ΚΔΝΣΡΟ ΑΝΑΝΔΩΗΜΩΝ ΠΖΓΩΝ ΔΝΔΡΓΔΗΑ. Γεθέκβξηνο 2008

Transcript

1 ΚΔΝΣΡΟ ΑΝΑΝΔΩΗΜΩΝ ΠΖΓΩΝ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΜΔΛΔΣΖ ΑΝΑΦΟΡΗΚΑ ΜΔ ΣΟ ΔΘΝΗΚΟ ΥΔΓΗΟ ΓΡΑΖ ΒΗΟΜΑΕΑ ΓΗΑ ΣΖΝ ΚΤΠΡΟ Πενίμδμξ ΣΔΛΗΚΖ ΔΚΘΔΖ Γεθέκβξηνο 2008 Κέληξν Αλαλεώζηκσλ Πεγώλ Δλέξγεηαο 19μ πθι Λεςθ. Μαναεχκμξ, Πζηένιζ Αeoliki Ltd Θειζζημηθή Γέναδ 41, CY 1066 Λεοηςζία

2 ΟΜΑΓΑ ΜΔΛΔΣΖ Μπξζίλε Υξήζηνπ ππεχζπλε ηκήκαηνο βηνκάδαο ΚΑΠΔ Δπηζηεκνληθή Τπεχζπλνο ηεο κειέηεο Βαζίιεηνο Κίιηαο ππεχζπλνο ηκήκαηνο ζπζηεκάησλ ππνζηήξημεο ελεξγεηαθνχ ζρεδηαζκνχ, ΚΑΠΔ, Σερληθφο ζπληνληζηήο πινπνίεζεο κειέηεο Κέληξν Αλαλεώζηκωλ Πεγώλ Δλέξγεηαο (ΚΑΠΔ) κειεηεηηθή νκάδα Ηωάλλα Παπακηραήι, Υεκηθφο κεραληθφο, ηκήκα Βηνκάδαο Υξήζηνο Εαθείξεο, Μειεηεηήο Γεσπφλνο, ηκήκα Βηνκεραλίαο θαη κεηξήζεσλ ΔΞΔ Γεώξγηνο Γηαλλαθίδεο, Γξ. Μεραλνιφγνο κεραληθφο, ηκήκα ζπζηεκάησλ ππνζηήξημεο ελεξγεηαθνχ ζρεδηαζκνχ Μάξθνο Καπίξεο Σερλνιφγνο Δλέξγεηαο ηκήκα ζπζηεκάησλ ππνζηήξημεο ελεξγεηαθνχ ζρεδηαζκνχ Αηνιηθή Ltd Γεκήηξεο Γθιέθαο, Γξ. ειεθηξνιφγνο κεραληθφο Γηάλλεο Γθιέθαο Γξ. Μεραλνιφγνο κεραληθφο Νίθνο Κακαθηώηεο, Μεραλνιφγνο κεραληθφο Τπνζηήξημε γξακκαηεία κειέηεο Βάλα Παπαβιαζνπνύινπ, δηεχζπλζε ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο ΚΑΠΔ - 2 -

3 ΠΗΝΑΚΑ ΠΔΡΗΔΥΟΜΔΝΩΝ 1. ΠΡΟΛΟΓΟ ΑΝΑΓΝΩΡΗΖ ΣΟΤ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΚΑΗ ΣΟΤ ΣΟΜΔΑ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΑΞΗΟΠΟΗΖΖ ΒΗΟΜΑΕΑ ΣΟ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΟ ΤΣΖΜΑ ΣΖ ΚΤΠΡΟΤ Δηζαγσγή Παξνρή θαη Εήηεζε Δλέξγεηαο Καηαλάισζε ελέξγεηαο ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα Καηαλάισζε ελέξγεηαο ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα Καηαλάισζε Δλέξγεηαο ζηνλ Βηνκεραληθφ ηνκέα Καηαλάισζε Δλέξγεηαο ζηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΚΑΗ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΖ ΤΠΑΡΥΟΤΑ ΚΑΣΑΣΑΖ ΣΟΝ ΣΟΜΔΑ ΣΖ ΒΗΟΜΑΕΑ Δπξσπατθή θαη εζληθή ελεξγεηαθή πνιηηηθή Ννκνζεηηθφ Πιαίζην ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΣΟΤ ΓΗΑΘΔΗΜΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΒΗΟΜΑΕΑ Σηεξεή Βηνκάδα Υγξή Βηνκάδα Πξψηεο χιεο γηα παξαγσγή πγξψλ βηνθαπζίκσλ ΚΑΘΟΡΗΜΟ ΚΑΗ ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΣΧΝ ΓΗΑΦΟΡΧΝ ΣΤΠΧΝ ΒΗΟΜΑΕΑ Σηεξεή Βηνκάδα Υγξή Βηνκάδα Πξψηεο χιεο γηα παξαγσγή πγξψλ βηνθαπζίκσλ ΤΠΟΛΟΓΗΜΟ ΣΟΤ ΘΔΧΡΖΣΗΚΑ ΓΗΑΘΔΗΜΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΥΑΡΣΔ ΚΑΗ ΠΗΝΑΚΔ ΓΗΑ ΣΟ ΓΤΝΑΜΗΚΟ ΒΗΟΜΑΕΑ Σηεξεή βηνκάδα Υγξή βηνκάδα Σηεξεά θαη πγξά απφβιεηα ειαηνηξηβείσλ Πξψηεο χιεο γηα παξαγσγή πγξψλ βηνθαπζίκσλ ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΟΤ ΣΔΥΝΗΚΑ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΗΜΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΒΗΟΜΑΕΑ ΚΑΗ ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΔ ΑΞΗΟΠΟΗΖΖ ΣΟΤ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΑΡΑΓΩΓΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΚΑΗ ΒΗΟΚΑΤΗΜΩΝ ΤΠΟΛΟΓΗΜΟ ΣΟΤ ΣΔΥΝΗΚΟΤ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΓΗΑ ΖΛΔΚΣΡΟΠΑΡΑΓΧΓΖ ΤΜΠΑΡΑΓΧΓΖ Μνλάδεο ΣΖΘ γηα θαχζε ζηεξεήο βηνκάδαο Κεληξηθέο κνλάδεο Σπλδπαζκέλεο Φψλεπζεο Μνλάδεο ζπκπαξαγσγήο Ζιεθηξηζκνχ θαη Θεξκφηεηαο κε ρξήζε αζηηθψλ απνβιήησλ Μνλάδεο ζπκπαξαγσγήο Ζιεθηξηζκνχ θαη Θεξκφηεηαο απφ αζηηθά απνξξίκκαηα ΣΔΡΔΑ ΚΑΤΗΜΑ ΒΗΟΜΑΕΑ ΓΗΑ ΣΟΝ ΑΓΡΟΣΗΚΟ ΚΑΗ ΟΗΚΗΑΚΟ ΣΟΜΔΑ Πξντφληα θαη δπλακηθφ αλάπηπμεο ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΣΧΝ ΧΡΗΜΧΝ ΣΔΥΝΟΛΟΓΗΧΝ ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΤΓΡΧΝ ΒΗΟΚΑΤΗΜΧΝ Τερλνινγίεο παξαγσγήο βηνληίδει Τερλνινγίεο Παξαγσγήο Βηναηζαλφιεο ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΣΧΝ ΠΡΟΣΤΠΧΝ ΣΧΝ ΚΑΤΗΜΧΝ Καηαγξαθή ησλ πξνηχπσλ γηα ην βηνληίδει

4 3.4.2 Καηαγξαθή ησλ πξνηχπσλ γηα ηε βηναηζαλφιε ΣΔΥΝΗΚΑ ΓΗΑΘΔΗΜΟ ΓΤΝΑΜΗΚΟ ΒΗΟΜΑΕΑ ΓΗΑ ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΒΗΟΚΑΤΗΜΧΝ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΔ ΚΑΛΛΗΔΡΓΔΗΔ ΔΞΔΣΑΖ ΓΗΑΦΟΡΧΝ ΔΝΑΡΗΧΝ Χ ΠΡΟ ΣΟ ΣΔΥΝΗΚΑ ΓΗΑΘΔΗΜΟ ΓΤΝΑΜΗΚΟ ΒΗΟΜΑΕΑ ΓΗΑ ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΒΗΟΚΑΤΗΜΧΝ ΓΗΑ ΜΔΣΑΦΟΡΔ Παξαγσγή βηνληίδει Παξαγσγή βηναηζαλφιεο ΔΚΣΗΜΖΖ ΚΟΣΟΤ ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΠΑΡΑΓΟΗΑΚΧΝ ΚΑΗ ΝΔΧΝ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΧΝ ΚΑΛΛΗΔΡΓΔΗΧΝ ΔΞΔΣΑΖ ΔΝΑΡΗΧΝ ΔΗΑΓΧΓΖ ΒΗΟΚΑΤΗΜΧΝ ΑΠΟ ΣΖΝ ΔΤΡΧΠΑΨΚΖ Ζ ΠΑΓΚΟΜΗΑ ΑΓΟΡΑ Αγνξά βηνληίδει Αγνξά βηναηζαλφιεο Σπδήηεζε ΚΑΘΟΡΗΜΟ ΔΘΝΗΚΩΝ ΣΟΥΩΝ ΚΑΣΖΓΟΡΗΟΠΟΗΖΖ ΣΧΝ ΓΤΝΖΣΗΚΧΝ ΔΦΑΡΜΟΓΧΝ ΑΞΗΟΠΟΗΖΖ ΒΗΟΜΑΕΑ ΚΑΗ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΟΤ ΜΔ ΠΟΛΤΚΡΗΣΖΡΗΑΚΖ ΑΝΑΛΤΖ Σπκπαξαγσγή ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο κε θαχζηκν βηνκάδα Φξήζε πξντφλησλ βηνκάδαο γηα ηθαλνπνίεζε ζεξκηθψλ αλαγθψλ ζηελ βηνκεραλία Φξήζε απνδνηηθήο θαχζεο βηνκάδαο γηα ηθαλνπνίεζε ζεξκηθψλ αλαγθψλ ζηελ ζηνλ αγξνηηθφ ηνκέα θαη ηηο αλεμάξηεηεο νηθίεο Σπκπαξαγσγή ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο απφ πγξά απφβιεηα θηελνηξνθηθψλ εγθαηαζηάζεσλ Σπκπαξαγσγή ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο απφ πγξά αζηηθά απφβιεηα Σπκπαξαγσγή ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο απφ αζηηθά απνξξίκκαηα Δγρψξηα παξαγσγή βηνθαπζίκσλ γηα ηηο κεηαθνξέο ΤΝΟΛΗΚΖ ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΧΝ ΔΠΗΛΟΓΧΝ ΑΝΑΠΣΤΞΖ ΒΗΟΜΑΕΑ ΥΡΟΝΗΚΟ ΥΔΓΗΟ ΤΛΟΠΟΗΖΖ ΣΟΥΧΝ (ROADMAP) ΑΝΑΛΤΖ ΣΖ ΜΔΛΛΟΝΣΗΚΖ ΔΞΔΛΗΞΖ ΣΖ ΓΗΔΗΓΤΖ ΒΗΟΜΑΕΑ ΜΔ ΟΡΗΕΟΝΣΑ ΣΟ 2030 ΚΑΗ Δθηίκεζε ηνπ καθξνπξφζεζκνχ δπλακηθνχ ηεο Βηνκάδαο (2050) Δθηίκεζε παξακέηξσλ ηνπ ελεξγεηαθνχ ζπζηήκαηνο ηεο Κχπξνπ κε νξίδνληα ην ΔΚΣΗΜΖΖ ΓΗΑΦΟΡΩΝ ΣΡΑΣΖΓΗΚΩΝ ΚΑΗ ΜΔΣΡΩΝ ΑΝΑΛΤΖ ΣΟΤ ΤΠΑΡΥΟΝΣΟ ΘΔΜΗΚΟΤ ΠΛΑΗΗΟΤ, ΠΡΟΓΗΟΡΗΜΟ ΣΧΝ ΔΜΠΟΓΗΧΝ ΚΑΗ ΠΡΟΣΑΔΗ ΓΗΑ ΣΖΝ ΑΤΞΖΖ ΣΖ ΓΗΔΗΓΤΖ ΣΖ ΒΗΟΜΑΕΑ ΔΗΖΓΖΔΗ ΓΗΑ ΣΖΝ ΥΡΖΖ ΒΗΟΜΑΕΑ ΣΗ ΓΡΑΣΖΡΗΟΣΖΣΔ ΣΟΤ ΓΖΜΟΗΟΤ ΣΟΜΔΑ ΒΗΒΛΗΟΓΡΑΦΗΑ

5 1. ΠΡΟΛΟΓΟ - 5 -

6 θνπφο ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη ε θαηάζηξσζε ελφο ζρεδίνπ Γξάζεο γηα ηε Βηνκάδα ζηελ Κχπξν. Σν παξφλ ζρέδην ζα ππνζηεξίμεη ηνπο ζηφρνπο πνπ ήδε έρνπλ ηεζεί γηα ηελ αλάπηπμε ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο θαη ζα είλαη ζε ζπκθσλία κε ην ζρεηηθφ ρέδην Γξάζεο πνπ έρεη εθπνλεζεί απφ ηελ Δπξσπατθή Δπηηξνπή. Ζ παξνχζα κειέηε πεξηιακβάλεη ηηο παξαθάησ δξάζεηο: Α. ΑΝΑΓΝΧΡΗΖ ΣΧΝ ΣΟΗΥΔΗΧΝ ΣΟΤ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΚΑΗ ΣΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΣΖ ΒΗΟΜΑΕΑ Α1. ΚΑΣΑΓΡΑΦΖ ΚΑΗ ΑΞΗΟΛΟΓΖΖ ΣΖ ΤΠΑΡΥΟΤΑ ΚΑΣΑΣΑΖ Α2. ΓΗΔΡΔΤΝΖΖ ΣΟΤ ΓΗΑΘΔΗΜΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΒΗΟΜΑΕΑ Β. ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΟΤ ΣΔΥΝΗΚΑ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΗΜΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΎ ΒΗΟΜΑΕΑ ΚΑΗ ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΔ ΑΞΗΟΠΟΗΖΖ ΣΟΤ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΑΡΑΓΧΓΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΚΑΗ ΒΗΟΚΑΤΗΜΧΝ Β.1 ΖΛΔΚΣΡΟΠΑΡΑΓΧΓΖ ΑΠΟ ΒΗΟΜΑΕΑ Β.2 ΘΔΡΜΑΝΖ/ΦΤΞΖ ΑΠΟ ΒΗΟΜΑΕΑ Β.3 ΒΗΟΚΑΤΗΜΑ ΓΗΑ ΜΔΣΑΦΟΡΔ Γ. ΚΑΘΟΡΗΜΟ ΔΘΝΗΚΧΝ ΣΟΥΧΝ Γ. ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΡΑΣΖΓΗΚΧΝ ΚΑΗ ΜΔΣΡΧΝ Ζ παξνχζα έθζεζε απνηειεί ηελ ηειηθή έθζεζε ηεο κειέηεο. ηα θεθάιαηα πνπ αθνινπζνχλ, πεξηγξάθνληαη ηα απνηειέζκαηα ηεο κειέηεο, φπσο απηά πξνέθπςαλ απφ ηελ επί ηφπνπ έξεπλα θαη επηθνηλσλία κε αξκφδηνπο θνξείο, θαζψο θαη ηελ επεμεξγαζία ησλ ππαξρφλησλ δεδνκέλσλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ην δπλακηθφ ηεο Βηνκάδαο ζηελ Κχπξν. Σα απνηειέζκαηα ηεο κειέηεο αληηζηνηρνχλ: ηηο δχν πξψηεο θάζεηο ηνπ έξγνπ φπσο απηέο πεξηγξάθνληαη ζην εγθεθξηκέλν πξφγξακκα εξγαζηψλ (Α. Αλαγλψξηζε ησλ ζηνηρείσλ ηνπ ελεξγεηαθνχ ζπζηήκαηνο θαη Β. Δθηίκεζε ηνπ ηερληθά θαη νηθνλνκηθά εθκεηαιιεχζηκνπ δπλακηθνχ) θαη έρνπλ ζαλ ζηφρν λα παξνπζηάζνπλ ηα βαζηθά δεδνκέλα θαη ζελάξηα πνπ ζρεηίδνληαη κε ην εθκεηαιιεχζηκν δπλακηθφ ηεο βηνκάδαο. ηηο θάζεηο Γ θαη Γ ηεο κειέηεο φπνπ παξνπζηάδνληαη νη επηινγέο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο βηνκάδαο, κε ζθνπφ λα δηεξεπλήζνπλ πινπνηήζηκνπο ζηφρνπο θαη κέηξα πνιηηηθήο (Γ. Καζνξηζκφο Δζληθψλ ζηφρσλ θαη Γ. Δθηίκεζε δηαθφξσλ ζηξαηεγηθψλ θαη κέηξσλ ζην πξφγξακκα εξγαζηψλ)

7 Σα πξσηνγελή δεδνκέλα πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ γηα ηελ δηεξεχλεζε ηνπ εθκεηαιιεχζηκνπ δπλακηθνχ ηεο βηνκάδαο ζηελ Κχπξν πξνέξρνληαη απφ: Πνζνηηθά Γεδνκέλα απφ ηηο πην πξφζθαηεο ζηαηηζηηθέο πνπ έρνπλ δεκνζηεπζεί απφ ηελ ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Κχπξνπ (Αγξνηηθή ζηαηηζηηθή θαη απνγξαθή, ηαηηζηηθή Βηνκεραλίαο θιπ). Πξφζθαηεο κειέηεο πνπ έρνπλ ήδε πξαγκαηνπνηεζεί. Δπηηφπνπ ζπιινγή δεδνκέλσλ θαηφπηλ ζπκπιήξσζεο εξσηεκαηνινγίσλ, απφ εγθαηαζηάζεηο πνπ παξάγνπλ ή κπνξνχλ λα θαηαλαιψζνπλ πξντφληα βηνκάδαο Αλάιπζε ηεο επξσπατθήο βηβιηνγξαθίαο θαη θαιήο πξαθηηθήο. Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο εθπφλεζεο ηεο κειέηεο πξαγκαηνπνηήζεθαλ ζπλαληήζεηο εξγαζίαο ζηηο νπνίεο ζπκκεηείραλ εθπξφζσπνη ηεο νκάδαο κειέηεο θαζψο θαη εθπξφζσπνη ηνπ αλαζέηε (Τπνπξγείν Δκπνξίνπ, Βηνκεραλίαο θαη Σνπξηζκνχ ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο). Πξαγκαηνπνηήζεθαλ επίζεο ζπλαληήζεηο ελεκέξσζεο κε εζληθνχο θνξείο θαζψο θαη κε θνξείο ηεο αγνξάο. Σα βαζηθά ζπκπεξάζκαηα απφ ηελ εθηίκεζε ηνπ δπλακηθνχ ηεο βηνκάδαο ζηελ Κχπξν θαηαηείλνπλ ζηα παξαθάησ: Ζ Κχπξνο, ζαλ λεζησηηθή κεζνγεηαθή ρψξα, δελ παξνπζηάδεη ηζρπξφ δπλακηθφ πνπ ζα επηηξέπεη ηελ απνθαζηζηηθή ζπκκεηνρή ηεο βηνκάδαο ζην ελεξγεηαθφ ζχζηεκα, φπσο ζπκβαίλεη κε ρψξεο ηεο θεληξηθήο θαη βφξεηαο Δπξψπεο. Ζ δαζηθή βηνκάδα απνπζηάδεη παληειψο, ελψ ε πξνβιέςηκε αλάπηπμε ηνπ αγξνηηθνχ ηνκέα δελ κπνξεί λα ζηεξίμεη ηελ ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ζεκαληηθψλ πνζνηήησλ πξντφλησλ ή παξαπξντφλησλ ηνπ (ηα παξαπάλσ είλαη άκεζε ζπλέπεηα ηνπ πδαηηθνχ πξνβιήκαηνο ηνπ λεζηνχ). εκαληηθέο επθαηξίεο γηα ηελ κειινληηθή αλάπηπμε ηερλνινγηψλ βηνκάδαο ζπλαξηψληαη κε ηελ πεξηβαιινληηθά νξζή δηαρείξηζε απνβιήησλ θαη απνξξηκκάησλ (θηελνηξνθηθά, βηνκεραληθά θαη αζηηθά πγξά θαη ζηεξεά απφβιεηα, απφβιεηα ειαηνηξηβείσλ θιπ.) εκαληηθέο, γηα ην κέγεζνο ηνπ λεζηνχ, είλαη νη επθαηξίεο ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο ππνιεηκκάησλ ζπκβαηηθψλ κεζνγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ (ιάδη, θξαζί) φπσο ν ειαηνππξήλαο ηα ειαηφιαδα, ηα θιαδέκαηα ησλ θιεκάησλ θιπ. Οη δπλαηφηεηεο γηα παξαγσγή βηνθαπζίκσλ απφ εγρψξηεο πεγέο είλαη ππαξθηέο αιιά κηθξέο. Δθηηκάηαη φηη ε δηαξθήο έξεπλα, γηα ηελ επηηπρή είζνδν εηδψλ ρσξίο κεγάιεο αλάγθεο άξδεπζεο ζα κπνξέζεη λα θαιχςεη έλα κηθξφ ηκήκα ηεο εγρψξηαο θαηαλάισζεο

8 Οη ππνρξεψζεηο ηεο ρψξαο γηα ζπκκεηνρή ησλ βηνθαπζίκσλ ζηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ κπνξνχλ λα ππνζηεξηρζνχλ απφ ηελ αλάπηπμε ηεο εγρψξηαο κεηαπνίεζεο κε ρξήζε, εθηφο ησλ εγρψξησλ πξψησλ πιψλ, εηζαγφκελσλ ειαίσλ θαη ζπφξσλ γηα ηελ παξαγσγή βηνληίδει. Σν ππάξρνλ ζεζκηθφ πιαίζην, θαζψο θαη ηα κέηξα ζηήξημεο, ππνζηεξίδνπλ γεληθά ηελ αλάπηπμε ησλ εγρψξησλ πεγψλ βηνκάδαο θαη έρνπλ ήδε αξρίζεη λα θέξλνπλ ηα πξψηα απνηειέζκαηα (θχξηα ζηελ αμηνπνίεζε ηνπ βηναεξίνπ ζε κηθξέο εγθαηαζηάζεηο φπνπ ππάξρεη ήδε έλα αμηνζεκείσην επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ). πγθεθξηκέλεο παξεκβάζεηο θαη εηδηθά κέηξα κπνξνχλ λα επηηαρχλνπλ ηηο ζεηηθέο εμειίμεηο. ε ζπλδπαζκφ κε φια ηα παξαπάλσ ζεκεηψλεηαη φηη, ε ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ησλ ππαξρφλησλ πεγψλ βηνκάδαο παξά ηελ κηθξή ζρεηηθά πνζνηηθή ζπλεηζθνξά ηνπο, (εηδηθά ζπγθξηλφκελε κε ηηο κεγάιεο δπλαηφηεηεο πεξαηηέξσ αμηνπνίεζεο ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο) κπνξεί λα πξνζθέξεη πνιιαπιάζηα απνηειέζκαηα. Ζ αλάπηπμε κεζφδσλ θαη ηερλνινγηψλ βηνκάδαο: ππνθαζηζηά εηζαγφκελα θαχζηκα, ηα νπνία απνηεινχλ ην ζπληξηπηηθά κεγαιχηεξν πνζνζηφ πεγψλ ελέξγεηαο πνπ θαηαλαιψλεηαη ζηελ ρψξα, βειηηψλεη ηελ ελεξγεηαθή απφδνζε, ζπλεηζθέξεη ζηελ νξζή πεξηβαιινληηθή δηαρείξηζε ππνιεηκκάησλ θαη απνβιήησλ, ζπλεηζθέξεη ζηελ γεληθφηεξε αλάπηπμε ηνπ αγξνηηθνχ θαη αγξνηνβηνκεραληθνχ ηνκέα θαη ηελ ηφλσζε ηνπ αγξνηηθνχ εηζνδήκαηνο, - 8 -

9 2. ΑΝΑΓΝΩΡΗΖ ΣΟΤ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΟΤ ΤΣΖΜΑΣΟ ΚΑΗ ΣΟΤ ΣΟΜΔΑ ΔΝΔΡΓΔΗΑΚΖ ΑΞΗΟΠΟΗΖΖ ΒΗΟΜΑΕΑ - 9 -

10 2.1 Τν Δλεξγεηαθό Σύζηεκα ηεο Κύπξνπ Δηζαγσγή Σν ελεξγεηαθφ ζχζηεκα ηεο Κχπξνπ ραξαθηεξίδεηαη σο απνκνλσκέλν ρσξίο ελδνγελείο πεγέο ελέξγεηαο εμαηξνπκέλνπ ηνπ αλαλεψζηκνπ ελεξγεηαθνχ δπλακηθνχ θαη γηα απηφλ ην ιφγν δηαθξίλεηαη απφ ηελ ζρεδφλ νινθιεξσηηθή εμάξηεζή ηνπ απφ ηα δηάθνξα είδε εηζαγφκελσλ νξπθηψλ θαπζίκσλ. Σν εηζαγφκελν αξγφ πεηξέιαην θαη ηα ηειηθά πξντφληα πεηξειαίνπ θαιχπηνπλ άλσ ηνπ 90% ησλ αλαγθψλ ηνπ θξάηνπο ζε πξσηνγελή ελεξγεηαθά πξντφληα. Οη εηζαγφκελεο πνζφηεηεο άλζξαθα νη νπνίεο ρξεζηκνπνηνχληαη θαηά θχξην ιφγν απφ ηηο βηνκεραλίεο παξαγσγήο ηζηκέληνπ αληηζηνηρνχλ ζην 5% ησλ πξναλαθεξφκελσλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ. Ζ θαηαλάισζε ελέξγεηαο παξνπζηάδεη εηήζην πνζνζηφ αχμεζεο ηεο ηάμεο ηνπ 3% ηα ηειεπηαία ρξφληα. Ο ηνκέαο ησλ κεηαθνξψλ απνηειεί ηνλ θχξην θαηαλαισηή ελέξγεηαο ζηελ Κχπξν θαζψο ην αληίζηνηρν πνζνζηφ αλέξρεηαη ζην 46% ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο. Σν πνζνζηφ ηνπ βηνκεραληθνχ ηνκέα αλέξρεηαη ζε 21% ελψ ν νηθηαθφο θαη ηξηηνγελήο ηνκέαο παξνπζηάδνπλ παξαπιήζηα πνζνζηά θαηαλάισζεο ελέξγεηαο (πεξίπνπ 17%). Ζ βελδίλε θαη ε θεξνδίλε (αεξνπνξηθά θαχζηκα) ρξεζηκνπνηνχληαη ζρεδφλ απνθιεηζηηθά ζηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ. Αληίζηνηρα, ην πεηξέιαην ληίδει ρξεζηκνπνηείηαη ζε φινπο ηνπο ηνκείο κε απηφλ ησλ κεηαθνξψλ λα απνξξνθά πεξίπνπ ην 50% ησλ ζπλνιηθψλ πνζνηήησλ. Σν πγξαέξην (LPG) ρξεζηκνπνηείηαη ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα θαη ζηνλ ηνκέα παξνρήο ππεξεζηψλ (θπξίσο απφ μελνδνρεηαθέο κνλάδεο θαη κνλάδεο καδηθήο εζηίαζεο). Ο άλζξαθαο θαη ην ειαθξχ θαη αξγφ πεηξέιαην ρξεζηκνπνηνχληαη ζηνλ βηνκεραληθφ ηνκέα. Σν αξγφ πεηξέιαην (καδνχη) απνηειεί κέρξη ζηηγκήο ην θπξίαξρν θαχζηκν πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ζηνπο ειεθηξνπαξαγσγνχο ζηαζκνχο ηεο ρψξαο. Ο ηνκέαο ηεο ρξήζεο θπζηθνχ αεξίνπ βξίζθεηαη αθφκα ζε πξσηαξρηθφ ζηάδην. Ζ απαξαίηεηε λνκνζεηηθή θαη ζεζκηθή πξνζαξκνγή θαζψο θαη ε απνδνρή ησλ πξνλνηψλ ησλ αληίζηνηρσλ Eπξσπατθψλ Oδεγηψλ έρεη ζρεδφλ νινθιεξσζεί θαζψο ε εηζαγσγή ηνπ ελ ιφγσ είδνπο θαπζίκνπ απνηειεί θεληξηθφ ζηνηρείν ηεο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο. ηα πιαίζηα απηήο ηεο δηαδηθαζίαο αλακέλεηαη ε έλαξμε ιεηηνπξγίαο ηεο Γεκφζηαο Δπηρείξεζεο Φπζηθνχ Αεξίνπ (ΓΔΦΑ) ε νπνία ζα δηαρεηξίδεηαη ηηο εηζαγφκελεο πνζφηεηεο

11 Ζ ζπλεηζθνξά ησλ αλαλεψζηκσλ πεγψλ ελέξγεηαο ζην ζπλνιηθφ ελεξγεηαθφ ηζνδχγην αληηζηνηρεί ζε πνζνζηφ πεξίπνπ 2,4%, πνζνζηφ ην νπνίν πξνέξρεηαη θπξίσο απφ ηελ αμηνπνίεζε ειηνζεξκηθψλ ζπζηεκάησλ. Ζ Κχπξνο είλαη πξσηνπφξα ζηελ ρξήζε ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο. Πνζνζηφ πεξίπνπ 93% ησλ νηθηψλ είλαη εμνπιηζκέλν κε ειηαθά ζπζηήκαηα γηα ηελ ζέξκαλζε λεξνχ ρξήζεο ελψ πάλσ απφ ηηο κηζέο μελνδνρεηαθέο κνλάδεο έρνπλ εγθαηαζηήζεη θεληξηθά ζπζηήκαηα. 1. Ζ αηνιηθή ελέξγεηα δελ έρεη αμηνπνηεζεί αθφκα ζηελ ρψξα. Οη κειέηεο αμηνιφγεζεο ηνπ αηνιηθνχ δπλακηθνχ πνπ έρνπλ ήδε εθπνλεζεί, έδεημαλ φηη κηθξφο αξηζκφο ηνπνζεζηψλ ζηελ αλαηνιηθή θαη λφηηα παξαιηαθή πεξηνρή φπσο θαη γεηηνληθέο ζε απηέο πεξηνρέο ηεο ελδνρψξαο, ραξαθηεξίδνληαη απφ ζπρλφηεηα θαη έληαζε αλέκσλ πνπ ελδερνκέλσο ζα επαξθνχζαλ γηα ηελ βηψζηκε αλάπηπμε αηνιηθψλ πάξθσλ. Με ηελ βνήζεηα ησλ κέηξσλ πξνψζεζεο γηα ηελ πξνψζεζε ηεο ειεθηξνπαξαγσγήο απφ ΑΠΔ, πνπ βξίζθνληαη ζε ηζρχ, αλακέλεηαη ε ξαγδαία αλάπηπμε ηεο αηνιηθήο ελέξγεηαο ηελ πξνζερή πεξίνδν. Όζνλ αθνξά ηηο δηάθνξεο κνξθέο βηνκάδαο εθηηκάηαη, φηη ππάξρεη δπλαηφηεηα απνδνηηθήο αμηνπνίεζεο ηνπ εγρψξηνπ δπλακηθνχ. ην παξφλ ζηάδην νη ελ ιφγσ εθαξκνγέο είλαη ζρεηηθά ιηγνζηέο θαη ν ηξφπνο αλάπηπμήο ηνπο απνζπαζκαηηθφο. πγθεθξηκέλα, ε ρξήζε ησλ δηαθφξσλ εηδψλ βηνκάδαο ζηελ παξνχζα θάζε αλαθέξεηαη θπξίσο ζηελ θαχζε ζηεξεήο βηνκάδαο (ειαηνππξήλαο, θαχζηκε μπιεία, ππνιείκκαηα ιεηηνπξγίαο βηνκεραλίαο μχινπ θ.α.) θαη ζε ελεξγεηαθή ρξήζε βηναεξίνπ ζε θηελνηξνθηθέο κνλάδεο θαη ζε κία κνλάδα βηνινγηθνχ θαζαξηζκνχ. Με βάζε ην επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ πνπ έρεη εθδεισζεί θαη αμηνπνηψληαο ηα ππάξρνληα κέηξα νηθνλνκηθήο ζηήξημεο, αλακέλεηαη ε αλάπηπμε ησλ ζρεηηθψλ εθαξκνγψλ ηα επφκελα ρξφληα. Αλ θαη δελ έρεη κέρξη ζηηγκήο εθπνλεζεί πιήξεο κειέηε φζνλ αθνξά ην δπλακηθφ ηεο Κχπξνπ γηα κηθξά πδξνειεθηξηθά έξγα εθηηκάηαη φηη απηφ είλαη πνιχ κηθξφ αλ ζπλππνινγηζηεί φηη ε ρψξα αληηκεησπίδεη, ηδηαίηεξα ηα ηειεπηαία ρξφληα, ζεκαληηθφ πξφβιεκα αλoκβξίαο. 1 Μέ βάζε ηελ ηειεπηαία έθδνζε ηεο αλαθνξάο Sun in action Ζ Κχπξνο είλαη ζηελ πξψηε ζέζε αλαθνξηθά κε ηελ θαηά θεθαιή εγθαηεζηεκέλε επηθάλεηα ειηαθψλ ζπιιεθηψλ (0,86 ηκ/θάηνηθν κε ηάζε γηα 1ηκ/θάηνηθν)

12 2.1.2 Παξνρή θαη Εήηεζε Δλέξγεηαο Οη θχξηνη ηνκείο ελεξγεηαθήο δήηεζεο πνπ εληνπίδνληαη ζηελ Κππξηαθή αγνξά ελέξγεηαο είλαη νη αθφινπζνη: Οηθηαθφο Σξηηνγελήο (Σνπξηζηηθφο, Δκπνξηθφο θαη πζηήκαηα Γεκφζηαο Υξήζεο) Βηνκεραληθφο Μεηαθνξέο Χο θχξηεο ηειηθέο ρξήζεηο ζεσξνχληαη νη αθφινπζεο: Καχζηκα κεηαθνξψλ θαη βηνκεραληθψλ εθαξκνγψλ Θέξκαλζε λεξνχ Θέξκαλζε θαη Φχμε ρψξσλ Ζιεθηξηθέο θαηαλαιψζεηο Όπσο πξναλαθέξζεθε, ε πξσηνγελήο παξνρή ελέξγεηαο ζηελ Κχπξν βαζίδεηαη ζρεδφλ νινθιεξσηηθά ζηηο δηάθνξεο κνξθέο πεηξειαηνεηδψλ (91%) ελψ έλα κηθξφ πνζνζηφ ζπκπιεξψλεηαη απφ ηηο ΑΠΔ θαη ηνλ άλζξαθα. Δηδηθφηεξα, φζνλ αθνξά ηελ θαηαλάισζε πεηξειαηνεηδψλ παξαηίζεηαη ν παξαθάησ πίλαθαο ζηνλ νπνίν παξνπζηάδνληαη νη πσιήζεηο δηαθφξσλ πξντφλησλ δηχιηζεο πεηξειαίνπ ζηελ Κχπξν ΠΩΛΖΔΗ ΠΡΟΪΟΝΣΩΝ ΠΔΣΡΔΛΑΗΟΤ (Σόλνη) Πίλαθαο Καηαλάισζε πξντφλησλ πεηξειαίνπ Βεκγίκδ (φκμθμ) Καεανυ Πεηνέθαζμ Πεηνέθαζμ Αενμπθάκςκ Αηάεανημ Πεηνέθαζμ Πεηνέθαζμ Κίκδζδξ Γεςνβζηυ Πεηνέθαζμ Πεηνέθαζμ Ναοηζθίαξ Δθαθνφ Μαγμφη Βανφ Μαγμφη (φκμθμ) Ανπή Ζθεηηνζζιμφ Κφπνμο Σζζιεκημαζμιδπακίεξ Πθμία Τβναένζμ

13 Δγρψξηα Καηαλάισζε ην παξαθάησ δηάγξακκα παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ηεο εγρψξηαο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο αλά ηνκέα. Σν κεγαιχηεξν κεξίδην απνδίδεηαη ζηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ (54%) ελψ ην 23% θαηαλαιψλεηαη ζηνλ βηνκεραληθφ ηνκέα, ην 13% ζηνλ νηθηαθφ, ην 8% ζηνλ ηνκέα ησλ ππεξεζηψλ θαη ην ππφινηπν 2% ζηνλ γεσξγηθφ ηνκέα. 23% 13% 8% 2% 54% Μεςατξοέπ Βιξμηυαμία Οικιακόπ ςξμέαπ Υπηοερίεπ Γεωογία Δηάγξακκα Καηαλνκή εγρψξηαο θαηαλάισζεο αλά ηνκέα Όζνλ αθνξά ηελ θαηαλνκή ηεο εγρψξηαο θαηαλάισζεο αλά θαχζηκν παξαηεξείηαη φηη ε ζπλεηζθνξά ησλ πεηξειαηνεηδψλ θπκαίλεηαη ζε πνιχ πςειφ πνζνζηφ (75%), θπξίσο ιφγσ ηνπ κεγάινπ κεξηδίνπ ηνπ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ. Ζ ειεθηξηθή ελέξγεηα (20%), νη ΑΠΔ (3%) θαη ηα ζηεξεά θαχζηκα (άλζξαθαο, 2%) ζπλεηζθέξνπλ ζε ζρεηηθά πεξηνξηζκέλν βαζκφ. Σν ζεκαληηθφ κεξίδην ηεο ειηαθήο ελέξγεηαο, ην νπνίν ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα ηελ ζέξκαλζε λεξνχ ζηνλ νηθηαθφ, εκπνξηθφ θαη ηνπξηζηηθφ ηνκέα, απνηειεί κία ηδηαηηεξφηεηα ηεο θππξηαθήο ελεξγεηαθήο αγνξάο ζε ζρέζε κε ηα ηζρχνληα ζε επξσπατθφ επίπεδν

14 75% 20% 2% 3% Πεςοελαιξειδή Ηλεκςοιρμόπ ΑΠΔ Άμθοακαπ Δηάγξακκα Καηαλνκή εγρψξηαο θαηαλάισζεο αλά θαχζηκν πλεηζθνξά ησλ ΑΠΔ ζηελ ηειηθή δήηεζε ηελ Κχπξν, νη αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο απνηεινχλ ηε κνλαδηθή ελδνγελή θαηεγνξία πεγήο ελέξγεηαο. Ζ Κχπξνο απνηειεί κία απφ ηηο πξσηνπφξεο ρψξεο φζνλ αθνξά ηελ ρξήζε ειηαθψλ ζπζηεκάησλ ζέξκαλζεο λεξνχ. Πεξίπνπ ζην 93% ησλ νηθηψλ, 80% ησλ δηακεξηζκάησλ θαη 53% ησλ μελνδνρεηαθψλ κνλάδσλ είλαη εγθαηεζηεκέλα ειηαθά ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο λεξνχ. Όζνλ αθνξά ηελ αηνιηθή ελέξγεηα ην δηαζέζηκν δπλακηθφ είλαη πεξηνξηζκέλν αλ θαη ην αηνιηθφ θαζεζηψο ζε ζπγθεθξηκέλεο ηνπνζεζίεο είλαη εκπνξηθά αμηνπνηήζηκν γηα ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Σν δπλακηθφ ηεο ρψξαο ζε γεσζεξκηθή ελέξγεηα, θαη πδξνειεθηξηθέο κνλάδεο είλαη πνιχ πεξηνξηζκέλν Καηαλάισζε ελέξγεηαο ζηνλ νηθηαθό ηνκέα ηνλ νηθηαθφ ηνκέα ε θχξηα κνξθή ελέξγεηαο πνπ θαηαλαιψλεηαη είλαη ν ειεθηξηζκφο ζε πνζνζηφ 47% ελψ ζην δηάγξακκα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή αλά είδνο θαπζίκνπ πνπ ρξεζηκνπνηείηαη γηα ηελ θάιπςε ησλ ελεξγεηαθψλ αλαγθψλ ηνπ ηνκέα. 47% 1% 24% 28% Πεηνεθασηά π νμσυκηα Ζθζαηή εκένβεζα Βζμιάγα Ζθεηηνζζιυξ Δηάγξακκα Καηαλάισζε ελέξγεηαο ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα αλά πξντφλ

15 Οη θχξηεο ηειηθέο ρξήζεηο είλαη ε ζέξκαλζε ρψξσλ, ε ςχμε ρψξσλ, ε ζέξκαλζε λεξνχ θαη νη ειεθηξηθέο ζπζθεπέο. ην δηάγξακκα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ηεο θαηαλαιηζθφκελεο ελέξγεηαο ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα αλά ηειηθή ρξήζε. 27% Θέομαμρη υώοωμ Ψύνη υώοωμ Θέομαμρη μεοξύ Ηλεκςο. ρσρκεσέπ 42% 18% 13% Δηάγξακκα Καηαλάισζε ελέξγεηαο ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα αλά ηειηθή ρξήζε Θέξκαλζε ρψξσλ Σν 60% πεξίπνπ ησλ αλαγθψλ ζέξκαλζεο ρψξσλ θαιχπηεηαη απφ ηελ θαχζε πεηξειαίνπ ληίδει, ηελ άκεζε ρξήζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ην 22%, ηελ θαχζε πγξαεξίνπ (LPG) ην 9% θαη ηηο δηάθνξεο κνξθέο βηνκάδαο ην 5%. Σα πεξηζζφηεξα λνηθνθπξηά ζηελ Κχπξν είλαη εμνπιηζκέλα κε θεληξηθά ζπζηήκαηα ζέξκαλζεο (θαπζηήξεο ληίδει ζέξκαλζεο). Φχμε ρψξσλ Ζ ςχμε ρψξσλ επηηπγράλεηαη ζηελ πιεηνςεθία ησλ πεξηπηψζεσλ απφ θιηκαηηζηηθά ζπζηήκαηα ρσξηζηψλ κνλάδσλ (split units). Σν κεγαιχηεξν κέξνο ηεο ελέξγεηαο θαηαλαιψλεηαη θαηά ηελ δηάξθεηα ησλ θαινθαηξηλψλ κελψλ (απφ Μάην έσο Οθηψβξην). Θέξκαλζε λεξνχ Όζνλ αθνξά ηηο αλάγθεο γηα ηελ ζέξκαλζε λεξνχ, ε εθηεηακέλε ρξήζε παζεηηθψλ ειηαθψλ ζπζηεκάησλ (ειηαθνί ζεξκνζίθσλεο) θαζηζηά ηελ Κχπξν κία απφ ηηο πξσηνπφξεο ρψξεο ζε εγθαηεζηεκέλα ζπζηήκαηα ζπιινγήο ειηαθήο ελέξγεηαο κε 0,86 ηεηξ. κέηξα επηθάλεηαο ζπιινγήο αλά θάηνηθν. Ζιεθηξηθέο ζπζθεπέο Ζιεθηξηθή ελέξγεηα θαηαλαιψλεηαη θπξίσο απφ ειεθηξηθέο ζπζθεπέο παξά γηα ηελ ζέξκαλζε ρψξσλ. Ζ θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο έρεη απμεζεί ηα ηειεπηαία ρξφληα ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα θπξίσο ιφγσ ηεο αχμεζεο ηνπ πιεζπζκνχ θαη ηεο αλαβάζκηζεο ηνπ επηπέδνπ δσήο Καηαλάισζε ελέξγεηαο ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα Οη αθφινπζνη ππνηνκείο ζπκπεξηιακβάλνληαη ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα:

16 Σνπξηζηηθφο ηνκέαο Δκπνξηθφο ηνκέαο Σνκέαο θνηλήο σθειείαο Ζ εθηεηακέλε θαηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ραξαθηεξίδεη ζπλνιηθά ηνλ ηξηηνγελή ηνκέα. ην δηάγξακκα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ηεο θαηαλαιηζθνκέλεο ελέξγεηαο ζηηο ηειηθέο ρξήζεηο ηνπ ηξηηνγελή ηνκέα. 49% 8% 20% 23% Ηλεκςοικέπ υοήρειπ Θέομαμρη υώοωμ Ψύνη υώοωμ Θέομαμρη μεοξύ Δηάγξακκα Καηαλάισζε ελέξγεηαο ζηνλ ηξηηνγελή ηνκέα Σνπξηζηηθφο ηνκέαο Ο ηνπξηζηηθφο ηνκέαο ζηελ Κχπξν είλαη ηδηαίηεξεο ζεκαζίαο γηα ηελ νηθνλνκία ηνπ θξάηνπο θαζψο απνηειεί ηε «βαξηά βηνκεραλία» ηνπ λεζηνχ. Σηο δχν ηειεπηαίεο ηνπξηζηηθέο πεξηφδνπο παξαηεξήζεθε κία κηθξή θάκςε ζην ηνπξηζηηθφ ξεχκα ε νπνία αθνινχζεζε κία ζπλερή απμεηηθή ηάζε πνπ θαιχπηεη πεξίνδν πνιιψλ εηψλ. Οη θχξηεο ηειηθέο ρξήζεηο ελέξγεηαο ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα είλαη ε ζέξκαλζε/ςχμε ρψξσλ, ε ζέξκαλζε λεξνχ θαη νη ειεθηξηθέο ρξήζεηο. ην αθφινπζν δηάγξακκα παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ησλ ηειηθψλ ρξήζεσλ ελέξγεηαο ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα

17 10% 11% 37% 13% 29% Θέομαμρη υώοωμ Ηλεκςοικέπ υοήρειπ Θέομαμρη μεοξύ Δρςίαρη (LPG) Ψύνη υώοωμ Δηάγξακκα Καηαλνκή ησλ ηειηθψλ ρξήζεσλ ελέξγεηαο ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα Θεξκό λεξό απαηηείηαη γηα πνιπάξηζκεο ρξήζεηο ζηνλ ηνπξηζηηθφ ηνκέα θαη θπξίσο φζνλ αθνξά ηα ζπζηήκαηα πγηεηλήο θαη εζηίαζεο. Ζ πιεηνςεθία ησλ μελνδνρείσλ θαη ησλ κηθξφηεξεο θιίκαθαο κνλάδσλ (πεξίπνπ ην 50%) είλαη εμνπιηζκέλα κε ειηαθά ζπζηήκαηα γηα ηελ ζέξκαλζε λεξνχ (ειηαθνί ζεξκνζίθσλεο). Δπίζεο, ρξεζηκνπνηνχληαη ζπζηήκαηα θαχζεο πεηξειαίνπ ληίδει θαη ειεθηξηθψλ αληηζηάζεσλ. Ζ ειεθηξηθή ελέξγεηα ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο γηα ειεθηξηθέο ζπζθεπέο θαη γηα ηελ ςχμε ρψξσλ. Ζ δήηεζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο πξνθχπηεη θπξίσο απφ ηνλ θσηηζκφ, ηελ πξνεηνηκαζία γεπκάησλ, ηελ ςχμε ηξνθίκσλ, ηελ επεμεξγαζία πγξψλ απνβιήησλ, ηα θπθιψκαηα θαζαξηζκνχ λεξνχ δεμακελψλ θνιχκβεζεο θ.α Καηαλάισζε Δλέξγεηαο ζηνλ Βηνκεραληθό ηνκέα Σξεηο ππφ-ηνκείο ηνπ βηνκεραληθνχ ηνκέα δηαηεξνχλ ηα ζθήπηξα ηεο ελεξγεηαθήο θαηαλάισζεο: Ο πξψηνο είλαη ε βηνκεραλία παξαγσγήο ηζηκέληνπ (θπξίσο άλζξαθαο θαη καδνχη αιιά θαη κηθξέο πνζφηεηεο βηνκάδαο ) ν νπνίνο θαηαλαιψλεη ην 50%, ν δεχηεξνο είλαη ν ηνκέαο παξαγσγήο ηξνθίκσλ, βηνκεραλία ε νπνία θαηαλαιψλεη ην 22% (πεηξέιαην ληίδει, ειαθξφ καδνχη) θαη ν ηξίηνο είλαη ν ηνκέαο παξαγσγήο δνκηθψλ πιηθψλ ζηνλ νπνίνλ θαηαλαιψλεηαη ην ππφινηπν 10% ηεο ελέξγεηαο πνπ θαηαλαιψλεηαη ζπλνιηθά απφ ηνλ βηνκεραληθφ ηνκέα

18 22% Τριμεμςξβιξμηυαμίεπ Βιξμηυαμίεπ ςοξτίμωμ 10% Βιξμηυαμίεπ δξμικώμ σλικώμ Παοαγωγή σταρμάςωμ Μεςαλλξβιξμηυαμίεπ 50% 3% 1% 2% 4% 4% 4% Βιξμηυαμίεπ νύλξσ και υαοςιξύ Χημικέπ βιξμηυαμίεπ Οοσυεία και λαςξμεία Άλλα Δηάγξακκα Καηαλάισζε ελέξγεηαο ζηελ βηνκεραλία αλά ηνκέα ην δηάγξακκα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ηεο θαηαλάισζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηνπο δηάθνξνπο ππφ-ηνκείο ηνπ βηνκεραληθνχ ηνκέα ηεο Κχπξνπ. Σξεηο είλαη νη ηνκείο ζηνπο νπνίνπο θαηαλαιψλεηαη ην κεγαιχηεξν πνζνζηφ ηεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κε θπξίαξρν απηψλ ησλ ηζηκεληνβηνκεραληψλ κε πνζνζηφ 32,8%, αθνινπζεί ν ηνκέαο ησλ βηνκεραληψλ παξαγσγήο ηξνθίκσλ κε πνζνζηφ 25,6% θαη ν ηνκέαο παξαγσγήο δνκηθψλ πιηθψλ κε πνζνζηφ 5,6%. 26% 6% 4% 3% 5% Τριμεμςξβιξμηυαμίεπ Βιξμηυαμίεπ ςοξτίμωμ Βιξμηυαμίεπ δξμικώμ σλικώμ 3% Παοαγωγή σταρμάςωμ Μεςαλλξβιξμηυαμίεπ 2% Βιξμηυαμίεπ νύλξσ και υαοςιξύ Χημικέπ βιξμηυαμίεπ Οοσυεία και λαςξμεία 32% 19% Άλλα Δηάγξακκα Καηαλάισζε ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ζηελ βηνκεραλία αλά ηνκέα Καηαλάισζε Δλέξγεηαο ζηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξώλ ηελ Κχπξν ην κεξίδην ζηελ ζπλνιηθή θαηαλάισζε ελέξγεηαο απφ ηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ αλέξρεηαη ζε πνζνζηφ 50 % (αλψηεξν ηνπ αληίζηνηρνπ πνζνζηνχ πνπ αλαθέξεηαη ζπλνιηθά ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε πεξίπνπ 30%). Σα ηειεπηαία ρξφληα παξαηεξείηαη κία ζαθήο απμεηηθή ηάζε ζην ελ ιφγσ πνζνζηφ θπξίσο ιφγσ ηεο αχμεζεο ηεο θαηαλάισζεο ελέξγεηαο απφ ηνλ ηνκέα νδηθψλ κεηαθνξψλ. Οη νδηθέο κεηαθνξέο απνηεινχλ ηνλ θπξηφηεξν θαη ηαρχηεξα αλαπηπζζφκελν

19 θαηαλαισηή ελέξγεηαο θαζψο ηα θαχζηκα πνπ θαηαλαιψλνληαη ζηνλ ζπγθεθξηκέλν ππφ-ηνκέα αληηζηνηρνχλ ζε πνζνζηφ 60% ησλ ζπλνιηθψλ πνζνηήησλ. ην δηάγξακκα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε εηήζηα θαηαλνκή αλά είδνο ησλ θαπζίκσλ πνπ θαηαλαιψλνληαη ζηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ γηα ηελ πεξίνδν 1995 έσο ' τόνοι Γεωογικό Πεςοέλαιξ Πεςοέλαιξ Νασςιλίαπ Πεςοέλαιξ Αεοξπλάμωμ Βεμζίμη (Σύμξλξ) Πεςοέλαιξ Κίμηρηπ Δηάγξακκα Καηαλάισζε θαπζίκσλ ζηηο κεηαθνξέο αλά είδνο

20 2.2 Καηαγξαθή θαη Αμηνιόγεζε ηεο Υπάξρνπζαο Καηάζηαζεο ζηνλ ηνκέα ηεο Βηνκάδαο Γηα ηελ ζεκεξηλή ζπλεηζθνξά ηεο ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο βηνκάδαο ζην ζπλνιηθφ ελεξγεηαθφ ηζνδχγην ηεο Κχπξνπ είλαη δπλαηφλ λα ζεκεησζνχλ ηα αθφινπζα. Καχζε ζηεξεήο βηνκάδαο Οη θχξηεο πξαθηηθέο νη νπνίεο εθαξκφδνληαη ήδε ζηελ Κχπξν είλαη νη παξαθάησ: Καχζε θαπζφμπισλ - θιαδνδεκάησλ ζε νηθηαθέο εζηίεο (ηδάθηα θαη παξαδνζηαθέο ζφκπεο) θαζψο θαη θαχζε ειαηνππξήλα ζηελ βηνκεραλία βηνηερλία. Καχζε ππνιεηκκάησλ παξαγσγήο πξντφλησλ μχινπ γηα ηελ αλάθηεζε ζεξκφηεηαο ζηελ βηνκεραλία κε δπλαηφηεηα κειινληηθήο αλαβάζκηζεο ζε ζπκπαξαγσγή ζεξκφηεηαο θαη ειεθηξηθήο ελέξγεηαο. Ζ ελ ιφγσ πξαθηηθή αθνινπζείηαη κέρξη ηψξα απφ ηελ εηαηξεία Γαζηθέο Βηνκεραλίεο Κχπξνπ Γεκφζηα Ληδ. Καχζε πνηθηιίαο εηδψλ βηνκάδαο ζηε Σζηκεληνβηνκεραλία Βαζηιηθνχ. Βηναέξην πζηήκαηα ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο βηναεξίνπ, ην νπνίν παξάγεηαη απφ ηελ αλαεξφβηα ρψλεπζε ησλ δσηθψλ απνβιήησλ. Ήδε νρηψ κνλάδεο έρνπλ ηεζεί ζε ιεηηνπξγία κε ζπλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ειεθηξηθή ηζρχ 4,5 MWe. Δλδηαθέξνλ ππάξρεη επίζεο γηα ηελ ελεξγεηαθή εθκεηάιιεπζε ηεο αλαεξφβηαο ρψλεπζεο ηνπ ππνιείκκαηνο πνπ παξάγεηαη θαηά ηνλ βηνινγηθφ θαζαξηζκφ ησλ αζηηθψλ ιπκάησλ. Ήδε ε ζπγθεθξηκέλε ηερλνινγία έρεη επηιεγεί θαη ηέζεθε ζε ιεηηνπξγία ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ πκβνπιίνπ Απνρέηεπζεο Λεκεζνχ-Ακαζνχληαο (ΑΛΑ) κε ζηφρν ηελ παξαγσγή ειεθηξηθήο θαη ζεξκηθήο ελέξγεηαο. Βηνληίδει Απφ ηνπο ηειεπηαίνπο κήλεο ηνπ 2007 έγηλε δπλαηή απφ λνκνζεηηθήο απφςεσο ε παξαγσγή θαη εκπνξηθή δηαθίλεζε βηνθαπζίκσλ θαη ήδε έρεη αξρίζεη ε ζρεηηθή παξαγσγή πνζνηήησλ απφ εηαηξία παξαγσγήο ειαίσλ. Ζ εγρψξηα παξαγσγή βαζίδεηαη θπξίσο ζε εηζαγφκελεο πξψηεο χιεο θαη ηεγαλέιαηα ελψ ζεκαληηθέο πνζφηεηεο έηνηκνπ πξντφληνο (ή κίγκαηνο κε ζπκβαηηθφ ληίδει) εηζάγνληαη απφ ηηο εηαηξείεο εκπνξίαο θαπζίκσλ

21 2.2.1 Δπξσπατθή θαη εζληθή ελεξγεηαθή πνιηηηθή Ζ Δπξσπατθή Δπηηξνπή, κέζσ ηεο Πξάζηλεο Βίβινπ Δπξσπατθή Σηξαηεγηθή γηα Αεηθφξν Αληαγσληζηηθή θαη Αζθαιή Δλέξγεηα, έρεη ζέζεη ηηο βάζεηο ηεο λέαο Δπξσπατθήο Δλεξγεηαθήο ηξαηεγηθήο. ηελ Πξάζηλε Βίβιν πεξηγξάθεηαη ν ηξφπνο κε ηνλ νπνίν, κε κία θνηλή Δπξσπατθή Πνιηηηθή, ζα κπνξνχζαλ λα πινπνηεζνχλ νη ηξεηο θεληξηθνί ζηφρνη ηεο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο, νη νπνίνη είλαη: Ζ αεηθφξνο αλάπηπμε, Ζ αληαγσληζηηθφηεηα θαη Ζ αζθάιεηα ηνπ ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ. Οη ηνκείο πξνηεξαηφηεηαο θαη νη δξάζεηο πνπ πεξηιακβάλνληαη, είλαη νη αθφινπζνη: Οινθιήξσζε ηεο εζσηεξηθήο αγνξάο ελέξγεηαο. Αζθάιεηα ηνπ εθνδηαζκνχ ζηελ εζσηεξηθή αγνξά ελέξγεηαο. Αεηθφξνο, απνδνηηθή θαη δηαθνξνπνηεκέλε ζχλζεζε ελεξγεηαθψλ πεγψλ. Αληηκεηψπηζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο αχμεζεο ηεο ζεξκνθξαζίαο ηνπ πιαλήηε κέζσ ηεο αχμεζεο ηεο ελεξγεηαθήο απφδνζεο θαη ηεο αμηνπνίεζεο ησλ ΑΠΔ. ηξαηεγηθφ ελεξγεηαθφ ηερλνινγηθφ ζρέδην. Αλάγθε αλάπηπμεο θνηλήο εμσηεξηθήο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο. Οη βαζηθνί ππιψλεο πάλσ ζηνπο νπνίνπο βαζίδεηαη ε εζληθή ελεξγεηαθή πνιηηηθή ηεο Κχπξνπ πεξηγξάθνληαη κε ζαθήλεηα ζηελ ζρεηηθή αλαθνξά ε νπνία ζπκπεξηιακβάλεηαη ζηελ εηήζηα έθζεζε πεξί ησλ ελεξγεηαθψλ δξψκελσλ ζηελ Κχπξν ε νπνία εθδφζεθε απφ ηελ Τπεξεζία Δλέξγεηαο ηνπ Τπνπξγείνπ Δκπνξίνπ, Βηνκεραλίαο & Σνπξηζκνχ 2. πγθεθξηκέλα: Ζ ελεξγεηαθή πνιηηηθή ηεο ρψξαο είλαη πιήξσο ελαξκνληζκέλε κε απηήλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο θαη ν ηνκέαο ηεο ελέξγεηαο βξίζθεηαη ζην βαζχ ππξήλα ηνπ λένπ κνληέινπ ηεο βηψζηκεο αλάπηπμεο. Ζ αζθαιήο θαη αδηάιεηπηε ελεξγεηαθή ηξνθνδνζία, ε αλάπηπμε ηνπ αληαγσληζκνχ θαη ε ζπλεθηίκεζε ησλ πεξηβαιινληηθψλ πεξηνξηζκψλ ζηελ ζέζπηζε πνιηηηθψλ, θαηεπζπληήξησλ γξακκψλ θαη πξνηεξαηνηήησλ ζηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο, απνηεινχλ ηνπο ηξεηο ππιψλεο ηεο ελεξγεηαθήο ζηξαηεγηθήο, ε νπνία πεξηιακβάλεη ηηο πην θάησ δξάζεηο: Απνζχλδεζε, ζην κεγαιχηεξν δπλαηφ βαζκφ, ηεο νηθνλνκηθήο αλάπηπμεο απφ ηε ρξήζε ελεξγεηαθψλ πφξσλ Γηαθνξνπνίεζε θαη νξζνινγηθνπνίεζε ηνπ ελεξγεηαθνχ ηζνδπγίνπ 2 Δλεξγεηαθά δξψκελα ζηελ Κχπξν Τπνπξγείν Δκπνξίνπ Βηνκεραλίαο θαη Σνπξηζκνχ, Ηαλνπάξηνο

22 Μείσζε ηεο εμάξηεζεο απφ ηηο εηζαγσγέο ελέξγεηαο Αζθάιεηα ελεξγεηαθνχ εθνδηαζκνχ Δλζάξξπλζε ηεο ρξήζεο ησλ Αλαλεψζηκσλ Πεγψλ Δλέξγεηαο Πξνψζεζε ηεο εμνηθνλφκεζεο ηεο ελέξγεηαο Δχξπζκε ιεηηνπξγία ηεο απειεπζεξσκέλεο αγνξάο ελέξγεηαο Πξνζηαζία ηνπ θπζηθνχ πεξηβάιινληνο Ζ Τπεξεζία Δλέξγεηαο έρεη αλαθνηλψζεη ηελ ζέζπηζε εζληθψλ ελδεηθηηθψλ ζηφρσλ γηα επηκέξνπο ηνκείο ηεο ελεξγεηαθήο πνιηηηθήο. Οη ζηφρνη απηνί είλαη νη αθφινπζνη: Αχμεζε παξαγσγήο ειεθηξηζκνχ απφ ΑΠΔ απφ 0,03% ην 2006 ζην 6% ηεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο ειεθηξηζκνχ 3 θαηά ην 2010 πνπ ζα νδεγήζεη ζε απνθπγή αγνξάο ηζνδχλακσλ ηφλσλ πεηξειαίνπ. (αμίαο 42 εθαηνκκπξίσλ) 4 Αχμεζε ηεο ζπλεηζθνξάο ησλ ΑΠΔ ζηε ζπλνιηθή ελεξγεηαθή θαηαλάισζε απφ 2,4% ην 2006 ζην 4,8% θαηά ην 2010 πνπ ζα νδεγήζεη ζε απνθπγή αγνξάο ηζνδχλακσλ ηφλσλ πεηξειαίνπ. (αμίαο 64 εθαηνκκπξίσλ) Αλαζεψξεζε ηνπ ζηφρνπ γηα ηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο, βαζηδφκελνη ζην Δζληθφ ρέδην Γξάζεο Δλεξγεηαθήο Απφδνζεο ηεο Κχπξνπ. 5 Ο ζηφρνο ηεο Κχπξνπ γηα ηελ εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο πνπ πηνζεηήζεθε είλαη 10% εμνηθνλφκεζε ζηελ ηειηθή θαηαλάισζε ελέξγεηαο κέρξη ην Σν Δζληθφ ζρέδην δξάζεο ηέζεθε ζε ηζρχ απφ ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ Σα ρξεκαηνδνηηθά κέηξα ζηήξημεο γηα ηελ πξνώζεζε ηεο αμηνπνίεζεο ηεο βηνκάδαο πνπ βξίζθνληαη ζε ηζρύ, πεξηιακβάλνπλ θεθαιαηνπρηθέο ή ιεηηνπξγηθέο εληζρύζεηο αλάινγα κε ηελ θαηεγνξία ηεο επέλδπζεο. Σα ζρέδηα απηά είλαη: 3 Αλαθέξεηαη φηη ε ζπλνιηθή ηειηθή θαηαλάισζε ελέξγεηαο ζηελ ρψξα ην 2007 ήηαλ 1.88 Mtoe. Απφ απηά ην 75,4% αληηζηνηρεί ζε θαηαλάισζε πξντφλησλ πεηξειαίνπ ην 20% ζηνλ ειεθηξηζκφ, θαη ην 2,4% ζε ρξήζε ΑΠΔ (θπξίσο ειηνζεξκηθά ζπζηήκαηα). 4 Σηκή αλαθνξάο 100$ ην βαξέιη 5 Σν Δζληθφ ρέδην Γξάζεο εηνηκάζηεθε ζε ζπκκφξθσζε κε ηελ Οδεγία 2006/32/ΔΚ. Ζ νδεγία απηή απνηειεί έλα απφ ηα 75 κέηξα ηνπ ρεδίνπ Γξάζεο ηεο Δπξσπατθήο Δπηηξνπήο πνπ ζα πηνζεηήζνπλ ζηαδηαθά ηα θξάηε-κέιε ψζηε λα επηηεπρζεί ν ζηφρνο ηνπ 20% Δμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο ζηελ αλακελφκελε ζπλνιηθή θαηαλάισζε ελέξγεηαο κέρξη ην Με έηνο βάζεο ην 2007 φπνπ ε ηειηθή θαηαλάισζε ελέξγεηαο ήηαλ ktoe ε ζπλνιηθή εηήζηα εμνηθνλφκεζε ελέξγεηαο αλέξρεηαη ζε 188 ktoe γηα ην έηνο πινπνίεζεο ηνπ ζηφρνπ

23 1. ρέδην ελζάξξπλζεο γηα ηελ αμηνπνίεζε ηεο Βηνκάδαο θνπφο Σν ζρέδην πξνβιέπεη ηελ επηδφηεζε ηνπ θεθαιαηνπρηθνχ θφζηνπο έσο θαη 40% θαζψο θαη εγγπεκέλε πψιεζε ηνπ παξαγφκελνπ ειεθηξηζκνχ ζε ηηκέο πνπ κεηαβάιινληαη κε βάζε ηελ δηαθχκαλζε ησλ ηηκψλ ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ Πξνυπνινγηζκφο Δθηηκάηαη, αλαιφγσο ηνπ ελδηαθέξνληνο πνπ ζα επηδείμνπλ νη δηθαηνχρνη, φηη θαηά ηελ πεξίνδν , φηη ζα εμνθιεζνχλ δεζκεχζεηο χςνπο εηεζίσο. Πνζφ Υνξεγίαο Σν ζρέδην θαιχπηεη επελδχζεηο πνπ αθνξνχλ ηελ αμηνπνίεζε βηνκάδαο. Σα πνζά ρνξεγίαο αλά ππνθαηεγνξία θαηαγξάθνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα: ΔΠΔΝΓΤΖ Υνξεγία ΣΗΜΖ ΚΗΛΟΒΑΣΩΡΑ ΜΟΡΦΖ ΔΝΗΥΤΖ ΝΑΒ1.Παξαγσγή Βηνθαπζίκσλ γηα κεηαθνξέο ΝΑΒ2. Σειεζέξκαλζε ή θαη ηειεςύμε ΝΑΒ3.Παξαγσγή ζεξκόηεηαο / ςύμεο 15% ή 25% ή 35% επί ημο επζθέλζιμο πνμτπμθμβζζιμφ, ακάθμβα ιε ηδκ ηαηδβμνία ηδξ επζπείνδζδξ (ιεβάθδ, ιεζαία, ιζηνή) ηαζ κμμοιέκμο υηζ δ επέκδοζδ εα πναβιαημπμζδεεί ζε επζθέλζιδ βζα πενζθενεζαηή εκίζποζδ γχκδ, βζα ηδκ πενίμδμn Σμ ιέβζζημ πμζυ πμνδβίαξ είκαζ ακά ιμκάδα. ή 10% ή 20% ή 30%, κεηαβαηηθή επζθέλζιδ βζα πενζθενεζαηή εκίζποζδ γχκδ, βζα ηα έηδ Σμ ιέβζζημ πμζυ πμνδβίαξ είκαζ ακά ιμκάδα - Πενζθενεζαηή ΝΑΒ4. πκπαξαγσγή Ζιεθηξηζκνύ / Θεξκόηεηαο ή θαη ςύμεο, κε ηελ ρξήζε βηνκάδαο 15% ή 25% ή 35%,επζθέλζιδ βζα πενζθενεζαηή εκίζποζδ γχκδ, βζα ηδκ πενίμδμ Σμ ιέβζζημ πμζυ πμνδβίαξ είκαζ ακά ιμκάδα. ή 10% ή 20% ή 30%, κεηαβαηηθή επζθέλζιδ βζα πενζθενεζαηή εκίζποζδ γχκδ, βζα ηα έηδ Σμ ιέβζζημ πμζυ πμνδβίαξ είκαζ ακά ιμκάδα 6,32 ζεκη ηζιή αβμνάξ απυ ΑΖΚ. Πενζθενεζαηή Γηα ηνπο δηθαηνχρνπο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο κεηαπνίεζεο θαη εκπνξίαο γεσξγηθψλ πξντφλησλ (φπσο νξίδεηαη ζηνλ θαλνληζκφ 1628/2006), ε έληαζε ηεο ελίζρπζεο γηα ηηο κηθξέο θαη κεζαίεο επηρεηξήζεηο, είλαη 40% επί ησλ επηιέμηκσλ δαπαλψλ θαη γηα ηηο δχν επηιέμηκεο δψλεο. Σν κέγηζην πνζφ ρνξεγίαο είλαη αλά κνλάδα. Γηα ηνπο δηθαηνχρνπο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνλ ηνκέα ηεο κεηαπνίεζεο θαη εκπνξίαο γεσξγηθψλ πξντφλησλ (φπσο νξίδεηαη ζηνλ θαλνληζκφ 1628/2006), ε έληαζε ηεο ελίζρπζεο γηα ηηο κεγάιεο επηρεηξήζεηο πνπ απαζρνινχλ φκσο θάησ απφ 750 άηνκα, είλαη 20% επί ησλ επηιέμηκσλ δαπαλψλ θαη γηα ηηο δχν επηιέμηκεο δψλεο. Σν κέγηζην πνζφ ρνξεγίαο είλαη αλά κνλάδα

24 Τπαγφκελνη Φνξείο Γηθαίσκα ππνβνιήο αίηεζεο γηα επηρνξήγεζε έρνπλ θάζε θπζηθφ ή λνκηθφ πξφζσπν ηδησηηθνχ δηθαίνπ θαζψο θαη νη θνξείο ηνπ δεκφζηνπ ηνκέα θαη ηεο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο. Δμαηξνχληαη απφ ην ζπγθεθξηκέλν ρέδην νη επηρεηξήζεηο πνπ δξαζηεξηνπνηνχληαη ζηνπο αθφινπζνπο ηνκείο: Αιηεία θαη πδαηνθαιιηέξγεηα Πξσηνγελήο παξαγσγή γεσξγηθψλ πξντφλησλ πνπ παξαηίζεληαη ζην Παξάξηεκα 1 ηεο πλζήθεο ΔΚ Παξαζθεπή θαη παξαγσγή πξντφλησλ πνπ απνηεινχλ απνκίκεζε ή ππνθαηάζηαην ηνπ γάιαθηνο θαη ησλ γαιαθηνθνκηθψλ πξντφλησλ, φπσο αλαθέξνληαη ζην Άξζξν 3, 2 ηνπ Καλνληζκνχ 1898/87/EEC. 2. ρέδην Υνξεγηώλ γηα ηελ Δμνηθνλόκεζε Δλέξγεηαο & Υξήζε ΑΠΔ Σν ζρέδην ππνζηεξίδεη ηδησηηθά λνηθνθπξηά, ζρνιηθέο εθνξίεο, ηδξχκαηα, Οξγαληζκνχο Σνπηθήο Απηνδηνίθεζεο θαη άιινπο κε θεξδνζθνπηθνχο νξγαληζκνχο ζηνλ βαζκφ πνπ δελ αζθνχλ νηθνλνκηθή δξαζηεξηφηεηα, κε επηρνξήγεζε 55% επί ηνπ επηιέμηκνπ πξνυπνινγηζκνχ γηα εγθαηαζηάζεηο ζεξκηθήο αμηνπνίεζεο βηνκάδαο. Όζνλ αθνξά ηελ αμηνπνίεζε βηνκάδαο ην ζρέδην επηθεληξψλεηαη ζηα θεληξηθά ζπζηήκαηα παξαγσγήο Θεξκφηεηαο/Φχμεο (ηδάθηα, ππξελνιέβεηεο & μπινιέβεηεο) ζηα νπνία είλαη δπλαηφλ λα αμηνπνηεζνχλ δηάθνξεο κνξθέο βηνκάδαο (ππνπξντφληα θαη θαηάινηπα θπηηθήο, δσηθήο, δαζηθήο θαη αιηεπηηθήο παξαγσγήο πξηλ ή κεηά ηελ βηνκεραληθή ηνπο επεμεξγαζία θαζψο θαη ηα αζηηθά ιχκαηα θαη απνξξίκκαηα). Σα ελ ιφγσ είδε επηρνξεγνχκελσλ επελδχζεσλ, ην χςνο ηεο αληίζηνηρεο ρνξεγίαο θαη νη δηθαηνχρνη θαηαγξάθνληαη ζηνλ αθφινπζν πίλαθα. ΦΒ3 Δπέλδπζε Αμηνπνίεζε βηνκάδαο Υνξεγία/Γηθαηνύρνη Κεκηνζηά ζοζηήιαηα Παναβςβήξ Θενιυηδηαξ/Φφλδξ Γζα ζδζςηζηά κμζημηονζά, ζπμθζηέξ εθμνίεξ, αβαεμενβά ζδνφιαηα, ημοξ δήιμοξ ηαζ ηζξ ημζκυηδηεξ ηαζ άθθμοξ ιδ ηενδμζημπζημφξ μνβακζζιμφξ ζημκ ααειυ πμο δεκ αζημφκ μζημκμιζηή δναζηδνζυηδηα, εα δίκεηαζ επζπμνήβδζδ 55% επί ημο επζθέλζιμο πνμτπμθμβζζιμφ οπυ ημκ πενζμνζζιυ ηςκ ακςηάηςκ επζθέλζιςκ δαπακχκ, ιε ιέβζζημ πμζυ πμνδβίαξ

25 ηα πιαίζηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ ζρεδίνπ θαηαηέζεθαλ απφ ην 2006 έσο θαη ζήκεξα 1417 αηηήζεηο επηρνξήγεζεο πνπ αληηζηνηρνχλ ζε ζπζηήκαηα ζπλνιηθήο εγθαηεζηεκέλεο ηζρχνο 32 MW θαη παξαγφκελεο ελέξγεηαο 18 GWhr/έηνο. Δπίζεο ην 2007 ιεηηνπξγνχζε ην εμήο ζρέδην: 3. ρέδην ελζάξξπλζεο ειεθηξνπαξαγωγήο από Βηνκάδα θαη Βηναέξην από Υώξνπο Τγεηνλνκηθήο Σαθήο Απνξξηκκάηωλ Σν ζρέδην ιεηηνπξγνχζε ην 2007 θαη βξίζθεηαη ζε επαλαδηακφξθσζε αθνχ παξαηεξήζεθαλ αξθεηέο αδπλακίεο θαηά ηε ιεηηνπξγία ηνπ. Πξνβιέπεη ηε ζηήξημε επελδχζεσλ αμηνπνίεζεο, βηναεξίνπ απφ θηελνηξνθηθά θαη άιια απφβιεηα, Υψξνπο Τγεηνλνκηθήο Σαθήο Απνξξηκκάησλ (ΥΤΣΑ) θαη Υψξνπο Τγεηνλνκηθήο Σαθήο Τπνιεηκκάησλ (ΥΤΣΤ) ζηελ κνξθή εγγπεκέλεο δηαηίκεζεο ηνπ παξαγφκελνπ ειεθηξηθνχ ξεχκαηνο. θνπφο Σν ρέδην απνζθνπνχζε ζηελ παξνρή νηθνλνκηθψλ θηλήηξσλ γηα ηελ πξαγκαηνπνίεζε επελδχζεσλ ζηνλ ηνκέα ηεο παξαγσγήο ειεθηξηζκνχ απφ αμηνπνίεζε βηνκάδαο θαη βηναεξίνπ εθιπφκελνπ απφ ρψξνπο πγεηνλνκηθήο ηαθήο απνξξηκκάησλ. Πξνυπνινγηζκφο Τπήξρε ε εθηίκεζε φηη αλαιφγσο ηνπ ελδηαθέξνληνο πνπ ζα επηδείμνπλ νη δηθαηνχρνη, φηη θαηά ηελ πεξίνδν , ζα ρνξεγνχληαλ εληζρχζεηο χςνπο γηα ηελ πινπνίεζε ηνπ. Σν ρέδην πεξηειάκβαλε ηελ παξαγσγή ειεθηξηζµνχ απφ ηελ αμηνπνίεζε πάζεο θχζεσο ππνπξντφλησλ θαη θαηάινηπσλ θπηηθήο, δσηθήο, δαζηθήο θαη αιηεπηηθήο δξαζηεξηφηεηαο, πξηλ ή µεηά ηελ βηνµεραληθή ηνπο επεμεξγαζία, θαζψο θαη ην νξγαληθφ θνξηίν ησλ αζηηθψλ ιπµάησλ θαη απνξξηµµάησλ ζπµπεξηιαµβαλνµέλνπ ηνπ βηναεξίνπ πνπ παξάγεηαη απφ ηνπο ΥΤΣΑ (Υψξνη Τγεηνλνµηθήο Σαθήο Απνξξηµµάησλ) θαη απφ ηελ ηιχ ησλ βηνινγηθψλ θαζαξηζµψλ. Σν ρέδην δελ πεξηειάκβαλε ηελ παξαγσγή ειεθηξηζµνχ απφ θαχζε βηναπνηθνδνµήζηµνπ θιάζµαηνο αζηηθψλ/ βηνµεραληθψλ απνβιήησλ (πεξηιαµβαλνµέλσλ ησλ θαπζίµσλ πνπ πξνέξρνληαη απφ απνξξίµµαηα) ζε απνηεθξσηήξεο. Καηεγνξίεο Δπελδχζεσλ θαη πνζά επηδφηεζεο αλά θαηεγνξία Tα πνζά επηδφηεζεο αλά θαηεγνξία θαίλνληαη αλαιπηηθά ζηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί

26 ΔΠΔΝΓΤΖ ΓΗΑΡΚΔΗΑ ΚΑΣΖΓΟΡΗΑ ΤΝΟΛΗΚΖ ΣΗΜΖ ΑΓΟΡΑ kwh ΒΖ kW Α ,6 ζ Δπζδυηδζδ = 10,6 6,3ζ = 4,3ζ + Πνζιμδυηδζδ* ΒΖ 1 Παξαγσγή ειεθηξηζκνύ από αμηνπνίεζε βηνκάδαο 15 πνυκζα ΒΖ kW ιέπνζ 600kW ΒΖ kW ιέπνζ 5MW Α ,4 ζ Δπζδυηδζδ = 10,4 6,3ζ = 4,1ζ + Πνζιμδυηδζδ* Α ,1ζ Δπζδυηδζδ = 10,1 6,3ζ = 3,8ζ + Πνζιμδυηδζδ* ΒΖ 1.4-5MW Α 1.4-9,5 ζ Δπζδυηδζδ = 9,5 6,3ζ = 3,2ζ + Πνζιμδυηδζδ* ΒΖ 2 Παξαγσγή ειεθηξηζκνύ από αμηνπνίεζε βηναεξίνπ από ΥΤΣΑ 15 πνυκζα ΒΖ 2.1 ζοζηήιαηα δοκαιζηυηδηαξ ιέπνζ 200kW ΒΖ kW ιέπνζ 600 kw ΒΖ kw Α2.1 7,4 ζ Δπζδυηδζδ = 7,4ζ 6,3ζ = 1,1ζ + Πνζιμδυηδζδ** Α2.2 7,0 ζ Δπζδυηδζδ = 7,0ζ 6,3ζ = 0,7ζ + Πνζιμδυηδζδ** Α2.3 6,8ζ Δπζδυηδζδ = 6,8ζ 6,3ζ = 0,5ζ + Πνζιμδυηδζδ** * Ζ ειάρηζηε ηηµή αγνξάο πνπ αλαθέξεηαη πην πάλσ, απμαλφηαλ µε Πξηµνδφηεζε = 1,71 ζελη /KWh-electricity ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο πνπ ε ειεθηξηθή ελέξγεηα παξάγεηαη απφ µνλάδεο ζπµπαξαγσγήο ειεθηξηζµνχ ζεξµφηεηαο ή/θαη ςχμεο πςειήο απφδνζεο, ή αλ ε µεηαηξνπή ηεο βηνµάδαο γίλεηαη µε ζεξµνρεµηθέο δηεξγαζίεο φπσο αεξηνπνίεζε, μεξή δχµσζε (dry fermentation) θαη εάλ ην αέξην κε πξννξηζκφ ηελ παξαγσγή ειεθηξηζµνχ είλαη επεμεξγαζκέλν ψζηε ε πνηφηεηα ηνπ λα είλαη απηή ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ή εάλ ν ειεθηξηζµφο παξάγεηαη απφ θπςέιεο θαπζίµνπ, αεξηνµεραλέο, µεραλέο αηµνχ, νξγαληθφο θχθινο Rankine, ζπζηήµαηα πνιιαπινχ θαπζίµνπ εηδηθά θχθινπ Kalina ή µεραλέο Stirling. ** Ζ ειάρηζηε ηηµή αγνξάο πνπ δίδεηαη πην πάλσ, απμαλφηαλ µε Πξηµνδφηεζε = 1,71 ζελη /KWh- electricity ζηηο πεξηπηψζεηο εθείλεο εάλ ην αέξην πνπ ζα ρξεζηµνπνηεζεί γηα παξαγσγή ειεθηξηζµνχ έρεη επεμεξγαζηεί έηζη πνπ ε πνηφηεηα ηνπ λα είλαη απηή ηνπ θπζηθνχ αεξίνπ ή εάλ ν ειεθηξηζµφο παξάγεηαη απφ θπςέιεο θαπζίµνπ, αεξηνµεραλέο, µεραλέο αηµνχ, νξγαληθφο θχθινο Rankine, ζπζηήµαηα πνιιαπινχ θαπζίµνπ εηδηθά θχθινπ Kalina ή µεραλέο Stirling. Σν θόζηνο όιωλ ηωλ ρνξεγηώλ πνπ πεξηγξάθεθαλ παξαπάλω, θαιύπηεηαη από εηδηθό ηακείν γηα ηηο ΑΠΔ θαη ΔΞΔ. Σα έζνδα ηνπ εηδηθνύ ηακείνπ πξνέξρνληαη από ηελ επηβάξπλζε ηεο ηηκήο ηνπ ειεθηξηζκνύ (0,22 eurocent/kwh) ζηνπο ηειηθνύο θαηαλαιωηέο

27 Καη ηα ηξία ζρέδηα πνπ αλαθέξζεθαλ βξίζθνληαη ήδε ζε δηαδηθαζία αλαζεώξεζεο κε ζθνπό ηελ απνδνηηθόηεξε ιεηηνπξγία ηνπο. Σα ζρέδηα αλακέλεηαη λα ιεηηνπξγήζνπλ ην 2009 κεηά απφ έγθξηζε ηνπο απφ ην Τπνπξγηθφ πκβνχιην ή/ θαη απφ ηελ Δπξσπαηθή Δπηηξνπή. Οη ζεκαληηθφηεξεο ηξνπνπνηήζεηο πνπ πξνηάζεθαλ αθνξνχλ ην "ρέδην ελζάξξπλζεο ειεθηξνπαξαγωγήο από Βηνκάδα θαη Βηναέξην από Υώξνπο Τγεηνλνκηθήο Σαθήο Απνξξηκκάηωλ" θαη είλαη κεηαμχ άιισλ ε επέθηαζε ησλ ζπκβνιαίσλ εγγπεκέλεο αγνξάο ηνπ ειεθηξηζκνχ πνπ παξάγεηαη απφ βηνκάδα απφ 15 ζε 20 έηε θαζψο θαη αχμεζε ηεο εγγπεκέλεο ηηκήο αγνξάο ειεθηξηζκνχ (πεξίπνπ 12%) ε πξνζθνξά αληαπνδνηηθψλ ηειψλ, ζαλ πνζνζηφ επί ησλ αθαζαξίζησλ εζφδσλ απφ ηελ πψιεζε ειεθηξηζκνχ, ζηνπο νξγαληζκνχο ηνπηθήο απηνδηνίθεζεο πνπ γεηηληάδνπλ κε ηηο εγθαηαζηάζεηο βηνκάδαο Ννκνζεηηθό Πιαίζην Κπξίσο απφ ην 2004, έηνο έληαμεο ηεο Κχπξνπ ζηελ Δπξσπατθή Έλσζε, αιιά θαη ηα πξνεγνχκελα έηε πξνζαξκνγήο ζην επξσπατθφ θεθηεκέλν εθδφζεθαλ θαη βξίζθνληαη ελ ηζρχ νη λνκνζεηηθέο παξεκβάζεηο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ αμηνπνίεζε βηνκάδαο θαη παξνπζηάδνληαη ζηε ζπλέρεηα.. Νόκνο 33(Η) ηνπ 2003 Ο ζπγθεθξηκέλνο Νφκνο ζηνρεχεη ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ απαηηήζεσλ/ζηφρσλ ηεο Δπξσπατθήο Οδεγίαο 2001/77/ΔΚ. Ζ βαζηθή πξφλνηα ηνπ ελ ιφγσ λφκνπ αλαθέξεηαη ζηελ ίδξπζε Δηδηθνχ Σακείνπ πνπ έρεη ηε δπλαηφηεηα παξνρήο επηδφηεζεο ή ρξεκαηνδφηεζεο γηα εθαξκνγέο αμηνπνίεζεο ΑΠΔ θαη εμνηθνλφκεζεο ελέξγεηαο. Νόκνο 162(Η) ηνπ 2006 Ο ελ ιφγσ Νφκνο ζέηεη ην ζεζκηθφ πιαίζην ηεο δηαδηθαζίαο πηζηνπνίεζεο ηνπ φηη ειεθηξηθή ελέξγεηα παξάγεηαη απφ αλαλεψζηκεο πεγέο ελέξγεηαο (έηζη ψζηε ν παξαγσγφο λα δηθαηνχηαη ελίζρπζεο απφ ηα αληίζηνηρα ζρέδηα ρνξεγηψλ). Νόκνο 66(Η) ηνπ

28 O ζπγθεθξηκέλνο Νφκνο ελζσκαηψλεη ηηο πξφλνηεο ηεο Οδεγίαο 2003/30/EΚ. χκθσλα κε απηφλ ην Τπνπξγηθφ πκβνχιην θαζνξίδεη ηνπο ελδεηθηηθνχο εζληθνχο ζηφρνπο φζνλ αθνξά ηελ εηζαγσγή ησλ βηνθαπζίκσλ ζηελ αγνξά θαπζίκσλ. Δπίζεο παξαηίζεηαη θαηάινγνο κε ηα είδε θαπζίκσλ πνπ ζεσξνχληαη βηνθαχζηκα. ηηο πξφλνηεο ηνπ Νφκνπ εληάζζεηαη θαη ε απαγφξεπζε δηάζεζεο θαη πψιεζεο βηνθαπζίκσλ πνπ έρνπλ παξαρζεί απφ γελεηηθά ηξνπνπνηεκέλα θπηά. Δπηβάιιεηαη ε εηδηθή ζήκαλζε ηνπ εμνπιηζκνχ δηάζεζεο θαπζίκσλ γηα ηελ πεξίπησζε πψιεζεο κίγκαηνο βηνθαπζίκσλ κε ζπκβαηηθά θαχζηκα ζε πνζνζηφ πέξαλ ηνπ 5%. Σέινο, ν ππνπξγφο πξνθεξχζζεη πνιπεηέο πξφγξακκα πνπ έρεη σο ζηφρν ηελ πξνψζεζε ηεο ρξήζεο βηνθαπζίκσλ ή άιισλ αλαλεψζηκσλ θαπζίκσλ. Κ.Γ.Π. 405/2007 Ζ βαζηθή πξφλνηα ηνπ ελ ιφγσ δηαηάγκαηνο αλαθέξεηαη ζηελ ζεζκνζέηεζε ηεο απαιιαγήο θαηαβνιήο ηνπ εηδηθνχ θφξνπ θαηαλάισζεο γηα ηα βηνθαχζηκα πνπ εηζάγνληαη ή παξάγνληαη απφ ηνπο εηζαγσγείο θαη παξαγσγνχο πνπ είλαη θαηαρσξεκέλνη ζην αληίζηνηρν κεηξψν θαη ρξεζηκνπνηνχληαη σο θαχζηκα ζηηο κεηαθνξέο. Κ.Γ.Π. 430/2007 ην δηάηαγκα 430/2007 αλαθνηλψλεηαη ε εθπφλεζε πνιπεηνχο πξνγξάκκαηνο πξνψζεζεο ηεο ρξήζεο βηνθαπζίκσλ ή άιισλ αλαλεψζηκσλ θαπζίκσλ γηα ηηο κεηαθνξέο πνπ ζα εθαξκφδεηαη θαηά ηελ πεξίνδν Πξνβιέπεηαη ε δηάζεζε ησλ βηνθαπζίκσλ κε απαιιαγή απφ ηελ θαηαβνιή ηνπ εηδηθνχ θφξνπ θαηαλάισζεο θαηά ηελ πξναλαθεξφκελε πεξίνδν. Δπίζεο, θαζνξίδνληαη ηα ππνρξεσηηθά πνζνζηά αληηθαηάζηαζεο πνζφηεηαο ελεξγεηαθνχ πεξηερνκέλνπ ηνπ ζπλφινπ ηεο θαηαλάισζεο ησλ ζπκβαηηθψλ θαπζίκσλ απφ ηνπο πξνκεζεπηέο γηα ηελ πξναλαθεξφκελε πεξίνδν: Πνζνζηό αληηθαηάζηαζεο /Τπνρξέσζε πξνο Πξνκεζεπηέο % % % %

29 Σέινο θαζνξίδεηαη ην θφζηνο εθαξκνγήο ηνπ πξνγξάκκαηνο γηα ηελ πεξίνδν : Απώιεηα θόξνπ θαηαλάισζεο (εθ. ) Κ.Γ.Π. 431/ /2008 Σα πξναλαθεξζέληα πνζνζηά αληηθαηάζηαζεο αλαζεσξήζεθαλ θαηά ζεηξά απφ ηα δηαηάγκαηα 431/2007 θαη 63/2008. πγθεθξηκέλα, πξνβιέπεηαη φηη ην πνζνζηφ αληηθαηάζηαζεο, ζχκθσλα κε ην πιένλ πξφζθαην δηάηαγκα 63/2008 είλαη ηεο ηάμεσο ηνπ 2%. Νόκνο 91(Η) ηνπ 2004 Ο Νφκνο αλαθέξεηαη ζηα ζρεηηθά κε ηελ αμηνπνίεζε βηνκάδαο πνπ παξαηέζεθαλ κε ζηφρν ηελ εθπιήξσζε ησλ ζηφρσλ πνπ ππαγνξεχνληαη απφ ην 16ν Άξζξν ηεο Οδεγίαο 2003/96/ΔΚ (εθαξκνγή θνξνινγηθψλ απαιιαγψλ επί ελεξγεηαθψλ πξντφλησλ/θαπζίκσλ ηα νπνία πεξηέρνπλ ζπζηαηηθά πνπ έρνπλ παξαρζεί απφ δηάθνξεο κνξθέο βηνκάδαο). ηα πιαίζηα απηνχ πξνβιέπεηαη ε εμνπζηνδφηεζε ηνπ Τπνπξγηθνχ πκβνπιίνπ γηα ηελ εθαξκνγή απαιιαγψλ επί ηνπ εηδηθνχ θφξνπ θαηαλάισζεο. Κ.Γ.Π. 134/2007 ηελ ελ ιφγσ Κ.Γ.Π. θαζνξίδνληαη ηα είδε ησλ θαπζίκσλ ηα νπνία εθιακβάλνληαη απφ ηελ αξκφδηα θπβεξλεηηθή ππεξεζία (Σκήκα Σεισλείσλ θαη ΦΠΑ, Τπνπξγείν Οηθνλνκηθψλ) σο βηνθαχζηκα (θαηάινγνο Παξαξηήκαηνο Α) θαζψο θαη ηερληθέο ιεπηνκέξεηεο φζνλ αθνξά ην θαζεζηψο δηαρείξηζεο απηψλ. Νόκνο 148(Η) ηνπ 2003 Κ.Γ.Π. 318/2004 ην ζπγθεθξηκέλν δηάηαγκα θαζνξίδνληαη ιεπηνκεξψο νη ζρεηηθέο κε ην βηνληίδει πξνδηαγξαθέο. Δπίζεο ππνδεηθλχεηαη φηη ην βηνληίδει, ζηελ ακηγή ηνπ κνξθή, ζα πξέπεη λα ηθαλνπνηεί ηηο απαηηήζεηο ηνπ πξνηχπνπ CYSEN Κ.Γ.Π. 431/2007 ην ελ ιφγσ δηάηαγκα γίλεηαη αλαθνξά ζην θαζεζηψο πνπ δηέπεη ηε δηαδηθαζία αλάκημεο βηνθαπζίκσλ κε ζπκβαηηθά θαχζηκα θαη ηνλ ηξφπν δηάζεζήο ηνπο

30 Κ.Π.Γ. 430/2005 Οη βαζηθέο πξφλνηεο ηνπ δηαηάγκαηνο αλαθέξνληαη ζηηο ηερληθέο πξνδηαγξαθέο ειέγρνπ αέξησλ ξχπσλ κε αδεηνδνηνχκελσλ εγθαηαζηάζεσλ. Ηδηαίηεξε κλεία γίλεηαη ζηε κε απαγφξεπζε θαχζεο μεξψλ ππξήλσλ θαξπψλ ειηάο θαη πεξηβιεκάησλ μεξψλ θαξπψλ. Κ.Π.Γ. 737/2003 ην ελ ιφγσ δηάηαγκα παξαηίζεληαη νη ηερληθέο πξνδηαγξαθέο δηαρείξηζεο ησλ απνβιήησλ πνπ παξάγνληαη απφ ηε ιεηηνπξγία ρνηξνηξνθηθψλ κνλάδσλ. Κ.Π.Γ. 269/2005 ην παξάξηεκα ηνπ δηαηάγκαηνο θαζνξίδνληαη νη γεληθνί φξνη απφξξηςεο απνβιήησλ απφ ζηαζκνχο επεμεξγαζίαο αζηηθψλ ιπκάησλ ζε νηθηζκνχο κε ηζνδχλακν πιεζπζκφ θάησ ησλ 2,000. Δπίζεο θαζνξίδνληαη νη πξνδηαγξαθέο πνηφηεηαο ηνπ αλαθπθισκέλνπ λεξνχ ηνπ νπνίν ζα ήηαλ δπλαηφλ λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ άξδεπζε ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ. Κ.Π.Γ. 270/2005 ην παξάξηεκα ηνπ δηαηάγκαηνο θαζνξίδνληαη νη γεληθνί φξνη απφξξηςεο ειαηνηξηβείσλ ησλ νπνίσλ ηα απφβιεηα δηαηίζεληαη ζην έδαθνο σο εδαθνβειηησηηθφ ή ηνπνζεηνχληαη ζε δεμακελέο απνμήξαλζεο γηα ζθνπνχο εμάηκηζεο. Όζνλ αθνξά ηελ δηαρείξηζε ηνπ ειαηνππξήλα πξνβιέπεηαη ε δπλαηφηεηα ρξήζεο απηνχ σο θαχζηκε χιε. Κ.Γ.Π. 562/2003 ην δηάηαγκα θαζνξίδεηαη ην πιαίζην ιεηηνπξγίαο ησλ Υψξσλ Τγεηνλνκηθήο Σαθήο Απνξξηκκάησλ (ΥΤΣΑ). Δπίζεο θαηαγξάθνληαη νη πξφλνηεο πνπ πξέπεη λα ιακβάλνληαη φζνλ αθνξά ηελ δηαρείξηζε ησλ αεξίσλ πνπ παξάγνληαη θαηά ηελ απνζχλζεζε ησλ βηναπνθνδνκήζηκσλ ζπζηαηηθψλ ησλ απνξξηκκάησλ πνπ δηαηίζεληαη ζηνπο ΥΤΣΑ (βηναέξην)

31 2.3 Γηεξεύλεζε ηνπ Γηαζέζηκνπ Γπλακηθνύ Βηνκάδαο Σν ζεκαληηθφηεξν πξφβιεκα γηα ηελ απνηειεζκαηηθή δηείζδπζε ηεο ελέξγεηαο πνπ παξάγεηαη απφ βηνκάδα ζην ελεξγεηαθφ ηζνδχγην ηεο θάζε ρψξαο, αιιά θαη γηα ηελ αχμεζε ηεο παξαγσγήο ησλ βηνθαπζίκσλ απνηειεί ε δηαζεζηκφηεηα ηεο πξψηεο χιεο. Ζ πινπνίεζε νπνηνπδήπνηε έξγνπ ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο ηεο βηνκάδαο εμαξηάηαη απφ ηα θαηά ηφπνπο ππάξρνληα είδε βηνκάδαο θαη ηηο αληίζηνηρεο πνζφηεηεο. Δίλαη επίζεο ζηελά ζπλπθαζκέλε κε ηε δπλαηφηεηα πξφζβαζεο ζηηο απαξαίηεηεο πνζφηεηεο ησλ πξψησλ πιψλ (δηαζέζηκν δπλακηθφ βηνκάδαο), αιιά θαη ζηελ νηθνλνκηθά ζπκθέξνπζα ζπιινγή ηνπο, ψζηε λα εμαζθαιίδεηαη ε νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα ζε φια ηα ζηάδηα ηεο αιπζίδαο βηνελέξγεηαο (παξαγσγή πξψησλ πιψλ εθνδηαζηηθή αιπζίδα κεηαηξνπή ζε ηειηθά ελεξγεηαθά πξντφληα). Χο δπλακηθό βηνκάδαο ζεσξείηαη ε απνιήςηκε πνζφηεηα θπηηθψλ, δαζηθψλ πιψλ, δσηθψλ θαη αζηηθψλ ιπκάησλ, ππνπξντφλησλ βηνκεραληθήο επεμεξγαζίαο θαζψο θαη ην βηναπνηθνδνκήζηκν θιάζκα ησλ αζηηθψλ ζηεξεψλ απνξξηκκάησλ. Σν δπλακηθφ βηνκάδαο, δηαθξίλεηαη ζε: Θεωξεηηθό δπλακηθό βηνκάδαο, ην νπνίν απνηειεί ην κέγηζην πνζφ ηεο βηνκάδαο πνπ κπνξεί λα παξαρζεί ζε κηα ζπγθεθξηκέλε πεξηνρή. Γηαζέζηκν δπλακηθό βηνκάδαο, ην νπνίν απνηειεί ην πνζνζηφ ηνπ ζεσξεηηθνχ δπλακηθνχ πνπ ζεσξείηαη απνιήςηκν κε βάζε ηνπηθνχο (π.ρ. κνξθνινγία εδάθνπο) θαη άιινπο (π.ρ. αληαγσληζηηθέο ρξήζεηο) πεξηνξηζκνχο. Σερληθά εθκεηαιιεύζηκν δπλακηθό βηνκάδαο, ην νπνίν είλαη ην πνζνζηφ ηνπ δηαζέζηκνπ δπλακηθνχ, πνπ κπνξεί λα αμηνπνηεζεί κε ηα πθηζηάκελα ηερληθά κέζα. Οηθνλνκηθά εθκεηαιιεύζηκν δπλακηθό βηνκάδαο, ην νπνίν είλαη ην πνζνζηφ ηνπ ηερληθά εθκεηαιιεχζηκνπ δπλακηθνχ, πνπ είλαη θαη νηθνλνκηθά εθκεηαιιεχζηκν. Σν δπλακηθφ ηεο βηνκάδαο νξίδεηαη ζε κνλάδεο βάξνπο ή φγθνπ, θαη ππνινγίδεηαη κε βάζε ηελ πεξηερφκελε (%) πγξαζία ηνπ πιηθνχ θαηά βάξνο., θαη ην θαηλφκελν εηδηθφ βάξνο. Ζ αθξηβήο εθηίκεζε ηνπ ελεξγεηαθνχ δπλακηθνχ βηνκάδαο εθθξάδεηαη ζε GWh, MJ, ή kcal αλά ηφλν μεξάο νπζίαο. Όπσο θαίλεηαη απφ ηα παξαπάλσ, ε βηνκάδα πεξηιακβάλεη έλα κεγάιν εχξνο πξψησλ πιψλ, ην νπνίν κεηαηξέπεηαη, κέζσ πνιιψλ θαη δηαθνξεηηθψλ ηερλνινγηψλ (ζεξκνρεκηθέο πρ. θαχζε, ππξφιπζε, αεξηνπνίεζε θαη βηνρεκηθέο, πρ. αλαεξφβηα ρψλεπζε, αιθννιηθή δχκσζε, εζηεξνπνίεζε) ζε έλα επίζεο κεγάιν εχξνο ηειηθψλ ελεξγεηαθψλ πξντφλησλ (ζηεξεά, πγξά θαη αέξηα θαχζηκα) γηα κηα ζεηξά ελεξγεηαθψλ ρξήζεσλ (ζεξκφηεηα, ειεθηξηζκφο, θαχζηκα κεηαθνξψλ)

32 Γηα ηε δηεπθφιπλζε ηεο παξνχζαο κειέηεο, ην δπλακηθφ ηεο βηνκάδαο δηαρσξίδεηαη παξαθάησ ζε ηξεηο κεγάιεο θαηεγνξίεο: ηεξεή βηνκάδα, γηα παξαγσγή ζεξκφηεηαο θαη ειεθηξηζκνχ, κέζσ ζεξκνρεκηθήο κεηαηξνπήο, θπξίσο θαχζεο Τγξή βηνκάδα, γηα παξαγσγή βηναεξίνπ, κέζσ αλαεξφβηαο δχκσζεο Πξψηεο χιεο (ειαηνχρα, ακπινχρα θαη ζαθραξνχρα θπηά) γηα παξαγσγή βηνθαπζίκσλ κεηαθνξψλ, κέζσ βηνρεκηθήο κεηαηξνπήο, θπξίσο αιθννιηθήο δχκσζεο θαη εζηεξνπνίεζεο. Ζ θάζε θαηεγνξία βηνκάδαο αλαιχεηαη ζηα παξαθάησ θεθάιαηα ηεξεή Βηνκάδα ηελ ζηεξεή βηνκάδα αλήθνπλ Ζ δηαζέζηκε πξνο ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε δαζηθή μπιεία Σα ππνιείκκαηα γεσξγηθψλ θαιιηεξγεηψλ πνπ παξακέλνπλ ζην ρσξάθη Σα ζηεξεά παξαπξντφληα ηεο δαζηθήο θαη αγξνηηθήο βηνκεραλίαο ηα νπνία κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ ελεξγεηαθά. Σν ζεσξεηηθφ δπλακηθφ ηεο ζηεξεήο βηνκάδαο εθηηκάηαη αθνινπζψληαο ηα παξαθάησ βήκαηα Γηεξεχλεζε ηεο θαηαλνµήο ησλ θπξηνηέξσλ ηχπσλ θαιιηεξγεηψλ πνπ παξάγνπλ ππνιείµµαηα πξνο αμηνπνίεζε, µε ηελ νξγάλσζε ζε Γεσγξαθηθφ χζηεµα Πιεξνθνξηψλ ησλ αληίζηνηρσλ ραξηψλ θάιπςεο γεο θαη θαιιηεξγεηψλ. ηαηηζηηθή θαηαλνµή ηεο παξαγσγήο ζπγθεθξηµέλσλ ηχπσλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ (πνπ απνδίδνπλ αμηνπνηήζηµα ππνιείµµαηα) ζε γεσγξαθηθέο κνλάδεο φπσο απηή θαηαγξάθεηαη απφ ζρεηηθνχο νξγαληζµνχο. Δθηίµεζε ηεο παξαγσγήο ππνιεηµµάησλ απφ ηελ γεσξγηθή παξαγσγή (ζαλ πνζνζηφ παξαγσγήο ππνιείµµαηνο αλά µκνλάδα επηθάλεηαο θαιιηέξγεηαο) γηα θάζε ηχπν αμηνπνηήζηµεο βηνµάδαο, θαζψο θαη ε θαηαγξαθή ησλ ππνπξντφλησλ ηεο αγξνηηθήο θαη δαζηθήο βηνκεραλίαο. Με ηελ πινπνίεζε ησλ παξαπάλσ βεκάησλ, είλαη εθηθηή ε νξγάλσζε κηαο γεσγξαθηθήο βάζεο δεδνµέλσλ ζηελ νπνία θαηαγξάθεηαη ε γεσγξαθηθή δηαζπνξά θαη νη εθηηµψµελεο πνζφηεηεο ηεο θαχζηµεο βηνµάδαο ζηνλ ηφπν παξαγσγήο

33 2.3.2 Τγξή Βηνκάδα Απηή αθνξά θηελνηξνθηθά θαη αγξνηνβηνκεραληθά απφβιεηα, ην δπλακηθφ ησλ νπνίσλ νξίδεηαη ζε κνλάδεο βάξνπο ή φγθνπ, θαη ππνινγίδεηαη κε βάζε ην είδνο θαη ηελ ειηθία ηνπ δψνπ θαη ηελ αλαγσγή απηψλ ζε κνλάδα δψληνο βάξνπο (Livestock Unit - LU), πνπ αληηπξνζσπεχεη ηελ Holstein Frisian cow, βάζε ησλ επξσπατθψλ πξνηχπσλ. Σα απφβιεηα ησλ αγξνηνβηνκεραληθψλ εθκεηαιιεχζεσλ ππνινγίδνληαη κε βάζε ηα Γαληθά πξφηππα θαη εμαξηψληαη αλάινγα απφ ηνλ ηξφπν ιεηηνπξγίαο, ην είδνο θαη ηα παξαπξντφληα ηεο εθκεηάιιεπζεο. Ζ αθξηβήο εθηίκεζε ηνπ ελεξγεηαθνχ δπλακηθνχ ησλ νξγαληθψλ απνβιήησλ εθθξάδεηαη ζε GWh, MJ, ή kcal αλά ηφλν θαη ππνινγίδεηαη απφ ην πνζνζηφ ησλ νιηθψλ ζηεξεψλ, ην πνζνζηφ ησλ πηεηηθψλ ζηεξψλ, ην πνζνζηφ ηνπ βηναπνηθνδνκήζηκνπ ηκήκαηνο ηνπ ιφγνπ ησλ πηεηηθψλ ζηεξεψλ/νιηθψλ ζηεξεψλ θαη ην εηδηθφ ελεξγεηαθφ πεξηερφκελν αλάινγα κε ην είδνο ηνπ απνβιήηνπ, ην νπνίν εθθξάδεηαη ζε θπβηθά CH 4 /kg πηεηηθψλ ζηεξεψλ Πξώηεο ύιεο γηα παξαγσγή πγξώλ βηνθαπζίκσλ Σν ζεσξεηηθφ δπλακηθφ ησλ πξψησλ πιψλ γηα παξαγσγή πγξψλ βηνθαπζίκσλ εθηηκάηαη αθνινπζψληαο ηα παξαθάησ βήκαηα Καηαγξαθή ηεο παξαγσγήο ζπφξσλ ειαηνχρσλ θαη ακπινχρσλ θπηψλ, θαζψο θαη θπηηθψλ ηκεκάησλ ζαθραξνχρσλ θπηψλ απφ ηελ γεσξγηθή παξαγσγή Γηεξεχλεζε ηεο θαηαλνµήο ησλ θαιιηεξγεηψλ απηψλ µε ηελ νξγάλσζε ζε Γεσγξαθηθφ χζηεµα Πιεξνθνξηψλ ησλ αληίζηνηρσλ ραξηψλ θάιπςεο γεο θαη θαιιηεξγεηψλ. Αμηνιφγεζε ησλ πνζνηήησλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα νδεγεζνχλ γηα παξαγσγή ελέξγεηαο ρσξίο λα δηαηαξάζζεηαη ε αγνξά ησλ ηξνθίκσλ. Δθηίκεζε ησλ πνζνηήησλ ησλ ρξεζηκνπνηεκέλσλ ειαίσλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ζπιιερζνχλ απφ κνλάδεο καδηθήο εζηίαζεο

34 2.4 Καζνξηζκόο θαη θαηαγξαθή ηωλ δηαθόξωλ ηύπωλ βηνκάδαο ηεξεή Βηνκάδα Σν πξψην βήκα γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ δηαζέζηκνπ δπλακηθνχ ηεο ζηεξεήο βηνκάδαο είλαη ν θαζνξηζκφο ησλ βαζηθψλ πξντφλησλ πνπ απνηεινχλ παξαπξντφληα ησλ αγξνηηθψλ εθκεηαιιεχζεσλ ηεο βηνκεραλίαο ή ηεο δηαρείξηζεο ησλ δαζψλ. ην παξφλ θεθάιαην παξνπζηάδνληαη ηα ραξαθηεξηζηηθά ησλ πξντφλησλ ηα νπνία θξίλνληαη ζαλ αλαγθαία πξνο δηεξεχλεζε γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηεο δηαζέζηκεο βηνκάδαο ζηελ Κχπξν Αγξνηηθά ππνιείκκαηα Ζ ηαμηλφκεζε ησλ ηχπσλ βηνµάδαο πνπ πξνέξρνληαη απφ αγξνηηθά ππνιείκκαηα πξαγκαηνπνηήζεθε κε βάζε ηελ εηήζηα γεσξγηθή ζηαηηζηηθή έξεπλα θαζψο θαη ηελ αγξνηηθή απνγξαθή πνπ έρεη εθδνζεί απφ ηελ ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Κχπξνπ. Οη δηαζέζηκεο εθηάζεηο πνπ ζπγθνκίδνληαη πεξηιακβάλνπλ: Eιαηνθαιιηέξγεηεο Πεξηιακβάλνληαη ππνιείκκαηα θιαδεκάησλ ειηάο θαη ν ππνινγηζκφο ηνπο δίλεηαη απφ ηνλ παξαθάησ ηχπν: πλνιηθή πνζφηεηα ειαηνθιαδνδεµάησλ (μεξνί ηφλνη/έηνο) = (δεθάξηα) * (282 kg αλά δεθάξην/έηνο) * [(100 -% πγξαζία 40)/100] * ζπληειεζηήο δηαζεζηκφηεηαο (0.40) Γελδξψδεηο θαιιηέξγεηεο Ζ παξαγφµελε πνζφηεηα θιαδνδεµάησλ απφ δελδξψδεηο θαιιηέξγεηεο ζπλαξηάηαη µε ηελ έθηαζε ηεο αληίζηνηρεο θαιιηέξγεηα θαη δίλεηαη απφ ηνλ παξαθάησ ηχπν (ζε μεξνχο ηφλνπο ην ρξφλν):η πλνιηθή πνζφηεηα ππνιεηµµάησλ δελδξσδψλ θαιιηεξγεηψλ (μεξνί ηφλνη/έηνο) = Έθηαζε θαιιηέξγεηαο * ζηξεµµαηηθή απφδνζε θιαδνδεµάησλ 434 kg/δεθάξην/έηνο) * [(100-%πγξαζία 40)/100] * ζπληειεζηήο δηαζεζηκφηεηαο (0.60) Οπσξνθφξα δέληξα Αθνινπζείηαη ε ίδηα πξνζέγγηζε κε απηή ησλ δελδξσδψλ θαιιηεξγεηψλ 7 Βιέπε θαη Utilisation of Biomass for Energy Production by direct burning in Cyprus, P. Polycarpou - δηεζλήο βηβιηνγξαθία

35 πλνιηθή πνζφηεηα ππνιεηµµάησλ απφ νπσξνθφξα δέλδξα (μεξνί ηφλνη/έηνο) = Έθηαζε θαιιηέξγεηαο * ζηξεµµαηηθή απφδνζε θιαδνδεµάησλ - 319kg/δεθάξην/έηνο) * [(100-%πγξαζία 40)/100] * ζπληειεζηήο δηαζεζηκφηεηαο (0.60) Αµπεινθαιιηέξγεηεο- Ζ ζπιινγή ησλ ζηαθπιηψλ ζηηο αµπεινθαιιηέξγεηεο πξαγκαηνπνηείηαη ζε εηήζηα βάζε. Καηά ηε δηαδηθαζία απηή, παξάγνληαη εηήζηα kg ζηεµθχισλ (θιεµαηίδσλ αµπειψλσλ) αλά m2 (ζηξέµµα). Σα ζηέµθπια απηά ζπιιέγνληαη ζε δεµάηηα ηωλ kg ην έλα θαη θαίγνληαη ειεύζεξα, επί ηνπ παξόληνο, ζηνλ αγξό, ή ηεµαρίδνληαη µε εηδηθό εμνπιηζκό θαη ζάβνληαη ζην έδαθνο επί ηόπνπ. Ζ ζπλνιηθή πνζφηεηα ζηεµθχισλ δίλεηαη απφ ηνλ παξαθάησ ηχπν (ζε μεξνχο ηφλνπο ην ρξφλν): πλνιηθή πνζφηεηα ζηεµθχισλ (μεξνί ηφλνη/έηνο) = (Έθηαζε αµπεινθαιιηέξγεηαο ζε δεθάξηα) * ζηξεκκαηηθή απφδνζε (497 kg/δεθάξην/έηνο) * [(100 -%πγξαζία 30)/100] * ζπληειεζηήο δηαζεζηκφηεηαο (0.50)

36 Πίλαθαο Καηεγνξηνπνίεζε βαζηθψλ ηχπσλ ππνιεηκκάησλ (ζηεξεή βηνκάδα) θαη ηδηφηεηεο Θεξκνγό Τπνιιείκαηα λνο Σύπνο βηνκάδαο (ηόλλνη / Τπνιιείκαηα Θεξκνγόλνο Γύλακε Τγξαζία Τγξαζία Γηαζεζηκόηεηα Γηαζεζηκόηεηα δεθ.) βηνκάδαο (Μ.Ο.) Γύλακε (GJ/kg) (Μ.Ο.) (%) (Μ.Ο.) (%) (Μ.Ο.) Δθζέξ 0,282 0,282 0, , Μδθζέξ 0,24 0, Βενζημηζέξ 0,623 0, Ρμδαηζκζέξ 0,561 0, Απθαδζά 60 Κεναζζά 0,511 0, Αιοβδαθζά 0,621 0, Κανοδζά 0,28 0, Βοζζζκζέξ 0,511 0, Φοζηζηζέξ 0,28 0, Καζηακζέξ 0,28 0,434 0,0168 0, Πμνημηαθζέξ 0,25 0, Λειμκζέξ 0,3 0, Μακηανζκζέξ 0,5 0, Νεναηγζέξ 0,3 0, Κζηνζέξ 0,3 0, Φναπζέξ 0,3 0, Πενβαιμηζέξ 0,3 0, Γηνεζπθνμφη 0,3 0,319 0,0165 0, Αιπέθζα 0,497 0,497 0, ,

37 ηνλ πίλαθα πνπ πξνεγείηαη, παξνπζηάδνληαη ζπλνπηηθά νη θαηεγνξίεο ησλ αγξνηηθψλ ππνιεηκκάησλ πνπ θξίλνληαη δηαζέζηκα ζαλ θαχζηκε βηνκάδα ζηελ Κχπξν. Ο πίλαθαο παξνπζηάδεη ην ζχλνιν ησλ δηαζέζηκσλ πξντφλησλ ηα νπνία κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε κνλάδεο θαχζεο γηα παξαγσγή ειεθηξηζκνχ ή ζεξκφηεηαο θαζψο θαη ηηο παξακέηξνπο κε ηηο νπνίεο ππνινγίδεηαη ην ζεσξεηηθφ θαη δηαζέζηκν (απνιήςηκν) δπλακηθφ ηνπο. Αμίδεη λα ζεκεησζεί φηη έλα κεγάιν κέξνο αγξνηηθψλ ππνιεηκκάησλ πνπ ζε άιιεο πεξηπηψζεηο ζεσξνχληαη δηαζέζηκα (πρ. ππνιείκκαηα απφ αξνηξαίεο θαιιηέξγεηεο φπσο ην άρπξν, βηνκεραληθά θπηά φπσο ν ειίαλζνο θαη ν θαπλφο) θαη ζηεξίδνπλ ζεκαληηθέο εγθαηαζηάζεηο παξαγσγήο ελέξγεηαο, ζε ρψξεο ηεο βφξεηαο θαη θεληξηθήο Δπξψπεο δελ έρνπλ ζπλππνινγηζηεί ζην ελεξγεηαθφ δπλακηθφ γηα ηελ Κχπξν. Ζ απφθαζε απηή ειήθζε δηφηη: Τπάξρνπλ ηζρπξέο αληαγσληζηηθέο ρξήζεηο, φπσο ε ρξήζε ζε δσνηξνθέο θαη ε βειηίσζε ηνπ εδάθνπο. Δηδηθφηεξα γηα ηα πξντφληα ή παξαπξντφληα ηεο θαιιηέξγεηαο δεκεηξηαθψλ ειήθζε ππφςε θαη ε ειιεηκκαηηθφηεηα ηεο Κχπξνπ ζε δσνηξνθέο ε νπνία ππνρξεψλεη ηελ κέγηζηε αμηνπνίεζε ησλ φπνησλ ππνιεηκκάησλ γηα ηνλ ζθνπφ απηφ. Ζ παξαγσγή ηνπο είλαη πνιχ ρακειή ε θζίλνπζα (π.ρ. βηνκεραληθά θπηά) Τπάξρεη απαίηεζε εηδηθψλ ηερλνινγηψλ γηα ηελ θαχζε ηνπο (π.ρ. θαχζε άρπξνπ) νη νπνίεο γίλνληαη βηψζηκεο κφλν κε νηθνλνκίεο θιίκαθαο πνπ δελ είλαη δπλαηφλ λα πξαγκαηνπνηεζνχλ. Δίλαη αβέβαηε ε δπλαηφηεηα ή ε ζθνπηκφηεηα ρξήζεο ηνπο. Γηα παξάδεηγκα ηα ππνιείκκαηα ζεξκνθεπηαθψλ θαιιηεξγεηψλ (θχξηα ληνκάηαο θαη αγγνπξηνχ) είλαη πξνηηκφηεξν λα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ ζέξκαλζε ησλ ίδησλ ησλ ζεξκνθεπίσλ Ο πίλαθαο πνπ αθνινπζεί πεξηιακβάλεη ηα πξντφληα ηα νπνία δελ ιακβάλνληαη ππφςε γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπ δπλακηθνχ ηεο βηνκάδαο. Πίλαθαο Απνθιεηφκελνη ηχπνη βηνκάδαο Γεκεηξηαθά γηα παξαγσγή θαξπνύ Σύπνο Βηνκάδαο ρόιηα ζηάνζ Άπονμ Μζηνυ οπυθεζιια ζημκ αβνυ-πνήζδ Κνζεάνζ Άπονμ βζα γςμηνμθή Ανααυζζημξ Άπονμ Ρφγζ Άπονμ Βηνκεραληθά θπηά Καπκυξ Κμηζάκζα & Φφθθα Μζηνή ή θείκμοζα παναβςβή Βαιαάηζ Κμηζάκζα & Φφθθα Ζθίακεμξ Κμηζάκζα & Φφθθα Νσπά ιαραληθά Λαπακζηά Κμηζάκζα & Φφθθα Ααέααζδ πμζυηδηα - εδαθμαεθηζςηζηά Αβηζκάνα Κμηζάκζα & Φφθθα Νημιάηα Κμηζάκζα & Φφθθα

38 Γεκεηξηαθά γηα παξαγσγή θαξπνύ Σύπνο Βηνκάδαο ρόιηα Θεξκνθήπηα λσπώλ ιαραληθώλ & αλζέσλ Νημιάηα αββμφνζ Κμηζάκζα & Φφθθα Πνμηζιδηέα δ λήνακζδ ηαζ πνήζδ βζα ζηακμπμίδζδ ζδίςκ ακαβηχκ Δαζηθέο εθκεηαιιεύζεηο Οη πεξηνρέο ζηηο νπνίεο ππάξρεη δαζηθή βηνκάδα δηαζέζηκε γηα απνκάθξπλζε θαη ρξήζε είλαη νη εθηάζεηο ησλ θπζηθψλ θαη ηερλεηψλ αλαδαζψζεσλ πνπ πξνέθπςαλ θπξίσο κεηά απφ ππξθαγηέο ζηελ πεξίνδν ηεο Σνπξθηθήο εηζβνιήο. Οη θπζηθέο ζπζηάδεο βξίζθνληαη ζε απφθξεκλεο θαη βξαρψδεηο πεξηνρέο φπνπ δελ ππάξρεη νδηθφ δίθηπν. Ζ έιιεηςε απηή θαζηζηά αλέθηθηε νπνηαδήπνηε επέκβαζε γηα απφιεςε πιηθνχ πξνο ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε. Οη ηερλεηέο ζπζηάδεο, πξνζθέξνπλ κία αλψηαηε ζπλνιηθή επηθάλεηα πξνο εθκεηάιιεπζε (θαζαξηζκφ, πινηφκεζε, ηεκαρηζκφ θαη κεηαθνξά) πεξίπνπ εθηάξηα κε ζπλνιηθή πνζφηεηα ψξηκεο βηνκάδαο ηφλνπο. χκθσλα κε ηηο ππάξρνπζεο εθηηκήζεηο 8 νη παξαπάλσ πνζφηεηεο θαζψο θαη, νη δπζκελείο εδαθνθιηκαηηθέο ζπλζήθεο πνπ επηθξαηνχλ ζηελ Κχπξν (μεξφ θιίκα θαη ρακειή παξαγσγηθφηεηα ησλ δαζψλ) θαηαηείλνπλ ζην ζπκπέξαζκα όηη ε εθκεηάιιεπζε ηεο δαζηθήο βηνκάδαο δελ απνηειεί εθηθηή επηινγή, νπόηε δελ εμεηάδεηαη ζηα πιαίζηα ηεο παξνύζαο κειέηεο Μεηαπνίεζε Οη βαζηθέο θαηεγνξίεο ζηεξεψλ ππνιεηκκάησλ πνπ πξνέξρνληαη απφ αγξνηηθέο - κεηαπνηεηηθέο βηνκεραλίεο αληηζηνηρνχλ ζπλήζσο ζε Τπνιείκκαηα εθθνθθηζκνχ βάµβαθνο Τπνιείκκαηα απνθινίσζεο ξπδηνχ Τπνιείκκαηα θαξπνχ απφ ζπζθεπαζηήξηα θαη κνλάδεο επεμεξγαζίαο θξνχησλ. Τπνιείκκαηα βηνκεραλίαο μπιείαο Παξαπξντφληα απφ ηελ επεμεξγαζία ηνπ ειαηφθαξπνπ. Οη δχν πξψηεο κεηαπνηεηηθέο δξαζηεξηφηεηεο απνπζηάδνπλ παληειψο απφ ηελ Κχπξν ελψ γηα ηηο ππφινηπεο κπνξνχλ λα αλαθεξζνχλ ηα παξαθάησ: 8 Δθηίκεζε Βηνκάδαο απφ λεαξέο ζπζηάδεο, Τπνπξγείν Γεσξγίαο Φπζηθψλ Πφξσλ θαη Πεξηβάιινληνο, ηκήκα Γαζψλ, Λ. Λνηδνπ, Γ. Παηηίρεο

39 Τπάξρνπλ κηθξέο κνλάδεο επεμεξγαζίαο θαη ζπζθεπαζίαο θξνύηωλ απφ ηηο νπνίεο ηα ζηεξεά ππνιείκκαηα (ζπλήζσο θνπθνχηζηα) ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ελίζρπζε δσνηξνθψλ Λεηηνπξγεί κία ζεκαληηθή, γηα ηα δεδνκέλα ηεο λήζνπ, βηνκεραλία μπιείαο ε νπνία ρξεζηκνπνηεί ηα ππνιείκκαηά ηεο (πεξίπνπ 600 ηφλνη ππνιεηκκάησλ εηεζίσο) γηα θάιπςε ηδίσλ ζεξκηθψλ αλαγθψλ (βιέπε θεθάιαην 2.1) Ο θιάδνο ηεο παξαγωγήο ειαηόιαδνπ είλαη αλαπηπγκέλνο, φπσο ζε φιεο ηηο κεζνγεηαθέο ρψξεο. Σα ζηεξεά ππνιείκκαηα ησλ παξαδνζηαθψλ θαη ηξηθαζηθψλ ειαηνηξηβείσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζηελ λήζν πεξηιακβάλνπλ Σα θχιια θαη ηα θιαδάθηα ηα νπνία ζπιιέγνληαη ζηα ειαηνπξγεία θαηά ηελ πξσηνγελή επεμεξγαζία ηνπ ειαηνθάξπνπ γηα ηελ παξαγσγή ειαηφιαδνπ. Τπνινγίδεηαη φηη ην πνζνζηφ θχιισλ θαη θιαδηψλ πνπ απνκαθξχλεηαη θαη απηφ ην ζηάδην αληηζηνηρεί ζε 7-8% θ.β. επί ηεο ζπλνιηθήο πνζφηεηαο επεμεξγαδφµελνπ ειαηνθάξπνπ. Γεδνκέλεο ηεο ρξήζεο ηωλ παξαπάλω πιηθώλ, ζαλ εδαθνβειηηωηηθά ή ζαλ δωνηξνθέο, δελ εθηηκάηαη ε ζπλεηζθνξά ηνπο ζηελ ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ηεο βηνκάδαο. Σνλ ειαηνππξήλα Δθηηκάηαη φηη νη πνζφηεηεο ηνπ παξαγφκελνπ, θαηά ην ζηάδην απηφ, ειαηνππξήλα είλαη πεξίπνπ δηπιάζηεο απφ απηέο ηνπ παξαγφκελνπ ειαηφιαδνπ. Ζ πγξαζία ηνπ ειαηνππξήλα πνηθίιιεη απφ % θ.β. ελψ ε ζεξκνγφλνο ηνπ δχλακε εθηηκάηαη ζε 19.1 MJ/kg Τγξή Βηνκάδα Ζ ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ησλ θηελνηξνθηθψλ, βηνκεραληθψλ θαη αζηηθψλ απνβιήησλ απνηειεί ηελ βέιηηζηε ιχζε γηα ηελ δηαρείξηζε ηνπο. Δίλαη επηινγή ε νπνία αμηνπνηεί Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο, ελψ ηαπηφρξνλα δίλεη ιχζε ζηα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα πνπ πξνθαινχληαη απφ ηελ αλεμέιεγθηε δηάζεζή ηνπο θαη κεηψλεη ην ζπλνιηθφ θφζηνο πεξηβαιινληηθήο δηαρείξηζεο. Οη πξνο εμέηαζε θαηεγνξίεο πγξήο βηνκάδαο πεξηιακβάλνπλ: Κηελνηξνθηθά απφβιεηα απφ κνλάδεο εθηξνθήο ακλψλ, ρνηξνζηάζηα θαη βνπζηάζηα Απφβιεηα ηνπ ζθαγείνπ ηεο λήζνπ Οξγαληθά απφβιεηα κνλάδσλ κεηαπνίεζεο δηαηξνθηθψλ πξντφλησλ Δλεξγεηαθή αμηνπνίεζε βηναεξίνπ πνπ παξάγεηαη απφ ρψξνπο απφζεζεο αζηηθψλ απνξξηκκάησλ Δλεξγεηαθή αμηνπνίεζε βηναεξίνπ πνπ παξάγεηαη ζε ρψξνπο επεμεξγαζίαο αζηηθψλ απνβιήησλ

40 Τγξά απφβιεηα ειαηνηξηβείσλ (ηδίληδνπξνο). Οη παξαπάλσ θαηεγνξίεο απνβιήησλ ζπιιέγνληαη θαη νδεγνχληαη ζε ρψξνπο ρψλεπζεο (ή ζπγρψλεπζεο κε άιιεο πεγέο) κε παξαγσγή ελέξγεηαο απφ ηελ εθκεηάιιεπζε ηνπ παξαγφκελνπ βηναεξίνπ. Οη ρεκηθέο θαη βηνινγηθέο ηδηφηεηεο φπσο ην βηνινγηθά θαη ρεκηθά ηζνδχλακν νμπγφλν, ε πεξηεθηηθφηεηα ζε θσζθνξηθά θαη ληηξηθά, ε πεξηεθηηθφηεηα ζε βαθηήξηα ή άιιεο επηθίλδπλεο νπζίεο γηα ηελ πγεία, θάζε κίαο απφ απηέο ηηο θαηεγνξίεο, θαζνξίδνπλ ην ηξφπν ηεο πξνεπεμεξγαζίαο θαζψο θαη ην ελεξγεηαθφ ηνπο πεξηερφκελν. ε θάζε πεξίπησζε ε επεμεξγαζία ηνπο αθνινπζεί ηηο πξφλνηεο ηνπ θαλνληζκνχ 1774/ Σν δπλακηθφ πνπ πξνέξρεηαη απφ θηελνηξνθηθά απφβιεηα νξίδεηαη ζε κνλάδεο βάξνπο ή φγθνπ, θαη ππνινγίδεηαη κε βάζε ην είδνο θαη ηελ ειηθία ηνπ εθηξεθφκελνπ δψνπ θαη ηελ αλαγσγή απηψλ ζε κνλάδα δψληνο βάξνπο (Livestock Unit - LU), πνπ αληηπξνζσπεχεη ηελ Holstein Frisian cow, βάζε ησλ επξσπατθψλ πξνηχπσλ. Σν δπλακηθφ πνπ αληηζηνηρεί ζηελ πηζαλή εθκεηάιιεπζε ηνπ βηναεξίνπ πνπ πξνθχπηεη απφ ηελ επεμεξγαζία αζηηθψλ απνβιήησλ (ρψλεπζε) ε αζηηθψλ απνξξηκκάησλ (κεζαλνγέλεζε) ππνινγίδεηαη κε βάζε ηηο πνζφηεηεο θαη ηελ ζχζηαζε ησλ πξνο επεμεξγαζία απνβιήησλ (γηα ηελ πξψηε πεξίπησζε) ή ηνλ φγθν θαη ηελ ζχζηαζε ησλ απνξξηκκάησλ πνπ είλαη ζπγθεληξσκέλα ζηνπο ρψξνπο ηαθήο (γηα ηελ δεχηεξε). Καη ζηηο δχν πεξηπηψζεηο πάλησο ζπληζηάηαη φπσο ν ζρεηηθφο ππνινγηζκφο λα γίλεηαη γηα θάζε πεξίπησζε μερσξηζηά (site specific) θαη φρη κε γεληθνχο θαλφλεο. ηα πγξά απφβιεηα θαηαηάζζνπκε θαη ηελ απνκέλνπζα ιάζπε ησλ βηνινγηθψλ θαζαξηζκψλ, ε νπνία ήδε ρξεζηκνπνηείηαη σο θαχζηκε χιε ζην ππάξρνλ ηζηκεληνπνηείν κε ελεξγεηαθφ πεξηερφκελν πεξίπνπ 6 MJ/kg Πξώηεο ύιεο γηα παξαγσγή πγξώλ βηνθαπζίκσλ Πξψηεο χιεο γηα παξαγσγή πγξψλ βηνθαπζίκσλ απνηεινχλ νη ελεξγεηαθέο θαιιηέξγεηεο. Οη ελεξγεηαθέο θαιιηέξγεηεο είλαη θαιιηεξγνχκελα ή απηνθπή είδε, παξαδνζηαθά ή λέα, ηα νπνία παξάγνπλ βηνκάδα, σο θχξην πξντφλ, πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα δηάθνξνπο ελεξγεηαθνχο 9 Regulation 1774/2002 Laying down health rules concerning animal by-products not intended for human consumption

41 ζθνπνχο φπσο παξαγσγή ζεξκφηεηαο θαη ειεθηξηθήο ελέξγεηαο, παξαγσγή πγξψλ βηνθαπζίκσλ θ.ά. ηηο παξαδνζηαθέο θαιιηέξγεηεο αλήθνπλ ην ζηηάξη, ην θξηζάξη, ν αξαβφζηηνο, ηα δαραξφηεπηια θη ν ειίαλζνο φηαλ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηελ παξαγσγή πγξψλ βηνθαπζίκσλ (βηναηζαλφιε θαη βηνληίδει). Οη λέεο ελεξγεηαθέο θαιιηέξγεηεο είλαη είδε κε πςειή παξαγσγηθφηεηα ζε βηνκάδα αλά κνλάδα γεο θη αλαθέξνληαη ζε δχν θχξηεο θαηεγνξίεο, ηηο γεσξγηθέο (εηήζηεο ;ή πνιπεηείο) θαη δαζηθέο. Οη λέεο ελεξγεηαθέο θαιιηέξγεηεο δελ θαιιηεξγνχληαη ζε εκπνξηθή θιίκαθα ζηελ Δπξψπε, θη επνκέλσο ηα δεδνκέλα παξαγσγηθφηεηάο ηνπο βαζίδνληαη ζε πεηξάκαηα αγξνχ κηθξήο ή θαη κεγάιεο θιίκαθαο. Καιιηέξγεηεο πνπ κπνξνχλ λα δηαηεζνχλ γηα ηελ παξαγσγή βηνθαπζίκσλ απνηεινχλ ηα ειαηνχρα, ακπινχρα θαη ζαθραξνχρα θπηά. Γηα ηελ παξαγσγή βηνληίδει, θαηάιιεια θπηά είλαη ηα ειαηνχρα, φπσο ν ειίαλζνο θαη ε ειαηνθξάκβε, ελψ ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη άιια θπηηθά έιαηα. Δπίζεο έρεη κειεηεζεί ε δπλαηφηεηα ρξήζεο ειαίνπ απφ ζπφξν ηνκάηαο θαη θαπλνχ, αιιά ρξεηάδεηαη πεξηζζφηεξε δηεξεχλεζε. Έλα λέν θπηφ, ην νπνίν δελ θαιιηεξγείηαη αθφκε ζε εκπνξηθή θιίκαθα είλαη ε αγξηαγθηλάξα (έλα πνιπεηέο θπηφ θαηάιιειν γηα μεξηθέο ζπλζήθεο). Δπίζεο ηα ρξεζηκνπνηεκέλα καγεηξηθά έιαηα, ηα ηεγαλέιαηα, αιιά θαη ηα δσηθά ιίπε κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ελαιιαθηηθά σο πξψηεο χιεο, ζε θάπνην πνζνζηφ, γηα ηελ παξαγσγή βηνληίδει, βνεζψληαο παξάιιεια ζηελ κείσζε ηεο επηβάξπλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο απφ ηα ελ ιφγσ πγξά απφβιεηα. εκεηψλεηαη φηη ηα ζπγθεθξηκέλα πιηθά είλαη αλαγθαίν λα ππνζηνχλ πξφζζεηε επεμεξγαζία έηζη ψζηε λα είλαη δπλαηή ε ηθαλνπνίεζε ησλ πξνδηαγξαθψλ ηνπ πξνηχπνπ ΔΝ Αληίζηνηρα, νη θαηαιιειφηεξεο πξψηεο χιεο γηα ηελ παξαγσγή βηναηζαλφιεο είλαη ν ζπφξνο ησλ ζηηεξψλ (θπξίσο ζθιεξνχ θαη καιαθνχ ζίηνπ), ν αξαβφζηηνο, ηα δαραξφηεπηια θαη ην γιπθφ ζφξγν, σο λέα ελεξγεηαθή θαιιηέξγεηα. Ζ θαηαγξαθή ησλ πξψησλ πιψλ πξαγκαηνπνηήζεθε κε βάζε ηελ εηήζηα γεσξγηθή ζηαηηζηηθή έξεπλα θαη ηελ αγξνηηθή απνγξαθή πνπ έρεη εθδνζεί απφ ηελ ηαηηζηηθή Τπεξεζία ηεο Κχπξνπ γηα ηα έηε , θαζψο θαη ζηνηρεία πνπ ζπιιέρζεθαλ κε πξνζσπηθή επηθνηλσλία (πρ ηα ηεγαλέιαηα). Ζ ζπλνιηθή δηαζεζηκφηεηα ησλ πνζνηήησλ ησλ παξαπάλσ πξψησλ πιψλ επεξεάδεηαη απφ Σηο αληαγσληζηηθέο ρξήζεηο ηνπο κε ηελ αγνξά ηξνθίκσλ Σελ νηθνλνκηθφηεηα ηεο ρξήζεο ηνπο γηα παξαγσγή ελέξγεηαο

42 2.5 Υπνινγηζκόο ηνπ ζεωξεηηθά δηαζέζηκνπ δπλακηθνύ ράξηεο θαη πίλαθεο γηα ην δπλακηθό βηνκάδαο Σν δπλακηθφ ηεο βηνκάδαο, έρεη ηζρπξή ρσξηθή αλαθνξά. Οη παξαγφκελεο πνζφηεηεο είλαη δηεζπαξκέλεο θαη κπνξνχλ λα απεηθνληζηνχλ είηε αλαθνξηθά κε ζηαηηζηηθέο ελφηεηεο φπσο νη δήκνη θαη νη θνηλφηεηεο, είηε ζε γεσγξαθηθά ζεκεία ζπγθέληξσζεο αλάινγα ηνλ ηχπν θαη ηηο δηαζέζηκεο πιεξνθνξίεο. Απφ ηα παξαπάλσ πξνθχπηεη ε αλάγθε γηα νξγάλσζε θαη ρξήζε ελφο Γεσγξαθηθνχ πζηήκαηνο Πιεξνθνξηψλ ην νπνίν νξγαλψλεη θαη παξνπζηάδεη φιεο ηηο παξακέηξνπο πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ εθκεηάιιεπζή ηνπ. ηφρνο ηνπ ΓΠ πνπ αλαπηχρζεθε ζην πιαίζην ηεο παξνχζαο κειέηεο είλαη Ζ ρσξηθή απεηθφληζε ησλ βαζηθψλ ζηνηρείσλ ζπγθέληξσζεο δπλακηθνχ ζε ζπλδπαζκφ κε ηα πηζαλά ζεξκηθά θνξηία πνπ κπνξνχλ λα ηθαλνπνηεζνχλ απφ ηερλνινγίεο θαχζεο Ο ππνινγηζκφο ζηνηρείσλ πνπ αθνξνχλ ηηο απνζηάζεηο θαη ην θφζηνο κεηαθνξάο θαχζηκεο βηνκάδαο. Ζ επηθνηλσλία κε ελεξγεηαθά κνληέια πνπ έρνπλ ζαλ ζηφρν ηελ εθηίκεζε ζελαξίσλ γηα ηηο βέιηηζηεο ιχζεηο γηα εγθαηάζηαζε κνλάδσλ ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο ή κφλνλ ζεξκφηεηαο. εκεηψλεηαη εδψ, φηη ν ππνινγηζκφο ηνπ δπλακηθνχ ηεο βηνκάδαο αληηζηνηρεί ζηελ ιεηηνπξγία ελφο ρσξηθνχ κνληέινπ βειηηζηνπνίεζεο ηεο πξνζθνξάο κεηαθνξάο ζπγθέληξσζεο θαη ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο (βιέπε θαη θεθάιαην 3.1.1) Σα ζηνηρεία (γεσγξαθηθά επίπεδα) ζηα νπνία βαζίζηεθε ε αλάπηπμε ηνπ Γεσγξαθηθνχ πζηήκαηνο Πιεξνθνξηψλ πεξηιακβάλνπλ: Βαζηθά γεσγξαθηθά δεδνκέλα ηνπ λεζηνχ (βαζηθή δηνηθεηηθή δηαίξεζε, πςνγξαθία θιπ) Θέζεηο θαη πεξηνρέο θνηλνηήησλ πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζαλ βαζηθέο ζηαηηζηηθέο ελφηεηεο γηα ηελ νξγάλσζε πιεξνθνξηψλ ηνπ δπλακηθνχ εκεηαθέο πεγέο δπλακηθνχ βηνκάδαο (πρ βηνκ. Ξχινπ, ειαηνηξηβεία θιπ) θαζψο θαη ζέζεηο πηζαλήο εγθαηάζηαζεο πηζαλψλ ζηαζκψλ (εγθαηαζηάζεηο κε ζεκαληηθά ζεξκηθά θνξηία, βηνκεραληθέο πεξηνρέο) Θέζεηο ζπγθέληξσζεο εγθαηαζηάζεσλ πγξήο βηνκάδαο (θηελνηξνθηθέο εγθαηαζηάζεηο, αγξνηηθέο βηνκεραλίεο θιπ)

43 ηνηρεία εζληθψλ ζηαηηζηηθψλ εξεπλψλ γηα ηελ Γεσξγία 10 Μνληέιν νδηθνχ δηθηχνπ γηα ηνλ ππνινγηζκφ ησλ ζρεηηθψλ απνζηάζεσλ κεηαθνξάο. Ζ βάζε δεδνκέλσλ δπλακηθνχ βηνκάδαο πνπ νξγαλψζεθε πεξηιακβάλεη ζηαηηζηηθέο πιεξνθνξίεο ζην επίπεδν ηνπ δήκνπ θαη ηεο θνηλφηεηαο θαζψο θαη εθηηκήζεηο γηα Σηο πνζφηεηεο βηνκάδαο πνπ κέλνπλ ζην ρσξάθη κε βάζε ηελ εηήζηα γεσξγηθή ζηαηηζηηθή έξεπλα θαζψο θαη ηηο παξαδνρέο πνπ έρνπλ ιεθζεί ππφςε γηα ηνλ ππνινγηζκφ ηνπο (πίλαθαο ) Σηο δηαζέζηκεο πνζφηεηεο βηνκάδαο παίξλνληαο ππφςε ζρεηηθνχο ζπληειεζηέο δηαζεζηκφηεηαο (πίλαθαο ) Σν ελεξγεηαθφ πεξηερφκελν ηεο δηαζέζηκεο βηνκάδαο κε βάζε ηα θπζηθά θαη εξγαζηεξηαθά ραξαθηεξηζηηθά ησλ ππνιεηκκάησλ θάζε θαηεγνξίαο (ζεξκνγφλνο δχλακε, ζρεηηθή πγξαζία) Σηο ζέζεηο ζπγθέληξσζεο δηάζεζεο πγξήο βηνκάδαο φπσο απηέο πξνθχπηνπλ απφ ππάξρνπζεο κειέηεο θαζψο θαη επί ηφπνπ έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηελ δηάξθεηα ηεο κειέηεο Οη ράξηεο πνπ αθνινπζνχλ παξνπζηάδνπλ κε ζαθήλεηα ηελ ρσξηθή θαηαλνκή ηνπ δπλακηθνχ ηεο ζηεξεή βηνκάδαο γηα θάζε θαηεγνξία ηεξεή βηνκάδα ηνπο ράξηεο θαη ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή θαη νη πνζφηεηεο ησλ δηαζέζηκσλ πνζνηήησλ ζηεξεήο βηνκάδαο φπσο απηέο ππνινγίζηεθαλ κε βάζε ηηο παξακέηξνπο πνπ αλαθέξζεθαλ ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην 2.4. Με βάζε ηα απνηειέζκαηα απηά κία πνζφηεηα ηόλωλ ζηεξεώλ ππνιεηκκάηωλ πεξίπνπ κπνξεί είλαη δηαζέζηκε εηεζίωο. Σα ηξία ηέηαξηα πεξίπνπ ηεο πνζφηεηαο πνπ έρεη ππνινγηζηεί, αληηζηνηρνχλ ζε ππνιείκκαηα ακπεινθαιιηεξγεηώλ νπφηε θαη ε αμηνπνίεζή ηνπο πξέπεη λα ιακβάλεη ππφςε ηνπο πξνβιεκαηηζκνχο γηα ηελ αλακελφκελε δηαζεζηκφηεηά ηνπο φπσο αλαθέξζεθε ζην πξνεγνχκελν θεθάιαην. Ζ ππφινηπε πνζφηεηα αληηζηνηρεί ζε θιαδνδέκαηα από δελδξώδεηο θαιιηέξγεηεο ζπκπεξηιακβαλνκέλσλ θαη ησλ ειαηνθαιιηεξγεηψλ. Ζ ζπλνιηθή δηαζεζηκφηεηα ησλ παξαπάλσ πνζνηήησλ επεξεάδεηαη απφ Σηο αληαγσληζηηθέο ρξήζεηο ηνπο απφ ηνπο αγξφηεο πνπ πεξηιακβάλνπλ ηελ θαχζε ηνπο γηα ίδηεο αλάγθεο, θαζψο θαη ην ζάςηκφ ηνπο γηα βειηίσζε ησλ εδαθψλ 10 ηαηηζηηθέο Γεσξγίαο , Απνγξαθή Γεσξγίαο

44 Σελ δπζθνιία ζπιινγήο ηνπο ζαλ ζπλέπεηα ηεο αλππαξμίαο ηνπ ζηνηρεηψδνπο νδηθνχ δηθηχνπ γηα ηελ κεηαθνξά ηνπο ζε ρψξνπο φπνπ κπνξεί λα γίλεη ε αξρηθή ζπιινγή ηνπο θαη πξνεπεμεγαζία Σελ θαιιηεξγεηηθή πξαθηηθή πνπ πηνζεηείηαη κέρξη ηψξα (θαχζε ζηνπο αγξνχο) ε νπνία πξέπεη λα κεηαβιεζεί εκεηψλεηαη φηη νη δηαζέζηκεο πνζφηεηεο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ είηε απ επζείαο (ζπιινγή ζε δέκαηα ζηελ άθξε ηνπ αγξνχ θαη κεηαθνξά ζηνλ ρψξν ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο) είηε κε πξνεπεμεξγαζία ζηνλ ρψξν δηάζεζεο (ζξπκκαηηζκφο, κείσζε φγθνπ) θαη ζπλαθφινπζε κεηαθνξά ηνπο. Παξαηεξψληαο ηνπο ράξηεο δπλακηθνχ δηαπηζηψλνπκε φηη νη κεγαιχηεξεο πνζφηεηεο ηεο δηαζέζηκεο βηνκάδαο απφ αγξνηηθά ππνιείκκαηα ζπγθεληξψλνληαη ζηηο επαξρίεο ηεο Πάθνπ θαη ηεο Λεκεζνχ ζηελ λνηηνδπηηθή πιεπξά ηνπ λεζηνχ

45 Χάξηεο Γηαζέζηκε πνζφηεηα ζηεξεήο Βηνκάδαο απφ αγξνηηθά ππνιείκκαηα αλά πεξηνρή Χάξηεο Γηαζέζηκε ελέξγεηα ζηεξεήο βηνκάδαο απφ αγξνηηθά ππνιείκκαηα αλά πεξηνρή

46 Πίλαθαο Γηαζέζηκε πνζφηεηα ζηεξεήο βηνκάδαο απφ αγξνηηθά ππνιείκκαηα αλά θαηεγνξία θαη επαξρία Δπαξρία Πξντόλ Έθηαζε (δεθάξηα) Γπλακηθό (ηόλνη) Γπλακηθό (GJ) Λεπθσζία Δθαζχκεξ Οπςνμθυνα δέκηνα Δζπενζδμεζδή Αιπέθζα Ακκόρσζηνο Δθαζχκεξ Οπςνμθυνα δέκηνα Δζπενζδμεζδή Αιπέθζα Λάξλαθα Δθαζχκεξ Οπςνμθυνα δέκηνα Δζπενζδμεζδή Αιπέθζα Λεκεζόο Δθαζχκεξ Οπςνμθυνα δέκηνα Δζπενζδμεζδή Αιπέθζα Πάθνο Δθαζχκεξ Οπςνμθυνα δέκηνα Δζπενζδμεζδή Αιπέθζα ΤΝΟΛΟ Δθαζχκεξ Οπςνμθυνα δέκηνα Δζπενζδμεζδή Αιπέθζα Οη παξαπάλσ δηαζέζηκεο πνζφηεηεο αληηζηνηρνχλ ζην αλψηαην φξην δηαζεζηκφηεηαο ηεο πξψηεο χιεο. Απφ απηέο κφλνλ έλα ειάρηζην θιάζκα ρξεζηκνπνηείηαη έσο ηψξα κε παξαδνζηαθνχο ηξφπνπο (ζέξκαλζε ζηα λνηθνθπξηά). Πνζνζηφ ηεο ηάμεο ηνπ 25% απφ ην ζπλνιηθά δηαζέζηκν (25 ρηι. ηφλνη/έηνο) πνπ παξνπζηάδεηαη ζηνλ παξαπάλσ πίλαθα ζα ήηαλ δηαζέζηκν ζε πξψηε θάζε, κέρξη ην Αλ ζπλππνινγηζηνχλ θαη ζπκπιεξσκαηηθέο πνζφηεηεο δηαζέζηκεο ζηεξεήο βηνκάδαο πνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ εγρψξηα βηνκεραλία μπιείαο- επίπινπ, θαζψο θαη ηα δηαζέζηκα πιηθά ζπζθεπαζίαο νη ζπλνιηθά δηαζέζηκεο πνζφηεηεο ζηεξεήο βηνκάδαο (αγξνηηθά ππνιείκκαηα θαη μπιεία) αλέξρνληαη ζε 30 ρηι. ηφλνπο/έηνο

47 2.5.2 Τγξή βηνκάδα Οη θηελνηξνθηθέο εγθαηαζηάζεηο ζηηο νπνίεο εθηξέθνληαη ακλνεξίθηα, βννεηδή θαη ρνίξνη είλαη ζε κεγάιν βαζκφ ζπγθεληξσκέλεο ζε ηξεηο πεξηνρέο (Αξαδίππνπ, Οξνχληα θαη Αζεέλνπ). Δλψ κεκνλσκέλεο εγθαηαζηάζεηο ππάξρνπλ θαη ζε άιιεο πεξηνρέο ηνπ λεζηνχ. Ο πίλαθαο πνπ αθνινπζεί αλαθέξεη αλαιπηηθά ηνλ αξηζκφ ησλ δψσλ πνπ εθηξέθνληαη ζε θάζε πεξηνρή θαζψο θαη ηελ πνζφηεηα ησλ απνβιήησλ πνπ κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ ελεξγεηαθά. Όπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ πίλαθα, νη ζεκαληηθφηεξεο πνζφηεηεο, νξγαληθψλ απνβιήησλ, αθνξνχλ απφβιεηα ρνηξνηξνθείσλ. Σν ζχλνιν ησλ πγξψλ απνβιήησλ απφ ηελ θηελνηξνθία, πνπ έρνπλ θαηακεηξεζεί ζηηο ηξείο πεξηνρέο ζπγθέληξσζεο, εθηηκάηαη ζε πάλσ απφ θπβηθά κέηξα ην έηνο πεξίπνπ ελψ ε πνζφηεηα απηή απμάλεηαη αλ ζπλππνινγηζηνχλ αλαιπηηθά θαη νη κεκνλσκέλεο εγθαηαζηάζεηο. πκπιεξσκαηηθά, αλαθέξνληαη (πίλαθαο ) θαη νη πνζφηεηεο νξγαληθψλ απνβιήησλ απφ θνληηλέο κνλάδεο κεηαπνίεζεο (θχξηα βηνκεραλίεο βηνηερλίεο ηξνθίκσλ) ηα νπνία κπνξνχλ λα ζπιιερζνχλ θαη λα αμηνπνηεζνχλ ζε κνλάδεο ηαπηφρξνλεο ρψλεπζεο (βιέπε θαη θεθάιαην 3.1.2). Πίλαθαο Καηαλνκή δσηθνχ θεθαιαίνπ θαη απνβιήησλ ζηα ηξία ζεκεία ζπγθέληξσζεο εγθαηαζηάζεσλ αξηζκόο Ακλνεξίθηα Βννεηδή Υνίξνη απόβιεηα (ηόλνη/έηνο) αξηζκόο απόβιεηα (ηόλνη/έηνο) αξηζκόο απόβιεηα (m 3 /έηνο) Αξαδίππνπ Οξνύληα Αζεέλνπ ύλνιν Πίλαθαο Καηαλνκή νξγαληθψλ απνβιήησλ απφ γεηηνληθέο βηνκεραλίεο ζηα ηξία ζεκεία ζπγθέληξσζεο θηελνηξνθηθψλ εγθαηαζηάζεσλ αξηζκόο επηρεηξήζεσλ απόβιεηα (ηόλνη/έηνο) Αξαδίππνπ Οξνύληα Αζεέλνπ ύλνιν

48 ηνλ ράξηε πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδνληαη νη ηξεηο βαζηθέο πεξηνρέο φπνπ παξαηεξείηαη ζπγθέληξσζε ησλ πγξψλ απνβιήησλ πνπ κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ ελεξγεηαθά, θαζψο θαη δψλε 30 ρηιηνκέηξσλ γχξσ απφ απηέο, ζηα φξηα ηεο νπνίαο κπνξνχλ λα ζπιιερζνχλ θαη λα δηαρεηξηζηνχλ νξγαληθά απφβιεηα απφ θηελνηξνθηθέο ή βηνκεραληθέο εγθαηαζηάζεηο. Χάξηεο Σπγθέληξσζε πεγψλ πγξήο βηνκάδαο Λακβάλνληαο ππφςηλ ηελ ζπλερηδφκελε αλάπηπμε ηεο θηελνηξνθίαο ζε φιν ην λεζί νη πνζφηεηεο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα ζα πξέπεη λα ζεσξεζνχλ ζαλ θαηψηεξν φξην γηα ηελ δηαζεζηκφηεηα πγξήο βηνκάδαο εθφζνλ Οη εγθαηαζηάζεηο ηείλνπλ λα δηαζπείξνληαη ζε φιν ην λεζί θαη φρη κφλνλ ζηα ζεκεία ζπγθέληξσζεο πνπ αλαθέξζεθαλ Θα πξέπεη λα ζπλππνινγηζηνχλ θαη πγξά απφβιεηα θνληηλψλ βηνκεραληψλ πνπ κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ηεξεά θαη πγξά απόβιεηα ειαηνηξηβείσλ Ζ Κχπξνο, φπσο θαη φιεο νη κεζνγεηαθέο ρψξεο έρεη αλεπηπγκέλν ηνλ ηνκέα ηεο ειαηνθαιιηέξγεηαο. Λακβάλνληαο ππφςε ηνλ κέζν φξν ηεο αγξνηηθήο παξαγσγήο ηεο ηειεπηαίαο πεληαεηίαο, πξνθχπηεη φηη ε πνζφηεηα ηνπ ειαηνθάξπνπ γηα παξαγσγή ειαηφιαδνπ είλαη ηόλνη εηεζίσο. Γεδνκέλεο ηεο ζπλερνχο αλάπηπμεο ηεο ειαηνθαιιηέξγεηαο θαη ζην κέιινλ, νη

49 επθαηξίεο ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο ησλ ζηεξεψλ (ειαηνππξήλαο) θαζψο θαη ησλ πγξψλ (ηδίηδνπξνο) απνβιήησλ είλαη ζεκαληηθέο. ηελ Κχπξν ιεηηνπξγνχλ ηξηάληα κία εγθαηαζηάζεηο ειαηνηξηβείσλ, ε ζπληξηπηηθή πιεηνςεθία ησλ νπνίσλ είλαη ηξηθαζηθνχ ηχπνπ. Διάρηζηα είλαη παξαδνζηαθά ελψ δηθαζηθά ειαηνηξηβεία δελ ππάξρνπλ θαζφινπ. Δθηηκάηαη φηη ε πνζφηεηα ηνπ ζηεξενχ ειαηνππξήλα πνπ παξάγεηαη είλαη πάλσ απφ ηόλνη ην έηνο (ζπλνιηθφ ελεξγεηαθφ πεξηερφκελν 90 TJ) ελψ νη πνζφηεηεο ησλ πγξψλ νξγαληθψλ απνβιήησλ αλέξρνληαη ζε ηόλνπο πεξίπνπ εηεζίσο. (βιέπε δηάγξακκα ) Γεδνκέλνπ φηη ε δηαρείξηζε ησλ πγξψλ απνβιήησλ ησλ ειαηνηξηβείσλ απνηειεί έλαλ πνλνθέθαιν ηφζν γηα ηνπο ηδηνθηήηεο ησλ κνλάδσλ, φζν θαη γηα ηηο ηνπηθέο θνηλσλίεο ε ελεξγεηαθή ηνπο αμηνπνίεζε (κεηά απφ ζρεηηθή πξνεπεμεξγαζία) ζε θνληηλέο κνλάδεο ελεξγεηαθήο αμηνπνίεζεο νξγαληθψλ απνβιήησλ είλαη ε πην ελδεδεηγκέλε ιχζε. ηνλ ράξηε πνπ αθνινπζεί, παξνπζηάδεηαη ε θαηαλνκή ησλ ειαηνηξηβείσλ πνπ ιεηηνπξγνχλ ζε ζπλδπαζκφ κε ηηο πεξηνρέο φπνπ ππάξρεη ζπγθέληξσζε άιινπ δπλακηθνχ νξγαληθψλ απνβιήησλ ` Χάξηεο Σπγθέληξσζε πεγψλ πγξήο βηνκάδαο θαη ειαηνηξηβεία Όπσο θαίλεηαη θαη ζηνλ ζρεηηθφ ράξηε, νη κεγαιχηεξεο πνζφηεηεο πγξψλ απνβιήησλ απφ ειεηνηξηβεία,, βξίζθνληαη κέζα ζε δψλεο εγγχηεηαο κε πηζαλέο εγθαηαζηάζεηο αλαεξφβηαο επεμεξγαζίαο απφ θηελνηξνθηθά απφβιεηα, νπφηε θαη ε δπλαηφηεηα δηάζεζήο ηνπο είλαη εμαζθαιηζκέλε ζε κεγάιν βαζκφ (κε ηελ πξνυπφζεζε ηεο αξρηθήο επεμεξγαζίαο πνπ είλαη απαξαίηεηε). Γηα ηα απφβιεηα εγθαηαζηάζεσλ πνπ βξίζθνληαη ζηηο πεξηνρέο ηεο Πάθνπ θαη ηεο Λεκεζνχ, φπνπ δελ ππάξρεη ηζρπξή ζπγθέληξσζε θηελνηξνθηθψλ εγθαηαζηάζεσλ, είλαη

50 αλαγθαία ε δηαρείξηζε θαη ελεξγεηαθή αμηνπνίεζή ηνπο κε άιινλ ηξφπν, κε επηθξαηέζηεξν απηφλ ηεο πξνψζεζήο ηνπο ζηελ θνληηλφηεξε κνλάδα δη αρείξηζεο αζηηθψλ απνβιήησλ. Σα ζηεξεά απφβιεηα (ειαηνππξήλαο) ρξεζηκνπνηνχληαη ήδε γηα θαχζε ζε ιέβεηεο. Ζ πγξαζία ηνπ ειαηνππξήλα είλαη πεξίπνπ 50% θαη ην ελεξγεηαθφ ηνπο πεξηερφκελν εθηηκάηαη ζε 19 MJ/kg. Ζ πεξηεθηηθφηεηά ηνπο ζε ππξελέιαην είλαη πεξίπνπ 5%. ηνλ βαζκφ πνπ ζηελ Κχπξν δελ ιεηηνπξγεί ππξελειαηνπξγείν δελ ππάξρνπλ δηαζέζηκεο πνζφηεηεο ππξελφμπινπ. Διαηφθαξπν πξνο επεμεξγαζία tn Ππξήλαο tn 90 TJ Διαηφιαδν tn Σδίηδνπξνο tn Δηάγξακκα Σρεκαηηθή αλαπαξάζηαζε πξντφλησλ θαη παξαπξντφλησλ παξαγσγήο ειαηφιαδνπ Πξώηεο ύιεο γηα παξαγσγή πγξώλ βηνθαπζίκσλ Ειαηνύρα θπηά γηα παξαγωγή βηνληίδει χκθσλα κε ζηνηρεία 2004 ηεο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο δελ θαιιηεξγνχληαη ειαηνχρα θπηά (ειίαλζνο, ειαηνθξάκβε, θιπ) ζηελ Κχπξν (Πίλαθαο ) Τεγαλέιαηα Σα ηεγαλέιαηα απφ κεγάιεο κνλάδεο εζηίαζεο, π.ρ. μελνδνρεηαθέο κνλάδεο, εζηηαηφξηα, ζηξαηφπεδα έρνπλ ην πιενλέθηεκα φηη είλαη ζπγθεληξσκέλα ζηηο κνλάδεο φπνπ παξάγνληαη, ελψ παξάιιεια ε ζεκεξηλή δηάζεζή ηνπο παξνπζηάδεη πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα (ξχπαλζε εδάθνπο θαη πδαηηθψλ απνδεθηψλ). Ζ δηαδηθαζία αδεηνδφηεζεο θνξέσλ ζπιινγήο θαη κεηαθνξάο ρξεζηκνπνηεκέλσλ ειαίσλ έρεη ήδε μεθηλήζεη θαη αλακέλεηαη ε εθκεηάιιεπζή ηνπο, ε νπνία, κε βάζε ζηνηρεία πνπ ζπιιέρζεθαλ απφ ηελ αγνξά, δελ ζα ππεξβαίλεη ηελ δηαρείξηζε ηόλωλ ην έηνο

51 Ακπινύρα, ζαθραξνύρα θπηά γηα παξαγωγή βηναηζαλόιεο Ζ θαηεγνξία απηή πεξηιακβάλεη ηα ζηηεξά, ηα νπνία ζχκθσλα κε ηνλ Πίλαθα θαηαιακβάλνπλ εθηάζεηο εθηαξίσλ πεξίπνπ θαη ε παξαγσγή ηνπο ππεξβαίλεη ηηο ηφλνπο ην έηνο, κε θχξηα ηελ παξαγσγή θξηζαξηνχ πνπ απνηειεί ην 90% ηεο παξαγσγήο ησλ ζηηεξψλ. Δπίζεο πςειή θαηαγξάθεηαη ε θαιιηέξγεηα ηεο παηάηαο, (εθηάζεηο ηεο νπνίαο ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ θαη ζηελ παξαγσγή βηναηζαλφιεο). Ζ θαιιηέξγεηα ηεο παηάηαο θαιχπηεη εθηάξηα θαη παξάγεη πεξίπνπ ηφλνπο παηάηαο πξνο θαηαλάισζε. χκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηεο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο (2003, 2004) θαη ηνπ έξγνπ Energal (2006), δηαπηζηψλεηαη ηάζε κείσζεο ηεο παξαγσγήο ηεο παηάηαο ζηελ Κχπξν. Απφ ηφλνπο ην 2002 κεηψζεθε ζε ην 2003, ελψ θαηά ην 2004 παξνπζίαζε κηα νξηαθή αχμεζε ζηνπο ηφλνπο. ε αληίζεζε κε ηα ζηηεξά, φπνπ νη παξαγφκελεο πνζφηεηεο δελ επαξθνχλ γηα ηηο αλάγθεο ηεο ηνπηθήο αγνξάο ηξνθίκσλ θαη νη εηζαγσγέο ζε ζηηεξά (ζηηάξη θαη θξηζάξη) έθηαζαλ ηνπο ηφλνπο (FΑΟ, 2004), ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο παξαγσγήο παηαηψλ ( ηφλνη ην 2004) εμάγεηαη, κε θχξηνπο απνδέθηεο ηε Γεξκαλία ( ηφλνη), ην Ζλ. Βαζίιεην ( ηφλνη) θαη ην Βέιγην ( ηφλνη πεξίπνπ). Πίλαθαο : Δθηάζεηο θαη παξαγσγή ειαηνχρσλ, ακπινχρσλ θαη ζαθραξνχρσλ θπηψλ ηηεξά γηα παξαγσγή θαξπνύ Cereal for grain production Έθηαζε (εθηάξηα) Area (hectares) Παξαγσγή (ηόλνη) Production (tons) Έθηαζε (εθηάξηα) Area (hectares) ζηάνζ Κνζεάνζ Άθθα (Βνχιδ, ηαθαιπυηζ) ύλνιν Βηνκεραληθά θπηά Industrial crops Έθηαζε (εθηάξηα) Area (hectares) Παξαγσγή (ηόλνη) Production (tons) Έθηαζε (εθηάξηα) Area (hectares) Παξαγσγή (ηόλνη) Production (tons) Παξαγσγή (ηόλνη) Production (tons) Ζθίακεμξ Βαιαάηζ Εαπανυηεοηθα Λαραληθά θαη πεπνλνεηδή Vegetables and melons Έθηαζε (εθηάξηα) Area (hectares) Παξαγσγή (ηόλνη) Production (tons) Έθηαζε (εθηάξηα) Area (hectares) Παξαγσγή (ηόλνη) Production (tons)

52 Παηάηεξ (βζα ηαηακάθςζδ) Πηγές: Στατιστική Υπηρεσία Κύπροσ (στοιτεία 2004) και Energal project (στοιτεία 2006) Γεληθά ζπκπεξάζκαηα χκθσλα κε ηα παξαπάλσ, θαη φζνλ αθνξά ηηο άκεζα πξνζβάζηκεο εγρψξηεο πξψηεο χιεο ζα κπνξνχζαλ λα αλαθεξζνχλ ηα παξαθάησ: Γηα ηελ παξαγσγή βηνληίδει ζεκαληηθφ ξφιν ζα παίμνπλ ηα ηεγαλέιαηα, κε ζπλνιηθέο πνζφηεηεο πνπ δελ ζα ππεξβαίλνπλ ηνπο ηφλνπο εηεζίσο (ιακβάλνληαο πάληα ππφςε ηηο ηερληθέο δπζθνιίεο φζνλ αθνξά ηελ ηθαλνπνίεζε ησλ πξνδηαγξαθψλ ηνπ πξνηχπνπ ΔΝ14214). Γηα ηελ παξαγσγή βηναηζαλφιεο ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ εθηάζεηο πνπ αληηθαζηζηνχλ ηελ θαιιηέξγεηα ηεο παηάηαο. Με βάζε πάλησο ηελ κέρξη ηψξα δηεζλή εκπεηξία θαη πξαθηηθή, ε εγρψξηα παξαγσγή βηναηζαλφιεο θξίλεηαη κε βηψζηκε, ηφζν γηα ηελ γεσξγία (θαηαλάισζε χδαηνο) φζν θαη γηα ηελ κεηαπνίεζε (έιιεηςε νηθνλνκίαο θιίκαθαο πνπ είλαη απαξαίηεηε γηα ηελ νηθνλνκηθή απνδνηηθφηεηα ηέηνησλ κνλάδσλ)

53 3. ΔΚΣΗΜΖΖ ΣΟΤ ΣΔΥΝΗΚΑ ΚΑΗ ΟΗΚΟΝΟΜΗΚΑ ΔΚΜΔΣΑΛΛΔΤΗΜΟΤ ΓΤΝΑΜΗΚΟΤ ΒΗΟΜΑΕΑ ΚΑΗ ΓΤΝΑΣΟΣΖΣΔ ΑΞΗΟΠΟΗΖΖ ΣΟΤ ΓΗΑ ΣΖΝ ΠΑΡΑΓΩΓΖ ΔΝΔΡΓΔΗΑ ΚΑΗ ΒΗΟΚΑΤΗΜΩΝ

54 ην θεθάιαην πνπ αθνινπζεί δηεξεπλάηαη ην ηερληθά θαη νηθνλνκηθά αμηνπνηήζηκν δπλακηθφ ηεο Βηνκάδαο. ηνπο ππνινγηζκνχο θαη ηηο εθηηκήζεηο πεξηιακβάλεηαη ε δηεξεχλεζε ηεο δπλαηφηεηαο ρξήζεο ηεο δηαζέζηκεο βηνκάδαο γηα ζπκπαξαγσγή ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο, γηα ζέξκαλζε κφλνλ θαζψο θαη γηα παξαγσγή βηνθαπζίκσλ. Γηα ηνπο ππνινγηζκνχο ιακβάλνληαη ππφςε ηα ζπκπεξάζκαηα θαη νη ππνινγηζκνί ηνπ πξνεγνχκελνπ θεθαιαίνπ γηα ην δηαζέζηκν δπλακηθφ. 3.1 Υπνινγηζκόο ηνπ ηερληθνύ θαη νηθνλνκηθνύ δπλακηθνύ γηα ειεθηξνπαξαγωγή ζπκπαξαγωγή Αθνινπζψληαο ην ζπκβαηηθφ πιαίζην παξαγσγήο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο κεγάιεο πνζφηεηεο ζεξκφηεηαο απνξξίπηνληαη ζην πεξηβάιινλ, είηε κέζσ ησλ ςπθηηθψλ θπθισκάησλ, είηε κέζσ ησλ απαεξίσλ. Ζ ζπλδπαζκέλε παξαγσγή ειεθηξηθήο θαη ζεξκηθήο ελέξγεηαο αλαθηά ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο απνξξηπηφκελεο ζεξκφηεηαο θαη απμάλεη ηνλ βαζκφ απφδνζεο ηεο εγθαηάζηαζεο. (απνδφζεηο απφ 75%-80% θαη πάλσ θαζψο θαη πνιχ κηθξέο κνλάδεο < 50 kw αληηζηνηρνχλ ζε ζπκπαξαγσγή πςειήο απφδνζεο ΖΘΤΑ). Ζ αχμεζε ηεο ζπκκεηνρήο ηεο ΖΘΤΑ ζηα ελεξγεηαθά ζπζηήκαηα είλαη κία απφ ηηο βαζηθφηεξεο επηινγέο ηεο Δπξσπατθήο ζηξαηεγηθήο γηα ηελ Δλέξγεηα θαη απνηειεί κία απφ ηηο ζεκαληηθφηεξεο δξάζεηο γηα ηελ αχμεζε ηεο ελεξγεηαθήο απνδνηηθφηεηαο. Ζ ζπκπαξαγσγή ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο πνπ βαζίδεηαη ζε Αλαλεψζηκεο Πεγέο Δλέξγεηαο δε (Βηνκάδα Γεσζεξκία) ζπλεηζθέξεη ηαπηφρξνλα θαη ζηελ αχμεζε ηεο ελεξγεηαθήο απνδνηηθφηεηαο θαη ζηελ αχμεζε ηεο δηείζδπζεο ησλ ΑΠΔ. Απνηειεί ινηπφλ ηελ πξψηε επηινγή γηα ηελ αμηνπνίεζεο βηνκάδαο πνπ πξέπεη λα δηεξεπλεζεί. Ζ δηαζέζηκε βηνκάδα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε κνλάδεο ζπκπαξαγσγήο ζηηο παξαθάησ θαηεγνξίεο εθαξκνγψλ Καχζε ζηεξεήο βηνκάδαο κε ρξήζε ηεο παξαγφκελεο ζεξκφηεηαο ζε δηεξγαζίεο ζηνλ ηφπν παξαγσγήο, δειαδή ηθαλνπνίεζε ζεξκηθψλ αλαγθψλ ζε βηνκεραλίεο, θηίξηα ή κηθξά δίθηπα ζεξκφηεηαο. πκπαξαγσγή Ζιεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο ζε εγθαηαζηάζεηο επεμεξγαζίαο νξγαληθψλ απνβιήησλ κε ρξήζε ηνπ παξαγφκελνπ βηναεξίνπ απφ θηελνηξνθηθέο εγθαηαζηάζεηο, θαη βηνκεραληθέο κνλάδεο πκπαξαγσγή Ζιεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο κε ρξήζε ηνπ παξαγφκελνπ βηναεξίνπ απφ εγθαηαζηάζεηο, επεμεξγαζίαο αζηηθψλ απνβιήησλ θαη απνξξηκκάησλ

55 Γηα ηελ δηεξεχλεζε ηεο δπλαηφηεηαο αλάπηπμεο ησλ ζρεηηθψλ επελδχζεσλ, είλαη απαξαίηεηε ε ηαπηφρξνλε εθηίκεζε Σσλ πνζνηήησλ βηνκάδαο πνπ είλαη δηαζέζηκεο, Σσλ ζεξκηθψλ θνξηίσλ πνπ κπνξνχλ λα ηθαλνπνηεζνχλ κε ιεηηνπξγία κνλάδσλ ζπκπαξαγσγήο (δήηεζε ζεξκηθήο ελέξγεηαο) Σεο νηθνλνκηθφηεηαο ησλ ζρεηηθψλ επελδχζεσλ Σα ζεξκηθά θνξηία ηα νπνία κπνξνχλ λα ηθαλνπνηεζνχλ απφ κνλάδεο ζπκπαξαγσγήο απφ βηνκάδα πεξηιακβάλνπλ Θεξκφηεηα δηεξγαζηψλ γηα βηνκεραλίεο θαη βηνηερλίεο πνπ παξάγνπλ πξντφληα βηνκάδαο. ε απηήλ ηελ θαηεγνξία, αλήθεη ε βηνκεραλία μχινπ πνπ ιεηηνπξγεί ζην λεζί. Θεξκφηεηα δηεξγαζηψλ γηα βηνκεραλίεο θαη βηνηερλίεο πνπ κέρξη ηψξα θαιχπηεηαη απφ εηζαγφκελν πεηξέιαην. ε απηήλ ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ νη ελ ιεηηνπξγία θεξακνπξγίεο, θάπνηεο κνλάδεο επεμεξγαζίαο ηξνθίκσλ θαη κία κνλάδ επεμεξγαζίαο πξντφλησλ κεηάιινπ Θέξκαλζε ρψξσλ ζε κεγάιεο εγθαηαζηάζεηο κε κηθξά δίθηπα ζεξκφηεηαο. ε απηήλ ηελ θαηεγνξία αλήθνπλ βηνκεραληθέο πεξηνρέο θαη βηνηερληθά πάξθα Θέξκαλζε ρψξσλ ζε θηίξηα ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα. Γεδνκέλσλ ησλ θιηκαηνινγηθψλ ζπλζεθψλ (πεξίπνπ 700 βαζκνεκέξεο ζέξκαλζεο είλαη ε κέζε ηηκή γηα ηηο αζηηθέο πεξηνρέο ζηελ Κχπξν), ε παξαπάλσ θαηεγνξία δελ δηεξεπλάηαη εθφζνλ νη ζεξκηθέο αλάγθεο ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα είλαη πνιχ κηθξέο γηα λα ζηεξίμνπλ νπνηαδήπνηε κνλάδα ζπκπαξαγσγήο (κε ηελ εμαίξεζε ηεο ηαπηφρξνλεο παξαγσγήο ςχμεο ε νπνία φκσο δελ δηεξεπλάηαη ζην πιαίζην ηεο παξνχζαο κειέηεο). Θέξκαλζε θηελνηξνθηθψλ κνλάδσλ Θέξκαλζε ζεξκνθεπίσλ. Απηή ε θαηεγνξία δελ δηεξεπλάηαη επίζεο γηα ζπκπαξαγσγή Μνλάδεο ΖΘ γηα θαύζε ζηεξεήο βηνκάδαο Οη εθαξκνγέο ΖΘ πνπ εμεηάδνληαη εδψ θαη ρξεζηκνπνηνχλ ζαλ θαχζηκν πξντφληα βηνκάδαο, βαζίδνληαη ζηελ αμηνπνίεζε βηνκεραληθψλ ππνπξντφλησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηελ επεμεξγαζία πξντφλησλ μπιείαο, θαζψο θαη εθαξκνγέο πνπ ρξεζηκνπνηνχλ αγξνηηθά ππνιείκκαηα. Οη ππνινγηζκνί αθνξνχλ ζηελ αμηνιφγεζε ηνπ δπλακηθνχ βηνκάδαο γηα εθαξκνγέο ΖΘ, κε ηελ εθηίκεζε ηεο ηζρχνο πνπ κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί ιακβάλνληαο ππφςε βαζηθνχο ηερληθνχο θαη νηθνλνκηθνχο πεξηνξηζκνχο. Γηα ηνπο ππνινγηζκνχο ρξεζηκνπνηνχληαη ηα εηδηθά ππνινγηζηηθά

56 εξγαιεία θαη νη βάζεηο δεδνκέλσλ γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ δπλακηθνχ βηνκάδαο πνπ έρεη αλαπηχμεη ην ΚΑΠΔ Ζ κέζνδνο απηή πινπνηήζεθε σο αθνινχζσο Φάζε πξψηε: Καζνξηζκφο ππνςήθησλ ζέζεσλ γηα εγθαηάζηαζε πηζαλψλ ζηαζκψλ ιακβάλνληαο ππφςε ηελ δήηεζε ζεξκηθνχ θνξηίνπ θαη ηελ δηαζεζηκφηεηα βηνκάδαο. Σα θνξηία ζε ππνςήθηεο ζέζεηο δηεξεπλήζεθαλ κε απ επζείαο ζπκπιήξσζε εξσηεκαηνινγίσλ. Ο πίλαθαο πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεη ηελ εθηίκεζε ηεο εηήζηαο δήηεζεο ελέξγεηαο γηα ηηο βηνκεραλίεο πνπ ζπκπιήξσζαλ ηα ζρεηηθά εξσηεκαηνιφγηα. Γηα ηνπο ππνινγηζκνχο ρξεζηκνπνηήζεθαλ νη πνζφηεηεο (δηάζεζε θαη θαχζε βηνκάδαο, ρξήζε νξπθηψλ θαπζίκσλ) θαη νη παξάκεηξνη (ζεξκνγφλνο δχλακε, πνζνζηφ πγξαζίαο), φπσο απηέο ζπιιέρζεθαλ απφ ηελ έξεπλα πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε. Πίλαθαο Δθηίκεζε εηήζηαο δήηεζεο ελέξγεηαο ζε εγθαηαζηάζεηο ΣΤΠΟ* ΠΔΡΗΟΥΖ ΓΖΜΟ ΦΟΡΣΗΟ_MWh Κεναιείμ Λαηαηάιζα Λαηαηάιζα Κεναιείμ ΒΗΠΔ Γενίμο Γένζ Κεναιείμ Καθυ Υςνζυ Καθυ Υςνζυ Ξφθμ** Παθαζμιέημπμ Παθαζμιέημπμ Σνυθζια ΒΗΠΔ Αβ. Αεακαζίμο Αβ. Αεακάζζμξ Σνυθζια ΒΗΠΔ Λάνκαηαξ Αναδίππμο Σνυθζια Λαηαηάιζα Λαηαηάιζα Σνυθζια ΒΗΠΔ Αβ. Αεακαζίμο Αβ. Αεακάζζμξ Σνυθζια Λαηαηάιζα Λαηαηάιζα Σνυθζια ΒΗΠΔ Ύρςκα Ύρςκαξ Μέηαθθα ζκάμνμξ ζκάμνμξ * Γελ έρεη ιεθζεί ππφςε ε ηζηκεληνβηνκεραλία Σν ζπλνιηθφ θνξηίν ππνινγίζηεθε σο εμήο πλνιηθφ ζεξκηθφ θνξηίν = Παξαγσγή ζεξκφηεηαο απφ ίδηα θαηαλάισζε πξντφλησλ βηνκάδαο** + Παξαγσγή ζεξκφηεηαο απφ ζπκβαηηθά θαχζηκα. ** ηζρχεη κφλνλ γηα ηελ βηνκεραλία μπιείαο ζηελ νπνία θαίγνληαη πεξίπνπ 600 ηφλνη ππνιεηκκάησλ

57 Χάξηεο Υπνςήθηεο ζέζεηο ζηαζκψλ ΣΖΘ θαη δήηεζε ζεξκφηεηαο ζηελ βηνκεραλία Ο ράξηεο πνπ πξνεγείηαη παξνπζηάδεη ηηο ζέζεηο φπνπ ζα κπνξνχζαλ λα αλαπηπρζνχλ πηζαλέο ζέζεηο κνλάδσλ ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο ιακβάλνληαο ππφςε ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα θαζψο θαη ηηο βηνκεραληθέο πεξηνρέο πνπ έρνπλ ρσξνζεηεζεί θαη θηινμελνχλ εγθαηαζηάζεηο κε πηζαλή δήηεζε ζεξκηθήο ελέξγεηαο. Φάζε δεχηεξε Τπνινγηζκφο ηεο δηαζέζηκεο βηνκάδαο πνπ παξάγεηαη απφ βηνκεραληθέο δηαδηθαζίεο Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο θάζεο απηήο ππνινγίζηεθαλ νη δηαζέζηκεο πνζφηεηεο ππνιεηκκάησλ (μχιν, ππνιείκκαηα επεμεξγαζίαο ηξνθίκσλ θιπ) ζηηο εγθαηαζηάζεηο νη νπνίεο παξνπζηάδνπλ δήηεζε θνξηίσλ γηα ζέξκαλζε δηεξγαζηψλ. ηόρνο ηεο θάζεο απηήο είλαη λα δηεξεπλήζεη ηελ δηαζεζηκόηεηα θαπζίκωλ ζηηο ίδηεο ζέζεηο πνπ ππάξρνπλ θαη ηα θνξηία. Ζ εξγαζία απηή πξαγκαηνπνηείηαη κε επί ηφπνπ ζχληαμε εξσηεκαηνινγίσλ. Γεδνκέλνπ φηη απφ ηελ επεμεξγαζία ησλ εξσηεκαηνινγίσλ πνπ ζπκπιεξψζεθαλ ππάξρεη κφλνλ κία ηέηνηα ζέζε (βηνκεραλία μχινπ ζηελ πεξηνρή ηνπ Παιαηνκεηφρνπ), νη πηζαλέο ζέζεηο ζηηο ππφινηπεο εγθαηαζηάζεηο ζα ρξεζηκνπνηήζνπλ βηνκάδα πνπ ζα κεηαθεξζεί απφ ηηο ζέζεηο απφιεςεο επηβαξχλνληαο έηζη ην θφζηνο ιεηηνπξγίαο κε ην κεηαθνξηθφ θφζηνο

58 Φάζε ηξίηε Καηά ηελ δηάξθεηα ηεο θάζεο απηήο εθηηκήζεθε ε ζθνπηκφηεηα δεκηνπξγίαο ζηαζκψλ ζπκπαξαγσγήο κε βάζε ηελ ρξήζε ησλ ππνινγηζηηθψλ κνληέισλ ηνπ ΚΑΠΔ γηα ηελ εθηίκεζε δπλακηθνχ ηεο βηνκάδαο αλ ηερληθά θαη νηθνλνκηθά εθκεηαιιεχζηκν δπλακηθφ βηνκάδαο κπνξεί λα νξηζηεί ε κέγηζηε πνζφηεηα βηνκάδαο πνπ κπνξεί λα αμηνπνηεζεί γηα παξαγσγή ελέξγεηαο ζε θάζε πεξηνρή, έηζη ψζηε κεηά ηελ πψιεζή ηεο λα εκθαλίδεη ζεηηθφ ηζνδχγην εζφδσλ θαη εμφδσλ. Σν κνληέιν βαζίδεηαη ζε κέζνδν βειηηζηνπνίεζεο, πινπνηείηαη απφ ην ινγηζκηθφ πνπ έρεη αλαπηπρζεί απφ ην ΚΑΠΔ θαη ιακβάλεη ππφςε ηα ζπκπεξάζκαηα θαη ηνπο ππνινγηζκνχο ησλ δχν πξνεγνχκελσλ θάζεσλ θαζψο θαη ηελ εθηίκεζε ηνπ δηαζέζηκνπ δπλακηθνχ φπσο απηή έρεη απνηππσζεί ζην θεθάιαην Ζ αληηθεηκεληθή ζπλάξηεζε ζχκθσλα κε ηελ νπνία κπνξεί λα πξνζνκνησζεί ε δηαδηθαζία ζπιινγήο - πξνεπεμεξγαζίαο- κεηαθνξάο -απνζήθεπζεο - κεηαηξνπήο θαη δηαλνκήο ηεο ελέξγεηαο, ζηνρεχεη ζηελ ειαρηζηνπνίεζε ηνπ θφζηνπο πνπ ζρεηίδεηαη κε φιεο ηηο παξαπάλσ δηαδηθαζίεο. Οη παξάγνληεο πνπ πεξηιακβάλνληαη είλαη : G: Οθέιε απφ ηελ πψιεζε ηεο ελέξγεηαο CP: Κφζηνο εγθαηάζηαζεο θαη ιεηηνπξγίαο ζηαζκνχ CT: Κφζηνο κεηαθνξάο βηνκάδαο. CC: Κφζηνο ζπιινγήο θαη πξνεπεμεξγαζίαο ή θφζηνο αγνξάο βηνκάδαο CD: Κφζηνο δηθηχνπ δηαλνκήο ζεξκηθήο ελέξγεηαο Ζ γεληθή εμίζσζε θφζηνπο κπνξεί λα γξαθεί σο εμήο: C = -G+CP+CT+CC+CD Ζ παξαπάλσ εμίζσζε πεξηιακβάλεη ζηελ πιήξε αλάπηπμή ηεο, θαζψο θαη ηνπο ζρεηηθνχο πεξηνξηζκνχο πνπ ηελ ζπλνδεχνπλ, ηφζν ζπλερείο φζν θαη αθέξαηεο κεηαβιεηέο. Δίλαη αλαγθαία ινηπφλ ε ρξήζε ελφο κηθηνχ αθέξαηνπ ιχηε. Γηα ηνλ ζθνπφ απηφ ρξεζηκνπνηείηαη ν ιχηεο ηνπ κνληέινπ GAMS. Δπηιχνληαο ην κνληέιν, εθηηκνχκε ηελ ηζρχ πνπ κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί ζε θάζε πεξηνρή ιακβάλνληαο ππφςε ηελ δηαζεζηκφηεηα ηεο βηνκάδαο (ζηνλ ζηαζκφ ή γεηηνληθά) ηα ίδηα θνξηία πνπ πξέπεη λα ηθαλνπνηεζνχλ θαζψο θαη βαζηθέο νηθνλνκηθέο παξακέηξνπο γηα θάζε ζηαζκφ

59 Ο πίλαθαο πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδεη ηα απνηειέζκαηα ηνπ κνληέινπ γηα ην ζχλνιν ηεο ρψξαο έρνληαο ζαλ βαζηθά νηθνλνκηθά κεγέζε αλαθνξάο ηα παξαθάησ: Σηκή πψιεζεο ειεθηξηθήο ελέξγεηαο: 0,135 /Mwh Σηκή πψιεζεο ζεξκηθήο ελέξγεηαο; 30 /Mwh Κφζηνο θηήζεο - πξνεπεμεξγαζίαο βηνκάδαο: 0,3 k /GJ Κφζηνο κεηαθνξάο βηνκάδαο 0,066; k /(TJ/km) Απνπιεζσξηζηέο γηα φια ηα νηθνλνκηθά κεγέζε 3% θαη πεξίνδνο κειέηεο 20 έηε. Πίλαθαο Απνηειέζκαηα κνληέινπ γηα ην βαζηθφ ζελάξην ζπκπαξαγσγήο Κνηλόηεηα - Θέζε Ηζρύο (ΜWe) Ηζρύο (ΜWth) Βηνκάδα (TJ) Καθυ Υςνζυ 3,74 8,22 235,68 Γήιμξ Αβίμο Αεακαζίμο 1,79 3,93 112,62 ζκάμνμξ 1,84 4,05 117,02 Γήιμξ Λαηαηάιζαξ 2,15 4,73 180,98 Παθαζμιέημπμ 1,79 3,93 112,62 ΤΝΟΛΟ 11,3 24,8 759 Απφ ηελ πεξηγξαθή ηνπ κνληέινπ, θαζψο θαη απφ ηηο παξακέηξνπο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ, γίλεηαη ζαθέο φηη ε ζεξκηθή θαη ειεθηξηθή ηζρχο πνπ πξνθχπηεη, πξνζδηνξίδεη ηελ κέγηζηε ηζρχ πνπ κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί έρνληαο ζαλ βαζηθή πξνυπφζεζε, ηα έμνδα πνπ ππνινγίδνληαη γηα θάζε πεξίπησζε λα κελ ππεξβαίλνπλ ηα αλακελφκελα έζνδα. Τπφ απηήλ ηελ έλλνηα θαη ζηνλ βαζκφ πνπ ζηνπο ππνινγηζκνχο δελ ππεηζέξρνληαη παξάγνληεο φπσο ηα ρξεκαηννηθνλνκηθά κέηξα ζηήξημεο, ην δαλεηαθφ θφζηνο θαζψο θαη νη δείθηεο θεξδνθνξίαο (απφδνζε επέλδπζεο) νη εθηηκήζεηο απηέο πξνζδηνξίδνπλ ην ηερληθφ δπλακηθφ ηεο αγξνηηθήο θαη βηνκεραληθήο βηνκάδαο πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζε κνλάδεο ζπκπαξαγσγήο. ε θάζε πεξίπησζε θαη παίξλνληαο ππφςε ην ζχλνιν ηνπ δηαζέζηκνπ δπλακηθνχ, είηε απηφ πξνέξρεηαη απφ πξντφληα βηνκεραληθήο επεμεξγαζίαο, είηε απφ αγξνηηθέο εθκεηαιιεχζεηο, κεγηζηνπνηείηαη ε πνζφηεηα ηεο βηνκάδαο πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί. Με βάζε ηα απνηειέζκαηα ηνπ βαζηθνχ ζελαξίνπ πνπ παξνπζηάδνληαη ζηνλ πίλαθα ε αλψηαηε ειεθηξηθή ηζρχο πνπ κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί κε βάζε ηηο παξαπάλσ παξαδνρέο είλαη 11 MWe κε αληίζηνηρε ζεξκηθή 25 MWth πεξίπνπ. Ο ράξηεο παξνπζηάδεη δηαγξακκαηηθά ηηο ζέζεηο ησλ πηζαλψλ ζηαζκψλ ΖΘ

60 Τπνςήθηεο ζέζεηο Χάξηεο Υπνςήθηεο ζέζεηο ζπκπαξαγσγήο κε θαχζηκν βηνκάδα απνηειέζκαηα κνληέινπ Δμεηάδνληαο ηα απνηειέζκαηα ηνπ βαζηθνχ ζελαξίνπ, φπσο απηφ παξνπζηάδεηαη ζηνλ πξνεγνχκελν πίλαθα θαη ράξηε κπνξνχκε λα ζρνιηάζνπκε ηα παξαθάησ Οη ππνςήθηεο ζέζεηο - πηζαλέο κνλάδεο βξίζθνληαη ζηελ θεληξηθή πεξηνρή ηεο λήζνπ φπνπ έρεη ρσξνζεηεζεί θαη ν κεγαιχηεξν κέξνο ηεο βηνκεραληθήο δξαζηεξηφηεηαο. Απελαληίαο ε κεγαιχηεξε πνζφηεηα ηεο δηαζέζηκεο βηνκάδαο βξίζθεηαη ζηηο δπηηθέο πεξηνρέο (βιέπε ράξηεο θαη ). Απηφ έρεη απνηέιεζκα ηελ αχμεζε ηνπ κεηαθνξηθνχ θφζηνπο ζε κεγάιεο πεξηνρέο φπνπ ππάξρεη δηαζέζηκε βηνκάδα θαη ζπλεπψο ηελ κε πξνηεηλφκελε ρξήζε ηεο γηα ζπκπαξαγσγή απφ ην κνληέιν. Δίλαη ραξαθηεξηζηηθφ φηη απφ ηελ ζπλνιηθή πνζφηεηα ησλ TJ πεξίπνπ δηαζέζηκεο βηνκάδαο απφ αγξνηηθά ππνιείκκαηα πνπ έρνπλ ππνινγηζηεί (πίλαθαο ) κφλνλ 758 TJ (πνπ αληηζηνηρνχλ ζε ηφλνπο εηεζίσο) πξνηείλνληαη λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε κνλάδεο ΖΘ κε νηθνλνκηθά βηψζηκν ηξφπν. Γηα ηηο ππφινηπεο πνζφηεηεο ζα έπξεπε λα ελζαξξπλζεί ε ρξήζε ηνπο ζαλ θαχζηκε χιε γηα ζεξκηθέο ρξήζεηο. Σν θφζηνο θηήζεο ηεο βηνκάδαο (απφιεςε απφ ην ρσξάθη, πξνεπεμεξγαζία) θαζνξίζηεθε ζε 0,3 k /GJ. Ζ αλάιπζε επαηζζεζίαο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε γηα απηήλ ηελ παξάκεηξν έδεημε φηη ε νηθνλνκηθφηεηα ησλ πηζαλψλ κνλάδσλ κεδελίδεηαη ζε ηηκέο κεγαιχηεξεο απφ

61 1 k /GJ. αλ ζπλέπεηα είλαη απαξαίηεηε ε επηδφηεζε ηνπ θφζηνπο απηνχ ζηνλ βαζκφ πνπ ζηελ πξάμε απνδεηρζεί κεγαιχηεξν. Σν θφζηνο κεηαθνξάο είλαη ν πην ζεκαληηθφο παξάγνληαο γηα ηελ νηθνλνκηθφηεηα ησλ κνλάδσλ πνπ πεξηγξάθνληαη εθφζνλ ε αλάιπζε επαηζζεζίαο πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε έδεημε φηη θφζηνο κεγαιχηεξν απφ 0,066; k /(TJ/km) κεδελίδεη ηηο φπνηεο δπλαηφηεηεο εθαξκνγψλ. Ζ παξαπάλσ ηηκή αληηζηνηρεί ζε 0,6 /tn/km 11. Λακβάλνληαο ππφςηλ ηα ζπκπεξάζκαηα απφ ηελ ρξήζε ηνπ κνληέινπ, ε ηζρχο πνπ ππνινγίζηεθε αληηζηνηρεί ζην αλψηαην φξην δηαζεζηκφηεηαο ηεο πξψηεο χιεο θαη άξα απνηειεί ηελ αλψηαηε, ή επηζπκεηή ηζρχ πνπ κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί. Σηνλ βαζκφ πνπ πνζφηεηεο ηεο ηάμεο ησλ 30 ρηι. ηφλσλ/έηνο εθηηκψληαη ζαλ δηαζέζηκεο ζε κεζνπξφζεζκν νξίδνληα (2020), νη αλακελφκελεο επελδχζεηο ζπκπαξαγσγήο γηα απηφ ην ρξνληθφ δηάζηεκα δελ ζα μεπεξλνχλ ηα 3 MWe. Γηα ηελ ζπλερή ιεηηνπξγία απηψλ ησλ κνλάδσλ απαηηείηαη ε ηξνθνδνζία ηνπο κε 15 ρηι. ηφλνπο ζηεξεήο βηνκάδαο εηεζίσο. (Υπελζπκίδεηαη φηη ε ζπλνιηθέο πνζφηεηεο ζηεξεήο βηνκάδαο πνπ εθηηκάηαη ζαλ δηαζέζηκε κέρξη ην 2020 είλαη 40 ρηι. ηφλνη ην έηνο, εθ ησλ νπνίσλ νη 25 ρηιηάδεο ηφλνη αληηζηνηρνχλ ζε αγξνηηθά ππνιείκκαηα, νη 10 ρηιηάδεο ηφλνη ζε ζηεξεά απφβιεηα ειαηνηξηβείσλ (ππξήλαο) θαη νη 5 ρηιηάδεο ηφλνη ζε δηάθνξα ππνιείκκαηα κεηαπνίεζεο μπιείαο θαη επίπινπ, φπσο θαη πιηθά ζπζθεπαζίαο Κεληξηθέο κνλάδεο πλδπαζκέλεο Υώλεπζεο Καιέο πξννπηηθέο γηα ηελ Κχπξν θαίλεηαη λα εκθαλίδεη ην Γαληθφ πξφηππν θεληξηθψλ κνλάδσλ βηναεξίνπ (centralized biogas plants). πγθεθξηκέλα, ζηε Γαλία δηαρεηξίδνληαη πεξίπνπ ηφλνπο νξγαληθψλ απνβιήησλ εηεζίσο, ζε 20 θεληξηθέο κνλάδεο, κε εηήζηα παξαγσγή βηναεξίνπ m 3, ην νπνίν ζπλεηζθέξεη ζην ελεξγεηαθφ ζχζηεκα ηεο Γαλίαο πεξίπνπ 1 PJ ζπλνιηθή ελέξγεηα. Ζ ηδέα ηεο θεληξηθήο κνλάδαο ζπλδπαζκέλεο ρψλεπζεο βαζίδεηαη ζηελ παξαγσγή βηναεξίνπ κε ηε δηαδηθαζία ηεο αλαεξφβηαο ρψλεπζεο (ΑΥ), ρξεζηκνπνηψληαο έλα επξχ θάζκα νξγαληθψλ απνβιήησλ πνπ απνηεινχληαη θαηά 80% απφ θηελνηξνθηθά απφβιεηα θαη θαηά 20% απφ αγξνηνβηνκεραληθά απφβιεηα, αζηηθά νξγαληθά απνξξίκκαηα θαη ιχκαηα βηνινγηθψλ θαζαξηζκψλ. Ζ θεληξηθή κνλάδα εγθαζίζηαηαη ζε πεξηνρέο κε πςειφ δπλακηθφ απνβιήησλ κε ζθνπφ ηε κείσζε ηνπ θφζηνπο κεηαθνξάο ηνπο. εκαληηθφ είλαη ην λα ιεθζεί κέξηκλα ψζηε ην ηειηθφ πξντφλ λα είλαη πςειήο πνηφηεηαο θαη αζθαιέο γηα αλαθχθισζε σο ιίπαζκα. Γηα ην 11 Institut für Technikfolgenabschätzung und Systemanalyse Forschungszentrum Karlsruhe (ITAS) 31/5/

62 ζθνπό απηό, πξηλ ηε κεηαθνξά ηνπο ζηηο δεμακελέο, γηα ην θάζε είδνο από ηα απόβιεηα ζπγθεληξψλνληαη ζηνηρεία πνπ αθνξνχλ ηελ πξνέιεπζή ηνπο (ζηνηρεία ηεο εηαηξείαο πνπ ηα παξήγαγε, πξψηεο χιεο θαη ηξφπνη θαηεξγαζίαο, δηαζέζηκεο πνζφηεηεο θιπ), ηελ πεξηεθηηθφηεηά ηνπο ζε καθξν- θαη κηθξν-ζηνηρεία, βαξέα κέηαιια, ph, μεξή νπζία, θιπ, νξγαλνιεπηηθέο ηδηφηεηεο, φπσο ρξψκα, πθή, νζκή, θιπ θαη πηζαλά παζνγφλα γηα ηελ θαηεξγαζία ή ηελ ηειηθή ρξήζε σο ιίπαζκα. Σα θηελνηξνθηθά απφβιεηα ζπιιέγνληαη ζε δεμακελέο πξν-ζπιινγήο απφ δηαθνξεηηθέο θηελνηξνθηθέο κνλάδεο ζε επηιεγκέλα ζεκεία θαη κε θαηάιιεια θνξηεγά-βπηία κεηαθέξνληαη ζηε θεληξηθή κνλάδα φπνπ θαη αλακεηγλχνληαη κε άιια νξγαληθά απφβιεηα, νκνγελνπνηνχληαη θαη κε ζχζηεκα αληιηψλ νδεγνχληαη ζηνπο ρσλεπηέο γηα λα μεθηλήζεη ε δηαδηθαζία ηεο ΑΥ πνπ ιακβάλεη ρψξα ζε ζεξκνθξαζία 30-40ºC (κεζφθηιε) ή 50-55ºC (ζεξκφθηιε), θάησ απφ ειεγρφκελεο ζπλζήθεο πγηεηλήο κεηψλνληαο ηε δξαζηεξηφηεηα ησλ παζνγφλσλ νζκψλ θαη ηεο κφιπλζεο ηνπ πεξηβάιινληνο. Σα πξντφληα ηεο αλαεξφβηαο ρψλεπζεο είλαη: ην βηναέξην, ην νπνίν νδεγείηαη ζε θαηάιιειν αεξηνθπιάθην θαη αθνχ ππνζηεί δηαδηθαζίεο θαζαξηζκνχ θαη αθχγξαλζεο ηξνθνδνηεί κεραλέο εζσηεξηθήο θαχζεο ή αεξηνζηξφβηινπο γηα παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο θαη ζεξκφηεηαο θαη ην ρσλεπκέλν ππφιεηκκα πνπ κε θαηάιιειεο δηαδηθαζίεο δηαρσξηζκνχ θαη εμάηκηζεο κπνξεί λα κεηαηξαπεί ζε ζηεξεφ θαη πγξφ ιίπαζκα. Ζ θεληξηθή κνλάδα ζπλδπαζκέλεο ρψλεπζεο αληηπξνζσπεχεη έλα νινθιεξσκέλν ζχζηεκα δηαρείξηζεο θηελνηξνθηθψλ θαη νξγαληθψλ απνβιήησλ κε παξαγσγή αλαλεψζηκεο ελέξγεηαο (βηναέξην) θαη κε ζεκαληηθά πεξηβαιινληηθά θαη νηθνλνκηθά νθέιε φπσο: Παξαγσγή ελέξγεηαο απφ ΑΠΔ Μείσζε ησλ νξγαληθψλ απνβιήησλ Μείσζε εθπνκπψλ αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ Μείσζε παζνγφλσλ νξγαληζκψλ Απμεκέλε απφδνζε ιίπαλζεο Μείσζε νζκψλ θαη νπηηθήο ξχπαλζεο Δμνηθνλφκεζε ρξεκάησλ γηα ηνπο αγξφηεο χκθσλα κε ηε ινγηθή απηή θαη κε δεδνκέλν ην γεγνλφο φηη ζηελ Κχπξν ππάξρνπλ εηεζίσο πεξίπνπ ηφλνη θηελνηξνθηθψλ απνβιήησλ εηεζίσο, θαη ηφλνη βηνκεραληθψλ

63 απνβιήησλ εηεζίσο ζχκθσλα κε ηηο ππάξρνπζεο κειέηεο 12. Θα κπνξνχζαλ λα δεκηνπξγεζνχλ 4 κνλάδεο, ζε ζέζεηο φπνπ έρεη δηαπηζησζεί πςειφ δπλακηθφ νξγαληθψλ απνβιήησλ, αιιά θαη έληνλα πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα απφ ηελ αλεμέιεγθηε δηάζεζε ηνπο. Πην ζπγθεθξηκέλα : 1 θεληξηθή κνλάδα ζπλδπαζκέλεο Υψλεπζεο ζηε πεξηνρή Αξαδίππνπ, 550 ηόλνη/εκέξα) 2 θεληξηθέο κνλάδεο ζπλδπαζκέλεο ρψλεπζεο ζηελ πεξηνρή Οξνχληα απφ 550 ηόλνη/εκέξα 1 θεληξηθή κνλάδα ζπλδπαζκέλεο ρψλεπζεο ζηελ πεξηνρή Αζεέλνπ 300 ηόλνη/εκέξα Πίλαθαο Δθηίκεζε δπλακηθνχ ζηηο ηξεηο πεξηνρέο ζπγθέληξσζεο Αζεέλνπ Αξαδίππνπ Οξνύληα Παξαγσγή CH m 3 /πνυκμ m 3 /πνυκμ (2) m 3 /πνυκμ Δλεξγεηαθό πεξηερόκελν- CH 4 (9,94kWh/ m 3 ) kwh/πνυκμ kwh/πνυκμ Ηζρύο Μνλάδνο 2251 kw 4139 kw (2) 4139 kw (2) kwh/πνυκμ Παξαγσγή ει. ελέξγεηαο* ΜWh ΜWh (2) ΜWh Παξαγσγή ζεξκ. ελέξγεηαο** *απφδνζε 38,5%, ζπληήξεζε 5% **απφδνζε 44% ΜWh ΜWh (2) ΜWh Γηα ηελ εθηίκεζε ησλ ηερληθψλ θαη νηθνλνκηθψλ κεγεζψλ θεληξηθψλ κνλάδσλ ζπλδπαζκέλεο ρψλεπζεο γηα ηελ βηναεξίνπ ζηελ Κχπξν, εμεηάδνληαη ηέζζεξα ζελάξηα, ζχκθσλα κε ηα Γαληθά πξφηππα, γηα 100 ηφλνπο/εκέξα, 300 ηφλνπο/εκέξα, 550 ηφλνπο/εκέξα θαη 800 ηφλνπο/εκέξα (Πίλαθαο ). Πίλαθαο : Παξαγσγή βηναεξίνπ ζε θεληξηθέο κνλάδεο ζηελ Γαλία ηόλνη/εκέξα 300 ηόλνη/εκέξα 550 ηόλνη/εκέξα 800 ηόλνη/εκέξα Παναβςβή Βζμαενίμο 1,6 εη.nm 3 /πνυκμ 3.1 εη.nm 3 /πνυκμ 5,7 εη.nm 3 /πνυκμ 8,3 εη.nm 3 /πνυκμ Υςκεοηήξ (3 1000) 3000 m 3 (2 2500) 5000 m 3 (3 2400) 7200 m 3 (4 2500) 1000 m 3 Οπήιαηα (vacuum 1 20 m m m m 3 tankers) Κυζημξ μπδιάηςκ 0,2 εη. 0,4 εη. 0,6 εη. 1,0 εη. Κυζημξ Μμκάδαξ 2,8 εη. 5,5 εη. 7,9 εη. 9,6 εη. αζμαενίμο Γαπάκεξ επέκδοζδξ ακά m 3 /έημξ επελενβαζιέκδξ 82 /m3 55 /m3 44 /m3 37 /m3 αζμιάγαξ πλνιηθό θόζηνο 3,0 εθ. 5,9 εθ. 8,5 εθ. 10,6 εθ. Biomass potential for Gas Production in Cyprus-22/05/ Πεγή: Centralized biogas plants, Bioenergy department, University of Southern Denmark

64 Οη παξαπάλσ ππνινγηζκνί πξαγκαηνπνηήζεθαλ κε βάζε ηελ αξρή ηεο κέγηζηεο εμππεξέηεζεο ζεξκηθνχ θνξηίνπ απφ ηηο πξφο αλάπηπμε εγθαηαζηάζεηο. Γεδνκέλεο ηεο δπζθνιίαο απνξφθεζεο ζεξκηθψλ θνξηίσλ ηφζν ζηνπο ίδηνπο ρψξνπο φζν θαη ζε γεηηνληθέο εγθαηαζηάζεηο νη εθηηκήζεηο απηέο ζα πξέπεη λα ζεσξνχληαη ελδεηθηηθέο. Με βάζε πάλησο ην ππάξρνλ δπλακηθφ, θαη επελδπηηθφ ελδηαθέξνλ ο ην χςνο ηεο ειεθηξηθήο ηζρχνο πνπ κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί σο ην 2020 αλέξρεηαη ζε 12 MWe Μνλάδεο ζπκπαξαγσγήο Ζιεθηξηζκνύ θαη Θεξκόηεηαο κε ρξήζε αζηηθώλ απνβιήησλ Ζ αλαεξφβηα επεμεξγαζία ησλ αζηηθψλ απνβιήησλ ζε κνλάδεο ηξηηνβάζκηαο επεμεξγαζίαο παξάγεη βηναέξην ην νπνίν κπνξεί λα ηξνθνδνηήζεη κνλάδεο ζπκπαξαγσγήο ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο. Ζ δηαζηαζηνιφγεζε θαη ε ζρεδίαζε ησλ ζηαζκψλ απηψλ βαζίδεηαη ζηελ εκεξήζηα δηαζεζηκφηεηα ησλ απνβιήησλ πνπ επεμεξγάδεηαη ε κνλάδα. Ζ παξαγφκελε ζεξκφηεηα θαιχπηεη ηηο κεγάιεο αλάγθεο ησλ κνλάδσλ απηψλ ζε ζέξκαλζε, θχξηα γηα ηελ ιεηηνπξγία ησλ ρσλεπηεξίσλ θαη ηελ μήξαλζε ηεο ιάζπεο. Ζ εγθαηάζηαζή ζηαζκψλ ΖΘ ζηνπο ρψξνπο απηνχο θξίλεηαη ελεξγεηαθά απαξαίηεηε. Ζδε απφ ηα ηέιε Ηνπιίνπ ηνπ 2008 ηέζεθε ζε ιεηηνπξγία ζην πκβνχιην Απνρέηεπζεο Λεκεζνχ κνλάδα ζπκπαξαγσγήο ζπλνιηθήο ηζρχνο 1.4 MW (0,622 MWe). Ζ κνλάδα ζα θαιχπηεη κέξνο ησλ απαηηήζεσλ ειεθηξηζκνχ θαη ζεξκφηεηαο νπφηε ζρεδηάδεηαη ε αλαβάζκηζή ηεο Λακβάλνληαο ππφςε ηα ζρέδηα άκεζεο ιεηηνπξγίαο ή επέθηαζεο θαη ησλ ππνινίπσλ εγθαηαζηάζεσλ επεμεξγαζίαο ζε φια ηα αζηηθά ζπγθξνηήκαηα ηεο Κππξηαθήο Γεκνθξαηίαο κπνξεί θαλείο λα θαηαιήμεη ζηα παξαθάησ πνζνηηθά ζπκπεξάζκαηα Λεπθσζία θπβηθά.κέηξα απνβιήησλ / 1,2 MWe (κέγηζην) Λεκεζφο θπβηθά.κέηξα απνβιήησλ / 0,8 MWe (κέγηζην) Αγία Νάπα, Λάξλαθα, Πάθνο θπβηθά κέηξα. απνβιήησλ / 0,4 MWe (κέγηζην) Ζ αλψηαηε ειεθηξηθή ηζρχο πνπ κπνξεί λα εγθαηαζηαζεί, είλαη 3.2 MWe πεξίπνπ, ελψ ε εγθαηαζηάζεηο πνπ κπνξνχλ λα αλαπηπρζνχλ κέρξη ην 2020 δελ ππεξβαίλνπλ ηα 1,6 MWe (ιφγσ ηεο θαζπζηέξεζεο ζηνλ ζρεδηαζκφ ηεο δηαρείξεζεο απνβιήησλ ζηελ πεξηνρή ηεο πξσηεχνπζαο πνπ είλαη ζπλέπεηα ηεο ζπλερηδφκελεο ηνπξθηθήο θαηνρήο ) Ζ αληίζηνηρε παξαγσγή μεξήο ιάζπεο απφ ηνπο παξαπάλσ ζηαζκνχο εθηηκάηαη σο αθνινχζσο Λεκεζφο ηφλνη ιάζπεο

65 Λάξλαθα ηφλνη ιάζπεο Πάθνο, Αγία Νάπα ηφλνη ιάζπεο Γηα ηελ πεξηνρή ηεο Λεπθσζίαο δελ ππάξρνπλ εθηηκήζεηο εθφζνλ ε ζπλνιηθή δηαρείξηζε ησλ πγξψλ απνβιήησλ ηεο βξίζθεηαη ππφ ζρεδηαζκφ 14. Ζ απνκέλνπζα μεξή ιάζπε κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί είηε ζαλ εδαθνβειηησηηθφ, είηε ζαλ θαχζηκν ζε κνλάδεο πιήξσο ειεγρφκελεο θαχζεο (εγθαηάζηαζε ηζηκεληνπνηείνπ). Ζ ζπλνιηθή παξαγφκελε πνζφηεηα ιάζπεο εθηηκάηαη ζε ηφλνπο εηεζίσο (96 TJ) Μνλάδεο ζπκπαξαγσγήο Ζιεθηξηζκνύ θαη Θεξκόηεηαο από αζηηθά απνξξίκκαηα Ζ ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ησλ αζηηθψλ απνξξηκκάησλ πεξηιακβάλεη Α. Σελ εθκεηάιιεπζε ηνπ παξαγφκελνπ βηναεξίνπ απφ ηελ αλαεξφβηα ρψλεπζε πνπ πξαγκαηνπνηείηαη ζε κνλάδεο ηαθήο (ΥΤΣΑ ΥΤΣΤ) Γεδνκέλεο ηεο δξαζηηθφηεηαο ηνπ κεζαλίνπ, ζαλ αέξην ηνπ ζεξκνθεπίνπ, ε ελεξγεηαθή εθκεηάιιεπζε ηνπ παξαγφκελνπ απφ ηνπο ΥΤΣΑ βηναεξίνπ ζεσξείηαη απαξαίηεηε, ην δε θφζηνο (γηα ηελ αθξίβεηα ην κέξνο πνπ δελ απνζβέλεηαη απφ ηελ πψιεζε ηεο παξαγφκελεο ελέξγεηαο), επηβαξχλεη ην θφζηνο δηαρείξηζεο ησλ απνξξηκκάησλ. Πξνθαηαξθηηθέο κειέηεο γηα ηνπο ππάξρνληεο ρψξνπο πγεηνλνκηθήο ηαθήο (θχξηα ζηελ Λεπθσζία θαη ηελ Λεκεζφ) θαηαιήγνπλ ζε ζπλνιηθή εγθαηεζηεκέλε ηζρχ (ΜΔΚ ή αεξηνζηξφβηινη) 2 Mwe. Ζ ηζρχο απηή αθνξά ζηελ εγθαηάζηαζε θαη ιεηηνπξγία κνλάδσλ ζπκπαξαγσγήο απφ βηνέξην ζε παιαηνχο ρψξνπο απφζεζεο νη νπνίνη βξίζθνληαη, ε πξνγξακκαηίδεηαη λα ηεζνχλ, ζε θάζε απνθαηάζηαζεο (παιαηέο ρσκαηεξέο Λεκεζνχ, Λεπθσζίαο, Λάξλαθαο-Ακκνρψζηνπ. ε θάζε πεξίπησζε ε πξνεηνηκαζία γηα ηελ αλάπηπμε ηέηνησλ κνλάδσλ πεξηιακβάλεη αλαιπηηθέο κειέηεο θαη επί ηφπνπ κεηξήζεηο. Όζνλ αθνξά ηηο λέεο εγθαηαζηάζεηο εθηθηή θξίλεηαη ε δηεξεχλεζε ηεο κειινληηθήο δπλαηφηεηαο αμηνπνίεζεο ηνπ βηναεξίνπ απφ ηελ λέα κνλάδα δηαρείξηζεο ηεο Κφζηεο (Λάξλαθα-Ακκφρσζηνο) κε εθηηκψκελε πνζφηεηα εθιπφκελσλ αεξίσλ m 3 /h θαη ζε κηθξφηεξν βαζκφ ζηνλ λέν ρψξν ηεο Πάθνπ. 14 πκβνχιην απνρέηεπζεο Λεπθσζίαο - επηθνηλσλία 15 Θεξκνγφλνο δχλακε 9 MJ /kg επί μεξνχ

66 Ο πξνγξακκαηηζκφο γηα ηνπο λένπο ρψξνπο απφζεζεο ζηελ Λεπθσζία θαη ηελ Λεκεζφ δελ έρεη νινθιεξσζεί. Β. Σελ ζεξκηθή επεμεξγαζία ηνπ ζηεξενχ ππνιείκκαηνο απφ ηελ επεμεξγαζία ησλ απνξξηκκάησλ-rdf, ζε λέεο κνλάδεο αεξηνπνίεζεο ή ηελ ζχγθαπζή ηνπ ζε ππάξρνπζεο κνλάδεο Απαξαίηεην βήκα γηα ηελ ελεξγεηαθή αμηνπνίεζε ησλ ζηεξεψλ αζηηθψλ απνξξηκκάησλ είλαη ε πξνεπεμεξγαζία ηνπο ην εχξνο θαη ην θφζηνο ηεο νπνίαο εμαξηάηαη απφ ηα ζπζηήκαηα ζπιινγήο, ηελ ζχζηαζε θαη ηελ δηαθχκαλζε ησλ απνξξηκκάησλ 16 Ζ ζεξκηθή επεμεξγαζία ηνπ ζηεξενχ ππνιείκκαηνο - RDF εληάζζεηαη ζε έλα ζπλνιηθφ ζρέδην δηαρείξηζεο επεμεξγαζίαο ζην νπνίν πεξηιακβάλνληαη: Ζ αλαθχθισζε (ζηελ πεγή ή κε κεραληθή δηαινγή) ησλ κε νξγαληθψλ θαη αλαθπθιψζηκσλ πιηθψλ κέηαιια, γπαιί θαη αδξαλή πιηθά - θαη ε κείσζε ηνπ φγθνπ ησλ απνξξηκκάησλ. Ζ αληίζηνηρε αλαθχθισζε ησλ νξγαληθψλ πιηθψλ, (πιαζηηθφ θαη ραξηί 17 ) ζηνλ βαζκφ πνπ θξίλεηαη απαξαίηεηε γηα πεξηβαιινληηθνχο ιφγνπο ε θάζε πεξίπησζε ην πξψην κέηξν θξίλεηαη ππνρξεσηηθφ ελψ ην επφκελν (φπσο θαη πηζαλά ε θνκπνζηνπνίεζε) πξέπεη λα πξαγκαηνπνηνχληαη κε κεγάιε πξνζνρή εθφζνλ ην πεξηβαιινληηθφ θφζηνο γηα ηελ αλάθηεζε πιηθψλ δε πξέπεη λα ππεξβαίλεη ην αληίζηνηρν φθεινο ηελ ζπλέρεηα, ην θιάζκα ησλ απνξξηκκάησλ πνπ έρεη απνκείλεη, νδεγείηαη πξνο θαχζε, είηε κε ηελ βνήζεηα εηδηθψλ ηερλνινγηψλ είηε ζε ππάξρνπζεο εγθαηαζηάζεηο. Οη ηερλνινγίεο θαχζεο-αεξηνηπνίεζεο απνξξηκκάησλ κε ηαπηφρξνλε παξαγσγήο ειεθηξηζκνχ, είλαη πεξηβαιινληηθά αζθαιείο (δελ εθπέκπνληαη επηθίλδπλεο δηνμίλεο θαη θνπξάληα) αιιά θαη αξθεηά αθξηβέο γηα ηα κηθξά κεγέζε ησλ πφιεσλ ηεο Κχπξνπ 18. ηνλ βαζκφ πνπ ππάξρνπλ ιεηηνπξγνχζεο βηνκεραληθέο κνλάδεο πνπ κπνξεί λα πξαγκαηνπνηεζεί ζεξκηθή επεμεξγαζία ζα πξέπεη λα εμαληιεζεί ε δπλαηφηεηα ρξήζεο κε ή ρσξίο ηελ επέθηαζή ηνπο. Οη κνλάδεο απηέο κπνξεί λα είλαη: Τπάξρνπζεο κνλάδεο ειεθηξνπαξαγσγήο απφ ζηεξεά θαχζηκα κε ηερλνινγία ξεπζηνπνηεκέλεο θιίλεο. 16 Γεδνκέλνπ φηη ε Κχπξνο είλαη ηνπξηζηηθφο πξννξηζκφο, ρξεηάδεηαη εηδηθή κειέηε γηα ηελ ζχζηαζε θαη ηελ επνρηθφηεηα ησλ παξαγφκελσλ απνξξηκκάησλ 17 Σν πιαζηηθφ θαη ην ραξηί κπνξνχλ λα παξακείλνπλ ζην πξνο θαχζε πιηθφ, εθφζνλ απμάλνπλ ηελ ζεξκνγφλν ηνπ δχλακε, απφ ηελ άιιε κεξηά ε αλάθηεζή ηνπο είλαη πεξηβαιινληηθή πξνηεξαηφηεηα. 18 Δλδεηθηηθέο ηερλνινγίεο απφ ηηο εηαηξίεο EPI inc, TPS Termiska, Proler, ThermoSelect inc, Batelle, Pedco inc, ThernoChem inc

67 Τπάξρνπζεο κνλάδεο θαχζεο ζε βηνκεραλίεο, φπσο ε ππάξρνπζα ζηελ ηζηκεληνπνηεία ηνπ Βαζηιηθνχ ζηελ Κχπξν. ηελ πεξίπησζε πνπ επηιερζεί ε ιχζε ηεο θαχζεο ζε εγθαηαζηάζεηο ζην ηζηκεληνπνηείν Βαζηιηθνχ (ε νπνία είλαη ε κφλε ππαξθηή ιχζε γηα ηελ επηινγή απηή) ζα πξέπεη λα εμαζθαιηζηνχλ: Ζ αξρηθή επεμεξγαζία ησλ απνξξηκκάησλ κε αλάθηεζε πιηθψλ ζε κνλάδεο θνληά ζηνπο ηφπνπο αξρηθήο ζπγθέληξσζεο θαη ε κείσζε ηνπ φγθνπ ησλ πξνο κεηαθνξά θαχζηκσλ απνξξηκκάησλ RDF Ζ πεξηβαιινληηθά αζθαιήο θαχζε ηνπο κε κεδεληζκφ ησλ εθπνκπψλ δηνμηλψλ θαη θνπξαλίσλ θαζψο θαη ε εμαζθάιηζε ηεο απφζεζεο ησλ αδξαλψλ ππνιεηκκάησλ. Με βάζε πξνθαηαξθηηθέο εθηηκήζεηο νη πνζφηεηεο απνξξηκκάησλ πνπ κπνξνχλ λα αμηνπνηεζνχλ ελεξγεηαθά ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηνπ ππάξρνληνο ηζηκεληνπνηείνπ αλέξρνληαη ζε ηφλνπο ην έηνο θαη πεξηιακβάλνπλ ην ζχλνιν ησλ απνξξηκκάησλ ηνπ πνιενδνκηθνχ ζπγθξνηήκαηνο ηεο Λεκεζνχ. Απφ απηά ην βηναπνηθνδνκήζηκν θιάζκα εθηηκάηαη ζε ηφλνπο ην έηνο Με ελεξγεηαθφ πεξηερφκελν (ηηκή αλαθνξάο) γηα ην μεξφ βηναπνηθνδνκήζηκν θιάζκα 14 MJ/kg

68 3.2 Σηεξεά θαύζηκα βηνκάδαο γηα ηνλ αγξνηηθό θαη νηθηαθό ηνκέα Πξντόληα θαη δπλακηθό αλάπηπμεο ηηο ρψξεο ηεο θεληξηθήο Δπξψπεο νη ζχγρξνλεο ηερλνινγίεο γηα ζέξκαλζε κε βηνκάδα είλαη ηδηαίηεξα δηαδεδνκέλεο ζε δηάθνξα κεγέζε. Ζ παξαδνζηαθή ρξήζε (παξαδνζηαθέο ζφκπεο θαη ηδάθηα) αληηθαζίζηαηαη ζηαδηαθά απφ κεγαιχηεξεο απφδνζεο ιέβεηεο νη νπνίνη ρξεζηκνπνηνχλ δηάθνξα ηππνπνηεκέλα ή κε θαχζηκα (πειέηεο, chips, ππξελφμπιν θιπ). Οη ρξήζε ηνπο επεθηείλεηαη ζηελ βηνηερλία, θηίξηα ηνπ ηξηηνγελνχο ηνκέα, λνηθνθπξηά θαζψο θαη ζηνλ αγξνηηθφ ηνκέα (ζεξκνθήπηα). Ζ εηζαγσγή θαη ρξήζε ηεο απνδνηηθήο θαχζεο πξντφλησλ βηνκάδαο παξνπζηάδεη ζεκαληηθά πιενλεθηήκαηα ηα νπνία κπνξνχλ λα θσδηθνπνηεζνχλ ζηα παξαθάησ: Βέιηηζηε ρξήζε ησλ παξαπξντφλησλ ηνπ αγξνηηθνχ ηνκέα. Τπνθαηάζηαζε εηζαγφκελσλ νξπθηψλ θαπζίκσλ. Αληηθαηάζηαζε αθξηβψλ θαπζίκσλ πνπ είλαη ζεκαληηθή γηα εηδηθέο θαηεγνξίεο θαηαλαισηψλ (μελνδνρεηαθέο εγθαηαζηάζεηο ρεηκεξηλήο πεξηφδνπ, απνκνλσκέλα αγξνθηήκαηα θαη θαηνηθίεο ζηηο αγξνηηθέο πεξηνρέο, ζεξκνθήπηα θιπ) Βειηίσζε ηεο απφδνζεο θαη ησλ εθπνκπψλ ηεο θαχζεο ζηνλ βαζκφ πνπ ε ζηεξεή βηνκάδα ππνθαζηζηά ρακειήο πνηφηεηαο θαχζηκα (δηάθνξα πξντφληα ζηα ζεξκνθήπηα, καδνχη ζε θηηξηαθέο ή βηνηερληθέο εγθαηαζηάζεηο θιπ) ή κε απνδνηηθέο ηερλνινγίεο (αλνηρηά ηδάθηα, παξαδνζηαθέο ζφκπεο θιπ) Δηζαγσγή θαηλνηφκσλ ιχζεσλ (ζπλδπαζκφο ιχζεσλ βηνκάδαο κε ειηαθά, απνδνηηθή θαη πεξηβαιινληηθά νξζή ρξήζε ρακειήο πνηφηεηαο θαπζίκσλ θιπ) θαη αχμεζε ηεο παξαγσγήο θαη ρξήζεο εγρψξηαο ηερλνινγίαο. Σα δηαζέζηκα πξντφληα πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα ηνλ ζθνπφ απηφ ζηελ Κχπξν πεξηιακβάλνπλ ππνιείκκαηα θαιιηεξγεηψλ (θχξηα θιαδνδέκαηα) θαη κηθξέο πνζφηεηεο βηνκάδαο απφ ηελ δηαρείξηζε ησλ δαζψλ. Γηα ηελ θαηεγνξία απηή είλαη δπλαηή ε πξνεπεμεξγαζία θαη ηππνπνίεζή ηνπο (κεηαηξνπή ζε πειέηεο, chips θιπ) Δίλαη ζεκαληηθφ λα ηνληζηεί φηη βαζηθφο άμνλαο πνιηηηθήο γηα ηελ ρξήζε ησλ θαπζίκσλ βηνκάδαο είλαη ε απνδνηηθή θαχζε ηνπο θαζψο θαη ε έληαμή ηνπο θαηά πξνηεξαηφηεηα, ζε ηειηθέο ρξήζεηο πνπ ππνθαζηζηνχλ εηζαγφκελα θαχζηκα (θηηξηαθφο ηνκέαο, βηνηερλία) ή ζηεξίδνπλ δξαζηεξηφηεηεο κε ζεκαληηθφ ελεξγεηαθφ θφζηνο παξαγσγήο (αλζνθήπηα, θακίληα)

69 χκθσλα κε ηνπο ππνινγηζκνχο πνπ παξνπζηάδνληαη ζηα θεθάιαηα θαη θαη ιακβάλνληαο ππφςε ηηο εθηηκήζεηο γηα ηε βηνκάδα πνπ κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζνχλ ζε εγθαηαζηάζεηο ζπκπαξαγσγήο (θεθάιαην 3.1.1) εθηηκάηαη φηη απφ ηελ εθηηκψκελε πνζφηεηα ησλ 25.ρηιηάδσλ ηφλσλ αγξνηηθψλ ππνιεηκάησλ πνπ είλαη δηαζέζηκε εηεζίσο έλα κεγάιν κέξνο κπνξεί λα ηππνπνηεζεί θαη λα νδεγεζεί γηά ρξήζε ζηνλ νηθηαθφ θαη ηνλ αγξνηηθφ ηνκέα Οη πνζφηεηεο απηέο βξίζθεηαη θχξηα ζηνλ δπηηθφ ηνκέα ηνπ λεζηνχ (επαξρίεο Πάθνπ θαη δπηηθή πεξηνρή ηεο επαξρίαο Λεκεζνχ). Οη ηειηθέο ρξήζεηο πνπ κπνξνχλ ηα παξαπάλσ θαχζηκα λα εμππεξεηήζνπλ θαηά πξνηεξαηφηεηα πεξηιακβάλνπλ: Αγξνηηθέο εγθαηαζηάζεηο θαη ζεξκνθήπηα. Απηή είλαη ε ζεκαληηθφηεξε θαηεγνξία θαηαλαισηψλ ζηεξεήο βηνκάδαο εθφζνλ ε δηάζεζε ησλ θαπζίκσλ είλαη φζν γίλεηαη πην θνληά ζηελ θαηαλάισζή ηνπο, ελψ ε ρξήζε ηεο κεηψλεη ηαπηφρξνλα ην θφζηνο παξαγσγήο. Αλεμάξηεηεο νηθίεο θαη - ηνπξηζηηθέο ή αγξνηνηνπξηζηηθέο εγθαηαζηάζεηο πνπ ιεηηνπξγνχλ ηνλ ρεηκψλα θαη παξνπζηάδνπλ ζεξκηθφ θνξηίν. Απφ ηηο παξαπάλσ θαηεγνξίεο έρεη ζεκαληηθή ζεκαζία ε εθηίκεζε ησλ ζεξκηθψλ αλαγθψλ ησλ ζεξκνθεπίσλ αλζνθεπίσλ ε νπνία παξνπζηάδεηαη ζηνλ επφκελν πίλαθα θαη ράξηε πνπ αθνινπζνχλ: Δπηθάλεηα (δεθ.) Απαηηνύκελε ηζρύο (kw) πλνιηθή ελέξγεηα (GJ) Κεπεπηηθά Αλζνθνκηθά Κεπεπηηθά Αλζνθνκηθά Κεπεπηηθά Αλζνθνκηθά ΑΜΜΟΥΩΣΟ ΛΑΡΝΑΚΑ ΛΔΜΔΟ ΠΑΦΟ ΤΝΟΛΟ

70 Με βάζε ηνπο παξαπάλσ ππνινγηζκνχο κπνξεί λα εθηηκεζεί φηη ηα απαηηνχκελα απφ ηα ζεξκνθήπηα θνξηία κπνξνχλ εμ νινθιήξνπ λα ηθαλνπνηεζνχλ απφ ηελ απνδνηηθή θαχζε αγξνηηθήο βηνκάδαο Σα ζηεξεά θαχζηκα βηνκάδαο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε κηθξέο εγθαηαζηάζεηο ζηνλ νηθηαθφ θαη ηνλ αγξνηηθφ ηνκέα είλαη ζίγνπξα πην ξππνγφλα απφ ηα αληίζηνηρα πγξά νξπθηά ηα νπνία κε ηελ ζεηξά ηνπο είλαη πνιχ πην ξππνγφλα απφ ηα αληίζηνηρα αέξηα (θπζηθφ αέξην). ε αληίζεζε φκσο κε ηα νξπθηά θαχζηκα ε εμέιημε ησλ πεξηβαιινληηθψλ επηδφζεσλ ησλ ηερλνινγηψλ θαχζεο ζηεξεψλ θαπζίκσλ βηνκάδαο είλαη ξαγδαία, κε απνηέιεζκα ε ρξήζε ηνπο λα νδεγεί ζε ζπλνιηθή κείσζε ησλ ξχπσλ εθφζνλ βειηηψλνληαη ηφζν νη ηερλνινγίεο ελψ ηππνπνηνχληαη θαη ηα ίδηα ηα θαχζηκα. Γηα παξάδεηγκα, γηα θάζε παξαδνζηαθφ θαπζηήξα μχινπ πνπ αληηθαζηζηνχκε κπνξνχκε λα πξνζζέζνπκε 10 ελεξγεηαθά ηζνδχλακνπο λεφηεξεο ηερλνινγίαο θξαηψληαο ην ζπλνιηθφ επίπεδν εθπνκπψλ ησλ πνιπθπθιηθψλ (PAH) ζηαζεξφ Αμίδεη λα ζεκεησζεί επίζεο φηη νη παξαπάλσ εθηηκήζεηο πξέπεη λα ιάβνπλ ππφςε ηελ δπλαηφηεηα εηζαγσγήο θαπζίκσλ βηνκάδαο απφ ηξίηεο ρψξεο (πρ biomass pellets γηα θαχζε ζε εηδηθνχο ιέβεηεο ζηνλ νηθηαθφ ηνκέα). Σπρφλ εηζαγσγή ηέηνηνπ ηχπνπ θαπζίκσλ ζα δεκηνπξγήζεη, εθηφο ησλ άιισλ, ηελ απαξαίηεηε θξίζηκε αγνξά, έηζη ψζηε θαη πνζφηεηεο εγρψξηαο βηνκάδαο λα αμηνπνηεζνχλ κέζα απφ ηελ ηππνπνίεζή, θαη ηελ αλάπηπμε ζρεηηθήο αγνξάο

71 Ζ ρξήζε ζηεξεψλ θαπζίκσλ βηνκάδαο γίλεηαη επίθαηξε φπνηε ε ηηκή ηειηθνχ θαηαλαισηή γηα ηα νξπθηά θαχζηκα (πεηξέιαην ζέξκαλζεο) απμάλεηαη νπφηε ε ππνθαηάζηαζή ηνπο γίλεηαη νηθνλνκηθά εθηθηή γηα δηάθνξεο θαηεγνξίεο θαηαλαισηψλ (θηίξηα γξαθείσλ θαη δεκφζηα θηίξηα εθηφο νηθηζηηθνχ ηζηνχ πνπ κπνξνχλ λα έρνπλ ελαιιαθηηθνχο θαπζηήξεο, αλεμάξηεηεο θαηνηθίεο θιπ). Όζνλ αθνξά ηα κέηξα ζηήξημεο πξέπεη λα αλαθεξζεί φηη φιεο νη κνξθέο ελίζρπζεο πξέπεη λα ζπζρεηίδνληαη άκεζα κε ηνλ βαζκφ απφδνζεο ησλ πξνο εγθαηάζηαζε ζπζηεκάησλ ν νπνίνο πξνζδηνξίδεη ην ελεξγεηαθφ θαη πεξηβαιινληηθφ φθεινο. Ζ δηεξεχλεζε ηνπ είδνπο θαη ηεο ηππνπνίεζεο ησλ θαπζίκσλ ρξεηάδεηαη πνιχ αθξηβή θαη ζηνρεπκέλε πξνζέγγηζε. Οη ζπλζήθεο ζηηο κεζνγεηαθέο ρψξεο δελ επηηξέπνπλ ηελ απιή κεηαθνξά εκπεηξίαο θαη πξνηχπσλ εθφζνλ ε δαζηθή βηνκάδα ε νπνία ππάξρεη ζηηο βφξεηεο ρψξεο απνπζηάδεη ζηνλ λφην, ελψ άιιεο πεγέο, φπσο ππνιείκκαηα κεζνγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ (θιαδέκαηα απφ ειηέο θαη ακπέιηα) φπσο θαη ηεο αληίζηνηρεο κεηαπνίεζεο (ππξήλαο, ππξελφμπιν) είλαη παξφληα. ε απηήλ ηελ πεξίπησζε δξάζεηο έξεπλαο θαη αλάπηπμεο είλαη αλαγθαίεο. Σα ηειεπηαία ρξφληα, ε επξσπατθή λνκνζεζία ζρεηηθά κε ηνλ θαζνξηζκφ ησλ ηδηνηήησλ ζηεξεψλ βηνθαπζίκσλ ζηα πιαίζηα ηνπ ζρεηηθνχ πξφηππνπ (CEN/TC 335/WG2 Solid biofuels Fuel specifications, classes and quality assurance ) είλαη ζε εμέιημε. ην ζπγθεθξηκέλν πξφηππν ν ειαηνππξήλαο, ν νπνίνο ελδηαθέξεη ηηο κεζνγεηαθέο ρψξεο, ζπκπεξηιακβάλεηαη αλάκεζα ζηα ζηεξεά θαχζηκα θαη νη ηδηφηεηεο ηνπ πεξηγξάθνληαη ζε ζρεηηθνχο πίλαθεο

72 3.3 Γηεξεύλεζε ηωλ ώξηκωλ ηερλνινγηώλ παξαγωγήο πγξώλ βηνθαπζίκωλ Σερλνινγίεο παξαγσγήο βηνληίδει Σν βηνληίδει απνηειεί κία ελαιιαθηηθή κνξθή ηνπ πεηξνρεκηθνχ ληίδει ε νπνία ρξεζηκνπνηείηαη θπξίσο σο θαχζηκν θίλεζεο. Δίλαη δπλαηφλ λα ρξεζηκνπνηεζεί είηε ακηγέο (Β % βηνληίδει) είηε σο κίγκα κε ζπκβαηηθφ ληίδει ζε πνηθηιία ζρεηηθψλ πνζνζηψλ (π.ρ. Β50 50 % ζπκβαηηθφ ληίδει 50% βηνληίδει). Παξάγεηαη κέζσ ηεο ήπηαο ρεκηθήο επεμεξγαζίαο θπξίσο θπηηθψλ θαη δεπηεξεπφλησο δσηθψλ ειαίσλ. Ζ ρεκηθή αληίδξαζε πνπ ιακβάλεη ρψξα νλνκάδεηαη κεηεζηεξνπνίεζε θαη παξνπζηάδεηαη γξαθηθά ζην ρήκα Σα αληηδξψληα ζε απηήλ ηελ ρεκηθή δηεξγαζία είλαη έιαηα (γιπθεξίδηα) θαη αιθνφιεο κηθξνχ κνξηαθνχ βάξνπο (ζπλήζσο κεζαλφιε ή αηζαλφιε), ηα πξντφληα κεζπιεζηέξεο (ην κίγκα ησλ νπνίσλ απνηειεί ην βηνληίδει) θαη γιπθεξίλε (ζεσξείηαη παξαπξντφλ ηεο αληίδξαζεο). Γηα ηελ επηηάρπλζε ηεο αληίδξαζεο πξνζηίζεηαη βαζηθφο θαηαιχηεο (ζπλήζσο ΚΟΖ). Σρήκα : Αληίδξαζε κεηεζηεξνπνίεζεο ειαίσλ Ζ βαζηθή πξψηε χιε γηα ηελ παξαγσγή βηνληίδει, ηα θπηηθά έιαηα, παξάγνληαη απφ ηε κεραληθή επεμεξγαζία (θπξίσο κέζσ ζπκπίεζεο ή/θαη εθρχιηζεο) ειαηνχρσλ ζπφξσλ, δηαδηθαζία ε νπνία ιακβάλεη ρψξα ζε ζπνξειαηνπξγεία. ηελ ζπλέρεηα, αλαιφγσο ηεο πξνέιεπζεο ησλ αθαηέξγαζησλ ειαίσλ παξεκβάιιεηαη νιηθφ ή κεξηθφ ξαθηλάξηζκα απηψλ ψζηε λα επηηεπρζεί ην δεηνχκελν πνηνηηθφ επίπεδν ηεο πξψηεο χιεο. Μεηά ηελ κεηεζηεξνπνίεζε αθνινπζεί εμνπδεηέξσζε ηνπ δηαιχκαηνο, δηαρσξηζκφο ηεο γιπθεξίλεο θαη απνκάθξπλζε ησλ δηαθφξσλ ππνιεηκκάησλ (ζάπσλεο, κεζαλφιε, θιπ) ζπλήζσο κε έθπιπζε (Γηάγξακκα ). Ζ πεξίζζεηα κεζαλφιεο (ηφζν απφ ηε δηεξγαζία εζηεξνπνίεζεο φζν θαη απφ ηνλ εμεπγεληζκφ ηεο γιπθεξίλεο) αλαθπθιψλεηαη κε θπζηθέο κεζφδνπο (π.ρ. απφζηαμε)

73 Αλάινγα κε ηελ δπλακηθφηεηα ηεο κνλάδαο κπνξνχλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ αληηδξαζηήξεο αζπλερνχο ή ζπλερνχο ιεηηνπξγίαο. Οη αληηδξαζηήξεο αζπλερνχο ιεηηνπξγίαο είλαη πην επέιηθηνη ζηελ δηαθνξνπνίεζε ηεο πξψηεο χιεο, θαη θζελφηεξνη αιιά έρνπλ πςειφηεξα ιεηηνπξγηθά θφζηε. πλήζσο γηα δπλακηθφηεηεο κεγαιχηεξεο ησλ lt/έηνο πξνηηκψληαη αληηδξαζηήξεο ζπλερνχο ξνήο. Αιθνφιε Τγξά απφβιεηα Έιαην Αιθνφιε Καηαιχηεο Μεηεζηεξνπνίεζε Γηαρσξηζκφο κίγκαηνο Δμάηκηζε αιθνφιεο (ειαθξά θάζε) Δμάηκηζε αιθνφιεο (βαξηά θάζε) Γηαδνρηθέο εθπιχζεηο Δμεπγεληζκφο γιπθφδεο άπσλεο Βηνληίδει Γιπθφδε Δηάγξακκα : Βαζηθφ δηάγξακκα δηαδηθαζίαο παξαγσγήο βηνληίδει Σερλνινγίεο Παξαγσγήο Βηναηζαλόιεο Σν πξψην θαχζηκν πνπ ρξεζηκνπνηήζεθε σο ππνθαηάζηαην ηεο βελδίλεο ζε νρήκαηα είλαη ε βηναηζαλφιε. Ζ βηναηζαλφιε (αηζπιηθή αιθνφιε, C 2 H 5 OH) είλαη άρξσκν, δηαπγέο πγξφ θαη δηαθξίλεηαη απφ πςειφ αξηζκφ νθηαλίσλ πνπ είλαη δπλαηφλ λα ρξεζηκνπνηεζεί σο βειηησηηθφ πξφζζεην ηεο ζπκβαηηθήο βελδίλεο. Ζ βηναηζαλφιε παξάγεηαη θπξίσο απφ ηελ αιθννιηθή δχκσζε ησλ ζαθράξσλ. άθραξα είλαη δπλαηφλ λα ιεθζνχλ άκεζα απφ ζαθραξνχρα θπηά (π.ρ. δαραξφηεπηια) θαη απφ ακπινχρα θπηά κεηά απφ επεμεξγαζία. ε εμέιημε βξίζθεηαη ε έξεπλα γηα ηελ απνδνηηθή/νηθνλνκηθή ιήςε ζαθράξσλ απφ ιηγλνθπηηαξηλνχρα θπηά

74 3.4 Καηαγξαθή ηωλ πξνηύπωλ ηωλ θαπζίκωλ Καηαγξαθή ησλ πξνηύπσλ γηα ην βηνληίδει Δθφζνλ ην βηνληίδει παξάγεηαη απφ δηάθνξα ιάδηα πνπ πνηθίινπλ ζε πξνέιεπζε θαη πνηφηεηα πξνέθπςε ε αλάγθε χπαξμεο ελφο πξνηχπνπ ζχγθξηζεο ηεο πνηφηεηαο ηνπ θαπζίκνπ σο εγγχεζε θπξίσο γηα ηνπο θαηαζθεπαζηέο θηλεηήξσλ νρεκάησλ θαη ζα απνηειεί αλαγθαία πξνυπφζεζε γηα ηελ εηζρψξεζε ηνπ θαπζίκνπ ζηελ ελεξγεηαθή αγνξά θάζε θξάηνπο. Ζ Απζηξία ήηαλ ε πξψηε ρψξα παγθνζκίσο πνπ πξνζδηφξηζε πξφηππα γηα ηνπο κεζπιεζηέξεο απφ θξακβέιαην σο βηνθαχζηκν. Ζ πξνηππνπνίεζε είλαη αλαγθαία πξνυπφζεζε γηα ηελ εηζρψξεζε ηνπ βηνληίδει ζηελ αγνξά. Γχν είλαη ηα πξφηππα γηα ηα θαχζηκα ληίδει θαη βηνληίδει ζηελ Δπξψπε: Σν ΔΝ 590 πεξηγξάθεη ηηο θπζηθέο ηδηφηεηεο πνπ πξέπεη λα θαιχπηνπλ φια ηα είδε ζπκβαηηθνχ ληίδει πνπ δηαθηλνχληαη ζηελ ΔΔ. ηα πιαίζηα ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ πξνηχπνπ θαζνξίδεηαη φηη κίγκα κε ζχζηαζε έσο 5% ζε βηνληίδει (Β5) εμαθνινπζεί λα ζεσξείηαη ζπκβαηηθφ ληίδει. Σν ΔΝ14214 είλαη ην επξσπατθφ πξφηππν γηα ην βηνληίδει. Βαζίζηεθε ζε κεγάιν βαζκφ ζην DIN 51606, ην γεξκαληθφ πξφηππν γηα ην βηνληίδει πνπ ζεσξείηαη ην πην απζηεξφ θαη απνηειεί εγγχεζε γηα φινπο ζρεδφλ ηνπο θαηαζθεπαζηέο απηνθηλήησλ. Έρεη βαζηζηεί ζην βηνληίδει απφ θξακβέιαην. Όζνλ αθνξά ηελ Κχπξν, ηα δχν πξναλαθεξζέληα πξφηππα έρνπλ γίλεη απνδεθηά θαη ηζρχνπλ σο ηα θππξηαθά πξφηππα CYSEN 590 θαη CYSEN Πίλαθαο : Δπξσπατθά πξφηππα γηα ην βηνληίδει - ληίδει ΔΤΡΩΠΖ ΟΡΤΚΣΟ ΝΣΗΕΔΛ ΠΡΟΣΤΠΟ EN 14214:2003 EN 590:1999 CYSEN CYSEN 590 Ηζπφεζ βζα Μεεοθεζηένεξ θζπανχκ μλέςκ Νηίγεθ Density 15 C g/cm³ Viscosity 40 C mm²/s Distillation C 85%,350 C - 95%,360 C Flashpoint C 120 min 55 min CFPP C * country specific * country specific Cloud point C Sulphur mg/kg 10 max 350 max CCR 100% %mass Carbon residue (10%dist.residue) %mass 0.3 max 0.3 max

75 ΔΤΡΩΠΖ ΟΡΤΚΣΟ ΝΣΗΕΔΛ Sulphated ash %mass 0.02 max Oxid ash %mass 0.1 max Water mg/kg 500 max 200 max Total contamination mg/kg 24 max 24 max Cu corrosion max 3h/50 C 1 1 Oxidation stability hrs;110 C 6 hours min N/A (25 g/m3) Cetane number 51 min 51 min Acid value mgkoh /g 0.5 max Methanol %mass 0.20 max Ester content %mass 96.5 min Monoglyceride %mass 0.8 max Diglyceride %mass 0.2 max Triglyceride %mass 0.2 max Free glycerol %mass 0.02 max Total glycerol %mass 0.25 max Iodine value 120 max Linolenic acid ME %mass 12 max C(x:4) & greater %mass 1 max unsaturated esters Phosphorus mg/kg 10 max Alkalinity mg/kg Gp I metals (Na,K) mg/kg 5 max GpII metals (Ca,Mg) mg/kg 5 max PAHs %mass 11 max Lubricity / wear µm at 60 C 460 max Σα φξηα θάπνησλ απφ ηηο βαζηθέο παξακέηξνπο ηνπ ελ ιφγσ θαπζίκνπ (ημψδεο, ζεκείν αλάθιεμεο, αξηζκφο θεηαλίσλ, άθαπζηνο άλζξαθαο, πνζνζηφ πεξηερφκελεο αιθνφιεο θηι) θαζνξίδνληαη κε ζαθήλεηα θαζψο επεξεάδνπλ ζε ζεκαληηθφ βαζκφ ηελ απφδνζε θαη ηελ δηάξθεηα δσήο ησλ θηλεηήξσλ Καηαγξαθή ησλ πξνηύπσλ γηα ηε βηναηζαλόιε Με βάζε ηνλ επξσπατθφ θαλνληζκφ (EC Fuels Directive 98/70/EC) επηηξέπεηαη ε ρξήζε 5% θ.ν. αηζαλφιεο ζηελ βελδίλε. ε επίπεδν ΔΔ βξίζθεηαη ζε θάζε αλάπηπμεο πξφηππν γηα ηελ θαζαξή βηναηζαλφιε πνπ ζα ρξεζηκνπνηεζεί σο κίγκα 5% θ.ν. ζηελ ζπκβαηηθή βελδίλε. Σν Μάξηην ηνπ 2006 δεκηνπξγήζεθε ην πξνθαηαξθηηθφ ζρέδην pren Οη βαζηθέο ηνπ παξάκεηξνη είλαη νη παξαθάησ: Αθαζαξζίεο: κεζαλφιε, αλφξγαλα ρισξηνχρα, ραιθφο, νμχηεηα, θψζθνξν, κε πηεηηθά ζπζηαηηθά Μεηνπζίσζε: επηηξέπεηαη εθφζνλ δελ πξνθαιεί πξνβιήκαηα ζην φρεκα θαη ζην ζχζηεκα δηαλνκήο θαπζίκσλ

76 Γελ ππάξρεη φξην phe, αιιά ζα πηνζεηεζνχλ παξάκεηξνη πςειήο νμχηεηαο ή πςειήο αιθαιηθφηεηαο. Θα ελζσκαησζεί φξην ζεηηθψλ φηαλ ππάξρεη δηαζέζηκε κέζνδνο ειέγρνπ. Ζ πηνζέηεζε ηνπ πξνηχπνπ αλακέλεηαη εληφο ηνπ 2008 νπφηε θαη ζα εληαρζεί ζην πξφηππν EN 228 (Πξνδηαγξαθέο βελδίλεο). Ζ ζπδήηεζε γηα ην πφζα πξφηππα ζα ππάξρνπλ γηα ηελ βηναηζαλφιε ζηελ ΔΔ δελ έρεη θιείζεη αθφκα, θαζψο ε χπαξμε πιήζνπο πξνηχπσλ δελ είλαη πξαθηηθή ελψ δηαηππψλνληαη ελζηάζεηο εθ κέξνπο ησλ απηνθηλεηνβηνκεραληψλ φζνλ αθνξά ηελ ρξήζε κίγκαηνο κε πνζνζηφ βηναηζαλφιεο κεγαιχηεξν ηνπ 5%. Πίλαθαο : Δλδεηθηηθέο πνηνηηθέο απαηηήζεηο γηα ηε βηναηζαλφιε Α/Α Ηδηόηεηα Μνλάδα Σηκή 1. Πενζεηηζηυηδηα ζε αζεακυθδ, 20ºC, min % (V/V) 99,6 2. Πενζεηηζηυηδηα ζε κενυ, max % (m/m) %/(V/V) 0,40 0,32 3. Πενζεηηζηυηδηα ζε ζυκηα πθςνίμο, max g/kg g/l 0,040 0, Πενζεηηζηυηδηα ζε μλέα ιε ιεηαηνμπή ζε μλζηυ μλφ, max % (m/m) 0, Πενζεηηζηυηδηα ζε ηαναμκοθζηέξ εκχζεζξ ιε ιεηαηνμπή ζε μλζηή g/l 0,2 αθδεΰδδ, max 6. Πενζεηηζηυηδηα ζε ιεεοθζηή αθημυθδ, max % (V/V) 0,2 g/100 ml 0,16 7. Πενζεηηζηυηδηα ζε παθηυ, max mg/kg mg/l 0,1 0, Ξδνυ ηαηάθμζπμ ιεηά ηδκ ελάηιζζδ, max g/l 0,02 9. Πενζεηηζηυηδηα ζε ακχηενεξ αθημυθεξ ) max %(V/V) 2 *) Σε πεξίπησζε πνπ ε βηναηζαλφιε πξννξίδεηαη γηα ζχλζεζε αηζέξσλ, ε πεξηεθηηθφηεηα ζε αλψηεξεο αιθνφιεο ζπκθσλείηαη αλάκεζα ζηνλ πξνκεζεπηή θαη ηνλ παξαιήπηε. πδήηεζε Σα πξφηππα γηα ηα βηνθαχζηκα είλαη απαξαίηεηα γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ελ ιφγσ αγνξάο. Καζψο φκσο ηα βηνθαχζηκα απνηεινχλ θαηλνηνκία ππάξρεη ε αλάγθε ηα πξφηππα απηά λα αλαλεψλνληαη ζπλερψο ελζσκαηψλνληαο ηελ εκπεηξία απφ ηελ ρξήζε ησλ βηνθαπζίκσλ, απηνχζησλ ή ζε δηάθνξα κίγκαηα

77 3.5 Τερληθά δηαζέζηκν δπλακηθό βηνκάδαο γηα παξαγωγή βηνθαπζίκωλ ελεξγεηαθέο θαιιηέξγεηεο Απφ ηελ αλάιπζε πνπ πξαγκαηνπνηήζεθε ζηα πξνεγνχκελα θεθάιαηα, δηαθαίλεηαη φηη ην ζεκαληηθφηεξν πξφβιεκα γηα ηε δηείζδπζε ησλ βηνθαπζίκσλ ζηα θαχζηκα κεηαθνξψλ ηεο ρψξαο θαη, θαη επέθηαζε, γηα ηελ ζπκκεηνρή ηνπ γεσξγηθνχ ηνκέα ζηελ αλάπηπμε ηεο αγνξάο ελέξγεηαο, απνηειεί ε δηαζεζηκφηεηα ηεο πξψηεο χιεο. Απφ ηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία πξνέθπςε φηη ζηε Κχπξν νη πθηζηάκελεο παξαδνζηαθέο θαιιηέξγεηεο πνπ ζα κπνξνχζαλ λα ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα παξαγσγή βηναηζαλφιεο είλαη κφλν ηα ζηηεξά, κε θχξην ην θξηζάξη (ην 2004 παξάρζεθαλ ηφλνη απφ εθηάξηα) θαη ην ζηηάξη (ην 2004 παξάρζεθαλ πεξίπνπ ηφλνη απφ εθηάξηα). Οη παξαγφκελεο πνζφηεηεο φκσο δελ επαξθνχλ γηα ηηο αλάγθεο ηεο ηνπηθήο αγνξάο ηξνθίκσλ θαη νη εηζαγσγέο ζε ζηηεξά (ζηηάξη θαη θξηζάξη) γηα ην ίδην έηνο έθηαζαλ ηνπο ηφλνπο (FΑΟ, 2004). Αληίζεηα, γηα ηελ παξαγσγή βηνληίδει δελ ππάξρνπλ παξαδνζηαθέο θαιιηέξγεηεο ζηελ Κχπξν. Θα απαηηεζνχλ επνκέλσο ζελάξηα δηείζδπζεο ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ, νη νπνίεο ζα κπνξνχζαλ λα δψζνπλ κηα ηθαλνπνηεηηθή δηέμνδν ζην ζέκα ηεο εμαηξεηηθά πεξηνξηζκέλεο εγρψξηαο παξαγσγήο πξψησλ πιψλ θαη πηζαλήο αλαδηάξζξσζεο παξαδνζηαθψλ θαιιηεξγεηψλ, ψζηε λα δηαζθαιίζνπλ αθ ελφο καθξνπξφζεζκα εηζνδήκαηα γηα ηνπο αγξφηεο, ζπγθξίζηκα ηνπιάρηζηνλ κε ηα ζεκεξηλά, αθ εηέξνπ επάξθεηα ελεξγεηαθψλ πξψησλ πιψλ (δει. παξαγφκελεο βηνκάδαο), γηα ηηο αλάγθεο ηξνθνδνζίαο ησλ κνλάδσλ παξαγσγήο πγξψλ βηνθαπζίκσλ γηα κεηαθνξέο. Χο παξαδνζηαθέο θαιιηέξγεηεο θαηάιιειεο γηα παξαγσγή βηνθαπζίκσλ κεηαθνξψλ ζηελ Κχπξν ζα εμεηαζηνχλ ν ειίαλζνο θαη ε ειαηνθξάκβε (γηα παξαγσγή βηνληίδει ), ην ζηηάξη, ν αξαβφζηηνο θαη ην δαραξφηεπηιν (γηα παξαγσγή βηναηζαλφιεο), ελψ σο λέεο εμεηάδνληαη ε αγξηαγθηλάξα θαη ην γιπθφ ζφξγν (γηα παξαγσγή βηνληίδει θαη βηναηζαλφιεο αληίζηνηρα). Ο Πίλαθαο παξνπζηάδεη ηελ απνδνηηθφηεηα ζε βηνθαχζηκα, θάζε κηαο απφ ηηο παξαπάλσ θαιιηέξγεηεο, φπσο απηή πξνέθπςε απφ ηελ εκπεηξία πνπ έρεη απνθνκηζζεί απφ ηελ θαιιηέξγεηα ησλ θπηψλ θάησ απφ ηηο Διιεληθέο ζπλζήθεο θαη απφ ηα πεηξακαηηθά απνηειέζκαηα δχν θαιιηεξγεηηθψλ πεξηφδσλ (2005, 2006) ηνπ έξγνπ ENERGAL. Πίλαθαο : Πξψηεο χιεο θαη απνδφζεηο ζε βηνκάδα θαη θαχζηκα

78 Βηνθαύζηκν Πξώηε Ύιε Απόδνζε (t/ha) Βζμκηίγεθ Βζμαζεακυθδ Υποσημείωση Απόδνζε ζε βηνθαύζηκν (t/ha) Απόδνζε ζε βηνθαύζηκν (ρηιηόιηηξα/ha) min 2 max 2 mean 3 min max mean 3 min max mean 3 Ζθίακεμξ 1,2 1,8 3,5 4,3 0,6 1,2 1,4 0,7 1,4 1,7 Δθαζμηνάιαδ 1,2 1,2 3,5 3,9 0,4 1,2 1,3 0,5 1,4 1,5 Αβνζαβηζκάνα 1 1,3 0,4 0,5 Σδβακέθαζα 4,0 3,8 4,4 ζηάνζ 1,2 1,5 8,0 0,4 1,9 0,5 2,4 Κνζεάνζ 1,2 1,5 6,0 3,6 0,4 1,4 0,9 0,5 1,8 1,1 Ανααυζζημξ 1 9,0 8,7 2,1 2,1 2,7 2,6 Σεφηθα 60,0 14,7 4,8 1,2 6,0 1,5 Γθοηυ υνβμ 3,4 50,0 100,0 70,0 4,0 7,9 5,5 5,0 10,0 7,0 1 Απυδμζδ ζε ζπυνμ 2 Σα εθάπζζηα ακαθένμκηαζ ζε λδνζηέξ ηαθθζένβεζεξ ηαζ ηα ιέβζζηα ζε ανδεουιεκεξ 3 Απμδυζεζξ ζφιθςκα ιε ημ ένβμ ENERGAL 4 Απυδμζδ ζε πθςνά ζηεθέπδ 4 Σα εθάπζζηα ακαθένμκηαζ ζε πνχζιδ ζοβημιζδή ημκ Αφβμοζημ ηαζ ηα ιέβζζηα ζε ηεθζηή ζοβημιζδή ημκ Οηηχανζμ) Απυδμζδ ζε δθζέθαζμ ηναιαέθαζμ: 35% ιπνμφημ, 95% degum Δζδζηυ αάνμξ βζα αζμκηίγεθ: 0,86 Kg/lt, ηαζ βζα αζμαζεακυθδ: 0,79 Kg/lt

79 3.6. Δμέηαζε δηαθόξωλ ζελαξίωλ ωο πξνο ην ηερληθά δηαζέζηκν δπλακηθό βηνκάδαο γηα παξαγωγή βηνθαπζίκωλ γηα κεηαθνξέο Παξαγσγή βηνληίδει Σα ζελάξηα γηα ηελ παξαγσγή βηνληίδει απφ ηνπηθά παξαγφκελεο πξψηεο χιεο ζα βαζηζηνχλ ζηελ: Αμηνπνίεζε ηωλ ππαξρόληωλ ρξεζηκνπνηεκέλωλ ειαίωλ, εθόζνλ απηό είλαη ηερληθά θαη νηθνλνκηθά εθηθηό. Εγθαηάζηαζε ελεξγεηαθώλ θαιιηεξγεηώλ, εθόζνλ απηό είλαη ηερληθά θαη νηθνλνκηθά εθηθηό. Εηζαγωγέο ζπόξωλ, θπηηθώλ ειαίωλ ή θαζαξνύ βηνληίδει Αμηνπνίεζε ηωλ ππαξρόληωλ ρξεζηκνπνηεκέλωλ ειαίωλ Σα ρξεζηκνπνηεκέλα έιαηα (ηεγαλφιαδα) απφ κεγάιεο κνλάδεο εζηίαζεο, π.ρ. μελνδνρεηαθέο κνλάδεο, εζηηαηφξηα, ζηξαηφπεδα, έρνπλ ην πιενλέθηεκα φηη είλαη ζπγθεληξσκέλα ζηηο κνλάδεο φπνπ παξάγνληαη ελψ παξάιιεια ε δηάζεζή ηνπο παξνπζηάδεη πεξηβαιινληηθά πξνβιήκαηα (ξχπαλζεο εδάθνπο θαη πδαηηθψλ απνδεθηψλ). χκθσλα κε ηα ζηνηρεία πνπ παξνπζηάζηεθαλ ζην Κεθάιαην 2 ε δηαζεζηκφηεηά ηνπο εθηηκάηαη ζε 4,000 ηφλνπο πεξίπνπ ην έηνο. Απηή ε πνζφηεηα ηζνδπλακεί κε 4,000 ηόλνπο βηνληίδει εηεζίωο. Εγθαηάζηαζε ελεξγεηαθώλ θαιιηεξγεηώλ Οη θιηκαηηθέο ζπλζήθεο, νη δηαζέζηκεο εθηάζεηο θαζψο θαη ε δπλαηφηεηα άξδεπζεο ζα θαζνξίδεη ζεκαληηθά ην είδνο ή ηα είδε ησλ θπηψλ πνπ ζα θαιιηεξγεζνχλ θαη ηηο αλακελφκελεο απνδφζεηο. Κιηκαηηθέο ζπλζήθεο Ζ Κχπξνο ραξαθηεξίδεηαη απφ εχθξαην κεζνγεηαθφ θιίκα κε ήπην ρεηκψλα, καθξχ δεζηφ θαινθαίξη θαη πνιχ πεξηνξηζκέλν θζηλφπσξν θαη άλνημε. Ζ κέζε εηήζηα βξνρφπησζε είλαη πεξίπνπ 503 ρηιηνζηφκεηξα κε εχξνο απφ 300 ρηιηνζηφκεηξα ζηηο θεληξηθέο πεδηάδεο θαη ηα λνηηναλαηνιηθά παξάιηα, κέρξη ρηιηνζηφκεηξα ζηελ νξνζεηξά ηνπ Σξνφδνπο, θαη 550 ρηιηνζηφκεηξα ζηελ νξνζεηξά ηνπ Πεληαδάθηπινπ. Ζ αλνκνηνκνξθία ζηελ θαηαλνκή ηεο βξνρφπησζεο δελ είλαη κφλν γεσγξαθηθή αιιά θαη δηαρξνληθή, ζπρλά δε παξαηεξνχληαη ζπλερείο αλνκβξίεο δχν θαη ηξηψλ ρξφλσλ

80 Καηά ηελ ηειεπηαία ηξηεηία παξαηεξείηαη παξαηεηακέλε αλνκβξία, κε απνηέιεζκα ηελ πξφζθαηε δξακαηηθή κείσζε ηεο πιεξφηεηαο ησλ πδαηνδεμακελψλ ζην 9% ηεο ζπλνιηθήο δπλακηθφηεηάο ηνπο, ζχκθσλα κε ηα ζηνηρεία ηνπ έξγνπ ΔΝΔRGAL 20. Ζ ειηνθάλεηα είλαη κεγάιε ζε φιε ηε δηάξθεηα ηνπ ρξφλνπ, κε 11,5 ψξεο θαηά κέζν φξν ηελ εκέξα ην θαινθαίξη θαη 5,5 ψξεο ην ρεηκψλα. Ζ κέζε κέγηζηε ζεξκνθξαζία ηνλ Ηνχιην- Αχγνπζην θζάλεη ηνπο 36 ν C ζηηο θεληξηθέο πεδηάδεο θαη ηνπο 27 o C ζην Σξφνδνο. Καηά ηνλ Ηαλνπάξην ε κέζε ειάρηζηε ζεξκνθξαζία πέθηεη ζηνπο 5 o C ζηηο πεδηάδεο θαη 0 o C ζην Σξφνδνο. Ζ κεγάιε δηάξθεηα ηεο ειηνθάλεηαο, ε ζρεηηθή μεξαζία θαη ε δηαξθήο θίλεζε ηνπ αέξα έρνπλ σο απνηέιεζκα ηελ εμαηκηζνδηαπλνή κεγάισλ πνζνηήησλ λεξνχ, Ξεξαζία κεηά απφ παξαηεηακέλε αλνκβξία πνπ, ζε εηήζηα βάζε, αληηζηνηρεί ζην 80% ηεο βξνρφπησζεο. Γηαζέζηκεο εθηάζεηο Γηα ηελ εθηίκεζε ησλ δηαζέζηκσλ γηα ελεξγεηαθή γεσξγία εθηάζεσλ ζηηο θχξηεο γεσξγηθέο πεξηνρέο ηεο ρψξαο, ιήθζεθαλ ππφςε νη παξαθάησ πξνυπνζέζεηο: α) Δλ δπλάκεη δηαζέζηκεο γηα ελεξγεηαθή γεσξγία εθηάζεηο απνηεινχλ νη εθηάζεηο πνπ απειεπζεξψλνληαη απφ ηελ παξαγσγή ηξνθίκσλ θαη δσνηξνθψλ (ζαλ απνηέιεζκα ηεο αλαζεσξεκέλεο Κνηλήο Αγξνηηθήο Πνιηηηθήο ΚΑΠ) 21. β) απηέο κπνξνχλ λα πξνζκεηξεζνχλ εθηάζεηο πνπ ηψξα ρξεζηκνπνηνχληαη γηα παξαγσγή εμαγψγηκσλ πξντφλησλ, κε βάζε ηελ ππφζεζε φηη νη ελεξγεηαθέο ηηκέο ηεο βηνκάδαο ζα θηάζνπλ ή θαη ζα μεπεξάζνπλ ηηο ηηκέο ησλ γεσξγηθψλ εηδψλ πνπ εμάγνληαη γ) Οη εθηάζεηο πνπ βξίζθνληαη ζε θαζεζηψο αγξαλάπαπζεο δελ ιακβάλνληαη ππφςε 22 δ) Οη αθαιιηέξγεηεο εθηάζεηο ζα πξνζκεηξεζνχλ θαηά έλα πνιχ κηθξφ πνζνζηφ (κφιηο 1%), κε ηελ αίξεζε φηη απηφ κπνξεί λα κελ είλαη εθηθηφ, ιφγσ έιιεηςεο ζηνηρείσλ γηα ηνλ ηξφπν πνπ απηέο πεξηήιζαλ ζε ηέηνην θαζεζηψο (πρ, αλ πξφθεηηαη γηα γεσξγηθέο εθηάζεηο πνπ εγθαηαιείθζεθαλ αιιά κπνξνχλ λα επαλέιζνπλ ζε θαλνληθή θαιιηέξγεηα αλ ππάξμνπλ ηα 20 ENERGAL (TEXNO/0104/11) 21 EEA, Estimating the environmentally compatible bioenergy potential from agriculture. Technical Report No. 12/ Πξνζσπηθή επηθνηλσλία κε ην Ηλζηηηνχην Γεσξγηθψλ Δξεπλψλ

81 θαηάιιεια θίλεηξα, αλ πξφθεηηαη γηα πξαθηηθά ππνβαζκηζκέλεο θαη αθαηάιιειεο γηα θαιιηέξγεηα εθηάζεηο, είηε αλ απνηεινχλ θπζηθά νηθνζπζηήκαηα πνπ ρξήδνπλ πξνζηαζίαο). Απφ ζηνηρεία πνπ ζπιιέρζεθαλ θαζψο θαη πξνζσπηθέο επαθέο πξνέθπςε φηη νη εθηάζεηο πνπ θαιχπηνληαη κε ζηηεξά θαη θαπλά είλαη πεξηνξηζκέλεο θαη δελ θαιχπηνπλ ηηο ήδε ππάξρνπζεο αλάγθεο ηεο αγνξάο ησλ ηξνθίκσλ, έζησ θη αλ ιεθζεί ππφςε κηα ζρεηηθή αχμεζε ηεο παξαγσγηθφηεηαο ησλ ζηηεξψλ απφ ηε ρξήζε βειηησκέλσλ πνηθηιηψλ ή θαιιηεξγεηηθψλ ηερληθψλ. Δπηπιένλ, ηα κφληκα ιηβάδηα θαη νη βνζθφηνπνη δελ κπνξνχλ ρξεζηκνπνηεζνχλ γηα ελεξγεηαθή γεσξγία δεδνκέλεο ηεο κεγάιεο αλάπηπμεο ηεο θηελνηξνθίαο ζηελ Κχπξν. Δπνκέλσο πξαθηηθά δελ αλακέλεηαη λα απειεπζεξσζνχλ εθηάζεηο γηα ηελ αλάπηπμε ηεο ελεξγεηαθήο γεσξγίαο. ε ζρεηηθέο κειέηεο 23 πνπ εθπφλεζε ε Δπξσπατθή Οξγάλσζε Πεξηβάιινληνο γηα ην πνζνζηφ ηεο δηαζέζηκεο αγξνηηθήο γεο πνπ ζα κπνξνχζε, ππφ πξνυπνζέζεηο αεηθνξηθήο αλάπηπμεο ηεο ελεξγεηαθήο γεσξγίαο, λα δηαηεζεί γηα ελεξγεηαθνχο ζθνπνχο ζην θάζε Κξάηνο Μέινο, απνπζηάδνπλ ηα ζρεηηθά ζηνηρεία γηα ηελ Κχπξν. Ζ δηείζδπζε επνκέλσο ησλ ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ ζα αθνξά ζε ππνθαηάζηαζε παξαδνζηαθψλ θαιιηεξγεηψλ. Απφ ηελ εθηίκεζε ηνπ ζεσξεηηθνχ δπλακηθνχ ηεο βηνκάδαο, πξνέθπςε φηη ε θαιιηέξγεηα ηεο παηάηαο παξνπζηάδεη πησηηθέο ηάζεηο. Σν γεγνλφο απηφ, ζε ζπλδπαζκφ κε ην θξηηήξην β, αιιά θαη ζπζηάζεηο ηνπ Ηλζηηηνχηνπ Γεσξγηθψλ Δξεπλψλ ηεο Κχπξνπ, νδεγεί ζην ζπκπέξαζκα φηη απηέο νη εθηάζεηο είλαη ελδερνκέλσο νη πιένλ θαηάιιειεο γηα λα ζεσξεζνχλ σο ελ δπλάκεη δηαζέζηκεο γηα εγθαηάζηαζε ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ. Αλέξρνληαη ζε εθηάξηα θαη πξφθεηηαη γηα εμ νινθιήξνπ αξδεχζηκεο εθηάζεηο, επνκέλσο θαηάιιειεο φια ηα είδε ησλ ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ κε δπλαηφηεηα εμαζθάιηζεο πςειψλ απνδφζεσλ, πνπ δελ κπνξνχλ λα επηηεπρζνχλ ζε μεξηθέο θαιιηέξγεηεο. πκπιεξσκαηηθά, ζα ζεσξεζεί σο δηαζέζηκν θαη ην 1% ησλ αθαιιηέξγεησλ εθηάζεσλ, φπσο πξναλαθέξζεθε, ην νπνίν αληηζηνηρεί ζε 374 εθηάξηα. ην Υάξηε απεηθνλίδνληαη νη δψλεο θαιιηέξγεηαο ηεο παηάηαο, νη νπνίεο ζπγθεληξψλνληαη ζηηο επαξρίεο ηεο Ακκνρψζηνπ, Λάξλαθαο θαη ηεο Λεπθσζίαο. Αλαθνξηθά κε ηηο ρξήζεηο γεο θαη ηε δηαζεζηκφηεηά ηνπο γηα ελεξγεηαθή γεσξγία, ζην έξγν ENERGAL 24 έρνπλ ππνινγηζηεί αλαιπηηθά νη ρξήζεηο γεο θαη νη ζεσξεηηθά δηαζέζηκεο γηα 23 ΔΔΑ 24 ENERGAL (TEXNO/0104/11)

82 ελεξγεηαθή γεσξγία εθηάζεηο, νη νπνίεο ππνινγίδνληαη ζην 2,62% ηεο γεσξγηθήο γεο θαη θαηαιακβάλνπλ 25,000 εθηάξηα. Φάξηεο Δθηάζεηο θαιιηέξγεηαο παηάηαο. Δίδε θαιιηεξγεηψλ Σα πξνηεηλφκελα είδε ησλ ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ πνπ ζα κπνξνχζαλ λα εγθαηαζηαζνχλ γηα παξαγσγή βηνληίδει ζηελ Κχπξν είλαη ν ειίαλζνο θαη ε ειαηνθξάκβε.. Αθνινπζεί ν πίλαθαο γηα ηηο εθηηκψκελεο πνζφηεηεο βηνθαπζίκσλ πνπ κπνξνχλ λα παξαρζνχλ κε βάζε ηηο πξνυπνζέζεηο πνπ πξναλαθέξζεθαλ (πεξίπησζε Α) θαη ηα δεδνκέλα ηνπ έξγνπ ENERGAL (πεξίπησζε Β) αλαθνξηθά κε ηηο εθηάζεηο πνπ ζεσξεηηθά ζα κπνξνχζαλ λα θαιιηεξγεζνχλ κε ελεξγεηαθά θπηά θαη ηηο θαηαγξαθφκελεο απνδφζεηο ηνπο, θαζψο θαη ηα δεδνκέλα ηνπ πίλαθα γηα ηελ απφδνζε ησλ δηαθφξσλ θπηψλ ζε βηνθαχζηκα. Γηα ηελ απνθπγή ζελαξίσλ κνλνθαιιηέξγεηαο αιιά θαη ηε δηεπθφιπλζε ησλ ππνινγηζκψλ πξνηείλεηαη ε θαιιηέξγεηα ειηάλζνπ θαη ειαηνθξάκβεο λα θαιχςεη αληίζηνηρα ην 50% ησλ δηαζέζηκσλ εθηάζεσλ. Πίλαθαο Γηαζέζηκεο εθηάζεηο γηα ελεξγεηαθή γεσξγία θαη δπλακηθφ παξαγφκελνπ βηνληίδει απφ δηάθνξα θπηά

83 Α) απφ αληηθαηάζηαζε ηεο θαιιηέξγεηαο ηεο παηάηαο Βηνθαύζηκν Πξώηε Ύιε Δθηάζεηο (ha) Απόδνζε (t/ha) πλνιηθέο Απνδόζεηο (t) Απόδνζε ζε βηνθαύζηκν (t/ha) Απόδνζε ζε βηνθαύζηκν (ρηιηόιηηξα/ha) Ζθίακεμξ , Βζμκηίγεθ Δθαζμηνάιαδ , Αβνζαβηζκάνα 374 1, Σύνολο Βζμαζεακυθδ Γθοηυ υνβμ , Β) από στοιτεία τοσ έργοσ ENERGAL Βηνθαύζηκν Πξώηε Ύιε Απόδνζε (t/ha) πλνιηθέο Απνδόζεηο (t) Απόδνζε ζε βηνθαύζηκν (t/ha) Απόδνζε ζε βηνθαύζηκν (ρηιηόιηηξα/ha) Βζμκηίγεθ Ζθίακεμξ , Δθαζμηνάιαδ , Σύνολο Βζμαζεακυθδ Γθοηυ υνβμ , Αλάινγα κε ηελ επηινγή θπηψλ θαη ηηο εθηάζεηο πνπ απηά ζα θαηαιάβνπλ πξνέθπςε φηη νη ζπλνιηθά παξαγφκελεο πνζφηεηεο βηνληίδει κπνξνχλ λα θπκαλζνχλ απφ ηόλνπο αλ ρξεζηκνπνηεζνχλ σο αληηθαηάζηαζε ηεο θαιιηέξγεηαο ηεο παηάηαο- έσο ηόλνπο γηα ηελ πεξίπησζε πνπ θαιιηεξγεζνχλ φιεο νη δηαζέζηκεο γηα ελεξγεηαθή γεσξγία εθηάζεηο. Πξέπεη εδψ λα ζεκεησζεί φηη νη πξναλαθεξφκελεο πνζφηεηεο απνηεινχλ ην ζεσξεηηθά δηαζέζηκν δπλακηθφ. Ζ ζνβαξή αλνκβξία ησλ ηειεπηαίσλ εηψλ, νη πεξηνξηζκέλεο δηαζέζηκεο εθηάζεηο θαζψο θαη ε έιιεηςε νηθνλνκηψλ θιίκαθαο ηφζν ζηελ παξαγσγή ηεο πξψηεο χιεο φζν θαη ζηελ ελεξγεηαθή κεηαηξνπή ηεο ζε βηνθαχζηκα κεηαθνξψλ πεξηνξίδεη ζεκαληηθά, έσο θαη εθκεδελίδεη, ην ηερληθά θαη νηθνλνκηθά δηαζέζηκν δπλακηθφ παξαγσγήο βηνθαπζίκσλ απφ εγρψξηα παξαγφκελε πξψηε χιε. Εηζαγωγέο ζπόξωλ, θπηηθώλ ειαίωλ ή θαζαξνύ βηνληίδει Με δεδνκέλε ηελ πεξηνξηζκέλε δηαζεζηκφηεηα ησλ γεσξγηθψλ εθηάζεσλ γηα ελεξγεηαθή γεσξγία αιιά θαη ηηο μεξνζεξκηθέο ζπλζήθεο ηεο Κχπξνπ είλαη πξνθαλέο φηη ε παξαγσγή βηνληίδει ζηε ρψξα ζα ζηεξηρζεί ζε αξθεηά κεγάιν βαζκφ ζηηο εηζαγσγέο. Οη εηζαγσγέο κπνξνχλ λα αθνξνχλ πξψηε χιε (ζπφξνπο, θπηηθά έιαηα) ή θαη βηνληίδει θαζαξφ ή ζε κείγκαηα

84 Ζ εηζαγσγή θπηηθψλ ειαίσλ ήδε πξαγκαηνπνηείηαη γηα ηελ θάιπςε ηεο αγνξάο ησλ ηξνθίκσλ. Όκσο ε εηζαγσγή ζπφξσλ πξν-απαηηεί ηελ χπαξμε ζπνξειαηνπξγείνπ γηα ηελ επεμεξγαζία ησλ ζπφξσλ θαη παξαγσγή θπηηθψλ ειαίσλ, πξηλ απηά δηαηεζνχλ πξνο παξαγσγή βηνληίδει. Με ηελ χπαξμε ζπνξειαηνπξγείνπ εθηφο ηεο παξαγσγήο θπηηθψλ ειαίσλ εμαζθαιίδεηαη θαη ε δπλαηφηεηα παξαγσγήο δσνηξνθψλ Παξαγσγή βηναηζαλόιεο Αληίζηνηρα κε ην βηνληίδει, πηζαλά ζελάξηα γηα ηελ παξαγσγή βηναηζαλόιεο απφ ηνπηθά παξαγφκελεο πξψηεο χιεο ζα βαζηζηνχλ ζηελ: Εγθαηάζηαζε ελεξγεηαθώλ θαιιηεξγεηώλ ζε δηαζέζηκεο γη απηό εθηάζεηο. Με βάζε ηηο παξαδνρέο γηα ηηο ρξήζεηο γεο πνπ παξνπζηάζηεθαλ δηεμνδηθά γηα ηελ πεξίπησζε ηνπ βηνληίδει, ε παξαγσγή βηναηζαλφιεο ζα ζπλδεζεί κε ηελ θαιιηέξγεηα ηνπ γιπθνχ ζφξγνπ ιφγσ ησλ πνιχ πςειψλ ηνπ απνδφζεσλ ζε βηνκάδα θαη βηνθαχζηκα. Σν γιπθφ ζφξγν σο εηήζην θπηφ απαηηεί θαιιηεξγνχκελα εδάθε κε πξφζβαζε ζε λεξφ άξδεπζεο. Με βάζε ηα ζηνηρεία ηνπ πίλαθα πξνέθπςε φηη νη ζπλνιηθά παξαγφκελεο πνζφηεηεο βηναηζαλφιεο, αλ ρξεζηκνπνηεζνχλ νη εθηάζεηο θαιιηέξγεηαο ηεο παηάηαο ζε πνζνζηφ 100% γηα θαιιηέξγεηα ζφξγνπ, κπνξνχλ λα θηάζνπλ ηνπο ηόλνπο, παξαγσγή πνπ κπνξεί λα θηάζεη έσο θαη ηόλνπο, αλ φιεο νη δηαζέζηκεο εθηάζεηο θαη ησλ δπν πεξηπηψζεσλ αθηεξσζνχλ ζηελ θαιιηέξγεηα γιπθνχ ζφξγνπ γηα παξαγσγή βηναηζαλφιεο. Εηζαγωγέο αηζαλόιεο Με δεδνκέλε ηελ πεξηνξηζκέλε δηαζεζηκφηεηα ησλ γεσξγηθψλ εθηάζεσλ γηα ελεξγεηαθή γεσξγία, ηηο μεξνζεξκηθέο ζπλζήθεο ηεο Κχπξνπ αιιά θαη ην απαηηνχκελν κέγεζνο ησλ κνλάδσλ κεηαηξνπήο (~ ηφλνη εηήζηα δπλακηθφηεηα) πξνθεηκέλνπ λα επηηεπρζνχλ νηθνλνκίεο θιίκαθαο, είλαη πξνθαλέο φηη ε είζνδνο ηεο βηναηζαλόιεο ζηε ρώξα ζα ζηεξηρζεί ζρεδόλ εμνινθιήξνπ ζε εηζαγωγέο

85 3.7 Δθηίκεζε θόζηνπο παξαγωγήο παξαδνζηαθώλ θαη λέωλ ελεξγεηαθώλ θαιιηεξγεηώλ Ζ αλάιπζε ηνπ θφζηνπο παξαγσγήο πξαγκαηνπνηήζεθε κε βάζε ηηο απαηηνχκελεο θαιιηεξγεηηθέο επεκβάζεηο θάζε θπηνχ θαη ηηο απαηηήζεηο ζε αλζξψπηλε θαη κεραληθή εξγαζία, ηηο απαηηήζεηο ζε λεξφ, πιηθά (θπηνθάξκαθα, ιηπάζκαηα θιπ.) θαη θαχζηκα. Γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θφζηνπο ρξεζηκνπνηήζεθε ην κνληέιν BEE (Biomass Economic Evaluation) ηνπ Γεσπνληθνχ Παλεπηζηεκίνπ Αζελψλ. Σα παξαθάησ ζηνηρεία ηνλίδνπλ θάπνηεο απφ ηηο ηδηαηηεξφηεηεο ησλ θπηψλ απφ πιεπξάο νηθνλνκηθήο πξνζέγγηζεο: Απνδφζεηο: Δπεξεάδνπλ ην ηειηθφ θφζηνο παξαγσγήο αλά κνλάδα παξαγφκελνπ πξντφληνο θαη εμαξηψληαη θπξίσο απφ ηηο θιηκαηηθέο ζπλζήθεο θαη ηελ έληαζε ηεο άξδεπζεο. Έδαθνο: Σν έδαθνο είλαη ίζσο ν ζεκαληηθφηεξνπο παξάγνληεο ηεο αγξνηηθήο παξαγσγήο θαη ζπλήζσο έλα πςειφ ζηνηρείν θφζηνπο. Δάλ ππάξρεη αληαγσληζηηθή αγνξά γηα ηε γε, ηφηε ε ηηκή ηνπ ελνηθίνπ είλαη θαζνξηζκέλε θαη κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί σο θφζηνο. Αληίζεηα, εάλ δελ ππάξρεη θαζνξηζκέλε αγνξά, ηφηε ην ελνίθην ηνπ εδάθνπο εθηηκάηαη σο ην θφζηνο επθαηξίαο ηνπ εδάθνπο, φπνπ πξνθχπηεη σο ηα θαζαξά έζνδα απφ ηελ ζεκεξηλή ρξήζε ηνπ εδάθνπο. ηελ πεξίπησζε φπνπ ην έδαθνο απνηειεί ηδηνθηεζία ηνπ παξαγσγνχ, ηφηε δελ ζεσξείηαη εκθαλήο/θαηαβαιιφκελε δαπάλε αιιά απνηειεί ζηνηρείν θφζηνπο. Ζ αλάγθε άξδεπζεο επεξεάδεη ηελ επηινγή ηνπ εδάθνπο θαη ην ελνίθην ηνπ. Δξγαζία θαη Μεραλνινγηθφο Δμνπιηζκφο: ηηο πεξηζζφηεξεο πεξηπηψζεηο, ν παξαγσγφο ρξεζηκνπνηεί ηελ δηθή ηνπ εξγαζία θαζψο θαη ηα ηδηφθηεηα κεραλήκαηα (κε εμαίξεζε ηε ζπγθνκηδή ε νπνία ζπλήζσο πξαγκαηνπνηείηαη σο εξγαζία ηξίησλ). ε απηή ηελ πεξίπησζε σο θφζηνο ίδηαο εξγαζίαο ζεσξείηε ην θφζηνο επθαηξίαο απηήο, ελψ ην θφζηνο ρξήζεο ησλ ηδίσλ κεραλεκάησλ βαζίδεηαη ζηελ εηήζηα απφζβεζε, ηνπο ηφθνπο θεθαιαίνπ, ηελ ζπληήξεζε θαη ηα αζθάιηζηξα. Υιηθά: Χο θφζηνο πιηθψλ ή γεσξγηθψλ εθνδίσλ (φπσο ιηπάζκαηα, δηδαληνθηφλα, εληνκνθηφλα θιπ.) ρξεζηκνπνηήζεθε ε ηηκή αγνξάο. Γηα ηελ εθηίκεζε ηνπ θφζηνπο ρξεζηκνπνηήζεθαλ ζηνηρεία απφ ην εγρεηξίδην Σππηθέο εηζξνέοεθξνέο γηα ηηο θχξηεο θπηηθέο θαη δσνθνκηθέο επηρεηξήζεηο ηεο Κχπξνπ πνπ εμέδσζε ην 2007 ην Ηλζηηηνχην Γεσξγηθψλ Δξεπλψλ, θαζψο θαη ζηνηρεία ηνπ ΚΑΠΔ. εκεηψλεηαη εδψ φηη ε παξαπάλσ εθηίκεζε είλαη ελδεηθηηθή ιφγσ ηνπ φηη δελ ππάξρνπλ αληίζηνηρεο θαιιηέξγεηεο ζηελ Κχπξν γηα λα ζεσξεζνχλ σο επίπεδα βάζεο, θη σο εθ ηνχηνπ πεξηζζφηεξε βαξχηεηα δφζεθε ζηα

86 θνζηνιφγηα πνπ έρνπλ εθπνλεζεί ζε παξφκνηεο κειέηεο ηνπ ΚΑΠΔ. Σα θφζηε θαη ηα εηζνδήκαηα είλαη νξηαθά, φπσο θαίλεηαη απφ ηνπο παξαθάησ πίλαθεο θαη επηβεβαηψλεηαη απφ ζρεηηθνχο πίλαθεο ηνπ έξγνπ ENERGAL. Πίλαθαο 3.7.1: Κφζηνο παξαγσγήο ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ γηα παξαγσγή βηνληίδει Διαηνθξάκβε Ζιίαλζνο ηνηρεία θπηνύ Αξδεπόκελε θαιιηέξγεηα Αξδεπόκελε θαιιηέξγεηα Πνμσυκ: πυνμξ πυνμξ Απμδυζεζξ (t/ha) 3,50 3,50 Σζιή πχθδζδξ ( /t) Δπζδυηδζδ (παηάηαξ) ( /t) ηνηρεία θόζηνπο Δκμίηζμ εδάθμοξ ( /ha) 307,8 307,8 /ha Κυζημξ Μζζε/κδξ Δνβαζίαξ Κυζημξ Τθζηχκ Κυζημξ Μζζε/κδξ Δνβαζίαξ Κυζημξ Τθζηχκ Πνμεημζιαζία Δδάθμοξ πμνά & Βαζζηή Λίπακζδ Δπζθακεζαηή Λίπακζδ Άνδεοζδ Φοημπνμζηαζία οβημιζδή οκμθζηέξ Γαπάκεξ Κυζημξ Παναβςβήξ ( /ha) Κυζημξ Παναβςβήξ ( /t) 303,7 236,3 οκμθζηέξ Γαπάκεξ Δηζόδεκα ( /ha) ( /t) ( /ha) ( /t) Αηαεάνζζημ εζζυδδια 875, , Αηαεάνζζημ εζζυδδια (Δπζδμηήζεζξ) φκμθμ αηαεανίζημο εζζμδήιαημξ Κένδμξ πνμ θυνςκ ηαζ ηυηςκ ,1 106,1 30,31 Απφ ηνλ παξαπάλσ πίλαθα εμάγεηαη ην ζπκπέξαζκα φηη ε θαιιηέξγεηα ηεο ειαηνθξάκβεο είλαη κε πξνζνδνθφξα γηα ηα Κππξηαθά δεδνκέλα, ζχκθσλα κε πξψηεο εθηηκήζεηο, ελψ ε αληίζηνηρε ηνπ ειηάλζνπ είλαη εμαζθαιίδεη θάπνηα κηθξά θέξδε

87 Καθθ. Δπ εια. 47% Στοιτεία Κόστοσς Ελαιοκράμβης ποτιστικής Δκμίηζμ Δδάθμοξ 29% Στοιτεία Κόστοσς Ηλιάνθοσ ποτιστικού Καλλ. Επ εμβ. 53% Ενοίκιο Εδάφοσς 36% Πνχηεξ Ύθεξ 24% Πρώτες Ύλες 11% Αληίζηνηρα, ε εθηίκεζε θφζηνπο γηα ηελ παξαγσγή ζφξγνπ δίλεηαη ζηνλ παξαθάησ πίλαθα 3.7.2: Πίλαθαο 3.7.2: Κφζηνο παξαγσγήο ελεξγεηαθψλ θαιιηεξγεηψλ γηα παξαγσγή βηναηζαλφιεο Γιπθό ζόξγν ηνηρεία θπηνύ Αξδεπόκελε θαιιηέξγεηα Πνμσυκ: ηεθέπδ Απμδυζεζξ (t/ha) 70 Σζιή πχθδζδξ ( /t) 20 Δπζδυηδζδ (παηάηαξ) ( /t) 58 ηνηρεία θόζηνπο Δκμίηζμ εδάθμοξ ( /ha) 307,8 /ha Κυζημξ Μζζε/κδξ Δνβαζίαξ Κυζημξ Τθζηχκ Πνμεημζιαζία Δδάθμοξ πμνά Λζπάκζεζξ Άνδεοζδ Φοημπνμζηαζία οβημιζδή οκμθζηέξ Γαπάκεξ Κυζημξ Παναβςβήξ ( /ha) 1233 Κυζημξ Παναβςβήξ ( /t) 17,6 Δηζόδεκα ( /ha) ( /t) Αηαεάνζζημ εζζυδδια Αηαεάνζζημ εζζυδδια (Δπζδμηήζεζξ) 58 Κένδμξ πνμ θυνςκ ηαζ ηυηςκ 225,5 3,

88 Στοιτεία Κόστοσς Γλσκού Σόργοσ Καλλ. Επ εμβ. 52% Ενοίκιο Εδάφοσς 25% Πρώτες Ύλες 23% Απφ ηα θπηά πνπ πξννξίδνληαη γηα παξαγσγή βηνληίδει, ην ρακειφηεξν θφζηνο παξνπζηάδεη ν ειίαλζνο (236 αλά ηφλν) θαιιηεξγνχκελνο θάησ απφ αξδεπφκελεο ζπλζήθεο ελψ απφ ηα θπηά πνπ πξννξίδνληαη γηα παξαγσγή βηναηζαλφιεο, ην γιπθφ ζφξγν παξνπζηάδεη ηδηαίηεξα ρακειφ θφζηνο παξαγσγήο (17,6 αλά ηφλν), θπξίσο ιφγν ησλ πνιχ πςειψλ απνδφζεσλ ηνπ θπηνχ ζε ρισξή κάδα. Δίλαη θαλεξφ φηη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο ην θφζηνο παξαγσγήο μεπεξλά ηελ ηηκή πψιεζεο ησλ αγξνηηθψλ πξντφλησλ. Απηφ κπνξεί λα αηηηνινγεζεί ζε θάπνην βαζκφ εάλ δηαρσξίζεη θαλείο ηηο εκθαλείο δαπάλεο ηνπ παξαγσγνχ, (δειαδή. εθείλεο πνπ πεξηιακβάλνπλ ην θφζηνο ησλ πιηθψλ θαη ησλ θαπζίκσλ) θαη ην θφζηνο ζπγθνκηδήο. ε απηή ηελ πεξίπησζε, ν παξαγσγφο κε ηελ πψιεζε ηνπ πξντφληνο εμαζθαιίδεη ηελ θάιπςε ησλ πξαγκαηηθψλ εμφδσλ ηνπ θαζψο θαη έλα ηκήκα ηεο ακνηβήο ησλ ηδηφθηεησλ εδαθψλ ηνπ θαη ηεο ηδίαο εξγαζίαο, φπνπ θάησ απφ άιιεο ζπλζήθεο (π.ρ. αγξαλάπαπζε) δελ ζα είρε ίζσο ηε δπλαηφηεηα δηάζεζεο ηνπο, δειαδή παξνπζηάδνπλ ρακειφ θφζηνο επθαηξίαο. ηνλ πίλαθα πνπ αθνινπζεί παξνπζηάδνληαη ηα θφζηε παξαγσγήο θαη νη αληίζηνηρεο ηηκέο δηάζεζεο φισλ ησλ ελδηάκεζσλ πξντφλησλ (ζπφξσλ, ειαίσλ) θαη βηνληίδει. Οη ηηκέο απηέο δηακνξθψλνληαη απφ ηελ δηεζλή αγνξά. Σν θφζηνο παξαγσγήο ησλ ζπφξσλ αλαθέξεηαη ζε Κππξηαθά δεδνκέλα, ελψ ηα θφζηε κεηαηξνπήο ζε θπηηθά έιαηα θαη βηνληίδει είλαη δεδνκέλα πνπ ζπιιέγνληαη απφ ηηο αληίζηνηρεο κνλάδεο κεηαηξνπήο

89 Πίλαθαο 3.7.3: Κφζηνο παξαγσγήο βηνληίδει. Πξντόλ Κόζηνο Παξαγσγήο ( / t) Κόζηνο ζην πξαηήξην * ( / t) min max mean πυνμξ Φοηζηά έθαζα ~550 Βζμκηίγεθ ~750 απυ Φοηζηά έθαζα απυ Σδβακέθαζα/Εςζηά θίπδ Τπνζεκείσζε: * Πεγή: Business Insights Ltd Πίλαθαο 3.7.4: Κφζηνο παξαγσγήο βηναηζαλφιεο. Πξντόλ Κόζηνο Παξαγσγήο ** ( / t) Κόζηνο ζην πξαηήξην *** ( / t) Min max min max mean ηεθέπδ βθοημφ ζυνβμο * 17,61 20 Βζμαζεακυθδ απυ ζάηπανα Εαπανμηάθαιμ Εαπανυηεοηθα Καθαιπυηζ Παηάηεξ Γθοηυ ζυνβμ Βζμαζεακυθδ απυ άιοθμ ζηάνζ Τπνζεκείσζε: * Πεγή: ΚΑΠΔ, ** Πεγή: Lamnnet Project, ***Πεγή: Business Insights Ltd

90 Δηάγξακκα Σπγθξηηηθά δεδνκέλα θφζηνπο δηαθφξσλ βηνθαπζίκσλ θαη ησλ νξπθηψλ θαπζίκσλ πνπ απηά αληηθαζηζηνχλ (Πεγή: IEA, 2006) Όπσο θαίλεηαη απφ ην παξαπάλσ δηάγξακκα 3.7.1, κε ηα ελδεηθηηθά θφζηε δηαθφξσλ βηνθαπζίκσλ γηα ην 2006, κφλν ε βηναηζαλφιε απφ δαραξνθάιακν θαη ην βηνληίδει απφ ηεγαλέιαηα/δσηθά ιίπε βξίζθνληαη κέζν ζην εχξνο ησλ ηηκψλ ηνπ πεηξειαίνπ θαη ηεο βελδίλεο γηα ηελ αληίζηνηρε ρξνληά. Με ηελ αλάπηπμε ηφζν ησλ ηερλνινγηψλ κεηαηξνπήο φζν θαη ησλ ηερλνινγηψλ παξαγσγήο πξψηεο χιεο (παξαγσγηθφηεξεο πνηθηιίεο αλά κνλάδα επηθάλεηαο, αλάπηπμε απνδνηηθφηεξσλ ζπζηεκάησλ θαιιηέξγεηαο, βηνηερλνινγία) αλακέλεηαη φηη έσο ην 2030 νη ηηκέο παξαγσγήο ησλ βηνθαπζίκσλ ζα κεησζνχλ ζεκαληηθά

91 3.8 Δμέηαζε ζελαξίωλ εηζαγωγήο βηνθαπζίκωλ από ηελ Δπξωπαϊθή ε παγθόζκηα αγνξά Αγνξά βηνληίδει Ζ αλάπηπμε ηεο αγνξάο ηνπ βηνληίδει μεθίλεζε κε πνιχ γξήγνξα βήκαηα ζηελ Δπξψπε, σο ζρεηηθά εχθνιν θαη άκεζν κέηξν γηα ηε κείσζε ηεο εμάξηεζεο απφ ηα νξπθηά θαχζηκα ζηνλ ηνκέα ησλ κεηαθνξψλ. Ζ Δπξψπε ζήκεξα αληηπξνζσπεχεη ην 90% ηεο παγθφζκηαο παξαγσγήο θαη θαηαλάισζεο βηνληίδει, θηάλνληαο ην 2007 ζε δπλαηφηεηα παξαγσγήο 10,3 εθ. ηφλσλ, δπλακηθφ θαηά 110% πςειφηεξν ηεο πξαγκαηηθήο παξαγσγήο ηεο πξνεγνχκελεο ρξνληάο (2006), ε νπνία αλήιζε ζε 4,89 εθ ηφλνπο. Οη πξψηεο χιεο πνπ ρξεζηκνπνηήζεθαλ ήηαλ θπξίσο ην θξακβέιαην θαη ειηέιαην. Ζ Γεξκαλία είλαη ν κεγαιχηεξνο παξαγσγφο βηνληίδει, κε παξαγσγή πνπ μεπέξαζε ηνπο 3,8 εθ. ηφλνπο ην 2006, κε 30 κνλάδεο παξαγσγήο βηνληίδει λα ιεηηνπξγνχλ θη άιιεο 9 πνπ έρνπλ εμαγγειζεί, ελψ ε παξαγσγή γηα ην 2007 αλακέλεηαη λα απμεζεί θαηά 40%, θηάλνληαο ηνπο 5,4 εθ ηφλνπο. Σε δεχηεξε ζεηξά ζηε παγθφζκηα παξαγσγή βηνληίδει θαηέρνπλ νη ΖΠΑ κε παξαγσγή 1.3 εθ ηφλνπο θαηά ην 2006 θαη αλακελφκελε 1.8 εθ ηφλνπο θαηά ην ηνηρεία γηα ηελ παγθφζκηα παξαγσγή βηνληίδει παξνπζηάδνληαη ζην δηάγξακκα Καηά ην 2006, ην βηνληίδει παξάγεηαη ζε φια ζρεδφλ ηα Κξάηε-Μέιε ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο ησλ 27, εθηφο ηεο Φηιαλδίαο, Οπγγαξίαο, Λνπμεκβνχξγνπ θαη Κχπξνπ. Ζ Γεξκαλία, ε Ηηαιία, ε Γαιιία, ην Δ.Β θαη ε Ηζπαλία παξνπζηάδνπλ ην κεγαιχηεξν δπλακηθφ παξαγσγήο βηνληίδει. Παξφια απηά, ζε κεξηθέο ρψξεο ε πξαγκαηηθή παξαγσγή είλαη θαηά πνιχ κηθξφηεξε ηεο ζπλνιηθήο δπλακηθφηεηαο ηεο ρψξαο 26. Ζ Γαιιία είλαη ε δεχηεξε θαηά ζεηξά παξαγσγφο ρψξα ζηελ Δπξψπε, κε ηφλνπο παξαγσγή ην 2007 θαη εγθαηεζηεκέλε δπλακηθφηεηα άλσ ηνπ 1 εθ. ηφλσλ, πνπ παξάγεηαη απφ 5 κνλάδεο, ελψ ζπλνιηθά 15 κνλάδεο παξαγσγήο βηνληίδει είλαη ζην ζηάδην θαηαζθεπήο. ηελ Ηηαιία, ε παξαγσγή βηνληίδει θαηά ην 2006 αλήιζε ζε ηφλνπο, αιιά κεγάιν πνζνζηφ απφ ηελ παξαγσγή απηή ρξεζηκνπνηείηαη σο βηνληίδει ζέξκαλζεο αληί θαπζίκνπ κεηαθνξψλ. Σα λέα Κ-Μ, ζηελ πιεηνςεθία ηνπο έρνπλ επίζεο αλαιάβεη ηελ ππνρξέσζε λα αλαπηχμνπλ ηνπηθή αγνξά βηνληίδει. Σν 2006 παξήγαγαλ ηφλνπο ζπλνιηθά (7,2% ηεο ζπλνιηθήο Δπξσπατθήο παξαγσγήο) θη έρνπλ ζεκεξηλή εγθαηεζηεκέλε δπλακηθφηεηα πεξίπνπ ζηνπο ηφλνπο. Απφ απηά ηα Κ-Μ, ε Σζερία, Πνισλία θαη 25 Global Bioenergy Partnership Bioenergy in the Global Energy Context 26 Biofuels At what cost? GSI

92 Δζζνλία έρνπλ ηελ πςειφηεξε δπλακηθφηεηα. Ζ βηνκεραλία ηνπ βηνληίδει εμαπιψλεηαη γξήγνξα ζ απηέο ηηο πεξηνρέο κε επελδχζεηο ζε λέεο κνλάδεο μέλσλ εηαηξεηψλ, κέζσ ηνπηθψλ ζπλεξγαζηψλ. ηα επφκελα ρξφληα αλακέλεηαη ε δπλακηθφηεηά ηνπο λα θηάζεη ηνπο 3,2 εθ. ηφλνπο. Δηάγξακκα Παγθφζκηα παξαγσγή βηνληίδει (ζε ΜΤΗΠ - ηφλνπο ηζνδπλάκνπ πεηξειαίνπ) γηα ηελ πεξίνδν 2000 θαη 2005 (Πεγή: Global Bioenergy Partnership). Γπζηπρψο φκσο δελ ππάξρνπλ ζηνηρεία γηα εκπφξην βηνληίδει κεηαμχ ησλ Δπξσπατθψλ ρσξψλ. Χζηφζν είλαη γλσζηφ φηη ε Γεξκαλία εηζάγεη ζεκαληηθέο πνζφηεηεο βηνληίδει απφ ηα γεηηνληθά ηεο Κ-Μ. Σν 2005 γηα παξάδεηγκα ε Απζηξία εμήγαγε 50% ηεο παξαγσγήο ηεο ζε βηνληίδει (πεξί ηνπο ηφλνπο) ζηε Γεξκαλία θαη Ηηαιία, φπνπ νη ηηκέο ηνπ βηνληίδει ήηαλ πςειφηεξεο ησλ Απζηξηαθψλ. Ζ έιιεηςε ηέηνησλ ζηνηρείσλ νθείιεηαη θπξίσο ζηελ έιιεηςε εηδηθήο ζήκαλζεο ησλ βηνθαπζίκσλ φηαλ απηά εμάγνληαη απφ ρψξα ζε ρψξα. ε πνιιέο πεξηπηψζεηο απηά θαηεγνξηνπνηνχληαη σο άιια ρεκηθά, ψζηε λα επσθειεζνχλ ρακειφηεξσλ θφξσλ εθηεισληζκνχ. Σν ίδην ηζρχεη θαη γηα ηελ πεξίπησζε ηεο βηαηζαλφιεο. Γηα ην ιφγν απηφ ε Δπξσπατθή Δπηηξνπή αλακέλεηαη κέζα ζην 2008 λα δηαρσξίζεη ηελ θαηεγνξία άιια ρεκηθά ζε εμεηδηθεπκέλεο θαηεγνξίεο γηα ην βηνληίδει θαη ηε βηναηζαλφιε. Γηα ηε βηναηζαλφιε φκσο ππάξρνπλ αθφκε πνιιά πξνβιήκαηα, ιφγσ ησλ πνιιαπιψλ ηεο ρξήζεσλ

93 (βηνκεραληθέο, θαξκαθεπηηθέο, αγνξά πνηψλ), γεγνλφο πνπ θαζηζηά εμαηξεηηθά δχζθνιν ην δηαρσξηζκφ ηεο θάζε ρξήζεο ηεο απφ ηα εθάζηνηε ηεισλεία. Όζνλ αθνξά ζην δηεζλέο εκπφξην βηνληίδει, δελ ππάξρνπλ ζεκαληηθέο εηζαγσγέο βηνληίδει απφ ηξίηεο ρψξεο ζηελ Δπξψπε γηαηί είλαη καθξάλ ν κεγαιχηεξνο παξαγσγφο βηνληίδει. Χζηφζν θαηαγξάθεθε απφ ην Δπξσπατθφ πκβνχιην γηα ην Βηνληίδει (European Biodiesel Board) φηη θαηά ην 2006 ζηελ Δπξψπε εηζάρζεθαλ ηφλνη βηνληίδει (Β99) απφ ηελ Ακεξηθή. Δπηπιένλ θαη ε ζέζπηζε ησλ Δπξσπατθψλ πξνηχπσλ ΔΝ509 γηα ηα κείγκαηα Β5 θαη ΔΝ14214 γηα ην θαζαξφ βηνληίδει παξεκπνδίδεη επηπιένλ ηελ εηζαγσγή βηνληίδει απφ εθηφο Δπξψπεο ρψξεο. Όζνλ αθνξά ζηηο εηζαγωγέο θπηηθώλ ειαίωλ, ην θνηληθέιαην απνηειεί ην πιένλ νηθνλνκηθφηεξν έιαην, ηνπ νπνίνπ ε παξαγσγή είλαη ζπγθεληξσκέλε ζηε Μαιαηζία θαη Ηλδνλεζία. Ζ Fediol, ε κεγαιχηεξε έλσζε θπηηθψλ ειαίσλ αλαθνίλσζε πξφζθαηα φηη ην Αζηαηηθφ θνηληθέιαην ζα κπνξνχζε λα θαιχςεη έσο θαη ην 20% ησλ αλαγθψλ ηεο Δπξσπατθήο Έλσζεο γηα ην Κπξηφηεξεο ρψξεο παξαγσγήο θπηηθψλ ειαίσλ (copra, βακβαθειαίνπ, θνηληθειαίνπ, θξακβειαίνπ, ζνγηειαίνπ θαη ειηειαίνπ) είλαη νη ΖΠΑ, Βξαδηιία, Κίλα, Αξγεληηλή θαη Ηλδία. Δηδηθφηεξα, φζνλ αθνξά ζηα θπξίσο θπηηθά έιαηα: Κξακβέιαην Ζ ζπλνιηθή παξαγσγή ηνπ θξακβφζπνξνπ αλακέλεηαη λα απμεζεί γηα ην έηνο αγνξάο (marketing year) 2007/08 έσο θαη 14% θπξίσο ιφγσ ηεο κεγάιεο παξαγσγηθφηεηάο ηνπ ζηα πεξηζζφηεξα Κ- Μ. Χζηφζν, ππάξρεη κηα ζρεηηθή αλαζθάιεηα ζηνλ εθνδηαζκφ, ε νπνία θπξίσο νθείιεηαη ζηε ιεηςπδξία ηνπ Απξηιίνπ. ηα δχν λέα Κ-Μ ε ειαηνθξάκβε δελ θαιιηεξγείηαη ζε κεγάιε έθηαζε, φκσο ζηε Ρνπκαλία ε παξαγσγή ειαηνθξάκβεο γηα ην έηνο 2007/08 παξνπζηάδεη απμεηηθέο ηάζεηο. Όζνλ αθνξά ζην θξακβέιαην, ην ήκηζπ ηεο παξαγσγήο ζε επίπεδν ΔΔ27 εζηηάδεηαη ζηε Γεξκαλία, Γαιιία θαη Benelux (Βέιγην, Οιιαλδία θαη Λνπμεκβνχξγν). Απφ ηε ζπλνιηθή παξαγσγή ησλ 7.5 ΜΜΣ θξακβειαίνπ, ηα δχν ηξίηα ζρεδφλ πξννξίδνληαη γηα ελεξγεηαθή ρξήζε, ελψ ην ππφινηπν ηξίην ρξεζηκνπνηείηαη απφ ηελ αγνξά ησλ ηξνθίκσλ. Ζ Δπξψπε εηζάγεη θξακβέιαην θπξίσο απφ ηηο ΖΠΑ θαη ηνλ Καλαδά. ηελ Κίλα θαη ηα Αξαβηθά Δκηξάηα ε παξαγσγή ηνπ θξακβειαίνπ αλακέλεηαη λα δηπιαζηαζηεί ην 2007/08, ελψ θξακβέιαην παξάγεηαη θαη ζηελ Ηλδία θαη Ηαπσλία

94 Ηιηέιαην Σν ειηέιαην παξάγεηαη ζηελ Αξγεληηλή, Ρσζία, Σνπξθία, Οπθξαλία, ΔU27.Καηά ην έηνο αγνξάο 2007/2008, ε ζπλνιηθή παξαγσγή ειηφζπνξνπ ζηελ Δπξψπε ζα απμεζεί θαηά 2820 ΜΜΣ, ιφγσ ηεο έληαμεο ησλ δχν λέσλ Κ-Μ. Ζ Ρνπκαλία είλαη ν κεγαιχηεξνο παξαγσγφο ειηάλζνπ ζηελ Δπξψπε κε αλακελφκελε παξαγσγή 1500 ΜΜΣ θαηά ην 2007/2008. Χζηφζν, ε κείσζε ζηηο θαιιηεξγνχκελεο εθηάζεηο θαη ε ιεηςπδξία ζηε Γαιιία, Οπγγαξία, Ρνπκαλία θαη Βνπιγαξία ζα πξνθαιέζνπλ κεηψζεηο ζηελ παξαγσγή ηνπ 2007/2008. Αληίζεηα ζηελ Ηζπαλία αλακέλνληαη απμήζεηο ζηελ παξαγσγή ιφγσ θαιχηεξσλ ζπλζεθψλ θαη αχμεζεο ησλ θαιιηεξγνχκελσλ κε ειίαλζν εθηάζεσλ. Καηά ην έηνο 2007/08 αλακέλνληαη κηθξέο εηζαγσγέο ειηάλζνπ ιφγσ μεξαζίαο ζηελ Αξγεληηλή αθελφο αιιά θαη απμεκέλεο θαηαλάισζεο ηεο αγνξάο ησλ ηξνθίκσλ παγθνζκίσο. Χζηφζν, αλακέλνληαη εμαγσγέο ζπφξσλ ζε ρακειέο ηηκέο απφ ηε Ρσζία, Οπθξαλία θαη Μνιδαβία πξννξηδφκελεο γηα ηελ παξαγσγή βηνληίδει. Οη εμαγσγέο ηφζν ζε ζπφξν φζν θαη ζε πίηα γηα δσνηξνθέο αλακέλεηαη λα απμεζνχλ απφ ηελ Δπξψπε ησλ 27 κε ηελ είζνδν ησλ λέσλ Κξαηψλ κειψλ (Ρνπκαλίαο θαη Βνπιγαξίαο). ε φια ηα Κξάηε Μέιε φκσο, ε αγνξά ησλ ηξνθίκσλ παξακέλεη ε θηλεηήξηνο δχλακε γηα ηελ παξαγσγή θπηηθψλ ειαίσλ. Καηά ην 2006/07 ε απμεκέλε ρξήζε ηνπ ειηειαίνπ ηφζν απφ ηελ αγνξά ησλ ηξνθίκσλ φζν θαη απφ ηελ αγνξά ησλ βηνθαπζίκσλ νδήγεζε ζε απμεκέλεο εηζαγσγέο. Δηζαγσγέο θπηηθψλ ειαίσλ ζε ρακειή ηηκή γηα παξαγσγή βηνθαπζίκσλ αλακέλεηαη λα πξνέιζνπλ απφ ηε Ρσζία, Οπθξαλία θαη Μνιδαβία. Σν 2007/08 νη αλάγθεο ηεο αγνξάο ησλ ηξνθίκσλ αλακέλνληαη λα είλαη ζηαζεξέο ελψ νη αληίζηνηρεο ηεο αγνξάο ησλ βηνθαπζίκσλ ζρεηηθά πςειέο. αλ απνηέιεζκα ηα απνζέκαηα ειηειαίνπ αλακέλεηαη λα κεησζνχλ Σνγηέιαην Καηά ην 2006/07, ε παξαγσγή ζφγηαο ζηελ Δπξψπε ησλ 27 απμήζεθε ζεκαληηθά ζε 1.22 εθ. ΜΜΣ, κε ηελ είζνδν ηεο Ρνπκαλίαο ηνλ Ηαλνπάξην ηνπ Ζ παξαγσγή ζφγηαο απφ ηε Ρνπκαλία αλακέλεηαη λα θηάζεη ην 1/3 ηεο Δπξσπατθήο παξαγσγήο (ΔΔ27). Ζ Ρνπκαλία ήηαλ ν κεγαιχηεξνο παξαγσγφο γελεηηθά ηξνπνπνηεκέλεο ζφγηαο αιιά κεηά ηελ είζνδφ ηεο ζηελ ΔΔ ε παξαγσγή απηή θξίζεθε παξάλνκε θαη ε ρψξα ππνδηπιαζίαζε ηελ παξαγσγηθφηεηά ηεο. Καηά ην έηνο 2007/08 ε παξαγσγή ζφγηαο ζηελ Δπξψπε αλακέλεηαη λα κεησζεί ζηα ΜΜΣ, ιφγσ ηεο πξναλαθεξφκελεο θαηάζηαζεο ηεο Ρνπκαλίαο αιιά θαη ηεο κείσζεο ηεο παξαγσγήο ηεο Ηηαιίαο. Χο εθ ηνχηνπ αλακέλνληαη εηζαγσγέο χςνπο 12,5 ΜΜΣ

95 Φνηληθέιαην Σν θνηληθέιαην παξάγεηαη θπξίσο ζηελ Ηλδνλεζία, Μαιαηζία, Σαïιάλδε, Κνινκβία θαη Νηγεξία. ηα παξαθάησ δηάγξακκα απεηθνλίδνληαη νη αιιαγέο ζην δηεζλέο εκπφξην ηνπ θνηληθειαίνπ κεηαμχ 2000 θαη Ζ αχμεζε ησλ εηζαγσγψλ ζε θνηληθέιαην αλακέλεηαη λα ζπλερηζηεί θαηά ην Σα εξγνζηάζηα πνπ πξφζθαηα θαηαζθεπάζηεθαλ γηα παξαγσγή πξάζηλνπ ειεθηξηζκνχ θπξίσο ζηελ Οιιαλδία, πνπ απνηειεί ηε κεγαιχηεξε πχιε εηζφδνπ ηνπ θνηληθειαίνπ ζηε Δπξψπε, αλακέλεηαη λα απνξξνθήζνπλ ηεξάζηηεο πνζφηεηεο, ελψ ηδηαίηεξα απμεκέλε δήηεζε παξνπζηάδεη ε αγνξά ησλ ηξνθίκσλ, πνπ απνηειεί ηελ θχξηα αγνξά θαηαλάισζεο ηνπ θνηληθειαίνπ. Δηάγξακκα : Γηεζλέο εκπφξην θνηληθειαίνπ (2000, 2004) (Πεγή: Copernicus Institute)

96 Οη ζπδεηήζεηο γηα ηελ κε αεηθνξηθή θαιιηέξγεηα ηνπ θνηληθειαίνπ γηα ηελ παξαγσγή πξάζηλνπ ειεθηξηζκνχ είραλ αληίθηππν ζηε ρξήζε ηνπ θνηληθειαίνπ κε θχξην παξάδεηγκα ηελ Οιιαλδία, φπνπ ε θπβέξλεζε κείσζε ηελ νηθνλνκηθή ελίζρπζε απφ 0,066 /kwh ζε 0,022 /kwh, κε πξννπηηθή ηελ απαγφξεπζε ηεο ρξήζεο ηνπ αλ απηφ δελ επεξεάζεη ηηο ηηκέο ησλ θπηηθψλ ειαίσλ. ηνλ παξαθάησ πίλαθα παξνπζηάδνληαη νη ηηκέο πψιεζεο βηνληίδει θαη θπηηθψλ ειαίσλ. εκεηψλεηαη φηη νη ηηκέο απηέο είλαη Φεβξνπαξίνπ Με ηελ δξακαηηθή αχμεζε ησλ ηηκψλ ηνπ πεηξειαίνπ αιιά ηηο αικαηψδεηο απμήζεηο ζηε αγνξά ηξνθίκσλ, νη ηηκέο είλαη ήδε απμεκέλεο ζε ζχγθξηζε κε ηα πξνεγνχκελα ρξφληα ελψ δελ απνθιείνληαη θαη πεξαηηέξσ απμήζεηο. Πίλαθαο Τηκέο πψιεζεο ηνπ βηνληίδει θαη ησλ πξντφλησλ ηνπ ζηε δηεζλή αγνξά Σηκέο πώιεζεο ( /t) Πξντόλ Πξώηεο ύιεο πόξνο * Φπηηθό έιαην* Φπηηθό έιαην** Ζθίακεμξ Δθαζμηνάιαδ (Crude) υβζα (degummed) Φμζκζηέθαζμ (RDB) Φμζκζηέθαζμ (CPO) Βζμκηίγεθ ** South FAME (0 CFPP) SouthFAME(-5/-8CFPP) SouthRME(- 10/20CFPP) Τπμζδιείςζδ: * Σζιέξ Rotterdam CIF, any origin, Oil world (Πδβή: Foreign Agricultural Service/USDA) ** Σζιέξ Amsterdam Rotterdam Antwerp for EUROPE (Πδβή: F.O.LICHTS) RBD = Refined, Bleached and Deodorised CPO = Crude Palm Oil FAME = Fatty acid methyl ester RME = Rapeseed methyl ester Αγνξά βηναηζαλόιεο Ζ αγνξά ηεο βηναηζαλφιεο έξρεηαη δεχηεξε ζε ζεηξά κεηά ην βηνληίδει, κε απμεηηθέο ηάζεηο. Παξά ην έληνλν ελδηαθέξνλ γηα ηελ αγνξά ηνπ βηνληίδει, ε βηναηζαλφιε ζίγνπξα πξνζθέξεη ηε δπλαηφηεηα ρξεζηκνπνίεζεο κεγαιχηεξνπ εχξνπο πξψησλ πιψλ

97 Ο αληαγσληζκφο ζηηο εηζαγσγέο βηναηζαλφιεο παξακέλεη κηα απφ ηα ζεκαληηθφηεξεο αλεζπρίεο ηεο Δπξσπατθήο αγνξάο ηεο βηναηζαλφιεο. πρλά δηαηππψλεηαη ην επηρείξεκα φηη νη θηελέο εηζαγσγέο δελ δηεπθνιχλνπλ ηεο αλάπηπμε ηεο Δπξσπατθήο βηνκεραλίαο ρσξίο νηθνλνκηθέο εληζρχζεηο. Πξηλ ην 2006, ππήξρε έλα παξάζπξν πνπ επέηξεπε ηελ εηζαγσγή κεγάισλ πνζνηήησλ βηναηζαλφιεο ζηε νπεδία, γεγνλφο πνπ ζηακάηεζε ηνλ Ηαλνπάξην Παξφια απηά, νη εηζαγσγέο βηναηζαλφιεο ζηελ Δπξψπε ζπλερίδνληαη κε απμεηηθέο ηάζεηο θαη θαηά ην 2008 δηπιαζηάζηεθαλ ζε ζρέζε κε ηα επίπεδα ηνπ Μεγάιεο πνζφηεηεο αλακέλνληαη λα εηζαρζνχλ ζηηο ρψξεο ηνπ Benelux, αιιά θαη ζηε νπεδία, Γαιιία θαη Δλσκέλν Βαζίιεην. ήκεξα, ν κεγαιχηεξνο παξαγσγφο βηναηζαλφιεο ζηελ Δπξψπε είλαη ε Γεξκαλία, κε εηήζηα δπλακηθφηεηα ηφλνπο ην Αθνινπζνχλ ε Ηζπαλία, κε εηήζηα δπλακηθφηεηα ηφλνπο, ε νπνία κπνξεί λα θηάζεη έσο θαη ηνπο ηφλνπο ην 2008 θαη ε Γαιιία, ε νπνία απφ ηφλνπο ην 2006 αλακέλεηαη λα θηάζεη ηνπο ηφλνπο ην Οη ζεκαληηθφηεξεο πξψηεο χιεο πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη γηα παξαγσγή βηναηζαλφιεο ζηελ Δπξψπε είλαη ηα ζηηεξά, κε θχξηα ην ζηηάξη θαη ηε ζίθαιε, θαη ηα δαραξφηεπηια. Τπάξρεη επίζεο κηα κνλάδα πνπ παξάγεη βηναηζαλφιε απφ θαιακπφθη. Καηά ην 2006, ην 39% πεξίπνπ ηεο βηναηζαλφιεο παξάρζεθε απφ ζηηάξη, ην 17% απφ ζίθαιε θη έλα 6% απφ θξηζάξη, ελψ έλα ζεκαληηθφ πνζνζηφ ηεο ηάμεο ηνπ 16% πεξίπνπ παξάρζεθε απφ θξαζί θαη δηαηέζεθε ζε πιεηζηεξηαζκνχο ηεο Δπηηξνπήο. χκθσλα κε αλαιπηέο, εθηηκάηαη φηη ε παξαγσγή αιθνφιεο απφ ζηηάξη ζα εθκεηαιιεπηεί ην πιεφλαζκα ησλ απνζεκάησλ ηεο Δπξψπεο, ελψ ρξήζε ηνπ θαιακπνθηνχ, ζίθαιεο θαη θξηζαξηνχ ζα παξακείλνπλ ζε ρακειά επίπεδα. Δπηπιένλ εθηηκήζεηο γίλνληαη γηα ηε κειινληηθή ρξήζε ηνπ άρπξνπ γηα ηελ παξαγσγή αιθνφιεο απφ θπηηαξίλεο. Οη απνδφζεηο ησλ δηαθφξσλ θπηψλ πνπ ρξεζηκνπνηνχληαη ζε Δπξσπατθφ θαη παγθφζκην επίπεδν γηα παξαγσγή βηναηζαλφιεο παξνπζηάδνληαη ζην παξαθάησ δηάγξακκα Καηά ην 2006 ε παγθφζκηα παξαγσγή βηναηζαλφιεο έθηαζε ηα 51.3 δηο ιίηξα 27. Οη ΖΠΑ παξέκεηλαλ πξψηνη θαηά ζεηξά παξαγσγνί βηναηζαλφιεο παγθνζκίσο, κε ζπλνιηθή παξαγσγή 20 δηο ιίηξσλ ην 2006 θαη αλακελφκελε παξαγσγή έσο ην ηέινο ηνπ δηο ιίηξσλ. Γεχηεξε ζηε ζεηξά έξρεηαη ε Βξαδηιία κε παξαγσγή 17,8 δηο ιίηξσλ αηζαλφιεο απφ δαραξνθάιακν θαη αλακελφκελε παξαγσγή 20 δηο ιίηξσλ ην Οη ΖΠΑ θαη Βξαδηιία καδί παξάγνπλ πεξίπνπ ην 90% ηεο παγθφζκηαο παξαγσγήο βηναηζαλφιεο. 28 Αθνινπζνχλ ε Κίλα θαη Ηλδία κε εθηηκψκελε παξαγσγή βηναηζαλφιεο 3,7 δηο ιίηξα θαη 2.3 δηο ιίηξα αληίζηνηρα γηα ην Καηά ην 2006 ε 27 F.O.Licht, May , World bioethanol and Biofuels report. Vol.5, No Global Bioenergy Partnership Bioenergy in the Global Energy Context

98 παξαγσγή βηναηζαλφιεο ζηελ Αζία έθηαζε ηα 6,5 δηο ιίηξα ελψ γηα ην 2007, απηή εθηηκάηαη ζε 7,4 δηο ιίηξα. Γηάγξακκα Δθηηκψκελε παξαγσγή βηναηζαλφιεο αλά εθηάξην γηα δηάθνξα είδε θπηψλ (Πεγή: Global Bioenergy Partnership) ηελ Δπξψπε, ε παξαγσγή βηναηζαλφιεο αλήιζε ην 2006 ζε 1,6 δηο ιίηξα κε πξννπηηθέο λα θηάζεηο ηα 2,3 δηο ιίηξα ην Μεγαιχηεξνο παξαγσγφο βηναηζαλφιεο ζηελ Δπξψπε είλαη ε Γαιιία κε πξννπηηθέο παξαγσγήο 1,2 δηο ιίηξσλ ην 2007, αθνινπζνχκελε απφ ηε Γεξκαλία κε 850 εθ ιίηξα. Σα παξαπάλσ ζηνηρεία ζπλνςίδνληαη ζηνλ πίλαθα θαη ην δηάγξακκα

99 Πίλαθαο Παξαγσγή βηναηζαλφιεο ζε παγθφζκην επίπεδν θαη θχξηνη παξαγσγνί γηα ηε πεξίνδν (ζε δηο ιίηξα). (Πεγή: F.O.Licht, May , World bioethanol and Biofuels Report. Vol.5, No 17. Δηάγξακκα Παγθφζκηα παξαγσγή βηνaηζαλφιεο (ζε ΜΤΗΠ - ηφλνπο ηζνδπλάκνπ πεηξειαίνπ) γηα ηελ πεξίνδν 2000 θαη 2005 (Πεγή: Global Bioenergy Partnership)

100 Όζνλ αθνξά ζην δηεζλέο εκπφξην βηναηζαλφιεο, νη πνζφηεηεο πνπ δηαθηλήζεθαλ παγθνζκίσο παξνπζίαζαλ αχμεζε απφ 3,2 δηο ιίηξα ην 2002 θαη 5,9 δηο ιίηξα ην 2005, ζε 7,8 δηο ιίηξα ην Ζ αχμεζε απηή πξνθιήζεθε θπξίσο απφ ηελ αχμεζε ησλ εμαγσγψλ ηεο Βξαδηιίαο, νη νπνίεο ηξηπιαζηάζηεθαλ απφ ην 2002, θηάλνληαο ηα 0,9 δηο ιίηξα ην 2005 θαη ηα 3,5 δηο ιίηξα ην ην δηάγξακκα απεηθνλίδνληαη νη αιιαγέο ζην δηεζλέο εκπφξην ηεο βηναηζαλφιεο γηα ηα έηε 2000 θαη Δηάγξακκα Γηεζλέο εκπφξην βηνaηζαλφιεο ( 2000, 2004) (Πεγή: Copernicus Institute). 29 Global Bioenergy Partnership Bioenergy in the Global Energy Context