Ἔδωσε ἰδιαίτερη ἔμφαση στό θέμα τῆς προώθησης τῆς πανορθόδοξης ἑνότητας καί συνεργασίας, γι αὐτό καί συγκάλεσε στό Φανάρι τούς Προκαθημένους τῶν κατά τόπους Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν καί ὅλοι μαζί ἐξαπέλυσαν Μήνυμα πρός τήν Ἐκκλησία καί τόν κόσμο, τό ὁποῖο χαρακτηρίσθηκε ὡς ἡ ἑνιαία φωνή τῆς Ὀρθοδοξίας. Παρόμοιες Συνάξεις ἔγιναν καί τό 1995 στήν Πάτμο, τόν Ἰανουάριο τοῦ 2000 στά Ἱεροσόλυμα καί τό Δεκέμβριο τοῦ ἰδίου ἔτους στήν Κωνσταντινούπολη καί Νίκαια. Ὡς νέος Πατριάρχης ἐπεσκέφθηκε ἐθιμοτυπικά τόν Πρόεδρο τῆς Δημοκρατίας καί τίς Κυβερνητικές ἀρχές στήν Ἄγκυρα, στούς ὁποίους ἔθεσε τὰ ἀπασχολοῦντα τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο καί τήν Ὁμογένεια προβλήματα, μέ πρῶτο τό αἴτημα γιά τήν ἐπαναλειτουργία τῆς Ἱερᾶς Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης. 10 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o

13 ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΤΗΣ Α.Μ. ΤΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΥ ΝΕΑΣ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΗΣ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΚΥΠΡΟΥ κ.κ. ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΥ ΕΠΙ ΤΗΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΙ ΕΙΚΟΣΑΕΤΟΥΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΙΑΣ ΤΗΣ Α.Θ.Π. ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ Τῷ Σεβασμιωτάτῳ Μητροπολίτῃ Κωνσταντίας καί Ἀμμοχώστου, ἀγαπητῷ ἀδελφῷ, κυρίῳ Βασιλείῳ, ἀσπασμόν ἅγιον ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ. Ἐχάρημεν ἰδιαιτέρως πληροφορηθέντες ἐκ τοῦ ἀπό 5 ης παρελθόντος μηνός Αὐγούστου γράμματος τῆς Ὑμετέρας Σεβασμιότητος τήν πρόθεσιν Αὐτῆς ὅπως ἀφιερώσῃ τό ὑπ ἀριθμόν 12 τεῦχος τοῦ περιοδικοῦ τῆς κατ Αὐτήν Ἱερᾶς Μητροπόλεως «Πνευματική Διακονία» εἰς τό ἐξαιρετικόν γεγονός τῆς συμπληρώσεως 20ετίας ἀπό τῆς ἐκλογῆς τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κυρίου Βαρθολομαίου. Συγχαίρομεν θερμῶς τῇ Ὑμετέρᾳ Σεβασμιότητι ἐπί τῇ προθέσει Αὐτῆς ταύτῃ, ἥτις ἀποσκοπεῖ εἰς τήν προβολήν τῆς λαμπρᾶς προσωπικότητος καί τῆς γονίμου καί πολυκάρπου 20ετοῦς Πατριαρχείας τοῦ Παναγιωτάτου καί λίαν ἡμῖν ἀγαπητοῦ καί περισπουδάστου ἐν Χριστῷ ἀδελφοῦ ἡμῶν κυρίου Βαρθολομαίου. Ὁ Παναγιώτατος, κάτοχος τῆς τε θείας καί τῆς θύραθεν σοφίας καί παιδείας, πολύγλωσσος, ὀξυδερκής, διορατικός, ὁραματιστής, ἀκαταπόνητος καί πρό πάντων ἀκέραιος τό ἦθος καί τόν χαρακτῆρα, ἀπό τῆς πρώτης στιγμῆς τῆς ἐκλογῆς Αὐτοῦ ὡς Προκαθημένου τῆς Ὀρθοδοξίας, ἐπεβλήθη τοῖς πᾶσιν, τοῖς ἐγγύς καί τοῖς μακράν, ὡς πολύεδρος ἀδάμας καί ὡς πολύτιμος ἐργάτης τοῦ ὡραίου καί τοῦ καλοῦ. Κατά τά εἴκοσι αὐτά ἔτη τῆς εὐλογημένης παρουσίας Αὐτοῦ εἰς τό πηδάλιον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, διά θαρραλέων, τολμηρῶν καί δυναμικῶν πρωτοβουλιῶν καί δραστηριοτήτων, πρωτοποριακῶν καί πρωτογνώρων εἰς τήν καθόλου Ἱστορίαν αὐτοῦ, συνέβαλε τά μέγιστα εἰς τήν ἐκπλήρωσιν τῆς ἱερᾶς τοῦ Θρόνου ἀποστολῆς καί εἰς τήν συνέχισιν τῆς ἀνεκτιμήτου μαρτυρίας αὐτοῦ εἰς τόν σύγχρονον κόσμον. Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος ἐξεπλήρωσε καί ἐκπληροῖ εἰς τό ἀκέραιον τά καθήκοντα Αὐτοῦ, τά ὁποῖα ἦσαν καί εἶναι σήμερον καθαρῶς ἐκκλησιαστικά καὶ πολιτιστικά, μακράν πάσης ἐθνοφυλετικῆς ἀντιλήψεως, διακατεχόμενος μόνον ὑπό πνεύματος διακονίας καί οὐχί πνεύματος ἐξουσίας καί ἐκμεταλλεύσεως. Ἔχει ἀρθρώσει καί συνεχίζει νά ἀρθρώνῃ τὸν λόγον τῆς ἀληθείας ἐπί θεμάτων διορθοδόξων, ἐπί θεμάτων ἀφορώντων εἰς τήν ἑνότητα τῶν Ὀρθοδόξων Ἐκκλησιῶν, τὴν συνεργασίαν αὐτῶν, τήν ὀρθήν διαπαιδαγώγησιν καί ἐκπαίδευσιν τῶν πιστῶν αὐτῶν. Εἶναι δέ γνωσταί εἰς πάντας αἱ ἀνύστακτοι προσπάθειαί Του διὰ τήν ἐπαναλειτουργίαν τῆς ἀπό τοῦ 1971 κλειστῆς περιπύστου Θεολογικῆς Σχολῆς τῆς Χάλκης. Παραλλήλως ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης ἐσυνέχισε καὶ συνεχίζει τὸν συντονισμὸν τῶν διαχριστιανικῶν διαλόγων. Ἐφρόντισε καὶ φροντίζει διὰ τήν ἀνάπτυξιν ἀδελφικῶν καί καλοπίστων σχέσεων μετά τῶν Ἑτεροδόξων Ἐκκλησιῶν. Προωθεῖ, ἐπίσης, ὁ Παναγιώτατος τήν διοργάνωσιν καὶ Διαθρησκειακῶν Συνεδρίων, τά ὁποῖα ἀποβλέπουν εἰς τήν ἀλληλογνωριμίαν καί εἰρηνικήν συνύπαρξιν καὶ συνεργασίαν, εἰς τήν ἀπὸ κοινοῦ ἀντιμετώπισιν πανανθρωπίνων προβλημάτων καί εἰς τήν ἀπαλλαγήν τῶν ἀνθρώπων ἀπό τοῦ πνεύματος τῆς βίας καὶ τοῦ φανατισμοῦ, ἐπισκεπτόμενος συνάμα καὶ πλεῖστα ὅσα κράτη, ἔχοντα θρησκείας διαφόρους. Πολλάς ὡσαύτως κατέβαλε προσπαθείας ὁ Προκαθήμενος τῆς Πρωτοθρόνου Ὀρθο- Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o 11

14 δόξου Ἐκκλησίας εἰς τὸ νὰ γίνῃ συνείδησις παντός καλῆς πίστεως ἀνθρώπου ἡ ἀναγκαιότης προστασίας τοῦ περιβάλλοντος καὶ παρεμποδίσεως τῶν βλαπτικῶν ἐνεργειῶν, αἱ ὁποῖαι πλήττουν τήν ἀνθρωπότητα, διοργανώσας πρὸς τοῦτο καί ἑπτά Διεθνῆ Συμπόσια ἐπί καθαρῶς οἰκολογικῶν καὶ περιβαλλοντικῶν θεμάτων. Τέλος ἀναφέρομεν, ὅτι ἐπί τῶν ἡμέρων τῆς Α.Θ.Π. τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου Βαρθολομαίου συντελεῖται ἀδιαλείπτως καί ἕν τεραστίας ἐμβελείας ἀνακαινιστικόν ἔργον εἰς πλείστους περικαλλεῖς ναούς καί ἱστορικάς μονάς τῆς Κωνσταντινουπόλεως, τῶν πέριξ αὐτῆς κοινοτήτων καὶ τῶν Πριγκιποννήσων. Ἔγινεν ἀκόμη ἀνακαίνισις καί ριζική ἀναμόρφωσις τῆς Πατριαρχικῆς Βιβλιοθήκης, τοῦ Πατριαρχικοῦ Ἀρχειοφυλακίου, καθώς καὶ Σχολείων, ὡς τοῦ Ζωγραφείου Λυκείου καί ἄλλων. Περαίνοντες τήν σύντομον ταύτην γραφήν ἡμῶν περί τῆς προσωπικότητος καί τοῦ μέχρι τοῦδε ἀξιολόγου ἔργου τοῦ Παναγιωτάτου, δεόμεθα ἐκ βαθέων τοῦ Παντοδυνάμου καί Παναγάθου Θεοῦ ἵνα διαφυλάττῃ Αὐτόν ἐν ὑγιείᾳ ἀδιαπτώτῳ ἐπί μήκιστον, χαρίζηται Αὐτῷ πλουσίας τάς εὐλογίας καὶ δωρεάς Αὐτοῦ καί ἐνισχύῃ Αὐτόν ἐν τῇ ἱερωτάτῃ Αὐτοῦ διακονίᾳ, ἐπ ἀγαθῷ τοῦ ἀνά τήν οἰκουμένην διάγοντος εὐσεβοῦς Αὐτοῦ ποιμνίου καί συμπάσης τῆς ὑπ οὐρανόν Ὀρθοδόξου Χριστιανικῆς Ἐκκλησίας. Εἴησαν δὲ καί τῆς Ὑμετέρας Σεβασμιότητος τά ἔτη ὡς πλεῖστα, ὑγιεινά, καρποφόρα καὶ γηθόσυνα. Μετ ἀδελφικῶν ἐν Κυρίῳ ἀσπασμῶν, Ἐν τῇ Ἱερᾷ Ἀρχιεπισκοπῇ Κύπρου, τῇ 15 ῃ Σεπτεμβρίου Συλλείτουργο Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου καὶ Μακαριωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Κύπρου κ.κ. Χρυσοστόμου, Ἱερὰ Μονὴ Ζωοδόχου Πηγῆς Βαλουκλῆ, Κυριακή των Μυροφόρων, 18 Ἀπριλίου Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o

15 ΜΗΝΥΜΑ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΚΥΠΡΙΑΚΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ κ. ΔΗΜΗΤΡΗ ΧΡΙΣΤΟΦΙΑ ΣΤΟ ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΙΚΟ ΤΕΥΧΟΣ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ «ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΗ ΔΙΑΚΟΝΙΑ» ΠΡΟΣ ΤΙΜΗΝ ΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ Ἐκφράζω τὰ συγχαρητήριά μου στὴν Ἱερὰ Μητρόπολη Κωνσταντίας καί Ἀμμοχώστου γιὰ τὴν πρωτοβουλία της, μὲ τήν εὐκαιρία τῆς συμπλήρωσης εἴκοσι χρόνων ἀπὸ τῆς ἐκλογῆς στὸν Πατριαρχικό Θρόνο τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχη Βαρθολομαίου, νὰ ἀφιερώσει αὐτό τὸ τεῦχος στὸ μεγάλο αὐτό ἐκκλησιαστικὸ γεγονός γιὰ την Ὀρθοδοξία. Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαῖος, εἶναι ὁ Προκαθήμενος τῆς Ὀρθοδοξίας πού ἔχει ἀναπτύξει σημαντικότατη δραστηριότητα. Πρόκειται γιὰ μία ξεχωριστή προσωπικότητα ἱεράρχη πού ἔχει καταξιωθεῖ μέσα ἀπὸ τὴ μέχρι σήμερα διαδρομή του, τόσο γιὰ τὰ χαρίσματά του, ὅσο γιὰ τὴν προσφορά του. Ἀφουγκράζεται καί ἀντιλαμβάνεται τὰ μηνύματα τῶν καιρῶν, μετουσιώνοντάς τα σὲ σκέψη, δράση καὶ τρόπο ζωῆς ἔχοντας πάντοτε ὡς στόχο τὴν Πανορθόδοξη ἑνότητα. Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης λειτουργεῖ ὡς ἀληθινὸς πνευματικὸς ἡγέτης, ἀντιμετωπίζοντας τὸν κάθε ἄνθρωπο ὡς δημιούργημα τοῦ Θεοῦ, ἀνεξάρτητα ἀπό φυλή, χρῶμα, θρησκεία καί ἐθνικές καταβολές. Εὐαγγελίζεται τήν εἰρήνη, τήν ἀγάπη, καὶ τὴ συναδέλφωση τῶν λαῶν, χωρίς διακρίσεις, χωρίς τείχη καὶ ἀποκλεισμούς. Ἔχει μὲ τὴ δράση του γκρεμίσει προλήψεις καὶ προκαταλήψεις σχετικά μὲ τὴν Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία. Ἡ ὁποία Ὀρθόδοξη Ἐκκλησία ἐπί τῶν ἡμερῶν του ἀπολαμβάνει διεθνοῦς καταξίωσης. Θερμός ὑποστηρικτής τοῦ διαθρησκειακοῦ διαλόγου ἔχει σοφά ὑποδείξει πὼς σέ ἕνα κόσμο, ποὺ σπαράζεται ἀπό ἀντιθέσεις καὶ συγκρούσεις, ὁ εἰρηνικός καί ἐποικοδομητικός διάλογος ἀποτελεῖ τὴ μόνη ὁδὸ γιὰ τήν ἐπίτευξη προόδου, συμφιλίωσης καὶ ἑνότητα. Δημήτρης Χριστόφιας Πρόεδρος τῆς Δημοκρατίας Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o 13

16 A MISSIONARY PATRIARCH Significance of the Visits of the Ecumenical Patriarch Bartholomew to Romania His Beatitude Patriarch Daniel of Romania During his numerous visits to Romania, the main co-ordinates that His Holiness Bartholomew, Ecumenical Patriarch, focused on, have defined the view of the Ecumenical Patriarchate concerning the mission of Orthodoxy in the contemporary context, the importance of the relations with the Romanian Orthodox Church, as well as the need for a practical approach to the inter-orthodox relations. While evaluating the first visit that His Holiness paid to Romania, we underlined the fact that it had a profound ecclesiological and theological content, which pointed out, on the one hand, the place and role of the Ecumenical Patriarchate in Orthodoxy and, on the other hand, the Orthodox unity between freedom and responsibility, which does not ignore the national identity and freedom (Mother and Sister Church), as well as the Orthodox solidarity and inter-aid that must be manifested to a greater extent. As regards the relations of the Romanian Patriarchate with the Ecumenical Patriarchate, the period of pastoral service of our predecessor, the worth to remember Patriarch Teoctist, was one of the richest. The frequency of the meetings between the Primates and representatives of the two Churches was unprecedented, bringing a new inspiration in the centuries old relations between the two Sister Orthodox Churches. There are, certainly, objective explanations for that, besides the personal factor. One of the main objective elements is the fall of Communism and the release of the Romanian Orthodox Church from under the pressure and control of the atheist totalitarian state, which created a effervescence in the manifestation of faith, stemmed from the feeling of the freedom regained and of the responsibility assumed. Patriarch Bartholomew has greatly contributed to this dynamics of the relations between the Ecumenical Patriarchate and the Romanian Patriarchate. Once elected on the 22 nd of October 1991 and enthroned on the 2 nd of November 1991, His Holiness imprinted a new style of presence and action to the activity of the Ecumenical Throne, in the field of inter-orthodox relations, animated by enthusiasm, by his solid theological education, with a wide vision and rich experience in inter- Christian and interreligious relations. He has always considered himself a good friend of the Romanian Orthodox Church and, thus, of the entire Romanian people. As His Holiness confessed, during the centuries of terrible poverty the Ecumenical Patriarchate passed through, the Christ s Church of the poor has almost exclusively relied on the aid given by the princes of Wallachia and Moldova who have always helped their Suffering Mother. In this sense, His Holiness pointed out the following: History shows us that, in the 17 th century, the Romanian rulers, the only Christian princes in the Ottoman Empire, had their throne in the Patriarchal Cathedral in Constantinople just in front of the patriarchal throne, namely where the throne of the Byzantine emperors used to be long time before (Bucharest, 18 August 1993). Here we review the meetings of the Primates of the Romanian Patriarchate and of the Ecumenical Patriarchate, in order to have a broad picture of the relations between the two 14 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o

17 Churches throughout the two decades since, by God s grace, His Holiness Patriarch Bartholomew was elected and invested with the dignity of Ecumenical Patriarch. The first visit of an Ecumenical Patriarch to Romania after the fall of Communism, an official visit not occasioned by any anniversary, took place from August This visit can be considered one of the most important ones that Patriarch Bartholomew paid to Romania, taking into account its duration, the very rich programme, the dense content of his many speeches and the inclusion of Transylvania in the programme of the visit. The celebration of the Divine Liturgy, the consecration of the new church in the precincts of the monastic settlement of Brâncoveanu Monastery Sâmbăta de Sus and His Holiness participation in a solemn Meeting of the Holy Synod of the Romanian Orthodox Church as central elements of the visit emphasise the unity and fraternity existing between the two Patriarchates, as well as the manifestation of the spiritual vitality of the Romanian Orthodoxy in the pan-orthodox context. In fact, at his departure from the airport, Patriarch Bartholomew concluded the visit with regards to the relations between the two Sister Orthodox Churches by saying: We feel blood brothers with the Romanian people, not only in our common faith, but also in the participation in the same civilisation whose power exceeds the national boundaries and becomes a good of all people. At the solemn Meeting of the Holy Synod, His Holiness Bartholomew has prophetically characterised our time as a kairos of Orthodoxy: the time of Orthodoxy has come and we are already living it. At this time of changes and challenges of all kinds, His Holiness appreciated, in many of his speeches, the Romanian Orthodox Church, the Church leadership, clergy and faithful people. Even during the atheist regime, the Orthodox Church of Romania inspired much optimism and admiration. She succeeds in doing the same thing also today We repeat the wish to overcome the economic crisis rather quickly, so that the Romanian people may be able to build the great cathedral in Bucharest, worthy of the greatness of this people. Only two years afterwards, from 21 October 1 November 1995, the Ecumenical Patriarch Bartholomew participated in the festivities occasioned by the anniversary of 110 years of autocephaly and of 70 years of patriarchate of the Romanian Orthodox Church. A characteristic feature of the visit, which we underlined in an article entitled: Dignity of a faithful people. Universal Orthodoxy gathered in Romania, is that the Romanian Patriarchate succeeded in organising, on that occasion, a meeting that was almost pan-orthodox, only a few months after the summit in Patmos, with the participation of several Primates of Orthodox Churches. Two years later, as a response to the big spiritual and ecological challenges concerning the humankind at the end of the second Christian millennium, from September 1997, His Holiness Ecumenical Patriarch Bartholomew organised an International Symposium for the Environment Protection, on the theme The Black Sea in Crisis. The symposium wanted to signal the danger of the growing pollution of the creation of God and a call to co-responsibility of the decisive factors in the prevention of these dangers, which can be tragic for the entire humankind. His Holiness involvement in this project confirms, once again, his progressive-minded and proscientific spirit, as well as the fact that the Orthodox Churches are in solidarity as regards the specific contribution which they bring in solving contemporary humanitarian crises. From October 1997, His Holiness visited Romania again in order to participate in the 500 th anniversary of the consecration of the big church of Neamţ Monastery ( ) and in the feast of Saint Parascheva in Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o 15

18 Iaşi. On that occasion, he consecrated the new church of Neamţ Theological Seminary and the new church of Sihăstria Monastery, and appreciated once again the piety and steadfastness in faith of the Romanian Orthodox believers. On 15 October 1997, the University of Iaşi awarded him the doctor honoris causa title, eulogising in this way the personality and work of Patriarch Bartholomew of Constantinople. From October 1999, His Holiness came to Romania at the International Ecological Symposium, on the theme: The Danube, River of Life. On that occasion, he has also participated in the feast of Saint Dimitrios the New, protector of Bucharest. In the three speeches delivered at the time, His Holiness underlined the need to involve the youth in the life of the Church, the role of the Orthodox Church in contemporary Europe, as well as the importance and place of Theology among the academic sciences. On the same occasion, His Holiness was awarded the doctor honoris causa title by the University of Bucharest, while the President of Romania awarded him the The Star of Romania National Order, in Great Cross grade. A new visit of the Ecumenical Patriarch Bartholomew to Romania took place from October The Romanian Academy awarded him the doctor honoris causa Diploma as a sign of deep appreciation of His Holiness academic activity, while the University of Galaţi awarded him the title of doctor honoris causa. From October 2000, he participated in the feast of Saint Parascheva as well as in the festivities of Iaşi City, having been awarded the title of Honorary Citizen of Iaşi. Four years later, Patriarch Bartholomew came to Romania, from October 2004, to participate in the festivities occasioned by the commemoration of 500 years since the passing away of Saint Prince Steven the Great. On that occasion, he was awarded the title of Honorary Member of the Romanian Academy and became doctor honoris causa of Babeş Bolyai University of Cluj-Napoca and of Ovidius University of Constanţa. From 4 7 March 2005, the Ecumenical Patriarch Bartholomew participated in the festivities dedicated to the anniversary of 120 years of autocephaly and of 80 years of patriarchate of the Romanian Orthodox Church. On that occasion, during the solemn Session of the Holy Synod, we underlined in our paper entitled Gratitude and Renewal the role and place of every local Orthodox Church in strengthening and deepening the pan-orthodox unity. The brotherly relations between the Romanian Patriarchate and the Ecumenical Patriarchate developed also in the period after our enthronement as Patriarch of Romania (30 September 2007), through the continuation of the work of our predecessors, as we expressed, on various occasions, our esteem both for the love and friendship that His Holiness constantly shows towards our Church and to the Romanian people, and for the wisdom and dynamism that he shows in witnessing Orthodoxy in Constantinople and in other great cities of the world: During the official visits to Romania, you had the opportunity to notice personally the appreciation the Romanian Orthodox clergy and faithful feel for you, as the respect for the first among the Orthodox Patriarchs, as well as for the traditional relations cultivated between the Romanian Orthodox Church and the Ecumenical Patriarchate. In his turn, His Holiness confessed several times how much he appreciates the Romanian Orthodox Church and the faithfulness of the hierarchs, clergy and believers for the preservation of the Orthodox faith throughout the centuries. In this sense, Ecumenical Patriarch affirmed, on the occasion of his participation in the festivities occasioned by the anniversary of 125 years of autocephaly and 85 years of 16 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o

19 patriarchate of the Romanian Orthodox Church, on 27 October 2010, at the patronal feast of the Patriarchal Cathedral in Bucharest: The fact that we lost count of our visits to Romania in our capacity as Ecumenical Patriarch gives testimony to this love [ ] (We thank God) that He gave us, several times, the opportunity to come here, in order to live together the joy of the communion in the same Holy Spirit, to liturgically affirm, in the Eucharist, the fact that there is an indestructible relationship in the Lord, between the two Churches, between their Primates and hierarchy. It is in this light of fraternal communion and pastoral co-responsibility for the good of the entire Orthodoxy that we pray God to bestow His rich gifts upon His Holiness, Ecumenical Patriarch Bartholomew, now, at the anniversary of 50 years of his Church service and 20 years of pastoral service of the Archdiocese of Constantinople and of the Ecumenical Patriarchate, having been, at the same time, a diligent missionary promoting the contemporary Orthodoxy in a world increasingly secularised and in turmoil. May Christ, our Lord, the High Priest give him many good years of life! Ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικὸς Πατριάρχης κ.κ. Βαρθολομαῖος καὶ ὁ Μακαριώτατος Πατριάρχης Ρουμανίας κ.κ. Δανιήλ συλλειτουργοῦντες κατὰ τὴν τελευταία ἐπίσκεψη τοῦ Παναγιωτάτου στὴ Ρουμανία (Ὀκτώβριος 2010) Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o 17

20 Ο ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ ΚΑΙ Η ΟΜΟΓΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ Σεβασμιωτάτου Ἀρχιεπισκόπου Ἀμερικῆς κ. Δημητρίου «Εἶσθε ζῶντα κλήματα τῆς ἱερᾶς Ἀμπέλου τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἐκκλησίας τέκνα τοῦ τετιμημένου ἀλλά καί μαρτυρικοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου! Εἶσθε κληρονόμοι καί φορεῖς τῆς ἁγίας Ἑλληνορθοδόξου Παραδόσεως καί ἑνός λαμπροῦ Πολιτισμοῦ ἡλικίας χιλιάδων ἐτῶν, ὁ ὁποῖος βαθύτατα ἐκτιμᾶται καί εἰς τήν Ἀμερικανικήν Ἢπειρον». Μέ αὐτά τά λόγια, ὁ Παναγιώτατος Οἰκουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως κ.κ. Βαρθολομαῖος, ὁ πνευματικός ἡγέτης τῶν ἑκατοντάδων ἑκατομμυρίων ἀνά τόν κόσμον Ὀρθοδόξων Χριστιανῶν, συμπεριλαμβανομένων τῶν ἑκατομμυρίων Ὀρθοδόξων Ἑλλήνων πολιτῶν στίς ΗΠΑ, ἐχαιρέτησε μέ σεπτό μήνυμά του, τήν 39η Κληρικολαϊκή Συνέλευση τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς Ἀμερικῆς, πού συνῆλθε στήν Οὐάσιγκτων κατά τόν μῆνα Ἰούλιο τοῦ ἒτους Οἱ Ἕλληνες Ὀρθόδοξοι Χριστιανοί τῆς Ἀμερικῆς, ὡς Ὁμογένεια καί ὡς Ἐκκλησιαστικό Σῶμα, ἔχουν στενή σχέση, καί ἄρρηκτο δεσμό μέ τό Οἰκουμενικό Πατριαρχεῖο, καί δροῦν πάντοτε ὑπό τήν ἄγρυπνη, πατρική καί Πατριαχική μέριμνα τῆς Μητρός Ἐκκλησίας. Ὁ Οἰκουμενικός Πατριάρχης δέν παραλείπει σέ κάθε εὐκαιρία νά ἐκδηλώνῃ τήν βαθειά ἐκτίμηση, καί τήν πατρική ἀγάπη του πρός τήν Ὁμογένεια, παρακολουθῶν πάντοτε μέ πολλή στοργή καί ζωηρό ἐνδιαφέρον, ἀπό τίς πνευματικές ἐπάλξεις τοῦ ἱστορικοῦ Φαναρίου, τήν ὅλη πορεία τῆς ἐν Ἀμερικῇ μεγάλης αὐτῆς Ἐπαρχίας τοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου, καί ἐπαναλαμβάνων: «παρακολουθῶμεν τούς ἐν Χριστῷ βηματισμούς καί τά ἐπιτεύγματά σας, σεμνυνόμενοι πατρικῶς διά τάς ἑκάστοτε προόδους, καυχώμενοι καί προσευχόμενοι καθημερινῶς ὑπέρ ὑμῶν πρός συνέχισιν τῆς ποικιλομόρφου προσφορᾶς καί Ὀρθοδόξου παρουσίας εἰς τήν ἀχανῆ καί διψῶσαν διά τήν ἀλήθειαν τῆς Πίστεως ἡμῶν ἐπικράτειαν τῶν ΗΠΑ». Ἡ θέρμη τῆς ἀγάπης καί τοῦ ἐνδιαφέροντος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, γιά τά πνευματικά τέκνα του ἐν Ἀμερικῇ, καταδεικνύεται ὡραιότατα στά μεστά γραπτά, σοφά καί στοργικά μηνύματα τῆς Μητρός Ἐκκλησίας πρός τίς Ἐνορίες μας, τά Σχολεῖα μας, τούς Συλλόγους μας, καί τίς ὁμογενειακές ἐκδηλώσεις, ἰδιαιτέρως δέ πρός τίς διάφορες ἐκκλησιαστικές συνελεύσεις, συνάξεις καί συνεδριάσεις τῆς Ἱερᾶς Ἀρχιεπισκοπῆς, ὅταν μάλιστα ὁ ἴδιος βεβαιώνει ὅτι «ἡ Ἱερά Ἀρχιεπισκοπή Ἀμερικῆς εἶναι τό καύχημα τῆς Ἐκκλησίας Κωνσταντινουπόλεως καί ἡ ἵδρυσίς της ἀποδίδεται εἰς τήν ὑποδειγματικήν θυσιαστικήν ἀφοσίωσιν τῶν Ὁμογενῶν μας μεταναστῶν». Ἡ ἀγάπη τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου μας καταδεικνύεται καί μέ τήν ζῶσα καί σεπτή Πατριαρχική εὐλογία του, μέσω τῶν πολλῶν ἱστορικῶν καί ἀποστολικῶν ἐπισκέψεών του, συνολικῶς ἕξι, τίς ὁποῖες μέχρι σήμερα ἔχει πραγματοποιήσει στήν Ἀμερικανική Ἤπειρο. Ἐπισκέψεις, πού ὑπῆρξαν ὄντως κορυφαῖα γεγονότα καί μεγάλη δωρεά πνευματικῆς ἐξάρσεως, ἀναγεννήσεως καί 18 Πνευματική Διακονία, τεῦχος 12o