Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 21 Οκτωβρίου Ελληνική Οικονομία

Transcript

1 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 216 Ελληνική Οικονομία Κυρίαρχο στοιχείο της δεύτερης αξιολογήσεως του ελληνικού προγράμματος είναι η διαμόρφωση ενός μεταρρυθμιστικού πλαισίου της αγοράς εργασίας. Τα βασικά στοιχεία της πολιτικής στην αγορά εργασίας κατά τη διάρκεια των δύο πρώτων ελληνικών προγραμμάτων ήσαν, πρώτον, η πολιτική της «εσωτερικής υποτιμήσεως», και δεύτερον, η προώθηση των ευέλικτων μορφών απασχολήσεως. Οι πολιτικές αυτές αποσκοπούσαν στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας. Το τρίτο Μνημόνιο Συνεννόησης (MoU) της 19/8/215 συνιστά μία μετατόπιση του ανωτέρω παραδείγματος προς την κατεύθυνση της εφαρμογής πολιτικών που είναι πρώτον, εναρμονισμένες με τις βέλτιστες πρακτικές στην Ευρωπαϊκή Ένωση και δεύτερον, δεν συνιστούν επιστροφή σε ρυθμιστικούς κανόνες του παρελθόντος που είναι ασύμβατοι με τη βιώσιμη ανάπτυξη. Σύμφωνα με το τρίτο Πρόγραμμα καθώς και το πόρισμα της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων που δημοσιεύθηκε πρόσφατα, το πλαίσιο αυτό αφορά κυρίως στις συλλογικές συμβάσεις εργασίας, τις ομαδικές απολύσεις, τον επαναπροσδιορισμό των κατωτάτων αποδοχών, ιδιαίτερα για τους νέους, και την ευελιξία του ωραρίου σε επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν οικονομικές δυσχέρειες. Η συλλογιστική που ακολουθήθηκε στο πλαίσιο των δύο πρώτων προγραμμάτων προσαρμογής ήταν η ακόλουθη: Η αντιμετώπιση του προβλήματος της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας θα οδηγούσε προσέλκυση νέων επενδύσεων και την συνεπαγόμενη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Σε βραχύ ή μεσοχρόνιο ορίζοντα τούτο συνεπάγεται σημαντικό κοινωνικό κόστος που αντικατοπτρίζεται στη μείωση των εισοδημάτων και την αύξηση του ποσοστού κινδύνου φτώχειας. Σύμφωνα με την ανωτέρω συλλογιστική, η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας θα οδηγούσε με κάποια εύλογη χρονική υστέρηση σε υψηλότερη απασχόληση και 11% 1% 9% 8% 7% 6% 5% Γράφημα 1. Ανεργία, Μερική Απασχόληση και Ποσοστό Κινδύνου Φτώχειας 27,6% 27,7% 31,% 34,6% 35,7% 36,% 35,7% I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II III IV I II % 35% 3% 25% 2% 15% 1% Ποσοστό Κινδύνου Φτώχειας % του πληθυσμού, αριστερός άξονας Μερική Απασχόληση % στο σύνολο, δεξιός άξονας Ανεργία, αριστερός άξονας Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ,Eurostat 5% εισοδήματα ως μέρισμα προερχόμενο από την διατηρήσιμη πλέον αναπτυξιακή δυναμική της χώρας. Όπως παρατηρείται στο Γράφημα 1, η άνοδος του ποσοστού των ατόμων που κινδυνεύουν να βρεθούν σε κατάσταση ένδειας και κοινωνικού αποκλεισμού (στοιχεία Eurostat) συνδέεται χρονικά με την αύξηση του ποσοστού ανεργίας και τις μισθολογικές απώλειες στο πλαίσιο της πολιτικής της εσωτερικής υποτιμήσεως της περιόδου Παράλληλα, οι πολιτικές που εφαρμόσθηκαν και αποσκοπούσαν στην ευελιξία της αγοράς εργασίας οδήγησαν σε μεγάλη αύξηση της μερικής απασχολήσεως ως ποσοστό της συνολικής απασχολήσεως. Συγκεκριμένα, όπως φαίνεται στο Γράφημα 1, το ποσοστό της μερικής απασχολήσεως αυξήθηκε στο 9,8% στο δεύτερο τρίμηνο του 216, έναντι 6,1% στο δεύτερο τρίμηνο του 29. Ενδεικτικά τον Σεπτέμβριο 216, σύμφωνα με τα στοιχεία ΕΡΓΑΝΗ που αφορούν τις ροές απασχολήσεως στον ιδιωτικό τομέα, το μερίδιο των νέων προσλήψεων με σύμβαση μερικής απασχολήσεως (46,8%) υπερβαίνει εκείνο των συμβάσεων της πλήρους απασχολήσεως (38,9%). Η αύξηση των ευέλικτων μορφών απασχολήσεως υποστήριξε τη μείωση της ανεργίας, με αποτέλεσμα τη σταθεροποίηση του δείκτη κινδύνου φτώχειας, παρά την περαιτέρω συρρίκνωση του διαθεσίμου εισοδήματος λόγω της αυξήσεως των φορολογικών βαρών. Η πολιτική εσωτερικής υποτιμήσεως σε συνδυασμό με τη διεύρυνση των ευέλικτων μορφών απασχολήσεως μείωσε σημαντικά το μοναδιαίο κόστος εργασίας (Γράφημα 2). Ειδικότερα, ο δείκτης πραγματικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας με βάση το μοναδιαίο κόστος εργασίας (REER-ULC based) μειώθηκε κατά 18% την περίοδο: β τρίμηνο 29- β τρίμηνο 216. Το ερώτημα που ανακύπτει είναι γιατί η πολιτική αυτή δεν οδήγησε σε αύξηση των επενδύσεων και σε ταχύτερη αποκλιμάκωση της ανεργίας μέσω της δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας Γράφημα 2. Απόκλιση μεταξύ Δεικτών Ανταγωνιστικότητας με Βάση το Μοναδιαίο Κόστος Εργασίας και τις Τιμές Καταναλωτή I III I III I III I III I III I III I III I REER (CPI based) Πηγή: Eurostat REER (ULC based) - Αύξηση Φορολογίας - Αύξηση Αβεβαιότητας - Στρεβλώσεις στις Αγορές Προϊόντων

2 Ιουλ-12 Οκτ-12 Ιαν-13 Απρ-13 Ιουλ-13 Οκτ-13 Ιαν-14 Απρ-14 Ιουλ-14 Οκτ-14 Ιαν-15 Απρ-15 Ιουλ-15 Οκτ-15 Ιαν-16 Απρ-16 Ιουλ-16 Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Η ερμηνεία αυτού του φαινομένου βρίσκεται εν πολλοίς στην πορεία του δείκτη πραγματικής σταθμισμένης συναλλαγματικής ισοτιμίας με βάση τις σχετικές τιμές καταναλωτή (REER- CPI based), ο οποίος μειώθηκε μόλις κατά 5%. Οι βασικοί λόγοι για τους οποίους η μείωση του κόστους εργασίας δεν συνοδεύθηκε από αντίστοιχη μείωση των σχετικών τιμών καταναλωτή, ώστε να επηρεασθεί θετικά η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας στις διεθνείς αγορές και να ανακάμψει το πραγματικό εισόδημα των νοικοκυριών, έχουν ως ακολούθως: α) Η αύξηση των φορολογικών συντελεστών είχε αρνητική επίπτωση στον καθορισμό των μετά φόρων ταμειακών ροών των επιχειρήσεων. Όσο υψηλότερος είναι ο φόρος που καλείται να πληρώσει η επιχείρηση, τόσο μικρότερη η παρούσα αξία των μελλοντικών ταμειακών ροών και τόσο μικρότερη η δυνατότητα που έχει για αντίστοιχη μείωση των τιμών των τελικών προϊόντων και υπηρεσιών. β) Η διατήρηση της αβεβαιότητας σε υψηλό επίπεδο για μεγάλο χρονικό διάστημα αύξησε το κόστος λειτουργίας των επιχειρήσεων, μέσω της αυξήσεως των ασφαλίστρων κινδύνου (risk premiums) που αποδυνάμωσε την πιστοληπτική ικανότητα των επιχειρήσεων έναντι των πιστωτών και προμηθευτών της. γ) η διατήρηση των στρεβλώσεων στις αγορές προϊόντων και υπηρεσιών που δυσχέραναν τη μείωση των τελικών τιμών κατά αναλογία με τη μείωση του κόστους εργασίας. Η άρση των εμποδίων εισόδου νέων ανταγωνιστών μέσω των μεταρρυθμίσεων των αγορών προϊόντων θα έχει θετικό αποτέλεσμα στη μείωση των τιμών αγαθών και υπηρεσιών. Συμπερασματικά, η ταχεία ολοκληρώσεως της δεύτερης αξιολογήσεως είναι ιδιαίτερης σημασίας αφού μπορεί να βοηθήσει στην υποχώρηση της δράσεως των ανωτέρω παραγόντων (β) και (γ). Τέλος, η επιστροφή της εμπιστοσύνης μετά και τη συμμετοχή των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλαρώσεως μπορεί να αποτελέσει τον καταλύτη για την προσέλκυση των επενδύσεων, την ανάκαμψη της ανταγωνιστικότητας και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η Ιδιωτική Κατασκευαστική Δραστηριότητα στο 7μηνο 216: Η ιδιωτική οικοδομική δραστηριότητα (ΕΛΣΤΑΤ, σε κατοικήσιμα και μη κτίρια και σε m 3 ) αυξήθηκε σημαντικά κατά 38,3% σε ετήσια βάση τον Ιούλιο 216 (λόγω κυρίως αποτελέσματος βάσης), μετά από πτώση κατά 26,1% τον προηγούμενο μήνα, έναντι μείωσης κατά 25,2% τον Ιούλιο του 215. Σημειώνεται ότι το επίπεδο της ιδιωτικής κατασκευαστικής δραστηριότητας έχει καταστεί τόσο χαμηλό και βαίνει μειούμενο, ώστε αρκεί η έκδοση μιας αδείας οικοδομών προκειμένου να επηρεάσει την εξέλιξη μιας περιφέρειας ή και όλης της χώρας. Σε επίπεδο επταμήνου, η ιδιωτική κατασκευαστική δραστηριότητα (σε όγκο m 3 ) μειώθηκε κατά 14,4%, σε ετήσια βάση, στο επτάμηνο του 216, έναντι αύξησης κατά 2,% στην αντίστοιχη περίοδο του % 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% -1% Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ 2, 1,5 1, -5-1, -1,5-2, Επίσης σε όρους αριθμού αδειών, τον Ιούλιο 216 η οικοδομική δραστηριότητα αυξήθηκε κατά 36,%, σε ετήσια βάση, έναντι μείωσης κατά 32,2% στον αντίστοιχο μήνα του 215. Ωστόσο, ο αριθμός των ιδιωτικών οικοδομικών αδειών μειώθηκε κατά 14,4% στο επτάμηνο 216, έναντι οριακής ανόδου κατά,3% στο επτάμηνο του 215. Η αρνητική εικόνα του κλάδου των ιδιωτικών κατασκευών καταδεικνύεται και από την πτώση της κατασκευής νέων κατοικιών. Είναι ενδεικτικό ότι στο πρώτο πεντάμηνο του 216 (τελευταία διαθέσιμα στοιχεία) ολοκληρώθηκαν μόλις οικιστικές μονάδες, έναντι στο πρώτο πεντάμηνο του 215 και 3.88 στο ίδιο διάστημα του 214. Σημειώνεται ότι τον Μάιο 216 κατασκευάστηκαν μόνο 535 ιδιωτικές κατοικίες στην Ελλάδα, από 868 τον ίδιο μήνα του 215, έναντι 93 και 1.96 τον Μάιο 214 και 27 αντίστοιχα. 4, 35, 3, 25, 2, 15, 1, 5, 34,967 Όγκος Οικοδομικής Δραστηριότητας Όγκος (σε χιλ. κυβ.μέτρα), δεξ. άξονας % ετήσια μεταβολή, αριστ. άξονας κινητός μέσος 6 μηνών χιλ. m3 Η ΕΛΣΤΑΤ χρησιμοποιεί και τον τριμηνιαίο Δείκτη Παραγωγής στις Κατασκευές, που καλύπτει όλες τους τομείς στις κατασκευές (πάσης φύσεως ιδιωτικά Πηγή: ΕΛΣΤΑΤ Αριθμός Νέων Κατοικιών Τετράμηνο κάθε έτους 3,286 2

3 κτίρια και έργα πολιτικού μηχανικού) από τις σημαντικές εταιρείες του κατασκευαστικού κλάδου, προκειμένου να αξιολογηθεί η πορεία του κατασκευαστικού κλάδου. Συγκεκριμένα, ο δείκτης παραγωγής στις κατασκευές αυξήθηκε κατά 9,7% στο δεύτερο τρίμηνο του 216, σε ετήσια βάση, έναντι ανόδου κατά 6,3% την αντίστοιχη περίοδο του 215, λόγω της επιτάχυνσης των έργων βασικής υποδομής. Από τις συνιστώσες μεταβλητές του δείκτη, ο δείκτης παραγωγής έργων πολιτικού μηχανικού αυξήθηκε σημαντικά κατά 11,4% στο δεύτερο τρίμηνο του 216, έναντι μείωσης κατά 1,% στο δεύτερο τρίμηνο του 215, ενώ και ο δείκτης παραγωγής ιδιωτικών οικοδομικών έργων αυξήθηκε κατά 7,7% στο δεύτερο τρίμηνο 216, από αύξηση 16,8% στο αντίστοιχο τρίμηνο του 215. Ωστόσο, σε επίπεδο εξαμήνου η παραγωγή στις κατασκευές σημείωσε μικρότερες επιδόσεις έναντι του 215. Συγκεκριμένα ο δείκτης παραγωγής στις κατασκευές σημείωσε μικρή άνοδο κατά,3% (πρώτο εξάμηνο 215: +22,3%), η δραστηριότητα στις ιδιωτικές κατασκευές αυξήθηκε κατά 2,7% (πρώτο εξάμηνο 215: +24,2%), ενώ στις κατασκευές έργων υποδομής μειώθηκε κατά 1,5% (πρώτο εξάμηνο 215: +2,8%). Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι, σύμφωνα με τους Εθνικούς Λογαριασμούς (ΕΛΣΤΑΤ), το προϊόν του συνόλου του κατασκευαστικού τομέα (σε σταθερές τιμές) μειώθηκε στο πρώτο εξάμηνο του 216 κατά,1%, σε ετήσια βάση, έναντι πτώσης κατά 2,2% στο αντίστοιχο εξάμηνο του 215, με αποτέλεσμα ο κλάδος των κατασκευών να αντιπροσωπεύει μόλις το 2,2% της συνολικής προστιθέμενης αξίας της οικονομίας. Στην εξέλιξη της οικοδομικής δραστηριότητας η ζήτηση από το εξωτερικό δεν φαίνεται να έχει κάποια αξιόλογη συμβολή, δεδομένου ότι η εισροή κεφαλαίων για αγορά ακινήτων από το εξωτερικό διαμορφώθηκε στα 111,3 εκατ. στο επτάμηνο 216 παρουσιάζοντας έτσι μικρή μείωση κατά,5%, σε ετήσια βάση, έναντι πάντως σημαντικότερης μείωσης κατά 21,2% στο επτάμηνο του 215. Τέλος, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, ο δείκτης προσδοκιών στο σύνολο των ιδιωτικών κατασκευών διαμορφώνεται σε πολύ χαμηλό επίπεδο και περιορίσθηκε τον Σεπτέμβριο στις 46,6 μονάδες (Αύγουστος 216: 65,6) έναντι 37,7 τον Αύγουστο του 215. Ροές Μισθωτής Εργασίας στον Ιδιωτικό Τομέα: Συνεχίζεται η εικόνα βελτίωσης της αγοράς εργασίας και στο εννεάμηνο του 216, όπως συνάγεται από την ανάλυση των στοιχείων που παρέχει το πληροφοριακό σύστημα ΕΡΓΑΝΗ του Υπουργείου Εργασίας. Συγκεκριμένα, ο αριθμός των προσλήψεων στο εννεάμηνο του 216 ανήλθε σε 1.644,6 χιλ. άτομα έναντι 1.341,4 χιλ. ατόμων στην αντίστοιχη περίοδο του 215, σημειώνοντας σημαντική αύξηση κατά 33,2 χιλ. άτομα (+22,6%), έναντι αύξησης κατά 154,5 χιλ. άτομα (+13,%) στην αντίστοιχη περίοδο του 215. Η καθαρή ροή της μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα αυξήθηκε σημαντικά δημιουργώντας 245,6 νέες θέσεις εργασίας στο εννεάμηνο του 216, έναντι 173, θέσεων στο εννεάμηνο του 215, υπερβαίνοντας κατά 72,6 θέσεις την καθαρή ροή που σημειώθηκε στο εννεάμηνο του Καθαρή Ροή της Mισθωτής Aπασχόλησης στον Iδιωτικό Tομέα σε χιλ., Ιανουάριος - Αύγουστος Πηγή: Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ Προσλήψεις Καθαρή Ροή Απασχόλησης Απολύσεις Σημειώνεται ότι το θετικό ισοζύγιο προσλήψεωναποχωρήσεων του εννεαμήνου του 216 συνιστά την υψηλότερη επίδοση εννεαμήνου έτους από το 21 μέχρι σήμερα. Σε επίπεδο μηνός, τον Σεπτέμβριο του 216 οι αναγγελίες προσλήψεων αυξήθηκαν σημαντικά σε 23,6 χιλ. άτομα, έναντι 175,9 χιλ. των αποχωρήσεων, με αποτέλεσμα να δημιουργηθεί θετικό ισοζύγιο νέων θέσεων εργασίας 7,8 χιλ., έναντι αρνητικού ισοζυγίου 13, χιλ. θέσεων τον Σεπτέμβριο του 215. Επισημαίνεται ότι τα συνεχή θετικά ισοζύγια των ροών μισθωτής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, έχουν συνεισφέρει στην παρατηρούμενη συνεχή μείωση του ποσοστού των ανέργων. Το μεγαλύτερο, ωστόσο, μέρος των προσλήψεων συνεχίζει να αφορά προσλήψεις μερικής και εκ περιτροπής απασχόλησης. Επισημαίνεται ότι οι ευέλικτες μορφές απασχόλησης μείωσαν περαιτέρω τις προσλήψεις πλήρους απασχόλησης, με αποτέλεσμα στο εννεάμηνο 216 να αντιστοιχούν στο 46,6% των νέων προσλήψεων, έναντι 45,2% στον αντίστοιχο εννεάμηνο του 215. Αξίζει να σημειωθεί, ότι συνολικά το 21 εκ των νέων προσλήψεων το 66,9% αφορούσε σε πλήρη απασχόληση, το 26,1% σε μερική και το 6,9% μοιραζόταν την εκ περιτροπής εργασία

4 Tα πρακτικά της πρόσφατης συνεδρίασης της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) της Fed στις 2-21 Σεπτεμβρίου, που δημοσιοποιήθηκαν την περασμένη Τετάρτη, επεσήμαναν την αναγκαιότητα ανόδου των επιτοκίων στις ΗΠΑ. Οι αξιωματούχοι της Fed που τάχθηκαν υπέρ της αύξησης των επιτοκίων τον Σεπτέμβριο, τόνισαν ότι η διατήρηση μιας άκρως διευκολυντικής νομισματικής πολιτικής επί μακρό χρονικό διάστημα θα μπορούσε να οδηγήσει την οικονομία των ΗΠΑ, σε υφεσιακό καθεστώς. Προκειμένου να πείσουν τα υπόλοιπα μέλη της FOMC για την άποψη τους, αναφέρθηκαν σε περιπτώσεις άλλων κεντρικών τραπεζών και επικαλέσθηκαν τις δυσκολίες που εκείνες είχαν κληθεί να αντιμετωπίσουν. Ωστόσο, αν και η ρητορική αναφορικά με τις ενδείξεις για την πορεία της απασχόλησης και του πληθωρισμού τροποποιήθηκε προκειμένου να προσδώσει τον χαρακτήρα του προσεχούς, ορισμένα μέλη της FOMC, τόνισαν την απουσία πληθωριστικών ενδείξεων και εκτίμησαν ότι ο πληθωρισμός θα διατηρηθεί χαμηλότερα του στόχου του 2%, μέχρι το 219. Εν τούτοις, σύμφωνα με τα στοιχεία του Υπουργείου Εργασίας των ΗΠΑ, ο δείκτης τιμών καταναλωτού (CPI) κατέγραψε μηνιαία άνοδο,3% τον Σεπτέμβριο, υπερβαίνοντας κατά,15% τον μέσο όρο των τελευταίων τεσσάρων μηνών. Παράλληλα, σε ετήσια βάση ο δείκτης τιμών αυξήθηκε κατά 1,5% τον Σεπτέμβριο, επιτυγχάνοντας την μεγαλύτερη ετήσια άνοδο από τον Οκτώβριο του 214. Η πλειονότητα της αγοράς εκτιμά ότι η Fed θα διατηρήσει αμετάβλητα τα επιτόκια της στην επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής στις 1-2 Νοεμβρίου μια εβδομάδα πριν από τις προεδρικές εκλογές, Ωστόσο η εξέλιξη του δείκτη τιμών καταναλωτού δημιουργεί προϋποθέσεις ανόδου των επιτοκίων στις Δεκεμβρίου 216, καθώς εκτιμάται ότι στη διάρκεια του πρώτου τριμήνου του 217 ο δείκτης τιμών καταναλωτού θα ανέλθει στο 2%. Η αγορά ήδη προεξοφλεί πιθανότητα αύξησης των επιτοκίων τον Δεκέμβριο, της τάξεως του 7%. Το αποτέλεσμα των προεδρικών εκλογών θα είναι πιθανότατα η βασική μεταβλητή που θα βαρύνει στην απόφαση της ομοσπονδιακής τραπέζης των ΗΠΑ. Άλλωστε στην πρόσφατη δημοσιευθείσα έκθεση της Fed για την κατάσταση της οικονομίας (Beige Book) των ΗΠΑ οι προεδρικές εκλογές, χαρακτηρίζονται ως πηγή οικονομικής αβεβαιότητας. Στους κινδύνους που εγκυμονεί μια έντονα διευκολυντική νομισματική πολιτική, αναφέρθηκε ο αντιπρόεδρος της Fed Stanley Fischer σε ομιλία του στο Economic Club of New York. Ο αξιωματούχος της Ομοσπονδιακής Τραπέζης των ΗΠΑ, επεσήμανε την ανησυχία του για τα χαμηλά επιτόκια τα οποία κατά την άποψη του, καθιστούν την οικονομία των ΗΠΑ περισσότερο ευάλωτη στις τυχόν αναταράξεις και μπορούν να την οδηγήσουν σε ύφεση, ενώ παράλληλα μπορούν να προξενήσουν αναταράξεις στο χρηματοοικονομικό σύστημα, καθώς προτρέπουν τους επενδυτές να αναλάβουν μεγαλύτερους κινδύνους. Παράλληλα, οι κεντρικές τράπεζες δεν έχουν τη δυνατότητα σε μια οικονομική κρίση να χρησιμοποιήσουν το όπλο των επιτοκίων, καθώς έχουν εξαντλήσει την αποτελεσματικότητα τους σε προγενέστερο χρόνο. Σύμφωνα με ορισμένα μέλη της Fed, η οικονομική ανάπτυξη στο επόμενο διάστημα στις ΗΠΑ θα είναι ήπιου χαρακτήρα αλλά ικανή να περιορίσει την ανεργία και να βελτιώσει περαιτέρω την αγορά εργασίας. Οι επενδυτές την τρέχουσα εβδομάδα θα στρέψουν το ενδιαφέρον τους στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), καθώς στις 2 Οκτωβρίου συνεδριάζει το Διοικητικό Συμβούλιο. Το τελευταίο δεν αναμένεται να μεταβάλλει τα επιτόκια, ενώ το ενδιαφέρον θα επικεντρωθεί στην συνέντευξη τύπου του προέδρου της ΕΚΤ Mario Draghi προκειμένου να εξακριβωθούν οι προθέσεις της κεντρικής τραπέζης σχετικά με την πορεία του προγράμματος αγοράς περιουσιακών στοιχείων (QE) μετά το πέρας του Μαρτίου 217. Εντούτοις, υπάρχουν και σκέψεις ότι η παροχή υψηλής ρευστότητας και τα πολύ χαμηλά επιτόκια δεν μπορούν να στηρίξουν μακροπρόθεσμα την οικονομία. Μεγάλο τμήμα της αγοράς εκτιμά ότι το υφιστάμενο πρόγραμμα θα παραταθεί μέχρι το φθινόπωρο του 217, καθώς ο πληθωρισμός υπολείπεται σημαντικά από τον τεθέντα μεσοπρόθεσμο στόχο του 2% και το εξωτερικό περιβάλλον για τις ευρωπαϊκές τράπεζες είναι πολύ ευμετάβλητο. Άλλωστε, μια περαιτέρω μείωση του ήδη αρνητικού βασικού επιτοκίου της ΕΚΤ δεν προσφέρει ουσιαστική βοήθεια αντιθέτως προσθέτει νέα ζητήματα στην ήδη δοκιμαζόμενη κερδοφορία των εμπορικών τραπεζών. ΗΠΑ Ομοσπονδιακή Τράπεζα Το Συμβούλιο Νομισματικής Πολιτικής της Fed (FOMC), στις , δημοσίευσε τα πρακτικά της συνεδρίασης της 2 ης και 21 ης Σεπτεμβρίου. Σε αυτή τη συνεδρίαση τρία μέλη του Συμβουλίου διαφώνησαν με την απόφαση να μην αυξηθούν τα βασικά επιτόκια της Fed. Οι αξιωματούχοι της Fed συμφώνησαν ότι: α) οι συνθήκες στην αγορά εργασίας βαίνουν βελτιούμενες, β) η οικονομική 4

5 δραστηριότητα αυξήθηκε με εντονότερο ρυθμό το τρίτο τρίμηνο του 216 συγκριτικά με το πρώτο εξάμηνο του έτους και γ) ο αντίκτυπος στις χρηματαγορές από την απόφαση του Ην. Βασιλείου να αποχωρήσει από την ΕΕ, ήταν περιορισμένος. Τέλος, επισημάνθηκε ότι οι προβλέψεις της Fed για την οικονομική δραστηριότητα, την αγορά εργασίας και τον πληθωρισμό τροποποιήθηκαν ελάχιστα σε σχέση με την προηγούμενη συνεδρίασή της (26-27 Ιουλίου). Όμως, παρά την αναμενόμενη άνοδο του πληθωρισμού κατά τους επόμενους μήνες, αναμένεται να βρίσκεται οριακά κάτω του μεσοπρόθεσμου στόχου, 2% το 219. Πληθωρισμός Σύμφωνα με τα μη εποχικά διορθωμένα στοιχεία, σε ετήσια βάση, ο ΔΤΚ αυξήθηκε, όπως ανέμεναν οι αναλυτές, στο 1,5% τον Σεπτέμβριο, που αποτελεί το υψηλότερο επίπεδο από τον Οκτώβριο 214, από 1,1% τον Αύγουστο. Η αύξηση αυτή ήταν αποτέλεσμα της αύξησης των τιμών της ενέργειας και ιδιαίτερα της βενζίνης, καθώς και των ενοικίων. Ο δομικός πληθωρισμός (ΔΤΚ εξαιρουμένων των τιμών των τροφίμων και της ενέργειας) υποχώρησε οριακά στο 2,2% τον Σεπτέμβριο, από 2,3% τον Αύγουστο. Σύμφωνα με τους αναλυτές, η άνοδος του πληθωρισμού καθιστά πιθανή την αύξηση των επιτοκίων από τη FED στην επόμενη συνεδρίασή της τον Δεκέμβριο. Βιομηχανική παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε τον Σεπτέμβριο, κατά,1% σε μηνιαία βάση, όπως ανέμεναν οι αναλυτές, έναντι μείωσης κατά,5% τον Αύγουστο. Σε ετήσια βάση η βιομηχανική παραγωγή σημείωσε την δέκατη τρίτη κατά σειρά μείωση, τον Σεπτέμβριο, ίση με 1,%, έναντι μείωσης κατά 1,3% τον Αύγουστο. Σημειώνεται η πτώση της παραγωγής του εξορυκτικού κλάδου, κατά 9,4% σε ετήσια βάση, ως αποτέλεσμα της διατήρησης της τιμής της ενέργειας σε χαμηλό επίπεδο τα τελευταία δύο έτη. Επίσης μείωση παρουσίασε η παραγωγή αγαθών κοινής ωφέλειας κατά,4%. Ωστόσο, αμετάβλητη παρέμεινε η παραγωγή του μεταποιητικού κλάδου, ο οποίος συνιστά το 12% της οικονομίας των ΗΠΑ. Επίσης, ο βαθμός αξιοποίησης του εργοστασιακού δυναμικού, αυξήθηκε οριακά στο 75,4% τον Σεπτέμβριο από 75,3% τον Αύγουστο (βλ. Διάγραμμα). Εκτιμάται ότι η αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής τον Σεπτέμβριο θα συμβάλει στην ενίσχυση της οικονομικής ανάπτυξης στο τρίτο τρίμηνο του 216. Λιανικές πωλήσεις Οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά,6%, σε μηνιαία βάση, τον Σεπτέμβριο, με τον υψηλότερο ρυθμό τους τελευταίους τρεις μήνες, όπως ανέμεναν οι αναλυτές, έναντι μείωσης κατά,2% τον Αύγουστο. Η αύξηση οφείλεται στις υψηλότερες πωλήσεις οχημάτων, τροφίμων και ποτών, καθώς και καυσίμων. Αφαιρουμένων των οχημάτων, τα οποία παρουσιάζουν έντονη μεταβλητότητα, οι λιανικές πωλήσεις αυξήθηκαν κατά,5% τον Σεπτέμβριο, έναντι μείωσης κατά,2% τον Αύγουστο. Σε ετήσια βάση, ο ρυθμός αύξησης των λιανικών πωλήσεων επιταχύνθηκε στο 2,7% τον Σεπτέμβριο από 1,9% τον Αύγουστο. Οι λιανικές πωλήσεις, παρότι αποτελούν μικρό μέρος της συνολικής δαπάνης των νοικοκυριών, παρουσιάζουν ισχυρή συσχέτιση με την ιδιωτική κατανάλωση, η οποία αποτελεί το 7% του ΑΕΠ και την κινητήριο δύναμη της ανάκαμψης για το 216. Συνεπώς, η αύξηση των λιανικών πωλήσεων τον Σεπτέμβριο, προοιωνίζεται ενδυνάμωση της καταναλωτικής δαπάνης και της συμβολής της στην άνοδο του ΑΕΠ στο τρίτο τρίμηνο του 216. Δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του University of Michigan Ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης του University of Michigan (πρώτη εκτίμηση) υποχώρησε στις 87,9 μονάδες τον Οκτώβριο, στο χαμηλότερο επίπεδο από τον Σεπτέμβριο 215, από 91,2 μονάδες τον Σεπτέμβριο, ενώ οι αναλυτές ανέμεναν ελαφρά άνοδό του στις 91,9 μονάδες. Επίσης χαμηλότερος ήταν ο δείκτης και σε σχέση με τον Οκτώβριο 215 που είχε διαμορφωθεί στις 9, μονάδες. Η υποχώρηση προήλθε από τη μείωση του υποδείκτη που αποτυπώνει τις αρνητικότερες προσδοκίες των νοικοκυριών για τους επόμενους 12 μήνες αναφορικά με τα προσωπικά τους εισοδήματα και την πορεία της εγχώριας οικονομίας (Οκτώβριος: 76,6 μονάδες, Σεπτέμβριος: 82,7 μονάδες). Φαίνεται ότι ασκείται αρνητική επίδραση από την αβεβαιότητα 5

6 που υπάρχει λόγω των προεδρικών εκλογών. Τα στοιχεία της έρευνας προοιωνίζονται ρυθμό αύξησης της καταναλωτικής δαπάνης σε πραγματικούς όρους κατά 2,5% μέχρι τα μέσα του 217. Ζώνη του Ευρώ (ΖτΕ) Πληθωρισμός Τον Σεπτέμβριο, ο πληθωρισμός, σε ετήσια βάση, αυξήθηκε στο,4% από,2% τον Αύγουστο, παρότι καταγράφηκε περαιτέρω αποδυνάμωση των αποπληθωριστικών πιέσεων που προκαλούν οι τιμές της ενέργειας (Σεπτέμβριος: -3,%, Αύγουστος: - 5,6%). Εντούτοις, αυξήθηκε ο πληθωρισμός για όλες τις άλλες κατηγορίες (τρόφιμα-ποτά-καπνός, υπηρεσίες, βιομηχανικά αγαθά εκτός ενέργειας). Ως αποτέλεσμα των ανωτέρω αντίρροπων δυνάμεων ο δομικός πληθωρισμός παρέμεινε αμετάβλητος στο,8% τον Σεπτέμβριο. Αναφορικά με τις πέντε μεγαλύτερες οικονομίες, το επίπεδο του πληθωρισμού αυξήθηκε στην Γερμανία, τη Γαλλία, την Ισπανία και την Ιταλία, αλλά μειώθηκε στην Ολλανδία.,7% τον Ιούλιο. Αύξηση σημείωσαν οι επιμέρους ομάδες της βιομηχανικής παραγωγής ενέργεια, ενδιάμεσα αγαθά, κεφαλαιουχικά αγαθά και διαρκή καταναλωτικά αγαθά, ενώ μείωση παρουσίασαν τα μη διαρκή καταναλωτικά αγαθά. Σε ετήσια βάση, η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε κατά 1,8% τον Αύγουστο, έναντι μείωσης κατά,5% τον Ιούλιο. Μεταξύ των χωρών της ΖτΕ, μείωση κατεγράφη σε Ιρλανδία, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα και Φινλανδία, με αξιοσημείωτη την πτώση της βιομηχανικής παραγωγής στην Ιρλανδία, κατά 8,5%. Η επιτάχυνση της βιομηχανικής παραγωγής αντικατοπτρίζεται και στον κινητό μέσο όρο τριών μηνών της ετήσιας ποσοστιαίας μεταβολής, ο οποίος είναι απαλλαγμένος εν πολλοίς από τη μεταβλητότητα που χαρακτηρίζει τα στοιχεία της βιομηχανικής παραγωγής (Αύγουστος:,7%, Ιούλιος:,2%). ΚΙΝΑ Εμπορικό Ισοζύγιο Σύμφωνα με τα εποχικά διορθωμένα στοιχεία της Eurostat, το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου αυξήθηκε, μετά από τρεις διαδοχικούς μήνες μείωσης, στα 23,3 δισ. τον Αύγουστο από 2,8 δισ. τον Ιούλιο. Σημειώνεται ότι, παρότι το πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου της Γερμανίας αυξήθηκε τον Αύγουστο στα 14,9 δισ. από 13,7 δισ. τον Ιούλιο, μειώθηκε η βαρύτητά του στο συνολικό εμπορικό ισοζύγιο της ΖτΕ, στο 63,9%. Συγκρίνοντας το οκτάμηνο του 216 με το οκτάμηνο του 215, το πλεόνασμα της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Ιρλανδίας αυξήθηκε και το έλλειμμα της Ισπανίας και της Ολλανδίας μειώθηκε. Αντιθέτως, το πλεόνασμα της Γαλλίας μειώθηκε εξαιτίας των μειωμένων εξαγωγών. Στο τρίτο τρίμηνο του 216, ο ρυθμός αύξησης της οικονομικής δραστηριότητας στην Κίνα παρέμεινε αμετάβλητος στο 6,7%, σε ετήσια βάση, όπως ανέμεναν οι αναλυτές, στο ίδιο επίπεδο όπου είχε διαμορφωθεί και στο δεύτερο αλλά και στο πρώτο τρίμηνο του έτους. Αυτό καθιστά εφικτό τον στόχο της κυβέρνησης για ανάπτυξη 6,5%-7,% το 216, ενώ σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Οκτώβριος 216), η ανάπτυξη θα διαμορφωθεί σε 6,6% το 216 από 6,9% το 215, που ήταν ο χαμηλότερος ρυθμός των τελευταίων 25 ετών. Η ανάπτυξη στο τρίτο τρίμηνο στηρίχθηκε στην αύξηση των δημοσίων δαπανών σε έργα υποδομής και την ενίσχυση της αγοράς ακινήτων, που αντιστάθμισαν τις αδύναμες εξαγωγές. Η συμβολή της κατανάλωσης στο ΑΕΠ αυξήθηκε στο 71,%, έναντι 66,4% το 215, τόσο λόγω των μέτρων για μετάβαση της οικονομίας της Κίνας σε μια οικονομία που θα στηρίζεται περισσότερο στην κατανάλωση και λιγότερο στις επενδύσεις όσο και λόγω της εξασθένισης των εξαγωγών. Βιομηχανική παραγωγή Η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε τον Αύγουστο, κατά 1,6% σε μηνιαία βάση, έναντι μείωσης κατά 6

7 Αριθμός συμβολαίων 12, 1, 8, 6, 4, Σεπ-15 Οκτ-15 Νοε-15 Δεκ-15 Ιαν.- Μαρ-16 Απρ-16 Μαϊ-16 Ιουν-16 Ιουλ-16 Αυγ-16 Σεπ-16 Φεβ.16 Πηγή: Στατιστική αρχή Σταθερή επέκταση της οικονομικής δραστηριότητας Βιομηχανική παραγωγή Λιανικές πωλήσεις Επενδύσεις Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων δείκτης καταγράφει σωρευτικά απώλειες από την αρχή του έτους κατά,6%. Το δολάριο εμφανίζεται ενισχυμένο, καθώς αυξάνονται οι προσδοκίες ότι η Fed θα προβεί σε άνοδο των επιτοκίων εντός του Δεκεμβρίου. Εκτιμάται, ότι η διάθεση καταγραφής κερδών από την πρόσφατη ενίσχυση του δολαρίου θα οδηγήσει προσωρινά σε πωλήσεις δολαρίων. Ωστόσο, η πιθανότητα ανόδου των επιτοκίων στη σύσκεψη της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής (FOMC) της Fed τον Δεκέμβριο. Η πιθανότητα που δίνει η αγορά προσδιορίζεται στο 7%. Ισοτιμίες Σύμφωνα με τα στοιχεία του Χρηματιστηρίου του Σικάγο, οι τοποθετήσεις στο δολάριο ΗΠΑ (USD+DXY) για μη εμπορικές συναλλαγές (specs) την εβδομάδα που έληξε στις αυξήθηκαν. Οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις διαμορφώθηκαν σε θετικό επίπεδο για εικοστή πρώτη εβδομάδα. Αναμένεται αύξηση των specs θέσεων εναντίον (short) του ευρώ Ελβετικό φράγκο: Το ευρώ, εμφανίζει τάση εξασθένισης έναντι του φράγκου στην αρχή της εβδομάδας, κινούμενο στην περιοχή των 1,863 φράγκων. Σημειώνεται, ότι το ευρώ καταγράφει κέρδη από την αρχή του έτους έναντι του φράγκου,2%. Σύμφωνα με τα δημοσιευθέντα νομισματικά στοιχεία της ΤτΕλβετίας (SNB), την προηγούμενη εβδομάδα, δεν υπήρξε παρέμβαση της στην αγορά συναλλάγματος για αποτροπή ενίσχυσης του φράγκου, καθώς το ποσό των μετρητών που οι εμπορικές τράπεζες της Ελβετίας είχαν καταθέσει στην SNB, ανήλθε στα 518,18 δισ. φράγκα για την εβδομάδα που έληξε στις 14 Οκτωβρίου από 517,62 δισ. φράγκα που ήταν την εβδομάδα που έληξε στις 7 Οκτωβρίου Πηγή: CFTC,IMM, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Οι τοποθετήσεις κατά του ευρώ για μη εμπορικές συναλλαγές (specs), την εβδομάδα που έληξε στις , αυξήθηκαν κατά συμβόλαια, με αποτέλεσμα οι συνολικές καθαρές (αγορές μείον πωλήσεις) θέσεις να διαμορφωθούν στα συμβόλαια από την προηγούμενη εβδομάδα. Σημειώνεται ότι πρόκειται για τη δεύτερη εβδομαδιαία αύξηση από τις 2 Σεπτεμβρίου. Ευρώ: Το ευρώ, εμφανίζει τάση εξασθένισης στην αρχή της εβδομάδας, έναντι του δολαρίου-ηπα. Η ισοτιμία δολαρίου-ευρώ στις 17 Οκτωβρίου διαμορφωνόταν περί τα 1,984 USD/EUR από 1,178 USD/EUR που ήταν στις 11 Οκτωβρίου, με αποτέλεσμα το ευρώ να καταγράφει από την αρχή του έτους κέρδη 1,2% έναντι του δολαρίου. Το δολάριο, ωστόσο εμφανίζεται οριακά αδύναμο αναφορικά ως προς το σταθμισμένο δείκτη Dollar Index-DXY, ο οποίος μετρεί την αξία του δολαρίου, έναντι των έξι σημαντικότερων νομισμάτων (ευρώ, γιεν, στερλίνα, δολάριο Καναδά, κορώνα Σουηδίας, φράγκο Ελβετίας). Ειδικότερα, ο σταθμισμένος Στερλίνα: Μικτή η εβδομαδιαία εικόνα της στερλίνας, καθώς στις 17 Οκτωβρίου, καταγράφει απώλειες έναντι του δολαρίου-ηπα (1,2171 USD/GBP) και οριακά κέρδη έναντι του ευρώ (,928 GBP/EUR). Η στερλίνα περιόρισε μερικώς τις απώλειες, καθώς ο πληθωρισμός τον Σεπτέμβριο σημείωσε άνοδο 1% έναντι πρόβλεψης,8%. Η άνοδος του πληθωρισμού δημιουργεί προσδοκίες ότι μπορεί να λειτουργήσει αποτρεπτικά και η ΤτΑγγλίας (ΒΟΕ) να μην προβεί σε μείωση των επιτοκίων της. Σωρευτικά η στερλίνα διαπραγματεύεται από την αρχή του έτους χαμηλότερα κατά 22,6%, έναντι του ευρώ και 17,4% έναντι του δολαρίου. Η ανησυχία των επενδυτών για τις οικονομικές εξελίξεις αποτυπώνεται στο ασφάλιστρο κινδύνου (CDS-credit default swaps), καθώς στις 17 Οκτωβρίου το πενταετούς διάρκειας διαμορφωνόταν στα 38,2 bps από 37,8 bps που ήταν στις 11 Οκτωβρίου και 21,4 bps στην αρχή του έτους. Αγορές ομολόγων Η πορεία του προγράμματος QE της ΕΚΤ Πιέσεις καταγράφονται στην πλειονότητα των 1ετών ομόλογων της Ευρωζώνης, με εξαίρεση την 1ετία της Πορτογαλίας, καθώς το επενδυτικό ενδιαφέρον είναι στραμμένο στην ανακοίνωση της πιστοληπτικής διαβάθμισης της Πορτογαλίας από τον οίκο αξιολόγησης DBRS. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της αγοράς η Πορτογαλία δεν θα απολέσει την πιστοληπτική διαβάθμιση του ΒΒΒ (low) στις 21 Οκτωβρίου. Σημειώνεται ότι η DBRS είναι η μόνη εκ των βασικών οίκων αξιολόγησης που κατατάσσει 7

8 πιστοληπτικά την Πορτογαλία στην επενδυτική βαθμίδα. Οι αγορές κρατικών ομολόγων από την ΕΚΤ την εβδομάδα μέχρι τις 14 Οκτωβρίου στα πλαίσια εφαρμογής του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης (QE), διαμορφώθηκαν στα 1.97,394 δισ. με αποτέλεσμα ο μέσος εβδομαδιαίος όρος από την έναρξη του προγράμματος να υπολογίζεται στα 13,1 δισ. Παράλληλα, στην ίδια περίοδο, η ΕΚΤ προέβη σε αγορές καλυμμένων ομολόγων, αξίας 916 εκατ. και ABS αξίας 132 εκατ. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα η ΕΚΤ προέβη σε αγορές εταιρικών και ασφαλιστικών ομολογιακών τίτλων αξίας 1,835 δισ. δισ Πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων ΕΚΤ Εφαρμογή προγράμματος: 84 εβδομάδες Πηγή: Ευρωπαική Κεντρική Τράπεζα, Διεύθυνση Oικονομικών Μελετών-Alpha Bank Στην Ελληνική αγορά ομολόγων, το εύρος τιμών (αγορά) του 1ετούς ομολόγου λήξης 24 Φεβρ. 226 στις 17 Οκτωβρίου διαμορφωνόταν μεταξύ 69,19-7,6 ήτοι απόδοση 8,38%-8,56%. Υπενθυμίζεται ότι στις το 1ετές ομόλογο είχε καταγράψει χαμηλό αποδόσεως 5,475% και στις υψηλό αποδόσεως 19,27%. Ρευστοποιήσεις για την πλειονότητα των 1ετών ομολόγων της ΖτΕ (Αποδόσεις 1ετών ομολόγων),5,8 Γερμανία,16 Ολλανδία,18,34 Γαλλία,36 3,38 Πορτογαλία 3,27 1,4 Ιταλία 1,41 1,5 Ισπανία 1,13 8,25 Ελλάδα 8, /1/216 17/1/216 Πηγή: Reuters, Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Alpha Bank Η διαφορά απόδοσης μεταξύ των ελληνικών 1ετών και γερμανικών ομολόγων (spread) ανήλθε στις 833 μονάδες βάσης. Παράλληλα, η απόδοση του 1ετούς γερμανικού ομολόγου, ως σημείο αναφοράς του κόστους δανεισμού της Ζώνης του Ευρώ, ανήλθε στο,8%. Η 1ετία της Πορτογαλίας στις 17 Οκτωβρίου εμφάνιζε απόδοση 3,27%, της Ισπανίας 1,13% και της Ιταλίας 1,41%. Η διαφορά απόδοσης του 1ετούς πορτογαλικού ομολόγου σε σχέση με την αντίστοιχη του γερμανικού, υποχώρησε σε εβδομαδιαία βάση, στις 32 μ.β. και του 1ετούς ιταλικού ομολόγου στις 133 μ.β. Στις ΗΠΑ, η απόδοση του 1-ετούς ομολόγου διαμορφωνόταν στο 1,8% στις Όσον αφορά την προσφορά στην πρωτογενή αγορά την τρέχουσα εβδομάδα, στις 19 Οκτωβρίου το Γερμανικό δημόσιο θα δανεισθεί μέσω της υφιστάμενης εκδόσεως 8/246 περί το 1 δισ. Βουλγαρία Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός υποχώρησε σε -,6% τον Σεπτέμβριο από -,3% τον Αύγουστο, ενώ στο εννεάμηνο του 216, ήταν, κατά μέσο όρο, -1,%. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός ήταν -,5% τον Σεπτέμβριο, έναντι,% τον Αύγουστο, με τη μεγαλύτερη μείωση να έχει παρουσιασθεί στις τιμές αναψυχής και πολιτισμού (-6,8%), ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση σημείωσαν οι τιμές της εκπαίδευσης, καθώς και των εστιατορίων και ξενοδοχείων (1,4%). Όσον αφορά στον εναρμονισμένο πληθωρισμό, διαμορφώθηκε, για τρίτο στη σειρά μήνα, στο -1,1% τον Σεπτέμβριο, ενώ στο εννεάμηνο του 216, ήταν, κατά μέσο όρο, - 1,5%. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Οκτώβριος 216), ο εναρμονισμένος πληθωρισμός από -1,1% το 215 θα υποχωρήσει σε -1,6% το 216 και θα διαμορφωθεί σε θετικό επίπεδο το 217 (,6%)., -,5-1, -1,5-2, -2,5 Ο εναρμονισμένος πληθωρισμός παρέμεινε σε υψηλό 6 μηνών Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Πηγή: National Statistical Institute -1,1% Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 138%, σε ετήσια βάση, στα 1.914,8 εκατ. (4,2% του ΑΕΠ) στο οκτάμηνο του 216, έναντι 85,5 εκατ. (1,8% του ΑΕΠ) στην αντίστοιχη περίοδο του 215. Η αύξηση προήλθε κυρίως από τη μείωση του ελλείμματος, τόσο του ισοζυγίου εισοδημάτων, όσο και του εμπορικού ισοζυγίου, με τις εισαγωγές να έχουν μειωθεί κατά 3,3% και τις εξαγωγές κατά 1,2,%, αλλά και από την αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών. Απεναντίας, αρνητική επίδραση στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών είχε η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Οκτώβριος 216), το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ από 1,4% το 215 θα μειωθεί σε,8% το 216 και σε,% το

9 ,5 Το πλεόνασμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κυρίως λόγω μείωσης του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων και του εμπορικού ισοζυγίου (εκατ. ευρώ) 1.36,8 1.64,4 789,5 541,6 165,5 168,3 185,1 219,1 274,8 Ρουμανία Ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κατά 125%, σε ετήσια βάση, στα 2.11 εκατ. στο οκτάμηνο του 216, έναντι 939 εκατ. στην αντίστοιχη περίοδο του 215. Αυτό ήταν αποτέλεσμα κυρίως της αύξησης του εμπορικού ελλείμματος, καθώς οι εξαγωγές αυξήθηκαν με μικρότερο ρυθμό σε σχέση με τις εισαγωγές. Επίσης αρνητική επίδραση στο ισοζύγιο των τρεχουσών συναλλαγών είχε η μείωση του πλεονάσματος του ισοζυγίου τρεχουσών μεταβιβάσεων και σε πολύ μικρότερο βαθμό η αύξηση του ελλείμματος του ισοζυγίου εισοδημάτων. Αντιθέτως, θετική επίδραση είχε η αύξηση του πλεονάσματος του ισοζυγίου υπηρεσιών. Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Οκτώβριος 216), το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών ως ποσοστό του ΑΕΠ από 1,1% το 215 θα αυξηθεί σε 2,% το 216 και σε 2,8% το , , ,8 Ιαν.-Αύγ.15 Ιαν.-Νοέμ.15 Ιαν.-Φεβ.16 Ιαν.-Μάι.16 Ιαν.-Αύγ.16 Πηγή: Bulgarian National Bank Το έλλειμμα του ισοζυγίου των τρεχουσών συναλλαγών αυξήθηκε κυρίω λόγω υψηλότερου εμπορικού ελλείμματος (εκατ. ευρώ) Ιαν.-Αύγ.15 Ιαν.-Νοέμ.15 Ιαν.-Φεβ.16 Ιαν.-Μάι.16 Ιαν.-Αύγ.16 Πηγή: National Bank of Romania διαμορφωθεί εντός του εύρους του στόχου 2,5%- 5,5% μέχρι τα μέσα του 217, υπό την επίδραση της ακολουθούμενης νομισματικής πολιτικής, της ενισχυμένης εγχώριας ζήτησης και της σταδιακής αύξησης των τιμών του πετρελαίου. Η επόμενη συνεδρίαση της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής είναι προγραμματισμένη για τις 1 Νοεμβρίου. 1, 9, 8, 7, 6, 5, 4, 3, Ιαν-14 Μαϊ-14 Σεπ-14 Ιαν-15 Μαϊ-15 Σεπ-15 Ιαν-16 Μαϊ-16 Σεπ-16 Πληθωρισμός Ο πληθωρισμός υποχώρησε στο,6% τον Σεπτέμβριο από 1,2% τον Αύγουστο και ήταν πολύ χαμηλότερος από το κατώτατο όριο του στόχου της ΤτΣερβίας (2,5%-5,5%), ενώ στο εννεάμηνο του 216 διαμορφώθηκε, κατά μέσο όρο, στο 1,%. Σε μηνιαία βάση, ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε σε αρνητικό επίπεδο στο -,6% τον Σεπτέμβριο, έναντι,9% τον Αύγουστο. Τη μεγαλύτερη μείωση παρουσίασαν οι τιμές της διασκέδασης και του πολιτισμού (-5,7%), ενώ τη μεγαλύτερη αύξηση σημείωσαν οι τιμές των εστιατορίων και ξενοδοχείων (,6%). Σύμφωνα με τις πρόσφατες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (Οκτώβριος 216), ο πληθωρισμός από 1,4% το 215 θα υποχωρήσει οριακά στο 1,3% το 216 και θα σημειώσει σημαντική άνοδο στο 3,2% το , 2,5 2, 1,5 1,,5, Η ΤτΣερβίας διατήρησε το βασικό της επιτόκιο στο 4,% για τέταρτη στη σειρά συνεδρίαση Πηγή: National Bank of Serbia 4,% Σεπ-15 Νοε-15 Ιαν-16 Μαρ-16 Μαϊ-16 Ιουλ-16 Σεπ-16 Πηγή: Στατιστική Αρχή Ο πληθωρισμός υποχώρησε σε χαμηλό 3 μηνών,6% Σερβία ΤτΣερβίας Βασικό επιτόκιο Η Επιτροπή Νομισματικής Πολιτικής της ΤτΣερβίας, στη συνεδρίαση της 13 ης Οκτωβρίου, αποφάσισε να διατηρήσει το βασικό της επιτόκιο στο 4,%, για τέταρτη στη σειρά συνεδρίαση, όπου το είχε μειώσει στις 7 Ιουλίου από το 4,25%. Για την απόφαση αυτή η ΤτΣερβίας έλαβε υπ όψιν ότι ο πληθωρισμός θα 9

10 Εβδομαδιαίο Δελτίο Οικονομικών Εξελίξεων Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών Παρασκευή 21 Οκτωβρίου 216 Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ (ετήσιες εκατοστιαίες μεταβολές) Ετήσια στοιχεία ΑΕΠ (σε σταθερές τιμές αγοράς) -4,3-5,5-9,2-7,3-3,1,7 -,3 Ιδιωτική Κατανάλωση -1,7-6,5-9,9-7,9-2,5,7,3 Δημόσια Κατανάλωση 2, -4,2-7, -7,2-5,5-2,4 -,1 Ακαθάριστες Επενδύσεις Παγίου Κεφαλαίου -13,8-19,3-2,7-23,4-9,3-2,7,9 Εξαγωγές -18,2 4,4,8 1,1 1,7 7,4-3,8 Εισαγωγές -2,2-3,4-8,2-9,4-2,9 7,8-6,9 Γενικός Δκτ Τιμών Καταναλωτή 1,2 4,7 3,3 1,5 -,9-1,3-1,7 Ανεργία (%) 9,6 12,7 17,9 24,4 27,5 26,5 24,9 Χρηματοδότηση Ιδιωτικού Τομέα 4,2, -3,1-4, -3,9-3,1-2, Πρωτογενές Ισοζύγιο της Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) (1) -1,3-5,8-3,3 -,9 1,6,3,7 Χρέος Γενικής Κυβέρνησης (% ΑΕΠ) 126,7 146,2 172,1 159,6 177,7 18,1 176,9 Ισοζύγιο Τρεχ. Συναλλαγών (% ΑΕΠ) -12,4-11,4-1, -3,8-2, -2,1 -,1 (1) Με βάση τον ορισμό του οικονομικού π ρογράμματος π ροσαρμογής της Ελλάδας Δείκτες Οικονομικής Συγκυρίας Τελευταία έτος έτος Q3 Q4 Q1 Q2 διαθέσιμη περίοδος Οικονομική Δραστηριότητα Όγκος Λιανικών Πωλήσεων (εκτός καυσίμων & λιπαντικών) -,7 -,5-2, , -2,4-3,7 (Ιαν-Ιούλ.) Νέες εγγραφές ΙΧ Αυτοκινήτων 3,1 13,8-2,2 2,1 -,3 19,5 12,8 (Ιαν.-Σεπ.) Ιδιωτική Οικοδομική Δραστηριότητα -5,8 -,2-22,2 5,9-11,9-22,2-14,4 (Ιαν-Ιούλ.) Βιομηχανική Παραγωγή: Μεταποίηση 1,8 1,8 -,5 2,1 1,1 7,3 4,8 (Ιαν.-Αύγ.) Δείκτης Υπευθύνων Προμηθειών ΡΜΙ στη μεταποίηση 49,9 45,4 37,5 48,6 49,1 49,5 49,2 (Σεπ.) Δείκτης Οικονομικού Κλίματος 1, 89,4 8,7 87,3 9,2 89,9 91,4 (Σεπ.) Δείκτης Επιχειρηματικών Προσδοκιών στη Βιομηχανία 94,6 81,9 71,9 82,9 9,6 91,9 94, (Σεπ.) Δείκτης Εμπιστοσύνης Καταναλωτών -54, -5,7-6,6-61,6-67,5-71,2-65,9 (Σεπ.) Πιστωτική Επέκταση (τέλος περιόδου) Ιδιωτικός Τομέας -3,1-2, -1,9-2, -2,1-2, -1,7 (Αυγ.) Επιχειρήσεις -3,7 -,9 -,8 -,9-1,4-1, -,5 (Αυγ.) - Βιομηχανία -3,3 2,4 2,8 2,4 -,3,2 -,1 (Αυγ.) - Κατασκευές -1,2 -,9, -,9 1,,8 -,2 (Αυγ.) - Τουρισμός -,6,6,6,6,9,4,8 (Αυγ.) Νοικοκυριά -2,9-3,1-3,2-3,1-3, -3, -2,8 (Αυγ.) - Καταναλωτικά Δάνεια -2,8-2,3-2,8-2,3-1,7-1,5 -,9 (Αυγ.) - Στεγαστικά Δάνεια -3, -3,5-3,5-3,5-3,4-3,4-3,4 (Αυγ.) Τιμές Δείκτης Τιμών Καταναλωτή -1,3-1,7-1,8 -,6 -,9 -,9-1, (Σεπ.) Δομικός Πληθωρισμός -,7 -,5 -,5,3,2,3 -,3 (Σεπ.) Δείκτης Τιμών Διαμερισμάτων -7,5-5, -5,8-5, -4,7-2,7-2,7 (2ο 3μηνο) ΑΕΠ σε σταθερές τιμές,7 -,3-1,7 -,8-1, -,9 -,9 (2ο 3μηνο) Ιδιωτική Κατανάλωση,7,3 -,3 -,9-1, -1,7-1,7 (2ο 3μηνο) Δημόσια Κατανάλωση -2,4 -,1-1,9 2,8-2,6-2,7-2,7 (2ο 3μηνο) Επενδύσεις -2,7,9-11,7 5,4-2,5 7, 7, (2ο 3μηνο) Εξαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,4-3,8-1,5-9,2-11,5-11,4-11,4 (2ο 3μηνο) Εισαγωγές Αγαθών & Υπηρεσιών 7,8-6,9-19,8-12,5-11,9-7,1-7,1 (2ο 3μηνο) Ισοζύγιο Πληρωμών σε δισ. Εξαγωγές Αγαθών 26,8 24,8 6, 6,2 5,5 6,1 13,8 (Ιαν-Ιούλ.) Εισαγωγές Αγαθών 49,1 42, 9,2 1,6 9,7 1,2 23,3 (Ιαν-Ιούλ.) Εμπορικό Ισοζύγιο -22,3-17,2-3,3-4,4-4,1-4,2-9,6 (Ιαν-Ιούλ.) Ισοζύγιο Τρεχ/σών Συναλλαγών -3,7 -,1 5,6-1,8-2,3 -,2-1,1 (Ιαν-Ιούλ.) Πηγή: Τράπεζα της Ελλάδος, ΕΛΣΤΑΤ, ΙΟΒΕ Το παρόν δελτίο έχει αποκλειστικά ενημερωτικό χαρακτήρα. Οι πληροφορίες που περιέχει προέρχονται από πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες αλλά δεν έχουν επαληθευτεί από την Alpha Bank. Το παρόν δεν αποτελεί συμβουλή ή σύσταση ούτε προτροπή για την διενέργεια οποιασδήποτε συναλλαγής. Επίσης δεν συνιστά έρευνα στον τομέα των επενδύσεων κατά την έννοια της ισχύουσας νομοθεσίας και ως εκ τούτου δεν έχει συνταχθεί σύμφωνα με τις απαιτήσεις του νόμου για τη διασφάλιση της ανεξαρτησίας της έρευνας στον τομέα των επενδύσεων. Η Alpha Bank δεν υποχρεούται να επικαιροποιεί ή να αναθεωρεί το δελτίο αυτό ούτε να προβαίνει σε ανακοινώσεις ή ειδοποιήσεις σε περίπτωση που οποιοδήποτε στοιχείο, γνώμη, πρόβλεψη ή εκτίμηση που περιέχεται σε αυτό μεταβληθεί ή διαπιστωθεί εκ των υστέρων ως ανακριβής. Η Alpha Bank και οι θυγατρικές της, καθώς επίσης τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, τα στελέχη και οι υπάλληλοι αυτών δεν παρέχουν καμία διαβεβαίωση ούτε εγγυώνται την ακρίβεια, την πληρότητα και την ορθότητα των πληροφοριών που περιέχονται και των απόψεων που διατυπώνονται στο παρόν ή την καταλληλότητά τους για συγκεκριμένη χρήση και δεν φέρουν καμία ευθύνη για οποιανδήποτε άμεση ή έμμεση ζημία θα μπορούσε τυχόν να προκύψει σε σχέση με οποιανδήποτε χρήση του παρόντος και των πληροφοριών που περιέχει εν όλω ή εν μέρει. Οποιαδήποτε αναπαραγωγή ή αναδημοσίευση αυτού του δελτίου ή τμήματος του πρέπει υποχρεωτικά να αναφέρει την Alpha Bank ως πηγή προελεύσεώς του.