Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 23 Δεκεμβρίου 216 Ελληνική Οικονομία Η ελληνική οικονομία εισέρχεται στο δεύτερο εξάμηνο του 216 σε περίοδο θετικού ρυθμού μεταβολής του ΑΕΠ. Η ταχύτητα και το μέγεθος αυτής της ανακάμψεως θα εξαρτηθεί από τον περιορισμό των αβεβαιοτήτων. Το βασικό χαρακτηριστικό της υπό διαμόρφωση πορείας προς την ανάκαμψη είναι η εκτιμώμενη υψηλή θετική επίδραση επί του ρυθμού αναπτύξεως που θα είχε, ceteris paribus, η επιστροφή των δεικτών εμπιστοσύνης και του περιθωρίου αποδόσεων των ελληνικών από τα γερμανικά ομόλογα σε επίπεδα που επιτρέπουν την πρόσβαση του ελληνικού Δημοσίου στις διεθνείς αγορές (εμπειρική διερεύνηση Δελτίο 29/11/216). Στο παρόν δελτίο εξετάζουμε την δυναμική του ποσοστού ανεργίας καθώς η ελληνική οικονομία θα ανακάμπτει. Η ταχεία αποκλιμάκωση της ανεργίας αποτελεί την βασική πρόκληση στην άσκηση οικονομικής πολιτικής. Συνιστά σημαντικό στοιχείο για την: (α) αποκατάσταση του κοινωνικού ιστού που επλήγη στην περίοδο της κρίσεως, (β) την ισχυροποίηση της δυναμικής της ίδιας της ανάπτυξης, αφού τροφοδοτεί την ιδιωτική κατανάλωση όπως και (γ) τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος μέσω της αυξήσεως των εισφορών. Η μείωση της ανεργίας αποτελεί, συνεπώς, αναγκαία και ικανή συνθήκη για την διασφάλιση ενός κοινωνικά αποδεκτού ύψους των συντάξεων σε μόνιμη βάση. Αξίζει, επίσης, να μελετήσουμε την εξέλιξη του ποσοστού ανεργίας των άλλων χωρών που ολοκλήρωσαν τα προγράμματα προσαρμογής και επέτυχαν θετικό ρυθμό αναπτύξεως. Στο Γράφημα 1 παρουσιάζεται με κόκκινη ράβδο η άνοδος της ανεργίας από το 28 έως τη κορύφωσή της (peak), η οποία διαφέρει χρονικά από χώρα σε χώρα και επισημαίνεται το έτος σε παρένθεση Πηγή: Eurostat (212) Ιρλανδία Γράφημα 1. Η άνοδος και η πτώση του ποσοστού ανεργίας (28-peak-216) και μεταβολές του ΑΕΠ σε επιλεγμένες χώρες της Ευρωζώνης (213) Ελλάδα (213) Ισπανία σωρευτική μείωση ποσοστού ανεργίας από το έτος με το υψηλότερο ποσοστό στο 216 σωρευτική αύξηση ανεργίας από το 28 έως το έτος με το υψηλότερο ποσοστό σωρευτική απώλεια του ΑΕΠ (crisis to peak) σωρευτική μεταβολή του ΑΕΠ (peak to 216) (214) Κύπρος (213) Πορτογαλία Με μπλε ράβδους απεικονίζεται η πτώση της ανεργίας στην περίοδο ανακάμψεως, δηλαδή από το μέγιστο σημείο έως το 216. Με κόκκινες και μπλε κουκίδες υποδεικνύονται οι σωρευτικές μεταβολές του ΑΕΠ, στις πριν και μετά την κορύφωση της ανεργίας, χρονικές περιόδους, αντιστοίχως. Μετά την κορύφωσή της, η ανεργία μειώθηκε σημαντικά στην Ιρλανδία, την Ισπανία, την Κύπρο και την Πορτογαλία, υποστηριζόμενη από την ισχυρή άνοδο του ΑΕΠ. Η χώρα μας είναι η μόνη στην οποία παρατηρείται μείωση του αριθμού των ανέργων ως ποσοστό στο εργατικό δυναμικό ενώ βρίσκεται σε καθεστώς, έστω και ηπιότερης, υφέσεως. Όπως θα αναλύσουμε κατωτέρω, τούτο συνδέεται με τη μείωση κατά κύριο λόγο της διαρθρωτικής ανεργίας (που συνδέεται με την αναντιστοιχία ζητουμένων και προσφερομένων ειδικοτήτων) και λιγότερο με την αποκλιμάκωση της λεγόμενης κυκλικής ανεργίας (που συνδέεται με την ανεπάρκεια της ενεργού ζητήσεως). Ποιά είναι λοιπόν η αναμενόμενη αντίδραση του ποσοστού ανεργίας στην προσδοκώμενη ανάκαμψη των επομένων ετών; Το Γράφημα 2 αποτυπώνει την αρνητική σχέση που συνδέει διαχρονικά τις ετήσιες μεταβολές του ποσοστού ανεργίας και των ετήσιων ρυθμών μεταβολής του πραγματικού Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος, η οποία αναφέρεται συχνά ως ο νόμος του Okun. Ο συντελεστής παλινδρόμησης β, μετρά την ευαισθησία του ποσοστού ανεργίας στις μεταβολές του πραγματικού ΑΕΠ. Ο εν λόγω συντελεστής υποδηλώνει ότι μια αύξηση του ετήσιου πραγματικού Ακαθάριστου Εγχωρίου Προϊόντος κατά μια ποσοστιαία μονάδα προκαλεί πτώση του ποσοστού ανεργίας κατά περίπου,4 ποσοστιαίες μονάδες. Όπως παρατηρείται στο Γράφημα 2, η ανωτέρω στατιστική σχέση σε δείγμα ετήσιων στοιχείων για την περίοδο υποδηλώνει ότι ένας ετήσιος μηδενικός ρυθμός μεγεθύνσεως σχετίζεται με αύξηση του ποσοστού ανεργίας κατά περίπου 1 ποσοστιαία μονάδα. Δ Ανεργία (%) y = -,387x +, Πηγή: Ε.Επιτροπή Γράφημα 2. Σχέση Ποσοστού Ανεργίας και Ρυθμού Μεγέθυνσης: Νόμος του Okun Ρυθμός Μεταβολής του ΑΕΠ (%) Περίοδος Δείγματος:

2 Ωστόσο, η εμπειρία της τελευταίας τριετίας δείχνει ότι η στασιμότητα της οικονομικής δραστηριότητας συνδυάζεται με μία σημαντική μείωση της ανεργίας όπως απεικονίζεται στο Γράφημα 1. Πώς εξηγείται η υψηλότερη της αναμενόμενης, με βάση τον ρυθμό μεγέθυνσης της εγχώριας ενεργού ζήτησης, μείωση του ποσοστού ανεργίας; Η εξήγηση του φαινομένου αυτού είναι ότι η μείωση της ανεργίας που παρατηρείται είναι ουσιαστικά μείωση της διαρθρωτικής και όχι της κυκλικής ανεργίας όπως υποδηλώνει ο νόμος του Okun 1. Συνδέεται δηλαδή περισσότερο με την αποδοχή, από την πλευρά των ανέργων, θέσεων εργασίας μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης μετά από μακροχρόνια αναζήτηση και όχι με αύξηση της ενεργού ζητήσεως. Όπως ήδη έχουμε αναλύσει (Δελτίο 16/12/216), το μερίδιο της μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης στις νέες συμβάσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα της οικονομίας συνεχώς διευρύνεται σε βάρος των συμβάσεων πλήρους απασχόλησης Γράφημα 3. Λόγος Εντάσεως Κεφαλαίου ανα Εργαζόμενο Καθαρό απόθεμα Κεφαλαίου (δείκτης, 24=1) Απασχόληση (δείκτης, 24=1) Πηγή: AMECO Καθαρό Απόθεμα Κεφαλαίου ανα Εργαζόμενο (δεξ. άξονας,σε ) Το γεγονός ότι η αποκλιμάκωση του ποσοστού ανεργίας δεν αφορά τη λεγόμενη κυκλική ανεργία επιβεβαιώνεται διαισθητικά από την καθοδική πορεία του λόγου του καθαρού αποθέματος κεφαλαίου ανά εργαζόμενο από το 214 και μετά (Γράφημα 3). Συγκεκριμένα, στην περίοδο της κρίσης, η μείωση της απασχόλησης ήταν ταχύτερη ακόμη και από τη σημαντική μείωση των αποθέματος κεφαλαίου (ως αποτέλεσμα της επενδυτικής άπνοιας) με αποτέλεσμα ο λόγος εντάσεως κεφαλαίου ανά εργαζόμενο να ανέρχεται. Αντίθετα, από το 214 και μετά, η απασχόληση σταδιακά αυξάνεται, ενώ η χαμηλότερη των αποσβέσεων επενδυτική δαπάνη διατηρεί σε καθοδική πορεία το απόθεμα κεφαλαίου της χώρας. Συνεπώς, η μείωση της ανεργίας που παρατηρείται επί του παρόντος σχετίζεται σε μεγαλύτερο βαθμό με την κάλυψη των υφιστάμενων κενών θέσεων εργασίας (vacancies) παρά με τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας ως αποτέλεσμα υλοποίησης νέων επενδυτικών σχεδίων. 1 Ο νόμος του Okun συνδέει ουσιαστικά της μεταβολές της εγχώριας ενεργού ζήτησης στα πλαίσια του οικονομικού κύκλου με τις μεταβολές στην ανεργία υποθέτοντας σιωπηρά σταθερό φυσικό ποσοστό ανεργίας Ιδιωτική Κατασκευαστική Δραστηριότητα: Στο εννεάμηνο 216, η ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα συνεχίζει να μειώνεται κατά 6,%, σε ετήσια βάση. Τούτο οφείλεται στην αρνητική επίδοση στο πρώτο εξάμηνο του τρέχοντος έτους, καθώς ο κινητός μέσος τριών μηνών δείχνει σημαντική άνοδο (βλ. Γράφημα 4). Τον Σεπτέμβριο μάλιστα του 216, ο όγκος των οικοδομικών αδειών αυξήθηκε σημαντικά κατά 18,3%, σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 13,1% που κατέγραψε τον Σεπτέμβριο του % 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% -1% Σεπ-12 Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Γράφημα 4. Όγκος Οικοδομικής Δραστηριότητας Δεκ-12 Μαρ-13 Ιουν-13 Σεπ-13 Δεκ-13 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Δεκ-14 Ιουν-15 Δεκ-15 Όγκος (σε χιλ. κυβ.μέτρα), δεξ. άξονας % ετήσια μεταβολή, αριστ. άξονας κινητός μέσος 6 μηνών Ιουν-16 χιλ. m Η σχετική αντιστροφή της πτωτικής πορείας του κατασκευαστικού τομέα γενικότερα τεκμαίρεται και από τα ακόλουθα: Α. Σύμφωνα με τους Εθνικούς Λογαριασμούς (ΕΛΣΤΑΤ) το προϊόν του συνόλου του κατασκευαστικού τομέα (σε σταθερές τιμές), αυξήθηκε στο εννεάμηνο του 216 για πρώτη φορά από το 26 (σε επίπεδο εννεαμήνου), αν και η συμμετοχή πλέον του κλάδου των κατασκευών στη συνολική προστιθέμενη αξία της οικονομίας παραμένει μικρή (βλ. Πίνακα). Πίνακας. Κλάδος Κατασκευών και Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία ΑΠΑ Συμμετοχή Συνολική Ακαθάριστη Κατασκευών, % ετήσια Κλάδου Προστιθέμενη Αξία σε εκατ. μεταβολή (2) Κατασκευών στην (ΑΠΑ), σε εκατ. (1) Εννεάμηνο (2) ΑΠΑ, (2/1) ,9% 4,6% ,2% 3,% ,% 2,8% ,5% 2,4% ,8% 2,6% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Β. Αυξήθηκε και ο τριμηνιαίος Δείκτης Παραγωγής στις Κατασκευές, που καλύπτει όλους τους τομείς στις κατασκευές (πάσης φύσεως ιδιωτικά κτίρια και έργα πολιτικού μηχανικού) από τις σημαντικές εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου. Συγκεκριμένα, ο εν λόγω δείκτης παραγωγής αυξήθηκε εμφατικά κατά 77,4% στο τρίτο τρίμηνο του 216, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά 28,% την αντίστοιχη περίοδο του 215, λόγω της 2

3 επιτάχυνσης των έργων βασικής υποδομής, όπως προκύπτει στο Γράφημα 5. 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Γράφημα 5. Δείκτες Παραγωγής στις Κατασκευές (% ετήσιες μεταβολές) Ι ΙΙΙ Ι ΙΙΙ Ι ΙΙΙ Ι ΙΙΙ Ι ΙΙΙ Ι ΙΙΙ Ι ΙΙΙ Ι ΙΙΙ Ι ΙΙΙ Ι ΙΙΙ Δείκτης Οικοδομικών Εργασιών Δείκτης Κατασκευής Βασικών Έργων Υποδομής Σημειώνεται πάντως ότι η αύξηση του Δείκτη Παραγωγής στις Κατασκευές προήλθε κατά ένα μέρος, λόγω της ενεργοποίησης των εταιρειών για την αξιοποίηση των έργων του ΕΣΠΑ, του αποτελέσματος βάσεως από την επίπτωση των κεφαλαιακών περιορισμών, που καθήλωσαν τα έργα στο τρίτο τρίμηνο του 215 και της κατασκευής σημαντικού αριθμού προσφυγικών καταλυμάτων. Αυξητικά στον δείκτη επέδρασε και η αξιοποίηση ακινήτων τουριστικού ενδιαφέροντος, λόγω της ικανοποιητικής τουριστικής κίνησης και το Γράφημα 6. Αριθμός Νέων Κατοικιών Ιανουάριος-Αύγουστος κάθε έτους Ταυτόχρονα ο ρυθμός μείωσης των πωλήσεων ήταν βραδύτερος στο δεκάμηνο του 216, τόσο για τις πωλήσεις στην εσωτερική (216: -5,5%, 215: - 1,6%), όσο και για την εξωτερική αγορά (216: - 9,2%, 215: -11,5%). Πλαστικά Τσιμεντοβιομηχανία Επιπλοποιία Δερματουργία Φαρμακοβιομηχανία -26,9% Βιομ. Καυσίμων -17,3% Ποτοποιία Βιομ.Τροφίμων Καπνοβιομηχανία Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Γράφημα 7. Πωλήσεις της Μεταποίησης Σύνολο Αγοράς, Ιανουάριος-Οκτώβριος (% ετήσια μεταβολή) Χημικά Ξυλεία -1,2% -4,4% -6,% -,8% -3,9% -,1% 4,8% 2,8% 1,1% 3,1% 1,4% 2,1%,7% 6,1% 7,1% 8,7%,7% 5,8% 14,% 28,4% Από πλευράς διψήφιων κλάδων για το σύνολο της αγοράς στο δεκάμηνο του 216, άνοδο παρουσίασαν κυρίως οι πωλήσεις της τσιμεντοβιομηχανίας και της παραγωγής οικοδομήσιμης ξυλείας, της βιομηχανίας επίπλων, και της παραγωγής δερμάτων, ενώ ο κλάδος τροφίμων σημείωσε πτώση των πωλήσεων στο δεκάμηνο του 216, έναντι του αντίστοιχου δεκαμήνου του 215, όπως φαίνεται στο Γράφημα Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Γ. Στην εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας η ζήτηση από το εξωτερικό φαίνεται να ανακάμπτει σε σχέση με πέρυσι, δεδομένου ότι η εισροή κεφαλαίων για αγορά ακινήτων από το εξωτερικό διαμορφώθηκε στα 148,7 εκατ. στο εννεάμηνο του 216 ( 129,8 εκατ. στο εννεάμηνο 215). Τέλος, ο αριθμός νέων κατοικιών (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛΤΑΤ από τις Πολεοδομίες) ακολουθεί πτωτική τάση στο οκτάμηνο του 216, όπως φαίνεται στο πιο πάνω Γράφημα 6. Δείκτης Κύκλου Εργασιών 1μηνου στη Μεταποιητική Βιομηχανία: Ο δείκτης κύκλου εργασιών της μεταποιητικής βιομηχανίας (ΕΛΣΤΑΤ)- που μετρά την αξία των πωλήσεων σε τρέχουσες τιμές-για το σύνολο της αγοράς, μειώθηκε κατά 7,1% στο δεκάμηνο του 216, σε ετήσια βάση, έναντι μεγαλύτερης, ωστόσο, μείωσης κατά 11,% στην αντίστοιχη περίοδο του 215. Η αβεβαιότητα καθίσταται εντονότερη στις διεθνείς αγορές μετά την δολοφονία του Ρώσου πρέσβη στην Άγκυρα της Τουρκίας, το πιθανολογούμενο τρομοκρατικό κτύπημα στη χριστουγεννιάτικη αγορά στο κέντρο του Βερολίνου, καθώς και από την ανησυχία για την επιτυχή έκβαση του σχεδίου διάσωσης της τράπεζας Monte dei Paschi στην Ιταλία. Οι επενδυτές βρίσκονται αντιμέτωποι με πολλούς κινδύνους που μπορούν πολύ εύκολα να μεταβάλλουν το οικονομικό σκηνικό. Προσφάτως, ήρθε στην δημοσιότητα μελέτη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) 2, η οποία αποπειράται να προσεγγίσει την πολιτική και την οικονομική αβεβαιότητα με σκοπό να διαπιστώσει τις τυχόν επιπτώσεις που μπορεί να έχει στην οικονομική δραστηριότητα. Η ΕΚΤ στην προσπάθεια προσέγγισης της αβεβαιότητας και των επιδράσεων της στη Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ), επισημαίνει, ότι ενώ είναι δύσκολο να μετρηθεί η αβεβαιότητα στις διάφορες μορφές της, είναι ευρέως αναγνωρίσιμο, ότι επηρεάζει την 2 Economic Bulletin Articles, The impact of uncertainty on activity in the Euro Area. Economic Bulletin Issue 8, 216 3

4 οικονομική συγκυρία και τις προοπτικές της. Στη σχετική μελέτη υπογραμμίζεται η ύπαρξη διαφορετικών τύπων αβεβαιότητας που σε ορισμένες περιπτώσεις ενδέχεται να εμφανισθούν ταυτοχρόνως. Σύμφωνα με την έρευνα, η αβεβαιότητα στις χρηματοπιστωτικές αγορές τείνει να είναι υψηλή κατά τη διάρκεια των περιόδων οικονομικής ύφεσης, όπως αποδεικνύει ένα σύνθετος τρόπος αποτύπωσης της αβεβαιότητας που λαμβάνει υπόψη τις μεταβολές που καταγράφηκαν στις αγορές ομολόγων, μετοχών και της συναλλαγματικής συμπεριφοράς του ευρώ. Η μεταβλητότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών αυξήθηκε απότομα κατά τη διάρκεια των περιόδων ύφεσης το 28/9 και 212/13. Ωστόσο, εκτινάχθηκε για σχετικό μικρό χρονικό διάστημα σε συγκεκριμένες περιόδους, όπως οι τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 21 και στο πλαίσιο της κρίσης του Ελληνικού χρέους τον Μάιο του 21, ενώ παρέμεινε υποτονική κατά τη διάρκεια περιόδων υψηλής οικονομικής δραστηριότητας. Μια ενδιαφέρουσα παράμετρος που αναπτύχθηκε σχετικά πρόσφατα για τη μέτρηση της αβεβαιότητας, αποτελεί η συχνότητα εμφάνισης άρθρων σε εφημερίδες με αναφορά στην αβεβαιότητα που προκαλεί μια οικονομική πολιτική. Στην έρευνα συγκαταλέγονται άρθρα, τα οποία εμπεριέχουν λέξεις όπως αβέβαιη, αβεβαιότητα, οικονομική πολιτική, έλλειμμα, κανονιστικό πλαίσιο τα οποία εμφανίσθηκαν στις μεγαλύτερες σε κυκλοφορία εθνικές εφημερίδες της ΖτΕ. Σύμφωνα με την ανωτέρω ανάλυση, η αβεβαιότητα της οικονομικής πολιτικής στη ΖτΕ τείνει να αυξάνεται κατά τη διάρκεια περιόδων ύφεσης. Η έρευνα διαπιστώνει ότι δεν υπάρχει ένα τέλειο μέτρο καταγραφής της αβεβαιότητας. Πολλοί κατά προσέγγιση δείκτες έχουν παραχθεί και έχουν καταγραφεί στην βιβλιογραφία. Οι δείκτες αυτοί αναφέρονται σε μία μόνο συγκεκριμένη ομάδα οικονομικών παραγόντων ή σε συγκεκριμένες αγορές, γεγονός που τους αποκλείει ως αντιπροσωπευτικούς για το σύνολο της οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, είναι προτιμότερο για τη μέτρηση της αβεβαιότητας να χρησιμοποιούνται δεδομένα από διάφορες πηγές και να εφαρμόζονται συνδυαστικά πολλές μέθοδοι. ΗΠΑ Ομοσπονδιακή Τράπεζα Το Συμβούλιο Νομισματικής Πολιτικής της Fed (FOMC), κατά τη συνεδρίαση της 13 ης -14 ης Δεκεμβρίου, αποφάσισε ομόφωνα την άνοδο των βασικών επιτοκίων κατά,25%, στο,5% και,75%. Η απόφαση ελήφθη βασισμένη στο γεγονός ότι έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος για την επίτευξη των δύο στόχων της Fed, την μέγιστη απασχόληση και την σταθερότητα των τιμών. Ο ρυθμός ανόδου του ΑΕΠ ενισχύθηκε από το δεύτερο εξάμηνο, η καταναλωτική δαπάνη των νοικοκυριών συνεχίζει να αυξάνεται με μέτριο ρυθμό, όμως οι επενδύσεις εξακολουθούν να είναι υποτονικές, παρά τη σταθεροποίηση του κλάδου της ενέργειας. Η οικονομία αναμένεται να συνεχίσει να βελτιώνεται, καθώς καλυτερεύουν οι συνθήκες στην αγορά εργασίας και αυξάνεται ο πληθωρισμός στο 2% μεσοπρόθεσμα. Περαιτέρω, δημοσιεύθηκαν οι προβλέψεις της Fed για τα βασικά μακροοικονομικά μεγέθη. Για το 216 και 217, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ αναπροσαρμόσθηκε προς τα πάνω, όπως και το αναμενόμενο επίπεδο πληθωρισμού για το 216. Αξίζει να σημειωθεί η σημαντική αύξηση των εκτιμήσεων της Fed για το επίπεδο των βασικών επιτοκίων το 217 και 218, σε σχέση με αυτό που προέβλεπε τον Σεπτέμβριο. Η αύξηση των βασικών επιτοκίων αναμένεται να συνεχισθεί και το 219, όπως παρατηρείται στον παρακάτω Πίνακα. Προβλέψεις βασικών μακροοικονομοικών μεγεθών ΑΕΠ (ετήσια μεταβολή, %) 1,9 2,1 2, 1,9 διαφορά από την πρόβλεψη Σεπτεμβρίου,1,1, Πληθωρισμός (ετήσια μεταβολή, %) 1,5 1,9 2, 4,5 διαφορά από την πρόβλεψη Σεπτεμβρίου,2,, Δομικός Πληθωρισμός (ετήσια μεταβολή, %) 1,7 1,8 2, 2, διαφορά από την πρόβλεψη Σεπτεμβρίου,,, Ανεργία (%) 4,7 4,5 4,5 2, διαφορά από την πρόβλεψη Σεπτεμβρίου -,1 -,1, Βασικά επιτόκια Fed (%),6 1,4 2,1 2,9 διαφορά από την πρόβλεψη Σεπτεμβρίου,,3,2 Πηγή: Ομοσπονδιακή Tράπεζα ΗΠΑ (Δεκέμβριος 216). Πληθωρισμός Σύμφωνα με τα μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία, σε ετήσια βάση, ο ΔΤΚ αυξήθηκε, για τέταρτο συνεχόμενο μήνα, στο 1,7% τον Noέμβριο, το υψηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο 214 (Οκτώβριος: 1,6%). 2,5 2, 1,5 1,,5, -,5 Νοε-13 Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή τιμών (μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία) Ιαν-14 Μαρ-14 Μαϊ-14 Ιουλ-14 Σεπ-14 Νοε-14 Ιαν-15 Πηγή: Bloomberg, Οικονομικές Μελέτες Alpha Bank ΔΤΚ Δομικός Πληθωρισμός Μαϊ-15 Η επιτάχυνση του πληθωρισμού ήταν αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών των υπηρεσιών, όπως παροχής φυσικού αερίου, ηλεκτρισμού, υγείας, στέγασης και μεταφορών, που αντανακλούν την ενισχυμένη εγχώρια ζήτηση. Ο δομικός πληθωρισμός (ΔΤΚ εξαιρουμένων των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας) παρέμεινε στο 2,1% τον Νοέμβριο. Παρά την αύξηση των βασικών επιτοκίων της FED ( ), ο πληθωρισμός αναμένεται να διατηρήσει την δυναμική του στους επόμενους μήνες, καθώς: α) η αγορά εργασίας βρίσκεται περί το σημείο πλήρους απασχόλησης (ποσοστό ανεργίας Ιουλ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 2,1% 1,7% Νοε-16 4

5 Νοεμβρίου: 4,6%), β) η οικονομία μεγεθύνεται με ικανοποιητικό ρυθμό (τρίτο τρίμηνο 216: 3,2% σε ετήσια βάση) και γ) η νέα Κυβέρνηση, η οποία αναλαμβάνει καθήκοντα στις , αναμένεται να υιοθετήσει επεκτατική δημοσιονομική πολιτική. Βιομηχανική παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε τον Νοέμβριο κατά,4% σε μηνιαία βάση, έναντι αύξησης κατά,1% τον Οκτώβριο. Σε ετήσια βάση, η βιομηχανική παραγωγή σημείωσε την δέκατη τέταρτη κατά σειρά μείωση, ίση με,6%. Σημειώνεται η πτώση της παραγωγής του εξορυκτικού κλάδου, κατά 4,6% σε ετήσια βάση, ως αποτέλεσμα της καθήλωσης της τιμής της ενέργειας σε χαμηλό επίπεδο τα τελευταία δύο έτη. Επίσης, μείωση παρουσίασε η παραγωγή αγαθών κοινής ωφέλειας λόγω των υψηλών για την εποχή θερμοκρασιών, γεγονός που αναμένεται να έχει πρόσκαιρο χαρακτήρα. Αξίζει να σημειωθεί ότι, η άνοδος των επιχειρηματικών προσδοκιών στη μεταποίηση μετά τις Προεδρικές εκλογές (8 Νοεμβρίου) δεν συνοδεύθηκε από αντίστοιχη ανάκαμψη της παραγωγής, καθώς καταγράφηκε περαιτέρω μείωση της παραγωγής του κλάδου κατά,1% σε μηνιαία βάση. Η μεταποιητική δραστηριότητα, η οποία συνιστά περί το 8% της βιομηχανικής παραγωγής, έχει επηρεασθεί αρνητικά στο τελευταίο έτος από την ανατίμηση του δολλαρίου, καθώς ο δείκτης σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας του δολλαρίου, ο οποίος καταρτίζεται από την Fed, αυξήθηκε κατά 4% στο τελευταίο έτος. Το σχετικά ισχυρό δολλάριο αναμένεται να συνεχίσει να δρα ανασταλτικά στην μεταποιητική δραστηριότητα στο 217, καθώς η Fed αύξησε τα βασικά επιτόκιά της στη συνεδρίαση της 13 ης -14 ης Δεκεμβρίου και εκτιμάται ότι θα προβεί σε τρεις ακόμη αυξήσεις στη διάρκεια του επόμενου έτους. Επιπλέον, ο βαθμός αξιοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού, μειώθηκε στο 75,3% τον Νοέμβριο από 75,4% τον Οκτώβριο, ακολουθώντας πτωτική τάση τα τελευταία δύο έτη (βλ. Διάγραμμα). 1,,6,2 -,2 -,6-1, Νοε-14 (% ) Δεκ-14 Ιαν-15 HΠΑ: Βιομηχανική παραγωγή (ποσοστιαία μεταβολή) Φεβ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 μηνιαία μεταβολή ετήσια μεταβολή Οκτ-15 Πηγή:Bloomberg, Οικονομικές Μελέτες Alpha Bank Νοε-14 Δεκ-14 Ιαν-15 Φεβ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν-16 Φεβ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Βαθμός αξιοποίησης εργοστασιακού δυναμικού (capacity utilization) Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Πηγή:Bloomberg, Οικονομικές Μελέτες Alpha Bank Λιανικές πωλήσεις Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν-16 Φεβ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Οκτ-16 4,5 3,5 2,5 1,5,5 -,6 -,5-1,5 -,4-2,5-3,5 Νοε-16 Οκτ-16 Νοε-16 75% Οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν τον Νοέμβριο κατά,1%, σε μηνιαία βάση, μετά από αύξηση,6% τον Οκτώβριο, λιγότερο από όσο ανέμεναν οι αναλυτές (περί το,3%). Σε ετήσια βάση, ο ρυθμός αύξησης των λιανικών πωλήσεων ανήλθε στο 3,8% τον Νοέμβριο. Τα στοιχεία για τις λιανικές πωλήσεις τον Οκτώβριο και τον Νοέμβριο προοιωνίζονται αύξηση των λιανικών πωλήσεων περί το 3% και αύξηση του ΑΕΠ περί το 2,2% στο τέταρτο τρίμηνο του 216, σε ετήσια βάση. 5,5 5, 4,5 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, -,5-1, -1,5-2, -2,5-3, ΗΠΑ: Λιανικές Πωλήσεις (% μεταβολή) μηνιαία ετήσια Linear (ετήσια) Νοε-14 Δεκ-14 Ιαν-15 Φεβ-15 Απρ-15 Μαϊ-15 Ιουν-15 Ιουλ-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν-16 Φεβ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Οκτ-16 Νοε-16 Πηγή: Bloomberg, Οικονομικές Μελέτες Alpha Bank Αγορά κατοικίας Τον Νοέμβριο η έναρξη νέων κατοικιών μειώθηκε κατά 18,7% σε μηνιαία βάση και κατά 6,9% σε ετήσια. Πρόκειται για την μεγαλύτερη μείωση από τον Μάρτιο του 25, σε μηνιαία βάση, ενώ οι αναλυτές ανέμεναν πολύ μικρότερη μείωση, περί το 7%. Εντούτοις, πρέπει να σημειωθεί ότι, αφενός η έναρξη νέων κατοικιών παρουσιάζει έντονη μεταβλητότητα και αφετέρου, τον προηγούμενο μήνα η έναρξη νέων κατοικιών είχε εκτιναχθεί κατά 27,4% σε μηνιαία βάση, οπότε η αισθητή μείωση οφείλεται εν μέρει στο αποτέλεσμα βάσης. Αναφορικά με τις άδειες νέων οικοδομών, τον Νοέμβριο, μειώθηκαν κατά 4,7% σε μηνιαία βάση και 6,6% σε ετήσια Νοε-14 Ιαν-15 ΗΠΑ: Αγορά κατοικίας (χιλ.) Μαϊ-15 Ιουλ-15 Πηγή: Bloomberg, Οικονομικές Μελέτες Alpha Bank Αγορά ακινήτων Νοε-15 Ιαν-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 3,8,1 1,7 1,5 1,3 1,1,9,7,5,3,1 -,1 -,3 -,5 -,7 -,9 Κατοικίες υπό κατασκευή Άδειες οικοδομών Άδειες οικοδομών, κινητός μέσος 3 μηνών Στην αγορά ακινήτων, ο δείκτης προσδοκιών των κατασκευαστικών επιχειρήσεων αυξήθηκε στις 7 μονάδες τον Δεκέμβριο, ευρισκόμενος στο υψηλότερο επίπεδο από τον Ιούλιο του 25 και πολύ υψηλότερα του μέσου όρου των τελευταίων 12 μηνών (6,9 μονάδες). Η ενίσχυση της αισιοδοξίας των κατασκευαστικών επιχειρήσεων, μετά την εκλογή νέου Προέδρου (8 Νοεμβρίου), εν μέρει οφείλεται στις προεκλογικές εξαγγελίες του για σημαντική αύξηση των δημόσιων επενδύσεων, κυρίως για υποδομές. Επιπλέον, παρά την άνοδο των επιτοκίων για ενυπόθηκα δάνεια, οι προοπτικές για την αγορά κατοικιών είναι θετικές, στηριζόμενες στις βελτιούμενες συνθήκες στην αγορά εργασίας, οι Νοε-16 5

6 οποίες μεταφράζονται σε αύξηση των μισθών και της απασχόλησης Δείκτης προσδοκιών των κατασκευαστών ακινήτων κινητός 3 per. Mov. μέσος Avg. (Series1) 3 μηνών Μαρ-1 Ιουν-1 Σεπ-1 Δεκ-1 Μαρ-11 Ιουν-11 Σεπ-11 Δεκ-11 Μαρ-12 Ιουν-12 Σεπ-12 Δεκ-12 Μαρ-13 Ιουν-13 Σεπ-13 Δεκ-13 Μαρ-14 Ιουν-14 Σεπ-14 Δεκ-14 Ιουν-15 Δεκ-15 Ιουν-16 Δεκ-16 Πηγή: Bloomberg, Οικονομικές Μελέτες Alpha Bank Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός, σε ετήσια βάση, αυξήθηκε στο,6% Νοέμβριο, από,5% τον Οκτώβριο, ως αποτέλεσμα της σημαντικής ενίσχυσης των τιμών των τροφίμων-ποτών-καπνού (Νοέμβριος:,7%, Οκτώβριος:,4%). Ο ρυθμός αύξησης των τιμών για τις υπόλοιπες κατηγορίες αγαθών, είτε παρέμεινε αμετάβλητος, σε σχέση με τον Οκτώβριο, είτε μειώθηκε. Εναρμονισμένος ΔΤΚ στη ΖτΕ και σε επιλεγμένες χώρες της Νοέμ.216 Οκτ.216 Σεπτ.216 Αύγ.216 Ιούλ.216 ΖτΕ,6,5,4,2,2 Γερμανία,7,7,5,3,2 Γαλλία,7,5,5,4,4 Ιταλία,1 -,1,1 -,1 -,2 Ισπανία,5,5, -,3 -,7 Ολλανδία,4,3 -,1,1 -,6 Πορτογαλία,5 1,1,7,8,7 Ιρλανδία -,2 -,4 -,3 -,4,1 Κύπρος -,8-1, -,4 -,6 -,4 Ελλάδα -,2,6 -,1,4,2 Πηγή: Eurostat, Οικονομικές Μελέτες Alpha Bank. Μη αναμενόμενη ήταν η ενίσχυση των αποπληθωριστικών πιέσεων από την τιμή της ενέργειας, στο -1,1% τον Νοέμβριο, από -,9% τον Οκτώβριο. Το αποτέλεσμα των αντίρροπων αυτών δυνάμεων, ήταν να παραμείνει αμετάβλητος ο δομικός πληθωρισμός, στο,8%, για τέταρτο συνεχόμενο μήνα. Το επίπεδο του πληθωρισμού είναι το υψηλότερο από τον Μάϊο του 214 αλλά εξακολουθεί να αποκλίνει σημαντικά του μεσοπρόθεσμου στόχου της ΕΚΤ (2%). 1,2 1,,8,6,4,2, -,2 -,4 -,6 -,8 Μαρ-14 Μαϊ-14 Ιουλ-14 Σεπ-14 Νοε-14 Ιαν-15 ΔΤΚ Μαϊ-15 Πηγή: Bloomberg, Οικονομικές Μελέτες Alpha Bank Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή τιμών Δομικός Πληθωρισμός Ιουλ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16,8%,6% Νοε-16 Σύμφωνα με τις τελευταίες εκτιμήσεις της ΕΚΤ ( ), το επίπεδο του πληθωρισμού θα ακολουθήσει ανοδική τροχιά τα επόμενα έτη, όμως, θα φθάσει μόλις στο 1,7% το 219. Επιπλέον, ο ρυθμός αύξησης των τιμών των υπηρεσιών, ο οποίος αντανακλά την δυναμική της εγχώριας ζήτησης, παραμένει αμετάβλητος, στο 1,1%, επί τέσσερεις συνεχόμενους μήνες και βρίσκεται μεταξύ,9% και 1,2% τους τελευταίους οκτώ μήνες. Αγορά εργασίας Ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε κατά,2% στο τρίτο τρίμηνο 216 σε τριμηνιαία βάση, μετά από αύξηση,4% το δεύτερο τρίμηνο (εποχικά διορθωμένα στοιχεία). Σε ετήσια βάση, ο αριθμός αύξησης των απασχολουμένων μειώθηκε στο 1,2% στο τρίτο τρίμηνο, έναντι 1,3% στο δεύτερο. Σημειώνεται ότι, στο τρίτο τρίμηνο 216, ο συνολικός αριθμός των απασχολουμένων στη ΖτΕ ανήλθε σε 153,4 εκατ. άτομα, το υψηλότερο επίπεδο από το τέταρτο τρίμηνο του 28. Αναφορικά με τους επιμέρους κλάδους, σε τριμηνιαία και ετήσια βάση, παρατηρείται αισθητή άνοδος της απασχόλησης στον πρωτογενή τομέα και μείωση της απασχόλησης στους κλάδους: α) των κατασκευών, β) των μεταφορών-εμπορίου-εστίασης και διαμονής, γ) των διοικητικών υπηρεσιών, δ) των υποστηρικτικών υπηρεσιών προς τις επιχειρήσεις, και ε) της ψυχαγωγίας. Το ονομαστικό ωριαίο κόστος εργασίας, στο τρίτο τρίμηνο 216 αυξήθηκε κατά 1,5% σε ετήσια βάση, έναντι 1,% το δεύτερο τρίμηνο. Τα επιμέρους στοιχεία του ωριαίου κόστους εργασίας, ο μισθός και το μη μισθολογικό κόστος, αυξήθηκαν κατά 1,6% και 1,2% αντίστοιχα. Σημειώνεται ότι, η αύξηση του ωριαίου κόστους εργασίας στη Γερμανία διαμορφώθηκε στο 2,5% κατά το τρίτο τρίμηνο του 216, αρκετά υψηλότερα από τον μέσο όρο της ΖτΕ, λόγω του ιστορικά χαμηλού επιπέδου ανεργίας (Οκτώβριος: 4,1%) και το υψηλό ποσοστό κενών θέσεων εργασίας (τρίτο τρίμηνο 216: 2,3%). Αντιθέτως, στην Ιταλία, όπου το ποσοστό ανεργίας βρίσκεται στο 11,6% (Οκτώβριος 216) και το ποσοστό κενών θέσεων εργασίας είναι χαμηλό (τρίτο τρίμηνο 216:,6%), το ωριαίο κόστος εργασίας μειώθηκε, για πέμπτο συνεχόμενο τρίμηνο, κατά,5%. Βιομηχανική παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε περαιτέρω, τον Οκτώβριο, κατά,1% σε μηνιαία βάση, μετά από μείωση κατά,9% τον Σεπτέμβριο. Σε ετήσια βάση, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά,6% τον Οκτώβριο, έναντι αύξησης κατά 1,3% τον Σεπτέμβριο. Εντούτοις, ο κινητός μέσος όρος τριών μηνών της ετήσιας ποσοστιαίας μεταβολής, ο οποίος είναι απαλλαγμένος εν πολλοίς από τη μεταβλητότητα που χαρακτηρίζει τα στοιχεία της βιομηχανικής παραγωγής, ακολουθεί ανοδική τάση από τον Ιούνιο του 216 και μετά. Μείωση σημείωσαν οι επιμέρους ομάδες της βιομηχανικής παραγωγής ενδιάμεσων αγαθών, κεφαλαιουχικών 6

7 αγαθών, διαρκών και μη διαρκών καταναλωτικών αγαθών, ενώ αύξηση παρουσίασε μόνο η παραγωγή ενέργειας. Επιβράδυνση του ρυθμού αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής κατεγράφη σε μεγάλες οικονομίες, όπως την Γερμανία, τη Γαλλία, την Ιταλία, την Ολλανδία, και μόνο στην Ισπανία επιταχύνθηκε. 4, 3,5 3, 2,5 2, 1,5 1,,5, -,5-1, -1,5-2, Οκτ-13 Δεκ-13 Ετήσια ποσοστιαία μεταβολή βιομηχανικής παραγωγής Φεβ-14 Απρ-14 Ιουν-14 Αυγ-14 Οκτ-14 Δεκ-14 Φεβ-15 Πηγή: Eurostat, Οικονομικές Μελέτες Αlpha Bank Εμπορικό Ισοζύγιο 3 Κινητόςμέσος per. Mov. Avg. 3 () μηνών Απρ-15 Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της Eurostat, τον Οκτώβριο, το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου μειώθηκε στα 19,7 δισ. από 24,4 δισ. τον Σεπτέμβριο. Σε ετήσια βάση, το πλεόνασμα έχει αυξηθεί κατά,2 δισ. (ή, 1,%), ενώ η Γερμανία εξακολουθεί να συνεισφέρει δυσανάλογα στο εμπορικό πλεόνασμα, κατά 75%. Περαιτέρω, στο δεκάμηνο, οι εξαγωγές αγαθών των μεγαλύτερων οικονομιών, όπως της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας και της Ολλανδίας, μειώθηκαν σε σχέση με το δεκάμηνο του 216, με εξαίρεση την Ισπανία όπου οι εξαγωγές αυξήθηκαν οριακά (+1%). Γερμανία Δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) Ο δείκτης εμπιστοσύνης των επενδυτών (ZEW) για την ανάπτυξη της οικονομίας της Γερμανίας τους επόμενους έξι μήνες, παρέμεινε αμετάβλητος στις 13,8 μονάδες, τον Δεκέμβριο. Επιπλέον, ο δείκτης των επενδυτών για την τρέχουσα συγκυρία αυξήθηκε σημαντικά, στις 63,5 μονάδες τον Δεκέμβριο, από 58,8 μονάδες τον Οκτώβριο. Τα στοιχεία προμηνύουν επιτάχυνση του ρυθμού ανόδου του ΑΕΠ, περί το,7% σε τριμηνιαία βάση, έναντι,2% στο τρίτο τρίμηνο. Επίσης, αισθητή αύξηση σημείωσε η εμπιστοσύνη των επενδυτών για τις προοπτικές ανάπτυξης της ΖτΕ, φθάνοντας τις 18,1 μονάδες τον Δεκέμβριο (Νοέμβριος: 15,8 μονάδες), παρά την πολιτική αβεβαιότητα λόγω των επικείμενων εκλογών σε μεγάλες οικονομίες της ΖτΕ, όπως στη Γαλλία και την Ολλανδία, το πρώτο εξάμηνο του 217, χωρίς να αποκλείεται διενέργεια εκλογών και στην Ιταλία. Ομοίως, ο δείκτης οικονομικού κλίματος στη ΖτΕ αυξήθηκε, παρά την επικρατούσα ανησυχία για κάποιες ιταλικές τράπεζες. Δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo Ο δείκτης οικονομικού κλίματος Ifo αυξήθηκε στις 111, μονάδες τον Δεκέμβριο, έναντι 11,4 μονάδων τον Νοέμβριο. Οι επιχειρηματικές προσδοκίες είναι Ιουν-15 Αυγ-15 Οκτ-15 Δεκ-15 Φεβ-16 Απρ-16 Ιουν-16 Αυγ-16 1,4%,6% βελτιωμένες για όλους τους κλάδους, το χονδρικό εμπόριο, τη μεταποίηση και τις κατασκευές, ενώ παρέμειναν αμετάβλητες μόνο για το λιανικό εμπόριο. Σημειώνεται ότι, τα στοιχεία δείχνουν ότι: α) ο κατασκευαστικός κλάδος ανθεί, δραστηριοποιούμενος στο ευνοϊκότερο περιβάλλον από την ενοποίηση της Γερμανίας και β) ο δείκτης οικονομικού κλίματος για το χονδρικό εμπόριο είναι ο υψηλότερος από τριετίας. Περαιτέρω, τον Δεκέμβριο, οι επιχειρηματικές προσδοκίες για την τρέχουσα συγκυρία βρίσκονται στο υψηλότερο επίπεδο από τον Φεβρουάριο του 212, στις 116,6 μονάδες. Συνολικά, τα στοιχεία προοιωνίζονται ότι η οικονομική δραστηριότητα της Γερμανίας θα επιταχυνθεί στο τέταρτο τρίμηνο 216 (τρίτο τρίμηνο: 1,7%, σε ετήσια βάση). ΙΑΠΩΝΙΑ Τράπεζα της Ιαπωνίας Η ΤτΙαπωνίας, στη συνεδρίαση της 19 ης και 2 ης Δεκεμβρίου, όπως αναμενόταν, δεν προέβη σε αλλαγή της νομισματικής της πολιτικής, μετά από αυτήν της 2 ης και 21 ης Σεπτεμβρίου. Η ΤτΙαπωνίας διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο -,1%, θα συνεχίσει την ενίσχυση της νομισματικής βάσης κατά 8 τρισ. ( $76 δισ.), σε ετήσια βάση, μέσω της αγοράς ομολόγων, διευρύνοντας το εύρος των προθεσμιών λήξης των ομολόγων από το εύρος των 7 έως 12 ετών και θα συνεχίσει να παρακολουθεί την καμπύλη αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων ώστε το επιτόκιό τους να διατηρείται γύρω στο %. Σύμφωνα με την ΤτΙαπωνίας, οι προοπτικές για την οικονομία της χώρας είναι ευνοϊκές και η ανάπτυξη αναμένεται να ενισχυθεί. Στο τρίτο τρίμηνο του 216, το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 1,3%, σε ετήσια βάση, έναντι 1,8% στο δεύτερο τρίμηνο του 216. Η οικονομική δραστηριότητα θα επηρεασθεί θετικά από την αναμενόμενη ανοδική πορεία της ζήτησης στο εσωτερικό, ως αποτέλεσμα των ευνοϊκών χρηματοοικονομικών συνθηκών και των υψηλών δημοσιονομικών δαπανών. Επίσης, θετικά στην οικονομική δραστηριότητα εκτιμάται ότι θα επιδράσει η αύξηση των εξαγωγών, λόγω της ανάκαμψης στην παγκόσμια οικονομία. Η επόμενη συνεδρίαση της ΤτΙαπωνίας έχει προγραμματισθεί για την 3 η και 31 η Ιανουαρίου 217. Οικονομική δραστηριότητα Τη θετική πορεία της οικονομίας στην Ιαπωνία αντανακλούν τα στοιχεία που αφορούν στην έρευνα Tankan της ΤτΙαπωνίας, στο δείκτη PMI για τη μεταποίηση και στο εμπορικό ισοζύγιο. Πιο αναλυτικά, ο δείκτης επιχειρηματικής εμπιστοσύνης της Έκθεσης Tankan της ΤτΙαπωνίας για το τέταρτο τρίμηνο του 216 σημείωσε αύξηση για πρώτη φορά τα τελευταία έξι τρίμηνα, φτάνοντας σε υψηλό ενός έτους. Οι μεταποιητικές επιχειρήσεις εμφανίζονται αισιόδοξες λόγω της ενίσχυσης της παγκόσμιας ανάπτυξης και του αδύναμου γιεν που επιδρούν θετικά στις εξαγωγές. 7

8 Επίσης, ο δείκτης PMI στη μεταποίηση, που καταρτίζεται από τη Markit, αυξήθηκε τον Δεκέμβριο στο υψηλότερο επίπεδο από τις αρχές του έτους, ως αποτέλεσμα της αύξησης της παραγωγής και των νέων παραγγελιών από το εσωτερικό και από το εξωτερικό, καθώς η ζήτηση ενισχύεται. Τέλος, το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα τον Νοέμβριο, για τρίτο κατά σειρά μήνα και για όγδοη φορά μέσα στο 216, το οποίο διαμορφώθηκε στα 152,5 δισ., έναντι 496,2 δισ. τον Οκτώβριο και έναντι ελλείμματος 387,5 δισ. τον Νοέμβριο 215. Αυτό ήταν αποτέλεσμα της οριακής μείωσης των εξαγωγών κατά,4%, ενώ οι εισαγωγές υποχώρησαν κατά 8,8%. Τον Νοέμβριο, η υποχώρηση των εισαγωγών συνεχίσθηκε, ως αποτέλεσμα των χαμηλότερων τιμών του πετρελαίου, οι εισαγωγές του οποίου αποτελούν το 1% των συνολικών εισαγωγών της χώρας. Παράλληλα, οι εξαγωγές επηρεάσθηκαν θετικά από την εξασθένιση του γιεν και την ενίσχυση της ζήτησης από το εξωτερικό ως αποτέλεσμα της ανάκαμψης στην παγκόσμια οικονομία. Θετικός οιωνός για την εξέλιξη των εξαγωγών είναι η αύξηση του όγκου των εξαγωγών ,5 139, Το εμπορικό ισοζύγιο παρουσίασε πλεόνασμα για τρίτο κατά σειρά μήνα (σε δισ. γιεν) -647,7 239,9 749,1 82,7-42,9 69,7 51,4-22,9 497,6 496,2 152,5 Νοε-15 Ιαν-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Νοε-16 Πηγή: Υπουργείο Οικονομικών Ιαπωνίας χαμηλό των τελευταίων 14 ετών ($1,376) που κατέγραψε στις 19 Δεκεμβρίου. Η ισοτιμία δολαρίουευρώ στις 2 Δεκεμβρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,388 USD/EUR από 1,619 USD/EUR που ήταν στις 13 Δεκεμβρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή του έτους απώλειες 4,4% έναντι του δολαρίου. Ωστόσο, το δολάριο, αναφορικά ως προς το σταθμισμένο δείκτη Dollar Index-DXY, ο οποίος μετράει την αξία του δολαρίου, έναντι των έξι σημαντικότερων νομισμάτων (ευρώ, γιεν, στερλίνα, δολάριο Καναδά, κορώνα Σουηδίας, φράγκο Ελβετίας), καταγράφει σωρευτικά κέρδη από την αρχή του έτους 4,8%. Αριθμός συμβολαίων Αναμένεται μείωση των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η δυναμική του δολαρίου αποδίδεται στις προσδοκίες της αγοράς ότι η δημοσιονομική επέκταση που προγραμματίζεται να πραγματοποιηθεί στις ΗΠΑ από τον νεοεκλεγέντα Πρόεδρο θα ενισχύσει τον πληθωρισμό και θα οδηγήσει σε ταχύτερους ρυθμούς ανόδου των επιτοκίων. Αρνητικά επιδρούν στο ευρώ οι τρομοκρατικές ενέργειες που εκδηλώθηκαν σε Γερμανία και Βέλγιο. Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγου, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ (USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν οριακά. Οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις διαμορφώθηκαν σε θετικό επίπεδο για τριακοστή εβδομάδα. Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις , μειώθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη εβδομαδιαία μείωση από τις 2 Φεβρουαρίου. Ευρώ: Το ευρώ διατηρεί την αδυναμία του έναντι του δολαρίου-ηπα, κινούμενο οριακά υψηλότερα από το Ελβετικό φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση εξασθένισης έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,682 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ καταγράφει απώλειες από την αρχή του έτους έναντι του φράγκου 1,9%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε παρέμβαση της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 527,89 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 16 Δεκεμβρίου από 527,37 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα που έληξε στις 9 Δεκεμβρίου. Στερλίνα: Θετική εμφανίζεται η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας. Ειδικότερα, η στερλίνα στις 2 Δεκεμβρίου, καταγράφει απώλειες έναντι του 8

9 δολαρίου-ηπα (1,2384 USD/GBP) και κέρδη έναντι του ευρώ (,8389 GBP/EUR). Ωστόσο, σωρευτικά η στερλίνα διαπραγματεύεται από την αρχή του έτους χαμηλότερα κατά 13,9% έναντι του ευρώ και 16,% έναντι του δολαρίου. Θετικά επιδρούν στη στερλίνα οι δηλώσεις του υπουργού Εμπορίου του Ηνωμένου Βασιλείου περί μεταβατικών συμφωνιών για ομαλότερη απομάκρυνση της χώρας του, από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο μερικός καθησυχασμός των επενδυτών αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps), καθώς στις 19 Δεκεμβρίου το πενταετούς διάρκειας διαμορφωνόταν στα 32,4 bps από 34,4 bps που ήταν στις 13 Δεκεμβρίου και 21,4 bps στην αρχή του έτους. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τραπέζης (ΕΚΤ) Οι ομολογιακές αγορές της Ευρωζώνης διατηρούν τα κέρδη τους, καθώς οι επενδυτές τοποθετούνται ενόψει της εορταστικής περιόδου. Ιδιαίτερο επενδυτικό ενδιαφέρον εκδηλώνεται για τις ομολογιακές εκδόσεις των χωρών της «περιφέρειας» της Ευρωζώνης. Ωστόσο, η νευρικότητα θα εκλείψει με δυσκολία από την αγορά μέχρι να επιλυθεί η κεφαλαιακή ανεπάρκεια της Ιταλικής τραπέζης Monte dei Paschi di Siena (BMPS). Τα βλέμματα είναι στραμμένα στη δυνατότητα του κρατικού χαρτοφυλακίου Atlante να συμμετάσχει στη διαδικασία αυξήσεως του μετοχικού κεφαλαίου της Ιταλικής τραπέζης κατά 5 δισ. δισ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 93 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι τις 16 Δεκεμβρίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 1.244,286 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,4 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 264 εκατ. και ABS αξίας 387 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ προέβη σε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 698 εκατ. Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 226 το πρωί της 19 ης Δεκεμβρίου διαμορφωνόταν μεταξύ 76,27-76,85 ήτοι απόδοση 7,21%-7,32%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 1ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις υψηλό αποδόσεως 19,27%. Αγοραστικό ενδιαφέρον στις αγορές των 1ετών ομολόγων της ΖτΕ (Αποδόσεις 1ετών ομολόγων) Γερμανία Ολλανδία Γαλλία Πορτογαλία Ιταλία Ισπανία Ελλάδα,39,3,54,45,83,76 1,94 1,83 1,48 1,39 3,77 3,75 6,73 7, /12/216 19/12/216 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ελληνικών 1ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) ανήλθε στις 693 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 1ετούς γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, υποχώρησε στο,3%. Η 1ετία της Πορτογαλίας στις 19 Δεκεμβρίου εμφάνιζε απόδοση 3,75%, της Ισπανίας 1,39% και της Ιταλίας 1,83%. Η διαφορά απόδοσης του 1ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού, ανήλθε σε εβδομαδιαία βάση στις 345 μ.β. ενώ του 1ετούς ιταλικού ομολόγου υποχώρησε στις 153 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 2,6% στις Απουσία προσφοράς στην πρωτογενή αγορά την τρέχουσα εβδομάδα. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο μέσος δανεισμός για την συγκεκριμένη εβδομάδα τα τελευταία τρία έτη διαμορφώνεται στο 1 δισ. Αλβανία Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών παρουσίασε μείωση κατά 33,5%, σε ετήσια βάση, στα 28 εκατ. στο τρίτο τρίμηνο του 216 από 313 εκατ. στο τρίτο τρίμηνο του Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών υποχώρησε κυρίως λόγω του υψηλότερου πλεονάσματος στο ισοζύγιο υπηρεσιών (εκατ. ευρώ) ο τρ.213 3ο τρ.213 1ο τρ.214 3ο τρ.214 1ο τρ.215 3ο τρ.215 1ο τρ.216 3ο τρ.216 Πηγή: Bank of Albania Η υποχώρηση του ελλείμματος του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών προήλθε κυρίως από την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών

10 και, σε μικρότερο βαθμό, από την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων. Αντιθέτως, αρνητικά στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών επέδρασε η αύξηση του εμπορικού ελλείμματος κατά 1,4%, σε ετήσια βάση, καθώς οι εξαγωγές μειώθηκαν κατά 2,3%, ενώ οι εισαγωγές αυξήθηκαν κατά 7,6%. Βουλγαρία Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε σημαντικά κατά 17%, σε ετήσια βάση και ανήλθε στα 2.193, εκατ. (4,8% του ΑΕΠ) στο δεκάμηνο του 216, έναντι 813,3 εκατ. (1,8% του ΑΕΠ) στο δεκάμηνο του 215. Η αύξηση προήλθε κυρίως από τα χαμηλότερα ελλείμματα στο ισοζύγιο εισοδημάτων και στο εμπορικό ισοζύγιο, με τις εξαγωγές να έχουν αυξηθεί κατά 1,% και τις εισαγωγές να έχουν μειωθεί κατά 1,6%. Θετική επίδραση στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών είχε και η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών. Απεναντίας, αρνητική επίδραση στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών είχε η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 216), το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ από,4% το 215 θα αυξηθεί σε 2,% το 216, αλλά θα υποχωρήσει σε 1,% το Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε σημαντικά κυρίως λόγω μείωσης των ελλειμμάτων στο ισοζύγιο εισοδημάτων και στο εμπορικό ισοζύγιο (εκατ. ευρώ) 813,3 789,5 541,6 165,5 168,3 185,1 219,1 274,8 693, , , 2.193, 1.914,8 Ιαν.-Οκτ.15 Ιαν.16 Ιαν.-Απρ.16 Ιαν.-Ιούλ.16 Ιαν.-Οκτ.16 Πηγή: Bulgarian National Bank Κύπρος Τουριστικές αφίξεις Οι τουριστικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 14,9%, σε ετήσια βάση, τον Νοέμβριο, στα άτομα από άτομα τον Νοέμβριο 215. Τη σημαντικότερη συμβολή στην αύξηση των συνολικών τουριστικών αφίξεων είχαν οι αφίξεις τουριστών από την Ελλάδα που αυξήθηκαν σε άτομα από 9.534, από τη Γερμανία που αυξήθηκαν σε άτομα από και από το Ισραήλ που αυξήθηκαν σε 7.24 άτομα από Απεναντίας, τον Νοέμβριο μείωση παρουσίασαν οι αφίξεις τουριστών από τη Ρωσία, το Βέλγιο, τη Δανία, τη Νορβηγία, την Ουκρανία και τη Φιλανδία Οι τουριστικές αφίξεις αυξήθηκαν κατά 14,9%, σε ετήσια βάση Νοε-15 Ιαν-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Νοε-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ρουμανία Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε σημαντικά κατά 177%, σε ετήσια βάση και ανήλθε στα εκατ. στο δεκάμηνο του 216 από 1.55 εκατ. στο δεκάμηνο του 215. Αυτό ήταν αποτέλεσμα κυρίως της αύξησης του εμπορικού ελλείμματος, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν κατά 4,7% και οι εισαγωγές κατά 7,3%. Επίσης αρνητική επίδραση στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών είχαν η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων και η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου των τρεχουσών μεταβιβάσεων. Απεναντίας, θετικά στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών επέδρασε το υψηλότερο πλεόνασμα του ισοζυγίου υπηρεσιών. Σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Νοέμβριος 216), το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ από 1,1% το 215 θα αυξηθεί σε 2,2% το 216 και περαιτέρω σε 2,6% το 217. Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών διευρύνθηκε κυρίως λόγω αύξησης του εμπορικού ελλείμματος (εκατ. ευρώ) Ιαν.-Οκτ.15 Ιαν.16 Ιαν.-Απρ.16 Ιαν.-Ιούλ.16 Ιαν.-Οκτ.16 Πηγή: National Bank of Romania Σερβία Διεθνές Νομισματικό Ταμείο Την 16 η Δεκεμβρίου, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) ολοκλήρωσε την 6 η αξιολόγηση για την οικονομία της Σερβίας στο πλαίσιο της τριετούς προληπτικής συμφωνίας (Stand-By Arrangement) που έχει συνάψει με τη χώρα. Το ΔΝΤ εκτιμά ότι το συμφωνηθέν οικονομικό πρόγραμμα στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας παρουσιάζει θετικά αποτελέσματα, με την οικονομική δραστηριότητα να ενδυναμώνεται ως αποτέλεσμα των προσπαθειών για τη βελτίωση των δημοσίων οικονομικών και για την αντιμετώπιση των διαρθρωτικών αδυναμιών. 1

11 Οίκοι αξιολόγησης Standard & Poor s και Fitch ratings Την 16 η Δεκεμβρίου, ο οίκος αξιολόγησης Standard & Poor s διατήρησε την πιστοληπτική ικανότητα της Σερβίας στο ΒΒ-, αλλά αναβάθμισε τις προοπτικές από σταθερές σε θετικές. Η απόφαση αυτή βασίσθηκε στις θετικότερες προοπτικές για δημοσιονομική προσαρμογή. Επίσης, την 16 η Δεκεμβρίου, ο οίκος αξιολόγησης Fitch ratings διατήρησε την πιστοληπτική ικανότητα της Σερβίας στο ΒΒ-, με σταθερές προοπτικές. Ο οίκος αξιολόγησης εκτιμά ότι η πρόσφατη έναρξη των διαπραγματεύσεων για την ένταξη της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση και η εφαρμογή του προγράμματος στο πλαίσιο της τριετούς προληπτικής συμφωνίας (Stand-By Arrangement) που έχει συνάψει η χώρα με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο δημιουργούν τις προοπτικές για ενίσχυση της ανάπτυξης σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. Επίσης, εκτιμάται ότι η συνέχιση της εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων θα συμβάλει στη μείωση του χρέους. 11

12 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές) -4,3-5,5-9,1-7,3-3,2,4 -,3 Ιδιωτική Κατανάλωση -1,7-6,5-9,9-7,9-2,6,6 -,3 Δημόσια Κατανάλωση 2, -4,2-7, -7,2-6,4-1,2, Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -13,8-19,3-2,7-23,4-8,4-4,6 -,1 Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -18,2 4,4,8 1,1 1,5 7,7 3,1 Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών -2,2-3,4-8,2-9,4-2,4 7,6,3 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 1,2 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 Ανεργία (%) 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 4,2, -3,1-4, -3,9-3,1-2, Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -1,3-5,8-3,3 -,9 1,4,3,4 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 126,7 146,2 172,1 159,6 177,4 179,7 177,4 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -12,4-11,4-1, -3,8-2, -1,6,1 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία διαθέσιμη έτος έτος Q3 Q4 Q1 Q2 περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων & λιπαντικών) -,7 -,5-2, , -2,4 -,2 (Ιαν-Σεπ.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 13,8-2,2 2,1 -,3 19,5 13,8 (Ιαν.-Noέμ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -5,8 -,2-22,2 5,9-11,9-22,2-8,4 (Ιαν-Αύγ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 1,8 -,5 2,1 1,1 7,3 4,8 (Ιαν.-Οκτ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 49,9 45,4 37,5 48,6 49,1 49,5 48,3 (Νοέμ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 1, 89,4 8,7 87,3 9,2 89,9 92,4 (Νοέμ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 94,6 81,9 71,9 82,9 9,6 91,9 89,2 (Νοέμ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -54, -5,7-6,6-61,6-67,5-71,2-66,9 (Νοέμ.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,1-2, -1,9-2, -2,1-2, -1,6 (Οκτ.) Επιχειρήσεις -3,7 -,9 -,8 -,9-1,4-1, -,3 (Οκτ.) - Βιομηχανία -3,3 2,4 2,8 2,4 -,3,2,2 (Οκτ.) - Κατασκευές -1,2 -,9, -,9 1,,8-1,1 (Οκτ.) - Τουρισμός -,6,6,6,6,9,4 1,8 (Οκτ.) Νοικοκυριά -2,9-3,1-3,2-3,1-3, -3, -2,8 (Οκτ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,8-2,3-2,8-2,3-1,7-1,5 -,7 (Οκτ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3, -3,5-3,5-3,5-3,4-3,4-3,5 (Οκτ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,3-1,7-1,8 -,6 -,9 -,9 -,9 (Νοέμ.) Δομικός Πληθωρισμός -,7 -,5 -,5,3,2,3 -,1 (Νοέμ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -7,5-5, -5,8-5, -4,7-2,7-1,5 (3ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές,4 -,3-1,9,7 -,8 -,2 1,8 (3ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση,6 -,3-4,1 -,4 -,8-1,2 5,1 (3ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -1,2,,8 2,5-2,1 -,9 -,6 (3ο 3μηνο) Επενδύσεις -4,6 -,1-4,4 12,2-9,5 17,9 12,6 (3ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,7 3,1-7, -2,2-1,5-3,2 1,2 (3ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,6,3-14,1-2,7-8,7 4,9 12, (3ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,8 24,8 6, 6,2 5,5 6,1 17,9 (Ιαν-Σεπ.) Εισαγωγές Αγαθών 49,1 42, 9,2 1,6 9,7 1,2 3, (Ιαν-Σεπ.) Εμπορικό Ισοζύγιο -22,3-17,2-3,2-4,4-4,2-4,1-12,1 (Ιαν-Σεπ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -2,9,2 5,6-1,7-2,4 -,4 1,4 (Ιαν-Σεπ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του. 12