ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΞΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ

Transcript

1 1

2 ΚΥΠΡΙΑΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ Από την 1 η Μαΐου 2004, η Κύπρος είναι πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Κύπρος ως σταυροδρόμι μεταξύ τριών ηπείρων, έχει παραδοσιακά στενούς πολιτικούς, οικονομικούς και πολιτιστικούς δεσμούς τόσο με τις χώρες της Μέσης Ανατολής, όσο και με τις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Ως πλήρες μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κύπρος έχει γίνει η γέφυρα η οποία ενώνει την Ενωμένη Ευρώπη με την Μέση Ανατολή. Οι εξελίξεις της διεθνούς οικονομίας επηρεάζουν σε σημαντικό βαθμό την Κυπριακή οικονομία δεδομένου του σχετικά ανοικτού χαρακτήρα της. Αν και το μέγεθος της αγοράς είναι μικρό, η Κυπριακή οικονομία διαθέτει ουσιώδη συγκριτικά πλεονεκτήματα που της επιτρέπουν να προσαρμόζεται ευέλικτα στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της παγκόσμιας αγοράς. Τέτοια πλεονεκτήματα είναι και το ανεπτυγμένο θεσμικό πλαίσιο της Κύπρου, η μακροοικονομική σταθερότητα, το υψηλό μορφωτικό επίπεδο του εργατικού δυναμικού της και η ευνοϊκή γεωγραφική της θέση. Αξιοσημείωτο είναι ότι η δομή της Κυπριακής οικονομίας έχει αλλάξει δραματικά από το 1960 μέχρι σήμερα. Στη δεκαετία του 1960 τη μεγαλύτερη συνεισφορά στο ΑΕΠ της χώρας είχε ο αγροτικός τομέας, ενώ στη δεκαετία του 1970 και στις αρχές της δεκαετίας του 1980, τη μεγαλύτερη συνεισφορά είχε ο βιομηχανικός τομέας. Την τελευταία όμως δεκαπενταετία, ο τομέας των υπηρεσιών παρουσίασε τεράστια άνοδο στη συνεισφορά του, στο ΑΕΠ. Επιδίωξη του ενημερωτικού αυτού φυλλαδίου είναι να ενημερώσει σε γενικές γραμμές κάθε ενδιαφερόμενο αναφορικά με το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου και τις επενδύσεις στις χρηματιστηριακές αξίες, καθώς επίσης και τους τρόπους με τους οποίους μία εταιρεία μπορεί να εισάξει τους τίτλους της σ αυτό και τις συνεχείς υποχρεώσεις που απορρέουν λόγω εισαγωγής τίτλων τους. ΧΡΗΜΑΤΙΣΤΗΡΙΟ ΑΞΙΩΝ ΚΥΠΡΟΥ Το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου άρχισε τη λειτουργία του ως νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου στις 29 Μαρτίου 1996 με βάση το Νόμο και τους Κανονισμούς που είχαν ψηφιστεί από την Βουλή των Αντιπροσώπων της Κύπρου το 1993 και το 1995 αντίστοιχα. Το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου είναι μία οργανωμένη αγορά μέσω της οποίας πραγματοποιούνται οι αγοραπωλησίες των χρηματιστηριακών αξιών, δηλαδή των δημοσίων χρεογράφων, των εταιρικών τίτλων ή οποιωνδήποτε άλλων αξιών που εισάγονται στο Χρηματιστήριο και στην οποία συμμετέχουν τα Μέλη του Χρηματιστηρίου (Χρηματιστές), οι εισηγμένες εταιρείες και το επενδυτικό κοινό. 2

3 Το Χρηματιστήριο προσφέρει ένα πλήρες φάσμα προϊόντων και υπηρεσιών: Εισαγωγή Αξιών: Μετοχές Χρεόγραφα o Εταιρικά Χρεόγραφα, o Κυβερνητικά Χρεόγραφα και o Γραμμάτια Δημοσίου Δικαιώματα Αγοράς Μετοχών Δικαιώματα Προτίμησης, Μεριδίων των Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕΚΑ) Διαπραγμάτευση Αξιών Εκκαθάριση συναλλαγών και χρηματικός διακανονισμός ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΑΞΙΩΝ Τρόποι Εισαγωγής: Με την τοποθέτηση αξιών, που θα έχουν εκδοθεί και κατανεμηθεί πριν την δημόσια ανακοίνωση του Χρηματιστηρίου για εισαγωγή. Με την εισαγωγή αξιών, που έχουν εκδοθεί ή θα εκδοθούν, μέρος των οποίων θα διατεθεί με δημόσια προσφορά προς το κοινό, μετά την εισαγωγή και πριν την έναρξη της διαπραγμάτευσης. Με την παράλληλη εισαγωγή αξιών που είναι ήδη εισηγμένες σε αναγνωρισμένο χρηματιστήριο ή οι οποίες θα εισαχθούν ταυτόχρονα σε αναγνωρισμένο χρηματιστήριο, με οποιονδήποτε από τους προαναφερόμενους δύο τρόπους. Ρυθμιζόμενες Αγορές: Κύρια Αγορά: εκδότες μεγάλης κεφαλαιοποίησης, με αυστηρές προϋποθέσεις εισαγωγής και συνεχείς υποχρεώσεις. Εναλλακτική Αγορά: εκδότες με μεσαία και μικρή κεφαλαιοποίηση, των οποίων τόσο οι προϋποθέσεις εισαγωγής όσο και οι συνεχείς υποχρεώσεις τους είναι λιγότερο αυστηρές από την Κύρια Αγορά και βασίζονται στις ελάχιστες 3

4 προϋποθέσεις εισαγωγής και συνεχείς υποχρεώσεις που έχει καθορίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Αγορά Ομολόγων: Στην αγορά αυτή περιλαμβάνονται εκδότες που έχουν εισάξει ομολογίες ή άλλα ομοειδή χρεόγραφα (εταιρικά χρεόγραφα). Ο εκδότης προτείνει για εισαγωγή αξίες των οποίων η συνολική αξία είναι μεγαλύτερη των Κυβερνητικά Ομόλογα: Στην αγορά αυτή περιλαμβάνονται τα Κυβερνητικά χρεόγραφα και τα γραμμάτια δημοσίου. Οργανισμοί Συλλογικών Επενδύσεων (ΟΣΕΚΑ): Υπάρχουν δύο είδη ΟΣΕΚΑ οι οποίοι είναι (α) τα Αμοιβαία Κεφάλαια και (β) οι Εταιρείες Επενδύσεων Μεταβλητού Κεφαλαίου. Εισάγονται μερίδια Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων Ανοικτού Τύπου που έχουν την έδρα τους στην Δημοκρατία ή σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή έχει την έδρα του σε άλλο κράτος από κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το αρμόδιο όργανο για τον έλεγχο των μεριδίων αυτών είναι η Κεντρική Τράπεζα. Επιπρόσθετα το αρμόδιο όργανο για την εποπτεία της λειτουργίας των ΟΣΕΚΑ είναι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς η οποία μεριμνά για την εξασφάλιση της τήρησης των υποχρεώσεων των ΟΣΕΚΑ. Επιπρόσθετα έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα για την χορήγηση και την ανάκληση άδειας σύστασης και λειτουργίας των ΟΣΕΚΑ και των Εταιρειών Διαχείρισης τους. Εκδότες που δραστηριοποιούνται στους τομείς των επενδυτικών οργανισμών, μεγάλων έργων και ποντοπόρου ναυτιλίας εισάγονται είτε στην Κύρια είτε στην Εναλλακτική Αγορά και οφείλουν να τηρούν και τις επιπρόσθετες προϋποθέσεις εισαγωγής/ συνεχείς υποχρεώσεις που αφορούν τους τομείς αυτούς και περιγράφονται αναλυτικά στις Κανονιστικές Διατάξεις. 4

5 Βασικές Προϋποθέσεις Εισαγωγής: ΚΡΙΤΗΡΙΑ/ΑΓΟΡΕΣ ΚΥΡΙΑ ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΗ ΑΓΟΡΑ Χρηματιστηριακή Αξία (1) τουλάχιστον χρηματιστηριακή αξία τουλάχιστον χρηματιστηριακή αξία Ή Ίδια Κεφάλαια Διασπορά στο ευρύ κοινό για κάθε ένα από τα αμέσως 2 προηγούμενα έτη 25% στο ευρύ κοινό με τουλάχιστον 300 φυσικά ή νομικά πρόσωπα που κανένα δεν κατέχει ποσοστό αξιών που υπερβαίνει το 5% του συνόλου των μετοχών και κανένας μέτοχος από μόνος του ή όλοι οι άλλοι μεγαλομέτοχοι μαζί δεν ελέγχουν άμεσα ή έμμεσα ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 75% Δεν Εφαρμόζεται 10% στο ευρύ κοινό με τουλάχιστον 100 φυσικά ή νομικά πρόσωπα και κανένας μέτοχος δεν ελέγχει άμεσα ή έμμεσα ποσοστό ίσο ή μεγαλύτερο του 75% Κερδοφορία (2) Κερδοφορία μετά φόρων 2 από τα 3 έτη. Δεν Εφαρμόζεται Λογαριασμοί (3) Λειτουργούσε κανονικά και είχε συναφής δραστηριότητες Να έχει εξελεγμένους τα 3 προηγούμενα της αιτήσεως έτη καθώς και θετική λογαριασμούς για τα 2 καθαρή θέση για το αμέσως πριν της εισαγωγής έτος. προηγούμενα της εισαγωγής έτη. Έκθεση Ελεγκτών (4) Κώδικας Εταιρικής Διακυβέρνησης (5) Εξαίρεση για εισαγωγή νεοσύστατου εκδότη. Η έκθεση ελεγκτών του εκδότη δεν πρέπει να περιέχει οποιαδήποτε επιφύλαξη για το έτος πριν από την εισαγωγή ή δήλωση αδυναμίας έκφρασης γνώμης. Πλήρης εφαρμογή ολόκληρου του Κώδικα Εταιρικής Διακυβέρνησης Εξαίρεση για εισαγωγή νεοσύστατου εκδότη. Δεν Εφαρμόζεται Δεν Εφαρμόζεται (σχετική επεξήγηση μη εφαρμογής θα πρέπει να γίνεται) Ιστοσελίδα (6) Διατηρεί ελεύθερα προσβάσιμη ιστοσελίδα στο διαδίκτυο. Δεν Εφαρμόζεται 5

6 Δεσμευτική Δήλωση Δήλωση των προθέσεων τους αναφορικά με την διάθεση των μετοχών που κατέχουν οι μέτοχοι με ποσοστό μεγαλύτερο του 5%, για το αμέσως μετά την εισαγωγή έτος. Λειτουργός Συμμόρφωσης (7) Εργοδότηση επί μονίμου βάσεως Λειτουργού Συμμόρφωσης με χρηματιστηριακά θέματα Διασπορά (συνεχής υποχρέωση) (8) Τμήμα Λογιστηρίου (9) 15% στο ευρύ κοινό με τουλάχιστο 300 φυσικά ή νομικά πρόσωπα (συνεχής υποχρέωση) Τμήμα Λογιστηρίου (1 εγκεκριμένο λογιστή που να είναι μέλος του Συνδέσμου Εγκεκριμένων Λογιστών Κύπρου ή ισοδύναμου ανάλογου Επαγγελματικού Σώματος) Δεν Εφαρμόζεται Εργοδότηση επί μονίμου βάσεως Λειτουργού Συμμόρφωσης με χρηματιστηριακά θέματα 10% στο ευρύ κοινό με τουλάχιστο 100 φυσικά ή νομικά πρόσωπα (συνεχής υποχρέωση) Δεν Εφαρμόζεται Τριμηνιαίες Εκθέσεις (10) Οικονομικές Δημοσιοποιεί Τριμηνιαίες Οικονομικές Εκθέσεις οι οποίες θα ετοιμάζονται με βάση τα Διεθνή Πρότυπα Χρηματοοικονομικής Αναφοράς. Δεν Εφαρμόζεται Σημείωση (5): Οι εισηγμένες εταιρείες έχουν υποχρέωση να συμπεριλαμβάνουν στην ετήσια έκθεση τους, έκθεση του Διοικητικού Συμβουλίου τους περί εταιρικής διακυβέρνησης, ως εξής: Στο πρώτο μέρος της έκθεσης, η εταιρεία πρέπει να δηλώνει κατά πόσον υιοθετεί τον Κώδικα και σε πιο βαθμό εφαρμόζει τις αρχές του. Σημείωση (1)(2)(3)(4)(6)(7)(8)(9)(10): Οι εισηγμένες εκδότες πρέπει να τηρούν συνέχεια τις πιο πάνω προϋποθέσεις (συνεχείς υποχρεώσεις). Εκδότες που δραστηριοποιούνται στους τομείς των επενδυτικών οργανισμών, μεγάλων έργων και ποντοπόρου ναυτιλίας οφείλουν να τηρούν και τις επιπρόσθετες προϋποθέσεις εισαγωγής/ συνεχείς υποχρεώσεις που αφορούν τους τομείς αυτούς και περιγράφονται στις Κανονιστικές Διατάξεις. 6

7 Κατηγοριοποίηση Εταιρειών σε Κλάδους: Το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου εφαρμόζει το διεθνές σύστημα κατηγοριοποίησης αξιών του Οργανισμού FTSE International. Σκοπός του προσδιορισμού των κλάδων αυτών στις αγορές του ΧΑΚ είναι η παροχή στο επενδυτικό κοινό μίας ταξινόμησης των εισηγμένων εταιρειών, στη βάση ομοειδών χαρακτηριστικών. Το σύστημα του Οργανισμού FTSE International Ltd ταξινομεί τις εισηγμένες εταιρείες του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου σε έξι ευρύτερους τομείς οικονομικής δραστηριότητας, οι οποίοι αναλύονται περαιτέρω σε πιο αναλυτικούς κλάδους. Οι συγκεκριμένοι κλάδοι είναι συναφείς με τις οικονομικές δραστηριότητες των εταιρειών και είναι οι εξής: Χρηματοοικονομικά-Financials, Υπηρεσίες καταναλωτών-consumer Services, Βιομηχανίες-Industrials, Καταναλωτικά αγαθά-consumer Goods, Τεχνολογία- Technology και Βασικά υλικά-basic materials. Η Ειδική Συμβουλευτική Επιτροπή του Οργανισμού FTSE συνεδριάζει κάθε τρίμηνο και είναι το αρμόδιο όργανο για οποιαδήποτε αλλαγή στην κατηγοριοποίηση μιας εταιρείας είτε μετά από αίτημα της εταιρείας, είτε μετά από αίτημα ενός μέλος της ειδικής επιτροπής, αφού πρωτίστως λάβει υπόψη την προέλευση των εισοδημάτων της κάθε εισηγμένης εταιρείας. Διαδικασία Εισαγωγής : Για να δοθεί έγκριση από το ΧΑΚ ο εκδότης πρέπει να υποβάλει - Αίτηση (on line) - Υπεύθυνες δηλώσεις των μελών του Οργάνου Διοίκησης του - Εταιρικό Προφίλ - Ιδρυτικό Έγγραφο και Καταστατικό - Κατάσταση Διασποράς Έγκριση Ενημερωτικού Δελτίου από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς Δημόσια Προσφορά- Καθορισμός τιμής εισαγωγής Εισαγωγή μετοχών για διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου Σημειώνεται ότι για την εισαγωγή νέου εκδότη αξιών σε κάθε μία από τις Αγορές, θα ακολουθείται η ίδια διαδικασία εισαγωγής αξιών, δηλαδή με την υποβολή αίτησης και εταιρικού προφίλ. Το Χρηματιστήριο αναλόγως της περίπτωσης δίνει την προέγκριση του σε νέο εκδότη ο οποίος αιτείται την εισαγωγή των τίτλων του σε μία από τις Αγορές του ΧΑΚ εξετάζοντας την αίτηση η οποία περιλαμβάνει το εταιρικό προφίλ. 7

8 Στη συνέχεια και αφού ο εκδότης πάρει από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς την άδεια δημοσίευσης του Ενημερωτικού του Δελτίου, επανέρχεται στο Χρηματιστήριο, όπου το Συμβούλιο του Χρηματιστηρίου ανακοινώνει την εισαγωγή των τίτλων του στο ΧΑΚ. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΟΡΓΑΝΙΣΜΩΝ ΣΥΛΛΟΓΙΚΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ (ΟΣΕΚΑ): Εισαγωγή μεριδίων των Οργανισμών Συλλογικών Επενδύσεων Ανοικτού Τύπου που έχουν την έδρα τους στη Δημοκρατία ή σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή έχει την έδρα του σε άλλο κράτος από κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το αρμόδιο όργανο για την εποπτεία της λειτουργίας των ΟΣΕΚΑ είναι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς η οποία μεριμνά για τη διασφάλιση της τήρησης των υποχρεώσεων των ΟΣΕΚΑ. Επιπρόσθετα έχει την αποκλειστική αρμοδιότητα για την χορήγηση και την ανάκληση άδειας σύστασης και λειτουργίας των ΟΣΕΚΑ και των Εταιρειών Διαχείρισης τους. Υπάρχουν δύο είδη ΟΣΕΚΑ οι οποίοι είναι (α) τα Αμοιβαία Κεφάλαια και (β) οι Εταιρείες Επενδύσεων Μεταβλητού Κεφαλαίου. Η εισαγωγή μεριδίων των ΟΣΕΚΑ στο ΧΑΚ αποφασίζεται από το Συμβούλιο του ΧΑΚ εφόσον πληρούνται τουλάχιστον οι παρακάτω προϋποθέσεις: Ο ΟΣΕΚΑ πρέπει να επιτρέπεται να διαθέτει τα μερίδια του στην Δημοκρατία είτε (α) επειδή έχει την έδρα του στην Δημοκρατία είτε (β) έχει την έδρα του σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει λάβει άδεια λειτουργίας από τις αρμόδιες αρχές του κράτους αυτού σύμφωνα με τις Κοινοτικές Οδηγίες, είτε (γ) έχει την έδρα του σε κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή έχει την έδρα του σε άλλο κράτος από κράτος μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης και έχει λάβει άδεια λειτουργίας από τις αρμόδιες αρχές του κράτους αυτού και δεν υπόκειται στις Κοινοτικές Οδηγίες. Τουλάχιστον ένα μέλος του Χρηματιστηρίου έχει αναλάβει τη διενέργεια συναλλαγών στα μερίδια ως Ειδικός Διαπραγματευτής. Υποβάλει αίτηση για εισαγωγή των μεριδίων του η οποία περιλαμβάνει μεταξύ άλλων πληροφοριακό δελτίο το οποίο έχει εγκριθεί από το Συμβούλιο και τίθεται στη διάθεση του επενδυτικού κοινού από τον ΟΣΕΚΑ. Το πληροφοριακό δελτίο πρέπει να περιέχει κάθε πληροφορία που να επιτρέπει στους επενδυτές να σχηματίσουν πλήρη άποψη για την διαδικασία συναλλαγών και τους κινδύνους που απορρέουν από αυτή. Στο πληροφοριακό δελτίο επισυνάπτεται ως παράρτημα το ενημερωτικό δελτίο, στο οποίο πρέπει να προσαρτώνται ο Κανονισμός ή τα καταστατικά έγγραφα του ΟΣΕΚΑ και η τελευταία ετήσια και εξαμηνιαία έκθεσή του. Το ενημερωτικό δελτίο εγκρίνεται είτε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς είτε από αρμόδια αρχή άλλου κράτους μέλους. Για να εγκριθεί το 8

9 πληροφοριακό δελτίο από το Συμβούλιο πρέπει να προσκομίζεται βεβαίωση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς ότι το ενημερωτικό δελτίο που επισυνάπτεται και τα προσαρτήματα του κυκλοφορούν νόμιμα στη Δημοκρατία. Από τα στοιχεία της αίτησης προκύπτει ότι διασφαλίζονται ικανοποιητικά η πλήρης, έγκαιρη και συνεχής πληροφόρηση των επενδυτών και η ομαλή κατάρτιση και εκκαθάριση των συναλλαγών που διενεργεί ο Ειδικός Διαπραγματευτής. Επιπρόσθετα πρέπει να διασφαλίζεται η διενέργεια πληρωμών από και προς την Εταιρεία Διαχείρισης ή τον ΟΣΕΚΑ, καθώς και η άμεση και διαρκής ενημέρωση του Μητρώου Μεριδιούχων της Εταιρείας Διαχείρισης για τις συναλλαγές που πραγματοποιούνται. Αφού γίνει δεκτή η αίτηση εισαγωγής του ΟΣΕΚΑ, και δημοσιευτεί, επιτρέπεται να αρχίσει η διενέργεια συναλλαγών τρεις εργάσιμες ημέρες από τη δημοσίευση της ανακοίνωσης. ΔΙΑΠΡΑΓΜΑΤΕΥΣΗ ΑΞΙΩΝ Όλες οι εισηγμένες αξίες διαπραγματεύονται στο ηλεκτρονικό σύστημα διαπραγμάτευσης, όπου οι συναλλαγές τους καταρτίζονται ηλεκτρονικά από τα γραφεία των εξουσιοδοτημένων Μελών ΧΑΚ, τα οποία συνδέονται εξ αποστάσεως στο σύστημα διαπραγμάτευσης. Ώρες διαπραγμάτευσης: Κύρια Αγορά, Εναλλακτική Αγορά: 10:15πμ 17:20μμ Αγορά Κυβερνητικών Ομολόγων: 10:32πμ 17:20μμ Αγορά Εταιρικών Ομολόγων : 10:32πμ 17:20μμ Αγορά Επιτήρησης: 10:15πμ 17:20μμ Αγορά Επιτήρησης: Οι εισηγμένες εταιρείες για τις οποίες συντρέχουν σοβαροί λόγοι μη πλήρους συμμόρφωσης τους με τη νομοθεσία και τους κανονισμούς του χρηματιστηρίου διαπραγματεύονται στην «Αγορά Επιτήρησης». Οι εν λόγω εταιρείες δεν παρουσιάζονται σε καμία αγορά του Χρηματιστηρίου και παραμένουν στην κατηγορία αυτή μέχρι που το Συμβούλιο του Χρηματιστηρίου ικανοποιηθεί ότι έχουν συμμορφωθεί με τους λόγους για τους οποίους είχαν αρχικά τοποθετηθεί στην Αγορά Επιτήρησης. Στην περίπτωση αυτή οι τίτλοι των εν λόγω εταιρειών θα καταταχθούν, μετά από αξιολόγηση τους, στην Αγορά του Χρηματιστηρίου της οποίας πληρούν τα κριτήρια εισαγωγής. 9

10 Δείκτες Τιμών: Οι Δείκτες Τιμών που εκδίδονται από το Χρηματιστήριο έχουν ως στόχο να αποτελούν αξιόπιστα εργαλεία στα χέρια των επενδυτών, προς αποτίμηση των τάσεων στην Κυπριακή χρηματιστηριακή αγορά. Γενικός Δείκτης ΧΑΚ Δείκτης Κύριας Αγοράς ΧΑΚ Δείκτης Εναλλακτικής Αγοράς ΧΑΚ Δείκτης Επενδυτικών Εταιρειών ΧΑΚ Δείκτης FTSE/CySE 20 Κλαδικός Δείκτης Ξενοδοχείων ΧΑΚ Όλοι οι Δείκτες: Έχουν ως βάση τις 1000 (χίλιες) μονάδες, Χρησιμοποιούν τιμές συναλλαγών που έχουν εκτελεστεί, Βασίζονται στη φόρμουλα Laspayers για τον υπολογισμό τους και, Λαμβάνουν υπόψη τη στάθμιση διασποράς στο ευρύ κοινό σύμφωνα με πρακτικές που εφαρμόζονται σε χρηματιστηριακές αγορές διεθνώς. Επισημαίνεται ότι οι μετοχές εταιρειών που διαπραγματεύονται στην Αγορά Επιτήρησης δεν συμμετέχουν σε Δείκτες. ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΜΗΤΡΩΟ/ΑΠΟΘΕΤΗΡΙΟ/ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ & ΧΡΗΜΑΤΙΚΟΣ ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ Όλες οι αξίες οι οποίες διαπραγματεύονται στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου είναι αποϋλοποιημένες και όλες οι συναλλαγές και εγγραφές που πραγματοποιούνται και αφορούν τα Μητρώα των Εισηγμένων Εταιρειών διενεργούνται από το Κεντρικό Μητρώο/Αποθετήριο (το οποίο βρίσκεται κάτω από τον έλεγχο του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου). Ένας επενδυτής για να μπορέσει να προβεί σε συναλλαγές στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου θα πρέπει να ανοίξει Μερίδα Επενδυτή και Λογαριασμό Αξιών στο ΚΑΜ (Κεντρικό Μητρώο/Αποθετήριο). Οι δύο αυτοί Λογαριασμοί ανοίγονται από τους Χειριστές (Χρηματιστηριακό Μέλος ή Θεματοφύλακα) εκ μέρους του επενδυτή. 10

11 Το ΧΑΚ μέσα στα πλαίσια παροχής αναβαθμισμένων υπηρεσιών προς τα Μέλη/ Συμμετέχοντες της αγοράς και με στόχο τη συμβατότητα με τις διεθνείς πρακτικές σε υπηρεσίες εκκαθάρισης και διακανονισμού και την αποτελεσματικότερη παρακολούθηση του κινδύνου του αντισυμβαλλομένου, έχει προχωρήσει σε Αναδιάρθρωση των υπηρεσιών Εκκαθάρισης/ Διακανονισμού και Καταχώρησης στην Αγορά του στην αναβάθμιση του Συστήματος Διαχείρισης Κινδύνου καθώς επίσης και στη διενέργεια του χρηματικού διακανονισμού των συναλλαγών σε Χρήμα Κεντρικής Τράπεζας της Ενιαίας Κοινής Πλατφόρμας Πληρωμών Target2 του Ευρωσυστήματος. Πρόσβαση στο σύστημα για την εκκαθάριση των συναλλαγών έχουν τα Εκκαθαριστικά Μέλη, τα Μέλη Διαπραγμάτευσης (ΜΔ) και οι Θεματοφύλακες/Χειριστές. Ιδιότητες/Κατηγορίες Μέλος Διαπραγμάτευσης (ΜΔ) Εκκαθαριστικά Μέλη (ΕΚ) Θεματοφύλακας/Χειριστής Προβαίνουν στην εισαγωγή εντολών στο σύστημα διαπραγμάτευσης καθώς επίσης μπορούν να προβαίνουν σε διάσπαση/συνένωση έως το Τ+1 εκτός και αν το ΕΜ τους αποκλείσει από τη διαδικασία αυτή α) Άμεσα Εκκαθαριστικά Μέλη (ΑΕΜ) αναλαμβάνουν τον κίνδυνο των συναλλαγών που έχουν καταρτίσει τα ίδια ως ΜΔ (άρα το ΑΕΜ θα πρέπει να έχει και την ιδιότητα του ΜΔ) β) Γενικά Εκκαθαριστικά Μέλη (ΓΕΜ) αναλαμβάνουν τον κίνδυνο των συναλλαγών και την εκκαθάριση των συναλλαγών που μπορεί να καταρτίζονται από τα ίδια ως ΜΔ όσο και από άλλο ΜΔ (αφού ένα ΓΕΜ δεν είναι υποχρεωτικό να είναι ΜΔ) Αναλαμβάνει τον διακανονισμό και την καταχώρηση Οι υπηρεσίες του ΧΑΚ διαχωρίζονται σε: (Α) Εκκαθάριση - H ανάληψη και διαχείριση κινδύνου καθώς και οι διαδικασίες διάρθρωσης εκκαθάρισης. (Β) Διακανονισμός - Η μεταφορά αξιών από τους Λογαριασμούς Αξιών των πωλητών επενδυτών στους Λογαριασμούς Αξιών των αγοραστών 11

12 επενδυτών σε συνδυασμό με τις αντίστοιχες χρεωπιστώσεις των χρηματικών λογαριασμών των Χειριστών στο Target 2. (Γ) Καταχώρηση - Η καταχώρηση που πραγματοποιείται ταυτόχρονα με τον διακανονισμό στους Λογαριασμούς Αξιών των τελικών Επενδυτών στο Κεντρικό Αποθετήριο Μητρώο. (Α) ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ: Γενικά: Το ΧΑΚ αναλαμβάνει την εκκαθάριση και συμμετέχει στο διακανονισμό και καταχώρηση των συναλλαγών που καταρτίζονται σ αυτό. Λειτουργεί με Εκκαθαριστικά Μέλη (ΕΜ) τα οποία αναλαμβάνουν την εκκαθάριση των συναλλαγών Οργανώνει και διαχειρίζεται ένα «Κεφάλαιο Εκκαθάρισης» (ΚΕ) για κάλυψη του κινδύνου εκκαθάρισης των συναλλαγών. Ορίζει τη μεθοδολογία εκκαθάρισης και τις υποχρεώσεις των Μελών στο «Κεφάλαιο Εκκαθάρισης». Χώρος Εκκαθάρισης: To XAK έχει ένα Χώρο Εκκαθάρισης τον CCYS στον οποίο περιλαμβάνονται όλες οι Αγορές του. Κεφάλαιο Εκκαθάρισης (ΚΕ): Συντίθεται από την συμμετοχή των Εκκαθαριστικών Μελων (ΕΜ) μέσω των Μερίδων τους, οι οποίες αποτελούν ένα είδος αρχικού περιθωρίου ασφάλισης. Εξασφαλίζει την ασφαλή διεκπεραίωση της εκκαθάρισης των συναλλαγών σε περίπτωση αδυναμίας ενός ή περισσοτέρων Μελών. Υπολογίζεται ανά τρίμηνο ή και εκτάκτως και προκύπτει από το σύνολο των μέσων όρων κινδύνου τριημέρου, όλων των Λογαριασμών Εκκαθάρισης. Το ΚΕ υπολογίζεται: i). με βάση τη μέση τιμή κινδύνου διημέρου αναγόμενο σε χρονικό διάστημα τριών ημερών ii). με βάση τον κίνδυνο ρευστότητας Μερίδες Χώρου Εκκαθάρισης/ Λογαριασμοί Εκκαθάρισης/ Υπολογαριασμοί Εκκαθάρισης: Κάθε ΕΜ διαθέτει τουλάχιστο μία μερίδα στο ΚΕ, η οποία ονομάζεται Κύρια Μερίδα και είναι μοναδική. Ταυτόχρονα κάθε ΕΜ έχει την ευχέρεια δημιουργίας ξεχωριστής Μερίδας η οποία θα ονομάζεται Διακριτή Μερίδα. 12

13 Για κάθε Κύρια ή Διακριτή Μερίδα στο ΚΕ τα Εκκαθαριστικά Μέλη διατηρούν από ένα Λογαριασμό Εκκαθάρισης (ΛΕ) οι οποίοι αντίστοιχα ονομάζονται Κύριος Λογαριασμός Εκκαθάρισης και Διακριτός Λογαριασμός Εκκαθάρισης. Ένας Λογαριασμός Εκκαθάρισης (Κύριος ή Διακριτός) διαχωρίζεται σε ένα ή περισσότερους Υπολογαριασμούς Εκκαθάρισης. Πιστωτικό Όριο και Μορφές Ασφάλειας: Το ΧΑΚ για κάθε Λογαριασμό Εκκαθάρισης υπολογίζει το πιστωτικό όριο του ΛΕ. Το ΧΑΚ αποδέχεται πρόσθετες ασφάλειες από τα ΕΜ: Για κάλυψη της Μερίδας: Μετρητά (πέραν κάποιων εξαιρέσεων που υπάρχουν στις μεταβατικές διατάξεις του Κανονισμού ΚΔΠ 450/2014 όπως τροποποιήθηκε). Πρόσθετες Ασφάλειες: - Μετρητά - Εγγυητικές Επιστολές Καθημερινά υπολογίζεται ο κίνδυνος διημέρου του ΕΜ λαμβάνοντας υπόψη την πιο κάτω σχέση: Μερίδα Μέλους + Πρόσθετες Εγγυήσεις Απαιτούμενες Εγγυήσεις Με βάση τα πιο πάνω προκύπτει το πιστωτικό όριο του ΕΜ ή η υπέρβαση. Διαχείριση Πιστωτικού Ορίου: Τα Εκκαθαριστικά Μέλη έχουν τη δυνατότητα κατανομής του πιστωτικού τους ορίου συναλλαγών στους κατά υπολογαριασμούς εκκαθάρισης και σε Μέλη Διαπραγμάτευσης (ΜΔ). Τα Εκκαθαριστικά Μέλη έχουν τη δυνατότητα να αυξάνουν και να μειώνουν το πιστωτικό όριο κάθε υπολογαριασμού εκκαθάρισης. Η αύξηση γίνεται πάντα αποδεχτή από το σύστημα διαπραγμάτευσης ΟΑΣΗΣ. Η μείωση του πιστωτικού ορίου γίνεται αποδεχτή μόνο εάν το νέο μειωμένο πιστωτικό όριο είναι μεγαλύτερης αξίας από αυτό που έχει καταναλωθεί για τον συγκεκριμένο υπολογαριασμό εκκαθάρισης. Το πιστωτικό όριο κάθε Λογαριασμού Εκκαθάρισης μεταβάλλεται κατά την διάρκεια της συνεδρίασης λαμβάνοντας υπόψη τις καταρτισθείσες συναλλαγές και τις ανεκτέλεστες εντολές. Διαχείριση Κινδύνου: Ο κίνδυνος που απορρέει από μια συναλλαγή έγκειται στο γεγονός ότι τα δυο αντισυμβαλλόμενα Μέλη μπορεί να μην εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους. Επιπλέον από την κατάρτιση μιας συναλλαγής έως το διακανονισμό η τιμή 13

14 της υποκείμενης αξίας μπορεί να έχει μεταβληθεί αυξάνοντας σημαντικά τον κίνδυνο. Η αδυναμία ενός Μέλους να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του απορρέουν από τις συναλλαγές που έχει αναλάβει, έναντι των αντισυμβαλλόμενων του μπορεί να έχει ως συνέπεια τη μεταφορά του προβλήματος ενός στα υπόλοιπα Μέλη και κατ επέκταση στο σύνολο της Αγοράς. Για την διαχείριση του κινδύνου έχει δημιουργηθεί το Κεφάλαιο Εκκαθάρισης το οποίο λειτουργεί ως κεφάλαιο αλληλοασφαλιστικού χαρακτήρα και αποτελείται από τις Μερίδες των Εκκαθαριστικών Μελών. Ο κίνδυνος: i). υπολογίζεται και καλύπτεται (με διαθέσιμο πιστωτικό όριο) από την στιγμή που θα εισαχθεί μια εντολή στο σύστημα ΟΑΣΗΣ, ii). αναπροσαρμόζεται και καλύπτεται όταν η εντολή γίνει πράξη, iii). επαναϋπολογίζεται και αναπροσαρμόζεται μέχρι την τελική εκκαθάριση της συναλλαγής. Συνεπώς ο κίνδυνος εξαλείφεται από την στιγμή που εισάγεται μια εντολή μέχρι και την εκκαθάριση της. Ο κίνδυνος του διημέρου στο σύστημα ΣΑΤ υπολογίζεται ανά Λογαριασμό Εκκαθάρισης λαμβάνοντας υπόψη: i). τον Γενικό Κίνδυνο του διημέρου της περιόδου υπολογισμού. Εκτιμά τις συνέπειες από τη γενική κίνηση της αγοράς και εφαρμόζεται στην απόλυτη τιμή της διαφοράς μεταξύ αξίας αγορών και πωλήσεων σε συγκεκριμένη αξία. ii). τον Ειδικό Κίνδυνο του διημέρου της περιόδου υπολογισμού Εκτιμά τις συνέπειες από διαφορετικές από τη γενική τάση κινήσεις συγκεκριμένων αξιών και εφαρμόζεται στο άθροισμα αγορών και πωλήσεων σε συγκεκριμένη αξία. iii). το Mark to Market Υπολογίζει το κέρδος ή τη ζημία που προκύπτει από την αποτίμηση των ανοιχτών θέσεων της περιόδου υπολογισμού στις τελευταίες τιμές κλεισίματος. Διάρθρωση Συναλλαγών: Δίδεται η δυνατότητα προσαρμογής των συναλλαγών σύμφωνα με τις εντολές των επενδυτών. Συγκεκριμένα κατά τη διάρθρωση επιτρέπεται: - Διάσπαση συναλλαγής (επιτρέπεται και για προσυμφωνημένες συναλλαγές) 14

15 - Συνένωση συναλλαγής (δεν επιτρέπεται για προσυμφωνημένες συναλλαγές) - Αλλαγή κωδικού ΟΑΣΗΣ & διαμόρφωση αξίας συναλλαγής Η διάσπαση και συνένωση συναλλαγών πραγματοποιείται καθ όλη τη διάρκεια του χρόνου διακανονισμού δηλ. από την Τ έως και την Τ+2 περιορίζοντας μόνο τα ΜΔ να έχουν αυτή την δυνατότητα έως την Τ+1 στις 16:00, εκτός εάν το ΕΜ επιθυμεί να αποκλείσει το ΜΔ από τη διαδικασία. Μετάθεση Συναλλαγών: Το ΕΜ μεταθέτει συναλλαγή αγοράς ή πώλησης στον Χειριστή ο οποίος υποκαθιστά το Μέλος στις υποχρεώσεις και τις απαιτήσεις του ως προς τον διακανονισμό. Βασική προϋπόθεση για την μετάθεση συναλλαγής είναι να έχει προηγηθεί συσχέτιση του ΕΜ με τον Χειριστή / Θεματοφύλακα. Η συσχέτιση προνοεί την αμοιβαία αποδοχή ότι το Εκκαθαριστικό Μέλος υποκαθίσταται από τον Χειριστή /Θεματοφύλακα στο σύνολο των απαιτήσεων και υποχρεώσεών του ως προς το διακανονισμό των μετατεθεισών αγορών ή πωλήσεων. Ακολουθεί δείγμα του σχετικού λεκτικού που πρέπει να χρησιμοποιείται για να γίνει η συσχέτιση η οποία θα πρέπει να αποστέλλεται στο ΧΑΚ. Ο κίνδυνος της συναλλαγής παραμένει στο ΕΜ. Οι μεταθέσεις εκτελούνται σε προκαθορισμένους χρονισμούς. Η τελική ευθύνη εκκαθάρισης των συναλλαγών παραμένει στο ΕΜ εάν δεν προβεί σε γνωστοποίηση Λογαριασμού ο Χειριστής στον οποίο έχουν μετατεθεί οι συναλλαγές. Ανάλυση Συναλλαγών: Μέσω της διαδικασίας της ανάλυσης (γνωστοποίησης) της συναλλαγής δηλώνεται από το ΕΜ ή τον Χειριστή που θα διακανονίσει τη συναλλαγή, ο λογαριασμός του επενδυτή ο οποίος έχει προβεί σε αγορά ή πώληση αντίστοιχα. Η ανάλυση των συναλλαγών πραγματοποιείται το αργότερο μέχρι την έναρξη του τελευταίου κύκλου διακανονισμού Οι Χειριστές αναλύουν τις συναλλαγές που τους έχουν μετατεθεί μέχρι τις 13:00 στο Τ+2. Αν τους γίνει εκ νέου μετάθεση συναλλαγής, η δυνατότητα ανάλυσης παρατείνεται έως τις 13:45. Αυτόματη Ανάλυση Συναλλαγών: Μέσω της αυτόματης ανάλυσης δίδεται η δυνατότητα: Να μην απαιτείται δεύτερη ενέργεια από το ΕΜ ή τον Χειριστή μετά την πρώτη προσπάθεια ανάλυσης μιας πώλησης 15

16 Να επιταχυνθεί η διαδικασία του διακανονισμού. Με τη διαδικασία αυτή κάθε φορά που πραγματοποιείται μια αποτυχημένη προσπάθεια ανάλυσης πώλησης λόγω π.χ. έλλειψης διαθέσιμης ποσότητας αξιών στο λογαριασμό, ο χρήστης του Μέλους ενημερώνεται μέσω μηνύματος ότι δεν πραγματοποιήθηκε η ανάλυση αλλά ταυτόχρονα καταγράφεται αυτόματα στην συναλλαγή στο πεδίο αριθμός Λογαριασμού Επενδυτή για αυτόματη ανάλυση ο λογαριασμός που χρησιμοποιήθηκε από το Μέλος. Πριν από την έναρξη κάθε κύκλου πολυμερή διακανονισμού το σύστημα ελέγχει ποιες πωλήσεις δεν έχουν αναλυθεί ενώ έχει καταχωρηθεί αριθμός Λογαριασμού Επενδυτή για αυτόματη ανάλυση. Για αυτές τις συναλλαγές θα δοκιμάζει να εκτελέσει την ανάλυση χρησιμοποιώντας τον καταχωρημένο λογαριασμό. Αν υπάρχει η διαθέσιμη ποσότητα τότε η ανάλυση θα πραγματοποιείται και οι αξίες θα μετατρέπονται από διαθέσιμες σε δεσμευμένες για πώληση. Διαχείριση Intraday: Δίνεται η δυνατότητα δήλωσης συναλλαγής intraday, η οποία προϋποθέτει οι συναλλαγές (αγορά & πώληση), να πληρούν τις παρακάτω κοινές προϋποθέσεις: - Ίδιο ΣΔΧ - Ίδια ημερομηνία συναλλαγών / εκκαθάρισης - Ίδιο Χρεόγραφο - Ίδια Ποσότητα - Ίδιος Κωδικός Πελάτη - Ίδιο Εκκαθαριστικό Μέλος - Ίδιο Μέλος Διαπραγμάτευσης - Ίδιο Χώρος Εκκαθάρισης - Ίδιο Λογαριασμός Εκκαθάρισης - Ίδιο Υπολογαριασμός Εκκαθάρισης Ο Χειριστής προκειμένου να δηλώσει το intraday στο σύστημα θα πρέπει να έχει προβεί σε ανάλυση της Αγοράς. (Β) ΔΙΑΚΑΝΟΝΙΣΜΟΣ: Οι Χειριστές του ΧΑΚ θα πρέπει να διατηρούν τους πιο κάτω χρηματικούς λογαριασμούς σε σχέση με τον διακανονισμό των συναλλαγών: Υπολογαριασμό σε Ευρώ στην Ενιαία Κοινή Πλατφόρμα Πληρωμών Target2 του Ευρωσυστήματος μέσω Τράπεζας Διακανονισμού της δικής του επιλογής. 16

17 Διακανονισμός Αγορών/ Πωλήσεων & Χρηματικός Διακανονισμός: Ο διακανονισμός των συναλλαγών τόσο για τις μετοχές όσο και τα ομόλογα πραγματοποιείται στο T+2. Την ημέρα διακανονισμού και σε χρονικά διαστήματα που ορίζονται από το ΧΑΚ, εκτελείται ο διακανονισμός των συναλλαγών. Κατά το στάδιο αυτό το ΧΑΚ μεταφέρει τις αξίες από τους Λογαριασμούς Αξιών των πωλητών στους Λογαριασμούς Αξιών των αγοραστών επενδυτών και προβαίνει σε αντίστοιχες χρεοπιστώσεις των υπολογαριασμών που διατηρούν οι Χειριστές, μέσω Τραπεζών Διακανονισμού, στο Target 2 για τις περιπτώσεις συναλλαγών σε ευρώ. Ο διακανονισμός των συναλλαγών θεωρείται οριστικός και αμετάκλητος. Ο διακανονισμός είναι πολυμερής για τις απλές συναλλαγές και διμερής για τα πακέτα (προσυμφωνημένες συναλλαγές). Ο διακανονισμός είναι πολυμερής, σύμφωνα με την αρχή «παράδοση με την πληρωμή» και θεωρείται οριστικός και μη αναστρέψιμος ως προς τα αποτελέσματα που επιφέρει στους Λογαριασμούς Αξιών των επενδυτών και τους χρηματικούς λογαριασμούς των Χειριστών. Χρηματικός συμψηφισμός πραγματοποιείται, μόνο στον πολυμερή διακανονισμό δηλ. Αξία Αγορών Αξία Πωλήσεων = Συμψηφισμένη Αξία Συναλλαγών - Αν οι αγορές είναι περισσότερες από τις πωλήσεις, το ΕΜ έχει υποχρέωση προς την εκκαθάριση (οφείλει χρήματα) και θα πρέπει την Τ+2 να έχει το αντίστοιχο ποσό στον υπολογαριασμό που διατηρεί στο Target 2 (σε ευρώ). - Αν οι πωλήσεις είναι περισσότερες από τις αγορές, το Μέλος έχει απαίτηση από την εκκαθάριση (αναμένει χρήματα) και την Τ+2 θα πιστωθεί με το αντίστοιχο ποσό ο υπολογαριασμός που διατηρεί στο Target 2 (σε ευρώ). - Δηλαδή, οι χρηματικές υποχρεώσεις συμψηφίζονται με τις απαιτήσεις, ανά λογαριασμό εκκαθάρισης και αποτελούν την καθαρή χρηματική υποχρέωση ή απαίτηση του Χειριστή ως προς τον διακανονισμό. Κάλυψη Failed Συναλλαγών: Για κάλυψη των ανοικτών θέσεων τα ΕΜ έχουν τη δυνατότητα να προβαίνουν σε Πακέτα Διακανονισμού (Spot). Σε περίπτωση που ένα ΕΜ δεν είναι ΜΔ θα πρέπει να συμβληθεί με ένα ΜΔ ώστε να μπορεί να εκτελεστεί στο όνομα του το Πακέτο Διακανονισμού. 17

18 Λογαριασμός Εκκαθάρισης Διαμεσολαβητή: Προκειμένου να διευκολυνθεί η διαδικασία του διακανονισμού στους τελικούς δικαιούχους συναλλαγών που εκτελούν Διαμεσολαβητές (broker dealer), δίνεται η δυνατότητα χρήσης ειδικών Μερίδων Διαμεσολαβητή στο Σύστημα ΣΑΤ Δικαίωμα ανοίγματος Λογαριασμού Διαμεσολαβητή έχουν οι Συμμετέχοντες Ειδικού Τύπου (ΕΠΕΥ ή Πιστωτικά Ιδρύματα) Ο Λογαριασμός Διαμεσολαβητή αντιστοιχεί σε ξεχωριστή Μερίδα Επενδυτή πού όμως δεν θα επιτρέπεται η κατοχή θέσεων Είναι μια Μερίδα που ανοίγεται για την εξυπηρέτηση του κινήσεων διακανονισμού του Διαμεσολαβητή, η οποία συνδέεται με την Κύρια Μερίδα επενδυτή του κατόχου της. O Λογαριασμός Διαμεσολαβητή λειτουργεί ως μεταβατικός λογαριασμός που εξυπηρετεί την εκτέλεση μέσω αυτού των πράξεων του Διαμεσολαβητή στους τελικούς δικαιούχους Ο Λογαριασμός Εκκαθάρισης Διαμεσολαβητή (ΛΕΔ) συνδέεται με την Μερίδα Επενδυτή του Διαμεσολαβητή στο ΣΑΤ. Μετά την «ανάλυση» στον ΛΕΔ και την εκτέλεση του κύκλου εκκαθάρισης οι τίτλοι που καταχωρούνται στον λογαριασμό αυτόν, μπορούν να μεταβιβαστούν στους τελικούς δικαιούχους μέσω Ειδικών Οδηγιών Διακανονισμού Οι Ειδικές Οδηγίες Διακανονισμού από τον Λογαριασμό Εκκαθάρισης Διαμεσολαβητή στους τελικούς δικαιούχους δίνονται μέσω του συστήματος Διαχείρισης Εντολών Διακανονισμού (OTC) με ειδική σήμανση στο πεδίο: «Τύπος Συναλλαγής» STOCK_EX Ως λογαριασμός κίνησης, ο εν λόγω λογαριασμός μετά το πέρας εκτέλεσης κινήσεων κάθε ημέρας διακανονισμού είναι μηδενικός. Ο Λογαριασμός Διαμεσολαβητή δεν διατηρεί υπόλοιπα θέσεων και εάν υπάρχουν θέσεις στο τέλος της ημέρας διακανονισμού τότε αυτές μεταφέρονται στην Κύρια Μερίδα. Εφαρμόζεται αυτοματοποιημένη διαδικασία μεταφοράς στη συνδεδεμένη Επενδυτική Μερίδα του Διαμεσολαβητή, των τίτλων που δεν θα έχουν διατεθεί στο διακανονισμό και θα βρίσκονται στο σχετικό λογαριασμό. Over the Counter (OTC) Συναλλαγές Οι συναλλαγές επί κινητών αξιών που εκτελούνται εκτός Αγοράς διακανονίζονται στο ΚΑΜ και ο διακανονισμός των συναλλαγών διενεργείται βάσει Εντολών Διακανονισμού. Δικαίωμα εισαγωγής Εντολών Διακανονισμού, έχουν μόνο οι Γενικοί Χειριστές. Συγκεκριμένα «Γενικός Χειριστής» σημαίνει ο Χειριστής ο οποίος δικαιούται να δίδει εντολές διακανονισμού για τη μεταφορά αξιών μεταξύ διαφορετικών μερίδων σύμφωνα με τις Κανονιστικές Αποφάσεις αναφορικά με την Εκκαθάριση και το Διακανονισμό των Συναλλαγών επί Άυλων Αξιών. 18

19 Δικαίωμα εισαγωγής στο ΚΑΜ Εντολών Διακανονισμού, έχει Χειριστής ο οποίος έχει εποπτικά ίδια κεφάλαια τουλάχιστον δύο εκατομμύρια ευρώ ( 2.000,000). Ο διακανονισμός διενεργείται διμερώς, με τη συμμετοχή είτε δύο διαφορετικών Χειριστών, όπου ο κάθε ένας ενεργεί για λογαριασμό ενός εκ των αντισυμβαλλομένων είτε ενός Χειριστή, εφόσον ενεργεί για λογαριασμό αμφοτέρων των αντισυμβαλλομένων. Οι συναλλαγές διακανονίζονται διμερώς σύμφωνα με τις μεθόδους «παράδοση με την πληρωμή» (Delivery versus Payment - DvP) και «άνευ πληρωμής» (Free of Payment - FοP). Για το διακανονισμό των υποχρεώσεων παράδοσης κινητών αξιών, οι προς παράδοση αξίες δεσμεύονται από το ΧΑΚ με την έναρξη κάθε κύκλου διακανονισμού στο Λογαριασμό Αξιών που έχει προς τούτο δηλωθεί από τον Χειριστή και διατηρούνται δεσμευμένες μέχρι το διακανονισμό τους κατά το σχετικό κύκλο ή, εάν δεν έχουν διακανονιστεί εντός του κύκλου, μέχρι το πέρας του διακανονισμού του σχετικού κύκλου, οπότε και αποδεσμεύονται αυτόματα από το ΚΑΜ. Delivery versus Payment - DvP Σε περίπτωση που η συναλλαγή ακολουθεί τη μέθοδο DVP κατά το στάδιο του διακανονισμού ελέγχεται εάν είναι διαθέσιμες οι προς παράδοση αξίες καθώς και εάν στο χρηματικό λογαριασμό του παραλήπτη των αξιών υπάρχει διαθέσιμο ποσό. Σε περίπτωση που οι εντολές έχουν ταυτιστεί τότε το ΧΑΚ προβαίνει στα ακόλουθα: Δέσμευση χρηματικού ποσού από το λογαριασμό του Χειριστή του αγοραστή Μεταφορά αξιών από το λογαριασμό Χειριστή του πωλητή στο λογαριασμό Χειριστή του αγοραστή. Καταβολή χρηματικού ποσού στο λογαριασμό του Χειριστή του πωλητή. Free of Payment - FοP Σε περίπτωση που η συναλλαγή ακολουθεί τη μέθοδο FοP πραγματοποιείται μόνο μεταφορά αξιών. (Γ) ΚΑΤΑΧΩΡΗΣΗ: Η καταχώρηση πραγματοποιείται ταυτόχρονα με τον διακανονισμό στους Λογαριασμούς Αξιών των Επενδυτών. Η καταχώρηση πράξεων διακανονισμού είναι οριστική. 19

20 Εκτός από την Εκκαθάριση και τον Χρηματικό Διακανονισμό των αξιών, το Κεντρικό Μητρώο/Αποθετήριο παρέχει τις πιο κάτω υπηρεσίες: Μεταβίβαση της κυριότητας αξιών σε συναλλαγές εκτός Χρηματιστηρίου Μεταφορά αξιών από τον ειδικό Λογαριασμό (έλεγχος ΧΑΚ) στο Λογαριασμό Χειριστή Ενεχυριάσεις/Αποδεσμεύσεις Αξιών Παγοποιήσεις αξιών μετά από Δικαστικό Διάταγμα Υπηρεσίες στο Επενδυτικό Κοινό όπως: Καταστάσεις Λογαριασμών, Πληροφορίες για τους λογαριασμούς των επενδυτών, απευθείας ηλεκτρονική σύνδεση για παρακολούθηση της κίνησης των λογαριασμών τους Υπηρεσίες στους Εκδότες σχετικά με Εταιρικές Δραστηριότητες ΓΡΑΦΕΙΑ ΧΑΚ Λεωφόρος Βύρωνος 71-73, 1096 Λευκωσία Τ.Θ 25427, 1309 Λευκωσία Τηλ: Φαξ: Ιστοσελίδα : Ηλεκτρονική διεύθυνση: info@cse.com.cy Επιδίωξη του ενημερωτικού αυτού φυλλαδίου είναι να ενημερώσει σε γενικές γραμμές κάθε ενδιαφερόμενο αναφορικά με το Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου και τις επενδύσεις στις χρηματιστηριακές αξίες, καθώς επίσης και τους τρόπους με τους οποίους μία εταιρεία μπορεί να εισάξει τους τίτλους της σ αυτό και τις συνεχείς υποχρεώσεις που απορρέουν λόγω εισαγωγής τίτλων τους. 20