ΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ ΣΗΝ ΣΕΧΙΑ

Transcript

1 ΗΜΕΙΩΜΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΑΓΟΡΑ ΕΠΕΡΙΔΟΕΙΔΩΝ ΣΗΝ ΣΕΧΙΑ Πεπίλητη 1. Δηζαγσγή 2. Ζ αγνξά εζπεξηδνεηδψλ ζηελ Σζερία 2.1. Παξαγσγή 2.2. Καηαλάισζε 2.3. Δηζαγσγέο 2.4. Ζ Διιεληθή παξνπζία ζηελ αγνξά εζπεξηδνεηδψλ ηεο Σζερίαο 2.5. Σάζεηο ηεο αγνξάο- Γίθηπα Γηαλνκήο- Ληαληθή Πψιεζε 3. Πξννπηηθέο αλάπηπμεο ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ- Πξνηάζεηο 1

2 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Ζ Σζερία δελ δηαζέηεη εγρψξηα παξαγσγή εζπεξηδνεηδψλ θαη θαιχπηεη ηηο αλάγθεο ηεο εγρψξηαο θαηαλάισζεο απφ εηζαγσγέο. Ζ κέζε εηήζηα θαηαλάισζε θξνχησλ ζηελ Σζερία είλαη ζρεηηθά ζηαζεξή. Παξνκνίσο ε κέζε εηήζηα θαηαλάισζε πνξηνθαιηψλ θαη καληαξηληψλ είλαη ζρεηηθά ζηαζεξή κε ηάζεηο ειαθξηάο αχμεζεο, ελψ ζαθψο ζηαζεξή κπνξεί λα ζεσξεζεί ε θαηαλάισζε ησλ ιεκνληψλ θαη γθξέηπθξνπη. Σν εηζφδεκα ζε ζπλάξηεζε πξνο ηηο ηηκέο, απνηειεί ηνλ ζπγθξηηηθά ζεκαληηθφηεξν παξάγνληα επηινγήο ησλ θαηαλαισηψλ, αιιά, ηαπηφρξνλα, είλαη ηδηαίηεξα απαηηεηηθνί θαη σο πξνο ηε ζρέζε πνηφηεηαο- θφζηνπο. Σα εζπεξηδνεηδή απνηεινχλ ην ζεκαληηθφηεξν εμαγψγηκν πξντφλ ηεο Διιάδαο ζηελ αγνξά ηεο Σζερίαο. Σν Διιεληθφ κεξίδην αγνξάο πνξηνθαιηψλ ην 2004 δηακνξθψζεθε ζην 27,7% ηεο αγνξάο, κε ηελ Ηζπαλία λα βξίζθεηαη ζην 50,6% θαη λα θαηαιακβάλεη ηελ πξψηε ζέζε. Σαπηφρξνλα δηαπηζηψλεηαη φηη ηα ειιεληθά πνξηνθάιηα θέξδηδαλ κέρξη ην 2003 ζπλερψο κεξίδην αγνξάο έλαληη ησλ Ηζπαληθψλ. Αληίζεηα, πέξαλ απφ εμαηξεηηθά ρακειφ, ην ειιεληθφ κεξίδην βαίλεη ζηαζεξά κεηνχκελν ζηα εζπεξηδνεηδή πιελ πνξηνθαιηψλ. Σα θαλάιηα δηαλνκήο εζπεξηδνεηδψλ ειέγρνληαη θπξίσο απφ κεγάινπο εηζαγσγείο/ δηαλνκείο. Δληνχηνηο, ζηαδηαθά κεηψλεηαη ην ζρεηηθφ ηνπο βάξνο, δεδνκέλεο ηεο αλάπηπμεο θαη επέθηαζεο ησλ θέληξσλ πξνκεζεηψλ ησλ κεγάισλ αιπζίδσλ ιηαληθήο πψιεζεο ηξνθίκσλ Σα κεγάια θέληξα δηαλνκήο ησλ ππεξαγνξψλ δηαπξαγκαηεχνληαη θαη αγνξάδνπλ απεπζείαο είηε (α) απφ κεγάινπο παξαγσγνχο είηε (β) απφ κεγάινπο εηζαγσγείο. Οη παξάκεηξνη ησλ αγνξψλ (είδε, ηφπνο, ηηκέο, πνζφηεηεο, ελίνηε θαη πξνκεζεπηέο) θαζνξίδνληαη θεληξηθά Τθίζηαηαη πιένλ έλαο δπτζκφο ηεο αγνξάο πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ χπαξμε είηε πνιχ κεγάισλ είηε, αληηζέησο, πνιχ κηθξψλ θαηαζηεκάησλ. Απφ ηα πξψηα αγνξάδνπλ θξνχηα θαη άιια είδε πεξίπνπ νη κηζνί Σζέρνη θαηαλαισηέο. Σν δεηνχκελν γηα ηα ειιεληθά εζπεξηδνεηδή ζα πξέπεη πιένλ λα είλαη (α) ε δηαηήξεζε ηνπ ππάξρνληνο κεξηδίνπ αγνξάο ζηα πνξηνθάιηα, (β) ε βειηίσζε ηνπ παξαπάλσ κεξηδίνπ αγνξάο θαη (γ) ε βειηίσζε ηνπ κεξηδίνπ αγνξάο ζηα ινηπά εζπεξηδνεηδή, εληνχηνηο εληφο πξαγκαηηζηηθψλ ζηφρσλ, πάληνηε ιακβαλνκέλσλ ππφςε ησλ πεξηνξηζκψλ ηεο ειιεληθήο παξαγσγήο. 2

3 1. Ειζαγυγή Ζ Σζερία, κεηά ηε "Βεινχδηλε Δπαλάζηαζε" ηνπ 1989 εηζήιζε ζε κηα πεξίνδν ηαρέσλ αιιαγψλ θαη θηιειεπζεξνπνίεζεο ηεο αγνξάο ηεο θαηά ηελ νπνία ην ζχλνιν ηεο αγνξάο εμειίρζεθε πιεζηέζηεξα πξνο ην δπηηθφ πξφηππν ηφζν ζε φηη αθνξά ζηελ παξαγσγή, φζν θαη αλαθνξηθά πξνο ην εκπφξην, ρνλδξηθφ θαη ιηαληθφ, ηηο ζπκπεξηθνξέο θαη ηα πξφηππα θαηαλάισζεο θ.ι.π. Ζ εμέιημε απηή ήηαλ εμαηξεηηθά εκθαλήο ζηνπο θιάδνπο ησλ ηξνθίκσλ θαη πνηψλ θαη, σο εθ ηνχηνπ, θαη ζηηο επηκέξνπο αγνξέο, φπσο ε αγνξά θξνχησλ θαη ιαραληθψλ θαη βέβαηα ζηελ ππφ εμέηαζε αγνξά ησλ εζπεξηδνεηδψλ. Έηζη, κεηά ην παξαηεξείηαη αχμεζε ηφζν ησλ πνζνηήησλ φζν θαη ηνπ εχξνπο ησλ θξνχησλ πνπ εηζάγνληαη ζηελ Σζερία πξνο θαηαλάισζε, εμέιημε ησλ δηθηχσλ δηαλνκήο θαη ηνπ ιηαληθνχ εκπνξίνπ πξνο ηελ θαηεχζπλζε ηνπ ζχγρξνλνπ δπηηθνχ πξνηχπνπ, απμαλφκελε πξνηίκεζε ησλ θαηαλαισηψλ πξνο ηα θξνχηα θαη ιαραληθά σο κέξνο κηαο λέαο θνπιηνχξαο ππέξ ησλ πγηεηλψλ ηξφπσλ δηαηξνθήο αιιά θαη απμαλφκελνο αληαγσληζκφο ηφζν κεηαμχ ησλ πξνκεζεπηψλπαξαγσγψλ φζν θαη κεηαμχ ησλ ρνλδξεκπφξσλ θαη ιηαλεκπφξσλ γηα ηελ εμαζθάιηζε θαη αλάπηπμε ησλ κεξηδίσλ αγνξάο. Ζ αγνξά εζπεξηδνεηδψλ, πνπ απνηειεί ην αληηθείκελν απηνχ ηνπ ζεκεηψκαηνο, ζπγθεληξψλεη φια ηα παξαπάλσ ραξαθηεξηζηηθά. Δπηπιένλ, ραξαθηεξίδεηαη απφ απνπζία εζσηεξηθήο παξαγσγήο θαη ηξνθνδνζία ηεο αγνξάο κέζσ εηζαγσγψλ. Μεζνδνινγηθά, ην παξφλ ζεκείσκα παξνπζηάδεη ηελ εμέιημε αθελφο ηεο αγνξάο πνξηνθαιηψλ, αθεηέξνπ ηεο αγνξάο ησλ ινηπψλ εζπεξηδνεηδψλ (καληαξίληα, ιεκφληα, γθξέηπθξνπη). Ο δηαρσξηζκφο απηφο πξνθξίζεθε ιφγσ ησλ ηδηαίηεξσλ ραξαθηεξηζηηθψλ ηεο Διιεληθήο παξνπζίαο ζε θαζεκηά απφ ηηο δχν αγνξέο- ήηνη, αθελφο ηεο ηζρπξήο παξνπζίαο ζηελ αγνξά πνξηνθαιηψλ θαη αθεηέξνπ ηεο ηζρλήο εμαγσγηθήο επίδνζεο ζηελ αγνξά ησλ ινηπψλ εζπεξηδνεηδψλ. 3

4 2. Η αγοπά εζπεπιδοειδών ηηρ Σζεσίαρ 2.1. Παπαγυγή Ζ Σζερία δελ δηαζέηεη εγρψξηα παξαγσγή εζπεξηδνεηδψλ 1. Πξφθεηηαη γηα κηα ρψξα ζηελ νπνία ν αγξνηηθφο ηνκέαο είλαη κηθξνχ κεγέζνπο (3,7% ηνπ ΑΔΠ ην 2002) θαη ν νπνίνο ραξαθηεξίδεηαη απφ κεγάιεο, ζρεηηθά ζχγρξνλα εμνπιηζκέλεο εθκεηαιιεχζεηο αλά γεσξγφ, θαζψο θαη πςειή παξαγσγηθφηεηα εξγαζίαο θαη ρακειά θφζηε γεσξγηθήο γεο θαη εξγαζίαο. Γεληθφηεξα, ε εγρψξηα παξαγσγή θξνχησλ θαη ιαραληθψλ δελ θαιχπηεη ηε δήηεζε είηε απφ πιεπξάο ρξνληζκνχ (timing), είηε απφ πιεπξάο ηηκψλ είηε απφ πιεπξάο πνηφηεηαο, πνιχ πεξηζζφηεξν δε απφ πιεπξάο επάξθεηαο πνζνηήησλ. Έηζη, ε ρψξα θαηαγξάθεη έιιεηκκα ζην εκπφξην θξνχησλ θαη ιαραληθψλ (2003: εηζαγσγέο 380 εθ., εμαγσγέο 30 εθ.) θαη θαιχπηεη ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο εγρψξηαο θαηαλάισζεο απφ εηζαγσγέο Καηανάλυζη χκθσλα κε ηα πιένλ πξφζθαηα ζηνηρεία ηνπ πλδέζκνπ Δηζαγσγέσλ Νσπψλ Φξνχησλ θαη Λαραληθψλ ηεο Σζερίαο (βι. Πίλαθα 1) 2, ε κέζε εηήζηα θαηαλάισζε θξνχησλ αλά θάηνηθν ην 2002 αλήιζε ζηα 74,5 kg. Δμεηάδνληαο ηα πνζνηηθά δεδνκέλα κεηά ην , δηαπηζηψλεηαη φηη ε κέζε εηήζηα θαηαλάισζε θξνχησλ ζηελ Σζερία είλαη ζρεηηθά ζηαζεξή (2002/ 1999: κεηαβνιή -2,5%). Αληίζεηα, παξνπζηάδνληαη ζεκαληηθέο δηαθπκάλζεηο ζε φηη αθνξά ηελ θαηαλάισζε ησλ επηκέξνπο εηδψλ. Έηζη, δηαπηζηψλεηαη φηη ε κέζε εηήζηα θαηαλάισζε πνξηνθαιηψλ θαη καληαξηληψλ (εδψ ππνινγίδνληαη σο εληαία θαηεγνξία) είλαη ζρεηηθά ζηαζεξή κε ηάζεηο ειαθξηάο αχμεζεο (θπκαίλεηαη κεηαμχ 11,5 kg θαη 12,6 kg ζηελ νθηαεηία θαη απνηειεί πεξίπνπ ην 16% ηεο κέζεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο θξνχησλ 1 Σηελ Τζερία ε ζπλνιηθή έθηαζε παξαγωγήο θξνύηωλ αλέξρεηαη πεξίπνπ ζηα 50,000 εθηάξηα. Πεξίπνπ ην 60% ηωλ εθηάζεωλ απηώλ πξόθεηηαη γηα κε- εληαηηθέο θαιιηέξγεηεο, ελώ ην ππόινηπν 40% αθνξά ζε εληαηηθέο θαιιηέξγεηεο επηηξαπέδηωλ θξνύηωλ. Η ζπλνιηθή εηήζηα παξαγωγή θξνύηωλ αλέξρεηαη ζε 150,000 η. πεξίπνπ, εθ ηωλ νπνίωλ πεξίπνπ 60,000 η. είλαη ζηαθύιηα πνπ παξάγνληαη ζε ακπειώλεο ζπλνιηθήο εθηάζεωο πεξίπνπ 12,000 εθηαξίωλ θαη νη νπνίνη βξίζθνληαη θπξίωο ζηελ πεξηνρή ηεο Μνξαβίαο. 2 Τα ζηνηρεία πνπ δεκνζηεύνληαη από ηνλ Σύλδεζκν Εηζαγωγέωλ Νωπώλ Φξνύηωλ θαη Λαραληθώλ ηεο Τζερίαο πξνέξρνληαη από δηάθνξεο πεγέο ηνπ Σπλδέζκνπ (πέξαλ ηεο Σηαηηζηηθήο Υπεξεζίαο), είλαη επεξεπγασμένα, πποσαπμοσμένα βάζεη κεζόδωλ ηνπ Σπλδέζκνπ θαη πεξηιακβάλνπλ θαη δηαηεξεκέλα θξνύηα. 3 Η ζύγθξηζε κε ην 1999 πξνηηκήζεθε γηα ιόγνπο ζπγθξηζηκόηεηαο κε ηα ζηνηρεία ηεο Σηαηηζηηθήο Υπεξεζίαο. 4

5 αλά θάηνηθν θαηά ην ίδην δηάζηεκα), αλεξρφκελε ζηα 11,7 kg αλά θάηνηθν ην 2002 θαη απμεκέλε θαηά 4,5% ζε ζρέζε κε ην αθψο ζηαζεξή κπνξεί λα ζεσξεζεί ε θαηαλάισζε ησλ ιεκνληψλ θαη γθξέηπθξνπη (ππνινγίδνληαη εδψ επίζεο σο εληαία θαηεγνξία) ε νπνία απνηειεί πεξίπνπ ην 4% ηεο κέζεο ζπλνιηθήο θαηαλάισζεο θξνχησλ αλά θάηνηθν γηα ηελ ίδηα πεξίνδν θαη ε νπνία αλήιζε ζηα 3,0 kg αλά θάηνηθν ην 2002 (1999: 2,8 kg, ήηνη αχμεζε 7,1%). Πίνακας 1: Μέζη εηήζια καηανάλωζη θρούηων ζηην Τζεχία, /1999 Φξνχηα, ζπλνιηθά 72,1 73,5 71,5 72,5 75,6 75,0 70,1 74,5-2,5% εθ ησλ νπνίσλ Δχθξαηεο Εψλεο 39,1 42,1 40,8 44,3 46,6 47,5 43,4 46,6 0,0% Νφηηαο Εψλεο 33,0 31,4 30,7 28,2 29,0 27,5 26,7 27,9-3,8% Μήια 17,8 19,0 19,5 23,0 23,5 25,0 22,0 24,7 5,1% Αριάδηα 2,6 2,1 2,3 2,7 2,4 2,6 1,8 1,7-29,2% Γακάζθελα 2,4 3,9 4,6 3,8 3,2 3,1 3,7 3,6 12,5% Κεξάζηα 1,5 1,2 1,0 1,2 1,4 1,3 1,1 1,1-21,4% Βχζζηλα 0,5 0,6 0,4 0,5 0,5 0,4 0,5 0,8 60,0% Βεξίθνθα 1,6 2,1 1,1 1,0 1,6 1,3 1,1 1,5-6,2% Ρνδάθηλα 2,5 3,1 2,1 2,3 3,6 3,8 3,2 3,9 8,3% Φξαγθνζηάθπια 1,8 2,0 1,8 1,7 1,8 1,4 1,4 1,1-38,9% Λαγνθέξαζα 1,0 0,9 0,8 0,9 0,8 0,6 0,4 0,3-62,5% Φξάνπιεο 2,2 2,0 2,1 1,8 1,9 1,8 1,8 1,9 0,0% ηαθχιηα 1,9 2,0 2,1 2,2 2,6 2,7 2,9 2,9 11,5% Φξνχηα Γάζνπο 2,4 2,4 2,3 2,4 2,4 2,5 2,5 2,3-4,2% Άιια θξνχηα εχθξαηεο δψλεο 0,9 0,8 0,7 0,8 0,9 1,0 1,0 0,8-11,1% Λεκφληα & Γθξέηπθξνπη 2,9 2,7 2,8 2,7 2,8 2,8 2,8 3,0 7,1% Πνξηνθάιηα & καληαξίληα 12,5 11,8 12,6 12,2 11,2 12,1 11,5 11,7 4,5% Μπαλάλεο 15,6 14,6 13,1 11,5 12,8 10,1 9,8 9,9-22,7% Άιια θξνχηα λφηηαο δψλεο 2,0 2,3 2,2 1,8 2,2 2,5 2,6 2,3 4,5% Πηγή: Σύνδεζμορ Ειζαγυγέυν Νυπών Φπούηυν και Λασανικών ηηρ Τζεσίαρ Πνξηνθάιηα, Μαληαξίληα/ χλνιν (%) 17,3 16,1 17,6 16,8 14,8 16,1 16,4 15,7 Λεκφληα, Γθξέηπθξνπη/ χλνιν (%) 4,0 3,7 3,9 3,7 3,7 3,7 4,0 4,0 Πηγή: Επεξεπγαζία ζηοισείυν Σςνδέζμος Ειζαγυγέυν Νυπών Φπούηυν και Λασανικών ηηρ Τζεσίαρ Απφ ηα παξαπάλσ ζηνηρεία ζπλάγεηαη φηη ε θαηαλάισζε εζπεξηδνεηδψλ ζηελ Σζερία είλαη ζηαζεξή θαη δελ εκθαλίδεη ζεκαληηθέο δηαθπκάλζεηο, ηδηαίηεξα αλ ιεθζεί ππφςε 5

6 ην ζρεηηθά ρακειφ δηαζέζηκν εηζφδεκα θαζψο θαη ην γεγνλφο φηη ε αχμεζε ηεο θαηαλάισζεο άιισλ θξνχησλ (ι.ρ. βχζζηλσλ, δακάζθελσλ, ζηαθπιηψλ, ξνδάθηλσλ) δελ ζεκεηψζεθε ζε βάξνο ηεο θαηαλάισζεο εζπεξηδνεηδψλ. Ζ δηαρξνληθή εμέιημε ηεο κέζεο εηήζηαο θαηαλάισζεο εζπεξηδνεηδψλ ζε ζχγθξηζε πξνο ηε ζπλνιηθή θαηαλάισζε θξνχησλ θαζψο θαη ηελ θαηαλάισζε θξνχησλ ησλ "λνηίσλ πεξηνρψλ" ζηελ Σζερία παξνπζηάδεηαη ζην Γξάθεκα 1. Γπάθημα 1: Εηήζια καηανάλυζη θπούηυν ανά κάηοικο ζηην Σζεσία, Kg/ Άηομο 0,0 10,0 20,0 30,0 40,0 50,0 60,0 70,0 80,0 Σςνολικά Νοηίων Πεπιοσών Ποπηοκάλια & Μανηαπίνια Πηγή: Επεξεπγαζία ζηοισείυν Σςνδέζμος Ειζαγυγέυν Νυπών Φπούηυν και Λασανικών ηηρ Τζεσίαρ Αλαθνξηθά πξνο ηνπο παξάγνληεο πνπ επεξεάδνπλ, γεληθφηεξα, ηηο επηινγέο ησλ θαηαλαισηψλ σο πξνο ηα θξνχηα, ζεκεηψλνπκε φηη ην δηαζέζηκν εηζφδεκα, ζε ζπλάξηεζε πάληνηε κε ηε δηακφξθσζε ησλ ηηκψλ, απνηειεί, αθφκε θαη ζήκεξα, ηνλ ζπγθξηηηθά ηζρπξφηεξν παξάγνληα. Ζ ζηαδηαθή αχμεζε ηνπ δηαζέζηκνπ εηζνδήκαηνο 4 κεηά ηε "Βεινχδηλε Δπαλάζηαζε" ηνπ 1989 ζπλνδεχηεθε απφ ηε δηαθνξνπνίεζε θαη ηελ εμέιημε ησλ πξνηηκήζεσλ ησλ θαηαλαισηψλ θαη έηζη, ζήκεξα, νη θαηαλαισηέο αλαδεηνχλ, αθελφο, ηα πιένλ αληαγσληζηηθά εμ' επφςεσο θφζηνπο, εζπεξηδνεηδή αιιά, ηαπηφρξνλα, είλαη ηδηαίηεξα απαηηεηηθνί σο πξνο ηε ζρέζε πνηφηεηαο- θφζηνπο. χκθσλα κε ηνπο κεγαιχηεξνπο εηζαγσγείο λσπψλ θξνχησλ θαη ιαραληθψλ ηεο ρψξαο, πέξαλ ηεο ηηκήο ησλ πνξηνθαιηψλ θαη ινηπψλ εζπεξηδνεηδψλ, κηα ζεηξά άιισλ παξαγφλησλ πνπ ζρεηίδνληαη κε ηηο ηδηαίηεξεο πξνηηκήζεηο ησλ Σζέρσλ 4 Ακέζωο κεηά ηε "Βεινύδηλε Επαλάζηαζε" ηνπ 1989, ε δήηεζε γηα ηξόθηκα κεηώζεθε απόηνκα θαηά 30% πεξίπνπ, ιόγω ηεο θαηάξγεζεο ηωλ επηδνηνύκελωλ ηηκώλ αιιά θαη ηεο απώιεηαο ηεο αλάγθεο απνζήθεπζεο ηξνθίκωλ από ηνπο θαηαλαιωηέο. Έθηνηε, ε θαηαλαιωηηθή δαπάλε γηα ηξόθηκα απμάλεηαη, παξάιιεια θαη ζε ζπλάξηεζε πξνο ην δηαζέζηκν εηζόδεκα. 6

7 θαηαλαισηψλ επεξεάδνπλ ηελ ηειηθή δήηεζε. Έηζη, ηδηαίηεξα ζε φηη αθνξά ζηα πνξηνθάιηα, νη Σζέρνη θαηαλαισηέο δεηνχλ εθείλα πνπ δηαζέηνπλ ραξαθηεξηζηηθά γιπθηά γεχζε. Δπηπιένλ, πξνηηκνχλ ηα πνξηνθάιηα κεγάινπ κεγέζνπο θαη κε δσεξφ ρξψκα. ε φηη αθνξά ηα καληαξίληα, νη Σζέρνη θαηαλαισηέο πξνηηκνχλ ζαθψο εθείλα ρσξίο ζπφξνπο θαη έρνπλ παξφκνηεο απαηηήζεηο σο πξνο ην κέγεζνο θαη ην ρξψκα. Πέξαλ ησλ αλσηέξσ, πξέπεη λα ζεκεησζεί φηη ε ηειηθή δήηεζε γηα ηα εζπεξηδνεηδή επεξεάδεηαη θαη απφ άιιεο, γεληθφηεξεο, ηάζεηο πνπ δηακνξθψλνληαη ζηελ ηζερηθή θνηλσλία θαη αθνξνχλ ηφζν ζην δηαηξνθηθφ πξφηππν φζν θαη ζηηο ηάζεηο πνπ επηθξαηνχλ αλαθνξηθά πξνο ηνπο ηφπνπο θαη ηξφπνπο εζηίαζεο. Έηζη, ζεκαληηθά ζεηηθή ζπκβνιή ζηε δηαηήξεζε ηεο δήηεζεο γηα εζπεξηδνεηδή έρεη ην κέξνο εθείλν ηνπ ζχγρξνλνπ δηαηξνθηθνχ πξνηχπνπ πνπ πξνβάιεη ηελ αμία ησλ θξνχησλ θαη ιαραληθψλ γηα ηε δηαηήξεζε ηεο πγείαο. Έηζη, ε δήηεζε γηα θξνχηα δηαηεξείηαη ζηαζεξή ή θαη βαίλεη ζπγθξαηεκέλα απμαλφκελε. Δληνχηνηο, ε εθδπηηθνπνίεζε, ε αζηηθνπνίεζε θαη ε ζηαδηαθή άλνδνο ηνπ δηαζέζηκνπ εηζνδήκαηνο σζνχλ ηαπηφρξνλα ζηελ δηαθνξνπνίεζε ησλ πξνηηκήζεσλ ησλ θαηαλαισηψλ κεηαμχ ησλ δηαζέζηκσλ ζηελ αγνξά θξνχησλ, θαη σο εθ ηνχηνπ ζα πξέπεη λα αλακέλεηαη ε ζηαζεξφηεηα κάιινλ παξά ε αχμεζε ηεο θαηαλάισζεο ησλ εζπεξηδνεηδψλ. Δπίζεο, ζα πξέπεη λα ιεθζνχλ ππφςε θαη νη ζπλέπεηεο σο πξνο ηελ θαηαλάισζεο θξνχησλ πνπ πξνθχπηνπλ θαη ε ηάζε ησλ θαηαλαισηψλ, ηδηαίηεξα ησλ κεγαιχηεξσλ αζηηθψλ θέληξσλ, πξνο ηε καδηθή- θαη ελίνηε ηαρεία- εζηίαζε Ειζαγυγέρ χκθσλα κε ηα δεκνζηεπκέλα ζηνηρεία ηεο ηαηηζηηθήο Τπεξεζίαο ηεο Σζερίαο, ν ζπλνιηθφο φγθνο εηζαγσγψλ εζπεξηδνεηδψλ, πνπ ηαπηίδεηαη πνζνηηθά κε ηνλ ζπλνιηθφ φγθν ηεο αγνξάο ηεο Σζερίαο, αλήιζε ην 2002 ζε 107,6 ρηιηάδεο ηφλνπο θαη είλαη απμεκέλνο θαηά 5,2% ζε ζρέζε κε ην 1999, ην 2003 έθηαζε ηνπο 111,3 ρηιηάδεο ηφλνπο θαη απμήζεθε θαηά 8,8% ζε ζχγθξηζε κε ην 1999, ελψ ην 2004 θαηέγξαςε εηήζηα αχμεζε 2,2% θηάλνληαο ηνπο 113,7 ρηιηάδεο ηφλνπο. Πίνακας 2: Όγκος ειζαγωγών εζπεριδοειδών ζηην Τζεχία, / / ,2% ,8% Ποζόηηηερ ζε ηόνοςρ, 2004: πποζυπινά ζηοισεία Πηγή: Σηαηιζηική Υπηπεζία ηηρ Τζεσίαρ 7

8 ε φηη αθνξά ηηο εηζαγσγέο πνξηνθαιηψλ, ε Σζερία εηζήγαγε ην ,3 ρηιηάδεο ηφλνπο (αχμεζε θαηά 2,9% ζε ζρέζε κε ην 1999) ελψ ην 2003 εηζήρζεζαλ 61,9 ρηιηάδεο ηφλνη (αχμεζε θαηά 9,3% ζε ζχγθξηζε κε ην ίδην έηνο). Δληνχηνηο, ην 2004 εηζήρζεζαλ 58,7 ρηιηάδεο ηφλνη, θαηαγξάθνληαο κείσζε ηεο ηάμεσο ηνπ 5,3% ελ ζπγθξίζεη πξνο ην Αλαθνξηθά πξνο ηα ινηπά εζπεξηδνεηδή (καληαξίληα, ιεκφληα, γθξέηπθξνπη), θαηά ην 2004 εηζήρζεζαλ ζπλνιηθά 55 ρηιηάδεο ηφλνη, πνπ αληηπξνζσπεχνπλ αχμεζε 11,6% ζε εηήζηα βάζε, ελψ θαηά ην 2002 θαη 2003 εηζήρζεζαλ ζπλνιηθά 49,2 θαη 49,3 ρηιηάδεο ηφλνη πνπ αληηπξνζσπεχνπλ αχμεζε θαηά 8,0% θαη 8,1% αληίζηνηρα ζπγθξηλφκελνη κε ην έηνο Πίνακας 3: Όγκος ειζαγωγών πορηοκαλιών ζηην Τζεχία, / / ,9% ,3% Ποζόηηηερ ζε ηόνοςρ, 2004: πποζυπινά ζηοισεία, Πηγή: Σηαηιζηική Υπηπεζία ηηρ Τζεσίαρ Πίνακας 4: Όγκος ειζαγωγών λοιπών εζπεριδοειδών ζηην Τζεχία, / / ,0% ,1% Ποζόηηηερ ζε ηόνοςρ, 2004: πποζυπινά ζηοισεία, Πηγή: Σηαηιζηική Υπηπεζία ηηρ Τζεσίαρ Απφ ηα κεζνπξφζεζκα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ησλ Πηλάθσλ 3 θαη 4 θαζψο θαη ην ζρεηηθφ Γξάθεκα 2, δηαπηζηψλεηαη εθ λένπ φηη ηφζν ε αγνξά πνξηνθαιηψλ φζν θαη απηή ησλ ινηπψλ εζπεξηδνεηδψλ ζηελ Σζερία είλαη ζαθψο ζηαζεξέο. Γπάθημα 2: Εξέλιξη ηυν ειζαγυγών εζπεπιδοειδών ζηην Σζεσία, Σςνολικέρ Διζαγωγέρ Δζπεπιδοειδών Διζαγωγέρ Ποπηοκαλιών Διζαγωγέρ Λοιπών Δζπεπιδοειδών 8

9 2.4. Η Ελληνική παποςζία ζηην αγοπά εζπεπιδοειδών ηηρ Σζεσίαρ Σα εζπεξηδνεηδή απνηεινχλ ην ζεκαληηθφηεξν εμαγψγηκν πξντφλ ηεο Διιάδαο ζηελ αγνξά ηεο Σζερίαο. χκθσλα κε ηα πιένλ πξφζθαηα ζηαηηζηηθά ζηνηρεία, ηα εμαγφκελα απφ ηελ Διιάδα εζπεξηδνεηδή απνηεινχζαλ ην 2002 ην 12,2% ηεο ζπλνιηθήο αμίαο ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ πξνο ηελ Σζερία θαη ην 2003 έθηαζαλ ζην 16,5%. Δηδηθφηεξα ζε φηη αθνξά ηα κεξίδηα αγνξάο ζηελ αγνξά εζπεξηδνεηδψλ, ε Διιάδα θαηέρεη έλα πνιχ πςειφ κεξίδην ζηελ αγνξά ποπηοκαλιών. πγθεθξηκέλα, ην Διιεληθφ κεξίδην δηακνξθψζεθε ην 2003 ζην 38,6% ηεο αγνξάο, κε ηελ Ηζπαλία λα βξίζθεηαη ζην 42,0% θαη λα θαηαιακβάλεη ηελ πξψηε ζέζε κεηαμχ ησλ πξνκεζεπηψλ πνξηνθαιηψλ ζηελ Σζερηθή αγνξά, ελψ ζχκθσλα κε ηα πξνζσξηλά ζηνηρεία ηνπο έηνπο 2004, ην ειιεληθφ κεξίδην κεηψζεθε ζην 27,7% θαη ην αληίζηνηρν Ηζπαληθφ απμήζεθε ζην 50,6%. Απφ ηελ άιιε πιεπξά, νη ππφινηπεο ρψξεο πνπ πξνκεζεχνπλ ηελ Σζερία κε πνξηνθάιηα εμάγνπλ ζρεηηθά ρακειέο πνζφηεηεο θαη έηζη, ε αγνξά κπνξεί λα ζεσξεζεί φηη θπξηαξρείηαη απφ ηα Ηζπαληθά θαη ηα Διιεληθά πνξηνθάιηα. Γπάθημα 3: Μεπίδια αγοπάρ ποπηοκαλιών ζηην Σζεσία, ,4% 3,6% 2,6% 1,9% 1,4% 1,0% 0,2% 2,3% 1,0% 42,0% 38,6% Ιζπανία Δλλάδα Ν.Αθπική Κύππορ Μαπόκο Βπαζιλία Ιηαλία Απγενηινή Τοςπκία Οςποςγοςάη ΛΟΙΠΈΣ Σν Διιεληθφ κεξίδην αγνξάο πνξηνθαιηψλ είλαη ζαθψο ζηαζεξφ. Έηζη, δηαπηζηψλεηαη φηη, θαηά ηελ ηειεπηαία εμαεηία ( ) ην ειιεληθφ κεξίδην θηλείηαη κεηαμχ 28% θαη 38%, θζάλνληαο ζην πςειφηεξν ζεκείν ηνπ ην 2003, φηαλ θάιππηε ην 38,6% ησλ εηζαγσγψλ θαη ηεο εγρψξηαο αγνξάο. Ζ Διιάδα, επίζεο βξίζθεηαη θαηά ην ίδην δηάζηεκα ζηε δεχηεξε ζέζε, κεηά ηελ Ηζπαλία, κε ηελ εμαίξεζε ηνπ 2000 φηαλ επξέζε ζηελ πξψηε ζέζε κε κεξίδην αγνξάο 36,5%. Δληνχηνηο, φπσο δηαπηζηψλεηαη απφ ηα 9

10 αλαιπηηθά ζηαηηζηηθά ζηνηρεία ηεο ππφ εμέηαζε πεξηφδνπ, ε εμέιημε απηή νθεηιφηαλ ζηελ θαηαθφξπθε πηψζε ησλ Ηζπαληθψλ εμαγσγψλ θαη ζαθψο φρη ζηελ άλνδν ησλ Διιεληθψλ εμαγσγηθψλ επηδφζεσλ. Γπάθημα 4: Εξέλιξη ηος ελληνικού και ιζπανικού μεπιδίος αγοπάρ ποπηοκαλιών ζηην Σζεσία, Απφ ηελ άιιε πιεπξά, δηαπηζηψλεηαη επίζεο φηη ηα ειιεληθά πνξηνθάιηα θέξδηδαλ, κέρξη ην 2003, ζπλερψο κεξίδην αγνξάο έλαληη ησλ Ηζπαληθψλ. Έηζη, ελψ ην 1999 ην ειιεληθφ κεξίδην αλέξρνληαλ ζε 34,1% έλαληη 49,3% ηνπ ηζπαληθνχ (δηαθνξά 15,2%) θαη ην 2000 ε δηαθνξά κεηαμχ ηνπο δηεπξχλζεθε (28,3% θαη 52,4% αληίζηνηρα, δηαθνξά 24,0%) δηαπηζηψλεηαη φηη θαηά ην 2003 ε δηαθνξά έθηαζε κφιηο ζην 3,4% (42,0% ην ηζπαληθφ κεξίδην αγνξάο έλαληη 36,4% ηνπ ειιεληθνχ). Γπάθημα 5: Μεπίδια αγοπάρ λοιπών εζπεπιδοειδών ζηην Σζεσία, ,38 1,47 0,79 1,14 1,31 1,71 1,47 1,84 2,04 6,39 7,46 Ιζπανία Κύππορ Τοςπκία Ιηαλία Οςποςγοςάη Απγενηινή Μαπόκο Δλλάδα Αίγςπηορ Ν.Αθπική ΛΟΙΠΔΣ 10

11 ε φηη αθνξά ηελ εμέιημε ηνπ ειιεληθνχ κεξηδίνπ ζηα εζπεξηδνεηδή πιελ πνξηνθαιηψλ, δηαπηζηψλεηαη φηη, ηφζν αλαθνξηθά πξνο ηελ επίδνζε ηνπ έηνπο 2004, φζν θαη δηαρξνληθά, ην ειιεληθφ κεξίδην παξακέλεη εμαηξεηηθά ρακειφ. Έηζη, θαηά ην 2004 ηα ειιεληθήο πξνέιεπζεο εζπεξηδνεηδή- πιελ πνξηνθαιηψλ- αληηζηνηρνχζαλ ζην 0,6% ηεο ζπλνιηθήο αμίαο ηεο αγνξάο (θαη ησλ εηζαγσγψλ) ελψ γηα ηελ πεξίνδν ην κεξίδην ηεο ρψξαο καο θπκαίλνληαλ απφ 0,6% (ε επίδνζε ηνπ 2004 είλαη ε ρακειφηεξε ηεο ππφ εμέηαζε πεξηφδνπ) έσο 4,5% (1999). Σαπηφρξνλα, δηαπηζηψλεηαη φηη, πέξαλ απφ εμαηξεηηθά ρακειφ, ην ειιεληθφ κεξίδην βαίλεη ζηαζεξά κεηνχκελν (νη ειιεληθέο εμαγσγέο εζπεξηδνεηδψλ, πιελ πνξηνθαιηψλ, ζηελ Σζερία βξίζθνληαλ ην 2003 ζην 1/3 πεξίπνπ ησλ αληηζηνίρσλ εμαγσγψλ ηνπ 1999). Γπάθημα 6: Εξέλιξη ηος ελληνικού και ιζπανικού μεπιδίος αγοπάρ εζπεπιδοειδών πλην ποπηοκαλιών ζηην Σζεσία, ,6 66,2 65,1 74,4 70,8 50,2 4,5 3,5 3,2 2,2 1,3 0, Ιζπανικό μεπίδιο Δλληνικό μεπίδιο 2.5. Δίκηςα Διανομήρ- Λιανική Πώληζη ηελ Σζερία ζήκεξα ππνινγίδεηαη φηη ππάξρνπλ πεξίπνπ ζεκεία ιηαληθήο πψιεζεο ηξνθίκσλ. Σα δίθηπα δηαλνκήο θαη ιηαληθήο πψιεζεο έρνπλ δηέιζεη ζεκαληηθέο αιιαγέο κεηά ηελ πηνζέηεζε ηνπ ζπζηήκαηνο ηεο ειεχζεξεο αγνξάο θαη ηεο ελζσκάησζήο ζηεο ζην επξσπατθφ νηθνλνκηθφ πεξηβάιινλ. Πξάγκαηη, νη αιιαγέο πνπ έρνπλ ζπληειεζηεί ηα ηειεπηαία ρξφληα ζε νιφθιεξε ηελ Δπξσπατθή Έλσζε- θαη, βεβαίσο, ζε νιφθιεξν ηνλ αλεπηπγκέλν θφζκν- θαη ραξαθηεξίδνληαη απφ ηε ζπγθέληξσζε, ηφζν ζε επίπεδν εηζαγσγέσλ/ δηαλνκέσλ φζν θαη ζε απηφ ηεο ιηαληθήο πψιεζεο- έρνπλ ζε κεγάιν βαζκφ ζπληειεζηεί θαη ζηελ αγνξά ηεο Σζερίαο. 11

12 Σημεία προτίμησης καταναλωτών Πην ζπγθεθξηκέλα, ζε φηη αθνξά ηα δίθηπα δηαλνκήο θξέζθσλ θξνχησλ θαη ιαραληθψλ, δηαπηζηψλεηαη φηη, αθελφο πξφθεηηαη γηα εηαηξείεο κεγάινπ κεγέζνπο πνπ δηαπξαγκαηεχνληαη, αγνξάδνπλ θαη δηαθηλνχλ έλα επξχηαην θάζκα πξντφλησλ, κε ηάζε ζπλερνχο ζπγθέληξσζεο ηα ηειεπηαία ρξφληα, αθεηέξνπ ν ξφινο ηνπο ζηαδηαθά κεηξηάδεηαη ζε φθεινο ησλ κεγάισλ αιπζίδσλ ιηαληθήο πψιεζεο. Έηζη, θαίηνη νη εηαηξείεο εηζαγσγήο/ δηαλνκήο θξέζθσλ θξνχησλ θαη ιαραληθψλ θαηείραλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ ηξνθνδνζία ηνπ ζπλφινπ ηεο αγνξάο, πξνκεζεχνληαο κάιηζηα ζε κεγάιν βαζκφ θαη ηελ αγνξά ηεο ινβαθίαο, ε επηθξαηνχζα ηάζε ζήκεξα κεηψλεη ην ζρεηηθφ ηνπο βάξνο, δεδνκέλεο ηεο αλάπηπμεο θαη επέθηαζεο ησλ θέληξσλ πξνκεζεηψλ ησλ κεγάισλ αιπζίδσλ ιηαληθήο πψιεζεο ηξνθίκσλ. Απφ ηελ πιεπξά ηνπο, νη κεγάιεο αιπζίδεο ππεξαγνξψλ, απνθηψληαο κηα φιν θαη ζεκαληηθφηεξε ζέζε ζην επίπεδν ησλ ιηαληθψλ πσιήζεσλ, απνθηνχλ κηα νινέλα θαη ηζρπξφηεξε δπλακηθή θαη ζην πεδίν ησλ εηζαγσγψλ θαη ησλ δηθηχσλ δηαλνκήο. Ζ ηάζε απηή είλαη εκθαλήο απφ ηελ εμέηαζε ηεο εμέιημεο ησλ ζεκείσλ πψιεζεο πνπ πξνηηκνχλ νη θαηαλαισηέο λα επηζθέπηνληαη γηα ηηο πξνκήζεηέο ηνπο ζε θξνχηα θαη ιαραληθά. Γπάθημα 7: Εξέλιξη ηηρ κάλςτηρ ηηρ αγοπάρ από ηα ζημεία λιανικήρ πώληζηρ ζηην Σζεσία, Γεν αγοπάζω θπούηα Από αλλού Λαικέρ αγοπέρ Δξειδικεςμένα καηαζηήμαηα Μικπά πανηοπωλεία Καηαζηήμαηα discount Supermarkets Hypermarkets Ζ πξψηε δηαπίζησζε απφ ηε δηαρξνληθή εμέιημε ησλ ζεκείσλ πνπ νη θαηαλαισηέο πξνηηκνχλ γηα λα θάλνπλ ηηο αγνξέο ηνπο ζε θξέζθα θξνχηα θαη ιαραληθά, είλαη φηη 12

13 πθίζηαηαη πιένλ έλαο δπτζκφο ηεο αγνξάο πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ηελ χπαξμε είηε πνιχ κεγάισλ είηε, αληηζέησο, πνιχ κηθξψλ θαηαζηεκάησλ. Πξφθεηηαη γηα κηα εμέιημε πνπ αληηθαηνπηξίδεη ζε κεγάιν βαζκφ ην ζχγρξνλν ηξφπν δσήο θαη θαηαλάισζεο. ην παξειζφλ, νη θαηαλαισηέο αγφξαδαλ θξέζθα θξνχηα ζε θαζεκεξηλή βάζε απφ ηα κηθξά θαηαζηήκαηα/ παληνπσιεία ηεο πεξηνρήο ηνπο, ελψ ζήκεξα ε πιεηνλφηεηα πξαγκαηνπνηεί εβδνκαδηαίεο αγνξέο ζηα κεγάια θαηαζηήκαηα. Πξάγκαηη, ν ζχγρξνλνο ηξφπνο δσήο, πνπ επλνεί πεξηζζφηεξν ηελ αηνκηθφηεηα, ηηο απξφζσπεο αγνξέο, ην ζπλδπαζκφ ησλ πξνκεζεηψλ ηξνθίκσλ θαη ινηπψλ εηδψλ γηα ην ζπίηη κε άιιεο δξαζηεξηφηεηεο, φπσο ε δηαζθέδαζε, ε αχμεζε ηεο ζπρλφηεηαο καδηθήο εζηίαζεο θαη ε αληίζηνηρε κείσζε ηεο πξνεηνηκαζίαο θαγεηνχ ζην ζπίηη θ.ι.π. ζπλέβαιε θαζνξηζηηθά αιιά θαη επέηεηλε ηε δεκηνπξγία θαη ιεηηνπξγία κεγάισλ αιπζίδσλ ππεξαγνξψλ ζε ρψξνπο πνπ ζπλδπάδνπλ πιεζψξα δξαζηεξηνηήησλ. Έηζη, ελψ ην 1997 ην 43% ησλ Σζέρσλ θαηαλαισηψλ πξνκεζεπφηαλ θξέζθα θξνχηα θαη ιαραληθά απφ ηα ηνπηθά παληνπσιεία, ην 2003 κφλν 10% ησλ θαηαλαισηψλ έθαλε ηηο αληίζηνηρεο πξνκήζεηεο απφ παξφκνηα θαηαζηήκαηα. Αληίζεηα, ελψ νη αιπζίδεο ππεξαγνξψλ θάιππηαλ, ην 1997, ην 13% ηεο θαηαλάισζεο ζε θξνχηα θαη ιαραληθά, ην 2003 έθηαζαλ λα πξνκεζεχνπλ πεξίπνπ ην ήκηζπ ησλ Σζέρσλ θαηαλαισηψλ. Οη εμειίμεηο απηέο επηηάρπλαλ ηε κείσζε ηεο ζεκαζίαο ησλ εηζαγσγέσλ/ δηαλνκέσλ θαη ηελ αλάδεημε ηνπ ξφινπ ησλ απηφλνκσλ αγνξψλ απφ ηηο ίδηεο ηηο αιπζίδεο ππεξαγνξψλ. Έηζη, νη κεγάιεο εηαηξείεο εηζαγσγήο/ δηαλνκήο θξέζθσλ θξνχησλ θαη ιαραληθψλ, ζπλερίδνπλ λα πξνκεζεχνπλ ηα κεγάια θαηαζηήκαηα, φκσο ε θπξίαξρε ζέζε ηνπ παξειζφληνο δελ ππάξρεη πιένλ. Αληίζεηα, νη αιπζίδεο ππεξαγνξψλ έρνπλ ζηξαθεί ζηελ δεκηνπξγία δηθψλ ηνπο, αλεμάξηεησλ θέληξσλ πξνκεζεηψλ- δηαλνκψλ, πνπ θαιχπηνπλ κεγάιεο γεσγξαθηθέο πεξηνρέο- αγνξέο (ι.ρ. δπηηθή Δπξψπε, λφηηα Δπξψπε θ.ι.π.) πνπ ιακβάλνπλ ηηο απνθάζεηο ηνπο ζπγθεληξσηηθά θαη επηβάινπλ εληαία πνιηηηθή ζηηο αιπζίδεο ηνπο είηε πεξηθεξεηαθά είηε παλεπξσπατθά 5. Απηφ πξαθηηθά ζεκαίλεη φηη ηα κεγάια θέληξα δηαλνκήο ησλ ππεξαγνξψλ δηαπξαγκαηεχνληαη θαη αγνξάδνπλ απεπζείαο είηε (α) απφ κεγάινπο παξαγσγνχο είηε (β) απφ κεγάινπο εηζαγσγείο. Οη παξάκεηξνη ησλ αγνξψλ (είδε, ηφπνο, ηηκέο, πνζφηεηεο, ελίνηε θαη πξνκεζεπηέο) θαζνξίδνληαη θεληξηθά. 5 Γηα παξάδεηγκα, ην βξεηαληθό TESCO έρεη αξρίζεη ηε κεηαθνξά- ζπγθέληξωζε ηωλ καδηθώλ ηνπ πξνκεζεηώλ ζε έλα θέληξν πνπ θαιύπηεη ηηο δξαζηεξηόηεηεο ηνπ ζηελ θεληξηθή Επξώπε. 13

14 Ζ ηάζε γηα απεπζείαο αγνξέο αθνξά θπξίσο ηα πξντφληα ρακεινχ ξίζθνπ ζηα νπνία δεν ζπγθαηαιέγνληαη ηα θξέζθα θξνχηα θαη ηα ιαραληθά. Δληνχηνηο, ελίνηε νη αιπζίδεο ππεξαγνξψλ απνθαζίδνπλ ηελ απεπζείαο αγνξά απφ κεγάινπο παξαγσγνχο νη νπνίνη παξέρνπλ απμεκέλεο πξνυπνζέζεηο αμηνπηζηίαο θαη, φπσο θαη ζηελ πεξίπησζε ησλ εηζαγσγέσλ, ιακβάλνπλ ζεκαληηθφ κέξνο ηνπ επηρεηξεκαηηθνχ θηλδχλνπ. Έηζη, ε ζηξαηεγηθή πξνψζεζεο ησλ ειιεληθψλ εζπεξηδνεηδψλ ζηελ Σζερηθή αγνξά ζα πξέπεη λα ιάβεη ζνβαξά ππφςε φηη, αθελφο, νη κεγάινη εηζαγσγείο απνηεινχλ ην "φρεκα" γηα ην κεγαιχηεξν κέξνο ηεο αγνξάο θαη φηη, αθεηέξνπ, ε κειινληηθή ηπρφλ πξνζέγγηζε απφ κεγάιεο αιπζίδεο ππεξαγνξψλ ζα ζπκβεί κφλν ππφ ηελ πξνυπφζεζε φηη απφ Διιεληθήο πιεπξάο ππάξρνπλ κεγάινη, νξγαλσκέλνη θαη εμαηξεηηθά αμηφπηζηνη ζπλνκηιεηέο. 14

15 3. Πποοπηικέρ και πποηάζειρ πεπαιηέπυ ανάπηςξηρ ηυν ελληνικών εξαγυγών εζπεπιδοειδών ζηην Σζεσία Απφ ηελ αλάιπζε πνπ πξνεγήζεθε είλαη δπλαηή ε απαξίζκεζε νξηζκέλσλ ζεηηθψλ θαη αλαζηαιηηθψλ γηα ηελ Διιάδα δεδνκέλσλ ηεο αγνξάο εζπεξηδνεηδψλ ηεο Σζερίαο, ε δηαπίζησζε ησλ ζηνηρείσλ εθείλσλ πνπ ρξήδνπλ απμεκέλεο πξνζνρήο θαζψο θαη ε δηαηχπσζε πξνηάζεσλ γηα ηε δηαηήξεζε θαη ηελ πεξαηηέξσ αλάπηπμε ησλ ειιεληθψλ εμαγσγψλ εζπεξηδνεηδψλ ζηελ Σζερία. Ωο θεηικά ζηνηρεία θξίλνληαη: 1. Ζ πνιχ θαιή πνηφηεηα ησλ ειιεληθψλ πνξηνθαιηψλ θαη ε θαιή πνηφηεηα ησλ ινηπψλ εζπεξηδνεηδψλ. 2. Ο πςειφο βαζκφο ηθαλνπνίεζεο ησλ εηζαγσγέσλ απφ ηηο ινηπέο παξακέηξνπο ησλ πξντφλησλ (ζπζθεπαζία, κεηαθνξά, παξάδνζε θ.ι.π.) 3. Οη ζπρλά αληαγσληζηηθέο ηηκέο ησλ πνξηνθαιηψλ έλαληη ησλ αληίζηνηρσλ Ηζπαληθψλ 4. Γεληθφηεξα, ε απμαλφκελε ζπλεηδεηνπνίεζε ησλ θαηαλαισηψλ γχξσ απφ ηε ζεκαζία ηεο πγηεηλήο δηαηξνθήο Ωο αναζηαληικά ζεκεία θξίλνληαη: 1. Ο πνιχ πςειφο βαζκφο αλαγλσξηζηκφηεηαο ησλ Ηζπαληθψλ εζπεξηδνεηδψλ έλαληη ησλ Διιεληθψλ, ν νπνίνο αλαπαξάγεηαη απφ ηνλ κεγάιν φγθν θαη ηελ ηζρπξή παξνπζία ηεο Ηζπαληθήο παξαγσγήο. 2. Οη πξνηηκήζεηο ησλ Σζέρσλ θαηαλαισηψλ ζε νξηζκέλα πνηνηηθά ραξαθηεξηζηηθά πνπ δηαζέηνπλ ηα Ηζπαληθά αιιά ιείπνπλ ή είλαη ζπαληφηεξα ζηα Διιεληθά εζπεξηδνεηδή (Ηζπαληθά πνξηνθάιηα πην γιπθά, καληαξίληα ρσξίο θνπθνχηζηα) 3. Ο θαηαιπηηθφο βαζκφο πξνηίκεζεο πξνο ηα Ηζπαληθά καληαξίληα πνπ παξάγεη αληίζηνηρα πςειφ βαζκφ αλαγλσξηζηκφηεηαο, θήκεο θαη δήηεζεο. 4. Ζ κεγαιχηεξε ρξνληθή θάιπςε ηεο αγνξάο απφ Ηζπαληθέο πνηθηιίεο (9-10 κήλεο εηεζίσο) έλαληη ησλ αληίζηνηρσλ Διιεληθψλ (6-7 κήλεο εηεζίσο) 5. Σν κέγεζνο ησλ Ηζπαλψλ (δπλεηηθψλ ή πξαγκαηηθψλ) ζπλνκηιεηψλ ησλ κεγάισλ αιπζίδσλ ππεξαγνξψλ. 6. Ζ δηαθαηλφκελε πξνψζεζε ησλ Ηζπαληθψλ εζπεξηδνεηδψλ απφ ηνπο ηειεπηαίνπο. 15

16 Γεδνκέλνπ φηη, φπσο έρεη ήδε ζεκεησζεί, ην κέγεζνο ηεο αγνξάο εζπεξηδνεηδψλ ηεο Σζερίαο δελ πξφθεηηαη λα απμεζεί ζεκαληηθά, πξέπεη λα αλακέλεηαη ζπγθξαηεκέλε αχμεζε ησλ εηζαγσγψλ Διιεληθψλ πνξηνθαιηψλ θαη ινηπψλ εζπεξηδνεηδψλ ζηελ Σζερία. Έηζη, ην δεηνχκελν γηα ηελ Διιεληθή παξαγσγή ζα πξέπεη λα είλαη: 1. Ζ δηαηήξεζε ηνπ ππάξρνληνο κεξηδίνπ αγνξάο ζηα πνξηνθάιηα 2. Ζ βειηίσζε ηνπ παξαπάλσ κεξηδίνπ αγνξάο 3. Ζ βειηίσζε ηνπ κεξηδίνπ αγνξάο ζηα ινηπά εζπεξηδνεηδή, εληνχηνηο εληφο πξαγκαηηζηηθψλ ζηφρσλ, πάληνηε ιακβαλνκέλσλ ππφςε ησλ πεξηνξηζκψλ ηεο ειιεληθήο παξαγσγήο. Γηα ηελ επίηεπμε ησλ παξαπάλσ πξνηείλεηαη: 1. Ζ επηθέληξσζε ηεο πξνζνρήο ζηε δηαηήξεζε θαη επαχμεζε ηεο πνηφηεηαο ησλ ειιεληθψλ εζπεξηδνεηδψλ 2. Αληίζηνηρα, ε δηαηήξεζε θαη επαχμεζε ησλ ινηπψλ ζηνηρείσλ αμηνπηζηίαο ησλ πξντφλησλ θαη ησλ επηρεηξεκαηηθψλ πξαθηηθψλ 3. Ζ βειηίσζε θαη επίηεπμε αληαγσληζηηθψλ φξσλ πιεξσκήο 4. Ζ (καθξνρξφληα) δηαθνξνπνίεζε ησλ ηηκψλ ζε ζρέζε κε ηα Ηζπαληθά εζπεξηδνεηδή Δπηπιένλ, παξάιιεια πξνο ηα παξαπάλσ, θαη πάληνηε ιακβαλνκέλσλ ππφςε ησλ πεξηνξηζκψλ θαη πξαγκαηηθνηήησλ πνπ ζπλζέηνπλ ηελ εηθφλα ηνπ παξαγσγηθνχ δπλακηθνχ ηεο ρψξαο καο, ζεσξνχκε φηη είλαη αλαγθαίν λα ιεθζνχλ ππφςε ηα εμήο: 1. είλαη απαξαίηεην λα πηνζεηεζνχλ θαη λα εθαξκνζηνχλ, φπσο θαη ζηηο ππφινηπεο αλεπηπγκέλεο δπηηθέο αγνξέο, ηηο επηηαγέο ηνπ ζχγρξνλνπ κάξθεηηλγθ, κε έκθαζε ζηνλ πειαηνθεληξηθφ πξνζαλαηνιηζκφ. 2. ζηα πιαίζηα ηνπ ζχγρξνλνπ κάξθεηηλγθ, είλαη ζεκαληηθφ λα πηνζεηεζεί ε δπλακηθή- ελεξγεηηθή αλαδήηεζε ηνπ πειάηε, ζε αληίζεζε πξνο ηε ζπλήζε, κέρξη ζήκεξα, πξαθηηθή ηεο παζεηηθήο αλαδήηεζεο λέσλ αγνξαζηψλ 3. επίζεο ζηα πιαίζηα ηνπ ζχγρξνλνπ κάξθεηηλγθ, είλαη αλαγθαία ε ζχληαμε ζπγθεθξηκέλσλ πξνγξακκάησλ (ζπιινγηθά ή αλά επηρείξεζε) κε ζπληεηαγκέλεο ελέξγεηεο. ηα πιαίζηα απηά, κπνξνχλ λα πξνβιεθζνχλ ελέξγεηεο φπσο ζπκκεηνρή ζε θιαδηθέο εθζέζεηο, εκπνξηθέο απνζηνιέο θ.ν.θ. 16

17 4. βαζηθή πξνυπφζεζε είλαη ε εχξεζε θαη ζηε ζπλέρεηα ε νηθνδφκεζε ζπλεπνχο ζπλεξγαζίαο κε έλαλ απνηειεζκαηηθφ θαη αμηφπηζην εηζαγσγηθφ νίθν, κε θαιά νξγαλσκέλν ζχζηεκα πσιήζεσλ 5. είλαη αλαγθαίν λα ιεθζεί ε θαηάιιειε κέξηκλα ψζηε λα δηνξγαλψλνληαη θιαδηθέο εκπνξηθέο απνζηνιέο, νξζά νξγαλσκέλεο θαη κειεηεκέλεο. Σν Γξαθείν Ο.Δ.Τ. Πξάγαο έρεη φιε ηελ αλαγθαία εκπεηξία θαη ηερλνγλσζία γηα λα ζπκβάιεη απνηειεζκαηηθά ζε κηα ηέηνηα πξνζπάζεηα. Καηφπηλ ησλ παξαπάλσ, γηα ηελ έλαξμε αναζήηηζηρ επαθών, πξνηείλνληαη νη εμήο, ελαιιαθηηθέο ή ζπλδπαζκέλεο, ελέξγεηεο: Δπαθή κε ην Γξαθείν Ο.Δ.Τ. Πξάγαο, Δπαθή κε ην Αγξνηηθφ Δπηκειεηήξην Αλαδήηεζε εκπνξηθψλ επαθψλ ζην δηαδίθηπν ( πκκεηνρή ζε εκπνξηθέο απνζηνιέο πκκεηνρή ζε θιαδηθέο εθζέζεηο ζηελ Σζερία, ελδερφκελα κε θξαηηθή (πεξηθεξεηαθή) ζπκπαξάζηαζε, ζε ζπιινγηθφ ή θαη αηνκηθφ πεξίπηεξν, Δπίζθεςε θιαδηθψλ εθζέζεσλ ζηελ Σζερία, Καηαρψξεζε ζε εηδηθεπκέλεο εθδφζεηο, έληππεο θαη ειεθηξνληθέο, παξνρήο πιεξνθνξηψλ γηα εκπνξηθέο επαθέο θ.ν.θ. Πράγα, Νοέμβριος 2004 Σσντάκτης: Δημήτπιορ Γ. Ζιώγαρ, Γπαμματέαρ Ο.Ε.Υ. Α' 17